________________
અરે, વાહ ! આપણેય આનંદઘન બની જઈએ. ભાઈ, બતાવો ને ? કઈ રીતે આનંદઘન બનાય ?
‘સહજ સંતોષ આનન્દ ગુણ પ્રગટત, સબ દુવિધા મિટ જાવે; જસ કહે સો હિ આનંદઘન પાવે, અંતર જ્યોત જગાવે’(૧૦)
આનંદઘનતાની નાનકડી આવૃત્તિઓની વાત પહેલાં થઈ; પણ હવે એ નાનું, નાનું ન જોઈએ. હવે તો આનંદઘન જ બનવું છે. ‘યો હૈ મૂમા તત્ સુલમ્ - નાÒ સુવમસ્તિ...' ઉપનિષદ્ના ઋષિની વાણી કાનમાં ગુંજે છે.
‘સહજ સંતોષ આનન્દ ગુણ પ્રગટત, સબ દુવિધા મિટ જાવે...' આનંદઘનતાને પામવા માટેનો આ માર્ગ.
સહજ સંતોષ. આન્તરિક પરિતોષ. ભીતરી તૃપ્તિની એક લહેર ઊપડે અને જે અનિર્વચનીય સુખ મળે... જેમાં બધી દુવિધાઓ ડૂબી ગઈ હોય.
નારદ ઋષિ યાદ આવે : ‘અનિર્વચનીય પ્રેમસ્વરુપમ્, મૂળાસ્વાનવત્.' પ્રભુના પ્રેમમાં ભીંજાયેલી ક્ષણોને તમે માણી શકો. કહી શી રીતે શકો ? મૂળસ્વાવનવત્. કબીરજીને ટાંકીએ તો, ‘ગૂંગે કેરી સરકરા.' મૂંગો માણસ સાકર ખાય; તમે એને પૂછો કે સાકર કેવી લાગી ? તો એ શું કહેશે ? ઈશારા દ્વારા, મુખના હાવભાવ દ્વારા સમજાવવાની કોશિશ એ કરશે. પરંતુ એની પાસે શબ્દો તો છે જ નહિ.
આ જ હાલત પ્રભુપ્રેમમાં ડૂબેલ ભક્તની છે. ‘અનિર્વચનીયં પ્રેમસ્વરુપમ્.' અનિર્વચનીય છે એ આનન્દ. શબ્દોની પેલે પારનો.
‘સહજ સંતોષ આનંદ ગુણ પ્રગટત, સબ દુવિધા મિટ જાવે...' ભીતરી પરિતોષ અને બધી જ દ્વિધાઓનો અંત. અને તો, આનંદઘન બનવાનો માર્ગ આ રહ્યો ! “જસ’ કહે સો હિ આનંદઘન પાવે, અંતર જ્યોત જગાવે ’
આન્તર જ્યોતિ. નરસિંહ ભગત યાદ આવે : ‘બત્તી વિણ તેલ વિણ સૂત્ર વિણ જો વળી, અચલ ઝલકે સદા અનલ દીવો...' સંત કબીર શરીરને ૧૦. એજન.
VIII
