________________
‘જ્ઞાન બિના વ્યવહારકો, કહા બનાવત નાચ ?’ અંદરથી ઊભરેલી આ એક વેદના છે. આ આક્રોશ નથી. આપણે જો બરોબર જોઈએ તો સદ્ગુરુનાં ભીનાં લોચન, આપણને, આ કડી ઉચ્ચારતાં દેખાઈ શકે. અને એ ભીનાં લોચનને આરપાર દેખાતી સદ્ગુરુની વેદનાનો સ્પર્શ આપણને થઈ શકે... ‘ભાઈ ! જ્ઞાનદષ્ટિ વિનાની આ વ્યવહાર સાધના તને ક્યાં લઈ જશે ?'
હા, ખોટો ભ્રમ પેદા થઈ શકે કે મેં સાધના કરી. પણ એ ભ્રમને વિદા૨વા લાગલું જ આ અણમોલ વચન આવ્યું : ‘રતન કહો કોઉ કાચ કું, અંત કાચ સો કાચ. . .' તમે કાચને રત્ન કહી દો, એટલે એ રત્ન થઈ જતો નથી. એ કાચ જ રહે છે. એમ જ્ઞાનદષ્ટિનિશ્ચયદૃષ્ટિ વિનાનો વ્યવહાર પરિણામલક્ષી નહિ બને.
નિષ્કર્ષ એ નીકળ્યો કે સદ્ગુરુને પૂછીને જ, સદ્ગુરુના જ્ઞાન પૂર્વક જ વ્યવહાર સાધનાના માર્ગે જવું જોઈએ. જેથી આપણી એ વ્યવહાર સાધના રાગ, દ્વેષ, અહંકારની શિથિલતાને આપનારી બની શકે.
સમાધિ શતક ૪૩
