________________
:
બહાર બેઠેલ વિદ્વાન ભિક્ષુ મુદ્દ્ગલાયન મરકી ઉઠ્યા. જિજ્ઞાસુએ પૂછ્યું ઃ આપ કેમ હસ્યા ? મુદ્ગલાયન કહે ઃ તારે જે પૂછવું હોય તે હમણાં જ પૂછી લે. પછી તો તું જ બુદ્ધ ભગવાનની ધારામાં આખો ને આખો વહી જઈશ. ત્યાં પ્રશ્ન કોણ ક૨શે ? તું જ નહિ હોય, પ્રશ્ન ક્યાંથી આવશે ?
:
એક જિજ્ઞાસુ હરિદ્વારના એક પ્રસિદ્ધ સંત પાસે ગયો. પૂછ્યું ઃ મને આત્માનું સ્વરૂપ સમજાવો ને !
સંતે પૂછ્યું : ક્યાંથી તમે આવો છો ? ‘દિલ્હીથી’. ‘શું કરો છો ત્યાં ?’ ‘અનાજ, ગોળ, ખાંડનો જથ્થાબંધ વેપાર.’
સંતે આગળ પ્રશ્ન કર્યો : ‘બાસમતી ચોખાનો શું ભાવ છે આજ કાલ? કોલ્હાપુરી ગોળનો શું ભાવ ?' પેલા સજ્જન ફટાફટ ભાવ બોલવા લાગ્યા. અચાનક તેઓ અટકી ગયા. ‘અરે, આપ ભાવ શા માટે પૂછો છો ? આશ્રમના રસોડા માટે જે જોઈએ તે આપ કહો ને ! મને લાભ મળશે.'
સંત હસતાં હસતાં કહે : ‘આશ્રમના રસોડા માટે શું જોઈએ, તે આશ્રમના વ્યવસ્થાપકો જાણે. હું તો એ જોવા માગતો હતો કે તમે એ બધું ભૂલીને આવ્યા છો કે કેમ. હવે તમને એક જ વાત કહું : આ બધાનું વિસ્મરણ થાય ત્યારે આવજો. ત્યારે આત્મતત્ત્વની વાત તમને કહીશ.
કોરી જિજ્ઞાસાનો શો અર્થ ? મુમુક્ષા જોઈએ. એક તીવ્ર સણકોઃ શું છે મારું સ્વરૂપ ? કોણ મને કહેશે મારા સ્વરૂપની કથા ? ક્યારે અનુભવીશ હું મારા સ્વરૂપને ? આ મુમુક્ષા, આ પરિપ્રશ્ન જ્યાં ભીતર પરિપક્વ થયો; ગુરુચરણોની સેવા એને ઉત્તરિત ક૨શે.
સમાધિ શતક ૨૬
