________________
સ્મિતનો અનુવાદ ન થઈ શક્યો. સમ્રાટ સંતના શબ્દોની પ્રતીક્ષામાં ઊભો. ગુરુને કહેવું પડ્યું ઃ ક્યાંય પણ મૂકી દો ! નાખી દો !
સંતની ઝૂંપડી પર લાકડાનો ભારવટ હતો, તે પર હીરો સમ્રાટે મૂક્યો. પછી તેણે વિદાય લીધી. મનમાં હજુ આશંકા છે કે હું રથમાં બેસી દૂર જઈશ; ગુરુનો અપ્રભાવિતતાવાળો મુખવટો દૂર થશે અને હીરો નીચે ઊતરી જશે, વેચાઈ જશે, ભવ્ય આશ્રમ બની જશે.
ગુરુ પેટ પકડીને અહીં કેટલું તો હસી શકે !
પાંચેક વર્ષ પછી ફરી એ જ સમ્રાટ સંતની ઝૂંપડીએ આવે છે. ઝૂંપડી એવી ને એવી જ છે હજુ. સમ્રાટને નવાઈ લાગે છે. વન્દન કરીને પૂછે છે : પેલા હીરાનું શું થયું ?
પ્રભુની દુનિયામાં વિચરતા સંતને ગઈકાલની ઘટેલી દુન્યવી ઘટનાનો પણ ખ્યાલ ન હોઈ શકે, સ્મૃતિ ન હોઈ શકે; પાંચ વર્ષ પહેલાંની આ ઘટના... સંત સામું પૂછે છે : ‘કયો હીરો ?’
‘હું પાંચ વર્ષ પહેલાં આવેલ ત્યારે મેં તેને આપનાં ચરણોમાં મૂકેલ. અને તેને ભારવટ પર છોડેલ.’ સમ્રાટે કહ્યું.
‘કોઈ નહિ લઈ ગયું હોય તો તે ત્યાં જ હશે...’ ગુરુએ કહ્યું.
રાજા મનમાં કહે : ‘કોઈ નહિ લઈ ગયું હોય તો... તમે તો ક્યાંક મુકાવ્યો નથી ને ? વેચવાનો અવસર હજુ નહિ મળ્યો હોય !'
અને સમ્રાટે પોતાનો હાથ ભારવટ ભણી લંબાવ્યો. નવાઈ વચ્ચે હીરો ત્યાં જ મળી આવ્યો.
સમાધિ શતક ૩૨
