________________
કોટિશિલાની નજીક જતાં ખ્યાલ આવ્યો કે પોતાના પુરોગામી ચક્રવર્તીઓનાં નામો વડે આવડી મોટી શિલા એ હદે ભરાઈ ચૂકી છે કે બે- ચાર નામ ભૂંસીને જ પોતાનું નામ ત્યાં લખી શકાય.
:
ભરતજીનો હાથ ત્યાં નામ લખતાં ધ્રૂજી ગયો ઃ શો અર્થ આ ચક્રવર્તિત્વનો ? શો અર્થ આ નામનો ? મારો અનુગામી જે નામને ભૂંસી જ નાખવાનો છે એ નામ માટે મેં આટલો બધો શ્રમ કર્યો – છ ખંડને જીતવાનો ?
આ હતી આપ્ત તત્ત્વતા; જે મમત્વના ત્યાગમાં પરિણમી.
મઝાની કડી આપણી સામે છે : ‘મિટે રજત-ભ્રમ સીપમેં, જન પ્રવૃત્તિ જિમ નાંહિ; ન રમે આતમભ્રમ મિટે, હું દેહાદિકમાંહિ ’ છીપમાં ચાંદીનો ભ્રમ ન હોય ત્યારે છીપને ચાંદી સમજીને લેવાનો કોઈ પ્રયત્ન કરતું નથી. એજ રીતે દેહમાં આત્માનો ભ્રમ ન રહે ત્યારે દેહને સત્કારવાની, પોષવાની વાત રહેતી નથી.
ન દેહને વધુ પડતો પોષવો છે... ન એનો અકારણ અન્ત લાવી દેવો છે. દેહને માધ્યમ બનાવીને સાધના ઘૂંટવી છે.
સમાધિ શતક
૧૬૪
