Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zajagAthA prA. pratApakumAra ToliyA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanuM svarastha saMgItamaya rAja-sAhitya (pUrve rekarDa/keseTa gAnaH have sI.DI.- DI.vI.DI.pena DrAIvamAM upalabdha) zrI Atmasidhdhi zAstra (zrImadjInI amara kRti guja+hindI) + apUrva avasara rAjapada-rAjavANI-rAjabhakti (guja+hindI bahu puNya' I pado : vacanAmRta paramaguru pada (guja+hindI) : zubha zItaLatA, yamaniyama, i. zrImad-pado bhakti kartavya (gujarAtI) : anaMta anaMta, jaDa ne cetanya, he prabhu ! i. zrImad - pado dhUna-dhyAna : 'sahajAbhasvarUpa paramaguru, maMtragAna (vividha)+ navakAra-dhyAne bhakti jharaNAM : (gujarAtI) Aja mArA Atma pradeza, rAjacaMdra prabhunA darabAre. sahajAnaMda pada : (hindI-gujarAtI) mo.yu.zrI sahajAnaMdadhanajInA svayaM svaramAM sahajAnaMda sudhA (gujarAtI) mo.yu.zrI sahajAnaMdadhanajI racita zrImad - pado 'vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI', pAMca samavAya, AtmabhAna vItarAgatA zrI kalpasUtra, AtmAnI anubhUti, I. 57 jeTalI pravacana sI.DI. saMpuTayo.yu.zrI sahajAnaMdadhanajInI svayaMnI anubhava-vANImAM (pratApakumAra + sva. pArula + Do. vaMdanA ToliyAnI hindI-aMgrejI komenTrI) | Kindly view & subscribe our "You Tube" Channel for these all. "Prof. Pratapkumar Toliya Jain Music." Thank You ! A sarva ane anya vardhamAna bhAratI inTaranezanala phAunDezana parathI upalabdha * pradhAna pustako che * saptamArI mAsiddha - paMcabhASI puSpamALA - zrI. sahaMjJAbaMdhana punAthI 218011911 (G+H) * HET Afich * The Great Warrior of Ahimsa * Vishwa Manav Shimad Rajchandraji (E + H) * usil Halen jaina vAstusAra * mahAvIra darzana + mahAvIra kathA * AtmadRSTA mAtAjI *Why Abattoirs-Abolition? puaorate EmUkSapazu dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150mI zrImad rAjacaMdra janmajayaMtinA pAvana avasara para rAjamAthA (zrImad rAjacaMdrajInuM aMtarjIvana-darzana : abhyAsapUrNa prakIrNa lekho) prA. pratApakumAra ToliyA ane yo.yu. zrI sahajAnaMdaghanajI prakAzaka : yogIndra yugapradhAna sahajAnaMdaghana prakAzana pratiSThAna vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana prabhAta kompalekSa, ke.jI. roDa, beMgalora-560009. I
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAJGATHA (Gujarati Articles about inner life of Shrimad Rajchandraji) On the occasion of his 150th Birth Celebration (c) Author Prof. Pratapkumar J. Toliya Y. Yugpradhan Shri Sahajanandghanji E-mail : pratapkumartoliya@gmail.com Mobile : 09611231580 lekhaka : prA. pratApakumAra je. ToliyA ane yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI (r) savAdhikAra : lekhaka prathama AvRttiH 2018 prata H pa00 mUlya: rU. 151/- U.S. $ 51/ prakAzaka : prAptisthAnA (1) yogIndra yugapradhAna sahajAnaMdaghana prakAzana pratiSThAna, vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana prabhAta kompalekSa, ke.jI. roDa, beMgalora-pa60009. (2) paramakRpALu kuTira, ToliyA Delo, gAMdhI zerI, amarelI-365601. (3) paradezamAM : phAgunI (phona : 001-605-536-2661) mudraNa ane TAIpa seTIMga: nautama ratilAla lAlabhAI zAha vinAyaka prinTarsa, bhadra, amadAvAda-380001. mo. 9909206060
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdrajI kAyotsarga mudrA meM kalikAla kalpavRkSa paramakRpALu deva zrImad rAjacandrajI (haMpI Azramasthita pratimA)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananya AtmazaraNapradA sadgurUrAjavideha / parAbhaktivaza caraNa meM dharaM Atmabali eha // paramaguru rAjacandra zaraNApanna yogIndra yugapradhAna sahajAnaMdaghana sadguru deva dIkSA : saMvat 1991 lAyajA (kaccha) mahAprayANa : kArtika zu. 2, jyeSTha zu. 15, borar3I saMvat 2027, hampI "gulAba ke phUla tulya, guru kA dila komala thA gokSIra dhArA kI bhA~ti, unakA suyaza ujjavala thA I mere liye aprApya hai, guru kA virATa vyaktitva gaMgA ke salila samAna, unakA AcAra nirmala thA // " sAdhvI DA. zrI priyalatAzrIjI / kitane prasanna, kitane prazAnta, kitane sahaja, kitane suzAnta / bAlavat sarala, prabuddha aura tarala, kahA~ mileMge tujhe 'nizAnta' ? anaMtayAtrI "nizAnta" / janma : saMvat 1970 bhAdrapada zu. 10, DumarA (kaccha) yugapradhAna pada : saMvat 2017,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAjaOUAthA (zrImad rAjacaMdrajInuM aMtarjIvana-darzana : prakIrNa lekho) 150mI janmajayaMtinA pAvana avasara para prastAvanA + purovacanaH jJAnapratApa (Do. vasaMta parIkha) naM. pAna naM. 1. zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che ? 2. jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI 3. vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI 4. zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna 5. zrImad rAjacaMdrajInI padyaracanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya (sumitrA) 49 6. zrImadbhAM bhakti-pado : jemAM emanuM aMtara sarvasva ThalavAyuM che ! pa6 7. zrImadjI-gAMdhIjI viSayaka prabuddha jIvananA taMtrIzrIne patra (1974) 63 8. zrI Atmasiddhi zAstramAM anekAntavAda 65 9. (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM 69 - tulanAtmaka adhyayana 10. A sidhdhazilA... ! (kAvya) 11. AvA ja DhaLatA pahore, sattAvIsa varSe.. (kAvya) 12. zrImad rAjacaMdrajI : AkAzavANI rUpaka 13. kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM... 14. yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInA padAnusArI sahajAnaMdaghanajI zrI bhadramunine yugapradhAnapada 15. zrImadjIno tattvabodha prabodhato zrI sahajAnaMdaghanajIno bahumUlo 123 pravacanavANI sI.DI. saMpuTa 16. bhadramuninI pRSThabhUmi 125 17. mahAyogI AnaMdaghanajI pratye zrImad rAjacaMdrajI 69 99 101 109 119 135 III
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa2 159 161 199 216 18. svalpa sva-saMvedana kathA saMketa : svAdhyA 139 19. vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI 147 anaMtane sathavAre jIvanayAtrA 20. zrImadrasAhitya, vimalAdIdI ane gujarAta - 21. eka vivekahIna vidvAnane zrImajIno jaDabAtoDa javAbo 22. upAsyapade upAdeyatA: zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya : zrI sahajAnaMdaghanajI 23. zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasidhdhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI Atmasiddhi 24. pariziSTa : prakIrNa yAdI I : amarelImAM 150mI janmazatAbdi mahotsava (presa riporTa) A. paramakRpALudevane caraNe pacAsa varSonuM vinamrapradAna- temanI ja kRpAthI B. vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezananAM mahatvanA prakAzanA C. anekamAMthI thoDA pratibhAvo (1 thI 5) D. zrImad rAjacaMdra : jeNe AtmA jAyo zrI pareza mahetA) E. amarelImAM yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajIno 150mI janmajayaMti utsavo amarelImAM sarjaka satsaMga sabhA. * vividha spardhAonuM Ayojana * samAjasevAno navo rAha 25. be kAvyo apUrva avasarano dIpa' ane dharma nahIM kevaLa derA'mAM (Do. kAlindI parIkha) guMjyA guphAnA sAda..(dakSiNApathanI sAdhanA yAtrA) | OM zAMti zAMti zAMti | 219 221 229 232 233 234 235 236 237 IV
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA ananya AtmazaraNapradA, sadguru rAja videha / parAbhaktivaza caraNa meM, dharaM Atmabali eha // paramapitA prabhu mahAvIranA ja pratinidhi evA paramapuruSa paramagurunuM pratidarzanA pravartamAna kALe yathAyogyapaNe thaI zake ? hA, evA aneka nAmI-anAmI pArakhuoe A parokSa paramapuruSanuM pratyakSapratidarzana ane paridarzana emanA ja samA prayogavIro banI karyuM. janma janmAMtaronA AtmadraSTA prayogavIra samagrajJAnI zrImad rAjacaMdrajIne pratyakSapaNe thoDA samarpita subhAgyazALI puruSo pArakhI zakyA. to te ja rIte, zrImadjInA jIvana kALa pachInA dhanyabhAgI evA aneka prayogavIro parokSapaNe paNa karI zakyA che temanuM aMtardarzana. aMtardarzana ?.. avazya bahirdarzananuM aMtardarzana. samyakrapaNe, samagrapaNe aMtardarzana. bAhyAMtara sAruMye aMtaritra-bAhyacaritradarzanaH jJAnAvatAra-dhyAnAvatAra paramapuruSa prabhu sadguru "rAja'ne, deha chatAM videhI "rAja'ne, A paravartIkALanA prayogavIro, temanA aMtara-pradezamAM pravezIne karI zakyA che-potAnuM sarvasva' samarpaNa karIne "parAbhakti' dvArA ! AvA parAbhaktipUrNa, zrIma-samarpita ghaNA badhA prayogavIra pavitra puruSono pratyakSa paricaya A paMktilekhaka adhyAtmAne mahAbhAgye thayo.e paramopakAraka paramaguruoe parama anugraha karIne, parokSa evA, kadAca pUrvajanma kayAMka darzana karelA evA, paramapuruSa prabhu "rAja'ne jANe pratyakSa karAvI pratiSThita karI dIdhA aMtadhyananI sRSTimAM ! kevI kRpA !! AvA paramopakAraka pratyakSa ane parokSa prayogavIra pavitra puruSo parama dhanya hatA ke jeo paramaguru paramakRpALudeva zrImadjInuM bAhyAMtara baMne rUpe samyak darzana karI zakyA. darzana ja nahIM, temanA zrIcaraNe sarvasva samarpaNa paNa karI cUkyA, paraMtu Ama zI rIte banI zake ? parama puruSa prabhu paramagurunuM pArakhuM ane oLakhANa thAya tyAre ja ne ! A utaratA kALamAM temane evuM durlabha ane vikaTa oLakhANa thayuM. bahArathI karmakRta vicitra udayamAM pravartatA chatAM aMtaradazAmAM Urdhva guNasthAne virAjatA, paramakRpALudevamAM virAjatA, paramajJAnIne teo oLakhI-pArakhI-pacAvI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakyA. te asaMbhava ane asamAnya hatuM. potAnA viSe gupta rahevA icchatA paramakRpALudeve temanA hRdayarUpa, paramArthanA akhaMDa nizcayI, parama saraLa ane zAMtamUrti evA zrI sobhAgabhAIne temaNe Akhare Ama lakhI potAnuM hRdaya ThAlavI ja dIdhuM, ema karatAM karatAM durlabha A kALe evA vaya Sei saMketa karI ja dIdho : "je puruSanuM durlabhapaNuM cothA kALane viSe hatuM tevA puruSano joga A kALamAM thAya ema thayuM che, tathApi paramArtha saMbaMdhI ciMtA jIvone atyaMta kSINa thaI gaI che, eTale te puruSanuM oLakhANa thavuM atyaMta vikTa che. temAM paNa je gRhavAsAdi prasaMgamAM te puruSanI sthiti che, te joI jIvane pratIti AvavI durlabha che, atyaMta durlabha che, ane kadApi pratIti AvI to temane je prArabdhaprakAra hAla varte che, te joI nizcaya rahevo durlabha che, ane kadApi nizvaya thAya to paNa teno satsaMga rahevo durlabha che, ane je paramArthanuM mukhya kAraNa te to te che. te AvI sthitimAM joI upara jaNAvyA che je kAraNo tene vadhAre baLavAnapaNe dekhIe chIe, ane e vAta joI phrI phrI anukaMpA utpanna thAya che." (patrAMka 398) satyapuruSane, durlabha paramapuruSane oLakhavAmAM ADe AvatAM A kAraNonuM spaSTa vizleSaNa A patranA pUrvakathanamAM paramakRpALudeve pote ja ATalAmAM samAvyuM che: "kALadoSa kaLithI thayo' jevA "he prabhu !' kAvyamAMnA ullekha jema (1) kALane viSe manuSyanI paramArthavRttinuM pratyakSa kSINapaNuM (2) saraLavRttino abhAva (3) AjJAMkitapaNAno abhAva (4) paramArthecchAno abhAva (5) te saMbaMdhI nizcayaTatAno abhAva che. AvAM kAraNo darzAvyA chatAM paramakRpALudeva paramArthavRttino ane satyapuruSanI vidhamAnatAno ekAMtika ke sadaMtara abhAva jotA nathI, paraMtu kALadoSanI baLavattaratA to joIne karuNAvaza anukaMpAnu punaH punaH vedana kare che : "AvuM kALanuM svarUpa joIne moTI anukaMpA hRdayane viSe akhaMDapaNe varte che. jIvone viSe koIpaNa prakAre atyaMta duHkhanI nivRttino upAya evo je sarvottama paramArtha, te saMbaMdhI vRtti kaMI paNa vardhamAnapaNAne prApti thAya ane koIpaNa jIvone ghaNA jIvone - paramArtha saMbaMdhI je mArga te prApti thAya tevI anukaMpA akhaMDapaNe rahyA kare che; tathApi tema thavuM bahu durlabha jANIe chIe. ane tenA kAraNo paNa upara jaNAvyAM che." sarvottama paramArthanA "mULa mArage' bahujana samAjane laI javAnI kevI parama anukaMpA, kevI kRpA-karUNA paramakRpALunI !
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu "mULa mAraga'nA A UrdhvarohaNanA mULa mArganuM prathama sopAna to upara kahyuM tevuM, durlabha evuM sapuruSanuM jJAnI puruSanuM oLakhANa. AvuM oLakhANa thavAmAM bAdhArUpa doSo ane kAraNonuM teo AgaLa cAlatAM Ama nirUpaNa kare che avasthAne : jJAnI puruSanuM oLakhANa nahIM thavAmAM ghaNuM karIne jIvanA traNa moTA doSa jANIe chIe. eka to "huM jANuM chuM samajuM chuM evA prakAranuM je mAna jIvane rahyA kare che te mAna. bIjuM parigrahAdikane viSe jJAnIpuruSa para rAga karatAM paNa vizeSa rAga. trI, lokabhayane lIdhe, apakIrtibhayane lIdhe, ane apamAnabhayane lIdhe jJAnIthI vimukha rahevuM, tenA pratye jevuM vinayAnvita thavuM joIe tevuM na thavuM. e traNa kAraNo jIvane jJAnIthI ajAyo rAkhe che; jJAnIne viSe potA samAna kalpanA rahyA kare che; potAnI kalpanA pramANe jJAnInA vicAranuM, zAstranuM tolana karavAmAM Ave che; thoDuM paNa graMtha saMbaMdhI vAMcanAdi jJAna maLavAthI ghaNA prakAre te darzAvavAnI jIvane icchA rahyA kare che. e vagere je doSa te upara jaNAvyA evA je traNa doSa tene viSe samAyA che ane e traNe doSanuM upAdAna kAraNa evo to eka "svaraccheda' nAmano mahAdoSa che, ane tenuM nimittakAraNa asatsaMga che." (patrAMka 416) "svacchaMda, mata Agraha tajI, varte sadguru lakSa; samakti tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa." (zrI AtmasidhdhizAstra 17) sarva svarachaMda matAgraha tajIne, A pratyakSa sajIvanamUrti parama puruSa prabhu sadgurune samagrarUpe oLakhIne, uparyukta kAraNo-doSothI rahita thaIne, nirvikalA vizvAsapUrvaka nirmAnatAthI sarvasva arpIne samarpita thayelA subhAgyazALI puruSonA pArakhuonI aMtardaSTi ane aMtardazA kevI samunnata haze ? "A pratyakSa sadgurunA upakArane parokSa jina upakArathI vizeSa" samajIne dhanyabhAgI thaI gayA zrI sobhAgabhAI, prabhuzrI laghurAjajI Adi sAta munio ! zrI aMbAlAlabhAI, zrI juThAbhAI, zrI motIlAla, zrI manasukhabhAI, zrI dhArazIbhAI, zrI revAzaMkara, prANajIvanadAsa ane mahAtmA gAMdhIjI, zrI popaTabhAI, zrI somAbApA, zrI pujAbhAI, I. to A pratyakSadarzI samarpita pArakhu sapuruSonI jema ja zrImadjInA jIvanakALa pachInA paravartI samayanA parokSadarzI samarpita prayogavIra samarpito je thayA temAMnA thoDA hatA sarvazrI brahmacArIjI, yogIndra zrI sahajAnaMdaghanajI-bhadramunijI, Do. bhagavAnadAsajI, prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, paM. becaradAsajI, zrI kAnajIsvAmI, VII
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya vinobAjI-bALakobAjI, saMtaziSya-saMtabAlajI, viduSI vimalA ThakAra, zrI gurudayALa mallikajI, uparAMta AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI, zrI maganabApA, uparAMta zrI lADakacaMdabhAI, zrI dayAmuni, berisTara jenI, Do. sarayubena, Do. tarUlatAbAI, Do. rAkezabhAI, zrI AtmAnaMdajI, zrI pArasabhAI, zrI agaracaMdajI-bhaMvaralAlajI nAhaTA samAM adhyetAo ane munizrI bhuvanavijayajI (A. bhuvanaratnasUri), munizrI bhAnuvijayajI, A. zrI janakacaMdravijayajI, A. zrI nirmalasAgarajI, A. zrI suzIlakumArajI, zrI candraprabhA, sAdhvI zrI vicakSaNAzrIjI, sAdhvIjIzrI nirmaLAzrIjI, samA zramaNa-zramaNIo A sarva uparAMta aneka zrImad abhyAsIo zrI vasaMtabhAI khokhANI, Do. dIpakabhAI turakhiyA, zrI prakAzabhAI zAha, zrI madhubhAI pArekha ane prakTa-aprakaTa evA sAdhaka-prayogavIro zrI yogezabhAI (IDara), zrI narendrabhAI zAha (hapI-hubalI), zrI manu dozI (zikAgo), zrI mukulabhAI kalArthI, zrI digIza mahetA, Do. zAMtibhAI paTela (keliphorniyA), suzrI sudhAbena (bAMdhaNI), zrI nagInadAsa - bhogIlAla-bhIkhAbhAI (morabI), zrI gokulabhAI zAha, I. A sarvenuM pAvanasmaraNa karIne A prAstAvikanuM samApana karatAM A paMktilekhaka alpAtmAne jeNe pratyakSa upakAra paramapuruSa paramakRpALudeva pratye sudaDha karyo temanuM vizeSa smaraNa-vaMdana karI javuM parama kartavya che. A saumAM bAlyakALathI mAtA-pitA pU. acaratabA-pU. jamanAdAsa rAmajIbhAI ToliyA, kumArakALathI svayaM mahAtmA gAMdhIjI ane munizrI bhuvanavijayajI, AcArya vinobAjI-bALakobAjI ane sAdhanAkALathI prajJAcakSu paM. zrI sukhalAlajI, A. gurudayALa mallijI, viduSI vimalAtAI, AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI ane sarvAdhika aMte rahyA-cogIndra yugapradhAna zrImad - samarpita zrI sahajAnaMdaghanajI-bhadramunijI jemanuM jIvana caritra lakhavAnuM temaja mahAniva , samANa mAtmasidghi, prajJA saMcayana, pApare 3payata Adi sAhityasarjano ane zrI sadagAyana pravAna AdinA saMpAdanonuM paNa A lakhanArane paramAnugrahabharyuM saubhAgya prApta thaI rahyuM che. A sarva paramopakAraka paramaguruoe paramapuruSa prabhurAjane aMtaranI guphAmAM pratiSThita karavAno parama upakAra karyo che. tenuM ja pratiddana che A zrImasaMbaMdhI vividha samaye lakhAyelA thoDA kAlAM ghelAM lekho. VII
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lekhana - upakramamAM uparyukta zrImajInA pratyakSa samarpita ane parokSadarzI je sapuruSonuM dUrathI ane nikaTathI je darzana-aMtardarzana thayuM che te prAyaH to adRzya rahyuM che. ahIM temanA zrImadjI viSenA A prakAranA ullekhanIya pratibhAvo mUkyA che. vadhumAM, A lakhatAM A yuganA thoDA pravAho ane vyaktio-vyaktisamUhonuM nirIkSaNa paNa thayuM che : (1) zrImadjI pratye zradhdhAvAn samayadraSTA puruSo ane saMtajano (2) temanA pratye pragnadRSTie, kaTAkSadRSTie nihALanArA tathAkathita munijano zrImadjIthI anabhijJa, aparicita tathAkathita vidvAno, sAkSaro, patrakAro gAMdhIjI-vinobAjInA zrImadjI prati pUjyabhAva chatAM temanA pratye saMdehabhAva dharAvatA, zrImad sAhitya abhyAsa-vihIna svaya gAMdhIjano ! (5) gujarAtano ja janasamAja, gharanA hIrAne ja nahIM oLakhato samAja (6) gujarAta bahAra uttara bhArata, dakSiNa bhArata, pUrvabhAratano jana samAja, jemAM dakSiNabhAratamAM zrImadparicaya karAvavAnuM mahAkArya zrI sahajAnaMdaghanajIe karyuM. (7) videzamAM vasavA chatAM A lakhanAranA pratyakSa anubhava mujabano zrotA samAja, abhyAsIvarga ane jijJAsujano : keliphorniyA, bosTana, nyUyorka, nyU jarsI, zikAgo, sidhdhAcalam, laMDana Adi amerikA IMglenDanA. A sarvanI vacce sadbhAvathI ke kyAMka spaSTa pratibhAva-pratikArathI paNa zrImadjInuM mahimAgAna karavAnuM je anya sAmarthya sAMpaDyuM te A pAmara adhAtmA para uparyukta sarva pratyakSa-parokSa paramaguruono parama anugraha ja. temanA viSayaka A lakhANomAM jJAta-ajJAtapaNe doSa, AzAtanA-virAdhanA thayAM hoya to trividhe kSamAprArthanA. A prakAzananA sarva svanAmadhanya nimittajanone vizeSarUpe purovacana lekhaka suhRda Do. zrI vasaMtabhAI parIkha ane samarpita mudraka zrI notama ratibhAI lAlabhAI somacaMda zAhane anekazaH dhanyavAda. paramaguru kRpAkiraNa pra. beMglora - hepI : gurupUrNimA, 9-6-2017. E-mail : pratapkumartoliya@gmail.com Mobile : 09611231580 IX
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (amarelI pratAparAya ArTsa kolejanA saha prAdhyApaka hataMbharA prajJAvAna sahRdayI sanmitra Do. vasaMtabhAI parIkhe bhAre asvastha dehasthiti vacce paNa amarelImAM vartamAna zrImad rAjacaMdrajI janmajayaMtI tA. 4-11-2017nA prasaMge ciMtanIya pravacana ApyuM. taduparAMta A abhyAsapUrNa vivecana paNa sAbhAra lakhI ApyuM.) rAjagAthA' graMtha purovacana: jJAna pratApa | kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInI 150mI janmajayaMti jyAre vizvabharamAM yojAI rahI che tyAre zrImadga jJAnasabhara bhAvAMjali arpato zrI pratApakumAra ToliyAno "rAjagAthA graMtha jijJAsuo ane bhAvako mATe aneka rIte upayogI banAvato prakAzita thaI rahyo che te kharekhara eka "apUrva avasara' che. zrI pratApabhAInA saMgharSapUrNa jIvanano huM sAkSI chuM. temaNe aneka kaSTo vekyAM che, paNa kadiye AtmavizvAsa khoyo nathI. sadguruono saMga, saoNMthonuM vAMcana ane satata AtmaciMtana e traNa adbhuta sAdhano temane sahAyarUpa nIvaDyAM che. vizeSatA zrImad rAjacaMdranA saMpUrNa jIvana ane sarjananuM emaNe kareluM gahana ciMtana temanA jJAnane pratApI banAvI rahyuM che. vardhamAna bhAratInA niyAmaka tarIke emaNe jenadhamI ane bhAratIya saMskRtine ujAgara karatA aneka pustako lakhyAM che. svayaM eka kuzaLa sitAravAdaka ane gAyaka kalAkAra hoI zrImadgI gAthAne saMgItamAM DhALI aneka sIDI paNa bahAra pADI che. vaLI zrImanA "AtmasidikazAstrane ekI sAthe sAta bhASAomAM prakAzita karI temaNe abhUtapUrva kArya karyuM che." prastuta graMthamAM pAne pAne emanuM zrImadgA graMthanuM arthaghaTana ane jaina temaja Itara darzananuM jJAna pragaTa thayuM che. vaLI temaNe gAMdhIjI, vinobAjI, paM. sukhalAlajI, pU. vimalAjI, pU. sahajAnaMdaghanajI jevA mahAna ciMtakonA pU. rAjacaMdrajI viSenA vicAronuM dohana karI graMthane vyApaka parimANa ApyuM che. gaNadharavAda vizeno lekha emanA sanniSTha saMzodhanano paripAka che. A graMthamAM suzrI sumitrAbena ToliyAno eka suMdara lekha che. A badhuM jotAM zrImadbhAM jJAna, karma, bhakti ane dhyAnano kevo divya catuSkoNa racAyo che tenI pratIti thAya che. bhagavAna mahAvIra pachI varSo vItyAM bAda AnaMdaghanajI ane temanA pachI varaso bAda zrImad rAjacaMdrajI maLyA ane Aje have zrI pratApa ToliyA maLe che ema A jJAnadhArA niraMtara cAlu ja raheze evI AzA jAge che. prA.zrI pratApa ToliyAnA A rUDA graMthanuM bhAvapUrvaka svAgata karuM chuM. zrImanI 150mI janmajayaMti amarelI, 4-11-2017 Do. vasaMta parIkha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjagAthA : zrImad rAjacaMdra jIvana-darzana-1 gujarAtanA gAMdhIjInA AdhyAtmika mArgadarzaka ane gujarAtanA sapUta zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che? - prA. pratApakumAra ja. ToliyA, beMgalora pratapkumartoliya@gmail.com (M) 09611231580 (lekhAMka-1) pUrvabhUmikA : mahAtmAjInI sarjanA "bApu-gAMdhIjInI hindu dharmamAM zraddhA sudaDha karavAmAM rAyacaMdabhAI-rAjacaMdrajI nimittarUpa banyA, e sevA emanA hAthe svAbhAvika rUpe ghaTita thaI hatI, paraMtu janatAnI dRSTie e temanuM sarvottama kArya hatuM. mArA abhimatamAM temanI sarvotkRSTa sevA hatI - temanA (gAMdhIjInA) aMtaramAM Atma-sAkSAtkAranI lagana jagADavI."* - AcArya vinobAjI (pavanArathI 17-11-1935nA likhita marAThI patramAM saMdarbha "saptabhASI Atmasidhdhi' pR. 167) A mahattvanI vAta pU. bAbAe "zrImad rAjacaMdra zIrSaka vacanAmRta, gAMdhIjI zrImadjI vacceno 27 praznono patravyavahAra ane zrImAM padono saLaMga abhyAsa, temanA dhuLiyA jelavAsa daramyAna nirAMte karI gayA pachI, eka patramAM anuja bALakobAjIne lakhelI, jemanA para temanA aneka patro A viSaya para lakhAyelA ane jemane temaNe zrImatuM uparyukta sAruM ye sAhitya adhyayanArthe sopeluM. - pU. bALakobAjIe paNa A zrImadrasAhityanuM UMDuM ane samagra adhyayana karyuM ane urUlIkAMcanamAM temanA sAnidhyamAM dIrgha abhyAsa karatAM A sArAye vinobApatronI pratilipi temaNe A lakhanArane karavA ApI. aneka mahattvanAM zrImasarjananAM viSayo temAM hatA. AthI e prakAzita karavA sIdhI pU. bAbAnI ja anumati meM mAgI. A pUrve aneka padayAtrAomAM bAbAnuM aMtaraMga sAnidhya sAMpaDeluM, mArI jijJAsAonuM samAdhAna teo karatA, eTaluM ja nahIM, mArI sitAra para zrImadda pado to teo * A patrano uttarArdha vinobA-sAhityanA 13mA khaMDa patra-maMjUSA pR. 426) zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che?
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAsa gavarAvatA. A sArI ye bhUmikAnA. anusaMdhAnamAM marmajJa ane prakAzana-nispRha bAbAe tyAre mane zuM uttara vALyo e jANavuM che? temaNe lakhyuM: "e patronA aprakAzita rahevAmAM ja tenuM prakAzana che. tenA dvArA tamArA aMgata vikAsamAM upayoga thAya to karo." basa thaI gayuM. bAbAnuM brahma-vAya-bANa chUTuM pachI zuM thAya ? temanA e cikitsA-budhdhi yukta anumodanA bharyA patro vAgoLato rahyo ane sAcavI rAkhyAM. e aneka patromAMthI eka anya patramAMnI upayogI vAta sarvasparzI, vizALa janasamUhopayogI che eka sarasa zrImad - pad viSenI, je temaNe A lekhaka-gAyaka pAse anekavAra gavarAveluM. "Azrama bhajanAvali'mAM e apAvuM rahI gayAno temaNe ullekha karyo che. e sarvopayogI ane saraLa pada che : "bahu puNya kerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are bhavacakrano AMTo nahIM ekke TaLyo !" A padanI adhavacce ane aMte je paMktio che te saune sparzI janArI ane DhaMDhoLanArI che. potAnA zodhananI A paMktio - huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM? konA saMbaMdhI vaLagaNA che? rAkhuM ke e paraharuM?" ane "mAtmavat sarva bhUteSu' sUtranI smRti ApatI A aMtima paMktio : re Atma tAro, Atma tAro, zIdhra ene oLakho; sarvAtmamAM samadaSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho !" zrImadbhA AvA saraLa, sarvasparzI ane anekavidha viSayo paranAM cUMTelAM pado viSe saMketa AgaLa karIzuM. ahIM saMkSipta saMketa zrImadjInA gAMdhIjI paranA prabhAva viSe karavo prathama Avazyaka che. uparyukta vinobA-paTakathananA saMdarbhamAM gAMdhIjInI AtmakathAmAMnA prakaraNa uparAMta temanI AMtarika bhIDamAM pUchAyelA 27 mahattvapUrNa prazno ane zrImadjIe ApelA gaMbhIra, anAgrahI, vivekabhara pratyuttaro mahattvapUrNa ane citanIya che. bApUnA jIvanazodhananA da. AphrikAnA e maMthanakALa veLA zrImadjIe temane muMbaIthI mokalelA yogavAsiSTha mahAmAyA, paMghavI ItyAdi hindu dharmagraMtho e sAkSI pUre che ke zrImadjI berisTara mohanadAsa gAMdhIne temanA ja janmajAta hiMdu dharmamAM daDha banAvavA keTalA tatpara hatA! khristI dharma ane IslAma dharmanA pracArakothI svadharmamAM saMzayagrasta banI rahelA bApUne tyAre temaNe jainadharmI banAvavA paNa prayatna rAjagAthA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ na karyo, temaNe temane satyazodhaka AtmArthI, bhaktidharmI, sadAcArI, dayA-ahiMsAdharmI banI rahevA aneka bodhilAbho bharyA prayAso karyA. eka daSTAMta kathanaH "tuM game te dharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, te dharma ane te sadAcArane tuM sevaje." (puSpamALA-15) AvAM aneka zrImadbodhavacano ane mArgadarzanothI, patra-saMvAdothI, pratyakSa samAgamothI gAMdhIjI potAnA AtmadharmamAM daDha thatA rahyA te viSe to svayaM gAMdhIjInAM aneka lakhANo ane pravacano sAkSI che. gAMdhIjI bhale "jaina" na banyA ke anya dharmI paNa na banyA, paraMtu "ahiMsA dharmane AtmArthI to zrImadjInA nimitte ja banyA. "rAyacaMdabhAI pAsethI dayAdharmanuM meM kuMDAM bharIne pAna karyuM che" - jevA gAMdhIjInAM aneka udgAra-kathano A vyakta nathI karatA ? ahIM "AtmakathA' Adi uparyukta pustako uparAMta aneka vinobA-patro, "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI" (prajJAcakSu paM. sukhalAlajI) paryuSaNa prasAdI' ane "apramAdayoga" (viduSI vimalA ThakAra), "adhyAtma rAjacaMdra', (DaoN. bhagavAnadAsa mahetA), gAMdhInuM satya' (AMtararASTrIya lekhaka ciMtaka I. eca. eriksana) vagere ane hajI aneka graMtho-lakhANo zrImadjInA gAMdhIjI paranA prabhAva viSe ghaNuM badhuM kahe che. chelle chelle zrImadjInA jIvanadarzanane temanA jIvanakALa pachI samarpita thayelA zrI bhadramuni sahajAnaMdaghanajI temanA purogAmIonA sUramAM sUra purAve che "zrImadjInA gAMdhIsarjana' viSe : "jo svAmI rAmakRSNa paramahaMsa na thayA hota to svAmI vivekAnaMda paNa na thAta. temaja zrImad rAjacaMdrajI nahIM thayA hota to bhArata - muktipradAtA mahAtmA gAMdhIjI paNa ApaNane prApta na thAta" ("vizvamAnava') - Ama ja kahyuM che vinobAjI-anuja bALakobAjIe : "gAMdhIjInAM mananuM samAdhAna na thayuM hota to gAMdhIjIe khristI dharmano svIkAra karyo hota ane khristI thayA hota to satyAgrahanuM ane svarAjyanuM darzana hindustAnane koNa karAvata?' (zrImad janmazatAbdI aMka saM. 2024) - to vinobAjI-ziSyA viduSI vimalAtAI paNa AvuM ja daDha kathana kare che ? "zrImad jo na thayo hota to mohanadAsa karamacaMdamAM rahela mahAtmA gAMdhI na thAta." (aMtaryAtrA vimalasaritA saha pR. 27) zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che?
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ AthI zrImadjInI gAMdhIjI-sarjananakSamatAnAM anekomAMnA A dekhAonAM ATalAM kathano paryApta che. A alpa-lekhaka dvArA paNa kAkAsAheba kAlelakaranA hAthe prastuta gAMdhI zatAbdI nATya-lekhana pratiyogitAmAM bhAratamAM prathama krama prApta hindI/aMgrejI nATaka 'Hereftch' "The Great warrior of Ahimsa" Hi 341 g aid olla kalAtmakarUpe vyakta karAI che - karI zakAI che e sadbhAgya che. mahapuruSoe oLakhyA : gujarAte ? have ahIM prazna e che ke uparyukta aneka dRSTAo to zrImajI ane gAMdhIjInI kSamatAne oLakhI zakyA, paNa A baMne mahAmAnavonI ja janmabhUmi evuM gujarAta haju zrImadjIne oLakhI zakyuM - jANI zakyuM - sAcA arthamAM mUlavI zakyuM che kharuM ? potAnA ja hIrAne pArakhI zakyuM che kharuM? gujarAtamAM zrImadbhA nAmanA aneka Azramo che je bhakti-svAdhyAya-dhyAnanI sAdhanAo dvArA ane ghaNA sthaLe vadhumAM pratyakSa janasevA dvArA paNa zrImadjInA lokopakAraka bodhane prasarAvatA rahyA che. paraMtu janasAmAnya? zikSita varga? vidvad jana ? sAdhakavRMda ? keTalAka haju temane jaina samAjanA ja mAne che ! to thoDA paNa jena baMdhuo temane praznadRSTie jue che ! vaLI ghaNA temane ane khAsa to temanI "gujarAtI bhASAne paNa aprAsaMgika, aprastuta, kavi tarIke nirarthaka mAnavA sudhI cAlyA jAya che ! AvA "bhASA-vIrone kAkAsAheba kAlelakara zrImamAM rahelA anubhavI ane prayogavIra evA sArtha kavinuM darzana karavA sUcave che : zrImad ananya prayogavIra ane sArtha kavi. kavi eTale anubhavI, kavi eTale jItelo, kavi eTale krAMtadarzI. jIvananA badhA mahattvanA savAlono ukela jene hAtha lAgyo che te. emanuM (zrImad rAjacaMdrajInuM) kavipada AvA vizALa arthamAM sArtha thAya che." (paricaya, prabhAva, pratibhAva, pR. 35) A ja rIte temanI bhASAne aprAsaMgika, aprastuta, purANI, samaja bahAranI gaNanArA vartamAna bhASA-vidoe kavizrI umAzaMkara jozI jevA krAntadeSTA kavinuM ja A gaMbhIra kathana vicAravuM rahyuM - rAjagAthA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdrajInuM lakhANa gadya-padya svarUpanuM che. zrImadbhI sUkSma dharmAnubhUtine tatotaMta zabdabaddha karavAmAM gujarAtI bhASAnI aparaMpAra zaktinAM darzana thAya che. zrImad lakhANa e rIte, atyaMta samRdhdha evA gujarAtI gadyanA ItihAsamAM eka sImAstaMbha rUpa che. "zrImadbhA zabdonuM sevana karIe chIe tyAre eka mahAna gaMbhIra AtmAno khaLabhaLATa saMbhaLAya che - ane te sAthe ja AtmadarzananI pUrNa pUrNimAnI kaumudI nIce zAtAbharyA laherAtA citta pArAvArano paNa aNasAra maLe che." (zrImadjI janma zatAbdI aMka saM. 2024). zrImadjInA zabdomAM (kavirUpI hIrAne kavirUpI "jhaverIja oLakhI-pArakhI zake e nyAye) krAntadarzI kavizrI umAzaMkarabhAIne zrImadbhA pUrNa AtmadarzananA cittapArAvAranuM darzana thAya che. to e gahana Atma-sAgaramAM re pAnI paira DUbakI mAranArA "adhyAtma rAjacaMdranA darzaka-sarjaka DaoN. bhagavAnadAsa mahetAne e zabdasAgaramAMthI "avanInuM amRta" lAdhe che. e pratiphalananArUpe temane zrImadgA zreSTha sarjana zrI Atmasidhdhi zAstramAM A avanI-amRta saMgharAyeluM dekhAya che. A ja amRta-sAgaramAM UMDA utaranArA aMtardaSTA suzrI vimalAtAIne paNa zrImadbhA zabdomAM sarvocca prajJAnA AMdolano dekhAya che, AtmasidhdhinI gAthAe gAthAe zrImanI sajIvatAnAM darzana thAya che : "The words of Sri Rajchandra are charged with the vibrations of Supreme Intelligence. He is alive in every verse of ATMA SIDDHI." (- Saptabhashi Atmasiddhi - graMthanuM purovacana) zuM zrImadbhA avanI-amRta-samI zreSTha kRti "zrI Atmasidhdhi" ke zuM krAntadarzI zrI araviMdanI gahanakRti "The Life Divine" (ke jenA zabdonA sarjana "Coining of words ne samajavA bI.bI.sI. laMDanane vArtAlApo yojavA paDe) zuM vinovAsAhitya nA vizALa svarUpamAM chupAyela-chavAyela "zabdabrA' ke zuM zabdasRSTinI pele pAranA deSTA ane "zabde gharatI, zatre kAza, zabda zabda meM kayA prakAza' kahI zabda" mAM sat zrI mAtra puruSane zodhanArA guru nAnaka - A sarva gahana sAgare peThelA divyadeSTAone ja zabdazaktinA, zabdamAMthI nizabda bhaNI laI jatA zabdabrahmanA darzana thAya, tIre UbhI tamAzo jonArA ApaNa saune e thoDuM thavAnuM? zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che?
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe gujarAte gujarAtamAM rahyA chatAM zrImathI dUra rahI temane jonArAmUlavanArAoe temanA zabdo, temanI bhASAne samajavA bahu nahIM to thoDuM to UMDuM utaravuM rahyuM. to ja temAMthI "navanIta' lAvI zake anyathA mAtra chAza ! zrImadbhA anubhUtisabhara Atma-gaganamAMthI udbhavelI "parAvANI samajavA mATe anya krAntadarzI mahAyogI AnaMdaghananAM zabdone saMbhAravA paDe - "gaganamaMDala meM gauA biyAnI, dharatI chira jamAyA, mAkhana-mAkhana viralA pAyA, chAche jaga bharamAyA / " (mAnaMdayana paratnAvallI) AvA krAntadarzIonI parAvANInA AvA preraka parama zabdo..! e divya zabdo ke je zabdoe 'mahAtmA' sarjayA, je zabdoe amRta pAyA, je zabdoe Ama kahIDhaMDhoLI mahatva-jana ane janajana jagADyA - "he jIva! pramAda choDI jAgRta thA, jAgRta thA!! anyathA ratna-ciMtAmaNI samo A manuSya janma niSphaLa cAlyo jaze !" (zrImad vacanAmRta) pelA bhajanikanA zabdomAM gurue mArelAM amane zabdonAM bANa' ane e zabdabANonA marmI bhadramuninA zabdomAM ya e zabda-bANa - "rAjabANa vAgyAM re hoya te ja jANe ... sobhAgyabhAIne soMsarAM vAgyAM, bhAMgyu bharama te ja TANe ... rAjabANonA tINa ghA khame, bhame na te bhava-khANe .. javale jANe koI rAjabANa-mahimA, sahajAnaMda vakhANe rAjabANa." (sahajAnaMda sudhA-pa3) saMkSepamAM, zrImaddI bhASAnAM zabdonA bANane jhIlavA vadhu parizrama karavo paDe tema nathI. jhAjhuM UMDu utaravuM paDe tema nathI, e bahu kliSTa ke kaThaNa nathI, e sahaja che. ahIM upara TAMkelA temanA gadya ane padyanAM thoDAM namUnArUpa avataraNo A sidhdha nathI karatAM? astu. ane A prathama lekhAMkane aMte mAtra saMketa rUpe temanA anekavidha viSayo paranA saraLa ane dezabhaktipUrNa sarvajana-sparzI, sarvadharma samabhAva ane anya dharmonA guNavaMto pratyeno temano ahobhAva bharelAM thoDA padonA UDatI najare darzana karI laIe : - rAjagAthA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakara bhagavAna mahAvIranA A parama ziSya, rAma-bhakta mahAvIra zrI hanumAnane paNa kevI bhAva-vaMdanA A hanumAna stutimAM kare che : "zrI rAma kerAM kAma kIdhAM, nAma rAkhyuM jagatamAM, mahAvIra zrI hanumAna ! tamane vaMdanA mArI ghaNI." to vaLI "vIra smaraNa'mAM zrI hanumAnajI-ArAdhya dazarathasuta maryAdA puruSottama zrI rAmanI zUravIratAne abhUta rIte Ama biradAve che : "eka bANathI prANa harI le, pAchuM kadiye nahIM paDanAra, dazarathabhuta duzmanadaLa-chedaka, dhanya dhanya e zara dharanAra ! rAvaNa sama rANAne roLyo, e ja zarethI zyAma zarIra, are ! arere ! Aja gayA kyAM raDhiyALA evA raNadhIra ?" ane "kadIye nahIM kAyAthI kaMpe, jIte tyAre jaMpe vIra, raNaraMgI ne jabarA jaMgI, UchaLe jene zaurya zarIra; kAyaratAnA mAyara te nahi, sAcA e sAyara zUravIra, haiye zaurya damAma hamezA, ane vaLI himmatanuM hara !" (vIra-smaraNa : subodha saMgraha-81) anyAyIo, AtatAyio, AjanA saMdarbhamAM AtaMkIo sAme dezabhaktinuM khamIra darzAvatA zUravIra zahIdonA zauryane paNa teo Ama potAnAM pUrvakAvyomAM biradAve che tyAre vaLI tattvajJa sarvasparzI zrImadbhAM bIjAM pAsAMnAM paNa darzana thatAM nathI? ane temanI A sarvAgI samagra vivekadRSTinuM paNa smaraNa karAvatA nathI? jyAM jyAM, je je, yogya che, tahAM samajavuM teha, tyAM tyAM, te te, Acare AtmArthI jana eha" (zrI Atmasidhdhi) hiMsA-ahiMsA : vikSubdhatA, cakSaprazno ane paDakAro : ahIM ahiMsAne prabodhanArA zrImad jANe ahiMsA kAyaronI nahIM vIronI, nirbhIka vIronI hoya che" vI sI yada vATa ... e vAtanuM smaraNa karAvI, dezarakSA, zIla-rakSA jevA anivArya prasaMgomAM, jene ItihAsamAM sAdhvI-rakSArthe zastra paNa zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che?
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ UThAvatA jainAcArya zrI kAlakAcAryanuM ane vartamAnamAM eka sthaLe pUM. gAMdhIjInuM paNa apavAda-kathana, apanAvavA-AcaravAnuM bodhatA jaNAtA nathI? hiMsAya sanmatta pRthvI' (ravIndranAtha) ahiMsA sAme Aje aneka prazno ane paribaLo UbhAM che. dezamAM aneka sthaLoe, aneka kAraNoe satata ghora hiMsA ane sarahada para temaja deza bhItara prasarelA AtaMkavAdIonAM nirdoSa nAgariko paranAM rAkSasI AkramaNo ane dezadrohI mArgabhraSTo ! A sarvanI vacce nirbhayapaNe motane muThThImAM laI ApaNe sau ahiMsAvAdIo, zAMtisainiko - bApu, vinobA, je.pI., mahArAja AdinI jema kema nathI pahoMcI rahyAM? Aje ahiMsA - vicAra, sarvodaya vicArano avAja kyAM? devanAra vadhazALAthI ye vizeSa evA pArAvAra jaMgI katalakhAnAone DAmavA ApaNe sau kema kAragata thaI nathI rahyAM? juo A lekhakanuM aprakAzita/zIdhra prakAzya aMgrejI pustaka "Why Abattoirs Abolition ?" vyApaka mAMsAhAranA pizAcane ApaNe kema haNI zakatA nathI ? ATaATalA UhApoho chatAM nArInI, mAtRzaktinI surakSAo kema sadhAtI nathI ? pracAra-mAdhyamo-mukhyataH miDiyA TI.vI. cenalo paranA khullA vyabhicAradezyone kema rokI, nAthI, sadaMtara baMdha karI zakAtA nathI? bAbAe eka azobhanIya posTara AMdolana calAvyuM hatuM. tethI anekagaNuM A virATa AMdolana ApaNe kyAre calAvIzuM? bhraSTAcAra mAtra Arthika kSetramAM ja nahIM, A sarva kSetromAM atra, tatra, sarvatra che - tene, vartamAnanI sArIe vikSubdhatAne, kyAre miTAvIzuM? A badhuM ApaNane vyathita nathI karatuM ! bApu-vinobA ja nahIM, temanA sUjaka zrImadjI paNa AvA ghora anyAyonI bhAlA-samI vedanAthI karuNA-kaMpita thaI vyathita thaI UThatA ! gAMdhIjIe temanI A vizvavyApaka vyathA-karuNAne najare nihALI che. ApaNe sau e kyAre nihALIzuM? emane samagra-svarupamAM kava jANIzuM? puruSanuM sAcuM oLakhANa kyAre karIzuM? (A vize vadhu AgAmI lekhAMkomAM) (kramazaH) | | OM zAntiH zAntiH zAntiH | rAjagAthA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanI virala saMskRtine abhinaMdanA : AjanI apekSA - xxx tattvaciMtana karavAnI ane te upara spaSTa temaja pravAhabadhdha lakhavAnI ane te paNa gharaAMgaNe ramatA kumAranI uMmarathI temaja vyApAradhaMdhA AdinI vividha pravRttio vacce - tyAre zrImad jevI vyakti utpanna karavA vAste mAtra jaina saMskRti pratye ja nahIM, paNa gujarAtanI saMskRti pratye mAthuM ApameLe namI jAya che. xxx taTastha ane ciMtaka bhAve zrImAM lakhANa vAMcyA sivAya emane viSe abhiprAya bAMdhavA ke vyakta karavo e vicArakanI dRSTimAM upahAsAspada thavA jevuM ane potAnuM sthAna gumAvavA jevuM che." (paM. sukhalAlajI prajJA saMyana) Aje? "zrImad viSe rASTrapitAe ATalo Adara darzAvyo che, paraMtu emanA rAjakIya anuyAyIoe bhUlathI paNa e mahApuruSane yAda karavAnI tasdI lIdhI nathI ! gujarAta A mudde naguNuM ja rahyuM che. potAnI bhUminI vibhUtione oLakhavA mATe enI pAse navarAza ja nathI !! ApaNe ravIndranAtha ane vivekAnaMda pAchaLa gAMDA thatA rahyA, paNa AMgaNe UgelA sUryane na oLakhI zakyA ! (Do. kezubhAI paTela : "prabudhdha jIvana" : eprila-2015,) "gujarAtanA, bhAratanA yuvako, khAsa karIne jaino to vivekAnaMdane bhUlI jAya, rAjacaMdrajIne vAMce-vicAre, temanI pustikAo khIsAmAM rAkhe." - vinobAjInA "vimalAnaMda" vimalA ThakAra : paMcabhASI puSpamALA pR-5) zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che ?
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra jIvana-darzana-2 jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI "huM koNa chuM? kyAMthI Avyo chuM? uttarathI Avyo chuM ke dakSiNa dizAthI? pUrvathI Avyo chuM ke pazcimathI ? UrdhvadizAthI Avyo chuM ke adhodizAthI ?" - mahAvIravANI "huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM?" - zrImad rAjacaMdrajI (amUlya tattva vicAra) "korda ? mahAvIrano A je prazna che, te kadAca temanI paraMparAnA koIpaNa jaine svayaMne-potAne pUkyo nahIM hoya! tethI pAchalA chavvIsa so varSamAM A paraMparAmAM bIjo koI mahAvIra utpanna nahIM thayo. jo, koIe A prazna karyo to nizcitapaNe ja te adhyAtma-puruSa banyo, adhyAtmanuM amRta teNe upalabdha karyuM. AnaMdaghana jevA yogasidhdha sAdhaka to aneka thayA, paraMtu mahAvIranI A dhyAna-paddhatithI pasAra thanAra eka mANasa thayo, bhAIzrI rAjacandra. na tyajyA A mANase dhotI-khamIsa, na paheryo saMtano veza, paNa eka vAta nizcita che ke A praznane temaNe bhAre khUbIthI jIvIne pacAvI lIdho. mAtra teMtrIsa varSanI uMmare A mahAtmA cAlI nIkaLyo, paraMtu jatAM pahelAM jagatano javAba laI gayo !" - mahopAdhyAya munizrI candraprabha ("mArA savA mitra nayA' mukhapRSTha) pote koNa che? kyAMthI Avyo che? zA mATe Avyo che? keTaluM ahIM rahevuM che? pachI kyAM javuM che? e vagere huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che. mAruM kharuM? konA saMbaMdhe vaLagaNA che? rAkhuM ke e parigrahuM? enA vicAra vivekapUrvaka, zAMtabhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanA sidhdhAMta tattva anubhavyAM." "bALavaye prAyaH 12 varSanI uMmare kRpALunuM sAhitya upalabdha thayuM hatuM ane te manana karatAM A kAvya saheje kaMThastha thayuM - "bahu puNya kerA puMjathI.' temAM A kaDI "huM koNa chuM? kyAMthI thayo ?" e jIbhe ramatI thaI hatI nAnI vaye. enA pariNAme pAchaLathI koI evo satsaMga yoga nahIM chatAM, muMbaI jevI mohamayI nagarImAM rAjagAthA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahevA chatAM ane bijhanesamAM goDAunamAM beThe beThe A dehadhArIne samAdhi lAgI gaI. emAM vizvadarzana paNa thayAM. emAM pUrva ArAdhanA karelI temAMthI kaMIka bhAga najaramAM Avyo. have AgaLano rasto te paNa barAbara sApha - A rasto (nigraMtha pravajyAno)." - zrI bhadramuni-sahajAnaMdaghanajI (zrImad rAjacaMdra Azrama, hepI saMsthApaka : "jIvanamarma' sI.DI.) AvI mahApariNAmadAtA, bhagavAna mahAvIra-prabodhita temanA vartamAna anugAmI zrImad rAjacaMdrajI dvArA anusaMdhAnita ane temanA nizrAgata prabhuzrI-paravartIkAlIna padAnusArI bAhyAMtara nigraMtha zrI bhadramuni-sahajAnaMdaghanajI dvArA prayogasidhdha evI svayaMnI-svAtmanI zodha A kaLikALe paNa keTalI badhI upAdeya ane upakAraka che! "eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samaMta." (zrI Atmasidhdhi zAstra-16) "zudhdha budhdha caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma !" (zrI Atmasidhdhi zAstra-117) yugadeSTA, yugapuruSa, yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI paramakRpALudeva jJAnAvatAre Apelo A jJAna-bodha, Atmabodhano paramArthapaMtha, zrI jinezvara praNIta mULamArgano paramArtha paMtha, anekAneka bhavyAtmAone A kALamAM jagADato gayo - huM koNa chuM?" nA nAnakaDA prazna dvArA : zudhdha budhdha svAtmAnA pratyuttara dvArA. emanA kALamAM, so varasa pahelAM emanA dvArA pratyakSapaNe svayaM-prabhAvita svanAmadhanya sarvazrI saubhAgabhAI, mahAtmA gAMdhIjI, munizrI laghurAjajI-lallujI devakaraNajI Adi sAta munio juThAbhAI-aMbAlAlabhAI-mANekalAla-revAzaMkarabhAI, anuja manasukhabhAI, popaTabhAI Adi Adi bhavyAtmAo uparAMta emanA tattvabodha ane jIvanathI parokSapaNe prabhAvita paNa anya aneka puruSo, virjano rahyA. e sarvemAM munizrI nAnacaMdrajI "saMtaziSya', prajJAcakSu paMDitavaryazrI sukhalAlajI, DaoN. bhagavAnadAsa mahetA, zrI kAnajI svAmI, Adi kahI zakAya. to emanA nikaTanA A paravartIkALamAM emanAthI prabhAvita thayelA ke emane samarpita thayelA vikajanonI eka vaNajhAra uparAMta A saMto, sapuruSo, tyAgIjano, mukhyataH jainamunio ullekhanIya ane anumodanIya che : zrI brahmacArIjI, AcArya jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinobAjI-bALakobAjI, munizrI saMtabAlajI, zrI bhadramuni (sahajAnaMdaghanajI), AcArya bhuvanaratnasUri (bhuvanavijayajI), AcAryajanakacaMdrasUri, munizrI bhuvanacaMdrajI, saMtazrI AtmAnaMdajI, zrI dayAmuni, ma.munizrI caMdraprabha, sAdhvIzrI bhAvaprabhAzrIjI, sAdhvIzrI vicakSaNAzrIjI, caMdraprabhAzrIjI, DaoN. tarulatAbAI, pravINAzrIjI, digaMbarAcAryazrI nirmalasAgarajI, AcArya suzIlakumArajI, I. ATalA badhA munijano ja jo zrImajIne temanA pratyakSa ane paravartIkALamAM gurupade sthApatA hoya (keTalAka kaTAkSa-STi munionA zabdomAM "eka gRhasthIne !) ke prabhAvita thatA hoya (ane teo svayaM to A "gurupadathI taddana nispRha rahyA hoya) to temanA yugaprabhAvakatva ke yugapradhAnatvanuM e sUcaka nathI? astu. - zrImadjIthI prabhAvita ke samarpita je munijano ke AtmAono A paMktilekhakane upakAraka suyoga sAMpaDyo temAM prathama munizrI bhuvanavijayajI (A. bhuvanaratnasUrijI), prajJAcakSu paM.zrI sukhalAlajI, zrI bhadramunijI-sahajAnaMdaghanajI, AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI, viduSI adhyAtmayoginI vimalAtAI, Adi che, jemaNe A. zrImad paravartIkALamAM anya anekone paNa zrImadjInI AtmacetanAne UrdhvalokamAMthI AtmasAtu. karIne adbhuta Atma-saMsparza karAvyo che. temAM mahattvapUrNa che gahana aMtaracitanarata AtmA prajJAcakSu paM.zrI. sukhalAlajI ane huM koNa chuM'nA zrImavacanothI jIvanaparivartana ane jinamArganI nigraMtha pravajyA pAmanArA ane temanA ja amRta-vacanAdhAre svayaMnA zudhdha budhdha caitanyadhanI AtmAno sAkSAtkAra pAmanArA yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI : bane agrasthAnIya paramapuruSo. prajJA saMcayana, zrI sadagAnaMdadhana muruthA' Adi temanA pratyenA A alpAtmAnA gurutarpaNo che. prathama aMtajJanI prajJAcakSu paM. sukhalAlajInuM zrImasAhitya anyatra che. bIjA AtmajJAnI dhanadevIjIe alpa zALA-zikSaNa chatAM zrImA tattvAdhAre AtmAnubhavanI UMcAIo mApI, je temanA racelA nikha pada jevA aneka padomAM vyakta thAya che : "Aja mArA Atmapradeze AnaMdagaMgA ulasI re, jJAna-jyoti pragaTI sarvAge, dRSTi-aMdhatA viNasI re.... Aja. adbhuta Atma-svarUpa nihALyuM, deha-devaLathI bhinna re, Atma svarUpamAM jagata nihALyuM, chae dravya bhinna-bhinna re... Aja. rAjagAthA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokAMte prabhu siddha nihALyAM, sukha saMpatti bhaMDAra re, sidhdha samAna svarUpa ja mAruM, nijasaMpatti adhikAra re. Aja. ('bhaktijharaNAM" pR.-5) to trIjA AtmajJAnI adhyAtmayogI "saptabhASI Atmasidhdhi'nI bhUmikAnAM lekhikA viduSI vimalAtAI jevA vidyAvAridhie AtmAnubhavanI e UMcAIone svayaM vikasAvavA uparAMta zrImadbhA adbhUta apUrva jIvananI amApya UrdhvagAmitA chatAM AvA zabdomAM videzIo ane bhAratanA jana-jana mATe sulabha banAvI : samagratAnuM jIvana jIvatA zrImad rAjacaMdrane so varSa thayAM. A mahAna krAMtikArI ane umadA sajjana 32 varSanuM ja AyuSya jIvyA. rAjacaMdra saMvedanazIla ane mRdu svabhAvanA yuvAna hatA. eka vyApArI tarIke teo muMbaImAM rahyA ane vikasyA. emaNe hiMdudharmanA temaja jainadharmanA sidhdhAMtono abhyAsa karyo hato. XXX vyApAranI levaDadevaDa paNa sAdI chatAM zobhatI rIte kare. prAmANikatA ane saccAIpUrvaka vAta kare. xxx maunavrata lIdhA sivAya paNa mIna jALave. te pariNIta hatA xxx rAjacaMdra potAnuM sthAna choDIne kyAMya dUra na gayA xxx patnIne zAparUpa na gaNI. enA pratye leSa paNa nahIM ane tyAgano upadeza paNa na karyo. jIvananA aMta sudhI emaNe kyAreya tyAga na karyo. kyAreya pozAka na badalyo. vastrAntara, dIkSAntara, AzramAntara kaMI na karyuM. je rIte jIvatA hatA e ja rIte jIvatA rahyA, paraMtu bhAIne, patnIne badhI vAta saMvAdI rIte samajAvI. vavANIA, khaMbhAta, IDara, agAsa, uttarasaMDA, rAjakoTa vagere judAM judAM sthaLe jyAM emane sAdhanA laI gaI tyAM khapa pUratuM rahyA. ekAMta mATenI bhUkha, ekAMta mATenI tarasa emane jaMgalomAM laI gaI. tyAM teo nirbhayatApUrvaka rahyA. xxx jJAnI tarIke jANItA thayA. jJAnI avasthA e che jemAM mANasa tathyane, vastune, jevAM che tevAM ja jue che. xxx spaSTatA AtmasAkSAtkArano prANa che. jIvanamAM je bodhanuM avataraNa thayuM tenuM lAvaNya saraLatA ane spaSTatA sAthe laIne Ave che. rAjacaMdra pAse e bane hatAM. eTale emano patravyavahAra paNa divase divase vadhato gayo. ghaNA patro to AtmIya banI gayelA saubhAgabhAIne lakhAyA che. A patro ane sAdA zabdomAM lakhAyelAM emanAM pado gujarAtI bhASAmAM gANitika cokasAI, sAdAI ane yathArthatAnA namUnA tarIke sAhityano bhAga banI rahe che. xxx hakIkatamAM huM paNa zrImanuM sAhitya vAMcavA ja gujarAtI bhASA zIkhI." ('apramAda yoga' : Yoga of Silence : pR. 20-21-22) (saMkSepa) jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama, zrImadjI praNIta "huM koNa chuM?" thI prabhAvita svayaMdeSTa pradhAna vartamAna AtmadekhAo che - mahopAdhyAya munizrI caMdraprabha, AcArya bhuvanaratnasUri, yogIndra yugapradhAna zrI bhadramuni-sahajAnaMdaghanajI, prajJAcakSu paM.zrI sukhalAlajI, mAtAjI dhanadevIjI, vimalAtAI, I. aneka ! zrImadgA jIvanakALa pazcAt 100 varSe vartamAna viduSI ArSadRSTA vimalAtAIe AtmasAkSya dvArA nIrakhelI temanI mInasAdhanA, dharmaprabhAvanA : "zrImad rAjacaMdra potAnI samajaNanA sAdhaka hatA xxx zrImad rAjacaMdra potAnA zarIra sivAya koIne guru karyA na hatA. jIvana e ja emanuM guru hatuM. e pavitra, punita guru je vaizvika jIvana che, je potAnI aMdara raheluM jIvana che, je jIvana ApaNI AjubAju sarvatra raheluM che (= Atma tattva) e paramagurunA teo ziSya hatA. emanA koI guru ke zikSaka na hatA jeno ApaNe ullekha karI zakIe. xxx ane pharI tamane huM muMbaInI emanI peDhImAM besatA yuvAna mANasanI yAda apAvuM, jyAM emane pahelI vakhata gAMdhIjI maLelA ane e mANasanI sAdAInI bhavyatA joIne mugdha thayelA. tyAre rAjacaMdra ugatA yuvAna hatA ane cUpacApa zAMtipUrvaka potAnI AjIvikA meLavavAnI pharaja bajAvI rahyA hatA. xxx A dubaLA, pAtaLA, nAnA lAgatA mANasane joIne bIjA vepArIo hasatA ke A mANasa lAkhopati thaI zake tevo hovA chatAM te lAkhopati thato na hato. emaNe joyuM hatuM ke ekasAthe eka so bAbatone eka ja kSaNe joIne teo dareka bAbata kahI zakatA. teo zatAvadhAnI hatA. muMbaImAM emaNe jAheramAM e prayoga karI batAvyo hato. gAMdhIjIe te joyo hato. xxx na mAnI zakAya evI ghaTanA hatI. hajI so varSa pahelAMnI ja A vAta che. huM purANonI kathA kahetI nathI, hakIkata kahuM chuM. bAra varasanI uMmarathI ja e mANasa A prayogo karato hato. xxx tame ekAMta ane dhyAnamAM vadhAre samaya Apo to tamArA dhyAnano vyApa ane grahaNazakti vadhAre vikase. rAjacaMdra mAnI na zakAya eTalI hade dhyAnano vyApa vikasAvyo hato ane AMkha ane kAnanI grahaNazakti paNa sAthosAtha vikasAvI hatI. tame emanI pAse so vastuo mUko ane prazno pUcho athavA lakhIne Apo ane teo badhAnA javAba ApatA. xxx ApaNe phariyAda karIe chIe ke vartamAna saMjogo Atmadarzana mATe samaya ane zakti rahevA detA nathI. paraMtu rAjacaMdra ApaNI samakSa jIvaMta dRSTAMta che. xxx mahAvIra pachI huM nathI mAnatI ke samasta jaina samAjamAM AvI asAmAnya bIjI vyakti thaI hoya. pUrvanAM badhA tIrthakaro 14 rAjagAthA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe mane pUjyabhAva che paraMtu mane lAge che ke mahAvIra pachI bIjA mahAvIra zrImad rAjacaMdra pote hatA. atizayokti na thAya enuM dhyAna rAkhIne huM A kahuM chuM." (pramAdayoga : 28-31) huM koNa chuM ?'nA UhApoha dvArA AtmasidhdhinI dhyAna-dhArA vahAvanArA svayaMsaMbudhdha zrImadjImAM muni caMdraprabha advitIya dhyAnayogI jue che, bhadramuni sahajAnaMdaghanajI AtmasamAdhi-pradAtA jIvana parivartaka dekhe che, dhanadevIjI AtmAnubhava pamADanAra pAme che, 5. sukhalAlajI 2500 varSamAM abhUtapUrva dekhA-dmaSTAnuM darzana kare che ane vimalAtAI ?.. e to emane mahAvIrottara advitIya maunI-dhyAnI sidhdha kare che ! teo (vimalAtAI) temane "samartha roya ! mA pamAyaNa ' nI mahAvIra-AjJAne bhArobhAra AcaratA apramatta yogI, "apramAda yoga'nA, mInadhyAnayoganA, sidhdha-sAdhaka Therave che : "xxx eka kSaNa paNa nakAmI gumAvatA nahIM. rastIbhara asatya nahIM. kSaNavAra paNa pramAda nahIM. niSkrIyatA ke jaDatA nahIM. haMmezA sAvadha rahetA. jAgrata avadhAnayukta samyatA jALavatA. samaya ane zaktino kALajIpUrvaka ghaniSTa upayoga karatA. ethI jyAre teo manamAM besatA tyAre emanAmAM pUrI zakti rahetI. krAMtikArI rAjacaMdranI saMskAra-mukta vizvacetanA anaMta AtmazaktinI divyacetanA xxx mAnava cetanA to saMskAravaza, saMskArayukta cetanA che. ethI para saMskAramukta cetanA che, divya cetanA che, vaizvika cetanA che, je jIvanazakti samagra vizvanuM niyamana kare che. teno manuSyacetanA bahu nAno ane saMskArabadhdha bhAga che, jene dharmoe ane saMskRtioe TAMkaNuM laIne ghaDI che. paraMtu saMskAramukta cetanA ghaNI vizALa che, enuM kSetra paNa ghaNuM vizALa che. ene manuSyanAM mana-magaja sparzI zakatAM nathI. A cetanAne ja zrImad rAjacaMdra Izvara kahe che. ene ja divyatA kahe che. ene ja prabhu-vibhu kahe che. teo jaina hovAthI vyakti svarUpa Izvarane mAnatA na hatA eTale prabhu zabdathI teo hiMdu mata pramANenA devadevIonI vAta nathI karatA athavA pahelAM thaI gayelA 24 tIrthakaronI vAta paNa nathI karatA. bha. mahAvIra pachI 2000 varSathI ajJAnanI je dhULa caDI gaI che eNe jaina lokonI buddhine AvarI lIdhI che... jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMdu vidhividhAnanI emanA para paNa UMDI asara thaI che. jaina samAja A badhA karmakAMDamAM parovAyelo che tyAre A krAMtikArI yuvAna Avyo. e Izvarane cetanArUpaUrjArUpa mAne che, je bahu sUkSma dravya che. emaNe saMskAramukta cetanAne-UrjAne prabhu nAma ApyuM che. A vAta huM pUrI javAbadArInA bhAva sAthe kahuM chuM. jema AkAza pRthvIthI para che, tema saMskAramukta UrjA manuSya cetanAthI para che. A saMskAramukta UrjAno sparza pAmavo, divyatAno sparza pAmavo e ja bhaktinuM hArda che. "rAjacaMdra phakta jJAnI na hatA, e bhakta paNa hatA. divyatAnI stuti karatA ghaNAM kAvyo lakhyAM che. virahanAM pado paNa emaNe eTalI vyathApUrvaka ane sarasa lakhyAM che. e rAjacaMdranAM AMsu che. kAraNa ke divya cetanAthI manuSyanI cetanA jUdI paDI che. xxx rAjacaMdra jANe ke pRthvI ane AkAza vacce setu bAMdhatA hoya ema manuSya cetanA ane divya cetanA vaccenuM aMtara bhedavA mAgatA hatA... e aMtara emanAthI sahI zakAtuM na hatuM. "xxx rAjacaMdra emano rAtrino ane prabhAtano samaya ane vacamAM jyAre jyAre samaya maLe e badhAno upayoga AMkho mIMcIne manamAM DUbakI mAravAmAM karyo. xxx je mANasa ghara bAMdhIne saMsAramAM raheto hoya eNe manuSya-cetanAnA kinAre avAranavAra AvavuM ja paDe che. kuTuMbanA, samAjanA vyavahAro sAcavavA paDe che. AthI teo thoDA divaso vyavasAyane Ape ane thoDA divaso prayoga mATe bahAra nIkaLI jAya... jyAre emaNe joyuM ke jarUrI rakama ekaThI thaI che tyAre muMbaI ane amadAvAdathI paNa dUra koI nAnA gAmaDAmAM, dUranA DAkabaMgalAmAM, resTa hAusamAM, dUranI TekarIomAM ane pahADomAM jaIne rahetA jyAM koI emane maLavA na Ave. patnI dAve, bhAIdAve ke putrIdAve vyavahAranI vAta karavA koI na Ave. A rIte judAM judAM sthaLoe prayoga zarU thayo. tyAre anAmI, agAdha, amApa evA maunamAM temanA divasonA divaso nIkaLI jatA, emAM teo samayanA baMdhanathI para thaI jatA. manuSya-cetanA ane divyacetanAne joDanAra setu phakta mauna che. Ama emanuM samagra astitva, emano samagra AdhAra mauna-zAMtithI sabhara banI gayo !" (apramAdayoga 35-39) rAjagAthA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana-mInI munio paNa jemane samarpita ! zrImadjInA AvA mauna dhyAnanI sAdhanAe ane pUrvajanmonA saMcita yogabaLe pachI temaNe je kAMI temane samarpita sAta munione dravyasaMgraha' Adi prabodhita karatAM samajAvyuM ane thoDA ja nikaTanA supAtrajanone patromAM ThAlavyuM te sarva temanI vartamAnakAlIna yuga-prabhAvanAnuM "vacanAmRta' banI gayuM. temanA yugapradhAna' hovAnuM A sarva prabaLa pramANa che. pote 2500 varSa pUrve prabhu mahAvIranA laghuziSyarUpe IDaranA ghaMTiyA pahADanA puDhavI zilA-sidhdhazilA vistAra ane girikaMdarAomAM jyAM prabhu saMge vicAryA hatA, tyAM A kALe temanuM adhika vicaravuM, avAranavAra, mauna dhyAnastha thavuM, temanI e ja dhyAna-guphAmAM AcArya vinobAjI jevAnuM dhyAna-lIna thavuM ane tyAM nirdhArita eka kalAkanuM pravacana ApavAne badale temanuM paNa mauna-dhyAnastha banI azrupravAha vahAvya javuM - A badhuM adbhuta che, abhUtapUrva che AvA viSama kaLikALamAM. zrImadjInA vItarAgamArgane punarjIvita karavAnI saravANI IDaranI A guphAomAMnA ArSa-dhyAnathI pragaTI che. vItarAgamArga ja nahIM, A sArI avaninuM bhaluM karavAnI ane bhAratabharano udhdhAra karavAnI pUrvadRSTi paNa tyAMthI janmI che ane te mATe mahAtmA gAMdhIjIne mAdhyama banAvavAnuM pUrva-darzana paNa temane tyAMthI lAvyuM che ! ravAnubhava : A sArIye romaharSaka ghaTanAono rahasya-dhvani pakaDavA A paMktilekhaka zrImadjI-kSetra sparzita IDaranI A dhanya dharA ane guphAomAM kumArakALathI anekavAra pahoMcyo ane mauna-dhyAnastha thavA mathyo che - gajA vagara ne hAla manorathararUpa" chatAM, prabhu AjJAthI pA-pA pagalI bharato ane paramakRpALuno kRpAsparza pAmato! A paramAnugrahanI thoDI-zI phalazrutio che - IDaranA uparyukta gAMdhIpUrvadarzananuM, zrImadraprabhAvapUrNa, svayaMlikhita puraskRta hindI nATaka "mahAnila', "zrI. AtmasidhdhizAstranuM guruAjJApUrvakanuM eka kArtika pUrNimAe thayeluM ciraMtana TuDiyo rekarDaMga ane "saptabhASI Atmasidhdhi'nuM saMpAdana, "vimalAtAInI sarvodayathI saptabhASI sudhInI jIvanayAtrA", "svAtmasiddhinI saMgItayAtrA", "vimala saritA saha aMtaryAtrA", "dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA" I. pustikAonuM lekhana. A sarva paramagurukRpAnA sarjano uparAMta zrImadsparzita A IDaranI dhanya dhyAna-dharA para eka vizeSa phalazrutie AkAra lIdho. visanagaranI mahilA kolejanA AcArya tarIkenA kAryakALa daramyAna tyAM chAtrA zibira saMcAlanArthe nimaMtrelA viduSI jinamArganA svayaMsaMbudhdha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI 17
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalAtAIe e zibirAMte eka IcchAnurodha karyo, "pratApabhAI ! tame IDara avAranavAra jAo cho. mane paNa tyAM laI jAo." turata paramaguru-kRpAno adITha anubhava jemAM thavAno haze tevo e yAtrA-prabaMdha thaI gayo ne tyAM IDaramAM vaLI eka sAMketika ghaTanA ghaTI. aNadhAryA ja tyAM zrImadjIsamarpita, vartamAna vItarAgamArga prabhAvaka ane vinamratAnA avatAra evA zrImad rAjacaMdra Azrama hepI karNATakanA saMsthApaka bhadramuni-yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI ane AtmajJA jagat mAtA dhanadevIjI zrImad zatAbdI nimitte AvI caDyAM ! vimalAtAI, ame sau AnaMdollAsita thaI gayA. sitAra para bhaktidhyAna saMgItanI ramajhaTa jAmI, vimalAjInI maMjula vimalavANI pragaTI ane temanA sadAgrahathI sahajAnaMdaghanajInI zrImad vANInI jANe saravANIo pravacanamAM phUTI nikaLI ! AmAMthI jANe amArA aneka sarjanonA ane gujarAta choDI, IDarano dhyAnasaMdeza laIne dUra karNATakanA raMpI zrImadAzrame jaI anekavidha maMDANonA bIja nakhAvAnA hatA ! e maMDANomAM uparyukta sAhitya-saMgIta sarjano, hepInA ratnakUTa pahADa para dhyAnamaya jinAlaya ane zrImadzikSAnA vizvavidyAlayanA Ayojano, vizvabharamAM vItarAgavANI anugaMjita karavAnA aneka vizvapravAso ane vardhamAna bhAratI-jinabhAratInA zatAdhika rekarDa-nirmANo, paramaguru AjJA ane anugraha saha nirmAyelA hatA ! gurupa di varta' ne sidhdha karatA, paramakRpALudeva zrImajI dvArA prerita zrI sahajAnaMdaghanajI ane vimalAjI-dhanadevIjInA Adezo ane AzIrvAdo A alpAtmAne A sarva vartamAna vItarAgamArga prabhAvanA kAryamAM nimitta ane mAdhyama banAvavAnA hatA, ane banyA. pariNAme e sarva sapuruSonA kRpA ane yogabaLathI vartamAnamAM, yathocitapaNe dhyAnasaMgIta, bhakti-svAdhyAya-pravacanAdi trividha prabhAvanA kArya A nAnakaDA ekala-hAthoe, eka camatkAra rUpe, 88 varSanI A deha-gADInI uMmare pratikULatAo vaccethI Aje paNa satata cAlI rahyuM che, gatizIla che. "prajJA saMvayana' ane hAla ja prakAzita "zrI sahajAnaMdaghana gurugAthA'mAM A badhuM vizadatAthI varNita che. aMte saMkSepamAM, vItarAgamArganA vartamAna mahAprabhAvaka paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInuM asaMbhava evuM mUlyAMkana karavAnI uparyukta aneka dRSTAo uparAMta jo koInI paNa jijJAsA ne kSamatA hoya to temaNe temanuM vacanAmRta sAhitya vizeSatA patrAMka 757, 956, 40, zikSApATha 84, 99, ItyAdi) zrI sahajAnaMdaghanajInuM rAjagAthA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ "upAsyapade upAdeyatA" ane mahAtmA gAMdhIjInA AtmakathA ane 27 prazna patravyavahArAdi, samagra patra-sAhitya, zrImadjIne parama samarpita pU. prabhuzrI laghurAjajInuM upadezAmRta sAhitya, suzrI vimalAtAInAM "apramAdayoga", "paryuSaNa prasAdI Adi lakhANo prajJAcakSu paMDitazrI sukhalAlajInA gahana talasparzI zrImad sAhitya nibaMdho DaoN. bhagavAnadAsa mahetAnuM "adhyAtma rAjacaMdra', Do. sarayubahena mahetAno "zrI Atmasidhdhi zAstra' parano mahAnibaMdha I.nuM taTasthapaNe UMDANathI parizIlana karI javA sarvaprathama ati vinamra vinaMtI che. te pUrve koIpaNa nirNaya zrImajI viSe bAMdhavo e aparAdha ane jJAnInI AzAtanA ja sidhdha thaze. zrImajInI sarva jinezvaro prati vItarAga-vaMdanA ane vItarAga-mArga-vimukhatA pratye vedanAnAM veNa : zrI RSabhadevathI zrI mahAvIra paryata vartamAna bharatakSetranA covIza tIrthakaronA parama upakArane vAraMvAra saMbhAruM chuM." mokSamArganI vidhamAnatA : "zrImAna vardhamAna jina vartamAnakALanA carama tIrthakaradevanI zikSAthI hAla mokSamArganuM astitva varte che e temanA upakArane suvihita puruSo vAraMvAra Azcaryamaya dekhe che." kALadoSe zrutasAgara viluptaH "kALanA doSathI apAra zrutasAgarano ghaNo bhAga visarjana thato gayo ane biMdumAtra athavA alpamAtra vartamAnamAM vidyamAna che, ghaNAM sthaLo visarjana thavAthI, ghaNAM sthaLomAM sthULa nirUpaNa rahyuM hovAthI nigraMtha bhagavAnanA te zratano pUrNa lAbha vartamAna manuSyone A kSetre prApta thato nathI. ghaNA matamatAMtarAdi utpanna thavAno hetu paNa e ja che, ane tethI ja nirmaLa AtmatattvanA abhyAsI mahAtmAonI alpatA thaI. zruta alpa rahyA chatAM, matamatAMtara ghaNA chatAM, samAdhAnanA keTalAka sAdhano parokSa chatAM, mahAtmA puruSonuM kvacitatva chatAM, he Aryajano ! samyaku-darzana, zratanuM rahasya evo paramapadano paMtha, AtmAnubhavanA hetu, samyaka cAritra ane vizuddha AtmadhyAna Aje paNa vidyamAna che e parama harSanuM kAraNa che." jenAbhAse pravartita matamatAMtaro : "digaMbara ane zvetAMbara evA be bheda jinadarzanamAM mukhya che. matadRSTithI temAM moTo aMtara jovAmAM Ave che. tattvadRSTithI tevo vizeSa bheda jinadarzanamAM mukhyapaNe parokSa che; je pratyakSa kAryabhUta thaI zake tevA che, temAM tevo bheda nathI, mATe baMne saMpradAyamAM utpanna thatA guNavAna puruSo samyagudRSTithI jue che, ane jema tattvapratItino aMtarAya ocho thAya tema pravarte che. jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainAbhAsathI pravartelAM matamatAMtaro bIjAM ghaNAM che, tenuM nirupaNa karatAM paNa vRtti saMkocAya che... jemAM mULa prayojananuM bhAna nathI, eTaluM ja nahIM paNa mULa prayojanathI virudhdha evI paddhatinuM avalaMbana varte che; tene munipaNAnuM svapna paNa kyAMthI ? kema ke mULa prayojanane visArI klezamAM paDyA che; ane jIvone, potAnI pUjyatA arthe, paramArthamArganA aMtarAyaka che... te muninuM liMga paNa dharAvatA nathI, kema ke svakapolakalpanAthI temanI sarva pravRtti che. jinAgama athavA AcAryanI paraMparAnuM nAma mAtra temanI pAse che, vastutve to te tethI parAGamukha ja che." (zrImad rAjacaMdra vacanAmRta 757) 100 varSa pUrvanuM zrImad-kathana : zrI hemacaMdrAcAryanI mahAnatA : "zrI hemacaMdrAcAryane AThaso varSa thayA... teo mahAprabhAvaka baLavAna kSayopazamavALA puruSa hatA. teo dhArata to judo paMtha pravartAvI zake evA sAmarthyavAna hatA. paNa hemacaMdrAcAryane lAgyuM ke saMpUrNa vItarAga sarvajJa tIrthaMkara ja dharmapravartaka hoI zake. ame to tIrthaMkaronI AjJAe cAlI temanA paramArthamArgano prakAza karavA prayatna karanArA. vItarAgamArgano paramArtha prakAzavArUpa lokAnugraha zrI hemacaMdrAcArye karyo... temaNe ghaNuM karyuM. zrI AnaMdaghanajI temanA pachI chaso varase thayA. e chaso varasanA aMtarALamAM bIjA hemacaMdrAcAryanI jarUra hatI. viSamatA vyApatI jatI hatI. kALa ugra svarUpa leto jato hato. zrI vallabhAcArye zrRMgArayukta dharma prarUpyo. zRMgArayukta dharma bhaNI loko vaLyA, AkarSAyA. vItarAgadharma vimukhatA vadhatI cAlI..." jina pratimA mahattA : "tyAM pratimApratipakSa saMpradAya jainamAM ja Ubho thayo ! dhyAnanuM kArya, svarUpanuM kAraNa evI jinapratimA prati lAkho dRSTivimukha thayAM, vItarAgazAstra kalpita arthathI virAdhAyAM, keTalAMka to samULagAM khaMDAyAM... ! Ama A chaso varasanA aMtarALamAM vItarAgamArgarakSaka bIjA hemacaMdrAcAryanI jarUra hatI. anya ghaNA AcAryo thayA, paNa te zrI hemacaMdrAcArya jevA prabhAvazALI nahIM. eTale viSamatA vadhatI cAlI. tyAM zrI AnaMdaghanajI baso varSa pUrva thayA.'' zrI AnaMdaghanajInI apAra sakSama upakArakatA chatAM upekSA : "zrI AnaMdaghanajIe spaSTa hitabudhdhithI lokopakAra pravRtti zarU karI. A mukhya pravRttimAM Atmahita gauNa karyuM; paNa vItarAgadharmavimukhatA, viSamatA eTalI badhI vyApI gaI hatI ke loko dharmane ke AnaMdaghanajIne pichANI na zakyAM, oLakhI kadara na karI zakyAM, pariNAme xxx te lokasaMga tyajI daI vanamAM cAlI nIkaLyA. 20 rAjagAthA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanamAM vicaratA chatAM apragaTapaNe rahI covIzI, pada Adi vaDe lokopakAra to karI ja gayA xxx atyAre to zrI AnaMdaghanajInA vakhata karatAM paNa vadhAre viSamatA, vItarAgamArga vimukhatA vyApelI che. zrI AnaMdaghanajIne siddhAMtabodha tIvra hato. teo zvetAMbara saMpradAyamAM hatA. cUrNi, bhASya, sUtra, niryukti, vRtti, paraMpara anubhava re' ItyAdi paMcAMgInuM nAma temanA zrI naminAthajInA stavanamAM na AvyuM hota to khabara na paData ke teo zvetAMbara saMpradAyanA hatA ke digaMbara saMpradAyanA ?" (- zrI rAjacaMdra vacanAmRta 956, upadezanoMdha 8) vItarAga AjJAvihIna vartamAnanA matamatAMtara H "atyAre vItarAgadevane nAme jainadarzanamAM eTalA badhA mata cAle che ke te mata, te matarUpa che, paNa sarUpa jyAM sudhI vItarAgadevanI AjJAnuM avalaMbana karI pravartatA na hoya tyAM sudhI kahI zakAya nahIM. e matapravartanamAM mukhya kAraNo mane ATalA saMbhave che : (1) potAnI zithilatAne lIdhe keTalAka puruSoe nigraMthadazAnuM prAdhAnya ghaTADyuM hoya. (2) paraspara be AcAryone vAdavivAda. (3) mohanIyakarmano udaya ane te rUpe pravartana thaI javuM. (4) grahAyA pachI te vAtano mArga maLato hoya to paNa durlabhodhitAne lIdhe na grahavo. (5) matinI nyUnatA. (6) jenA para rAga tenA chaMdamAM pravartana karanArA ghaNA manuSyo. (7) duHSamakALa ane (8) zAstrajJAnanuM ghaTI javuM. (vacanAmRta 40) mukhya A eka kAraNa paNa che ke tattvajJAna bhaNIthI upAsaka varganuM lakSya gayuM. mAtra kriyAbhAva para rAcatA rahyA, jenuM pariNAma dRSTigocara che. xxx" (zikSApATha 84) have - vItarAgamArga vimukhatA TALavA, e virala mArga prakAzita karavA, jinazAsanonnati karavA eka mahAna sadAcaraNI, syAdvAdI, sarvasaMmata samAja sthApanAnI agatyatA zrImad ArSadarzana : "xxx paraMtu sarvajJa bhagavAnanuM kaheluM gupta tattva pramAdasthitimAM AvI paDyuM che, tene prakAzita karavA tathA pUrvAcAryonAM gUMthelAM mahAna zAstro ekatra karavA, paDelA gaccha matamatAMtarane TALavA temaja dharmavidyAne praphullita karavA eka mahAna samAja sadAcaraNI zrImaMta ane dhImaMta bannee maLIne sthApana karavAnI avazya (= AvazyakatA) che ema darzAvuM chuM. pavitra syAdvAdamatanuM DhaMkAyeluM tattva prasidhdhimAM ANavA jyAM sudhI prayojana nathI, tyAM sudhI zAsananI unnati paNa nathI. lakSmI, kIrti ane adhikAra saMsArI kaLAkauzalyathI maLe che, paraMtu A dharmakaLA kauzalyathI jinamArganA svayaMsaMbudhdha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI -- 21
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ to sarva sidhdhi sAMpaDaze ! mahAna samAjanA aMtargata upasamAja sthApavA. matamatAMtara tajI, vADAmAM besI rahevA karatAM ema karavuM ucita che. huM IcchuM chuM ke te nRtyanI siddhi thaI ainAMtargaccha matabheda TaLo, satya vastu upara manuSya maMDaLanuM lakSya Avo; ane mamatva jAo !" (zrImad rAjacaMdra vacanAmRta : zikSApATha 99 : pR. 127-128) 'mokSamALA'nA nirmANakALa 16-17mA varSanI yuvAvaye pragaTelA zrImadbhunAM adbhuta ArSadarzananI A kevI bhavya bhAvanAo che ! temanA aMtima varSomAM to e pUrNa vikasI che. A bhaNI ahIM temaNe sUcavelA "sadAcaraNI zrImaMto ane dhImaMto" bannenuM dhyAna jaze ? koI niSpakSa tattvAbhinivezI AcAryo ane AtamajJAnI zramaNa kahAve'nA AnaMdaghanajI paribhASita munivaryonuM dhyAna AkRSTa thaze ? aikyakAmI vizALa jaina saMgha samAjamAM evA guptaro sama paraMparAgrahamukta mahatvapuruSo che ja, je parama vaMdanIya che. zrImadghanA pratyakSa samAgamI munio paNa temane kevAM samarpita ane paravartIkAlIna paNa kevA ! jom ? thI 'som' sudhI pahoMcADI 'arham' pada darzAvI 'sarva jIva che sidhdhasama' A Atmasidhdhi karAvanArA svayaM paNa kevA !! zabdo ochA paDe che ane ahobhAvanA bhaktigAna sarI paDe che svayaM saMbudhdha zrImadbhunI vartamAna jinamArga-prabhAvanAnI anumodanA, abhivaMdanAmAM :"dharmaDhoMgane dUra haTAvI, AtmadharmanI jyota jagAvI, karyuM cetana-jaDa nyAruM ho, kRpALudeva ! saphaLa thayuM bhava mAruM ho, kRpALudeva ! "aho ! jJAnAvatAra kaLikALanA ho rAja ! 22 tarI beThA nizciMta mahArAja re, bhavanA samudrane kAMThaDe... jinamArga batAvI jaMbu-bharatamAM ho rAja, lahyo mahAvideha jina-sAja re, bhavanA samudrane kAMThaDe... "aho ! jJAnAvatAra gururAjanA ho lAla, sau keDa kasI sajja thAva re, AtmasvarUpa ArAdhavA... A kALe kAMTALA mArgane ho lAla, karyuM svaccha kRpALu rAva re, AtmasvarUpa ArAdhavA... - yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajI (bhadramuni) ('sahajAnaMda sudhA' pR. 54-56) // OM zAntiH // rAjagAthA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra jIvana-darzana-3 jJAnAvatAra, amRtasAgara, kalikAla kalpataru, gAMdhI-guru vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI VISHWA MANAV SRIMAD RAJACHANDRAJI dhA dA do karI zakI ne havA do , pI. (c) dI hafeTEChADo.6000 _ 14 dizI dizaal & AIje dI thI unsI. ??on beginate (ravI.. (zlokagAna vaMdanA) mahAdivyAH kukSIratnaM zabdajita ravAtmajam / rAjacandraM ahaM vande tattvalocana dAyakam // (ravIndragIta) "oI mahAmAnava Ase, dike dike romAMca lAge, martadhUlira ghAse ghAse / oI mahAmAnava Ase / " (ravIndranAtha ThAkura) darzana karIe, avanitala para caraNakamaLa pAtharatA A mahAmAnava-vizvamAnava padhArI rahyAM che. svayaMjyotirmaya banIne anaMta jyotirmaya, jhaLahaLa jyoti svarUpa sarvapUjya, kevaLakRpAnidhAna paramAtmAnI abhivaMdanA karatA teo padhArI rahyA che... samasta avaninuM, pRthvItalanuM kalyANa karavAnI e paramAtmA pratye aMtaHprArthanA karatA teo maryadhUline sajIva karI rahyAM che :(prabhuprArthanA : rAja-pada gAna) jhaLahaLa jyoti svarUpa tuM, kevaLa kRpAnidhAna ! prema punita tuja preraje, bhayabhaMjana bhagavAna ! (3) jinamArganA svayaMsaMbuddha vartamAna prabhAvaka zrImad rAjacaMdrajI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIti prIti namratA, bhalI bhakitanuM bhAna; Arya prajAne Apazo, bhayabhaMjana bhagavAna ! (15) hara ALasa edIpaNuM, hara agha ne ajJAna; hara bhramaNA bhArata taNI, bhayabhaMjana bhagavAna ! (17) tana mana dhana ne annanuM, de sukha sudhAsamAna; A avanInuM kara bhaluM, bhayabhaMjana bhagavAna ! (18) vinaya vinaMtI rAyanI, dharo kRpAthI dhyAna; mAnya karo mahArAja te, bhayabhaMjana bhagavAna ! (19)" (- zrImad rAjacaMdra : vacanAmRta : pR. 2) A vizvamAnavanA AgamanathI dizA dizA romAMcita thaI UThI che ane pRthvInI maryadharAnA kaNakaNa amaratAnI saMjIvanI pAmIne jAgI UThyAM che. enA mahAjanma kArataka zuklA pUrNimAnA maMgalamuhUrte suralokamAM zaMkhanAda thaI rahyo che ane naralokamAM bajI rahyo che vijayaDaMko ! ajJAnanI amAnizAnA durganA saghaLAye kAMgarA dhUlidhusarita thaI rahyAM che ane himagirio para AcchAdita thaI rahyo che teno mahIMdhakAra-mohAMdhakAra-vidAraka jyotirmaya zubhra satvajJAna-AtmajJAnano prakAza ! tenA A paramajJAnamAMthI zuM prakAzita thaI rahyuM che? temAMthI kaI yugAkAMkSAonI prArthanAo pragaTI rahI che? A ja to ke - AryaprajAyeM nIti, prIti, namratA ane bhalI bhaktinI mAgaNI H mAtRbhUmi bhAratadezArthe ALasa-agha-ajJAna ane bhrama-bhramaNAo bhAMgavAnI mAgaNI : samasta avaninA kalyANArthe tana-mana-dhana-ananA sudhAsamAna sukhanI sAthe zreya-prAptinI mAgaNI. kevI adbhuta, keTalI sarvasparzI, kevI samasta yugAvazyaka che A prArthanAo! - ane A prArthanAo to e mahAmAnavanA AgamanathI ja, bAla-kizorakumArAvasthAthI ja pragaTI rahI che. "puSpamALA' vat pradAna thaI rahI che. yuvAvasthAnI sarvasaMgaparityAganI paramapada-pradAyaka prArthanAo-ciMtanAo pragaTa thavI to haju bAkI che. kevaLa soLa varSanI uMmaranA mahAmaMgalamaya "mokSamALAnA mahAsarjana-ciraMtana sarjana, amRtamaya patra-vacanAmRtonuM pade pade lekhana-vistaraNa, sAthe sAthe "he prabhu!', "bahu puNyakerA' - huM koNa chuM?, "binA nayana', 'apUrva rAjagAthA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasara' Adi aneka mahApadonA gAna-chaMdonuM sarjana ane laghurAjazrIacala-aMbAlAla-juThAbhAI-mohanadAsa-popaTabhAI zrI DuMgara, motIlAla ane sI. sobhAgabhAI samA aneka nararatnonuM nirmANa, UrdhIkaraNa ane pRthvItaLane pradAna ! zuM zuM mahimAgAna karIe A mahAmAnava vizvamAnavanA A nararatna-nirmANa ane amaragraMtharatna sarjanonuM ? eka bAjuthI gRhasthaliMgI zubhanAma zrI sobhAgabhAI temane samarpita thAya che, to bIjI bAjuthI saMnyastaliMgI parama vinaya laghutA dhAraka prabhuzrI laghurAjajI ! muni thaIne paNa eka gRhasthane samarpita ziSya ?" - anAtmaraMgI, kriyAjaDa, zuSkajJAnI, tathAkathita dharma ThekedArone A muninuM samarpaNa koThe nahotuM paDatuM, temanAthI dekhyuM nahotuM jatuM ! A bhaktivaMta munirAjanI AlocanA-apabharjanA-niMdanA ja nahIM, temanI AhAracaryA-bhikSA gocarI sudhdhAM A dharma-DhoMgIjanoe baMdha karAvI dIdhI hatI ! paraMtu game teTalA kaSTo-upasargo kema na Ave, A "laghu dekhAtA mahAna munirAja kyAM DaganArA hatA? lohIluhANa thaIne paNa sudaDhatAthI potAnI sadguru-bhaktimAM teo TakI rahyAM. teo ja nahIM, temanI sAthenA anya cha-sAta munijana paNa A ananya AtmazaraNapradAtA yugapradhAna mahAmAnava pratye samarpita thaI cUkyA hatA. A saghaLAMe A mahAmAnavamAM mahAna AtmajJAnInAM aMtardarzana karyA hatAM ane sau tenA praNIta karelA A Atmasidhdhikara tattvopadezathI anuprANIta thaI cUkyA hatA : "AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya." A tattvopadeza 350 varSa pUrvanA anya mahAmanuja AtmajJAnI mahAyogI AnaMdaghanajInA tattvAvabodha sAthe sAmya dharAvato hato - "AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA to dravyaliMgI re." vartamAna-AtmajJAnI mahAmAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajIe uparyukta aneka AtmajJAnI munijanonuM nirmANa karIne jagatane pradAna karyuM ane svayaM mahAjJAtA thaIne paNa gupta rahyA. kevI ane keTalI A mahamAnavanI mahAnatA ! ahIM je AtmajJAnane svayaM pAmIne vizvakalyANArtha temaNe pratipAdita ane prastuta karyuM te AtmajJAna ja bharyuM hatuM temanI zailazikharavat kRti, avanI-amRta zrI AtmasidhdhizAstramAM. A AtmapravAda-pratikRtine jeTalI paNa upamAo Aja sudhInA sarvajJAnIjanoe ApI che te saghaLI A anupameya vizva tattvagraMtha, vizva sAhityagraMthane mATe haju aparyAptazI banI rahe che. vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmapravAda'nI pratikRti ane gaNadharavAdanuM pratidarzana Atmasiddhi ! mahA tIrthakara - carama tIrthakara bhagavAna mahAvIranA paravartIkALanI graMthakRtiomAM A eka amarakRti ja sarvanA sArarUpa che, ke je bhagavaMtanA gaNadharavAdanuM ja pratidarzana karAve che ane tyAre kadAca prabhunA ja zrImukhe AnuM zravaNa karIne, potAnI mahAsmRtimAM 2500 varSa sudhI smaraNa-avadhAraNa karIne, bhItaranA AtmabhaMDAramAM saMgharI rAkhIne, temanA A "laghuziSya" ahIM pratibiMbita-paridarzita-parivyakta karI che. to AvI AtmajJAna-pradAtA agAdha graMthakRtinuM nirmANa ane pradAna, uparyukta AtmajJAnI munijanonuM nirmANa ane pradAna ane sAthe sAthe vizeSamAM eka baeNrisTara mohanadAsamAMthI mahAtmA gAMdhInuM nirmANa, ahIM prathama prastuta samagra avaninA kalyANakArI mahAmAnava- vizvamAnavanA sivAya bIjuM koNa karI zake che? jemanA ahiMsA-pradAnathI ja mahAtmA gAMdhIjIe bhAratanI svataMtratA prApta karI evA gAMdhIjInA A "AdhyAtmika mArgadarzaka"nA viSayamAM gAMdhIjInA ja "AdhyAtmika uttarAdhikArI" AcArya vinobAjI zuM kahe che? "gAMdhIjInI hindu dharmamAM zradhdhA sudaDha karavAmAM rAyacaMdabhAI (zrImajI) nimittarUpa banyA, e sevA temanA hAthe svAbhAvika paNe ghaTita thaI hatI, paraMtu janatAnI dRSTie temanuM sarvottama kArya hatuM. mArA abhimatamAM temanI sarvotkRSTa sevA hatI temanA (gAMdhIjInA) aMdara AtmasAkSAtkAranI laganI lagADavI." (pavanArathI 17-11-1935nA likhita patra : "saptabhASI Atmasiddhi') A ja vAta prabhuzrI laghurAjajIvatuM eka anya AtmajJAnI, A paravartIkALanA zrImajI samarpita muni bhadramuni sahajAnaMdaghanajI ahIM kahe che : "jo svAmI rAmakRSNa paramahaMsa na hota to svAmI vivekAnaMda paNa na thAta. tema ja zrImad rAjacaMdrajI na hota to bhArata-mukti-pradAtA mahAtmA gAMdhIjI paNa ApaNane maLata nahIM." to AvA yugapradhAna mahAmAnava, vizlodhdhAraka vizvavyApaka "vizvamAnava" ja sidhdha thayA. sarvane abhaya-pradAtA vizvamAnava. A mahAmAnavanA AgamananI prazasti-ArSadRSTithI gurudeva ravIndranAthe paNa gAI che - "oI mahAmAnava Aze" gItamAM, udayAcalanA zikhara parathI vizvane maLI rahyo che temano abhaya saMdeza- "bhaya na karo, AtmajJAna prApta karo, abhaya bano he mAnava ! he amRta putra mAnava !" rAjagAthA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vizvamAnavanI mAnavodhdhAranI, mAnavamAM sukha-gupta amRta tattva evA zudhdhAtmAne jagAvIne AtmodhdhAra karavAnI vizvavyApakatApUrNa bhAvanA darzanIya, ciMtanIya, AdaraNIya ane AcaraNIya che. temanA pUrvokta nikaTatama samarpita prabhuzrI laghurAjajIe zrImadjInA zrI AtmasidhdhizAstrane sarvadharmamAnya, sarvamAnya, sarvopayogI darzAvyuM che. temanA zabdomAM - "zrI AtmasidhdhizAstramAM AtmA gAyo che. temAM koI dharmanI niMdA nathI. sarva dharma mAnavAvALAoe vicAra karavA yogya che. ApaNe paNa AtmAnI oLakhANa karavI hoya to vAraMvAra vicAraNIya che. cauda pUrvono sAra temAM che. ApaNane ApaNI yogyatAnusAra ciMtana karavAthI ghaNo ja lAbha prApta thAya tevuM che, temAM je mahAna marma bharelo che te to jJAnIgamya che, koI puruSanA samAgamathI zravaNa karavA yogya che." (saptabhASI Atmasidhdhi") to vartamAnanA sarvajana-AdaraNIya mahAna ciMtaka evA eka vidvatye A AtmasidhdhizAstranI mahattA vigata 2500 paccIsaso varSonI sarvottama, zreSTha sAhityadarzanakRti darzAvIne siddha karI dIdhI che. A puruSa sujJAnI padmabhUSaNa prajJAcakSu paM.zrI sukhalAlajI Ane "AtmopaniSadranI upamA ApatAM vigata aDhI hajAra varSomAM racita AvI anya darzanakRtionI tulanA karIne moTI mahattvanI joya ane upAdeya vAta lakhe che - je vayamAM ane jeTalA alpa samayamAM zrI rAjacaMdra "Atmasidhdhi'mAM pote AtmasAt kareluM jJAna ThAlavyuM che teno vicAra karuM chuM tyAre mAruM mAthuM bhaktibhAvathI namI paDe che. eTaluM ja nahIM, paraMtu mane lAge che ke temaNe AdhyAtmika mumukSune Apelo upahAra e to zata zata vidvAnoe pradAna karela sAhityika graMtharAzinA upahArathI vizeSa mUlyavAna che. potapotAnA pakSanI ane maMtavyanI sidhdhine mATe aneka sidhdhigraMtha, zatAdhika varSothI racAtA AvyAM che, yathA "sarvArthasidhdhi' (jana, jainetara sarvanI), "bAhyasidhdhi', "Izvarasidhdhi', "sarvajJasidhdhi', 'sidhdhi vinizcaya' ityAdi. paraMtu (A) saghaLI sidhdhionI sAthe jyAre zrI rAjacandranI "AtmasidhdhinI tulanA karuM chuM tyAre sidhdhi' zabdarUpa samAnatA hovA chatAM paNa tenA preraka-daSTibiMdumAM bhAre moTuM aMtara dekhAya che.xxx vastutaH AvI dArzanika sidhdhio mukhyatve tarka ane vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI 20
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuktinA baLa para racAyelI che, paraMtu tenI pAchaLa AtmasAdhanA athavA AdhyAtmika pariNatinuM samartha baLa bhAgye ja dekhAya che. "jyAre prastuta AtmasidhdhinI garimA ja bhinna che. temAM zrI rAjacaMdra je nirupaNa karyuM che, te temanA jIvananA UMDANamAMthI anubhavapUrvaka niSpana thavAne kAraNe e kevaLa tArkika upapatti nathI, paraMtu AtmAnubhavanI thayelI sidhdhi-pratIti che, evuM mane spaSTa jaNAya che. eTalA mATe to emanA nirupaNamAM eka paNa vacana kaTu, AvezapUrNa, pakSapAtI athavA vivekavihIna nathI. jIvasidhdhi to zrImadbhA pUrva keTalAye AcAryoe racelI ane lakhelI che, paraMtu temAM prastuta AtmasidhdhimAM che tevuM baLa bhAgye ja jaNAya che." prajJA saMvayana' : pR. 37-38) A Atmasidhdhi ane anya saghaLuM zrImad sAhitya vizvavyApaka bane ane A vizvamAnava sRSTinI vizvavyApakatA sidhdha kare evI aMtaraMga AkAMkSA pUrvokta, zrImadjInA jIvanakALa bAda thayelA temanA samarpita svapnadRSTA yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajIe nIcenA samartha zabdomAM vyakta karI che : zrImadanuM sAhitya gurjarasImAne oLaMgI jaIne hindIbhASI vistAromAM maheMkavA lAge e paNa vAMchanIya che. mahAtmA gAMdhIjInA e ahiMsaka zikSakane gAMdhIjInI jema jagatanI samakSa prastuta karavA joIe ke jethI jagata zAMtinI zodhamAM sAcuM mArgadarzana prApta karI zake." (saptabhASI Atmasidhdhi + zrI sahajAnaMdaghana gurugAthA) sAce ja AjanuM jagata keTaluM azAMta, hiMsAgrasta ane AtaMka-trasta che ! zAMti kyAM che? A vizvamAnave kAnI coTa para kahyuM che :"zAMti bahAra nahIM, aMdaramAM, AtmAmAM che." e ja AtmAnI zAzvata amaratA bhaNI, amRta AtmasattA bhaNI A vizvamAnava vizvane upADIne laI javA Icche che. ravIndranAthe vedanA-vicalita svaromAM gAyelI evI 'hiMzAya unmatta' - hiMsAthI pAgala banelI pRthvIne mukta-parimukta karavA Icche che. A azAMta, hiMsA-unmatta, AtaMka-trasta ane jaDa bhautikatAmasta vizvano taraNopAya che - vismRta AtmAnuM bhAna, aMdaranI AtmasattAnI jAgRti ane prathama (potAnI) AtmazAMti. svayaM potAne ja bhUlI cUkeluM ane bahAranA sukhonI ja jaDa bhautikatAmAM DUbeluM jagata zAMti zI rIte pAmI zake ? parigraha ane parigraha 28 rAjagAthA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAparigraha saMgrahanA bhaMDAra ne bhItaDAM, tenI pele pAra rahela, chupAyela potAnA ja AtmAnA, mahAsamartha AtmAnA anaMta sukhanAM darzana zI rIte karAvI zake? potAnA ja bhautika sukhonI doDa, bIjI bAjunA dIna-hIna-abhAvagrasto-daridrajano sAthe samatA-samAnatA - "sarvAtmamAM samadaSTi'nI bhAvanA AvI "sarvAtmamAM samadaSTi - A satparuSe cIMdhelI sahu AtmAomAM samAnatA jovAnI aMtaranI AMkhanI najara - zI rIte jagAvI zake - janmAvI zake - apAvI zake? A vizvamAnave A vizva-samasyAonuM gahana ciMtana karIne zAMti-aMtardhAtizAzvata zAMti mATeno uparyukta upAya darzAvIne eka ArSadarzana ApyuM. AtmAnI oLakhanA A upAyanA abhikramamAM eNe prathama to AsapAsanA ja jano, prazno ane kAraNone zodhyAM, abhivyakta karyA ane darzAvyAM potAnA jIvananI bAlyAvasthAthI ja. enI AraMbhanI ja kAvya-bhAvanAo, kAvya-racanAomAM A badhuM jhaLake che. sAmAjika kurItiomAMthI chuTakAro, burI AdatomAMthI mukti, kuTuMbodhdhAra, samAjodhdhAra, zikSaNaudhdhAra, rASTradhdhAra, vizlodhdhAra, nArI udhdhAra ane mAtRzaktinuM jAgaraNa vagere vagere kevA kevA ane keTakeTalA janahitakArI viSayo eNe potAnAM kizorakALamAM racelAM kAvyomAM bharyA che ! kanyAne ApelI maryAdAnI hitazikSA potAne sAsare jatI kanyAne zikhAmaNa' viSayaka racanAmAM dekhAya che, to mAtAne jJAna-pradAna ane dezodhdhAranI bhAvanA A kizora kAvyamAM : "kahe nepoliyana dezane karavA AbAdAna, sarasa rIta to e ja che, do mAtAne jJAna." pachI durbaLa, duHkhI, patita, ahaMkAra-grasita ane madonmatta evI pratyeka vyaktine potAnuM darpaNa darzAvIne, potAnI ja jAta-AlocanA karAvIne prathama A vAstava-darzana ane ehasAsa-ekarAra-svIkAra teo karAve che ke :(gAna : bhakti doharA) adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huM ya; e nizcaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuM ya ?" ane pharI vaLI tene - mANasane - A hInabhAvanA - hInatAthI chuTakAro apAvavA, ahaMkAra choDAvavA, teo A rIte prabhubhaktimAM joDe che ane e virATa vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaLahaLa jyoti svarUpa karuNAmUrti paramasatya, parama sattA, paramAtma sattA pratye tenuM AtmasamarpaNa karAve che : (gAna : bhakti doharA) "kevaLa karuNAmUrti cho, dInabaMdhu dInAnAtha ! pApI parama anAtha chuM, graho prabhujI hAtha." paraMtu ekavAra aMdarathI pratIti thaI gaI, ehasAsa thaI gayo, potAnAM doSone joI lIdhA, tene dhoI lIdhA, pachI vyakti pApI' kyAM rahI gayo? pApI sadAne mATe koNa rahe che? e pApathI, parigraha-bojAthI, ahaMkAra-abhimAnathI, doSothI parimukta thaI gayo, upara uThI gayo ke pApI maTI gayo, AgaLa vadhI gayo, UMce caDhI gayo ! paNa zuM potAnA ahaMkArathI, mAna-kaSAyathI upara UThI javuM eTaluM saheluM che? sva-doSa-darzana ane prabhu-samarpaNa zuM samyapha-sapuruSArtha vinA, gurUgama vinA kadI saMbhava che ? A vizvamAnave ahIM A prakAre vyaktine, bhaktane, sAdhakane, tenI abhIpsA ane mumukSutA jagAvIne, tenAmAM "dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgyAdi" guNa sudaDha karAvIne pachI tene AgaLa laI javA, agrapatha jovA, tenI "aMtaranI AMkho" kholavAnI AvazyakatA, anivAryatA ane yukti batAvI : "aMtarthakSa, jJAnacakSu, vicAracakSu-ciMtanacakSu-vinA jJAnanI vAta samajamAM nathI AvI zakatI. "gurugama" vagara asaMbhava che A prApti : (rAja-padagAna) "binA nayana pAve nahIM, binA nayana kI bAta ! seve sadguruke caraNa, so pAve sAkSAt." sadguru pAsethI daSTi' - "AMkha pAmyA vagara, aMtarthakSu kholyA vagara, pAve nahIM gurugama binA", "gurunA gamano TukaDo khAdhA vagara, pathanuM AgaLanuM darzana kyAM? A abhikramamAM Ama abhIpsa AtmArthIne svadoSa darzana, prabhusamarpaNa, pratyakSa sadguruzaraNa-grahaNa sudaDha karAvyuM - "pratyakSa sadguru sama nahIM, parokSa jina upakAra, evo lakSya thayA vinA, Uge na AtmavicAra." (AtmasidhdhizAstra-11) seve gac ? rAjagAthA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane A pachI karAvyuM tene A divyadarzana, potAnA ja aMtarnihita Atma vizvanuM virATa darzana : "zudhdha budhdha caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM karIe keTaluM, kara vicAra to pAma !" (AtmasidhdhizAstra-117) "tuM dehAdi svarUpa nathI, martya nathI, amara-amartya-amRtarUpa cho, Atma svarUpa cho, dehamAM rahevA chatAM paNa dehabhinna AtmA cho !' A prakAre pratyeka manuSyanuM dRDha utthAna karAvIne tene 'adhamAdhama patita' sthAnathI upara uThAvI - UMce caDhAvIne, tene potAnA A virATa vizALa svayaMjyotirmaya aMtaHsvarUpanuM darzana karAvyuM. aneka jIvatAM dRSTAMto paDyA che A mahAkAryanA. AvuM mahAbhagIratha kArya, A kaLiyugamAM, A huMDA avasarpiNi kALamAM, A vizvamAnava sivAya, eka advitIya vizvamAnava sivAya, vartamAnanA A advitIya, abhUtapUrva mahAmAnava sivAya, bIjuM koNa karAvI zake che ? ataH A nirALI vyakti vartamAnanA vizvamAnava ja nahIM ? temanI A vizvamAnavatAnI svIkRti ApIne vartamAnakALanI ja mahAviduSI AtmasAdhikA suzrI vimalA ThakAre, temanA uparyukta AtmajJAnanI amarakRti zrI AtmasidhdhizAstrane vizvakRti-vizvadharma kRti sidhdha karI dIdhI. A kRtinA vyApaka AMtararASTrIya saMskaraNa 'saptabhASI Atmasidhdhi'nA purovacanamAM temaNe lakhyuM : "In that poetic treatise having a format of a dialogue between an emancipated master and an enquiring student, is contained the essence of Indian Spirituality. It transends the frontier of both Jainism and Hinduism. It has a global content. "The scientific handling of the theme, the mathematical precision in the choice of words and the Lucidity of style are simply enchanting. "eka AtmAnubhava saMpanna sadguru ane eka jijJAsu ziSya vaccenA saMvAdanA svarUpanI e kAvyAtmaka kRtimAM saMgrahIta che - bhAratIya adhyAtmano sArasarvasva pUrNa niSkarSa. jainadharma ane hindu dharma baMnenI sImAonI pele pAra e pahoMce che. temAM vaizvika darzana-sAmagrI saMnihita che. vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI 31
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ "kathyavastunuM vaijJAnika saMbhALayukta nirupaNa, zabdacayanamAM gANitika lAghava ane zailInI rasapravAhitA (saghaLuM) sAce ja mugdha karI de tevuM che. "zrImad rAjacandra kahe che ke zuSka, dhArmika bAhyakriyAkAMDa athavA amuka anuSThAnonuM bhAvAvezapUrNa punaruccAraNa-popaTapATha-koI AMtarika parivartana ANI nathI zakatA. baMdhananA mULabhUta kAraNa che rAga ane dveSa. vastusthitinA, satyanAM, aMtima svarupa-viSayaka ajJAna, eka vyaktinA astitva-jIvitavya-viSayaka ajJAna, vyaktinA potAnA hovApaNA-viSayaka ajJAna utpanna kare che rAga-dveSanuM asaMtulana. pAyAmAM raheluM A mULabhUta ajJAna ja sArAya duHkho, vedanAo, yAtanAono mULa srota che :(gAna) "rAga, dveSa, ajJAna e mukhya karmanI graMtha, thAya nivRtti jehathI te ja mokSano paMtha." (Asi. 100) "ajJAnanuM vilopana che samajadArI (understanding) nA prakAzanA AgamananuM udgama sthAna. samajadArIno, sajagatAno, jAgRtino prakAza sArAye (anAdikAlIna) aMdhakArane vikherI nAkhe che : (gAna) "koTi varSanuM svapna paNa, jAgRta thatAM samAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya." (Asi. 114) "rAjacandranA anusAra sadeha sajIvanamUrti (jIvita videhI vyakti-vibhUti)nA sAthenI ghaniSTha nikaTatA ane evI vyaktinI jIvana jIvavAnI jIvanazailIno bodha prApta karavAnI zikSA pAmavI e bilakula Avazyaka che. A uddezyane graMtho athavA paraMparAothI ekatra kareluM zAbdika jJAna bhAgye ja pUrNa kare che. A graMtharatnanuM gahana adhyayana karavAno huM pratyeka sAdhakane sudRDharUpe anurodha karuM chuM. zrI rAjacaMdranA zabda parama paralokanI prajJAnA AMdolano dvArA vidyuta-sparzita thaIne anuprANIta thayelA che - rasasikta thayelA che. AtmasidhdhinI pratyeka gAthAmAM teo pratyakSa, saMdeha sajIva che, jIvaMta che." ("saptabhASI Atmasidhdhi" purovacana : 28-08-1996) 32 rAjagAthA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ - A rIte AtmasidhdhizAstranI mahattA ane vizvagraMtharUpa vizvavyApakatAnuM darzana karAvIne mahAsAdhikA vimalA ThakAra, temanA-zrImadjInA mahAjIvananA keTalAka anya rahasyonuM uddaghATana kare che. IDaranA mahArAjA dvArA temanA pUrvajanmonA saMbaMdhamAM pUchAyAno saMdarbha ApIne teo zrImadjInI A spaSTatA darzAve che ke, "ame prabhu mahAvIranA ziSya hatA." pachI AgaLa vimalAjI paNa zrI sahajAnaMdaghanajInI jema ja deDhakathana kare che ke, "zrImajI agara na thayA hota to mohanadAsa karamacaMdamAM rahela mahAtmA gAMdhI banata nahIM." (- aMtaryAtrA : vimalasaritA saha) zrImajInI vizvamAnavatA paricAyaka prastuta kRti eTale zrImadjInA jIvananA "apramAdayoga'nI muktakaMThe anumodanA karIne temanAmAM "paLabharano pramAda nahIM ane rastIbharanuM asatya nahIM" evuM guNa-darzana karIne vimalAdIdI uparyukta kathAno dvArA temane vizvamAnava ja sidhdha kare che - prabhuzrI laghurAjajI, mahAtmA gAMdhIjI, yogIndra zrI sahajAnaMdaghanajI, aMtardaSTA AcAryazrI vinobAjI, prajJAcakSu DaoN. paMDitazrI sukhalAlajI ane mahAmanA DaoN. bhagavAnadAsajI Adi aneka nAmI-anAmI vartamAna manISionI zRMkhalAmAM. keTakeTaluM kahIe A mahAmanujanI AkAzavat Urdhvagamanamaya vizvavyApakatAnA viSayamAM ?. agAdha, agAdha, anaMta, anaMta, anupameya ! ama alpajJa evA A paMktilekhako upara A mahAmAnava paramaguruno keTalo badho anugraha Utaryo ke temaNe ja amane baMne (daMpatI)ne nimitta ane mAdhyama banAvyA 1969mAM "mahAnikA' puraskRta nATya-lekhana, 1970mAM kaMpI zrImad rAjacaMdra AzramamAM samarpaNa ane 1974mAM zrI AtmasidhdhizAstra (loMga ple) rekorDagAnathI mAMDIne 2001mAM "prajJA saMcayana' ane saptamAMthI mAtmasidhdhi" graMthanA anuvAdanasaMpAdana, "paMghamApI puSyamAtA' nA '31Icore 3patA' temaja zrImad raviMdra nIvana sAhitya AdinA paNa anuvAda uparAMta yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajInI zrImad darzana guMjAvatI "paramaguru pravacana mALA"nI pa7 jeTalI sI.DI. rekarDonA suDiyo saMkalana-saMpAdano-prastutatakaraNo sudhInI vizada zrImad sAhitya-saMgIta yAtrAnA satata anavarata mukAma sudhI ! A sarva upakramonA aMtamAM have A "vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI" ane "zrImad jIvanadarzana-rAjagAthA" vagere paNa zrI hiMgAnaMdavana guruthA aMtargata ane vizvamAnava yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI 23
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ svataMtrarUpe paNa sAnaMda prastuta thaI rahela che. A vizvamAnavanI sat svarUpa ramaNatA dvArA amArI paNa kiMcit svarUpa ramaNatA jagADavAmAM A paramapuruSono ja keTalo badho upakAra ! prastuta "vizvamAnava" kRtimAM zrImadbhu-jIvana samarpita pUrvokta yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajIe zrImadjInA aneka mahattvapUrNa jIvana rahasyone kholyAM che, udghATita karyAM che -- svayaMnI anubhUti dvArA, svayaM ja jIvI jaIne ! prastuta thAya che ahIM emanA prAsAda-oja-mAdhuryapUrNa, DhaMDhoLI-jagADI detA parAzabdomAM A mahAmAnavane vizvavyApaka, "vizva mAnava" sidhdha karato mahAghoSa, ke je cirakALane mATe amara karI de che zrImadbhune. zrI sahajAnaMdajInA zrImadbhu-viSayaka A prANavAna zabda-mahAghoSane suNatAM pahelAM temanA dvArA prabhAvita ane zrImadbhu-prati zradhdhAnvita evA eka anya vartamAna AtmasAdhaka munizrI caMdraprabhanA A zabdothI samApana karIne zradhdhAMjali-abhivaMdanA karIzuM vizvamAnava zrImadbhunI ke jeo 33 varSanI ja dehAyumAM apAra virATa yugakArya karIne cAlyA gayA - mahAvidehanI mahAsRSTimAM. "om ? (huM koNa chuM ?) mahAvIrano A je prazna che, te kadAca temanI paraMparAnA koIpaNa jaine potAne nahIM pUchyo hoya... agara koIe A prazna karyo, to nizcitapaNe te adhyAtma-puruSa banyo, adhyAtmanuM amRta teNe prApta karyuM... mahAvIranI dhyAnapaddhatithI pasAra thanAra eka mAnava thayo, bhAIzrI rAjacandra... A praznane eNe bhAre khUbI ane ananyatAthI jIvI batAvyo. mAtra tetrIsa varSanI uMmare A mahAtmA cAlI nIkaLyA, paraMtu jatAM pahelAM jIvana ane jagatano javAba laI gayA." ("mAraga sAMghA mila gayA) A mahAmAnava pratyenI zrI sahajAnaMdaghananI A zloka-vaMdanA pachI svayaM sahajAnaMdaghanajIne ja ApaNe sI.DI.mAM sAMbhaLIzuM "ananya AtmazaraNapradA sadguru rAja videha / parAbhaktivaza caraNa meM, dharaM Atmabali eha / " (anusaMdhAna : 'vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI'' zrAvya hindI sI.DI. : + VISHWAMANAV SHRIMAD RAJCHANDRAJI FOR YOUNGSTERS aMgrejI pustikA) * 34 "vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI' :-* rAjagAthA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra jIvana-darzana-4 zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna - prA. pratApakumAra ja. ToliyA yatsvarUpaM avijJAya, prAptaM duHkhaM anaMtakam tatpadaM jJApitaM yena, tasmai sadguruve namaH // (saptabhASI Atmasiddhi) "zuddha buddha cetanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma" eha paramapada prAptinuM dharyuM dhyAna meM.... ...prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpe jo' 'dhyAnAjjineza ! bhavato bhavinaH kSaNena dehaM vihAya paramAtmadazAM vrajanti // ' (zrI kalyANamaMdira stotra) * "paramAtmAne dhyAvavAthI paramAtmA thavAya che; paNa te dhyAvana AtmA sapuruSanA caraNakamaLanI vinayopAsanA vinA prApta karI zakato nathI, e nigraMtha bhagavAnanuM sarvotkRSTa vacanAmRta che. 000 A kALamAM zukala dhyAnanI mukhyatAno anubhava bhAratamAM asaMbhavita che. te dhyAnanI parokSa kathArUpa amRtAno rasa keTalAka puruSo prApta karI zake che, paNa mokSanA mArganI anukULatA ghorI vATe dharmadhyAnathI che." - zrImad rAjacaMdrajI (patrAMka-62) 'piMDapadarupabhedAH zukladhyAnasya ye purA / uktAstasyaiva rohArthaM prAsAde padikaM yathA // "prAsAda-mahela-para ArohaNa karavAnA sopAnarUpa pUrvekathita piMDastha, padastha ane rUpastha-zukladhyAnanA e traNa bhedo A rUpAtIta dhyAnane ja pahoMcavA mATenA pagathiyAM che." (yo pradIpa-74) 'sarvajJoktA tu saddhidyA bhavavicchedakAraNaM / saiva sevyA sadA sabhdiH mokSamArgapradAyikA // ' "sarvajJa bhagavaMte je kaMI kahyuM che te sadvidyA che ane te saMsArane chedavAnA kAraNarUpa che. mokSamArga pradAtA evI te ja vidyAnuM sarjana puruSoe sadA sevana karavuM joIe." (thoDApravIpa-17) zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna u5
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmAMtaronA pAranuM paridarzana : jina dhyAna-nijadhyAnanI jinacaraNe samarpita aMtarayAtrA : sAta varSanI bALavaye bAvaLanA vRkSa paranI kAyotsarga-zI avasthAmAM amIcaMdanI baLatI aganacitA nIrakhatuM, jAgRta thatuM A aMtardaSTAnuM zuddhAtmacaitanya janmajanmAMtaronI pAra pahoMcI gayuM... e AtmayAtrAmAM temane mULa jinamArga ane jina bhagavaMtanAM darzana thatAM rahyAM haze, e sarvajJa bhagavaMtanAM AjJAvacano aMtarazravaNe pratidhvanita thatAM rahyAM haze, e sacano teo UMDANe vAgoLatAM rahyA haze ane e caraNa-kamaLonI vinayopAsanAnA pratiphalanarUpe temane lA-calacitranI akhaMDa zrRMkhalA ane aMtardhyAnadhArAvatu prAyaH navaso jeTalA pUrvajanmonuM adbhUta abhUtapUrva jAtismRtijJAna ane svayaMnuM sAtatya dhyAna ! e darzana temane pazcAtkrame IDaranA pahADonA muni rAjacaMdrathI mAMDIne bhagavAna mahAvIrane caraNe rahelA, AjJAmAM alpamAtra ja cUkelA vRddhamuni sudhInuM ane te pUrve "nAganI chatrachAyAvALo koI ora ja dhyAnastha pArzvanAtha' paramAtmAnA pAdapadmane sparzatuM, temanI A janamanI 7 thI mAMDIne 33 varSa sudhInI akhaMDa, apramata, Atmopayoga bharelI virala, svabhAvazuddha, sarvocca, kevaLa dhyAnAvasthAnI dehAtItatAmAM laI gayuM... temanA anaMta saMbhAvanAo bharelA e dhanya aMtarlokanI avasthA hatI - zuddha buddha caitanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma', ane 'kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna'nA deha chatAM kevaLa caitanya nijasvabhAvanI dehAtIta dazAvALI. svAtmAmAM saMdhAyela svayaMnI saMsthitinA zuddhAtma dhyAnanI e divya dazA emane zeSa deha eka dhArIne 'svarUpa svadeza' pahoMcADanArI hatI... nijadhyAnanI eka dhUna ane eka mastIbharI e pracaMDavege ghasamasatI vahetI dhyAnadhArAmAM e parama dhyAtA-deSTAe vizvanA aNaukelyA rahasyo kholatuM vizeSa to zuM zuM nihALyuM haze, zA zA rUpe nihALyuM haze ane zI zI dRSTie nihALyuM haze te to jJAnIgamya-kevaLIgamya ane temane ja gamya ! ! ahIM to e svayaMvedya, anirvacanIya, avaktavya avasthAnI mAtra kalpanA ja karavI rahI !!! IDaranA pahADonI ekAMta, ekAkI, asaMga, nigraMtha, nirvikalpAvasthAmAM ane mohamayInagarI muMbaInI sahajAvasthAbharI bAhya vyApAradazAmAM paNa 'AtmAne sahajasvarupa-sahaja samAdhimAM vartAvI', 'manane vanamAM' vasAvI, e baMnenA AbhAse dehanI thatI 'kaMIka kriyA'nA sAkSI rahI, 'deha bhinna kevaLa caitanya'nA dhyAnamAM ja, 39 rAjagAthA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadA-sarvatra-satata apramatta AtmadhyAnamAM ja, A paramapuruSa vicaryA che - prabhu mahAvIranA preraka vacana "samartha roya! mA pamAyaNa' anusAra paMca pramAdavihIna jAgRta-aMjAgaruka upayoga dazAnuM ane zrI je. kRSNamUrti - kathita "Choiceless Awareness'nuM temaja saMta kabIranuM "sadana samAdhi manI'nuM sarvocca daSTAMta pUruM pADatA ! emane, emanA jJAtA-deSTA aMtarmanane, e "ekAMto ane lokAMto' baMneya jANe sarakhA !! sarvatra ja sahajasamAdhi !!! A AtmadeSTA sapuruSa sajIvanamUrtinI AvI uttarottara vikasatI A jIvananI 7 thI 33 varSa sudhInI bAhyAMtara yAtrAmAM "apUrva avasara', "amUlya tattvavicAra'mAMnA huM koNa chuM?" "thama niyama saMyama", "samakita zuddha prakANyuM re, dhanya re A divasa', padyavacanAmRto-hAthanoMdho ane AtmadhyAnanI amRtAvasthAnI parAvANI pragaTa karatA zrI Atmasiddhi zAstrIrUpa vartamAna vizvanA sarvocca zaila-sAhityanI amara sarjanA karatAM karatAM, aneka sopAnazreNIo caDhatAM kyA zailazikhare pahoMcyA che tenI ApaNa ajJajIvone kalpanA sarakhI AvI zake tema che? temanA mATe to e kalpanA nahIM, 'vibhaMga' nahIM, aMtara-nayanathI nIrakhAyelA ane AtmadhyAna zreNIthI ArohaNa karAyelA siddhazelazikharanA anubhUtidvAranuM darzana hatuM! e zreNImAM padastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtItathI paNa pAra pahoMcatA, jinezanA dhyAna dvArA nijapadane jinapada bhaNI laI jatA, "rasadeva niraMjana'nA "amarapiyAlA" matavAlA banI pIne adhyAtmavAsA'ne nihALatA, yugoyuga jIvADanArA-amara banAvanArA Atmayogane sAdhatA A dhyAnAtmAe AtmadhyAnanI zI zI divyAnubhUtio karI haze te mApavAnuM ApaNuM sImitajanonuM gajuM nahIM! tema karatAM ApaNI gajA vagaranI avasthA bhaNIanAdi suptAvasthA bhaNI ApaNe AMgaLI cIMdhavI paDe !! paraMtu tema chatAMya, temanAM ja parama samartha vacano ApaNane sAda karI jagADe che, DhaMDhoLe che, AzA Ape che ane emanA jevo ja e parama, apUrva puruSArtha karavA prere che : "he jIva ! pramAda choDI jAgRta thA, jAgRta thA.... !" sarva jIva che siddhasama, je samaje the thAya." temanI jIvanayAtrAne pade pade verAyelAM A pAvanapuSpo samA temanAM AvAM pArAvAra amRtavacano, je temanI avyakta jJAna-dhyAna dazAmAMthI parAvANIrUpe praphuTita thayelA alpAMzamAtra ne sUtrAtmaka chatAM ApaNA AtmasvarUpane jagavavA, sAdhavA ane dhyAvavA mATe mahAsamartha che. ApaNA mATe to e ghaNA ghaNA ! ene zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmI jaIe to ApaNo beDo pAra !! AvA duSama kALamAM A AlaMbana maLyuM te to ApaNuM ahobhAgya !!! saphaLa thayuM bhava hAruM ho kRpALudeva !! pAmI zaraNa tamAruM ho kRpALudeva !' (yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajI) zuddha cetanyanA mahAdhyAnanI yAtrA to zuddha caitanyane dhyAvavA-pAmavAnI mahAdhyAna - yAtrAne ApaNe pA pA pagalI bharatA bALavat chatAM pAmazuM, pAmazuM, pAmazuM renA daDhasaMkalpapUrvaka, vinayopAsanApUrvaka jJAnIonI AjJAone ArAdhatAM zrImad vacanonI AMgaLI pakaDIne AraMbhIe - paramagurunI AMgaLIe ame aMtarayAtrA mAMDI AnaMdaghananI AMgaLIe ame AnaMdayAtrA mAMDI." paraMtu A yAtrA AraMbhatA pUrvenI jJAnIonI jJAnadazAne samajavI-ththAnIonI dhyAnadazAne samajavI Avazyaka. dhyAna-jJAnAtmA zrImadjInI zuddhAtma dhyAnanI aMtardazAne samajavA, tenI bhUmikAne samajavA, tenI pazcAd bhUmimAM avasthita jinezvara sarvajJakathita, Acarita ane ArAdhita evI bhedajJAnayukta mULamArga bharelI jinadhyAna zelInuM yathAzakti, kiMcit Akalana karavuM Avazyaka. dhyAnanA nAme aneka yugothI, aneka mArgothI, aneka paddhatiothI, aneka abhigamothI kheDANo avazya thayAM che, paraMtu jinezvarapraNIta dhyAnamArga to ora ja che. sAva nirALo, paramAvagADha chatAM sAva sahelo, sAva saraLa nirmaLa rAjamArga! prathama samarpaNa bharelA "adhamAdhama adhiko patita hovAnuM potAnuM bhAna karAvI bhaktimArgamAM pravezAvI, pachI huM to AtmA chuM'nA jJAnamArgamAM joDAvI, aMte tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM avyAbAdha svarUpa'nA AtmAnubhava dvArA sahaja, zuddha, niraMjana, nispada, nirvikalpa dhyAnamArganA sopAne caDhAvI e paramapadanA zelazikhare prabhu para prema vikasAvatAM vikasAvatAM sahajamAM pahoMcADI de ! nija padane jinapadamAM samAvato-zamAvato zrI jinano mULamArga, dharmadhyAnanI maitrI, pramoda, kArUNya, mAdhyathyanI cAra bhAvanAo bhaNAvI, AtmAnuM astitvanityatva-dehabhinatva che dehAdithI bhinna AtamA re'nA saraLa vacanane samajAvI, rAgadveSa ajJAnanI baMdha-graMthiothI mUkAvI samagratAbharI syAdvAdazailI AtmasAtuM karAvI ekatva-anyatva bhAvanAdi bAra anuprekSAo ArAdhAvI mitrA-tArA-balA rAjagAthA 38
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ diptA jevI ATha yogadaSTio ughaDAvI, Arta-raudranA heya dhyAnothI choDAvI, dharmazukalanA upAdeya dhyAnonA padastha-piMDastha-rUpasya-rUpAtItanA sopAno caDhavA AjJA, apAya, vipAkatIya, saMsthAnavicayanI zreNIo vaTAvaDAvI, pRthakatva vitarka vicAraekatvavitarka vicAra-sapravicAra-apravicAranA bhedavibhAgo pAra karAvI aMte "zuddha buddha cetanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma"nA zuddhAtma niraMjanadevanA e paramapada parvata zikhare avazya ja laI jAya che. sarva prathama zarata sarvasva sadguru-sapuruSane caraNe soMpI, "mata, darzana, Agraha, ahaMkAra, svacchaMda, mati-kalpanA choDI', temanI AjJAe Daga bharavAnI temanI ja AMgaLI pakaDIne cAlyuM javA-vatye javAnI. zuddhAtmanA mahAdhyAnInI aMtargAnadazA A sarvanA ArAdhanA-upakramamAM zuddhAtmasiddha dhyAnI paramapuruSa prabhu sadguru zrImad rAjacaMdrajInA parama vacanone ciMtavIe-samajIe ane temanI zuddhAtma aMtardhAnadazAne paNa samajIe. carama tIrthaMkara prabhu mahAvIra ane pUrvanA sarva tIrthakaro varSonA manapUrvaka zuddhAtmasvarUpanI aMtardhAnadazAmAM rahyA che. padmAsanastha ke khaDvAsthanastha koIpaNa jinapratimAnuM kAyotsargapaNuM e dazAnI spaSTa pratIti Apaze. jinapraNIta dhyAnamArganA AdhAra ane jinapratimA thavAno Adarza sanmukha rAkhelA rAjaprabhu paNa temanI bAhubalI ke pArzvanAtha paramAtmAvat khagrAsana dhyAnamAM ubhelI ke prabhu mahAvIra ke koIpaNa jinezvaravat padmAsana dhyAnamAM beThelI khullAM netra ane nAsikAgra dRSTi TheravelI prazamaprazAMta mudrA dvArA A pratIti pUrI pADaze. bAlyAvasthAthI mAMDIne jIvanayAtrAnA aMta sudhInI temanI sajIvana mUrtinI koI paNa tasvIra nIrakhatAM temanA A prasana, prazAMta, prazamarasapUrNa, gaMbhIra zuddhAtma dhyAnastha svarUpanAM, sarvatra sahajasamAdhi sthitinAM AlhAdapUrNa ane ApaNA zuddha zukalasvarUpane jagADatA darzana thaze. temanA sUcaka mauna dvArA ja "puroDastu mauna vyAdhyAnam'nA nyAye ApaNane bhagavAna mahAvIravatuM jANe ghaNuM ja kahI jatA jaNAze. temanuM mauna-dhyAna mukhara banIne vaNakahyuM ja potAnI zuddhatmadazAne pragaTa karI deze. ApaNe jainamArgagAmIoe emanA samA paramopakAraka yugapradhAna yugapuruSanI A aMtardazAne samajI che kharI ? zrImadjIno, temanA mahAvIravatu maunI-dhyAnI jIvanano, temanI aMtardazAno A yugamAM pAra pAmI janArA thoDA dhanyatmAomAMnA eka svayaM dhyAnI mInI temanA viSe khUba gaMbhIrapaNe Ama lakhe che - kahe che : zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAnA 39
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ xxx jainoe emane paDatA mUkyA, emanI avahelanA karI. paraMtu e ekeyanI emanA para asara na thaI. e to namra ane aprasiddha rahIne pharatA rahyA. xxxxx mahAvIra pachI huM nathI mAnatI ke samasta jaina samAjamAM AvI asAmAnya bIjI vyakti thaI hoya. pUrvanA badhA tIrthakaro mATe mane pUjyabhAva che, paraMtu mane lAge che ke mahAvIra pachI bIjA mahAvIra zrImad rAjacaMdra pote hatA. atizayokti na thAya enuM dhyAna rAkhIne huM A kahuM chuM. xxxx eka kSaNa paNa nakAmI gumAvatA nahIM. ratibhAra asatya nahIM. kSaNavAra paNa pramAda nahIM, niSkriyatA ke jaDatA nahIM, haMmezA sAvadha rahetA. jAgrata avadhAnayukta samyakatA jALavatA. samaya ane zaktino kALajIpUrvaka ghaniSTha upayoga karatA. ethI jyAre teo maunamAM besatA tyAre emanAmAM pUrI zakti rahetI. xxxx dUranI TekarIomAM ane pahADomAM jaIne rahetA jyAM koI emane maLavA na Ave. xxx tyAre anAmI, agAdha, amApa evA manamAM temanA divasonA divaso nIkaLI jatA. emAM te samayanA baMdhanathI para thaI jatA. manuSyacetanA ane divya cetanAne joDanAra setu phakta mIna che. Ama emanuM samagra astitva, emano samagra AdhAra maunazAMtithI sabhara banI gayA." (-aMtarmona-dhyAnapaMthanA pathika suzrI vimalA ThakAra : "apamAdayoga" pR. 43, 30, 39) mauna zAMtithI, sahajasamAdhithI, zuddhAtmadhyAnanI ramaNatAthI sabhara banelA zrImadjI "dharI mInatA ema kahI, samajasamAdhimAMyano anubhava karatA, dhyAnamArganA (sayuruSanA vinayopAsaka AtmA viSe) marma, rahasya ane mahattA pUrvokta 6ramAM patrAMkamAM darzAvI, parokSapaNe potAnI aMtardazAnI kathA paNa jANe kahetA jaNAya che : "mokSamArgananI anukULatA dhorI vATe prathama dharmadhyAnathI che. A kALamAM rUpAtIta sudhI dharmadhyAnanI prApti keTalAka sapuruSone svabhAve, keTalAkane sadgururUpa nirupama nimittathI ane keTalAMkane satsaMga Adi aneka sAdhanothI thaI zake che. paNa tevA puruSo-nirNaya matanA-lAkhomAM paNa koIka ja nIkaLI zake che. ghaNe bhAge te sapuruSo tyAgI thaI, ekAMta bhUmikAmAM vAsa kare che. keTalAka bAhya atyAgane lIdhe saMsAramAM rahyA chatAM saMsArIpaNuM ja darzAve che.xxxxx" A chellAM zabdo zrImadjInI svayaMnI ja "gauNatkRSTa jJAna"vALI, rUpAtIta dhyAnanI zuddhAtmaaMtardazAnuM ja sUcana nathI karatA? zrImajInI AvI aMtardazAno pAra pAmanArA ane temanA aMtarajIvananA UMDA sAgarataLe DUbakIo mArI mUlyavAna motIo vaNanArA A kALanA anya dhanyAtmA 40 rAjagAthA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ DaoN. bhagavAnadAsa mahetA potAnA "adhyAtma rAjacaMdra" zIrSaka upakAraka mahAgraMthanA 100mA prakaraNa "zuddha caitanya dhyAna"mAM A paramadhyAtAnI apAra anumodanA karatAM varNave che : AnaMdaghana cetanamaya mUrati, zuddha niraMjana deva thAure (zrI AnaMdaghanajI) - AvI zuddha AtmopayogamAM akhaMDa sthitirUpa apramatta yogadhArA jene vahI rahI hatI evA zrImad zuddha caitanyanA dhyAnanI zreNI para ArohI rahyA hatA. xxx evA Atmarata-AtmatuSTa-AtmatRpta zrImad "satya para dhImadi' - evuM je parama satya tenuM ame dhyAna karIe chIe." (patrAMka 302, 307) ema parama satyanuM akhaMDa dhyAna karatA hatA; xxx zuddhatA, vicAratAM-dhyAtAM-zuddhatAmAM ramatAM-zuddhatAmAM sthira rahetAM jene amRtamaya AtmAnA zAMta sudhArasanI amRtadhArA varasatI hatI evA zrImad zuddha cetanarasanI amRtAnubhUti karatA hatA. xxx zrImad A zuddha caitanyanA dhyAnamAM kevA uddAma AtmapuruSArthathI kevA ugra AtmaparAkramathI pravaryA che, tenuM darzana karavA temanA patromAM AvatA tat saMbaMdhI ullekho pratye ane emanA divya AtmAnA Adarza samI hAthanoMdhamAM AvatI hRdayormio pratye atre dRSTipAta karazuM." (a.rA.pR. 708-9) zuddha cetanyanuM tanmaya dhyAna : "sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM. kevaLa caitanyasvarUpa, paramotkRSTa, aciMtya sukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavasvarUpa huM chuM. tyAM vikSepa zo? vikalpa zo? bhaya zo? kheda zo? bIjI avasthA zI ? huM mAtra nirvikalpa zuddha prakRSTa zuddha paramazAMta caitanya chuM. huM mAtra nirvikalpa chuM. huM nijasvarUpamAM upayoga karuM chuM, tanmaya thAuM chuM." (zrImad rAjacaMdra : patrAMka 833) cidAkAzamAM zuddha caitanya dhvaninI AkAzavANI: "AkAzavANI, tapa karo, tapa karo; zuddha caitanyanuM dhyAna karo, zuddha caitanyanuM dhyAna karo." (zrImad rAjacaMdra : paMcamAvRtti pR. 828, hAthanoMdha 10) svayaMne bodha : prathama jinapratimA thavAno : "parAnugraha, parama kAruNyavRtti karatAM paNa prathama caitanya jinapratimA thA. caitanya jinapratimA thA. tevo kALa che? te viSe nirvikalpa thA. tevA kSetrayoga che? gaveSa. tevuM parAkrama che? apramatta zUravIra thA. teTaluM AyuSabaLa che? zuM lakhavuM? zuM kahevuM? aMtarmukha upayoga karIne jo." (zrImad rAjacaMdra : paMcamAvRtti pR. 823 : hAthanoMdha 2) zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinasaMdeza dhyAnanI videhI AtmadhyAnadazAH nijasvabhAvanA, bhAna sahita, avadhUtavata, videhIvatuM, jinakalpavat vicaratA puruSa bhagavAnanA svarUpanuM dhyAna karIe chIe." (hAthanoMdha 3-14, A.rA. 714) ekamAtra prAptavya-maMtavya sthAna-jinasaMdezadhyAnaH "akiMcanapaNAthI vicaratA ekAMta maunathI jinasaMdeza dhyAnathI tanmayAtmasvarUpa evo kyAre thaIza?" (hAthanoMdha 1-87) "rAgadveSa ane ajJAnano AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha AtmasvarUpamAM sthita thayA te svarUpa amAruM smaraNa, dhyAna ane pAmavA yogya sthAna che." (hAthanoMdha ra-1, A.rA. 713) zuddhacetanyadhyAnI pAvana puruSone praNipAta H "zuddha caitanya anaMta Atmadravya kevalajJAna svarUpa zaktirUpe te jene saMpUrNa vyakta thayuM che, tathA vyakta thavAno je puruSo mArga pAmyA che, te puruSone atyaMta bhaktithI namaskAra" (hAthanoMdha 2-3, A.rA. 713) AvA mahapuruSone paMthe vicarelA, jinasaMdeza zuddhAtmadhyAnI, zuddhacaitanyamUrti, zrImadjInA vizuddhazukladhyAnAtmAne ApaNA paNa anekazaH namaskAra ! kaLikALamAM dhyAna-sAdhanano rAjamArga : zuddhAtmAnA mahAdhyAnInuM avalaMbana zuddha, niraMjana, alakha, agocara, aja, ajarAmara, sahajAnaMdI trizalAnaMda jinezvara mahAvIrane potAnA aMtarlokanA dhyAnabhuvanamAM (aM. 311) dhyAvana karatA zuddhAtmA mahAdhyAnI zrImadjI "AtamadhyAna kare jo kou, so phira Isame nAve (aM. 314) kahetAM, AtmadhyAna karatAM karatAM jinasadezya dazA sAdhatAM, 'dhyAnane ! bhavato vinA kSona.' vALI kalyANa maMdira stotra kathita jina paramAtmadazA pAmavA jANe jaI rahyAM che. tethI ja bhramara IlikA nyAye udaghoSI rahyAM che ke - 'jina thaI jinavarane ArAdhe, te sahI jinavara hovere" (aM. 314) ahIM jinavaranuM ArAdhavuM dhyAna dharavuM e temane mana saccidAnaMdamaya zuddha caitanya, parama satyanuM ArAdhavuM che - "satya para thopadi "(evuM ) parama satya tenuM ame dhyAna karIe chIe." Ama teo eka nahIM babbevAra temanA kRpApAtra subhAgI mahAbhAgI dhanyAtmA saubhAgyabhAI paranA patromAM (kA.zu. 13 sa. 1948 - patrAMkaH 302 ane mA.su. ra saMvata 1948 patrAMka 307) rAjagAthA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIrSaka lakhe che ane pachI A dhyAnanuM thoDA zA TaMkazALI suvarNavacanomAM rahasya prakAze che : bhagavane sarva samarpaNa karyA sivAya A kALamAM jIvanuM dehAbhimAna maTavuM saMbhavatuM nathI mATe ame sanAtana dharmarUpa parama satya tenuM niraMtara dhyAna karIe chIe, je satyanuM dhyAna kare che, te satya hoya che." parama supAtra prAtaHvaMdanIya zrI saubhAgyabhAIne sUcavelA ahaMzUnya samarpaNano dhyAnasAdhanano svAnubhavabharyo rAjamArga ApaNa saune paNa jo prAmANika sAdhanArthIAtmArthI hoIe to lAgu paDe che. ane A kALamAM e ja sahaja saraLa AcaraNIya upAsya, upAdeya che. anyathA sAdhanAmArga-dhyAnamArganA A kalikALanA aneka AkarSaNo ApaNo viveka bhulAvI zake, vaMcaka banI jaI zake. AthI A kALanA kalpavRkSavat zrImajI samA zuddhAtmAnA jinasaMdeza mahAdhyAnInuM avalaMbana ApaNA mATe hitakAraka-upakAraka-pathapradarzaka banI zake. temanA sUcita sarvasva samarpaNapUrvaka, svacchaMdamata-matikalpanA choDI, sapuruSanAM caraNakamaLonI vinayopAsanAmAM cittane joDI, temanI zuddhAtmadhyAnadazA-jina sadeza dhyAnadazAne ullAsapUrvaka samajI-hRdaye sthApIne, temanI ja AMgaLI pakaDIne bhaktiyukta satsaMga-jJAnasamajaNayukta dhyAna- sAdhanAnA trividha samagratAbharyA mArge AgaLa vadhavuM ApaNA mATe upAdeya che. evA vizuddha Atmavaibhava saMpana zuddhAtmAnuM avalaMbana ja A kALano rAjamArga che. anyathA paramakRpALu lAlabattI dhare che, "satsaMga vinA dhyAna te taraMgarUpa thaI paDe che." sarvathA vizuddha Atmavaibhava saMpanna dhyAnAtmA paramaguru paramakRpALudevanA AvA avalaMbana levAnI mahattA viSe ane bhaktijJAna-dhyAna samagratAbharI trividha sAdhanAnI upayogitA-upAdeyatA viSe A paMkti lekhaka alpAtmAno aMtara sAdhanA mArga varSo pUrva spaSTa, prazasta ane sudaDha karyo-zrImadjIne "ananya AtmazaraNapradAtA' sadguru mAnI jIvana samarpita karelA yo.yu.zrI sahajAnaMdajI-bhadramunijIe. bhakti-jJAna-yoganA paramakRpALu-nirdiSTa A trividha samagratAnA sAdhanApaMthe AjIvana saMcarelA A upakAraka pratyakSa puruSe tyAre vizadatAthI lakhyuM hatuM: "ApanA hRdayamaMdiramAM jo parama kRpALudevanI (zrImad rAjacaMdrajInI) prazamarasa nimagna amRtamayI mudrA pragaTa thaI hoya, to tene tyAM ja sthAyI sthira karavI ghaTe che. zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna 43
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA ja caitanyanuM tathA prakAre pariNamana e ja sAkAra upAsanA zreNInuM sAdhyabiMdu che. ane e ja satyasudhA kahevAya che. hRdayamaMdirathI sahastradala kamaLamAM tenI pratiSThA karI tyAM ja lakSyavedhI bANanI mAphaka cittavRtti pravAhanuM anusaMdhAna TakAvI rAkhavuM. e ja parAbhakti kivA premalakSaNA bhakti kahevAya che. uparokta anusaMdhAnane ja "zaraNa kahe che. zara = tIra. zaraNabaLe smaraNabaLa Take che. kAryakAraNa nyAye zaraNa ane smaraNanI akhaMDitatA siddha thaye, Atmapradeze sarvAga caitanya-cAMdanI phelAI sarvAga Atmadarzana ane dehadarzana bhinna-bhinna paNe najarAya che ane AtmAmAM paramAtmAnI chabI vilIna thaI jAya che. A AtmA-paramAtmAnI abhedatA e ja parAbhaktinI chevaTanI hada che. eja vAstavika upAdAna sApekSa samyagudarzananuM svarUpa che. "vaha satyasudhA darasAvahiMge, caturAMgala hai dagase mila hai. rasadeva niraMjana ko pivahI, gahI joga jugAjuga so jIvahI." (zrImajI kRta) A kAvyano tAtparyArtha e ja che. AMkha ane sahastradalakamaLanI vacce cAra aMgulanuM aMtara che. te kamalanI karNikAnA caitanyanI sAkAra mudrA e ja satyasudhA che, e ja potAnuM upAdAna che. jenI e AkRti kheMcAI che, bAhyatattva nimitta. kAraNa mAtra che. temanA AtmAmAM jeTale aMze Atmavaibhava vikasyo hoya eTale aMze sAdhakIya upAdAnanuM kAraNapaNe vikase che ane kAryAnvita thAya che. ata eva nimitta kAraNa, sarvathA vizuddha Atmavaibhava sampanna hoya temanuM ja avalaMbana levuM ghaTe, temAM ja paramAtmAbuddhi hovI ghaTe, e rahasyArtha che." "AvA bhaktAtmAnuM ciMtana ane AcaraNa vizuddha hoI zake che, ata eva bhakti, jJAna ane yogasAdhanAno triveNI saMgama sadhAya che. jethI evA sAdhakane bhakti-jJAna zUnya mAtra yoga sAdhanA karavI Avazyaka nathI. daSTi, vicAra ane AcAra-zuddhinuM nAma ja bhakti, jJAna ane yoga che ane e ja abheda pariNamane "samyagu darzana-jJAnacAritrANi mokSamArga che. parAbhakti vinA jJAna ane AcaraNa vizuddha rAkhavAM durlabha che, enuM ja daSTAMta Ara. AcArya rajanIza) pUruM pADI rahyA ja che ne? atae Apa dhanya cho, kAraNa ke nija caitanya darpaNamAM parama kRpALunI chabI aMkita karI zakyA cho. OM" (dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA" pR. 32-33) ja rAjagAthA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtimA : uparyukta trividha sAdhanAnA sAkAra-AlaMbana dhyAna, niraMjana nirAkAra ane nirAlaMbana dhyAna ke maMtrAkSaronA prathama sthAna padastha dhyAnanA upakramomAM A ciMtanIya che - RSimaMDala stotrAraMbhanA dAtAkSara saMtsaMdgha' thI AraMbhAtA "mamityakSa dra vIva parameSThina:; siddhavazvastha sarvAnaM sarvataH prazmide " kathIpaMcarameSThine praNamI, 'akSaya, nirmanaM, zAMti ane "sArA niraviraM sarasa virasiM' varNavIne thatAM 'niraMjana, nirAkAra nirlepa, vItasaMzaya, brahmasaMbuddha, zuddha siddha' paramAtmA nA / sAkAra-nirAkAra dhyAna ke yogazAstranA "abheda praNidhAna"nA AdhAre karAtAM "ma" dhyAna dvArA zrI arihaMta paramAtmAnA svakIya AtmA sAthe thatA abhedasaMdhAna ane mAtRkAkSaro dvArA niSpanna thatA padastha dhyAna-A sarvemAM mahAdhyAnI zrImad rAjacaMdrajInA jinasaMdeza zuddhAtmA dhyAnanI ja vAta nathI? jema kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya "ma' padamAM navakAra mahAmaMtra samAyela darzAve che temaja "navakAra mahApadane samaro" sUcavatA zrImadjIe navakAra maMtranA ja sArasaMkSepa-sArasarvasva evA "haMgAtmasvarUpa paramaguru" paramamaMtranA dhyAne, smaraNe ane AdhAre padastha dhyAna siddha thavAnI spaSTa saMbhAvanA darzAvI che. patrAMka 761mAM teozrI "parama samyaphacAritra"nI vItarAgakathita vAta karatAM mahAsamartha evA dhyAnano eka citte abhyAsa sUcavatA Adeza Ape che ke, "jo tame aneka prakAranA dhyAnanI prAptine arthe cittanI sthiratA IcchatA ho to priya athavA apriya vastumAM moha na karo, rAga na karo, dveSa na karo. pAMtrIsa, soLa, cha, pAMca, cAra, be ane eka akSaranA ema parameSThI padanA vAcaka maMtra che tenuM jApUrvaka dhyAna karo." ane jANe zrImadjI-sUcita A maMtrapadastha dhyAnanI samartha, prabaLa paribhASA ApatA, zrImadjInI ja vAta siddha karatA, yo.yu. zrI sahajAnaMdaghanajI potAnA anubhavaprayoga-adhikArapUrvaka muni AnaMdaghana (vartamAnanA) paranA mArgadarzana ApatA patramAM Ama lakhe che: xxx atae siddhacaka maMtrono sAra 'sahajAnmasvarUpa paramaguru' A maMtra che. cAre ArAdhanAyukta pAMce pada "paramaguru kahevAya che. te paramaguruo sahajAbhasvarUpa che. pratyut janma-maraNayukta kRtrima dehasvarUpa nathI ja. mATe navapada yA pAMca padanA sArarUpe A sahajAbhasvarUpa paramaguru bhaktimaMtra che. jenI ArAdhanA zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna 45
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALu deve karI ane Atma-samAdhidazA prApta karI hatI. ahaMgRha athavA bhaktipradhAna ubhaya nirAlaMbana sAlaMbana dhyAnanA prakAro paikI potAnI yogyatA pramANe eka maMtranuM niSThApUrvaka ArAdhanA karavAthI Atmazuddhi ane siddhi avazyabhAvI che." (- "zrI sahajAnaMdaghana-patrAvalI" pR. 113) A rIte navakAra, siddhacakra, parameSThi, OM nama, sahajAbha svarUpa paramaguru I.nA padastha dhyAne ke nAdAnusaMdhAna-svAsAnusaMdhAna dhyAna ke logassa' mahAsUtranA aMtima caraNa pado 'vaMde, nimpatnI sAravAra pIrA' jevA caMdravat zItala prazAMta ane sAgaravatu gaMbhIra evA siddhonA ane sva-svarUpanA padastha-piMDastha-rUpastha thaIne rUpAtIta nirAkAra dhyAnamAM kendrasthAne vilasI rahyo che AtmA-zuddhAtmA. te ja rIte yugopakArakayugapradhAna AcAryazrI bhadrabAhusvAmInA "mahAprANadhyAnamAM, kuMdakuMdAcAryanA samayasAra ciMtanamAM, mahAyogI AnaMdaghanajInA anAhata-gAnamAM, ke yogazAstra, yogazataka, padRSTisamuccaya, yogapradIpa, jJAnArNava, dhyAnasUtra, Atmasiddhi ane anya zrImado temaja jinavANI nigraMthapravacananAM AgamasUtro, Adi Adi sarvemAM jo koI kendravartI prabaLa pradhAna ghoSa-mahAghoSa sarvatra guMjato-pragaTato-pratidhvanita thato hoya to te che sarvajJadaSTa, sarvajJadarzita-kathita AtmA, zuddhAtmA, vizuddhAtmA, prabuddhAtmA, siddhAtmA... ! e zuddhAtmAnA ane zuddhAtmAnA lakSya thatAM avalokanAdi-paridarzanAdi sarva dhyAno saphaLa che. sArthaka che, upAdeya che, e vihIna anya sarva niSphaLa ane nirarthaka zrImad AvA parama vizuddhAtmAnA mahAdhyAnI hatA. AvA zuddhAtmAnuM lakSya karIne, e zuddhAtmasvarUpanA dhyAnamAMthI "anAhata'mAMthI AhatarUpe-Ahata mahAgAnarUpe temanA zrImukhethI pragaTelI, aMtaranI divya cetanAmAMthI saMsarelI, nirvANagirA parAvANI "Atmasiddhi ane anya sarva mahAkRtio AnAM pragaTa pratyakSa udAharaNo che. jemanAM padya ane gadyanAM amRtavacanonA eka eka akSara jANe padastha-piMDa-rUpasva-rUpAtIta ane tethIya pAranA agamapradezomAMthI, niraMjanadevanA nirvikalpa dhyAnamAMthI, e dhyAnanA-anAhatanA lokamAMthI Ahata zabdarUpe pratidhvanita-parAvartita thaI avatarelAnItarelA che ane aneka bhavyAtmAono upakAra karatA, anekonA AtmadhyAna siddha 46 rAjagAthA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatA, vizvano cheDo guMjAvatA cirakALa sudhI 'yAvacaMdra divAkarau' amara thaIne rahevA sarjAyelA che. e prANapUrNatA-pradAtA parama zabdone, e zabdonA paramopAraka sarjakane ane temane paMthe vicarelA-saMcarelA-anusarelA sarva satpuruSonA zuddhAtmamaya dehAtIta svarUpone agaNita vaMdanA-abhivaMdanA karatA A aMtimAe tenuM ja smaraNa karatAM viramIe ane ApaNA zuddhAtma svarUpamAM lIna banI dhyAnastha thaIe. zravaNa karIe-paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInA aMtardhyAnabhuvanamAMthI UThatA-pratidhvanita thatA, mahAprANamahAdhyAnanA anahada anAhata lokamAMthI rUpAMtirata thaI AvatA temanA ane temanA ApaNA dhyAtavya bhagavAna mahAvIranI virATArtha bharelI divyadhvaninA A Ahata zabdo H - "dhyAna karavAvALo sAdhaka piMDastha, padastha ane rupAtIta - A traNe avasthAonI bhAvanA kare. piMDastha dhyAnano viSaya che : chadmasthatva-dehavipazyatva. padastha dhyAnano viSaya che kevalitva : kevalI dvArA pratipAdita arthanuM anuciMtana ane rupAtIta dhyAnano viSaya che : siddhatva-zuddha AtmA." (- dhyAnasUtra, samaLamutta 498) "he dhyAtA ! tuM na to zarIrathI koI ceSTA kara, na vANIthI kaMI bola ane na manathI kaMI ciMtana kara, A prakAre triyogano nirodha karavAthI tuM sthira thaI jaIza. tAro AtmA Atmarata thaI jaze. A ja paramadhyAna che." (- dhyAnasUtra, samaLamutta 501) "sarvajJe kaheluM guru upadezathI AtmAnuM svarUpa jANIne, supratIta karIne tenuM dhyAna karo. jema jema dhyAna vizuddhi tema tema jJAnAvaraNIyano kSaya thaze. potAnI kalpanAthI te dhyAna siddha thatuM nathI." parama vizuddha sahajAtmasvarUpa sadgurucaraNArpaNamastu OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH ('paramArtha' vizeSAMkamAM prakAzita nibaMdha) vardhamAnabhAratI, prabhAta kompalekSa, ke.jI. roDa, beMglora-9. 26667882 phona : 080 zrImad rAjacaMdrajI ane zuddhAtma dhyAna - 47
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDa ne cetanya jaDa ne cetavya baMne dravyano svabhAva bhinna, supratItapaNe baMne jene samajAya che. svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te phoca paNa nija - dravyamAMca che. evo anubhavano prakAza ullasita thayo, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che. kAyAnI visArI mAyA svarUpe samAyA evA, nigraMthano paMtha bhava aMtano upAya che. deha jIva eka rUpe bhAse che ajJAna vaDe, kriyAnI pravRtti paNa tethI tema thAya che. jIvanI utpatti ane roga zoka duHkha mRtyu, dehano svabhAva jIva padamAM jaNAya che. evo je anAdi eka rUpano mithyAtvabhAva, jJAnInA vacana vaDe dUra thaI jAya che. bhAse jaDa cetanyano pragaTa svabhAva bhinna, bane dravya nija nija rUpe sthita thAya che. - zrImad rAjacaMdrajI 48 rAjagAthA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra jIvana-darzana-5 zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya - sumitrAbena pI. ToliyA bhaktiyoganI bhaktimArganI bhUmikA : bahu puNyakerA paMjathI zubha deha mAnavano maLyo, to ye are ! bhava cakrano AMTo nahIM eke TALyo." ratnaciMtAmaNi samAna A manuSyadeha to karoDo jIvone maLyo che. teo janme che, saMsAranAM karmo kare che ane mRtyu pAme che. teomAMnA anekonuM jIvana to pazunA jIvanathI paNa badatara hoya che. amUlyatama evA A mAnavajIvananuM sAphalya to tyAre ja thAya ke jyAre utkRSTa sAdhanA dvArA jIvananAM aMtima dhyeya muktinI prApti mATe jAgRtipUrvaka prayatna thAya. pa.kR. devanA svayaMnA zabdomAM - "jJAnamArga, kriyAmArga ane bhaktimArga e traNe mArgamAM bhaktimArga sarvane mATe sugama rAjamArga che. jJAnamArga durArAdhya che, paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mArge paDavAnAM ghaNAM sthAnaka che. saMdeha, vikalpa, svacchaMdatA, atipariNAmIpaNuM, Adi kAraNo vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che athavA UrdhvabhUmikA prApta thavA detA nathI. kriyA mArge asad abhimAna, vyavahAra, Agraha, siddhi moha, pUjAsatkArAdi yoga ane daihika kriyAmAM AtmaniSThAdi doSono saMbhava che.' ghaNA vicAravAna jIvoe bhaktimArgano e kAraNe ja Azraya karyo che. AjJAMkitapaNuM athavA paramapuruSa sadgurune kAraNe sarvArpaNa svAdhInapaNuM zirasAvaMgha dIThuM che..." sadgurucaraNa azaraNa zaraNaM... mumukSu janamana amita vid..I. hA, A mArge jo yogya guru maLI gayA to beDo pAra thAya, nahIM to vezadhArI gurunuM zaraNa jo bhUlecUke levAI gayuM to te jIva bhavajaLamAM DUbaze :zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya 49
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadazA pAmyo nahi, sAdhana dazA na kAMI pAme teno saMga che, te bUDe bhava mAMhI." himAdrithI kanyAkumArI ane baMgALathI saurASTra sudhI vistarita A bhArata bhUmimAM aneka dharma, paMtha ane mata parApUrvathI cAlyA AvyA che. emAM bhoLA jIvone bhoLavanAra vezadhArI dharmAtmAo paNa potAnuM mahattva vadhAravA aneka taMtra-maMtra ItyAdi dvArA bhaktajanone AkarSavA prayatna kare che. vaLI je devo rAga-dveSayukta arthAt strI sahita ane hAthamAM astrazastradhArI hoya arthAt te mokSanI prApti mATe ApavAne kyAMthI sahAyaka banI zake? mokSaprApti mATe to mAtra eka ja mArga che je kalpavRkSanI jema manavAMchita badhuM ApavAne sakSama che : zubha zItaLatAmaya chAMya rahI manavAMchita jyAM phaLa paMkti kahI jinabhakti graho taru kalA aho ! | bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho...' A jinabhaktino mArga evo che ke je mArge cAlatAM mumukSu jIvanI dRSTi nija AtmA bhaNI vaLe che, mananAM tApa-uttApa naSTa thAya che ane jIvanAM pariNAma samabhAvI thAya che. jinezvaradevanA anaMta puruSArthanuM smaraNa karatAM mumukSune potAne e puruSArthane mArge cAlavAnI preraNA maLe che, jethI hIna karmono kSaya thatAM adhogatimAMnuM bhramaNa rokAya che. navakArapadamAMnA arihaMta-siddha prabhunuM smaraNa manuSyane rAgadveSamAMthI ugAranAruM che, anaMta prapaMcomAMthI mukti apAvanAruM che. mATe he mumukSu jIvo ! jinabhaktinuM zaraNa grahaNa karI bhavATavimAMnuM bhramaNa TALo : karazo kSaya kevaLa rAga kathA, dharazo nija tatva svarUpa yathA napacaMdra prapaMca anaMta daho.... bhajIne bhagavaMta laho..." bhaktiyoganI, bhaktimArganI bhUmikAmAM jinabhaktinuM sarvoparipaNuM ane sAmarthya zrImade AvI aneka padyaracanAo dvArA siddha karyuM che, jenuM saMbhava teTaluM avalokanaavagAhana karIe. je vaye sAmAnya bALaka ke kizora khelakUda ane vidyAlayamAM vidyA prApti pAchaLa potAno samaya vyatIta karato hoya evI vaye bALaka rAyacaMda gaMbhIra viSayo para kAvyaracanA karatA. 7mA varSe thayela jAtismaraNajJAna pachI skurita temanI kAvya pratibhA uttarottara vikasita thatI gaI. 9me varSe to teoe racavA mAMDelI rAmAyaNa-mahAbhArata I.paranI kAvyaracanAono paNa ullekha maLe che. 13 thI 17 varSanI umara sudhInA 50 rAjagAthA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayamAM teoe samAja sudhAraNA, nyAyanIti, AcAra vyavahAra, strI-zikSaNa, dezaprema jevA gaMbhIra viSayo para eka vicakSaNa vyakti ja karI zake tevI racanAo karI che, to sAthe - "jhaLahaLa jyotisvarUpa tuM, bhayabhaMjana bhagavAna' jevI bhaktisabhara racanAo paNa karI che ane kema na karI zake ? zrImadgI samarthatAnI pAchaLa kAraNarUpa to che teonA pUrvanA aneka janmonI sAdhanA ! zrImad apUrva meghAvAna hatA. jJAnanA prakAzapuMja samAna A bALaka rAyacaMda haMmezA tulanAtmaka dRSTithI dareka tattvane samajavA prayatna karatA. mAtAe payapAna karAvatAM karAvatAM bhaktirUpI amRtarasanuM paNa pAna karAvyuM. ane dAdAe vArtA-kathAo dvArA A khIlatA puSpa sama bALakanA hRdayamAM bhaktirasanuM sIMcana karyuM. kALanI sAthe sAthe vikasita thatuM A vyaktitva eka mahAvaTavRkSamAM pariNamyuM, jeNe aneka lokone - mumukSu prANIone chAyA ApI, saMtapta jIvonA tApa-uttApane zamAvavA bhaktirasanI dhArA vahAvI. 16 varSanI vaye pahocatAM sudhImAM to teoe vedAMta, sAMkhya, bauddha ane jaina Adi darzanono gahana abhyAsa karyo. potAnA ciMtana-manananA nIcoDane teoe gadya-padya baMnemAM zabdabaddha karyo che. Atma sAkSAtkAra mATe kayo mArga yogya che, te samajavAne mATe teoe gahana ciMtana manana karI jaina dharmanI zreSThatAne AtmasAt karI. "bhakti konI karavI?' e praznanA uttaramAM teo lakhe che - "anaMta darzanathI svasvarUpamaya thayA evA zrI jinezvaranuM svarUpa AtmAnI nizcayanaye riddhi hovAthI e puruSArthatA Ape che. vikArathI virakta kare che. zAMti ane nirjarA Ape che, guNaciMtavanathI AtmA svarUpAnaMdanI zreNIe caDhato jAya che....' AvA jinezvara bhagavaMtanI vANI kevI che ? "anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI anaMta anaMta navanikSepe vyAkhyAnI che....' A anaMta zaktimAna tIrthakara bhagavAnano bhavya upadeza je amRtamayI vANImAM vahyo haze te vANIne ApaNe tuccha jIvo kazAyanI paNa upamA ApavAne samartha chIe ? upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che." kyA zabdomAM A vANInuM varNana karI zakAya ? e vANIne to jeNe jANI teNe jANI che.' ene zabdabaddha karavAnI ceSTA ja vyartha che. saMta kabIre kahyuM tema e zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya 51
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ to "gUMge kA guDa" samI anirvacanIya che. A racanAmAM pa.kR. devanI tIrthakara bhagavaMtanI vANI pratyenI bhakti kevI suMdara rIte padyabaddha thaI che. saraLatama zabdo ! agAdha bhakti !... A ja bhAva "apUrva avasaramAM paNa vyakta thayo che ne !" je pada zrI sarvajJa dIThuM dhyAnamAM, kahI zakyA nahIM te paNa zrI bhagavAna jo teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? anubhava gocara mAtra rahyuM te jJAna jo..." (apUrva avasara) sadguru mahimA, samarpaNabhAva, ravadoSonI AlocanA ane bhaktiyoganA pAyArUpa mahAkAvya : A yugamAM tIrthakara bhagavaMtonuM sadehe darzana saMbhava nathI. mokSamArgano nitAMta lopa thayo che. to AvA kaThaNa kALamAM konA mArgadarzanathI mokSamArga zodhavo?' A praznanA uttaramAM zrImade sadguruno anaMta mahimA varNavyo che - "je svarUpane na samajavAne kAraNe yugothI jIva A bhavATavimAM bhaTakato rahyo che te svarUpane samajAvanAra sadgurunAM caraNamAM mArA koTi koTi vaMdana...." je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta samajAvyuM te pada namuM zrI sadguru bhagavaMta." "ghaNA prakArathI manana karatAM amAro dRDha nizcaya thayo che ke bhakti e sarvopari mArga che ane satpuruSonA caraNa samIpe rahIne ja thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de tevo mArga che." "manuSya IcchA-AkAMkSA, mAna, moha, mAyA jevA parabhAvothI lipta che. paNa mumukSu potAnA sarva AMtarika doSone, potAnI nirbaLatAne samajI prabhu caraNe teno svIkAra karI zake to ja teno AMtarika vikAsa zakya che. doSono svIkAra karavo saraLa nathI. paNa je eno svIkAra karI zake che te jema ochA vajanavALI naukA pANI upara saraLatAthI tarI jaI pAra utarI zake che tema doSothI mukta AtmA ati saraLatApUrvaka saMsAra sAgarane tarI pele pAra utarI zake che." pa.kR. devanA "bhaktinA vIsa doharA' prabhu pratyenI utkaTa bhaktinuM darzana karAvatI kAvya racanA che. mAyAnA AvaraNone dUra karI potAnA zuddha svarUpane pAmavA tarasato AtmA pazcAtApanA agnimAM tapI tapIne ja suvarNa sama zuddha banI zake che. A kAvya racanAmAM pazcAtApathI vyathita duHkhI AtmAno bhaktisabhara karuNa pokAra che. 50 rAjagAthA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAnadAsa mahetAe je racanAone "mahAkAvya' kahyAM che, tevI pa.kR. devanI traNa racanAomAMnI A eka racanAmAM bhakta hRdayanI nigUDha, akathya vedanA che. prabhu pratyenI avarNanIya bhakti che. enA AdhAre ja pUrNataH samarpita thaI, doSono svIkAra karatA parama kRpALu deva ArtanAda kare che : he prabhu, he prabhu zuM kahuM ? dInAnAtha dayALa ! huM to doSa anaMtanuM bhAna chuM karuNALa... !' prabhu ! tuM to dInono nAtha, azaraNanuM zaraNa ane bhaktavatsala che, jyAre huM to anaMta doSonuM bhAjana chuM...!" parama bhAvapUrNa zabdomAM gUMthAyela A racanAmAM bhaktahRdayanI vihvaLatA, vyAkuLatA, samarpaNabhAvanI dhArA pravAhita che. jANe sAgarane maLavA Atura varSAnA jaLathI bharapUra saritA! A racanAnI pratyeka paMkti bhaktAtmAnI vedanAnA pratibiMba samI che. emAM chalakAto bhAvonmeSa pa.kR. devanI AMtarika sthitinuM surekha citra che. DaoN. bhagavAnadAsa mahetAnA zabdomAM pa.pU.ka. deve akSare akSare evo apUrva bhaktisiMdhu vahAvyo che ke temAM jema jema UMDA utarIne agagAhana karIe tema tema ora ne ora bhAva phure che." khare ja A kAvyajharaNAmAMthI uDatA bhaktirUpI vAribiMdu pratyeka jijJAsu, mumukSune bhaktirasathI tarabatara karI mUke tevA che. zrImade AMtaranirIkSaNa dvArA jIvanA anaMta doSo pratye lakSya kendrita karAvyuM che. svadoSadarzana karatI, karavA prerita karatI A bhaktiracanAmAM zrImadbhA bhaktiyoganA sAmarthya pratyenI temanI anubhUtinuM darzana thAya che : anaMta kALathI AthaDyo, vinA bhAna bhagavAna ! sevA nahIM gurU saMtane mUkyuM nahIM abhimAna..." he bhagavAna ! anaMta kALathI huM bhavATavimAM bhaTakato rahyo. potAne sarvazaktimAna samajI saMtacaraNano Azraya lIdhA vinA sAdhanA karato rahyo ! aMdha hovA chatAM jagatanI yAtrA karavA nIkaLela huM mahAmUrkha... !" saMtacaraNa Azraya vinA sAdhana karyA aneka pAra na tethI pAmiyo Ugyo na aMza viveka." jIvanA A aviveka, ahaM, svacchaMdatAnuM pariNAma zuM AvyuM.....? so sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya. sat sAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?' abhimAnarUpI paDado hoya tyAM sudhI satyanuM darzana saMbhava ja nathI. abhimAna mukatAMnI sAthe ja bha. bAhubalIne kevaLajJAna thayuM ! mATe ja potAnA ahamano svIkAra karatAM pa.kR. deva kahe che :zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhamAdhama adhiko patita sakaLa jagatamAM huM ya, e nizcaya AvyA vinA sAdhana karaze zuMya...." potAne adhamAdhama, patitomAM paNa patita samajIne bhaktimArganAM sopAna caDatA kRpALu devanI A parama utkRSTa racanA che. saraLatama zabdomAM ananya, gahanatam bhAvonuM nirvahana karatI zrImI A bhaktiracanA.. "sAdAmAM sAdI ane uMcAmAM uMcI parama bhakti kRti evI anupama che ke samasta saMskRta, prAkRta ke gujarAtI vADamayamAM zailInI sAdAImAM, bhAvanI ucAImAM enI tulanAmAM AvI zake evI koI kRti jaDavI durlabha che.' bhaktiyoganA sAmarthyanuM uccattara sopAna : zrImadbhA bhaktiyoganuM darzana karAvatI, temanA sarjanarUpI AkAzagaMgAnA ujjavala nakSatra samI, anya eka kRtimAM avasara cUkI gayelo A utkRSTa AtmA pUche che : apUrva avasara evo kyAre Avaze ? kyAre thaIzuM brAhAntara nigraMtha jo' sarva saMbaMdhanuM baMdhana tIkSaNa chedIne vicarazuM kva mahat puruSane paMtha jo..." - sarva saMgonA baMdhanathI mukta thaI, bAhyabhAvomAM, parabhAvomAM vicaratI Atmazaktine aMtarmukha banAvI ratnatrayanI prApti kyAre karI zakIzuM? strI-putrAdinA saMbaMdho ane rAgadveSAdi AMtarika saMbaMdhonuM tIkSNa baMdhana chedIne kyAre tIrthakara bhagavaMtanA mArganuM anusaraNa karI zakIzuM? nijasvarUpamAM lIna thavAne jhaMkhatA A mumukSu mahAna AtmA paMcaviSayamAM rAgadveSathI mukti Icche che : paMca viSayamAM rAgadveSa virahitatA paMca pramAde na maLe manano kSobha jo, dravya kSetra ne kALabhAva pratibaMdha vaNa vicaravuM udayAdhIna paNa vItalobha jo." krodha, mAna, mAyA badhA ja vibhAvone paNa sAkSIbhAve jotA rahevuM. koI vaMde ke niMda, sahu pratye samatAbhAva, rajakaNa ke vaimAnika devanI siddhi badhAne pudgala samajavA. 54 rAjagAthA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraLa bhASAmAM baddha, divya gAna samI A racanAmAM pa.kR. deve e parama pada prAptino potAno manoratha varNavyo che. je padanI prApti tIrthaMkara bhagavaMta karI cUkyA che e padanI mahattAnuM gAna, ane tIrthaMkara bhagavaMtonA mahimAnuM varNana to bhaktisabhara ja hoya ne ? mokSapadanI prApti eTale bAhyAjyaMtara nigraMthadazAnI prApti arthAt tIrthaMkara padanI prApti jene mATe AtmapuruSArthanI AvazyakatA che. 5.kR. deva e dhyeya prApti mATe je je sopAno caDhatA gayA che te badhA aMtaranA anubhavonuM ja A padamAM gAna che. jANe ke bhagavAna mahAvIranA mArge emanA Dagale DagaluM bharatA hoya tema - ghora pariSaha ke upasarga bhaye karI AvI zake nahi te sthiratAno aMta jo.' bhagavAna mahAvIre je upasarga sahana karyA tenuM ja jANe punarAvartana na karI rahyA hoya...! ane dravya kSetra ne kALa bhAva pratibaMdha vaNa vicaravuM udhyAdhIna paNa vItarlobha jo...' zreNI kSapaka taNI karIne ArUDhatA ananya ciMtana atizaya zuddha svabhAva jo.' A anaMta sukhane ApanAra siddhi pada kevuM che ? je pada zrI sarvajJe dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo' svapuruSArtha dvArA e parama padanI prAptino manoratha to karyo che, paNa hajI e mATeno samaya pAkyo nathI. chatAM pUrNa vizvAsa che ke prabhuAjJAe e svarUpane ame prApta karIzuM : 'eha paramapada prAptinuM karyuM dhyAna meM gajA vagara ne hAla manoratha rUpa jo; to paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpa jo...' Ama apUrva avasaramAM paNa zrImandvanI anya padyaracanAo jevuM bhaktiyoganuM mahA sAmarthya samAyeluM che. ('zrImad' vizeSAMka, paramArtha : julAI, 2001mAM prakAzita) zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya 55
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImannAM bhakti-pado : jemAM emanuM aMtara sarvava ThalavAyuM che! (zrImad rAjacaMdrajI kRta "rAjapada', paramagurupada' vagere bhaktikRtionI vardhamAna bhAratI beMglora nirmita nUtana rekarDonAM udghATana prasaMge tA. pa--06nA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhAgRhamAM adhyakSapadethI apAyeluM atyaMta preraka ane mananIya pravacana. - prA. pratApakumAra ToliyAnI sarjana anumodanAmAM) zrImad rAjacaMdrane A yuganA eka parama adhyAtmayogI tarIke huM mAnuM chuM ane emanAM lakhANo ane kAvyono abhyAsa huM lagabhaga pacAsa varSathI karato Avyo chuM. e lakhANo ane kAvyo utAvaLamAM vAMcavA ke sAMbhaLavA jevAM nathI. e ekAMtamAM, sthira citte jyAre mana AvI sadbhAvanAo aMtaramAM utAravAne mATe tatpara hoya eve samaye sAMbhaLavA ane vAMcavA jevAM che. evI badhI ja kSaNo jIvananI nathI hotI ane evI virala kSaNoe e sAMbhaLyuM hoya athavA vAMcyuM hoya ane manana karyuM hoya to enI asara UMDI ane lAMbA samaya sudhI rahe che evo mAro anubhava che. zrImAM badhAM ye lakhANo ane badhAM kAvyono pradhAnasUra eka che - bhAsyo dehAdhyAsathI AtmA dehasamAna, paNa te banne bhinna che, jema asi ne mAna." A dehane potAno mAnI lIdho che evA dehAdhyAsathI AtmA ane deha samAna che athavA eka ja che ema mAnI lIdhuM che, paNa jema "asi' eTale ke talavAra ane myAna judA che, tema deha ane AtmA judA che, e be rIte emaNe samajAvyA che. - "pragaTa lakSaNe jANa' : be pada be vakhata kahyAM che - bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA dehasamAna, paNa te baMne bhinna che, jema asi ne mAna." ne bIjuM pada e ja - "bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna, paNa te baMne bhinna che, pragaTa lakSaNe jANa." rAjagAthA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM "jema asi ne myAna' ne sthAne pragaTa lakSaNe jANa' e pada mUkyuM ane "pragaTa lakSaNa' enAM be batAvyAM ke, AtmA nijAnaMdI, zuddha svarUpa, jJAnamaya che ane deha jaDa ne cetanarahita che. | "che dehAdithI bhinna AtmA re, upayogI sadA avinAza, mULa mAraga sAMbhaLo jinano re. "huM dehAdi svarUpa nathI ane deha, strI-putrAdi koI paNa mArA nathI; zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." - zrImad rAjacaMdrajI zrImad huM eka ati virala vyakti mAnuM chuM ane temaNe je eka vastu kahI che emAM huM paNa daDhapaNe mAnuM chuM ke sadgurunA samAgama vinA AvuM jJAna thavuM atyaMta duSkara che. paNa e sAthe emaNe e paNa kahyuM che ke sAcA sadaguru maLavA e ethI paNa vadhAre vikaTa che. ane je sadguru nathI evo mANasa potAnI jAtane "sadguru" kahevaDAve ane je "asaguru" che tene "sadguru" mAnIne je enI sevAbhakti kare, e baMne jaNA "bUDe bhavajaLamAMhi ? A bhavajaLamAM beya DUbI javAnA che - evuM zrImad spaSTapaNe kahyuM che. eTale ke sadguru maLavA muzkela che. je sadguru na hoya e potAnI jAtane "saru" kahevaDAve ane ene jANavAvALo na oLakhe ane asadgurune "sadgurune pade" sthApe to baMne jaNAM bUDe. eTale mANasanA jIvanamAM sadgurunI zodha satata cAlu rahevI joIe ane enuM parama sadbhAgya hoya to ja e maLe. gAMdhIjIe ema kahyuM che ke "traNa mahApuruSonI mArA upara chApa rahI che - TaoNlasToya, raskina ane zrImad rAjacaMdra. paNa koIne ya me hajI mArA guru mAnyA nathI ke gurupade sthApyA nathI." zrImad rAjacaMdrano to emane thoDo pratyakSa paricaya hato, e chatAM ya ATalI ucca koTinA zrIma paNa emaNe gurupade sthApyA nathI ema gAMdhIjIe kahyuM. eTale zrImad bIjuM kahyuM che ke jyAM Avo sadguruno yoga na hoya tyAM sadvAMcana e bIjuM pagathiyuM che. ane sadvAMcana karavuM e potAnA hAthanI vAta che. enuM zrImannAM bhakti-pado : pa7
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtana karavuM, manana karavuM, nididhyAsana karavuM, avagAddha karavuM e mANasanI zakti pramANe che. zrImAM je bhakti bharapUra pado che temAM emaNe potAno badhoya AtmA reDyo che. zaMkarAcArya viSe ema kahevAya che ke emaNe brahmasUtro lakhyAM ne ghaNuM pAMDitya ne vidvatA emAM batAvyAM. paNa zaMkarAcAryano AtmA pragaTa thayo hoya to "bhajagovinda mAM ke "vivekacUDAmaNi" mAM ke jyAM emaNe potAnuM sarvasva reDI dIdhuM! ema zrImA lakhANonI aMdara AtmArtha bharapUra bharyo che, paNa emanAM bhakti kAvyonI aMdara emanuM badhuM ja aMtara emaNe ThAlavyuM che ! e bhaktikAvyo saraLa che. sAmAnya mANasa paNa samajIne enAthI prabhAvita thAya, kAraNake jJAna che e buddhinA mAdhyamathI aMtara sudhI pahoMce che ane mAdhyama' ADuM Ave che, jyAre bhakti che e sIdhI hRdayane pahoMce che, temAM koI mAdhyama ADuM AvatuM nathI. bhAI pratApa ToliyAe zrImadda bhaktikAvyone sulabha ane saMgItamAM ApaNI samakSa ApyAM che e emaNe eka moTuM upakAranuM kAma karyuM che ane ene mATe ApaNI sahunI vatI huM emane dhanyavAda ApuM chuM. sadvAMcanano yoga na hoya tyAre AvAM bhakti-kAvyonuM zravaNa thAya to paNa emAMthI eka tejarekhA Upaje che ane ApaNAM bALako gharamAM philmI gIto sAMbhaLatA hoya tyAre ene AvuM kAMIka sAMbhaLavAnuM maLe to emanuM paNa sadbhAgya lekhAvuM joIe. zrImadbhAM pado "bahu puNya kerA puMjathI, zubha deha mAnavano maLyo" athavA "he prabhu! he prabhu! zuM kahuM?", "re Atma tAro, Atma tAro, zIdhra ene oLakho" ane "huM koNa chuM, kyAMthI thayo, zuM svarUpa che mAruM kharuM? konA saMbaMdhe vaLagaNA che, rAkhuM ke e pariharuM ?" vageremAM "he prabhu! he prabhu !" jyAre emaNe gAyuM tyAre aMte kahyuM ke : adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huM ya." e nizcaya AvyA vinA sAdhana karaze zuM ya." zrImanI koTinI vyakti ahIM jyAre ema kahe ke, "A jagatamAM adhamamAM adhama huM chuM ane patitamAM patita huM chuM." tyAre te eTalA mATe kahyuM che ke "mANasamAM jyAM sudhI atyaMta namratA na Ave ane badho ja ahaMkAra gaLI na jAya ane huM adhamamAM adhama chuM, patitamAM patita chuM, evo aMtaramAM vicAra na Uge tyAM sudhI AtmavicAra thavAno nathI." 58 rAjagAthA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema tulasIdAse kahyuM ke "hIM prasiddha pAtakI" ane sUradAse kahyuM ke "mo sama kauna kuTila, khala, kAmI?" ahIM tulasIdAsane sUradAsa jevI vyakti ema kahe ke mArA jevo kuTila, khala ane kAmI koNa che? ane anya mahApuruSo je ATalI UMcI koTie pahoMcyA che e paNa potAnI jAtane jyAre Ama kahe tyAre potAnI jAtane nIcI pADavA nathI kahetA, paNa je prabhunuM e smaraNa kare che enI tulanAmAM e ema kahe che - mArI tamArI tulanAmAM nahIM ! mArI - tamArI tulanAmAM to e ghaNA Ucca koTinA che. paNa je Adarza emanI samakSa che, je mUrti emanI samakSa che, enI tulanAmAM e "adhamAdhama adhiko patita sakaLa jagatamAM huM ya" ema kahe che. AvA badhA ya kAvyo ApaNane zravaNa karavAnuM maLe e ApaNA atyaMta sadbhAgyanI vastu che. bhAI ToliyAe ApaNane e ApyuM ene mATe huM pharIthI emane dhanyavAda ApuM chuM. eka vastu meM je "Atmasiddhi" viSe kahI hatI e paNa kahI dauM. "apUrva avasara'nuM navuM rekarDiga "paramagurupada'mAM hamaNAM meM sAMbhaLyuM e mane khUba gamyuM. eno rAga, eno laya barAbara che. Ama "apUrva avasara' atyaMta suMdara rIte mUkAyuM che. jyAre "bahu puNya kerA puMjathI" ane "he prabhu ! he prabhu!" e haju jarA utAvaLamAM che, ene paNa e ja rIte dhImA layamAM mUkavAmAM Ave to vadhAre sAruM." aMtamAM eka vastu bhAI ToliyAe kahI tenA tarapha dhyAna kheMcuM. temaNe kahyuM ke "bhaktAmara' UtAryuM te ja rIte "kalyANa maMdira" utAravAnI bhAvanA che, ne trIjuM stotra pada je mane eTaluM ja gamyuM che e "kiMkarpara stotra" - "zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha stotra" : "kiM karpUramayaM sudhArasamayaM kiM candrarocirmayaM kiM lAvaNyamayaM mahAmaNimayaM kAruNyakelimayam vizvAnaMdamayaM mahodayamayaM zobhAmayaM cinmayaM zukla-dhyAnamayaM vapurjinapate bhUyAd bhavAlambanam / ' atyaMta suMdara rAga che. "bhaktAmara", "kalyANa maMdira" ane "kiMkarpara' traNeya kaMThastha karyA hatA. enuM adhyayana ane abhyAsa cAlu nahIM rahevAne kAraNe kaMIka bhUlI gayo chuM, paNa e chatAMya e jyAre sAMbhaLuM chuM tyAre anahada AnaMda thAya che, kAraNa zrImadbhAM bhakti-padoH 59
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke enA mATe saMskRta jANavuM joIe. e gujarAtImAM che, paNa gujarAtImAM eno pUrepUro bhAva Avato nathI. emAMya khAsa karIne "kiMkarparamaya e to atyaMta lAvaNyamaya ane sauthI zreSTha che ema mArA manane che. to bhAI ToliyA "kalyANa maMdira"nI sAthe A paNa bhegu utAre evI mArI vinaMtI che - ane emAM paNa meM kahyuM ema utAvaLa na karavI, dhImA laye javuM. bhale be sAMbhaLavA paDe, be vakhata sAMbhaLavA paDe, enI be rekarDa karavI paDe, paNa enI cAla dhImI rAkhajo, jANe meghadUta gAtA hoIe ke - "kazcitkAntA virahaguruNA svAdhikArAt pramattaH / zApenAstam gamita mahimA varSa bhogyena bhartuH // " evI rIte jANe aSADhI megha jato hoya tevI rIte A jAya - dhIme dhIme ... hiM pUramartha, suthAra samartha, li voriyam... " * ema jyAre dhIme dhIme mANasa sAMbhaLe ane enA aMtaramAM UtaratuM jAya evuM Apajo. pharIthI amArA saunI vatI huM tamane khUba khUba hArdika dhanyavAda ApuM chuM. (pra.jI. 1-8-16) - zrI. cImanalAla cakubhAI zAha, taMtrIzrI "prabuddha jIvana'. *["zrI kalyANa maMdira stotra" nA nirmANanI sAdhanApUrNa taiyArI sAthe kikapUra paNa maMthara gatinA suMdara prabhAva pUrNa DhaMgamAM UtAravAnuM vardhamAna bhAratIe nakkI karyuM che. aMte e rekarDa paNa thaI cUkyuM che. - pra.] 60 rAjagAthA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbhu racita sarva janopayogI bhaktipado zikSApATha 67. amUlya tattvavicAra (harigIta chaMda) bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahIM ekke TaLyo; sukha prApta karatAM sukha TaLe che leza e lakSe laho, kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ? lakSmI ane adhikAra vadhatAM, zuM vadhyuM te to kaho ? zuM kuTuMba ke parivArathI vadhavApaNuM, e naya graho; vadhavApaNuM saMsAranuM nara dehane hArI javo, eno vicAra nahIM ahoho ! eka paLa tamane havo !!! nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, lyo game tyAMthI bhale, e divya zaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe; para vastumAM nahi mUMjhavo, enI dayA mujane rahI, e tyAgavA siddhAMta ke pazcAt duHkha te sukha nahIM. 3 huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharUM ? che konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanAM siddhAMtatattva anubhavyAM. te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM ? nirdoSa naranuM kathana mAno 'teha' jeNe anubhavyuM; re ! Atma tAro ! Atma tAro !zIghra ene oLakho, sarvAtmamAM samadaSTi gho A vacanane hRdaye lakho. 2 1 satya - jinezvara bhagavAnanI bhaktithI anupama lAbha che. enAM kAraNa mahAna che; 'enA upakArathI enI bhakti avazya karavI joIe. eonA puruSArthanuM smaraNa thAya zrImad rAjacaMdrajInI padharacanAomAM bhaktiyoganuM sAmarthya 1
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 hato. 2 ethI kalyANa thAya che. vagere vagere meM mAtra sAmAnya kAraNo yathAmati kahyAM che. te anya bhAvikone paNa sukhadAyaka thAo." zikSApATha 15. bhaktino upadeza (toTaka chaMda) zubha zItaLatAmaya chAMya rahI, manavAMchita jyAM phaLapaMkti kahI; jinabhakti graho taru kalpa aho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. 1 nija AtmasvarUpa mudA pragaTe, manatApa utApa tamAma maTe; ati nirjaratA vaNadAma graho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lo. samabhAvI sadA pariNAma thaze, jaDa maMda adhogati janma jaze, zubha maMgaLa A paripUrNa caho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lo. zubha bhAva vaDe mana zuddha karo, navakAra mahApadane samaro; nahi eha samAna sumaMtra kaho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. karazo kSaya kevaLa rAga kathA, dharazo zubha tattvasvarUpa yathA; nRpacaMdra prapaMca anaMta daho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lo. pATha-1. temanA parama upakArane lIdhe paNa teonI bhakti avazya karavI joIe. vaLI teonA puruSArthanuM smaraNa thatAM paNa zubhavRttiono udaya thAya che. jema jema zrI jinanA svarUpamAM vRtti laya pAme che, tema tema parama zAMti pragaTe che. ema jinabhaktinAM kAraNo atre saMkSepamAM kahyAM che, te AtmArthIoe vizeSapaNe manana karavA yogya che." ("mokSamALAmAMthI) che ja A rAjagAthA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadjI-gAMdhIjI viSayaka prabuddha jIvananA tatrIzrIne patra beMgalora, 22-7-1976 | OM vItarAgAya namaH | murabbIzrI cImanalAlabhAI, (ane zrI zAMtibhAI) prabuddha jIvana mATe maMgAveluM ApanuM "rAjapada' rekarDonA udghATana samayanuM tA. pa-7-76nuM ciMtanIya pravacana A sAthe jemanuM tema (vyAkaraNa, udAharaNo mAtra ThIka ThIka karIne) utArIne mokalyuM che - TeIpa rekarDa parathI be vakhata dhyAnapUrvaka sAMbhaLIne. ukta kAryakrama pahelAM ane pachI paNa muMbaImAM Apane nirAMte maLavuM hatuM. (aMgata anubhavo uparAMta dezanI paristhitinI pravAsa-niSpana anubhUta bAbato carcavI hatI) paraMtu anekavidha kAmonI lagabhaga ekalA paDe rahelI doDadhAmo ane vyastatA vacce vaLI cAreka divasanI asvastha zarIra sthitie pahoMcavA dIdho nahIM. AthI keTalIka bAbato - khAsa karIne ApanA khUba preraka ne ciMtanapUrNa pravacananA anusaMdhAnamAM ahIM lakhavAnI rajA lauM chuM. prathama to (zrI zAMtibhAInI) apekSA mujaba pravacana vahelAsara ke TUMkAvIne mokalI zakyo nathI e badala khUba khUba lAmA cAhuM chuM (ahIM paNa caDelA kAmonI vyastatA ja). bIjuM A sAruM ye pravacana mane-amane-saune eTaluM to sparzI gayuM che ke ene TUMkAvavA aMtara mAnyuM nathI. zrI zAMtibhAIne khAsa to vinaMti ke Apa ja ThIka lAge tyAM TUMkAvI lo - jarUra paDe to mArI anumodanA - prazaMsAnA zabdo bAda karo. (mANasanI jAta AppreciationnI bhUkhI, ne emAMya kaLAkAranI jAta to khAsa ! Appreciation jeTalI ja Critiscim pratye paNa satkAra vRtti hoya to pAra thaI javAya ! AthI jyAM prazaMsAnA zabdo che tyAM aMtaHkaraNa mane jAgRta rahevA sUcave che, e ahesaMtoSamAM na laI jAya te sAru ! ane sUcananAM zabdo che tyAM svIkArano bhAva Ape che. astu) paNa bIjuM khAsa bAda karavA - TUMkAvavA jevuM mane lAgatuM nathI. pra.jI.nI maryAdA haze e samajI zakuM chuM. ethI ThIka paDe te rIte, ThIka paDe tyAM Edit karavAnuM Apa para choDuM chuM. bIjuM - Apane jANIne AnaMda thaze ke bIjA ghaNAM badhAM zloko, "paramAnaMda paMcaviMzati' vagere saMskRtanA dhImI layamAM rekarDa karyA che ane te ja rIte barAbara zrImajI-gAMdhIjI viSayaka prabuddha jIvananA taMtrIzrIne patra
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApanI dhAraNA mujaba "kalyANamaMdira" sAthe "kiMkarpara" paNa rekarDa karavAnuM nizcita karI tenI sAdhanA taiyArI zarU karI dIdhI che. A sUcana mATe atyaMta upayogI ne sAmayika sUcana mATe Apano mAnuM teTalo AbhAra ocho che. Apa sabhAmAM 'kiMkarpara' yAda karAvatA hatA tyAre mane pU. nAnacaMdrajI mahArAjanA A prArthanA-gAnanuM tAdeza, smaraNa thatuM hatuM ! trIjuM: eka muddo ApanA samakSa atyaMta namratApUrvaka, mArI te vakhate ane pachI cAlelI vicAraNA mujaba mUkavA rajA lauM chuM. Ape gAMdhIjIne TAMkyA hatA (lekhamAM 3je pAne che) ane aMte kahyuM hatuM ke "ATalI ucca koTinA zrImadda paNa emaNe guru pade sthApyAM nathI ema gAMdhIjIe kahyuM." ahIM zrImadbhA keTalAka AtyaMtika bhakti dharAvatA bhakto jevI bhAvukatA vinA taTasthapaNe mArA aMtarane ema thAya che ke zrImad jevAne pratyakSa pAmIne paNa gAMdhIjIe gurupade sthApyA nahIM e emanuM kamabhAgya nahIM ? athavA to sUkSma ahaMbhAva ke "sapuruSanI oLakha" thavAnI nyUnatA nahIM? sadgurunI zodha cAlu rahevI joIe e kharuM (pU. nAnacaMdrajI mahArAjanuM paNa suMdara bhaktipada che - "sadgaNanA siMdhu zodhuM saMtane") paraMtu e zodhane aMte kyAreka sAcA sadguru zrImad jevA maLyA pachI ye e oLakhAya nahIM temanAmAM niSThA thAya nahIM ke citta kare nahIM e kamabhAgya nahIM? svayaM zrImad ja lakhyuM che ke "sapuruSanuM oLakhANa thavuM durlabha che" ane evA sapuruSa pote to potA mATe vizeSa na kahe, potAne gopave ! (hIrA mukhase nA kahe, lAkha hamArA mola) paraMtu "asadgasa" ane "sadguru" vaccenA bhedane pAmavA, sapuruSane oLakhavA "kha" ke zakti joIe. gAMdhIjI jevAmAM e na hoya ema mAnavAne paNa buddhi taiyAra nathI, paraMtu hRdayamAM ema lAge che ke zrImad jevA maLyA pachI ye gAMdhIjIe aMta sudhI emanAmAM gurubuddhi mUkI nahIM, temAM khovAnuM kone ? zrImad pote to ziSya lAlasAthI ke pUjAkAmanAthI sarvathA nispRha hatA ! jema "asadguru" ne, "sadguru" mAnI levAmAM bhramaNA-bhaya rahela che tema sadgurune sAcA sapuruSane pAmyA chatAM oLakhI-svIkArI na zakAya e paNa moTuM nukasAna nahIM ? ahIM gAMdhIjInI AlocanA karavA ke zrImadgI mahattA sthApita karavAnI bAlaceSThA karavA huM nathI jaI rahyo (e karanAra huM koNa ?) paNa ApanI preraka vicAraNAnA anusaMdhAnamAM je ciMtanadhArA cAlI te jijJAsA bhAve spaSTatA sAru ahIM lakhuM chuM. A mATe Apane sUjhe ne kyAreka samaya rahe to sUcavavA vinaMtI. Apano khUba samaya levA badala kSamAprArthanA sAthe. (22-7-1976) - li. pratApakumAra ToliyAnAM praNAma rAjagAthA 4
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrI AtmasiddhizAstramAM anekAntavAda (pratApakumAra ToliyAe gujarAta ane beMgloramAM aMgrejI ane hindInA prAdhyApaka tarIke kAma karyuM che. teo prinsIpAla hatA. saptabhASI AtmasiddhizAstranuM sAta bhASAmAM saMpAdana kArya karyuM che. jJAna sAthe saMgItane mUkavAnI temanI vizeSa zailInA phaLa svarUpa Apela saMgItamaya kAryakramo ane sI.DI. temanI pAsethI maLyAM che. ahIM temaNe AtmasiddhizAstranA saMdarbhe anekAntavAda samajAvyo che. : prabuddha jIvana : vartamAna taMtrI) AtmajJAnanA zailazikhara, graMthasAgara, cauda pUrvonA sArarUpa sAtamA 'AtmapravAda' pUrvanA kathana-saMkSepa ane vizvadharma-svarUpe mahAna jainadarzanane suspaSTapaNe, saraLa bhASAmAM, sarva grAhya-sarva svIkArya kSamatApUrvaka prastuta karatA vizvagraMtha zrI Atmasiddhi zAstranI mahAnatA temaja sarvoparitA mATe zuM zuM kahIe ? aneka mahAna manISIoe, aneka mahAprAjJa puruSoe, aneka tattvaciMtakoe A siddha karI dIdhuM che. aneka sAdhakoe A AtmasAt karI lIdhuM che. zrI AtmasiddhimAM nihita Atma-tattvadarzana jainadarzanane teno nAmollekha paNa karyA vinA evI kuzaLatAthI, evI samagratAthI, evI sahajatAthI, evI apUrvatAthI zrImad prastuta kare che ke Azcaryacakita thaI javAya ! sarva vizvamatothI upare, sarva dRSTione-nayone potAnAmAM samAvI letuM A Atma tattvadarzana bahu sUkSmatAthI, UMDANathI avagAhavA, samajavA ne mANavA jevuM che. jainadarzana kathita 'Atma' svarUpanA sarvocca darzanane rajU karatA Atmasiddhi zAstra, jinavANInA mahattvapUrNa nirUpaka 'anekAntavAda'ne adbhuta rIte vaNI le che ane vyakta kare che. ema ja lAge ke jANe sarvajJa tIrthaMkara bhagavaMta mahAvIranI ane tene jhIlatA-guMthatA jJAnI gaNadharonI vAgaMgA ja jANe temAM na vahI rahI hoya ! A mahAna prAk-vAk-gaMgAne vartamAnakALamAM jhIlIne vahAvatA zrImadda jevA jJAnAvatAra, paccIsaso varSa pUrve jANe bhagavaMta mahAvIra prabhunA zrIcaraNe besIne e divya samavasaraNamAMthI 'gaNadharavAda'nI paricarcAne apUrva datta-citta paNe suNatA hoya, aMtaraUMDe saMgharatA hoya ane ahIM e mahAzravaNane punaH vyakta karatA hoya ema pratIta nathI thatuM ? jANe temanuM caitanya--temAM Store ane Save karelAM tathyonuM Opening arthAt kaoNmpyUTara ja rahasyodghATana nathI ApatuM ? jANe temanuM aMdaranuM zrI AtmasiddhizAstramAM anekAntavAda 5
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'TeIpa rekorDara" (Recorder) A anekAMta tattva paccIsaso varSa pUrvanuM svastha tattvazravaNa punaH (Replug) zravaNa nathI karAvatuM? astu A pUrva paramakRtanA punaHzravaNamAM jANe temano anekAMtavAdano abhigama zrI Atmasiddhi zAstramAM yatra-tatra sahajapaNe vyakta thaI jAya che. A sarvanuM anuciMtana karatAM e nimna sAteka svarUpa ane sthAnomAM dekhAya che ? vRtti ane vrata, dravya ane paryAya, nityAnitya viveka, nizcaya ane vyavahAra, upAdAna ane nimitta, vANI ane vicAra, aMtaHkaraNa ane AcaraNa. A sarvanuM eka pachI eka udhdharaNa saha adhyayana karIe. sarvatra temAM anekAMtavAda jhaLakato dekhAze. tadana spaSTa tarI Avaze. * vRtti ane vrata : lahyuM svarUpa na vRttinuM rahyuM vrata-abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna. (gAthA-28) 0 dravya ane paryAya : AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM jJAna ekane thAya." (68) * nityAnitya viveka : parpadanAmakathana : AtmA che', "te nitya che', che kartA nija karma; che bhoktA vaLI "mokSa che'; mokSa upAya sudharma' (13) ahIM AtmAnA astitva sAthe ja nityatvanI spaSTatA che, sphaTikazI spaSTatA che. ahIM temAM leza paNa saMzaya ke saMdeha nathI. uparanI gAthAmAM ja tene anekAMtavAdI dravya nitya ane paryAye anitya sUcavI nityAnityatAno viveka karI dIdho che. ahIM vedAMta-darzananA "phUTastha nitya kahenArA ekAMtavAdano ane bauddhadarzananA "kSaNikavAda'no AbAda cheda uDAvAyo che: parokSapaNe, kazAya darzana nAmo bhaNI aMgulinirdeza karyA vinA ! "anekAMtavAda' e saMzayavAda che ema AropaNa mithyAprarUpaNa karanArAone bahu sahaja ane ravasthapaNe jaDabAtoDa javAba apAyo che. jenadarzana-"jinadarzananA samagratAsabhara satyavAdano jayajayakAra karAyo che ane te kazAya maMDana-khaMDana ane vAdaparaMparAno Azraya lIdhA vagara ! ahIM Ama vyakta thatA anekAMtavAdanI A koI nAnIsUnI siddhi nathI. rAjagAthA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ * nizcaya ane vyavahAra : nizcayardaSTi vyavahAradRSTi baMnenuM saMtulanabharyuM anekAMtika nirUpaNa to zrI Atmasiddhi zAstramAM Thera Thera jovA maLe che : udA. prathamokta "vRtti ane vrata'nI gAthAnA anusaMdhAnamAM ja A pachInI gAthA, kevaLa nizcayanayane apanAvanArA ane vyavahAranayane lopanArA sAme kevo lAlabattIbharyo bodha kare che : athavA nizcaya naya grahe, mAtra zabdanI mAMya; loe savyavahArane sAdhana rahita thAya." (gAthA 29) punaH A sabodha AgaLa spaSTa thAya che : nizcayavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. (131) niya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. (132) anekAntavAdanuM AvuM saraLa, manorama citraNa anyatra kyAM maLaze ? * upAdAna ane nimitta H cetana ane jaDa : jaDa ane caitanyanI bhinnatA darzAvI cetananI preraNAnI mahattA darzAvatAM zrI Atmasiddhi zAstra nirUpe che, hoya ne cetanapreraNA, koNa grahe to karma ? jaDa svabhAva nahIM preraNA, juo vicArI dharma. (75) jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma tethI sahaja svabhAva nahi, temaja nahi jIvadharma." (76) ahIM jaDa-cetananA viveka bhaNI AMgaLI cIMdhI che. te ja rIte nimitta ane upAdAna baMnenuM paNa anekAMtika samAna mahattva ane sthAna batAvAyuM che A gAthAmAM - 'upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita. (136) * vANI-vicAra : aMtaHkaraNa ane AcaraNa : manasya cit varasya anya, vAryam sat evA viparIta mana-vANIvyavahArane aMtaHkaraNa-AcAra bhinnatAbharyA upadezako tathAkathita dhArmikajanone DhaMDhoLatI zrI AtmasiddhizAstramAM anekAntavAda
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmasiddhinI vANImAM paNa, trividha yogonI ekatAmAM paNa, anekAMtavAda ja nathI bharyo ? udA. mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAnIno droha." (137) Ama AtmAnI samagra siddhi karanArA A paramakRtanI apUrva vANImAM, jainadarzanano anekAMtavAda sajaga saMzodhakone sarvatra prApta thayA vinA raheze nahIM vastunuM vastusvarUpa yathAtathya, jema che tema ane aneka naya-nikSepo saha samagratAmAM (In Totality), saMtulana ane samanvayapUrvaka ahIM je darzAvAyuM che te sAdhakane zrI jinakathita mokSamArge AruDha karAvanAruM che. A vastusvarUpa darzanamAM anekAMtavAda suspaSTa thayo che. jinavANIne, jina-darzana, jaina darzanane, paccIsaso varSa pUrvenA rUpe pratidhvanita karatA A Atmasiddhi zAstranI keTakeTalI anumodanA, abhivaMdanA, stavanA, ArAdhanA karIe? temAMnI ja "anaMta anaMta bhAvabhedo bharI anekAMtika zailInI keTalI bhajanA karIe ? zrI Atmasiddhi zAstranA racayitAnI A jinezvaravANIno mahimA jANe A Atmasiddhi nihita anekAMtika vANIne paNa lAgu paDe che ? anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che, anaMta anaMta...." A mahimAmayI anaMta-vANIne, tenA udgAtAne atyaMtara namaskAra karIne, A vANInA mAdhyama dvArA, ApaNe paNa enA Adi mahAghoSaka mahAvIra prabhunA zrIcaraNe pahoMcI jaIe e divya samavasaraNamAM ane zravaNa karI dhanya thaIe-gaNadharavAdanI e parama prabodhaka, svapara-prakAzaka jinavANI : deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta, te jJAnInA caraNamAM ho vaMdana agaNita !' | zAntiH zAntiH zAntiH || 1580, kumArasvAmI leAuTa, beMgalora-pa60111. mobAIla : 09611231580 Email ID : pratapkumartoliya@gmail.com ('prabuddha jIvana' anekAMtavAda, syAdvAda ane nayavAda vizeSAMkaH mArca 2015) 18 rAjagAthA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana (eka parizodhapatra) 0 sArasaMkSepa che * tripadInA pUrva nimitta gaNadharavAdanI pUrvabhUmikA zrI AtmasiddhizAstra ane gaNadharavAda : samAMtara tattvabhaNI saMzodhana - saMketa ane zrImad rAjacaMdrajInI svayaMnI eka sudIrgha pRSThabhUmi che jenA darzananI sarvoparitA * zvetAMbara AmnAyanAM zrI hemacaMdrAcArya-zA AcAryonI anumodanA * vItarAga-mArgamAM vibhakti-vedanA ne yugayugonI khalanA khAlIpo. ane yugapradhAna mahAmAnavanI pratIkSA hemacaMdrAcArya ane AnaMdaghanajI samA mahAmAnavo viralA ja zrImaddajInI bhUmikA prajJAcakSu . sukhalAlajI kathita "AtmopaniSad' AtmAnA astitvanI siddhi Adi gaNadharavAdanA ja muddA : Sapada nAma kathanA zrI Atmasiddhi zAstranuM zrI sahajAnaMdaghanajI dvArA AtmasAta thavuM * gaNadharavA-zravaNanA mahAvIra-caraNathI "Atmasiddhi' sujananI mahAyAtrA kevaLajJAnanA be prakAra : bIjabhUta ane saMpUrNa vaNajhAra.... viduSI vimalAtAI sudhInA adhyetAonI ! GLORY BE TO SRI RAJCHANDRA | aMtimAe saMketa prA. pratApakumAra ja. ToliyA (ema.e. (hindI); ema.e. (aMgrejI) sAhityaratna, jaina saMgItaratna saMpAdaka : "saptabhASI Atmasiddhi', gAyaka : "AtmasiddhizAstra) 1580, kumArasvAmI leAuTa, beMgalora-pa60111. (phona : 096i12315807 080-26667882) Email ID : pratapkumartoliya@gmail.com (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 69
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAkSAt kalpataru kalyANapAdapArAma zrutagaMgAhimAcala vizvAMbhojaravi sarvajJa sarvadarzI anaMta upakAraka carama tIrthapati prabhu mahAvIranAM pAvana pAdapadmomAM anaMta anaMta abhivaMdanA ane temanA AvA zrIcaraNe prazasta bhaktirAge sarva-samarpita anaMta labdhinidhAna zrI gautama svAmIne anekazaH bhAvavaMdanA ke jemaNe "zrI vardhamAnAt tripadim avApya, muhUrta mAtreNa kRtAni yena / aMgAni pUrvANi caturdazAni, sa gautamo yacchatu vAMchitaM me // " tripadInA pUrvanimitta gaNadharavAdanI pUrvabhUmikA : prabhunA kaivalyajJAnAMta prathama deva-sanmukha dezanAnA aprabhAva-asAphalya-anutpAdakatA pachInuM apApAnagarInuM mahasena vana... tyAM sRSTinI sarvottama sarvopari saMracanA samuM devanirmita samavasaraNa..... tenA tri-gaDha, tri-parSadA, tri-ratna, tri-chatra madhyathI nirvahatI paramaprabhu mahAvIranI anahada anAhata OMkAra dhvani-prasUta ratnatraya prabodhatI tri-padIpradAtA divya dezanA vANI-anaMta bhAva-bhedo, anaMta naya-nikSepo-bhaMgimAo, samagra satyanAM aneka svarUpo, anekAMta zailInA Atma-jAgRtikara apAra abhigamothI sabhara jagakalyANI vANI : "anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che, sakala jagata hitakAriNI hAriNI moha, tAriNI bhAvabdhi mokSacAriNI pramANI che; aho rAjacaMdra ! bALa khyAla nathI pAmatA e, jinezvara taNI vANI jANI teNe jANI che." (zrImad rAjacaMdra) AvI A maMgalamayI vANImAM-anaMta mahimAmayI vAg-gaMgAmAM prabhu mahAvIranuM sADAbAra varSanuM mahAmauna mukharita thaI avataryuM ane pragaTyo eka parama saMvAda, prabhune parAjita karavA padhArelA garvabharelA gautama IndrabhUti Adi 11 mahAvedaza paMDito sAtheno vAda-vivAda - jenI saMvAdavArtAmAM aMtaryAmI ane samIpasthanA manojJAtA evA sarvajJa prabhue anekAMtika syAdvAda-zailIno adbhuta abhUtapUrva aMtaHprakAza pAtharIne ane e popaTapAThI, zuSkajJAnI, AtmAnubhavazUnya paMDitonA vividha vedajJAnane 'mithyA' kahevAne badale teno aMtarnihita samyak artha ApIne apAra mAdhurya ane AtmasnehapUrvaka 70 rAjagAthA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamAdi agiyAreyanA manogata saMdehone "chinna saMzaya karIne temane karI dIdhA - nistabdha, nizcala, parAjita ane samarpita ! kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya potAnA sAragarbhita "triSaSTizalAkA puruSa caritra'mAM A mahAghaTanAno AraMbha prathama gautama-saMdeha, AtmAnA astitva viSeno &2 52 di 241 210ETHI 52 E9 : The Supreme Lord said to him cherishing a doult to this effect : "Is there a SOUL or not ?" That is your special doubt. There is certainly a soul, Gautama, but it must be known by its characteristics like, consciousness, knowledge, reason, et-cetera, A rIte gautama anugAmI anya dazeyane saMdehamukta karyAnA vizada saMvAdano banyo gaNadharavAda, jemAM A sarvasva Atmasiddhikara jJAna-pradAna dvArA prakAzita thayuM sarvocca evuM jaina darzana-Atmadarzana. zaraNe AvI samarpita thayelA A gautamAdi 11 gaNadharone vAsakSepita karI, ziSyapada ApI, saMghastha karI, temAMnA pramukha gautama IndrabhUtine prabhue anujJA ApI svayaMnA e mahAjJAnane apanAvavA ne vistAravAnIsUtrazailInA nAnA-zA tripado "ene vA, yuverU vA, virame vA' nI 'tripadI' dvArA : tripadI-vizvanA sarvasamagra tattvajJAnakozanI mULabhUta cAvI ! gautama gaNadhare e tripadIne prabhu pAsethI prApta karIne temAMthI cauda-pUrvo-dvAdazAMganI racanA karI Apa 'tripadI'nuM pUrva-nimitta-pUrva svarUpa-pUrvAdhArarUpa rahyuM "gaNadharavAdanuM nirUpaNa. 'triSaSTizalAkA puruSa caritra'mAM zrI hemacaMdrAcArya A samagra ghaTanAnuM samApana 2414 Se E9 : "xxx the Lord recited the three-phrases permanence, origination and perishing to Indrabhuti and others xxxxx and Drastivada (daSTivAda) were composed by them from the three Phrases and the fourteen Purvas were composed in the Drstivada xxxx (14 pUnAM nAma) Because these fourteen were composed by the GANADHARAS before the ANGAS, they were named PURVAS." (aMgrejI "THE JAIN SAGA" Part-3 : Pages 412 and 417) gaNadharavAdanA uparyukta saMdarbhamAM prabhu mahAvIra IndrabhUti gautamanA veda-darzananA A padono prathama samyaka artha pratyakSa, anumAna, Agama, upamAna Adi pramANothI ApIne AtmAnA astitvanI siddhi karAvI teno saMdeha nirmULa kare che - (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 01
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vijJAnadhana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya vAnyevAnuvinazyati, na pretye saMjJAsvi / " (- munizrI jinendravijayajI racita "zrI kalpasUtra pUjA vyAkhyAna" pR. 170) gautamanA A ane paravartI dasa anya paMDitonA maLI agiyAreyanA agiyAra saMdeho saMkSepamAM A hatA : (1) AtmAnuM astitva (2) karma (3) tajajIvataccharIrabhAva (4) brahmamaya jagata : paMcamahAbhUta che? (5) janmAMtaraH A bhavano jIva parabhavamAM paNa yathArUpa? (6) AtmAnI saMsArI dazA : baMdha-mokSa che kharA? (7) deva-devaloka che? (8) naraka-nArakI che? (9) puNya-pApa che? (10) paralokapunarjanma che? (12) nirvANa-mokSa che? A sarva saMdeha-nivAraNo e sAro gaNadharavAda. zvetAMbara jaina paraMparAnI A mahattvapUrNa ghaTanA digaMbara jaina paraMparAmAM vaLI anyarUpe ja maLe che. temAM sarvajJatA-prApti bAda jaMgalamAM (RjuvAlukA nadI taTe) devanirmita samavasaraNamAM temanuM birAjavuM, badhdhAMjalipUrvaka devonuM samIpAsIna thavuM, 62 dina sudhI prabhumukhathI divyadhvani-pravacana prakaTa na thavuM, ciMtApUrNa Indrane avadhijJAna dvArA prabhusanmukhe bhAvi gaNadhara nahIM hovAthI divyadhvaninuM nahIM nIkaLavuM ane e gaNadhara bhavyAtmAnI zodhArthe IndranuM IndrabhUti gautamane suyogya jANI tenI pAse svayaM vidyArthIrUpa dharIne potAnI A svaguru prazikSita vaNasamajI gAthAnA arthanuM pUchavuM: "paMceva atthikAyA, chajjIpaNikAyA mahavyayA paMca / aTTha ya pavayaNamAdA, saheo baMdha mokkho ya // " (SaTkhaMDAgama) (pAMca astikAya, paDu jIvanikAya, paMca mahAvrata, ATha pravacana mAtA zuM che, kaI kaI che?) AmAM javanikAyanuM nAma sAMbhaLIne potAnI dabAyelI zaMkAnuM tIvratAthI upasI AvavuM ane IndrabhUtinuM iMdra (vidyAthI) ne kahevuM ke, "cAla, tArA gurunI pAse ja A gAthAno artha batAvIza" kahIne IndrabhUti + Indra baMnenuM bhagavAnanI pAse javuM, bhagavAnanuM gautama' nAmathI saMbodhAvuM ane jIvanA astitva saMbaMdhita tenI zaMkAnuM nivAraNa karavuM, IndrabhUtinuM potAnA vidyArthIo sAthe bhagavAnanuM ziSyatva svIkAravuM ane tenA pachI bhagavAna dvArA divyadezanAnuM prakAzavuM, dasa paMDitonuM paNa ziSya samudAya saha dIkSita thavuM - A sarva krama jovA maLe che. paraMtu AtmAnA astitvane siddha karavuM e ahIM paNa pradhAna sthAne che. Ama, prabhu dvArA AtmAnA astitvane siddha karyAnI vAta baMne paraMparA mAnya che. (sAra-saMdarbha munizrI sumeramalajI lADanU racita hindI "tIrthakara caritra' pR. 220) 02 rAjagAthA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA astitvane siddha karavAthI mAMDIne lokAlokanA sarva samasta jJAnane AvRtta karI saMgharanArA ane vartamAnakALe prAyaH gukhalupta rahelA manAyelA uparyukta mahAkoza 14 pUrvo che - ___ (1) utpAdam (2) AgrAyaNIyam (3) vIryapramAdam (4) asti-nAstipravAdam (5) jJAnapravAham (6) satyapravAham (7) mAtmapravAham (8) zarmapravAtam (1) pratyArAnapravI" (20) vidApravIram (2) nyAprvaadm (12) prANAvAyam (13) kriyAvizAlam (14) lokabindusAram / (saMdarbha svaracita zodhapatra: " mAre mAtmasiddhiA" a.bhA. saMskRta paMDita pariSad madrAsa paThita) bhagavAna mahAvIra paravartIkALe zrI sudharmA svAmInI pATaparaMparAmAM aMtima zrutakevaLI 14 pUrvajJAtA yugapradhAna AcAryazrI bhadrabAhusvAmIe A 14 pUrvemAMnA 9mA pratyAkhyAna pravAdamumAMthI "zrI kalpasUtra" - gaNadharavAdayukta-racyuM ane sAMprata vartamAnakALe bha. mahAvIra praNIta mokSamArgane bahu lupta thato joIne dravyasaMgrahAdipravakatA ane svarUpa-siddha bIjakevaLI yugaceSTA - ma. gAMdhIjI mArgapradAtA zrImad rAjacaMdrajIe 14 pUrvomAMnA 7mA "AtmapravAda"mAMthI bhagavAna mahAvIra caraNanA pUrvakAlIna ziSyatvanI zruti-smRtipUrvakanuM "avanInuM amRta" ane "AtmajJAnanA sarvocca zailazikhara' samuM zrI AtmasiddhizAstra racyuM (mAtRbhASA gujarAtImAM, jenA sAta bhASAnA rUpAMtaro "saptabhASI Atmasiddhi" zIrSakathI A lekhaka dvArA saMpAdita thayela che.) 14 pUrvadhara AcArya bhadrabAhu svAmIe, temanA nizrAgata sthULabhadrajInA sAta sAdhvI-bhaginIone camatkAra darzAvavAnA mAna-kaSAyanA prasaMgathI, 10 pachInA pUrvonuM jJAna temane ane bhAvi anya sAdhakone supAtra nahIM dhArIne AgaLa spaSTarUpe ApyuM nahIM ne upalakapaNe ja ApyuM e suvidita ghaTanA che. have alpa ghaTanA-ciMtana karIe to AcArya bhadrabAhusvAmIne svayaMne to 14 pUrvonuM pUrNa zruta-jJAna hatuM ja ane tethI temanA dvArA niSpana zrI kalpasUtra ema temAMnA gaNadharavAdane pramANabhUta gaNI ja zakAya- bhale katipaya saMzodhakonA matAnusAra temAMthI prApta 42 zloka ja maLyA hoya ane kALakrame (bha. mahAvIranA 1100 varSo bAda) zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa samA marmajJazrutaze tene 304/353 jeTalA lokomAM vikasAvyuM hoya ! (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 03
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ muddAnI vAta e che ke gaNadharavAdanI ghaTanA ane racanA e koI kalpanA, kAlpanika ghaTanA ke virbhAgajJAna nathI ja (jeno A AlekhamAM AgaLa saMketa karAyo che) eTale gaNadharavAda, je paNa abhyAdhika svarUpamAM Aje upalabdha che tenA para praznacihna lagAvavAno ke tene nakAravAno prazna ja asthAne che, aprastuta che. gaNadharavAdanI tattva-pratichAyA zrImajI racita "zrI AtmasiddhizAstramAM spaSTa pratidhvanita thayelI jovA maLe che e tathya paNa zrIjInI svarUpajJAnanI mahAvidehI bIja-kevaLI dazA jotAM, temaNe prabhu mahAvIra-caraNe 2500 varSa pUrva AtmasAt karIne aMtaraprajJA-cetanAmAM saMgharI rAkhIne abhivyakta thayuM hoIne tulanIya che. gaNadharavAda-Atmasiddhi zAstranI tulanAtmaka samanvaya saMbhAvanArthe zrI Atmasiddhi zAstra ane gaNadharavAda : samAMtara tatva bhaNI saMzodhanasaMketa ane zrImad rAjacaMdrajInI svayaMnI eka sudIrgha pRSThabhUmi - * jaina darzananI sarvoparitA che anya aneka abhivaMdanIya mahAjJAnIo ane sarvajJadeSTAo jema parama ArSadraSTA jJAnAvatAra, vartamAna kALanA svayaMbhU evA prabhu mahAvIranAM pUrva, laghu ziSya zrImad rAjacaMdrajIe potAnI sUkSma, prajJAmaya tattvAbhinivezI nyAyabuddhithI vizvanA sarva darzanamAM jaina darzanane sarvopari svIkAryuM ane pramAyuM che. * zvetAMbara AmnAyanA zrI hemacaMdrAcArya-zA AcAryonI anumodanA 0. jenadarzanamAM A ja ArSa-prajJAthI, digaMbara AmnAyanA thoDA tattvo ane kuMdakuMdAdi AcAryone pramANavA ane praNamavA chatAM, temaNe zvetAMbara AmnAyanA tattva, paraMparA ane mahAna AcAryo (hemacaMdrAcArya-zA)ne sarvAdhika pramANyAM ane pUjyAM che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryane, temanA vItarAgamArganI saMniSThAne zrImadjIe potAnA vacanAmRta (upadezanoMdha)mAM je bhArobhAra anumodavA abhinaMdavA ane upAya gaNavAnuM mahA upakAraka kArya karyuM che te ati ciMtanIya ane anusaraNIya che. temAM temaNe vitarAgamArganI mahAna jaina paraMparAmAM je alanA yugothI pravezI tenuM hRdayanI vedanAbharyuM Akalana ane nirupaNa karyuM che. temAM ya temaNe vItarAgamArgathI vibhakta thayelA pratimA-virodhI jaina saMpradAyonI samucita, saMkSipta AlocanAno, vedanAsabhara aMgulinirdeza karyo che, je temanA "pratimAsiddhinA anya lekhamAM spaSTa thAya che. rAjagAthA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sAthe ja prAtaH vaMdanIya zrI hemacaMdrAcArya pachI AThaso varSomAM, anya aneka samartha puruSo jaina paraMparAmAM thayA chatAM, zrI jinapraNIta mArgane, aMtaradhyAnanA anubhava mArgane, vizvaprasAranA-vizvadharma banavAnA mahAmArgane, uddhAranAra mahAsamartha jaina AcArya - yugapradhAnano bhAre abhAva nihALyo che. AvI parama kSamatA temaNe eka ja mahApuruSamAM nihALI - "anubhava ! tU hai hetu hamAro" ane "anubhava nAtha ko kyo na jagAve?'nI Ahaleka jagAvanAra, vItarAganA aMtarAnubhava mArganA mahAyAtrI, avadhUta nirapekSa viralA ne gaganamaMDalamAM vicaratA mahAyogI AnaMdaghanajImAM paNa temane cUkI gayo jaDa dhanapUjaka parakha-rahita, pathapatita jaina samAja ! * vItarAga-mArgamAM vibhakti-vedanA ane yugonI skUlanA : AvI A aMtima abdinI jaina samAja, jene paraMparAnI dazAmAM koI samarthana mahAsamartha AcArya, saghaLAye jaina saMpradAyonI vibhakta dazAne sAMkaLI zakanAra ane vItarAganA mULa mArganuM unnayana karAvanAra yugapradhAna evA yugIna "mokSamArca netAja" no parama vyathita zAsana-hitaciMtaka, ArSadRSTA zrImadjIe ghora abhAva joyo che, vItarAgamArgamAM temaNe khAlIpo anubhavyo che ! bIjI bAju teo potAnI aMtasRSTimAM e upakAraka purANapuruSo'no viraha anubhavatA rahyAM che. trIjI bAju svayaM to mahAvidehI AtmadazAmAM rahyA che. evA yugapradhAna mahAmAnavanI jANe teo mahApratIkSA karatA UbhA rahI gayA che - gurudeva ravIndranAtha ThAkuranA zabdomAM "zerU mahAmAnava mANe' nI saMbhAvanAvatuM ! 0 khAlIpo... ane yugapradhAna mahAmAnavanI pratIkSA : vAstavamAM, nirAgrahI, taTastha, aMtardaSTithI nihALIe, "jina taNo e paMthaDo nihALIe', to kadAca vItarAgamArganA vartamAnakALanA virATa yugadeSTA yugapradhAna mahAmAnava svayaM zrImadjI pote ja che !! chatAM A bhAva-nigraMtha sapuruSe laghutA dhArIne svayaMnI AvI kSamatA-saMbhAvanAne bAhya nigraMthatA dhAraNa na karAya tyAM sudhI gupta, gopavelI rAkhI che ! A ciMtana-vidhAnamAM prastuta paMkti lekhakano prazasta bhAva bhakti-rAga koIne dekhAya, paraMtu sAMprata jaina paraMparAnI-aMtarbhAga-vihoNI banI cUkelI nigraMtha sAdhanAdhArAnIchinnabhinna ane kriyAiDa + zuSkajJAnI banI gayelA jaina samAjanI zuM A dayanIya dazA nathI? jinamatarUpI siMhanuM aMtabhedothI ghaNagrasta thavAnuM vIravacana ahIM siddha thatuM nathI dekhAtuM? (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 05
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAganA mokSamArganA-satupuruSArthayukta AzA umaMga ullAsabharyA mULamArgano lopa ApaNe joI nathI rahyAM? A traNagrasta chinnabhinna jinamArganuM darzana ApaNane paDatuM nathI? svayaM prabhu mahAvIranuM je bhaviSyakathana - aMtarbhedothI jinazAsana vraNagrasta thavAnuM-ApaNane dekhAtuM nathI? jene yugadeSTA zrImajIe sarvAdhika pAraMparika gaNyo ane jene "jene paraMparAnuM akhaMDa pratinidhitva dharAvato pramANyo ane siddha karyo evo paMDitazrI sukhalAlajInA paNa satyazodhaka, taTastha abhiyAnavALo ApaNo zvetAMbara AmnAyano sarvAdhika pramANabhUta vItarAgamArga Aje kyAM jaI Ubho che? keTakeTalA gaccha-matabhedomAM ! jaina paraMparAnA A pratinidhi-mArgane Aje mahAaMtaramaMthana-aMtarazodhana-aMtara nirIkSaNanI jarUra che. tenAmAM nihita paraMtu vartamAne vaNagrasta ane sukha evA mahAkSamatAbharyA "siMha" ne (vIra mahAvIranA sAMketika lAMchana rUpa siMhane) yuganI mahAnidrAmAMthI jagADavAnI AvazyakatA che - tAtI AvazyakatA che. siMhAvalokananI AvazyakatA che. zrImadjI jevA vItarAgamArga hitaciMtakane jenI aMtarvedanA thaI che evuM A jAgaraNa-mahAjAgaraNa koNa karAvaze? - 'maupALe mukti phorU' AtmajJAna tyAM munipaNuM ane Atma-sAdhanA kare te sAdhu evA pUjya munijano? svayaMmAM saMnihita ne suSupta mahAkSamatA - zuddha buddha caitanyadhana svayaMjyoti sukhadhAma bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma !" (- zrI Atmasiddhi 117) - Ane teo parakhaze ne jagAvaze? potAnA aMtaramAM svayaM jAgIne samAjane DhaMDhoLaze ane jagAvaze? - paraMparAnuM, samAjanuM, zAsananuM netRtva karanArA ane jemanAmAM vItarAgamArganA ArAdhakoe apAra zraddhA mUkI che evAM pUjya AcArya bhagavaMto? teo temanI agAdha aMtar-kSamatAo ane saMbhAvanAone have jagAvaze ? ekAMtika Agraho ne abhinivezothI mukta thaI, rAga-dveSathI sarvathA rahita thaI, sabhyapaNe aMtara sanmukha AtmAbhimukha banI vartamAna yugIna AvazyakatAone pichANaze ? e zubha saMketa che ke keTalAka suvihita AcAryo ane munijano A jJAnadizA bhaNI nihALI rahyAM che, paraMtu hajI "samagrapaNe ghaNuM badhuM karavuM zeSa che. ghaNuM ghaNuM karavuM bAkI UbhuM che. maMjhilanuM aMtara kApavuM hajI to dUra, ati dUra che. rANA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathita 'saMzodhana' karanArA vidvAno-lekhako-ciMtako ke jeo anumodanIya parizramapUrvaka atra-taMtra-sarvatrathI ghaNuM ekatra to karIne mUkavA jAya che, paraMtu varSo ne varSonA apekSita (jarmana vidvAna zuspriMga-zA) gahana adhyayananuM, khullA mananA anabhinivezI-unmukta 'svAdhyAyana'nuM zuM ? e sudIrgha svAdhyAyana pachInI aMtarAnubhUti (AnaMdaghanajIvata)nuM zuM ? aMtaranA e sudIrgha svAnubhavamArgamAM zuddhAtmajJa nigraMtha sadgurunA AjJAAdezabharI jJAnasAdhanAMte, varSo ne varSonA bAhyAMtara mauna bharI (prabhu mahAvIra sama) AtmadhyAnapUrNa ArAdhanAMte ja pamAtA sat-niSkarSanuM zuM ? AtmAnubhUti mATenA AvA mahA sat-puruSArthanuM zuM ? na AvI AtmAnubhUtidhArA, AtmapratItidhArA, AtmalakSyadhArA prApta na thaI hoya tyAM sudhI, svayaMnI AtmadazA samyak jAgI na hoya tyAM sudhI, e "jJAnabhAnu pragaTa bhayo na hoya'' tyAM sudhI, anubhava-lokanA AlokamAM viharavAne badale "kalpanA loka'mAM viharavAnuM ene vyakta karavAnuM keTaluM samucita ? ahIM to spaSTa darzana joIe H "ehi nahIM hai kalpanA, ehi nahIM vibhaMga; kaI nara paMcama kAla meM dekhI vastu abhaMga !'' ('binAnayana : zrImadjI) to spaSTa AvazyakatA che akhaMDa abhaMga AtmadarzananI, tenA anubhavalokamAM vicaravA viharavAnI, 'bAhyAMtara nigraMtha' banI mahattpuruSonA UrdhvagaganegaganamaMDaLamAM pahoMcavAnI ane pAThakone pahoMcADavAnI, ane nahIM ke 'kalpanA loka'mAM, svayaMnA AtmAnubhava vihIna managaDhaMta svairavihAramAM bhamAvavA-bharamAvavAnI ! e svacchaMda ja bane - "svacchaMda mata Agraha tajI, varte sadguru lakSa samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa !" (Atmasiddhi-17) Ama svacchaMda-mukta, AtmajJa sadguru saMyukta, sudIrgha aMtara-maunanA ArAdhanA prApta ciMtaka-saMzodhaka ja AvuM prathamokta yugadarzana pAmI zake. che AvuM aMtarAnubhava ne sadguru AjJA yukta yugadarzana ? e jo hoya to emane dhanya che ne namana che. e na hoya to kevaLa kalpanAlokanA taraMga ke vibhaMgajJAnanuM zuM sArthakya ? zuM mahattva ? zuM jJeyatva-upAdeyatva ? zrImadbhu ahIM potAnI vedanA ThAlave che : "evA jIvo potAnI matikalpanAthI mokSamArga kalpI vividha upAyomAM pravartana karavA chatAM mokSa pAmavAne badale saMsAra paribhramaNa karatA jANI niSkAraNa karuNAzIla evuM amAruM hRdaya raDe che." (patrAMka-680) (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 77
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ A saMdarbhamAM mahAprabhu, mahAmAnava, mahAjJAnI mahAvIra - sarvajJa, sarvadarzI prabhu mahAvIranA akhaMDa, abhaMga, akathya, anupameya jJAnanA ane te jJAnanA saMpreSaNanI prakriyA samA mahAkoza gaNadharavAda' ne "kAlpanika" gaNAvavA-siddha karavA jatA vartamAnanA sudIrgha AtmAnubhava vihIna tathAkathita lekhako-saMzodhako-ciMtako potAnI ' matikalpanAthI uparyukta "kalpanA lokomAM "maramanA malakamAM pahoMcavA ane pAThakone pathabhrAnta karavA mathI rahyAM che teo lAlabattI mAge che. zrImadjI jevA AtmajJa yugadeSTAo jANe temane kahe che - "thobho ! prathama * AtmAnubhavanA maunanA mahAlokamAM pahoMco, tyAM moMnI mahAvIravat sADAbAra varSa ja nahIM, sADA bAra janmo vItAvo, svayaMne svayaM pAmo, kalpanAlokathI anaMta guNA pAra rahelA e Atmalokano anubhava pAmyA pachI anyone enI abhivyakti karo....! eTaluM saheluM ke satuM nathI e be-pAMca graMtho vAMcI, be-pAMca saMto pAse pahoMcI, be-pAMca saMdarbho ekatra karIne gaNadharavAdanA mahAjJAnane mUlavavuM ke pramANavuM." 0 hemacaMdrAcArya ane AnaMdaghanajI samA mahAmAnavo viralA ja vAstavamAM gaNadharavAdanA jJAnIgamya, gurugamagamya, AtmasaMniSTha gurugamagamya mahAjJAnane viralA ja pAmI zake, zakyA che - ma. AnaMdaghanajInAM zabdomAM - "mAkhana mAkhana viralA pAyA chAche jaga bharamAyA!" (gaganamaMDala meM : mahAyogI AnaMdaghana padyaratnAvalI) gurugama AdhAre A lakhanAra alpAtmA chAtI ThokIne kahe che ke e mahAjJAnane vartamAnayugamAM prathama pAmyA che - vartamAna mahAvideha kSetre virAjatA mahAyogI AnaMdaghanajI ane evI ja mahAvidehakSetranI kevaLI dazAmAM virAjatA sImaMdhara prabhunI parSadAmAM AsIna zrImad rAjacaMdrajI prabhu mahAvIrathI sImaMdhara prabhu sudhInI temanI jJAnayAtrA ananya che. gaNadharavAda paranA temanA adhikAranI ane prAmANyanI lAMbI kahANI che. uparyukta tathAkathita saMzodhakane A baMne adhikArI puruSono jANe paricaya ja nathI ! e have joIzuM. 0 zrImajInI bhUmikA zrImadjIe, prabhu mahAvIranA laghu ziSyarUpe', prabhunA ja zrImukhe A gaNadharavAdane samyapha ekAgratAthI sAkSAt zravaNa karIne, potAnA AtmalokamAM saMgharyo che, AtmasAt karyo che, kayUTara ke TeIpa rekarDara jema aMdara UtAryo che. AtmAnubhavanA lokamAM zravaNa-grahaNanI A kevI ghaTanA che ! rAjagAthA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2500 varSa pUrvanI A asAmAnya ghaTanA pachI, AtmalokanI e saMgrahita suspaSTa svAnubhUti pachI, temaNe e anubhUtidhArA-pratItidhArA-lakSyadhArAnI jJAnanA jabbara prabaLa dhodha-prabodhavat abhivyakti-mahAbhivyakti karI che - sarvajJa prabhuvIra praNIta AtmajJAnanA himazailavat AtmAvasthAbharI eka beThake racela 142 gAthAonA zrI Atmasiddhi zAstramAM ! . 'Atmasiddhi'nuM A anubhavasabhara mahAzAstra !! e anya kazuM nahIM, jANe prabhuvIra praNIta 'gaNadharavAda'nuM ja sAkSAt pratirUpa !! enI pratyeke pratyeka gAthA AnI pratItI Apaze, sAkSI purAvaze. svayaM prabhu vIrane ja zrI caraNe, e divsa samosaraNamAM, e dhanya veLAe svayaM upasthita rahIne e AtmajJAnagaMbhIra gaNadharavAdanuM temaNe amRtapAna karyuM che... e amRtapAnane temaNe A kALanA bhAgyavaMta AtmAo mATe paccIsaso varSa sudhI saMgharI rAkhIne vaheMcyuM che... enuM khobA bharIne pAna karAvyuM che. tarasa hoya, zaktikSamatA hoya to ene laI lo, potAnAM nAnA moTA pAtromAM bharI lo... e bharI bharIne emAM nihita parama tattvano jAte ja anubhava karI lo... enA parama AnaMdane mANI lo ! parama saubhAgyazALI saubhAgabhAI... parama anugraha-prApta parama laghutAdhArI zrI laghurAjajI... kAusagga dhyAnavat doDha kalAka sudhI e alaukika zAstranI saMracanAlekhanaveLAe ekAgra UbhA rahelA parama dhanya aMbAlAlabhAI... ane evA anya supAtra bhaktajanoe AtmAnI siddhi karAvatA anubhavAnaMdanuM amRtapAna karyuM che...! 'A.si.'ne 'avanInuM amRta' kahenArA mahAvidvAna DaoN. bhagavAnadAsa ane mahAprAjJa paMDitazrI sukhalAlajI jevA vidvandvanoe potAnI aMtaraprajJAthI vigata 2500 varSanI sarvocca sarvazreSTha AtmajJAna viSayaka kRti tarIke pramANI che... !!* aMgrejImAM mahAtmA gAMdhIjI, saMskRtamAM paMDita becaradAsajI, hindImAM zrI sahajAnaMdaghanajI, kannaDamAM DaoN. e. ena. upAdhyejI jevA 'saptabhASI Atmasiddhi' graMthamAM pUrti karatAM aneka sujJa vidvAno teno anuvAda karavA lalacAyA che... !!! ane keTakeTalA nAma laIe... lekhako, vaktAonI jANe vaNajhAra A mahAkRtinI saraLa vivecanA karavAmAM varSothI vahetI thaI che... to, 'Atmasiddhi zAstra'mAM pratibiMbita-pratidhvanita 'gaNadharavAda'nA ja astitvane darzAvavA eka eka gAthAne levI rahe, e eka dIrgha mahAviSaya banI jAya, eno ahIM (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana be
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ avakAza sthaLa sImAne kAraNe nathI, ahIM to saMketabhara aMgulinirdeza karavo rahe che. mahApuruSo, sadgurudevonA anugraha-AdezathI evo, Atmasiddhi-gaNadharavAdano tulanAtmaka pratidarzana karavAno avasara A paMkti lekhakane anekavAra sAMpaDyo-potAnA zrI kalpasUtrAnuvAda vAcanane bhAratamAM ane videzomAM prastuta karatI veLAoe (kula 25 vAra) bhAratamAM kutUra, tirupura, alapAI, kocIna, haidrAbAda ane videzomAM laMDana nyUjarsI, bosTana Adi nagaronAM paryuSaNa-pravacanomAM. bosTananA zvetAMbara-digaMbara baMne AmnAyonA zrotAo vacceno vIsa vIsa divasano dhArApravAhavatu A vivecanaprastutivat tulanAtmaka adhyayanano anubhava to smaraNIya banI gayo che. A sarva kathana karavAno uddeza svayaM-pracAra ahaMkArano nahIM, "Atmasiddhi mAM nihita "gaNadharavAda'nI pratibiMbita chAyAnI kSamatAno nirdeza mAtra karavAno che. Avo A anugraha ane Adeza bane puruSa sadgurujanonA upakAra-parama upakArathI prApta thayo ane A baMne upakAraka mahApuruSo paNa kevA? baMne zrImadjI prati sadbhAvasabhara. eka vidvatA-vizvanA mUrdhanya mahAprAjJa ane bIjA AtmAnubhavanA-anubhUti jagatanAAkAzanA tejasvI nakSatra. emanAM parama pAvana nAma? prajJAcakSu paM.zrI sukhalAlajI ane zrImajI-samarpita laghutAnA bIjA avatAra samayogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI - bhadramuni (hampI, karNATaka). prathama parama puruSe AtmavAda siddha karatA gaNadharavAda ane jainadarzananA sAratattvarUpa evA zrI Atmasiddhi zAstrane vigata aDhI hajAra varSanI jaina-jainetara AcAryo dvArA likhita siddhi kRtiomAM sarvopari, abhUtapUrva ane svayaMnA AtmAnubhavapUrNa siddha karI - A zabdomAM - 0 prajJAcakSu paM. sukhalAlajI kathita "AtmopaniSad' zrImad rAjacaMdranI e prastuta kRti "Atmasiddhine nAme jANItI che. meM mathALe ene AtmopaniSad kahI che. zrI rAjacaMdra A nAnakaDI kRtimAM AtmAne lagatuM Avazyaka pUrNa rahasya darzAvI ApyuM che. tenI pUrvavartI jaina-jainetara AtmaviSayaka mahattvapUrNa graMtho sAthe sarakhAmaNI karatAM anAyAse kahevAI jAya che ke prastuta "Atmasiddhi e sAce ja AtmopaniSad che. "saMskRta bhASAmAM prAcIna upaniSado jANItA che. temAM mAtra AtmatattvanI ja carcA che.. * juo : "zrI kalArthIno "Atmasiddhi zAstranA purovacanano "prajJAsaMcayana'nA pR. 37 parano anuvAda. (pariziSTa) rAjagAthA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mahAvIranA vicAramaMthananA pariNAmarUpa je prAcIna udgAro "AcArAMga", "sUtra kRtAMga jevAM AgamomAM maLe che temAM paNa AtmasvarUpanA jJAna ane tenI sAdhanAne lakSIne ja mukhya vaktavya che. "samyajJAna meLavavAnA aneka mArgo zodhAyA ane yojAyA. koIe eka to koIe bIjA upara saheja vadhAre bhAra Apyo. ene lIdhe keTalIka vAra paMthabhedo jabhyA ane e paMthabhedo TUMkI dRSTithI poSAtAM sAMkaDA vADA paNa banI gayAM. AdhyAtmika sAdhanA upara UbhI thayelI paraMparAo moTe bhAge ekadezIya ane durAgrahI paNa banI gayelI ApaNe ItihAsamAM joIe chIe. koI paNa samAjamAM Ucharelo jyAre kharA arthamAM AtmajijJAsu bane che, tyAre tene paNa zarUAtamAM e vADA ane phAMTAnAM saMkucita baMdhano ane kusaMskAro bhAre vinarUpa thaI paDe che. paNa kharo AtmajijJAsu e badhAM vinothI para jAya che ane potAno mArga potAnA ja puruSArthathI niSkaTaka banAve che. AvA adhyAtmavIro virala pAke che. zrImad e viralamAMnA eka Adhunika mahAna virala puruSa che xxx emanI oLakha gujarAta bahAra athavA jenetara kSetramAM bahu vizeSa nathI. paNa tethI emanuM AdhyAtmika pota ane sUkSma satyardaSTi sAdhAraNa che ema jo koI dhAre, to te mahatI brAti ja siddha thaze.. prathama puruSa "gaNadharavAda' parizIlananA satyasaMniSTha sudIrgha gahana adhikRta adhyetA, bIjA "gaNadharavAda'nA potAnA zrI kalpasUtra vyAkhyAna dvArA navatara svAnubhavapUrNa arthapradAtA udgAtA. "je uMmare ane jeTalA TUMka vakhatamAM zrI. rAjacaMdra "AtmasiddhimAM pote pacAvela jJAna gUMcyuM che teno vicAra karuM chuM tyAre mAruM mastaka bhaktibhAve namI paDe che. eTaluM ja nahi, paNa mane lAge che ke temaNe AdhyAtmika mumukSune ApelI A bheTa e to seMkaDo vidvAnoe ApelI sAhityika grantharAzinI bheTa karatAM vizeSa mUlyavaMtI che. potapotAnA pakSanI ane maMtavyanI siddhi arthe aneka siddhi-grantho seMkaDo varSa thayAM lakhAtAM rahyAM che. sarvArthasiddhi mAtra jaina AcAryuM ja nahi, paNa jenetara AcAryoe paNa potapotAnA saMpradAya paratve lakhI che. "brahmasiddhi', "advaitasiddhi Adi vedAMta viSayaka graMtho suvidita che. niSkarmasiddhi', "Izvarasiddhi', e paNa jANItAM che. "sarvajJasiddhi jaina, bauddha vagere * zrImad rAjacaMdranI AtmopaniSad darzana ane ciMtana"-2 : pR. 792-94 prajJAsaMcayana" : hindI anuvAdana-saMpAdana : pR. 35-38 (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 81
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka paraMparAomAM lakhAyelI che. paNa e badhI siddhio sAthe jyAre zrI. rAjacaMdranI Atmasiddhine sarakhAvuM , tyAre siddhi zabdarUpe samAnatA hovA chatAM enA preraka dRSTi bindumAM mahada aMtara jaNAya che... vastutaH evI dArzanika siddhio mukhyapaNe tarka ane yuktine baLe racAyelI che, paNa enI pAchaLa AtmasAdhanA ke AdhyAtmika pariNatinuM baLa bhAgye ja dekhAya che, jyAre prastuta "AtmasiddhinI bhAta ja judI che. emAM zrI. rAjacaMdra je nirUpyuM che te temanA jIvananA UMDANamAMthI anubhavapUrvaka AveluM hoI e mAtra tArkika upapatti nathI, paNa AtmAnubhavanI thayelI siddhi-pratIti che, ema mane spaSTa lAge che. tethI ja to tenA nirUpaNamAM eka paNa veNa kaDavuM, AvezapUrNa, pakSapAtI ke viveka vinAnuM nathI. jIvasiddhi to zrImad agAu keTalAya AcAryoe karelI ane lakhelI che, paNa temAM prastuta AtmasiddhimAM che tevuM baLa bhAgye ja pratIta thAya che. alabatta, emAM yukti ane dalIlo DhagalAbaMdha che. zrI. rAjacaMdra "AtmasiddhimAM mukhyapaNe AtmAne lagatA cha muddA carcA cheH (1) AtmAnuM svataMtra astitva (2) tenuM niyatva-punarjanma (3) karmakatRtva (4) karmaphaLa bhoknatva (5) mokSa ane (6) teno upAya..."* 0 AtmAnA astitvanI siddhi Adi gaNadharavAdanA ja muddA papadanAmakathana A paricarcita AtmA viSayaka cha muddAne zrImadjIe mULa AtmasiddhinI 43mI gAthAnA padyamAM 'padanAmakathana' zIrSaka nIce A zabdomAM mUkyA che : "AtmA che, te nitya che, che kartA nijakarma, che bhoktA, vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma." (zrI AtmasiddhizAstraH 43) parSada AdhArita ane svayaMnA AtmAnubhavamAMthI vahelI zrImadjInI A pAvana dhArA aneka adhyetAo-ciMtakonI jema A prajJA puruSane paNa UMDeUMDe, sarvAge sparzI. temanA parano A mahAkRtino prabhAva varNavatAM A paMktilekhake hamaNAM ja eka anuvAda karatAM hindImAM Ama noMdhyuM che : "zrI AtmasiddhizAstranuM AtmasaMdhAnayukta gahanatama ciMtana karatAM svayaM paMDitazrI sukhalAlajIe paNa A AtmAnubhavadhArAno anubhava karyo. temanA upara eTalo badho prabhAva temanA A dIrghakAlIna anulekhaka-anuvAdake potAnI AMkhe nihALyo ke A "AtmopaniSad zIrSaka Atmasiddhi viSayaka samIkSAlekha lakhAvatA samaye ja nahIM, paraMtu zrI AtmasiddhizAstra ane "apUrva avasaranuM gAna karAvatI veLAe paNa teozrI azrupUrNa AtmAnubhavamAM DUbI jatA hatA ! dattacitta thaIne AnuM zravaNa karatAM karatAM rAjagAthA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo bhaktibhAvathI gadgad, romAMcita, kaMpita ane azruplAvita banI jatA hatA !! temanI azrudhArA AtmAnubhUtidhArAmAM maLI jatI hatI - sudIrgha kALa sudhI !!! AtmasiddhimAM guMthelA AtmajJAna pratye sAce ja temanuM mastaka ja nahIM, hRdaya paNa jhukI paDatuM hatuM. "kevo, keTalo prabhAva rahyo haze - samasta adhyAtmazAstronA navanItanA rUpamAM zrI AtmasiddhizAstrane prastuta karanAra, dekhanAra A prajJAcakSu aMtardaSTA para !" (prA. pratApakumAra ToliyAno svayaMno svAnubhava) jyAre gaNadharavAda' paranA adhikRta-adhikArI prajJApuruSa paMDitazrI sukhalAlajI jevA "zrI AtmasiddhizAstrathI ciMtanAtmakarUpe ja nahIM, anubhavAtmaka rUpe paNa ATalA prabhAvita thAya tyAre zrImadjInA A vartamAnakALanA AtmAnubhava graMthanI pramANabhUtatA ne kSamatA keTalI haze ane te jenI pratichAyA che evA rapa00 pUrvanA gaNadharavAdanI sAmyatA keTalI haze e ciMtanIya che. * zrI AtmasiddhinuM AtmasAt karavuM bIjA upakAraka satpuruSa zrI sahajAnaMdaghanajIe zrI AtmasiddhizAstrane AtmAnubhavapUrvaka AtmasAt karyuM, svayaM laghutA dhArIne nigraMtha sAdhu bAhyAMtara baMne rUpe hovA chatAM, parakhI nahIM zakanArA jano jemane "gRhastha' gaNe che temane zrIma) gurupade sthApyA eTaluM ja nahIM, temanA ja nAma para haMpI-kaMdarAe karNATakamAM zrImad rAjacaMdra Azrama sthApyo ane zrImajIne ja "ananya Atma zaraNa pradAtA gaNI jIvana samarpaNa karyuM che temanA racita A stutimaMtramAM parilakSita thAya che. "ananya Atma-zaraNa-pradA, sadguru yugapradhAna-rAjavideha, caraNa-kamaLanI vedI para, karuM AtmabalidAna." 'ananya AtmazaraNapradA sadguru rAja videha ! parAbhaktivaza caraNa meM dharaM Atmabali eha // '* keTalI vinamratA, laghutA, samarpaNazIlatA che A zrImajI-samarpita sapuruSamAM! laghutAmAM ja prabhutA hoya che e temaNe siddha karI darzAvyuM ! anyathA zrImadjInA tattvadarzananA vartamAnanA mUrdhanya suvaktA evA vidvarya zrI vasaMtabhAI khokhANI A zabdomAM zrI sahajAnaMdaghanajIne AdaraaMjali na ApatA ke, "A laghutAdhArI puruSane * "sa voi suhAya" : zrI AtmasiddhizAstranA cAra mahAnubhAvo paranA pratibhAvanA DaoN. zrI rAkezabhAI jhaverInA vivecanano svAnuvAda pR. 175 (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 83
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ yugapradhAna pada devo dvArA prApta thavA chatAM temaNe sthapAyelA A Azramane temaNe potAnuM nahIM, zrImadjInuM nAma ApyuMzrImad rAjacaMdra Azrama !!!" mahaTa A to vAta thaI A sapuruSanA bAhyapradAnanI. temanA aMtarapradAnanI vAta tethI ye savizeSa moTI ne mahatvanI che. temaNe zrImad sAhitya dvArA vItarAgavANIne gujarAta bahAra vizvabharamAM anugraMjita karavAnA mahA prayatno AdaryA ane AdarAvyA. A paMktilekhaka eno prathama sAkSI ane saMdezavAhaka che. zrImaddanI A vizvadharmakriti zrI Atmasiddhine sAta sAta bhASAomAM anuvAdita karAvavAno asAmAnya puruSArtha A dehadhArIne nimitta banAvIne karAvyo ane je temanI videhastha dazAmAM viduSI suzrI vimalAtAIe pUrNa karAvyo. AnuM, A anupama puruSArthanuM pratyakSa pramANa - spaSTa pratiphalana che saptabhASI AtmasiddhinA mahAgraMthanuM ciraMtana sarjana, ATaluM ja nahIM, temanA ja, sahajAnaMdaghanajInA ja Adeza anugrahanuM A pariNAma che ke temanA dehavilaya samaya 1970-71thI ja temanA dvArA prerita jainavidyA vizvavidyAlayanA prAraMbhika prasthAnarUpa pravRtti vardhamAna bhAratIe Aja 45 varSa sudhI vahetI rahIne zatAdhika rekarDakeseTa-sI.DI.nI saMgItakRtio dvArA temanI IcchAnusAra vizvabharane vItarAgavANIthI anugraMjita karyuM che ane te paNa zrImadjInI sarva samudAyo-sarva saMpradAyone joDanArI samanvaya dRSTi pUrvaka ! A ja saMdarbhamAM temanA svayaMnA AtmAnubhavasabhara pravacanavANI kRtio (sI.DI.) uparAMta temanuM svayaMnuM raceluM sAhitya bhArobhAra mahattvanuM che - saghaLuM ye "zrImad dRSTi' samarpita. zrI AtmasiddhizAstrane to temaNe potAnI anubhUtidhArAnuM pratItidhArA, lakSyadhArAnA AtmAnubhavapUrvaka AtmasAt karI darzAvyuM. temanI anAhagAnanI saMgIta mastIpUrvaka aneka svaracita padomAM DhALI ane gAI batAvyuM. khaMjarI para raNakatA ane A lakhanAranI sitAra para raNajhaNatA temanA parAbhaktinI mastInAM pado aneka dhanya zrotAoe mANyA che ane temanI sahajAnaMda sudhA jevI sAhitya kRtiomAM saMgharAyA ne sacavAyA che - vardhamAnabhAratInI saMgItakRtio sI.DI. rekarDomAM paNa sarvatra satata guMjI rahyAM che. A saghaLuM A paramapuruSane ane sAthe sAthe aMtardaSTi pradAna karanAra prajJAcakSu paMDitajIne paNa AbhArI che. A kiMcit dIrgha ciMtanA pachI AvIzuM sahajAnaMdaghanajInA viziSTa pradAnava zrI AtmasiddhizAstranA hindI anuvAda uparAMta pUrvokta parSadomAMnA eka eka pada * sahajAnaMda sudhA pR. 95 *. hepI Azrama-darzana veLAe prakaTa rAjagAthA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ para temaNe racelAM adbhuta, abhUtapUrva, ciraMtana darzana-padonA sarjana upara. pratyeka padane nihALIe ane mANIe : (1) Atma-astitva siddhi "tana vastrAdika che ja jo, to AtmA paNa che ja; nija nija dravya svabhAvathI, jaDa-cetana baMne ja..." AtmApada : "huM to AtmA chuM jaDa zarIra nathI" (2) Atma-niyatva pada : "nitya chuM nitya chuM AtamA nitya chuM; to pachI maraNa bhaya kema mhAre ?" (3) jIvakartRtva pada : kartA jIva svataMtra AcArI, to tuM kema rahe che bhikhArI ?" (4) jIva bhoktatva pada : "je je kriyA te te sarva saphaLa kartA bhAve" (5) mokSa-svarupa pada : "che jIvano zudhdha-svabhAva, kaSAya abhAva; parama-guru-janathI, che mokSa citta-zodhanathI.." (6) mokSano upAya pada : "saMta-AjJA-bhakti pradhAna, susAdhyuM nizAna, jIvana DorI, che mokSa mArga e dhorI.." cha-pada-viveka-phaLa pada : "e bodha cha-padano kahI gayA, gururAja anaMtI kRpA karI, sva-svarUpa samajavA ahIM kahyA, haravA nija bhrAMti timira-sarI.." * * A sarve padonuM Saparahasya'nA nAme rekorDiMga thayuM che. gaNadharavAda'-zravaNanA mahAvIra-caraNathI "Atmasiddhi sujananI mahAyAtrA AvA gaNadharavAdanA AtmadarzananA pratirUpa samA zrI AtmasiddhizAstranA racayitA pradAtA viSe sahajAnaMdaghanajI kaMIka maulika, kaMIka navuM, kaMIka adbhuta satyodghATaka kathana kare che. zrImadjInI bhagavAna mahAvIranA zaraNanI ra500 varSa pUrvanI avasthAthI mAMDIne vartamAna mahAvidehakSetre viharamAna bhagavAna zrI sImaMdhara svAmInA zaraNanI mahAvidehI dazA viSe ahobhAvapUrvaka temanI kalama cAle che : (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 85
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ "A avasarpiNI kALamAM A kSetre 10 dasa accherAM pUrve gaNavAmAM AvyAM che. tyAra pachI accherA rUpa zrImad rAjacaMdrajInuM A kSetre janma thayuM. e mahAvidehanuM ja parama-pAtra bhUlathI A bharatakSetre AvI caDhyuM, ane tyArabAda mahAvideha gayuM. bAlyakALathI vIteluM emanuM videhI jIvana emanA mahAvidehIpaNAnI khAtrI karAve che. "sva-para hitArthe nirdabhapaNe potAnI kalama vaDe lakhAyelI AtmacaryAmAM zrImaddA alaukika jIvananA spaSTa darzana thAya che. tatsambandhI keTalAka jIvana prasaMgo anya lekhako dvArA AlekhAyelA aneka graMthomAM keTaleka sthaLe vAcaka vRdane jovA maLaze." zrImad rAjacaMdra kSAyika samyagdaSTA, akhaMDa svarUpajJAnI ane utkRSTa apramatta yogI hatA: A vAtanI khAtrI karavA sarva prathama emanI AtmacaryAnuM nirIkSaNa karavA cAlo ApaNe emanA ja "vacanAmRta' graMthamAM pravezIe : 1. "AtmA jJAna pAmyo e to niHzaMka che, graMthi bheda thayo e traNe kALamAM satya vAta che - patrAMka-170" 2. "chevaTanuM svarUpa samajAyAmAM, anubhavAyAmAM alpa paNa nyUnatA rahI nathI... paripUrNa lokAloka jJAna utpana thaze... paripUrNa svarUpa jJAna to utpana thayuM ja che - patrAMka-187" 3. "A jagata pratye amAro parama udAsIna bhAva varte che, te sAva sonAnuM thAya to paNa amane tRNavat che - patrAMka-214" 4 eka purANa puruSa ane purANapuruSanI prema-saMpatti vinA amane kaMI gamatuM. nathI, amane koI padArthamAM ruci mAtra rahI nathI; kaMI prApta karavAnI IcchA thatI nathI; vyavahAra kema cAle che enuM bhAna nathI; jagata zuM sthitimAM che tenI smRti rahetI nathI; koI zatru-mitramAM bhedabhAva rahyo nathI; koNa zatru che ane koNa mitra che enI khabara rakhAtI nathI; ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe - patrAMka-255." 5. "AtmA-brahma samAdhimAM che, mana vanamAM che, eka bIjAnA AbhAse anukrame deha kaMI kriyA kare che. - patrAMka-291" zrImadjInI adbhuta AtmadazA varNavatI sahajAnaMdaghanajInI kalama AgaLa cAle che : * "sahajAnaMda sudhA' : 97, 98, 99, 100, 101, 10ra rAjagAthA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. "jJAnInA AtmAne avalokIe chIe ane tema thaIe chIe...... apUrva vItarAgatA chatAM vepAra saMbaMdhI kaMIka pravartana mAMDa-mAMDa karI zakIe chIe. cittano paNa jhAjho saMga nathI, AtmA AtmabhAve varte che. samaye-samaye anaMta guNa viziSTa AtmabhAva vadhato hoya evI dazA rahe che, je ghaNuM karIne kaLavA devAmAM AvatI nathI - patrAMka-313" 7. "amane je nirvikalpa nAmanI samAdhi che, te to AtmAnI svarUpa pariNati vartatI hovAne lIdhe che. AtmAnA svarUpa saMbaMdhI to prAyaH nirvikalpapaNuM ja rahevAnuM amane saMbhavita che, kAraNa ke anya bhAvane viSe mukhyapaNe amArI pravRtti ja nathI.. zrI tIrthakaradevano aMtara Azaya te prAye mukhyapaNe atyAre koIne viSe A kSetre hoya to te ame hoIzuM - ema amane deTa karIne bhAse che. kAraNa ke je amAruM anubhava-jJAna tenuM phaLa vItarAgapaNuM che, ane vItarAganuM kaheluM ke zrutajJAna te paNa te ja pariNAmanuM kAraNa lAge che; mATe ame tenA anuyAyI kharekharA chIe - sAcA chIe - patrAMka-32." 8. "avikalpa samAdhinuM dhyAna kSaNavAra paNa maTatuM nathI - patrAMka-329." 9. "ghaNA-ghaNA jJAnIpuruSo thaI gayAM che, temAM amArA jevo upAdhi prasaMga ane cittasthiti udAsIna-ati udAsIna, tevA ghaNuM karIne pramANamAM thoDA thayA che. deha chatAM manuSya pUrNa vItarAga thaI zake evo amAro nizcala anubhava che. - patrAMka-334." 10. "ame ke jenuM mana prAye krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI, hAsyathI, ratithI, aratithI, bhayathI, zokathI, jugupsAthI ke zAbdika viSayothI apratibaMdha jevuM che; kuTuMbathI, dhanathI, putrathI, vaibhAvathI, strIthI ke dehathI mukta jevuM che - patrAMka-347." 11. "samaya mAtra paNa apramattadhArAne nahi vismaraNa karavuM evuM je AtmAkAra mana te vartamAna samaye udaya pramANe pravRtti kare che - patrAMka-353." 12. ame pAMca mAsa thayA jagata, Izvara ane AtmabhAva e sarvane viSe udAsInapaNe vartIe chIe. mokSa to kevaLa amane nikaTapaNe varte che, e to niHzaMka vArtA che - vaizAkha vada-6, 1948 - patrAMka-358." 13. "yathA hetu je cittano, satya dharmano uddhAra re, thaze avazya A dehathI, ema thayo niradhAra re, dhanya re divasa A aho !. AvI apUrva vRtti aho ! thaze apramattayoga re, kevaLa lagabhaga bhUmikA, sparzIne dehaviyoga re, dhanya. (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 80
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ "avazya karmano bhoga che, bhogavavo avazeSa re, tethI deha eka ja dhArIne, jAzuM svarUpa svadeza re, dhanya. // (zrImad rAjacaMdraH hAthanoMdha 1-pR. 64) * A badhuM "vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI" sI.DI.mAM rekarDastha thayuM che. "uparokta avataraNothI ema siddha thayuM ke zrImad rAjacaMdrajIne 1947mAM nizcaya naye zudhdha samati prakAzya hatuM. tethI akhaMDadhArAe vi.saM. 1948nA mAgazara sudI-6 some kSAyika samyakatva pragaTyuM. jethI teo akhaMDa svarUpajJAnI bIjakevaLI banyA. "nirabhra AkAzamAM be kaLA nirAvaraNa caMdramAnI jema anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzanamoha rahita cidAkAzamAM AtmacaMdranuM be kaLA nirAvaraNapaNe akhaMDa dhArAe satata sahaja prakAzita banyuM rahevuM te ja dhanya bIja kevaLajJAna kahevAya, ane caturdazInA caMdramAnI mAphaka AtmacaMdranuM prakAzavuM te utkRSTa bIja kevaLajJAna kahevAya. vacceno gALo madhyama bIja kevaLajJAnano che. jyAre pUrNimAnA sarvathA nirAvaraNa pUrNacaMdranI mAphaka AtmacaMdranuM sarvathA nirAvaraNapaNuM thAya tyAre saMpUrNa kevaLajJAna thayuM gaNAya che." 0 kevaLajJAnanA be prakAra : bIjabhUta ane saMpUrNa bIjabhUta ane saMpUrNa ema kevaLajJAna be prakAre. hAthanoMdha -pR. 17pamAM, zrImad anubhava pramANathI je noMdhyuM che te upalI vicAraNAthI buddhigamya thaI zakavA yogya che. vaLI dezya padArthanI apekSAe ja mAtra A kALe kevaLajJAnanI vyAkhyA pracalita che te apUrNa che. tenI sAthe jIvanI apekSAe vyAkhyA meLavIe tyAre ja te saMpUrNa thaI gaNAya. kAraNa ke jaina nyAya graMthomAM "vAra vyavasAyI jJAna pramANam' arthAta je "sva" te svarUpe tathA "para" te pararUpe ema sva-para te jema che tema juduM juduM batAve te jJAna pramANabhUta gayuM che. A nyAyathI kevaLajJAnanI pracalita vyAkhyAe khUTatI kaDIne joDavA rUpe zrImade AtmasiddhizAstramAM jIvanI apekSAe kevaLajJAnanI vyAkhyA batAvI che."* zrI sahajAnaMdaghanajIe svAnubhavathI ane mahAprAjJa paM.zrI sukhalAlajIe gahana ciMtanathI zrImadjInI A AtmasiddhizAstranI apUrva AtmAnubhava-nivRta kevaLajJAnaparibhASAno je saMketa karyo che te nimna gAthAmAM spaSTa parilakSita thAya che : "kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna, kahIe kevaLajJAna te deha chatAM nirvANa." (113) rAjagAthA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ A kevaLa nijasvabhAva kevo hoya ? teno ullekha temaNe A pUrvApara pUrvagAthAomAM kahyo che : "AtmA satu caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita, jethI kevaLa pAmIe, mokSapaMtha te rIta." (101) sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita, zudhdha budhdha caitanyadhana svayaMjyoti sukhadhAma evA parizudhdha, paripUrNa, parijJa AtmAnA kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa avicchinna dhArArUpa jJAna jemane svayaMne varlDa- pravarcI gayuM ane jemAM pacIsaso varSa pUrvanuM paramAtmA mahAvIranA zrImukhe pravaheluM gaNadharavAdanuM mahAjJAna pratibiMbita thayuM evA zrImajInI deha chatAM nirvANavat dehAtIta mahAvidehI AtmadazAne ane temAMthI nivRta zrI Atmasidhdhi zAstranI saMracanA-pravahanAne ApaNe zuM kahIzuM? ApaNe alpajJo ene zI rIte, ApaNI kaI aMtarabhUmikAmAMthI, kayA zabdomAM mUlavIzuM? zrI AtmasiddhinA niSkarSarUpe zrImadjIe svayaM Apela tAraNa "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re" anusAranI temane svayaMne ja A kevaLajJAnanA "zudhdha samakita prakAzyA" bAdanI saMprApti AraMbhAyAno saMketa kare che. ahIM upara zrI sahajAnaMdaghanajI jevA utsukta AtmadekhAe temane "akhaMDa svarUpajJAnI bIjakevaLI" tarIke anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzanamoha rahita cidAkAza-cetanAnA nirabhra AkAzamAM, be kaLA nirAvaraNa paNe akhaMDa dhArAe satata sahaja prakAzita rahetA bIja kevaLajJAnI AtmacaMdra svarUpe nihALyA che e yathArtha che. dhanya che temanA samAnI e aMtara-UMDANethI udbhavatI AtmadaSTi ke je zrImadjInI AvI adbhuta AtmadazAne, bIja kevaLIdazAne nihALI zake che! sArthaka che temanI vivekadraSTi ke je svayaM zrImadjInA ja uparyukta svavRttAMtamAM parama satya bharelA tAraNothI A sidhdha karI zake che !! mahAprAjJa paMDitazrI sukhalAlajI jevAnI ekalAnI ja aMtaraprajJAnI vigata pacIsaso varSonA graMthasarjano para pharI vaLatI dUradaSTi nahIM, anekAneka guNagrAhaka evA Atmasidhdhi zAstranA anya adhyetAonI aMtardaSTi paNa A nihALI ane sidhdha karI zakI che !!! vaNajhAra... viduSI vimalAtAI sudhInA adhyetAonI keTakeTalA anya mahAprAjJonAM - zrImaabhyAsI abhivaktAo ane lekhakosaMzodhakonAM nAma laIe? prabhuzrI laghurAjajIrthI mAMDIne mahAtmA gAMdhIjI, AcArya * "upAsyapade upAdeyatA" zrI sahajAnaMdaghanajI : pR. 12 thI 23 (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 89
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinobAjI - bALakobAjI - DaoN. bhagavAnadAsajI, DaoN. sarayUbena, zrI vajubhAI khokhANI - vasaMtabhAI khokhANI ane viduSI suzrI vimalAtAI sudhInA anekAneka nAmI-anAmI abhyAsI parama dhanyajanonI jANe vaNajhAra cAlI che - zrImadbhu ane AtmasidhdhinI A yuganI mahAsidhdhinI parisarjanAne biradAvatI ane tene vizva tattvanA zailazikhare supratiSThita karatI ! eka vimalAtAInAM ja vimala vacanonI parAvANInuM darzana karIe H Glory Be to Sri Rajchandra "In that Science of Self-Realisation... in that Poetic Treatise (of Sri Atmasiddhi) having a format of a dialogue between an Emancipated Master and an Enquiring Student, is contained the essence of Indian Spirituality. It transcends the Frontiers of both Jainism and Hinduism. It has a Global Content. "The Scientific Handling of the Theme, the Mathematical Precision in the choice of words and the lucidity of style are simply enchanting. "Dry Theological Dogmas or Sentimental Repeatition of certain rituals do not bring about transformation sayes Rajchandra. Raga and Dwesha - infatuation and hatred are the root causes of Bondage. Ingnorance about the ultimate nature of reality, about the issence of one's being, causes the imbalance of Raga-Dwessha. That basic ignorance is the source of all suffering. Eradication of ignorance is the emergence of understanding. The light of understanding dispels darkness. "I strongly recommend a serious study of this jewel of a book to every genuine Sadhaka. The words of Sri Rajchandra are charged with the vibrations of supreme intelligence. He is alive in every verse of Atma Siddhi."* * 90 ("Saptabhashi Atmasiddhi"nA purovacanamAMthI saMkSepIne) - 'saptabhASI Atmasidhdhi' ''aMtayAtrA vimala saritA saha' ane "sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI vimalAtAInI jIvanayAtrA" ItyAdi kRtio (sva-racita)mAM. rAjagAthA
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ je sarvazreSTha prajJAmAMthI prasta thayelA zabdonA AMdolanonuM ane e pratyeka zabdamAM dhabakatA-virAjatA zrImadjInuM ahIM suzrI vimalAdIdI je darzana karI-karAvI rahyAM che tenuM vizada adhyayana karavA jevuM che. temanA svayaMnA dvArA ane A lekhaka dvArA e anyatra zabdabadhdha thayeluM che. ahIM to hIrAnI parakha sAco jhaverI ja karI zake e nyAye, zrImadjInA ane temanI mahAkRtinA mUlyAMkana viSe aMgreja vivecaka Ben JonsonnA A kathanathI samApana-saMketa karIzuM : "To judge of Poets is only the faculty of Poets and not of all, but the Best." zrImadjInuM sAta varSanI AyunuM jAtismaraNa jJAnanuM prAkaTya, dasa varSanI bAlaAyunuM e pUrvajanmajJAnanI pratIti samuM "puSpamALA'nuM sarjana, 16 varSanI yuvAvasthAnuM "mokSamALA'nuM mahAnirmANa ane sAkSAt sarasvatI'nuM biruda apAvatuM "zatAvadhAna' - prastutIkaraNa, A pachInuM svayaMnI nigraMtha dIkSA grahaNArtha mAtRAjJArtha RNAvasthAmAMnA mAtRcaraNe sevA karatA besIne - "apUrva avasara evo kyAre Avaze? kyAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha cho?" - nuM 21 gAthAnuM adbhuta bhAvAlekhana - - carotaranA vano ane IDaranI guphAomAM AtmadhyAnamAM satata nimajjana uparAMta jhaverI bajAranI peDhI para "kALakUTane viSa" dekhanArA hIrAnA vyApAramAM paNa AtmAnI sahajasamAdhi dazAmAM ramaNa - - A sarva ghaTanAo ane sarjanAone UDatI najare nihALIe to A sarvapachInI zrImadjInI "zrI Atmasiddhi zAstranI A mahAsarjanAne ApaNe zI rIte, kevI dRSTie mUlavI zakIzuM? e mUlyAMkana mATe ApaNI aMtarmajJAnI dRSTi sakSama che kharI? atyaMta atyaMta duruha kArya che A ane eTale ja ahIM uparyukta sarvazrI sukhalAlajI, sahajAnaMdaghanajI, vimalAtAI jevA aneka AtmAnubhavI dekhAonI kathelI zrI AtmasiddhizAstra ane zrImadjInI dehAtIta mahAvidehI dazAne pramANIne cAlavuM rahe. "te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM? nirdoSa naranuM kathana mAno teha jeNe anubhavyuM !" (zrImadjIH bahu puNya) pAve nahIM gurugama binA - (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 91
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'gurugama' - sugurugama - vinA zrImadbhunI mahAvidehI dazAmAMthI akhaMDa AtmajJAna dhArAmAMthI niSpanna evuM zrI AtmasiddhizAstranuM parisarjana ApaNe yathAtathya samajI ane mUlavI nahIM zakIe. aneka pUrvajanmonI, puruSa purANa paramaguruonI nizrAnI sAdhanAMte zrImadbhunuM A kALamAM janmavuM e zuM sUcave che ? sahajAnaMdaghanajInA zabdomAM e eka 'accherA' rUpa ja ghaTanA nathI ? pharI vicArIe ke zrI sidhdhAcalajInI yAtrAnA mahAdine ane kalikALasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajInA paNa kArtika pUrNimAnA zubha janmadine - e 'pUrNAtithie' zrImadjInuM janmavuM e ya zuM saMketa kare che ? AvI eka parama pAvana pUrNAtithie dehajanma dhAraNa karIne ane mAtra 33 varSanI vaye mahAsarjano pUrNapaNe saMpanna karIne anekonI Atmajyota pragaTAvIne punaH eka pUrNAtithie ja - caitra vadI paMcamIe-mahAprayANa karI 'eka deha dhArI svarUpa svadeza' javA prasthAna karI javuM e temanI pUrNatA bhaNInI gatinuM ja ghotaka che. pUrNatA bhaNI, mokSabhaNI dhasamasatA vege gati karI rahelA A paramapuruSanuM 'AtmAmAM lIna thauM chuM' e zabdo pachInuM mahAsamAdhipUrvakanuM samAdhimaraNa emanI A janmanI mahAvidehI dazAnA pratiphalanarUpa mahAvideha kSetre ja e zeSa eka janma dhAraNa karavA ghaTita thayuM......! A sarvanI anuciMtanA temanA bIjakevaLIpaNAmAMya pUrNa kevaLajJAna pAmavA mahAkSetre zrI sImaMdhara prabhunI ja mahAnizrAmAM pahoMcavAno saMketa kare che. aneka RSabhAdi-pArzvanAthAdi purANa puruSonI paramanizrAonA aMte prabhu mahAvIranA caraNonI 2500 varSa pUrvanI aMtima nizrA ane A sudIrghayAtrAne aMte vartamAne viharamAna prabhu sImaMdhara bhagavAnanI nizrAmAM kevaLajJAnI banI temanI parSadAmAM birAjavAnI zrImadbhunA mahAjIvananI sArI ye saMkalanA ane ghaTanA adbhuta, abhUtapUrva, ananya che. dIrgha aMtarprajJAthI ane sugurugamathI 'caitanya dUradarzana'mAMnA praveza dvArA sarva koI sidhdhasama dhanyAtmA A sarva svayaM nihALI ane anubhavI zake che. to AvA paramapuruSanI sakSama lekhinImAMthI pragaTeluM - pravaheluM zrI AtmasidhdhinuM graMtha sarjana keTaluM sakSama hoya e sahaja samajI zakAya tevuM che. yugapradhAna AcAryazrI bhadrabAhusvAmIjIe 14 pUrvomAMnA 'pratyAkhyAna pravAda' pUrvamAMthI 'zrI kalpasUtra' sama mahAgraMthanuM sarjana karyuM ane svarUpajJAnI mahAvidehI 'bIjakevaLI' zrImad rAjacaMdrajIe sAtamA 'Atma pravAda' pUrvanA AdhAre pUrvaprajJApUrvaka rAjagAthA 92
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaja prabhu mahAvIranA gaNadharavAdanA kathananI pUrvazruti-smRtipUrvaka zrI AtmasiddhizAstra cyuM. AvI AtmasidhdhizAstranI A mahAracanAnA pradAna dvArA vartamAnamAM vilupta evA vItarAgamArga-jinamArgane prazasta karI svaccha ane suspaSTa karIne, te bhaNI AMgaLI cIMdhIne teozrI mahAvidehakSetre sidhAvI gayA, parama dhanya banI gayA ! temanA aMtaralokanA UMDANa ane UMcANa bhaNI DokiyuM ja nahIM, temAM UMDA utarI, tenuM kheDANa karI temane prazasta bhaktibhAve aMjali ApatAM ahobhAvabharyA AvAM aneka rAjapado zrI sahajAnaMdaghanajIe racyAM che : aho jJAnAvatAra ! kaLikALanA ho rAja ! tarI beThA nizcita mahArAja re, bhavanA samudrane kAMThaDe. "jinamArga batAvI jaMbu-bharatamAM to rAja! lahyo mahAvideha jina-sAja re, bhavanA samudrane kAMThaDe." A padanA vistAramAM potAnI ApavItI kahIne pachI AnA anusaMdhAnamAM AtmasAdhakone puruSArtha preraNA ApatuM bIjuM rAjapada temaNe racyuM : aho jJAnAvatAra gururAjanA ho lAla ! sau keDa kasI sajja thAva re, AtmasvarUpa ArAdhavA. A jaDa svarUpamAM jaMjALamAM ho lAla ! kema aTakI rahyAM cho sAva re? AtmasvarUpa ArAdhavA.. A kALe kAMTALA mArgane ho lAla ! karyuM svaccha kRpALu rAva re, AtmasvarUpa ArAdhavA cAlI cinho karyA saMketanA ho lAla! mahAbhAgya maLyo e dAva re, AtmasvarUpa ArAdhavA che mokSa ne mokSa upAya che ho lAla ! A kALe e zraddhA jamAva re ekaniSThAthI e paMtha cAlatAM ho lAla! sadhe sahajAnaMda svabhAva re. AtmasvarUpa ArAdhavA...."*1 zrI sahajAnaMdaghanajIe zrImadjI ane temanA sarjana-pradAna viSayaka pUrvokta pratipAdananuM samApana karatAM tAraNa ApyuM che :* sahajAnaMda sudhA : pR. 67 ane 69 2 "upAsyapade upadevatA" pR. 45 (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 93
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zrImad rAjacaMdrajI te kALa, te samayanA yugapradhAna puruSa hatA. emanAmAM tathA prakAranI tArakazakti hatI. mATe ja nagArA para DaMDAnI coTe temaNe kahyuM ke - "tIrthakara je samajyA ane pAmyA te A kALamAM na samajI zake athavA na pAmI zake tevuM kaMI ja nathI. A nirNaya ghaNAya vakhata thayAM karI rAkhyo che. jo ke tIrthakara thavA IcchA nathI, paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavA IcchA che, eTalI badhI unmattatA AvI gaI che. tene zamAvavAnI zakti paNa AvI gaI che, paNa cAhIne zamAvavAnI IcchA rAkhI nathI. (patrAMka-170)2 aMtimAe saMketo tIrthakara banavAnI nahIM, paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavAnI IcchAnA dhAraka Atmasidhdhi zAstra-racayitA zrImadde kalpasUtranA gaNadharavAdamAM "Atma-pravAdane ane prabhu mahAvIranA jIvanAMtanA samI sAdhanA upadeza evA "zrI uttarAdhyayana"mAMnA vinaya-sUtrane ja pratidhvanita temaja mahimA-maMDita karela che, yathA - "evo mArga vinaya taNo, bhAkhyo zrI vItarAga, mULa hetu e mArgano, samaje koI subhAgya." (Asi.zAstra-20) AvA vinaya-mahattA ane Atma-sattAnI sarvoparitAnA ne nApha te sarva nArU' ("jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANuM')nA nigraMtha pravacananA hArdane abhivyakta ane parilakSita karatI aneka gAthAo zrI AtmasidhdhizAstramAM nihita che. tenA zrI gaNadharavAda sAthe sAmya ane tulanAtmaka samanvayAtmaka vizada adhyayana bhaNI sarva mahAmanA vidvajanone vinamra anurodha karavAno ahIM bhAva ane saMketa mAtra che. unmukta cittanA vidvAna adhyetAo, pUrvokta vidvAnonI hAramALAthI AgaLa jaIne baMnenA eke eka vidhAnanI tulanA karI zake tevI saMbhAvanA ane kSamatA baMne racanAomAM che. aneka satyo tethI ujAgara thaI zake tema che. gaNadharavAdamAM 11 praznasaMdeho pratipAdita thayAM che, jemAM jainadarzananAM 9 ke 7 tattvo samAhita thaI jAya che. AtmasidhdhizAstranA 6 padonA Saspada nAma kathana'mAM baMnemAM pradhAnapade che AtmasattA ane karmasa, je jainadarzanamAM abhiva, viziSTa ane samagra saMpUrNa svarUpe abhivyakta thayela che. vizvanA sarvadarzano tene nakArI ke prativAdita karI zake tema nathI. tevI kSamatA rAjagAthA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAMya nathI. jaina darzana praNIta A AtmasvarUpa ciMtanA ane karmasattAnI gahanatAgUDhatAne samasta vizvadarzanonA abhyAsI viduSI vimalA ThakAra A zabdomAM AgaLa biradAve che : "In that poetic treatise is contained the essence of Indian Spirituality. It transeends the frontiers of both Jainism and Hinduism. It has a global content." (- "Saptabhashi Atmasiddhi" foreword : pp-xvii) gautamAdinI AtmasattA zraddhA deDha karAvatA gaNadharavAdamAMnA prabhu mahAvIranA uddeza abhigamane zrImad AtmasiddhizAstramAM Ama mUke che H "vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthIne, bhASyo atra agopya." (A.si.zAstra-2) luptamokSamArganA AtmArthane jagADavAno zrImano uddezya temanA svayaMnA A zabdomAM vyakta thAya che H "deha ke hetu anaMtabAra AtmA kA kSaya kiyA hai / mumukSu jIva ko avazya nizcaya honA cAhie ki AtmA ke hetu jisa deha kA kSaya kiyA jAegA, usa deha meM AtmavicAra kA janma hone yogya jAnakara, sarva dehArtha kI kalpanA chor3akara, kevala eka AtmArtha meM hI usakA upayoga kareM / " (zrI AtmasiddhizAstranI zrI vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana prakAzita sarva prathama loga ple ane sI.DI. rekorDanuM pUrva prastutIkaraNa H "saptabhASI Atmasidhdhi'' pR. XXIII) : - - A uddezya ane uparyukta tulanA mATeno anurodha - saMketa karatA A vinamra prayAsa-AlekhamAM jinAjJA-sadguru AjJA viruddha jJAtAjJAtapaNe koI abhivyaktiskhalanA thaI hoya to aMtaHkaraNathI "mithyA duSkRta - micchAmi dukkaDam" kSamAprArthanA. // OM zAntiH zAntiH zAntiH // 'pArula', 1580, kumAra svAmI le AuTa, beMgalora-560111. (M) 09611231580 (tripadInA pUrvanimitta) gaNadharavAda ane zrI AtmasiddhizAstranuM tulanAtmaka adhyayana 95
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3) C90 saMdarbha sUci (gujarAtI-hindI-aMgrejI) 1 zrI pasUtram zrI kalpasUtra 96 zrI vpasUtrama zrI kalpasUtra (0); vizeSa Avazyaka bhASya gaNadharavAda 7 zrI AtmasiddhizAstra saptabhASI Atmasiddhi AnaMdaghana padya ratnAvalI zrI AtmasiddhizAstra : paM. sukhalAlajInuM purovacana : prajJA saMcayana: zrImad rAjacaMdra kI AtmopaniSad ATMA SIDDHI SHASHTRA The Song of off Beat zAstra Atma zrImad rAjacaMdra (vacanAmRta graMtha) trizaSTizalAkA puruSacaritrano aMgrejI anu. The Jain Saga Part-3 zrI kalpasUtra pUjA vyAkhyAna + yo.yu.zrI. sahajAnaMdaghana pravacana sI.DI. SaTakhaMDAgama : tIrthaMkara caritra 7. Ardatvate Atmasiddhi Pigmitess PRAMKUMAR 4 TOLIVA zrImad rAjacaMdrajI kRta Atmasidhdhi ane apUrva avasara prA. prattAkumAra ToliyA sadguru bodha suhAya zrI sahajAnaMdasudhA upAsyapade upAdeyatA aMtaryAtrA : vimalasaritA saha : Voyage within with Vimalaji sarvodayathI saptabhASI sudhI... maramano malaka rAjagAthA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 A siddhazilA.... ! A sidhdhazilA ! paramapada prabodhatI parisidhdha zilA !! ahIM saptamuni-bodha ja nahIM, hiMsakone ya mUka-prabodha pragaTyo parama kRpALuno !! ahIM, hA ahIM ja kyahI birAjyA haze, prabhune caraNe, "chagana-magana"*1 be vAgha, ahiMsA-pratiSThAe *2 parama prabhAve, karIne hiMsA-verano sadAya tyAga !!! ne ahIM ja, kadAca ahIM ja aMtardarzana-ArSa darzane, pUrva-darzane dITho haze, paramakRpALu-paramaSTAe AryAvarta bhArata taNA utthAna-udhdhArano mArga ahiMsaka banAvelA vAgha-mohana nahIM, "mAnava-mohana"*3nA mAdhyama thakI, je sudUra videzathI mohamayI nagare maLavA talasI rahelA mahAmahima-mahAbhAga ! vicitra vizve nathI lIdhI noMdha, prasarelA ahIMnA AMdolano-ArSadarzanonI, ahiMsA, anekAMta, AtmajJAna ane vizvazAMti-vizvakalyANanAM saMdarzanonI paramaguru "rAja" thakI je ropAyA-pratiropAyA eka "mohana"nA mana-mastiSka mahIM, ne prasaryA "bhAratamuktithI karavA mukta azAMtimAMthI sakaLa vizva mahI !! kendra A sarvanuM, utsa ugama sthAna A sarvanuM, prazAMta pravartamAna vizvanuM, A parama paramANu veratI, ahiMsA prabodhatI, hiMsA ghora piMgALatI, AtmAne DhoLatI, sidhdhazilA. parama guru paramakRpALunI punita saMsparzita-sidhdhazilA... ! "ahamane ogALatI, "ahamane UThADatI, paramapada prabodhatI parisidhdha zilA !!x 4 vaMdana zatadhA, sahastradhA, anaMtadhA (tane) o sidhdhazilA.. ! - anaMtadarzI (IDara, 25-2-1994) * paramakRpALu deve baMne vAghone ApelAM nAmaH mohana-magana #2 "hiMsA pratiSThAthAM tAMnidho vairatyAH '' - pAtaMjala yogadarzana *3 mohanadAsa karamacaMda gAMdhIjI A sidhdhazilA.....
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAne, dhanya dharAe, IDaranI dIdAra dITho paramakRpALuno parama jJAnanA dezamAM, mahAvidehanA, mahAjJAnanA, mahAvirAmI bhava-pradezamAM, dhanya thayo A bhava-bhaTakaNamAM, A dhanya dharAe AvI bAhyAMtaranI sarva upAdhi, sarva saMgono suaMta lAvI ! "eka paramANumAtranI maLe nava sparzanA" 'na vi asti mama kiJcit, eka paramANu mittaMpi / " - A ghoSa-praghoSa suNAvyo sidhdhazilAne prAMtethI, "Ahata"mAMthI sarI "anAhate", parama-dhyAnane dvArethI / - anaMtadarzI (sidhdhazilA" nikaTa dhyAnamAM, IDara, 25-2-94) svajana mArAM paramakRpALu, vijana sAruM vizva..... ! videza - paradeza A jagata saghaLuM, svarUpa e ja svadeza !! - anaMtadarzI rAjagAthA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 AvA ja DhaLatA pahore, sattAvIsa varSe..! svAnubhava kathA (zrImad rAjacaMdra vihArabhavana, IDara paramakSetranI punaHsaMsparzanA veLAe) 3OM namaH | A zRMgano prAnta.. ! kevaLa ekala prazAnta.... !! dUSaNa-pradUSaNa-visvara sUrothI, nA thato vibhrAnta.... !! zI dhanya enI dharA, zA dhanya enAM aNu-reNu (suvarNa) kaNa-kaNa ! ahIM puDhavI zilA" para samosaryA prabhu pitA parama vIra bhagavaMta; ane birAjyA "sidhdhazilA' para paramakRpALu ANavA bhava aMta - prabodhatAM Atma-dravyane dravya saMgraha thakI, saraLa subhAgI sapta saMta; samajAvI sakaLa mArga nigraMtha, bhedAvI marmapaDaLa karyadaLa anAdi anaMta. haze saMcaryA pUrve ya keTakeTalI vAra ahIM prabhu paramakRpALu parama dayALa, karI sAra saMbhALa ne bhALa, vaLagADI AMgaLIe A pAmara, alpa laghu bALa; svacchede vatye je bahu kALa-karAla, bhedAvI bhrAntinI mahAjALa, kaluSita karmanI jaMjALa, UThAvI laI paramAnugrahe tyAMthI, tarata, tatkALa ! ane A dehajanme ya kheMcatI rahI, A ja dharA bahu vAra, utAravA karmanAM bhrama-bhAra, saMzodhavA jIvana-rahasyonA sAra; anekadA bALa-yuvAvaye ekala ekAnta bhaTakato mAthe prabhu AdhAra, ane tadanaMtare ekadA zatAbdI varSe, nirmala vimala tAI saMge laI sitAra ! AvA ja DhaLatA pahore, sattAvIsa varSe..!
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho ! kevo e virala saMyoga ke jyAre sahasA padhAryA A "vihAra" dvAra, "paramakRpALunA dAsa", muni "bhadra-sahajAnaMda" dayALa, laI bhaktonI vaNajhAra; zobhato saMge ajJAta chupAtAM, AtmajJA mAtezvarIno*1 divya dIdAra, ane "paramakRpALunA lADalA lAla"&2 taNIya suMdara, saraLa, sathavAra ! Agamana pUrve ja A sau bhavyonAM, raNajhaNI rahelA muja sitAranA tAra, prabhu-bhadra nizrAe, lAla' anurodhe, karI rahyAM e rAtribhara jhaNakAra; ne prAte vimalAtAInA parimala mukharita mane, java pragaTyo saMvAda, paramaguru saMge, je ya namrAtinamra banI, mahAprayAse vadI rahyAM te vAra. sidhdhazilAnI samIpa virAjI, anyonya(nI) thaI AjIjI jhAjhI, aMte pragaTI vANI gurunI, saumya-saMvAdI, zAMta-saraLa ne sAjI, preraka, prabudhdha, pracaMDa je banatAM sAte ya pahADo rahyAM gAjI, suyogyatA joI "sahajAnaMdaghana"nI paramakRpALu ya jANe thaI gayAM rAjI ! dhanya thayo suNI A laghu bALa, "bhadra" "vimala*3no virala saMvAda, ne ethI ya vadhu mUka, gupta, ajJAta mAtano dhUna bhakti (taNo) ninAda; tAra saMdhAyA bhava-bhavAMtaranA, IDarathI haMpI taNA guMjyA guphAnA sAda, AvA ja DhaLatA pahore, sattAvIsa varase, rahyAM apAvI prabhu AjJAnI yAda "AvI viramo sarva saMgothI, thaI jAo svayaMmAM sthita !" e ya kevo yogAnuyoga ahIM prathama paricaya karAvyo prabhunA lAle, ne Aja sattAvIsa varSe punaH praveza ya karAvyo "lAlanA lAla" zrI cImanalAle ! - "anaMtadarzI' (caMdraprabhu parvatikA, IDara, 25-2-1994) #1 mAtAjI zrI dhanadevIjI, zrImad rAjacaMdra Azrama, hepI #2 zrI lAlabhAI somacaMda zAha * bhadra-vimala zrI bhadramuni (sahajAnaMdaghanajI) ane vimalAtAI 100 rAjagAthA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrImad rAjacaMdrajI (beMgalora AkAzavANI prasArita hindI saMgItarUpakano gurjara anuvAda) mahAdivyA : kukSIralaM zabdajIta ravAtmajaM / rAjacandraM ahaM vande, tattvalocanadAyakam // "je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. (Atmasiddhi) pravakatA (strI): keTalA gahana arthasabhara zabda ! mahAnubhAva! A konA zabdo Apa gAo cho ? pravaktA (puruSa) : A zabdo che - potAnI aMtarastha AtmAno bodha prApta karI anya sAdhakone enuM jJAna karAvanAra, A yuganA virala, gupta ane AtmajJa mahApuruSa zrImad rAjacaMdrajInA. strI-svara : zrImad rAjacaMdrajI ? koNa hatA e ? emanuM nAma sAmAnya janasamAje bahu sAMbhaLyuM hoya ema lAgatuM nathI..! puruSaH sAcuM che. kAraNa ke teo prasiddhithI sarvathA dUra rahevA IcchatA mahApuruSa hatA. chatAM ya na to emano nirmaLa upakAra ocho prasaryo che, na jagata para emano upakAra ocho che! svayaM mahAtmA gAMdhIjIe emanI aMtarathI prazaMsA karatA, potAnI AtmakathAmAM A pramANe kahyuM che. strI : mahAtmA gAMdhIjIe ? puruSa : hA, emane mATe "rAyacaMdabhAI' zabdano prayoga karIne. gAMdhIjIe zrImadrane potAnI AtmakathAmAM ja nahIM, potAnA jIvanamAM paNa uccatama sthAne sthApita karyA che. - TaoNlsTaoNya ane raskina karatA paNa uccatara sthAne, potAnA AdhyAtmika mArgadarzaka, (Spiritual Guide), tarIke sthApita karIne... strI : oho..! huM to A vAtathI taddana ajANa chuM. zuM lakhyuM che bApUe emanA viSe ? zrImad rAjacaMdrajI 10
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa : lakhyuM che - "teo eka atyaMta jJAnI ane mahAna caritravALA puruSa hatA. "zatAvadhAnI' tarIke paNa teo prasiddha hatA.. je vastue mane prabhAvita karyo hato te huM pAchaLathI samajI zakyo. e vAta hatI emanuM zAstronuM vizALa-agAdha jJAna, emanuM nirloka cAritrya ane AtmA sAkSAtkAra mATenI emanA aMtaHkaraNamAM niraMtara prajavalita rahenArI eka lagana - eka jvALA.* strI : adbhuta ! atyaMta adbhuta !! AvA mahAna guNavALA mahApuruSa A kALamAM keTalA haze? puruSa : khUba thoDA. A ja vAta gAMdhIjIe eka vAra amadAvAdamAM zrImadjInI janmajayaMtI prasaMge kahI hatI : huM varSothI bhAratamAM sAcA dhArmika puruSanI zodha karato rahyo chuM, paraMtu mane Aja sudhI evA koI mahApuruSa maLyA nathI, ke je zrImad rAyacaMdabhAInI tole AvI zake."*2 strI : e to kharekhara Azcaryajanaka vAta che ! puruSa : jI hA, gAMdhIjIe emanI AtmakathAmAM paNa A pramANe ja lakhyuM che - "AgaLa jatAM huM aneka dharmAcAryonA saMparkamAM Avyo chuM. pratyeka dharmanA AcAryone maLavAno meM prayatna karyo che, paraMtu je prabhAva rAyacaMdabhAIe mArA mana para pADyo che, evo prabhAva anya koI pADI zakyA nathI. emanAM aneka vacana mArA aMtaHkaraNamAM sIdhA utarI jatAM hatAM. emanI buddhi mATe mane khUba Adara hato ane eTalo ja Adara mane emanI prAmANikatA mATe paNa hato."*3 strI : gAMdhIjInA mana para zrImadbhA ATalA gahana prabhAvanuM kAraNa zuM hatuM? puruSa : zrImadjInA uparokta guNa ane vizeSamAM teono sarvadharma samAdara, dayAdharma, satya, ahiMsA ItyAdi. eka vAra khristI dharma svIkAravA tatpara thayelA berisTara mohanadAsa gAMdhIne, zrImadjIe svayaM jaina hovA chatAM, emanA (gAMdhIjInA) potAnA-hiMdudharmamAM sudaDha karyA hatA. strI : ema ? evuM paNa banyuM hatuM ke ? puruSa : hA, gAMdhIjInI AtmakathA tathA zrImadjI sAtheno emano patravyavahAra A ghaTanAnA sAkSI che. AcArya vinobA bhAvee paNa A prasaMga viSe lakhyuM hatuM - #2 "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI" * *3 "AtmakathA" bhA.-2, pra. 1, pR. 11ra-113 "AtmakathA" bhA.-2, pra. 1 102 rAjagAtha
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ bApUnI hiMdu dharmamAM zraddhA deDha karavAmAM rAyacaMdabhAI nimitta banyA e emanA hAthe ghaTita sahaja sevA hatI, paraMtu mArA mata pramANe, janatAnI dRSTie e temanuM sarvottama kArya hatuM."*4 - strI : gAMdhIjIne svadharmamAM sthira karavA chatAM zrImadjInA manamAM badhA dharmo pratye zuM sadbhAva hato ? puruSa: nisaMdeha! svayaM gAMdhIjIe spaSTa zabdomAM lakhyuM che, "rAyacaMdabhAInA manamAM anya dharmo pratye anAdara na hato. mArI sAthe carcA karatAM kyAre ya temaNe mane ema nathI kahyuM ke mokSaprApti mATe mAre amuka dharmanuM avalaMbana levuM joIe. teoe mane AcAranA viSayamAM ja vicAra karavA kahyuM hatuM."*5 potAnA eka suvicAra-ciMtanamAM paNa zrImadjIe svayaM lakhyuM che - tuM game te dharmane mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, te dharma ane te sadAcArane tuM sevaje." ("puSpamALA'-15) strIH ahIM sarva dharma samAdaranI vAta to spaSTa thAya che. paNa gAMdhIjInA satya, ahiMsA Adino paNa zrImajI sAthe koI saMbaMdha hato ? puruSa : avazya. gAMdhIjInA satya, ahiMsA, brahmacarya, aparigraha AdinI sAdhanAnI preraNAnA mULamAM to zrImadjI ja hatA. strI : zuM kaho cho ? gAMdhIjIe A viSayamAM kyAMya kazo ullekha karyo che ? puruSa : hA, vikrama saMvata 1992nI kArtika pUrNimAnA vyAkhyAnamAM temaNe A viSe ullekha karyo che. "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI" (zrImad rAjacaMdra gaura TthInI) pustakanA pR. 72 ane 90 para A jovA maLe che. gAMdhIjIe spaSTarUpe svIkAra karyo che ke "meM aneka vyaktionAM jIvanamAMthI ghaNuM prApta karyuM che. paraMtu sahuthI vizeSa koInA jIvanamAMthI meM grahaNa karyuM hoya to te kavizrI rAjacaMdrajInA jIvanamAMthI. dayAdharma paNa huM emanA jIvanamAMthI zIkhyo chuM. A uparAMta emanA jIvanamAMthI zIkhavA maLelI be mahattvapUrNa vAto te satya ane ahiMsA. teo pote je sAcuM mAnatA e ja kahetA ane e pramANe ja AcaraNa karatA ane ahiMsA to e jaina hatA eTale emanA svabhAvamAM janmajAta hatI ja."*6 #4 tA. 17-11-1935nA roja pavanArathI lakhAyela eka patra. *5 "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI' pR. 56 *6 - zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI zrImad rAjacaMdrajI 108
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ strI H e dRSTie vicArIe to gAMdhIjIne ATalI hada sudhI prabhAvita karanAra ane temane baeNrisTara gAMdhI'mAMthI "mahAtmA gAMdhI' banAvanAra zrImad rAjacaMdrajI to AjanA, saMpUrNa vartamAna yugane prabhAvita karanAra yuga puruSa' ja kahevAya. to AvA mahApuruSanA potAnA jIvananI paNa thoDI romAMcaka ghaTanAo haze ja ne.. puruSa : thoDI ghaTanAo ja nahIM, mAtra tetrIsa varSanuM emanuM AkhuM jIvana ja romaharSaka temaja preraka che. Avo, emanA jIvananA AvA prasaMgo joIe. sAMbhaLo thoDAka : puruSa : janma - AjathI 150 varSa pUrve - 9mI navembara, 1867 ane vi.saM. 1924nI kArtika pUrNimA. strI kArtika pUrNimA! mahAna jainAcArya kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI temaja zIkha dharmanA saMsthApaka svanAmadhanya guru nAnakadevanI paNa e ja janmatithi.. puruSaH A pAvana divase, aneka pUrvajanmomAM potAnI AtmasAdhanAnI siddhi karIne janmelA, Ajanma kulayogI, apramatta jJAnAtmA, niSkAraNa karUNAzIla, sAkSAt sarasvatI' AtmajJa yugapuruSano janma thayo.... saurASTranA vavANiyA nAmaka gAmamAM.. (vAdya saMgIta - sUramaMDala) strI H putranAM lakSaNa pAraNAMmAMthI. A bALakanAM alaukika guNa bALapaNathI ja dRSTigocara thavA lAgyAM. sAta varSanI uMmare ja eka adbhuta ghaTanA banI... A yuganI eka adbhuta ghaTanA... ! puruSa : vavANiyA gAmamAM bALaka rAyacaMdanA parama hitaiSI, zarIrathI svastha, huSTapuSTa eka yuvaka hatA. nAma hatuM amIcaMda. bALaka rAyacaMda pratye emanA hRdayamAM khUba prema hato. karmagati nyArI che. eka divasa acAnaka... strI : acAnaka amIcaMdane eka bhayaMkara sApa karaDyo. (pArzvadhvani) puruSa : ane A sarpadaMzathI amIcaMdanuM akALa avasAna thayuM. amIcaMda marI gayA. (sAta varSanA bALaka rAyacaMda ane paMcANa dAdAno praveza) bALaka : (bAla svaramAM pratyAghAtapUrNa Azcaya) "marI gayA.? amIcaMdajI marI gayA ?" strIH "marI javuM' zabda sAta varSanA bALaka rAyacaMde, pahelI vAra ja sAMbhaLyo. enA aMtaramAM eka jAtano khaLabhaLATa macI gayo. e vicAramAM paDI gayo. doDato doDato bALaka Avyo enA dAdA paMcANabhAI pAse. pUchavA lAgyo - 104 rAjagAthA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALaka : "dAdA, dAdA ! marI javuM eTale zuM?" strI : dAdAne Dara lAgyo ke bALaka kyAMka gabharAI jaze. eTale spaSTa javAba na ApatAM emaNe kahyuM - dAdA : (gaMbhIra svara) jA jA beTA, nAsto karI le. bALaka : "nA dAdA, mAre nAsto nathI karavo. tame mane pahelAM samajAvo ne, ke marI javuM eTale zuM?" strI : Akhare dAdAe saMkSepamAM samajAvatAM kahyuM - dAdA marI javuM eTale have e bolaze-cAlaze nahIM, khAze-pIze nahIM... evuM badhuM. bALaka ? to have e karaze zuM? dAdA H (thoDI muMjhavaNa sAthe) kaMI nahIM, beTA ! enA zarIramAMthI prANa nIkaLI gayA, eTale loko ene smazAne laI jaze ane tyAM enA zarIrane bALI nAMkhaze. strI : paNa bALaka rAjacaMdrane e uttarathI saMtoSa na thayo. jijJAsAvaza e cupacApa saMtAIne jyAM amIcaMdanA zabane laI gayA hatA e smazAnabhUmi tarapha gayo. puruSa : smazAna pAsenA taLAvanA kinAre eka bAvaLanA jhADa para caDhIne joyuM to sAce ja loko e zarIrane bALI mUkavAnI taiyArI karatA hatA. strI : A jotAM e bALakanA komaLa hRdayamAMthI eka Aha nIkaLI gaI. (vAghadhvani) bALaka : "are ! ATalA suMdara ane bhalA mANasane, AvA paramahitaiSIne A loko bALI rahyAM che? keTalA niSphara, keTalA kUra che A loko ! dhikkAra che A lokone !" - strI aMtaramAM anubhavAtI A vedanAmAM keTalIka kSaNo vyatIta thaI. aMtaramAM vedanAnI jvALAo, bahAra bhasmIbhUta thaI rahelA zabanI agnijavALAo ! A bAhyAMtara dukhothI sabhara darzana bALakane potAnA AtmAnA UMDANamAM khecIne te laI gayuM. aMtaHkaraNamAM tattvasaMbaMdhita UhApoha jagAvanArA prazna-mahAprazna UThavA lAgyA. bALaka : (atyaMta gaMbhIra svara-pratidhvani Effect) zrImad rAjacaMdrajI 105
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ "amIcaMdanuM A zarIra to enuM e ja che ! to emAMthI jatuM zuM rahyuM? je jatuM rahyuM e tattva kayuM? zuM zarIranI aMdara paNa koI alaga tattva upasthita hatuM?" (vAgha svara) puruSa ane vRkSa para UbhA UbhA ja e potAnAM AvA gahana-gaMbhIra praznomAM UMDANamAM khovAI gayA. emanA carmacakSu sAme prajavalita citAmAM bhasma thaI rahelA potAnA priya-vyaktinA mRtadehane joI rahyAM hatA ane aMtarthakSa-aMtaranI divya AMkho janma-janmAMtaronI pAra.. eka parama satyanI jhAMkhI meLavI rahyA hatA. strI : emanI sthULa kAyA bAvaLanA jhADa para UbhI hatI, paNa aMtacetanA to aneka janmomAM joyela jagatanI yAtrA karatI karatI dehabhina zuddhAtmasvarUpano sparza karI rahI hatI ane svayaMne pUchI rahI hatI. praznonA UMDANamAM "svane zodhatI.... potAne ja pUchI rahI hatI.. puruSa : "huM koNa chuM.. ? kyAMthI Avyo chuM? mAruM vAstavika svarUpa zuM che ?" "huM koNa chuM? huM koNa chuM? huM koNa chuM?..." strI ane aMdarano eka paDado... e AvaraNa dUra thaI gayAM... janmajanmAMtaronuM rahasya khulI gayuM.. bALa jJAnAtmA rAjacaMdrane lagabhaga 800-900 pUrvajanmonuM eka calacitranI jema darzana thayuM.! adbhuta ati adbhuta hatuM e darzana...!! puruSa e calacitranI niraMtara parivartita thatI paTTI para dUra atItamAM, kyAreka bhagavAna mahAvIranA ziSyanA rUpamAM, to kyAreka koI rAjA rAjakumAranA rUpamAM dRSTigata thatAM potAnAM dehadarzanamAM bALaka rAjacaMdrane eka dezya sadA, zAzvatarUpe, sthira dekhAtuM rahyuM. potAnA parizuddha AtmAnI divyajyotinuM ! (divya vAdyasaMgIta) strI : emane potAnA pUrvajanmonuM jJAna paNa thaI gayuM ane potAnI zuddha, buddha sarvadA sthira ajara, amara AtmAnuM paNa ! puruSa AtmA ke je kyAreya mRtyu pAmato nathI, kyAreya janamato nathI. mare che - janme che to zarIra... bAhya zarIra.... strI ane pariNAme.. e zarIranI mAtra sAta varSanI vaye emaNe AtmajJAnano anubhava karyo. emane samajAI gayuM ke - "saccidAnaMdI zuddha svarUpa, avinAzI huM AtmA chuM." 106 rAjagAthA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa : A abhUtapUrva anubhave jAgrata karI dIdhI emanI supta AtmacetanAne ane svayaMprajJAne. jIvanamAM eka parivartanano prAraMbha thaI gayo. emanI supta sarasvatI jAgrata thaI gaI... ane zarU thaI gayAM emanAM kAvyasarjano... kevaLa nava varSanI uMmare emaNe rAmAyaNa para kavitA lakhI, dasamA varSe 'puSpamALA'nI racanA thaI ane soLame varSe to 'mokSamALA' nAmaka adbhuta graMtha racAI gayo ! puruSa : tatpazcAt anya aneka racanAonuM sarjana karatA karatA zrImad rAjacaMdrajI potAnI alaukika smaraNazakti ane AtmabaLanA paricAyaka 'avadhAna' prayoga karavA lAgyA. eka sAthe aneka vAto; so so vastuone smRtimAM rAkhI punaH prastuta karanAra zatAvadhAna ! strI : vidvAno, vartamAnapatro, Ama janatAe ja nahIM, bhAratanA vaoNIsaraoNye paNa temanI prazaMsA karI. emano yaza gujarAta, muMbaI ja nahIM, saMpUrNa bhArata ane sAgara pAra videzamAM paNa prasarI gayo. vaoNIsaraoNye temane IMglenDa jaI zatAvadhAnanA A prayogo karI batAvavA nimaMtraNa ApyuM. paNa... paNa... nA e ahIM ja aTakI gayA... emanI aMtacetanAe, jAgrata AtmAe emane sAvadha karyAM C puruSa : "nahIM... nahIM... A badhuM mAre kone, zA mATe, batAvavAnuM che ? A to mArI prasiddhi vadhAranArA che. A yaza, kIrti, prasiddhi ja to jIvanamAM bAdhArUpa che, AtmArthanA mArgamAM eka aDacaNarUpa che. AtmajJAnanI prAptimAM vighnarUpa che. na joIe A yaza, A siddhi prayoga, A videzagamana !" strI : ane emaNe videzayAtrA mATenAM vaoNIsaraoNya jevAnAM AmaMtraNane paNa sadhanyavAda pAchuM ThelyuM... (Harp sUramaMDaLa) puruSa : eka bAju teo IDara (gujarAta)nI girikaMdarAomAM jaI potAnI AtmAmAM lIna thaI jatA, to bIjI bAju mohamayI muMbaI nagarImAM AvI potAnA hIrA-jhaverAta I.nA vyApAranAM jAgRta kartavya-karmomAM ! gRhasthavezamAM hovA chatAM vAstavamAM to teo gupta mahAyogI ja hatA. strI : videza to zrImadbhu na gayA paNa videzathI bhArata Avela eka suzikSita tejasvI yuvaka emane ahIM ja, A mohamayI nagarI muMbaImAM maLyo. puruSa : prathama darzane ja e yuvAna emanAthI atyaMta prabhAvita thaI gayo. zrImaddnI vedhaka, pAradarzI AMkhomAM ene prakAzanAM darzana thayAM ane emanI parAprAMjala vANImAM zAMtisabhara samAdhAna. A yuvaka te baeNrisTara mohanadAsa gAMdhI. strI : pachI to e baMneno saMbaMdha gADha thato gayo. vAtacIta, carcA-vicAraNA vadhatA gayA. yuvakanA punaH videzagamana-AphrikA jatAM patravyavahAra paNa vadhato gayo. zrImad rAjacaMdrajI 100
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa : eka samaye to - prAraMbhamAM ullekha thayo che tadanusAra khristI dharma pratye jhukI rahelA berisTara gAMdhIne gaMbhIra praznottaro-patro ane pustako dvArA mArgadarzana ApI svadharmamAM-hiMdudharmamAM sthira karavAnuM mahAna kArya zrImajI dvArA thayuM. strI : gAMdhIjIne satya-ahiMsA AdinI dIkSA ApI, sarvadharma samabhAvanI samaja ApI. bhAratanI svataMtratA mATenA ahiMsaka yuddhanA parokSa preraka paNa rAjacaMdrajI ja hatA. puruSaH kevaLa gAMdhIjI ke mAtra bhAratanA ja nahIM, AjanA samasta yuga mATenA AvA mahAna upakAraka zrImad rAjacaMdrajI mAtra teMtrIsa varSanI uMmare potAnI jIvanayAtrA samApta karI mahAvidehanI mokSayAtrAnA mArge cAlI nIkaLyA. strI H emanA A jIvananI mahAna upakAraka AtmayAtrAnI sAkSIrUpa (emanA akSarahadeharUpa aneka pado, patro) mokSamALA, Atmasiddhi zAstra, apUrva avasara ItyAdi aneka amara kRtio potAnI zAzvata smRtinAM rUpamAM jagatane ApIne e cAlI nIkaLyA ! bhAratanAM sarva darzanonA sArarUpa, AtmajJAna-pradAtA emanI mahAna kRti "AtmasiddhizAstra'nA emanA ja A parama pAvana zabdo dvArA ApaNe emanI mahAna AtmAnI abhivaMdanA karatA A praznottaranuM - A vAtacItanuM samApana karIe. puruSa : "deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta, te jJAnInAM caraNamAM ho vaMdana agaNita." puruSaH Aje paNa gUMjI rahI che emanI AtmasAkSAtkAra prApti mATenI adamya jhaMkhanA bharI amiTa dhvani - kyAre thaIzuM A sarva saMbaMdhothI mukta? AtmAmAM sthira ?" "apUrva avasara evo kyAre Avaze ? kyAre thaIzuM bAhamAMtara nigraMtha jo, aMta samaya tyAM pUrNa svarUpa vitarAga thaI, pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna jo, cAra karma dhanaghAtI te vyavaccheda jyAM bhavanAM bIja taNo AtyaMtika nAza jo.... "apUrva avasara evo kyAre Avaze ?" (AkAzavANI beMgalorathI 15-6-1986nA divase prasArita) (saujanya : AkAzavANI, beMgalora) (anuvAda : zrImatI sumitrA pra. ToliyA) 108 rAjagAthA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni sahajAnaMdaghana yugapradhAna yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajInA paMthe vicarelA je mahApuruSane yugapradhAnapada-pradAnatithi pratyeka jyeSTha pUname hoya che. - prA. pratApakumAra ja. ToliyA, beMgalora (zrImad rAjacaMdrajInI "zrI AtmasiddhizAstra' rekarDanA gAyaka ane saptabhASI Atmasidhdhi' graMthanA saMpAdaka, jemanA dvArA lakhAyeluM prastuta mahapuruSanuM jIvanacaritra zrI sadagAnaMdana guruITthA' hAla ja prakAzita thayuM che.) 800 varSa pUrve thaI gayelA yugapradhAna zrI jinadattasUrijIe zrI mahAnizIthI sUtranI sAkSI ApIne, svaracita "upadezakulakImAM yugapradhAnonI saMkhyA Arya sudharmA svAmIthI mAMDIne duSpasaha sAdhu paryata 2004nI darzAvI che, je pAMcamA ArAnA aMta paryaMtano krama che." (- upAsyapade upAdeyatA pR. 26 : hindI pR. 34-35) yugapradhAna koNa ane kema ? uparyukta tAraNa ApIne svayaM zrI bhadramunijI samApanamAM, jemanA zaraNe pote ananyabhAve samarpita thayA che evA vartamAna yugapradhAna yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajInuM yugapradhAnatva sidhdha karatAM ati mahattvanI vAta Ama lakhe che : "zrImad rAjacaMdrajI te kALa, te samayanA yugapradhAna sapuruSa hatA. emanAmAM tathA prakAranI tArakazakti hatI. mATe ja nagArA para DaMkAnI coTe (temaNe) kahyuM ke "tIrthakara je samajyA ane pAmyA te A kALamAM na samajI zake athavA na pAmI zake tevuM kaMI ja nathI. A nirNaya ghaNAya vakhata thayA karI rAkhyo che. jo ke tIrthakara thavA icchA nathI, paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavA icchA che, eTalI badhI unmattatA AvI gaI che. tene zamAvavAnI zakti paNa AvI gaI che, paNa cAhIne zamAvavAnI IcchA rAkhI nathI." (- "zrImad rAjacaMdra' vacanAmRta patrAMka 170, zrI sobhAgabhAI uparano patra uMmara varSa 24) kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni 109 109
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhadramuni aMtamAM A viSe, yugapradhAna koNa ane kema gaNAya tenI saraLapaNe spaSTatA kare che : "jema tIrthakara e eka vizeSa pada che tema yugapradhAna paNa eka vizeSa pada che. kevaLa AcAryapadanI sAthe ja e padanuM kAMI sImita saMbaMdha nathI. paraMtu utsarge sAmAnya kevaLIthI mAMDIne kSAyika samyakatva yukta dravya-bhAva sAdhupada paryata e padanI vyApti che. pota-potAnA samaye jenI tAraka punyAI advitIya hoya te yugapradhAna gaNAya che. jema ke kevaLIomAM prathama yugapradhAna Arya sudharmAsvAmI gaNAyA ane sAdhupadamAM duSpasaho jA sAhu duSpasaha sAdhu aMtima yugapradhAna batAvAya che, temaja apavAde zrImad rAjacaMdrajI paNa yugapradhAna hatA, ema jJAnIonI kRpAthI jANyuM che." (- upAsyapade upAdeyatA pR. 46 H hindI pR. 50) zrI tIrthakara deve kahyA pramANe, jyAM vartamAna A kALamAM mokSamArga bahu lopa pAmI rahyo che tyAM unmattapaNe te AcarIne, tIrthakara mahAvIranA aMtima laghuziSya tarIkenI zeSa AjJAnenajinAjJAna-zirodhArya karIne, zrI sobhAgabhAI, lallujI Adi sAta munio, zrI aMbAlAlabhAI, zrI juThAbhAI, zrI popaTabhAI jevA aneka AtmArthIone tArIne, vizvane AtmajJAnanA suvarNa-zailI "Atmasidhdhi', mokSamALA', "vacanAmRtAdi amara kRtio kevaLa 33 varSanI ja alpa dehAyumAM ApIne, rAjanagara "rAjakoTamAM aMtima caraNa pAtharIne, svayaMnA "zudhdha-budhdha caitanyaghana svayaMyoti sukhadhAma" evA AtmasvarUpamAM lIna thaIne aMte svarUpasvadeza javA mahAvidehamAM zrI sImaMdhara prabhunA zrIcaraNe jeo pahoMcyA ane bAhyAMtara nigraMthI thaIne vartamAne tyAM kevaLI tarIke vicArI rahyAM che, evA zrImad rAjacaMdrajI ahIM bharatakSetramAM ekaso varSa pUrva yugapradhAnapaNe jIvI gayA, potAnI lezamAtra prasiddhine paNa gopavIne, berisTara gAMdhIne jeo "mahAtmA gAMdhIjI banAvI gayA ne jemanA dvArA dezane AjhAdI apAvI ahiMsA-sidhdhi karAvI gayA, evA yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajI paramakRpALudevane A kALanA advitIyatArakazaktidhAraka yugapradhAna nahIM to bIjA zuM gaNI zakAya ? AtmAnI anaMta zaktione jinAjJA anusarIne sidhdha karanAra svayaM to yathAsaMbhava gupta rahyA. paraMtu A "jhaverIne, A Atma-hIrAnA vyApArIne, je gAMdhIjI, laghurAjajI, sobhAgabhAIjI jevA thoDA anya jhaverIo pArakhI gayA, oLakhI gayA, temanA jIvanakALa daramyAna pratyakSa "pAmI gayA, tevI ja rIte temanA jIvanakALa pachI paNa parokSarUpe pAmI 110 rAjagAthA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ janAra, oLakhI-pArakhI janAra, ne temanA zaraNe potAnI sArIye laghutA dhArIne samarpita thaI janAra anya jhaverIomAMnA eka hatA zrI bhadramuni-sahajAnaMdaghanajI, jemaNe AraMbhamAM lakhyA mujaba temanuM, zrImadjInuM, yugapradhAnapaNuM sidhdha karyuM che, AtmasAt karyuM che. yugapradhAnane caraNe zaraNa-grahaNa-samarpaNa : yugapradhAna koNa ane kema gaNAya te ATalAthI spaSTa thaI jAya che. AvA vartamAna yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajIne temanA A janmanA samagra jIvanadarzanathI, jIvana-vicaraNathI to zrI bhadramunie oLakhyA ja, paraMtu potAnI pUrvajanmanI smRtithI paNa temano upakAra-saMbaMdha svIkAryo ane svayaM aNIzuddha, sarvasaMgaparityAgI, paMca mahAvratadhArI, paraMparA - dIkSita jaina muni hovA chatAM zrImajIne gurupade sthApyA, temanA pratye atyaMta laghutAbhAve samarpita thayA ane jIvanabhara temano ja pracAra karyo ! temanuM A samarpaNa-sUtra jovA jevuM che : "ananya AtmazaraNapradA sadgururAja videha / parAbhaktivaza caraNa meM, dharaM Atmabali eha // " A samarpaNa-sUtrane saraLabhASAmAM vistAramAM temaNe lakhyuM, gAyuM ane jIvanaparyata pracAryuM ne AcaryuM - "saphaLa thayuM bhava mahAruM ho, kRpALudeva ! pAmI zaraNa tamAruM ho, kRpALudeva ! kaLikALe A jaMbu-bharate, deha dharyo nija-para hita zarate; TALyuM moha-aMdhAruM ho ! kRpALudeva ! - saphaLa thayuM. (1) dharma DhoMgane dUra haTAvI, AtmadharmanI jyota jagAvI, karyuM cetana jaDa nyAruM ho ! kRpALu deva ! - saphaLa thayuM. (2) samyam darzana-jJAna-ramaNatA, trividha karmanI TALI mamatA, 'sahajAnaMda' lahuM pyAruM ho ! kRpALu deva ! - saphaLa thayuM. (3)" AvA mahimA-gAyaka laghutAdhAraka A bhadramuni koNa ? jema zrImadjI svayaM gupta ane sva-prasiddhithI dUra rahyAM, temaja rahyAM bhadramuni paNa ! kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni 111 111
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA viSe prAyaH cupa rahyAM - jyAM jyAM potAnA viSe jaNAvavuM, kahevuM ke lakhavuM paDyuM, te paNa nirupAye, sahajapaNe ane saMkSepamAM. paraMtu jagate, ApaNe, svahitArthe, temanA A 2014 2014nA janmazatAbdI varSe temano alpa-paricaya pAmavo Avazyaka, upakAraka, upAdeya thaze. gujarAtanA, khAsa karIne jemanI kAyA kacchanI rahI tevA khamIravaMtA kacchapradezanA temAMya jemanI deha-janma jJAti "kacchI vizAozavALa jene' kuLanI rahI tenA keTalA bhAgyazALI bhAI-baheno temane oLakhe che? oLakhavAnuM - bahArathI ane aMdarathI baMne rIte. prathama bahAranI oLakha to TUMkAmAM meLavIe to zrI bhadramunino dehajanma thayo kaccha DumarA gAmamAM - mULajIbhAInA nAme, mULA nakSatramAM, vi.saM. 1970nA bhAdrapada su. 10 sUryodaya samaye, aMgrejI dinAMka 30-8-1914 nA zubhadine. pitAmAtA hatA paramAra gotrIya vizA ozavALa aMcalagacchIya suzrAvaka zrI nAgajIbhAI sAmatabhAI kArANI ane dhanya mAtezvarI suzrAvikA nayanAdevI. temanA nAnA bhAI baheno hatA zrI morArajIbhAI ane meghabAI-bhANabAI ane pitarAI bhAIo zrI visanajI bhANajIbhAI, zrI jeThAlAla bhANajIbhAI ane zrI premajIbhAI. mAnI mIThI godamAM ja zrI navakAra mahAmaMtra, jina covisI I. dharmasaMskAra ane yatizrI ravisAgarajI pAsethI teo vizeSa dhArmikajJAna pAmyA. dhArmika saMskAra uparAMta vyAvahArika bhaNatara mATe temane DumarAnA chAtrAlayamAM dAkhala karAvAyelA, jyAMthI teo zikSako ane vidyArthImitrono prema saMpAdana karI prati ravivAre ghera AvatA ane potAnI navakAramaMtra zraddhA ane nirbhayatAno paricaya sarvatra karAvatA. aneka janmonA pUrvasaMcita karmo ane pUrvAnubhavonA saMskArone kAraNe A yogIzvara dehadhArIno bAlyAkALa romAMcaka banI rahyo. temaNe pote ja nikhAlasa sahajapaNe potAnA viSe lakhela potAnI sAva nAnI-zI "AtmakathA'mAMthI A saMketa maLe che. A viSe teo lakhe che : "e jJAnAvatAra pade. zrImad rAjacaMdrajInI asIma kRpAthI A dehadhArI nizcayAtmakarUpe evuM jANI zakela che ke pUrvanA keTalAka janmomAM kevaLa puruSavedathI A AtmAno e mahAna pavitra AtmAnI sAthe (zrImadjI sAthe) vyavahArathI nikaTano sagAI saMbaMdha ane paramArthathI dharma saMbaMdha ghaTita thayela che. temanI asImakRpAthI A AtmA pUrve anekavAra vyavahArathI rAjaRdhdhio ane paramArthathI mahAna tapatyAganA phaLasvarUpa labdhi-sidhdhio anubhavI cUkela che. 112 rAjagAthA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjaRdhdhiothI udbhava thanArA anarthothI bacavA mATe pUrvajanmamAM AyubaMdha kALamAM karelA saMkalpabaLathI A dehadhArI A dehamAM eka khAnadAna paNa upajIvanamAM sAdhAraNa sthitivALA kacchI vizA ozavALa aMcalagacchIya jaina kuTuMbamAM janmyo che. stanapAna karatAM karatAM e jananImukhethI zravaNa karIne navakAra maMtra zIkhyo. "je maMtranA prabhAvathI mAtra aDhI varSanI uMmare e svapnAvasthAmAM saMsArakUpanuM ullaMghana karI gayo. cAra varSanI uMmare tene khullI AMkhe prakAza phelAto dekhAyo... nava-dasa varSanI uMmare te pauSadhopavAsavrata, pUjA, sAMvatsarika pratikramaNa karavA lAgyo." "saMvatsarimAM cAlIsa logassano kAusagga mULajI bolyAM, bAlayogI sAdhu samA A, nirakhI loko DolyAM ! (pachI AgaLa jatAM) dvAdaza varSe paThana karyA" 'tA, rAjaprabhunAM vacano, vacano sarve rahyAM sattAmAM, jAge aMtaramAM bhajano" (gurudevanI pUjA puSpAbAI svayaMzaktiH pR. 4, 5) anyo dvArA likhita A kavi-varNana pachI temanI svayaM-likhita nAnakaDI "AtmakathA" AgaLa vadhe che : bAra varSanI uMmare tene zrImad rAjacaMdra vacanAmRtagraMtha vAMcavAnuM saubhAgya prApta thayuM. je vAMcatA e zikSA pUrva-paricita thaI. temAMthI teNe "bahu puNya kerA puMjathI".... nirakhIne navayauvanA'. "kSamApanA pATha ItyAdi sahasA kaMThastha karyA. huM koNa chuM? kyAMthI thayo?" e gAthA enI jIbha upara ramavA lAgI ane nirakhIne navayauvanA' e zikSAbaLathI laghuvayamAM saMpanna thayela) sagAIvALI kanyAno vivAhapUrve ja deha chUTI jatAM, bIjI kanyAnI sAthe thaI rahelA sagAI saMbaMdhane TALIne e AtmasamAdhi mArga para agresara thaI zakyo. pUrvakALanA janmAMtaromAM paramakRpALudeva, zrI tIrthaMkaradeva Adi aneka mahAjJAnI sapuruSonA mahAna upakAro taLe A dehadhArI anugrahabadhdha che. temanAmAMthI be sapuruSono upakAra tene A dehamAM vAraMvAra smaraNamAM AvyA kare che - eka svaliMga saMnyasta yugapradhAna zrImad zrI jinadattasUrijI ane bIjA gRhaliMga saMnyasta yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajI. A ubhaya jJAtaputronI asIma kRpA A deha para vAraMvAra anubhava karato A AtmA dhImI gatie chatAM paNa sudaDharUpe AdhyAtmika unnati zreNI para agrasara thaI rahela che." kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni ( 113 113
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA AvA mahApuNyabharyA pUrvasaMcito ane pUrvasaMskAronA kAraNe bhadramunino AtmavikAsa vilakSaNarUpe vaLAMka dhAraNa kare che - DumarA jevA nAnakaDA gAmanI alpasaMkhyaka vastInA zikSArjana-vidyArjananAM sAdhano maryAdita hovA chatAM ! DumarA gAmanI zALAmAM sAtamA dhoraNa sudhI abhyAsa karyA bAda, adhyayananI adamya icchA hovA chatAM paNa saMyogavazAt abhyAsa choDIne temane AjIvikALe muMbaI mahAnagarImAM AvavuM paDyuM - jANe vavANiyAthI A ja hetuthI muMbaI padhArelA yuvAna zrImadjI jema! jIvana-vaLAMkanI ghaTanA ane sarvasaMga parityAga : "yuvAvayano sarvasaMga parityAga paramapadane Ape che" - zrImad rAjacaMdrajI. potAnA "zudhdha budhdha caitanyaghana svayaMjyoti svarUpa zudhdhAtmAnA pUrvakALanA abhyAsanA smRti-saMskAra yuvAna mULajIbhAImAM eka dhanya, virala, alaukika anubhUtiveLAmAM jAgI gayA. "apUrva avasara evo kyAre Avaze? kyAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo ?" - paramapada prAptinI A bhAvanA mATe bAhyAMtara nigraMthadazAnuM munijIvana aMgIkAra karavAnI koI pUrvakAlIna zubha icchAne sAkAra karavAnuM tyAre temane eka nimitta' maLI gayuM. "upAdAna jo gahana hoya to pachI kahevuM zuM? potAnI 12 varSanI vaye huM koNa chuM?" nA zrImapade temanA aMtara UMDe prajavalita karelI zodha-vALA have bAhyarUpe paNa prakAzita-vistArita karavAnI dhanya veLA AvI gaI. 19 varSanI yuvAvasthAmAM tene caritArtha karavA mATe eka vairAgyapradAtA ghaTanA banI. muMbaImAM zrI punazIbhAI zeThanI peDhIno vyApAra-vikraya saMbhALavAnI temanI nokarIno haju thoDo ja kALa vItyo hato. mohamayI nagarInI bhAtabajAranuM e godAma. tenA aMdara kAryarata yuvAna mULajIbhAI. e makAnanA uparanA mALethI koI ajANa mAInA cAMdInA baTanavALA paheraNanuM tyAM paDavuM. mULajIbhAI dvArA tene taddana nispRha-nirlobhabhAve eka bAju mUkI devuM - ema samajIne ke tenA mAlika pote AvIne te laI jaze. paraMtu e paheraNanI mAlakaNa viparIta-budhdhibAI uparathI tyAM AvI caDhI, krodhanI jvALAmAM rAtI-pILI thaI gaI ane teNe mULajIbhAI para ja paheraNa-corIno Aropa lagAvI dIdho ! 114 rAjagAthA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sAruMye zAMta citte cUpacApa sahI rahelA mULajIbhAInA aMdara prazna-ciMtananI paraMparA jAgI UThI : "zuM saMsArIjanonA AvA ja Aropa-pratibhAva... ? saMsAranuM AvuM ja svarUpa ? sArA ye saMsArIo Ama ja vahI jaI rahyAM che ?... A badhAMnI vacce huM kyAM chuM ane koNa chuM ? huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?" A sva-vicAramAM DUbatAM DUbatAM teo aMtaraUMDANane 'hare pAnI paita ye / ' A aMtara-zodha jvALAnuM pariNAma hatuM - temanA dehabhAnanuM chUTI javuM... lAgI gaI eka bhAva-samAdhi, sahaja samAdhi ! thavA lAgI eka asAmAnya, alaukika, azabda anubhUti... pragaTyo aMtare nirmaLa jJAnaprakAza... ane ane jJAnanA e AlokamAM temane spaSTa darzana thayuM lokAlokanuM, lokasvarUpanuM, vartamAna vizvanuM, bharatakSetranA AtmasamAdhi-mULa mArgane bhUlIne bhaTakI gayelA sAdhu-saMto-zrAvakogRhastho-sarvanuM ane svayaMnuM paNa ! potAnA A zabdAtIta anubhavanuM varNana karavAne temane zabdo hAthe lAgatA nathI... jema tema karIne thoDA zabdomAM teo svayaM lakhe che - ... "eka uttama kSaNe eka akathya nimitta pAmIne bhavAMtaranA abhyAsa saMskArane kAraNe godAmanA ekAMta bhAgamAM svavicAramAM beThA beThA dehabhAna chUTIne sahaja samAdhi sthiti thaI gaI. e dazAmAM... jJAnanI nirmaLatAne kAraNe A du:khI duniyAnuM bhAsana thayuM. temAM bharatakSetranAM gRhasthajanonI to vAta ja zI, sAdhu-saMta paNa AtmasamAdhimArgathI lAkho yojana dUra bhaTakI gayelA dekhAyA... !' A to thaI anyonA darzananI, vartamAna vizvanA darzananI vAta, paraMtu potAnI ? ... svayaM potAnI dazAnuM paNa prAmANika darzana, Akalana, Alekhana, nirIkSaNa karatAM teo spaSTa lakhe che : "A AtmA paNa pUrve ArAdhita samAdhimArgathI vicchinna paDI gayela dekhAyo !'' vizvadarzana-AtmadarzananI A apramatta dazAmAM tatkSaNa ja temanI AtmazodhananI prazna-paraMparA vadhu AgaLa sphurita thatI cAlI nIkaLI ke, "to have mAro mArga ? kyAM javuM che mAre ?" jenA pratyuttaramAM adbhuta, apUrva anubhUtino evo eka ghaTasphoTa thanAra che evA A mahApraznane svayaM ja UThAvatAM A anubhavanA aMtamAM teo lakhepUche che : kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni 115
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mAro mArga kyAM? mAro mArga kyAM ?" - ane thayo e ghaTasphoTa... maLyo A mahApraznano mahAuttara, tatkALa prakaTelI eka AkAzavANI dvArA : A rahyo tAro mArga ! jA, sidhdhabhUmimAM jA !.. zarIrane vRkSataLe vRkSavatuM rAkhIne svarupastha banIne rahI jA ... " ane basa. pachI to kahevuM zuM? mana masta thayuM pachI zuM bole ? sarvapradezI AtmAno AnaMdasAgara AtmAnaMdanA hiloLA levA lAgyo. A anubhavagamya jJAnAnaMda lUlA-laMgaDA evA zabdomAM baMdhAIne thoDo ja vyakta thavAno hato?... zabdo varNanamAM ochA paDyA. kevaLa akathya anubhUti rahI gaI jUne che guDa' samAna ! ThIka ja kahyuM hatuM ne paramakRpALudeve - "je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM te paNa zrI bhagavAna jo ! teha svarUpane anya vANI to zuM kahe, anubhavagocara mAtra rahyuM te jJAna jo !" (apUrva avasara) ahIM zabdAtIta anubhava-saMprApta yuvAna mULajIbhAIne, pUrva prayogavaza prApta' anubhavAnaMdanI abhivyakti akathya jaNAI. A chatAM pachIthI aneka pRcchako ane jijJAsuonA samAdhAna mATe temane kyAMka kyAMka, koIka saMdarbhamAM pratyuttaromAM kahevuM paDyuM, jema ke ati-jijJAsu viduSI sAdhikA sAdhvIzrI nirmaLAzrIjI prati likhita 28-2-1970no temano A saMkSipta patrottara : "A vaiyaktika praznanA svalpa uttara sivAya adhika lakhavAno samaya ane vRtti nathI. A dehadhArIne AgAravAsamAM vasatAM mohamayI nagarI bhAtabajAra sthita godAmamAM vinA prayAse 19 varSanI vaye samAdhisthiti thaI gaI. temAM vizvanuM yUlarUpeNa avabhAsana thayuM. bharatakSetranA sAdhakonI dayanIya dazA joI. potAnA pUrvasaMskAra smRtimAM UbharAI AvyAM. tenA pachI badhdhathI mukta sarva AtmAone nIcethI upara sudhI joyAM.. je darzana pUrvasaMskAravihInone paryakrabhedana dvArA saMbhava thAya che te anAyAsa thayuM. tethI jANI zakAyuM ke pUrvabhavomAM cakrabhedana karIne ja A AtmAnuM A kSetramAM AvavAnuM thayuM che. vartamAnamAM to svarupAnusaMdhAna ja tenuM sAdhana che. adhika zuM lakhuM?" (sadguru patradhArA : zrI sahajAnaMdaghana gurugAthA pR. 122) AgAravAsamAM yuvAvasthAmAM AtmasamAdhino A adbhuta, abhUtapUrva, alaukika AnaMdAnubhava mULajIbhAIne "yuvAvasthAnA sarvasaMga-parityAga" dvArA aNagAravAsI 116 rAjagAthA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNI laI gayo. jIvanane mahAna vaLAMka (turning point of Renunciation) ApI gayo. teo A anubhavane aMte, AkAzavANI-AdezanA anusAra svarUpa thavA pelI sidhdhabhUminI zodhIne mATe tatpara thayA. A arthe saMsAratyAga karIne, bAhyAMtara nigraMtha pravajyA grahaNa karIne, vanagamana karavAnI temaNe mAtA-pitA parivArajano pAse AjJA mAgI. paraMtu A vartamAnakALamAM asaMbhava jevI, jaMgalamAM evI ghora tapasyA bharelI nigraMtha munidIkSA mATe e sau anumati zI rIte ApI zake? eka taraphathI parivArikohitaiSIjanonI paNa daDhatA ane bIjI taraphathI temane parivartita karavAnI yuvAna mULajIbhAInI paNa saMkalpa-deDhatA. Akhare pUjyA jayeSThA parivAra mAtuzrI pAnabAI bhANajIbhAI kArANInI eka tyAga-balidAna bharelI madhyasthatAthI kaMIka mArga nIkaLyo. tadanusAra prathama potAnA kuLadharmamAM-TvetAMbara jaina munidIkSA grahaNa karIne gurukuLa vAsamAM sAdhanA karavAnI anumati-AjJA vaDIloe atIva duHkhI hRdaye pradAna karI, jene temaNe zirodhArya karI. 12 varSanI kaThora AtmasAdhanA, adhyayanAsabhara gurukuLavAsa : kharataragacchIya jainAcArya zrI jinayazasUri mahArAjanA aMtevAsI AcAryazrI jinaratnasUrijInI pAvana nizrAmAM, vaizAkha zu.-6 vi.saM. 1991 budhavArane 8-5-1935nA pUrvAnyamAM kacchabhUminA lAyajA gAmamAM mahAmahotsavapUrvaka munidIkSA grahaNa karIne temaNe bAhyAMtara nirgathatvanA patha para padArpaNa karyuM. mULajIbhAI nAma miTAvIne teo bhadramuni nAmathI ghoSita karAyA. gurukuLa vAsamAM prAraMbhathI ja yuvAna bhadramunie vinayopAsanApUrvaka ekAsaNAnA ghora bAhyatapa ane svAdhyAya-dhyAnanA AtyaMtara tapanI ArAdhanA AraMbhI. "samartha jayam ! mA pamAyaNa' vALI prabhu AjJAnusAra teo kSaNabharanA paNa pramAda vagara, potAnI pUrvakALanI adhUrI sAdhanAne pUrNatAbhaNI laI javAne.... apramatta bhAvathI pravRtta thaI gayA. tyAM upAdhyAyazrI labdhimuni pAsethI temaNe vizALa zrutajJAnArjana karyuM. temaNe prakaraNagraMtha, saMskRta-prAkRta padbhASA vyAkaraNAdi, jaina-ajaina vAyagraMtha tathA aneka sUtra-Agama kaMThastha karyA. potAnA pUrvopakAraka evA jJAnAvatAra yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInA samagra sAhityanuM adhyayana-avagAhana karyuM. temanA A jJAna-svAdhyAya kacchathI karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhunI yogabhUmimAM yugapradhAna bhadramuni 110
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhana ane svAtmAnA darzana hetu dhyAnAdi ArAdhanathI temanA saghaLA gurubaMdhu paNa prabhAvita thayA. teo potAnA gurujanonA kRpApAtra ane gurubaMdhuomAM prItipAtra banyA. spaSTa Atmadarzana pAmavAnI temanI khumArI bharelI aMtara-laganInI satata prajvalita sAdhanA-jvALA sva-para prakAzaka banIne temanA sArAye gurubaMdhuone mATe paNa eka preraNAsabhara banI. te samayanI temanI eka khumArI bharelI tasvIra temanI tyAranI aMtaradazA kaMIka vyakta kare che. AvI satata-sajagatAbharI Atma-khumArI munijanomAM Aje kyAM ? (Atama anubhavarasa ke rasiyA, utare nA kabahu khumArI- ma. AnaMdaghanajI). saMkSepamAM bAra varSanA emanA yAdagAra gurukulavAsanA aneka cAturmAso bharelI emanI AtmasAdhanAyAtrAno sarvasaMga parityAga emane uttarottara paramapada prApti bhaNI ja laI janAro banI rahyo. ane A paramapada-prAptinA paMthano temano AgaLano paDAva hato ekAkI, asaMga, vana-parvatono guphAvAsa. e mATe pharI emane pelo AkAzavANI-aMtarAdeza saMbhaLAyo. A ghaTanAonuM saMkSepamAM samApana, temanA gurukuLavAsanI pUrNAhutinA temanA ja zabdomAM karIe :"dIkSAparyAyanA bAramA varSe dharmaRNa cukAvIne, uRNa thaIne, AkAzavANInA Adezane AcAramAM kAryAnvita karavA e (= svayaM) guphAvAsI banyo.' (- AtmakathA, caturtha prakaraNa, sahajAnaMdaghana gurugAthA) A guphAvAsa, ekAkI vana-vicaraNa paNa temaNe kevaLa eka vastra ane eka pAtra' sAthe agavArI mukAme guruAjJA prApta karIne AMrabhyo. temanA gurukuLavAsa ane guphAvAsanA, bhAratabharanA tIrthomAM vicAraNano temano sudIrgha, preraka, sarvopakAraka romAMcaka ItihAsa che. temAM temanI aSTApadagamana yAtrA, pAvapurImAM viduSI sAdhikA sAdhvI saralAbenane samAdhi-maraNa karAvavuM, karNATakanI gokAka guphAmAM traNa varSa maunapUrvaka ekAMtasAdhanAmAM rahevuM ane karNATakanI yugapradhAna AcAryazrI bhadrabAhunI yogabhUmimAM potAnI "pUrva-paricita sidhdhabhUmimAM jaI vasIne, potAnA jIvananA aMtima dasa varSa anekone haMpImAM zrImad rAjacaMdra Azrama sthApI, zrImadbhu praNIta mULamArge sudRDha karavA, Adi aneka dhanya dharmaprabhAvanA-prasaMgo saMgrahAyelA che. paraMtu e vizadavarNanone hAla pUratA ahIM rokIne temano mahatvano ghaTanA prasaMga laIne A prAraMbhika lekhAMka samApana karIzuM. e prasaMga che H "zrI sahajAnaMdaghanajIne yugapradhAnapada" 118 rAjagAthA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInA padAnusArI sahajAnaMdaghanajI zrI bhadramunine yugapradhAnapada | (vartamAnakALanI eka adabhUta, apUrva ghaTanA) vartamAnamAM mahAvidehakSetramAM 20 viharamAna jinomAM zrI sImaMdhara svAmInI parSadAmAM pUrvolikhita zrImad rAjacaMdrajI uparAMta zrImad devacaMdrajI, mahAyogI AnaMdaghanajI, Adi paNa kevaLI svarUpe birAjI rahyAM che, vicarI rahyAM che. zrI sImaMdhara svAmIe vartamAnamAM devalokanA "devendra deva" dAdAzrI jinadattasUrijIne AjJA ApI ke, "bharatakSetramAM jaIne zrI sahajAnaMdaghanajIne yugapradhAna' pada pradAna karo." A jinAjJA ane tyAMnA vartamAna kevalI zrImad rAjacaMdrajInA AzIrvAdathI devendradeva dAdAzrI, AcArya labdhisaMpana zrI sahajAnaMdaghanajI (bhadramuni)ne yugapradhAna padAruDha karavA mATe mahArASTranA dahANu nikaTanA boraDI nagare padhAryA. vi.saM. 2017nA prathama jeTha suda-15ne maMgaLavAra di. 30-5-1961nA divasanI e cAMdanI rAta hatI, jyAre "bhaktinI zaktino saune pratyakSa anubhava thavAno hato. amadAvAdanA ema. vADIlAla kaM.nA zrI mohanabhAI ane boraDInAM zrI hIrAcaMdabhAIe sArI pUrvavyavasthA karI hatI. bIkAneranA mejIsTreTa zrI jI.sI. cannANI, zrI agaracaMdajI nAhaTA, zrImad rAjacaMdrajInAM suputrI pU. javalabA, mahArASTranA khAdImaMtrI zrI prANalAlabhAI, muMbaI nagara nigama pArSada zrI jIvarAjabhAI Adi 15 pratiSThita lokonI eka samiti racAI. zrI sahajAnaMdaghanajI boraDInA samudra taTe janamedanI vacce pUrNimA-bhaktinI "sahajAtma svarUpa paramaguru" dhUna bhaktinI mastIbhera jhIlAvI rahyAM hatA - brAhmamuhUrta sudhI A dhUna sAgaranA mojAM sAthe jANe spardhA karatI guMjatI-jhumatI rahI. munie tyAre sapheda cAdara oDhI hatI, ne AkAzamAM hatI zvetacAMdanI ! A bAju nikaTastha eka baMgalAmAM eka oraDI aMdara zrI bhadramunijInA saMsArI kAkIbA ane temanAM uttarAdhikArI bhaktAtmA AtmajJA mAtAjI dhanadevIjIne pUrI devAyA hatA. A oraDImAM bhaktinA sAkSAt svarUpa evA mAtAjI dhyAnastha thayA tyAre tyAM jenI yAdI banAvAI gaI tevI pAMca vastuo - prabhucitra, yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInA padAnusArI sahajAnaMdaghanajI... 119
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATa, bAjoTa, thALI ane agarabattI - ja hatI ane mAtAjInI jANe "jaDatI laIne temane sapheda sADI paridhAna karAvAI hatI. oraDIne baMdha karIne, tALuM mArIne, cAvI uparokta samiti pAse rakhAI hatI. brAhmamuhUrta bAda prabhAte jyAre e oraDI kholavAmAM AvI tyAre nikaTastha sAgarataTe satata guMjatI dhUna vacce eka divya sugaMdha sarvatra prasarI gaI..... | divya vAsakSepa ane kumakuma, ke jemAMthI e sugaMdha prasarI rahI hatI, sArI e. oraDImAM patharAyA hatA. tyAM vizeSarUpe traNa divyo pragaTa thayA hatA - eka thALImAM kuMkuma raMgI sugaMdhita akSata ane bIjImAM rajatamaya zrIphaLa jenA upara ratnatraya sidhdhazilA sahita svastika temaja "zrI sImaMdhara savAmI-mahAvideha kSetra" akSarAMkita hatA temaja cAMdInI paTTikA upara nimna zloka utkIrNita hato - "indrAdayo natAyasya, pAdapadme munirhi saH / yupradhAna sahanAnaMdadhano bhArate ." arthAtu jenA caraNakamaLomAM IndrAdi devo natamastaka che e sahajAnaMdaghana muni ja bhAratavarSamAM AjanA yugapradhAna che. tyAre zrI sahajAnaMdaghanajInI pelI zveta cAdara paNa kesarI raMganI upasthita thaI hatI ane zrI mAtAjInA sveta vastranI sADI kesarI raMganI banI gaI hatI ! zrI mAtAjI tyArathI "jagatamAtA' rUpe gaNAyA-pUjAyA. - bhaktimAM nihita anaMta zaktino, AtmAnI anaMta zaktino A pratyakSa purAvo hato ! jeTha zukalA pUrNimAnA A bhakti-prasaMge AnaMdollAsanuM ane bhaktinI masInuM to pUchavuM ja zuM? tenA aneka varNano aneka caritra-lekhakoe AlekhyAM che. paraMtu zrI sahajAnaMdaghanajIne thayeluM A yugapradhAnapada, spaSTarUpe sidhdha-darzita yugapradhAnapada pradAna A kALamAM durlabha che. tevA ja durlabha, abhUtapUrva, ananya che temanI AtmAnubhUtinAM aneka prasaMgo, jenAM rahasyo temanI svayaM-likhita "anubhUti vI. sAvA, samakSa-sAra, sahajAnaMdasudhA, I.mAM saMgharAyelA che. sadanAnaMda sudhImAM temano adbhuta padya-lekhana saMgraha samAyo che. temAM cha padano patra jevA paramakRpALudevanA huM to AtmA chuM I. aneka vacanAmRtone 'pardhada-rahasya zIrSakathI padyarUpa ApI geya banAvI mUkyA che. e lakhyA mAtra ja nathI, jIvanabhara mastIbhera svayaM gAyA ane sAdhaka samUho pAse gavarAvyA-jhAlAvyA paNa che ! AnI sI.DI. 1200 rAjagAthA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa banI che. patrAvalI uparAMta svayaMsvaramAM rekarDa thayelA AtmasAkSAtkAra vaI gAmavaoma, kAtma mAna-vItarIti, pAMca samavAya, Atma-pakaDa, sAkAra-nirAkAra, Adi aneka abhUtapUrva rekarDa pravacanomAM rAja-vANIsAra to vizeSarUpe saMgrahIta che. je yugoyugo sudhI aneka zodhako-sAdhakono patha prazasta karanArA che. svayaMnA avAjanA A ati durlabha, ananya rekarDa pravacano je moTA bhAganA A lekhakanA agraja zrImad rAjacaMdra Azrama, hepInA pUrva adhyakSa ane ananya svapnadRSTA sadgurubhakta sva. zrI caMdubhAI ToliyAe samaya samaya para bhaktibhAve rekarDa karI saMgrahIta karelA. te vakhatanA sAmAnya TeIpa-rekarDaro para utArelA mahadaMzanI jarjarita sthUla TeIpo ane thoDI keseTonA A bahumUlA pravacano (hindI, gujarAtI)ne bhAre parizrama ane kALajIpUrvaka anekavAra moMghA prophezanala rekarDiMga TuDiyomAM, aneka prakriyAo dvArA utArAyA, parivartita-TrAnsaphara karAyAM. sarva prakAranI pArAvAra pratikULatAo ane agniparIkSAo pachI kevaLa gurukRpAnA ja baLe, A lekhaka-saMpAdaka, jIvanabharanAvigata 47 varSonA satata, sajaga puruSArtha bAda, sadgurunI A AdhyAtmika saMpadA taiyAra karI zakyo che ane vartamAnanI temaja bhaviSyanI sAdhanA-jijJAsA-tRSAtura peDhIne mATe ("rakhopAM kone sopavA ho jI?"nI suyogyonI zodhapUrvaka) e mUkIne jaI rahyo che. AmAMnA eke eka pravacana ane tenA viSayo adbhuta che, aMtarAnubhUtipUrNa che, asAmAnya che, abhUtapUrva che, AnaMda-zAMti ane prayogano anubhUti patha-pradAtA che. bhaviSyano tRSAtura, guNAnumodaka, sAdhaka-zodhaka, yathArtha vitarAgamaya-ArAdhaka aMtarthakSa saMpanna zrotA ja e sidhdha karI deze ke A kALe AvI vItarAga vANI kyAMthI ?.. paramakRpALudeva zrImadjInI ane vItarAga bhagavaMtonI ja vANIne pratidhvanita-pratibiMbita karatA A syAdvAdazailInA, samagra-sarvAgINa, maMjula, prabhAvaka, pathadarzaka, pramAda-khaMkheratA prabodhaka pravacano paryApta che - temanA, sahajAnaMdaghanajInA yugapradhAnatvanI pratIti ApavA mATe. bhavyajIvonI bhAvi peDhI AnI sAkha pUraze. Aja sudhI upalabdha prAyaH 57 jeTalA A paramaguruvANI pravacano, nimna zIrSakothI pUjyA mAtAjI dvArA prerita, prAraMbhita vAsakSepita, AzIrvAda-pradatta zrI vardhamAna bhAratI-jinabhAratI beMgalorathI prakAzita ane upalabdha che. tenA zIrSako-viSayonI yAdI A pustakamAM apAI che. temanAM A sarjano ane jIvanabharanA anekone tAranAra aneka tAraka-prasaMgo, temanA ratnamayI sarvotkRSTa sAdhanAmaya jIvana jeTalA ja mahatvanAM hoIne temanA yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInA padAnusArI sahajAnaMdaghanajI.. 121
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ yugapradhAnapadanI pratIti karAve che. munizrI AnaMdaghanavijayajI, munizrI caMdraprabhasAgaralalitaprabhasAgarajI, agaracaMdajI-bhaMvaralAlajI nAhaTA baMdhu uparAMta aneka jJAtaajJAta dekhAoe temane aMtarathI oLakhIne ArAdhyA ne biradAvyA che. temane pratyakSapaNe nahIM jonAra chatAM dUrathI zrI makaraMda dave jevA RSi-kavie temanI sAdhanAmAM apUrva adhyAtmano prakAza joyo che. te ja rIte uparyukta boraDI prasaMga pachI temanA dvArA karNATakanI yugapradhAna bhadrabAhusvAmInI bhUmi haMpI para yugapradhAna yugapuruSa "zrImad rAjacaMdra Azrama' sthapAyo tene joIne zrImadbhA prabudhdha adhyetA vidyartha zrI vasaMtabhAI khokhANI ahobhAvathI bolI UThyA hatA ke - "sahajAnaMdaghanajInI laghutA keTalI ke temaNe potAnA nahIM, zrImadbhA nAme Azrama sthApyo, pote yugapradhAna chatai !" sadAkALa jaya-vijaya ho AvA mahA-laghutAdhAraka yugapradhAnano ! // OM zAntiH // ekAvatArI yugapradhAna pada yugapradhAna padadhArI sahajAnaMda ekAvatArI, ekAvatArI prabhu ekAvatArI...yugapradhAna padadhArI varSa ogaNIsame lAgI samAdhi, mohamayI nagare bhArI.... sahajAnaMda ekAvatArI mokSa mAragarnu rahasya pratyakSa karI, banyA mahA vratadhArI..... sahajAnaMda ekAvatArI zrI jinaratnasUri - pada nizrA, varSa bAre seva sArI.... sahajAnaMda ekAvatArI pachI guphA - giri - bano vicaratAM, karI Atma-sAdhanA bhArI..... sahajAnaMda ekAvatArI 2 yugapradhAna - pada devoo ApyuM, boraDI nagara mojhArI.... sahajAnaMda ekAvatArI karNATake haMpI ratnakUTa kaMdarA, vAtAvaraNa manohArI..... sahajAnaMda ekAvatArI 3 saMghe sthApyuM A rAjacaMdra Azrama, mahimA e pragaTa tamArI.... sahajAnaMda ekAvatArI kRpAludevano mArga dIpAvyo, Atma sAmarthya vistArI..... sahajAnaMda ekAvatArI 4 sAcA guru Apa A kalikAle, malyA mane upakArI..... sahajAnaMda ekAvatArI Atma-jJAnI thaI Apa pratApe, dhanabAI jAU~ balihArI..... sahajAnaMda ekAvatArI 5 - pU. mAtAjI dhanadevIjI. (bhakti jharaNAM) 12 rAjagAtha
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zrImad rAjacaMdrajIno tattvabodha prabodhatI yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajInI svayaMnI AtmAnubhUta vANImAM abhUtapUrva "paramaguru pravacana' kramika sIDIno keseTa mAlA saMpuTa. krama viSaya-zIrSaka bhASA avadhi 1 zrI kalpasUtra-1 : paryuSaNanI paribhASA hindI 90 mi. 2 zrI kalpasUtra-2 : upAdAna-nimitta 3 zrI kalpasUtra-3 : dasa kalpa, AcAra 4 zrI kalpasUtra-4 : "darzana vizuddhi" 5 zrI kalpasUtra-5 : "navakAra" Atmatattva 6 zrI kalpasUtra-6 : dravya bhAvapUjA AtmAvalokana, 1 kartavya 7 zrI kalpasUtra-7 : kalpa0caritrAraMbha aSTama tapa 8 zrI kalpasUtra-8 : tIrthakaro, 27 pUrvabhavo, maMgalakSaNa 9 zrI kalpasUtra-9 : 10 AcAra, mahAvIra janma 10 zrI kalpasUtra-10 : bAlakrIDA, saMgama, dIkSA 11 zrI kalpasUtra-11 : mahAvIra + pArzvanAtha caritra 12 zrI kalpasUtra-12 : anya jina + kevalI 13 zrI kalpasUtra-13 : sthavirAvalI saMpUrNa 14 dazalakSaNa-1 : bhUmikA : bhAdra. zu. 5. 15 dazalakSaNa-2 " 60 mi. 16 dazalakSaNa-3 : 4 kaSAya, vinayaguNa 17 dazalakSaNa-4 : lobha, parigraha, dharma - 90 mi. 18 dazalakSaNa-5 : apramAda, satya, saMyama 19 dazalakSaNa-6 : kSamAguNa 20 dazalakSaNa-7 : samApana, stavana 21 dazalakSaNa-8 : bhAdra. zu. 10 (ekabAju) (zrImad rAja. zatAbdI) " 22 dazalakSaNa-9-10 : zrImad rAjacaMdra zatAbdI-(zeSa) 2 23 niyamasAra, kSamApanA 24 AtmasAkSAtkArano anubhavakrama (sAdhanAprayoga)-1 jayapura 25 AtmasAkSAtkArano anubhavakrama (sAdhanAprayoga)-2 jayapura 26 AtmasAkSAtkArano anubhavakrama (sAdhanAprayoga)-3 jayapura 27 AtmasAkSAtkArano anubhavakrama (sAdhanAprayoga)-4 jayapura 28 AtmasAkSAtkArano anubhavakrama (sAdhanAprayoga)-5 jayapura zrImad rAjacaMdrajIno tattvabodha prabodhatI... 123
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 dharmasamanvaya-1 (jayapura) 30 dharmasamanvaya-2 (jayapura) 31 paramagurupravacana-1 pAMca-samavAya 32 paramagurupravacana-2 : satpuruSArtha 33 paramagurupravacana-3 sAkAra-nirAkAra 34 paramagurupravacana-4 AdhyAtmikatA 3pa paramagurupravacana-5 : AtmasAdhanA 36 paramagurupravacana-6 : AtmA paramacaraNe 37 paramagurupravacana-7 : zrImadjI jJAnadazA 38 paramagurupravacana-8 : AtmapakaDa 39 paramagurupravacana-9 : AtmAnubhavakrama 40 paramagurupravacana-10 : mAyika sukhatyAga 41 paramagurupravacana-11 : ahiMsAcarcA, pada 42 paramagurupravacana-12 : sukhaduHkhakAraNa 43 paramagurupravacana-13 : sAdhanAvazyaka guNo 44 paramagurupravacana-14 : "huM koNa chuM ?" 45 paramagurupravacana-15 : samAdhimaraNa kI kalA 46 paramagurupravacana-16 : adhyAsa, AtmasmaraNa 47 Atmadarzana-vizvadarzana-ATha yogadRSTi, vizvamaitrI 48 aSTApada aMtardarzana rahasya 49 samyaktva-sAmAyika-sabhAcarcA 50 AtmAnI anubhUti-1 51 AtmAnI anubhUti-2 pa2 navakAra mahimA (kalpapravacana saMkSepamAM) 53 prabhu-pada (svayaMsvara) 54 sahajAnaMdapada (svayaMsvara, pravacanasaha) hindI 90 mi. 124 64 ,, gujarAtI 60 mi. hindI hindI 90 mi. hindI hindI 60 mi. gujarAtI hindI 90 mi. hindI 60 mi. gujarAtI 90 mi. ,, hindI hindI ,, hindI hindI hindI gujarAtI gujarAtI gujarAtI gujarAtI ,, gujarAtI 90 mi. 99 ,, gujarAtI "" " "" 29 mULa rekarDiMga H sva. caMdubhAI ToliyA, navInabhAI jhaverI saMpAdana : prA. pratApakumAra ToliyA, zrImatI sumitrA ToliyA prakAzana ane prApti : vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana prabhAta kompalekSa, ke.jI. roDa, beMgalora-560009. phona : 09611231580 99 99 ,, ,, ,, ,, "" hindI 90/60 hindI 90 mi. "" 60 mi. "" 55 sahajAnaMdasudhA (pra. + su. + ki. ToliyA) 56 mAtR-vANI-1 (tattvavijJAna svAdhyAya) 57 mAtR-vANI-2 (tattvavikSAna svAdhyAya) (pU. mAtAjI dhanadevIjInA svayaM svaramAM) (haju aneka vadhu nirmANa, saMpAdana heThaLa) mUlataH sAdA rekarDaronAM kAcAM sAdhano para rekiMga thayelI A bahumUlya viSayonI sI.DI. zakya teTalI zuddha karAvAI guNavattA sudhArAI che, chatAM keTalIka kSamya gaNavA vi. ,, ,, ,, ,, rAjagAthA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 bhadramuninI pRSThabhUmi bhAratanI zramaNadhArAnA vartamAnakALanA parama pravartaka, covIsamA carama tIrthakara bhagavAna mahAvIranI pATa paraMparAnA uttarAdhikArI hatA UrdhvaretA aMtima zrutakevalI, cauda pUrvadhara, "zrI kalpasUtra' praNetA yugapradhAna zrI bhadrabAhu svAmI. bhagavAna mahAvIranI vihArabhUmi bihAra ane emanI potAnI mahAprANa dhyAnasAdhanAnI bhUmi nepALa - pUrvabhAratathI lagabhaga be hajAra varSa pahelAM teo aneka (prAyaH bAra hajAra jeTalA) munio sAthe A girikaMdarAmaya yogabhUmi-vidyAbhUmi karNATakamAM padhAryA. kevaLa karNATakamAM ja nahIM, jyAM Aje vilupta thaI gaI che evI zramaNadhArAnA 20mA tIrthakara bhagavAna munisuvrata svAmIno pUrNa prabhAva dharatInA kaNakaNamAM temaja AkAza-avakAzanA aNue aNumAM taraMgita-AMdolita hato, evA samasta dakSiNa bhArata para temano prabhAva-temanuM vyaktitva chavAI gayA. pariNAmasvarUpa, samIpavartI kerala, tamilanADu ane AMdhrapradezanAM saMskRti-bhASA temaja sAhitya upara paNa bhadrabAhusvAmIno mahAprabhAva chavAI gayo. A pradezonuM saMpUrNa sAhitya e prabhAvathI anuprANita thaI gayuM. kannaDa bhASAmAM to AhatojinonAM tattvabodhanuM Alekhana ane purANa caritrakathAonAM gAna gAnAra paMpA, rannA, janA, anA, bopannA, ratnAkara ItyAdi jaina kavi-manISionI eka hAramALA ja upasthita thaI gaI. kanaDa sAhityamAMnuM lagabhaga 95% sAhitya jaina sAhityathI pariplAvita thaI gayuM ! guNavattA temaja vistAra baMne (quality & quantity) daSTie jaina sAhitya dvArA eka viziSTa-samRddha mAnavajIvananuM eka anupama udAharaNa - eka pratimAne upasthita karI dIdhuM. kannaDanA prathama mahAkavi paMpAe zrutadevI mAtA sarasvatIne jinavANI mAtA sarasvatInA rUpamAM sthApita karI enA mahimAne eka navI paribhASA ApI. nUtana rUpe AlekhyuM : "mAri vinezvara vALI sarasvatI, sarva jinezvara vANI sarasvatI / " bhadramuninI pRSThabhUmi 125
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ to tattvajJa kavi ratnAkara varNIe jinezvarabodhita jagata svarUpane A rIte nUtana rUpe AlekhyuM : "manu vui chu, paNa tanA ! manadoLu nizcaya, raLiyada kottige|" zuM zuM AlekhavuM? AvuM marmabharyuM tattva sAhitya ja nahIM, gIta-vItarAga' jevI saMgItakRtio, "bhUvalaya' jevI gaNitAnuyoganI kRtio ane zravaNa belagola - bAhubalI samI aneka ciraMtana jaina zilpa-kRtio zrI bhadrabAhu prabhAvita paravartI kALamAM niraMtara nirmita thatI rahI. bhadrabAhu svAmI dvArA parizodhita jainadharmanA prabhAvathI prabhAvita karNATakanI AvI dhanyabhUmi-yogabhUmimAM padArpaNa karyuM bhadramuni-sahajAnaMdaghanajIe. jinendra bhagavaMto dvArA kathita-zrImad rAjacaMdrajI dvArA prakAzita, lupta-gupta evA mULamArga AtmadharmanI jyoti jagAvavA, alakhanI dhUna jagAvavA, pazcima bhAratanA gujarAtanI kacchanI bhUmithI nIkaLI, zatruMjaya-giranAra-bhadrezvaranI tIrthabhUmithI uttara bhAratamAM aSTApada ane pUrvamAM sametazikhara, pAvApurI, khaMDagiri-udayagiri, Adi tIrthonI sparzanA karatA, aneka girikaMdarAomAM maunapUrvaka ekAMtavAsamAM bhagavAna mahAvIranI jema ja vicaraNa karatA karatA teo karNATakamAM AvI pahoMcyA... ! bhadrabAhu svAmIthI prabhAvita paMpA Adi jaina mahAkavioe jinezvara bhagavaMtanI je jinavANIno mahimA kanaDa bhASAmAM gAyo hato enI gauravagarimA, potAnA pUrva janmanA upakAraka, "ananya AtmazaraNapradAtA', yugapradhAna, jina mULamArganA parizodhaka, mahAtmA gAMdhIjInA AdhyAtmika mArgadarzaka, zrImad rAjacaMdrajIe paNa gujarAtImAM mahAgaMbhIra, arthasabhara zabdomAM gAI ane eno ja pratighoSa karNATakanI A puNya dharA para guMjAvavA mATe ja jANe bhadramuni gAI rahyAM - "anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI... jinezvarataNI vANI.. jeNe jANI teNe jANI che."* aho ! A paNa kevo sAMketika yogAnuyoga.... ! karNATaka ane gujarAta ! AhaMtu mahipuruSonAM pavitra caraNakamaLanA sparzathI pavitra A baMne Arya pradezonI bhUmimAM kevo samAnatAsabhara eka-zo jinavANIno * zrImad rAjacaMdra vacanAmRta - bhakti kartavya. 126 rAjagAthA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahimA !! baMne bhinna-bhinna bhASAnA vANIrUponA preraka-sarjaka ane gAna karanAra paNa kevA mahAna puruSo... !!! aMtima zrutakevalI bhadrabAhusvAmI, zrImad rAjacaMdrajI ane bhadramuni sahajAnaMdaghajI... sarva ArSadraSTA, yugapuruSa, yugapradhAna mahAmAnava... ! bhadrabAhusvAmInA caraNothI pavitra banelI urvarA bhUmi para bhadramuni padhAryAM - zrImad rAjacaMdrajIno, mahAvIra prabhu dvArA praNIta jinamArgano, yugasaMdeza laIne : bhagavAna mahAvIrano e ja vartamAnakAlIna yugabodha ke jene cauda pUrvadhara mahAjJAnI, mahAprANa-dhyAnI, aMtima zrutakevalI yugapradhAna bhadrabAhu svAmIe kyAreka ahIMnI yogabhUmimAM bIjanA rUpamAM vAvyo hato. ahIMnI prANasabhara havAmAM laherAvyo hato. ahIMnI girikaMdarAomAM gAIne guMjAvyo hato... basa - mULa mArganI e ja prabhuvIranI vANIne, zrImadbhu dvArA guMjAyamAna maMtrane, pharI guMjAvavo hato... e mULa dhvani hato - AtmAno... jaDa dehathI bhinna kevaLa cetana-AtmAno...caitanyAtmAno ! zatAbdiothI vistRta svayaM vItarAga mArganA ja AtmAno !! dehArthamAM, jaDakriyA ane zuSka jJAnamAM DUbI gayela mahAsamartha, anaMta vIryavAna AtmAno !!! A badhA mahApuruSoe e vIravANIne ja ahIM alakha jagAvIne mukta kaMThe ghoSita karI, pratighoSita karI. bhagavAna mahAvIra, sudharmAsvAmI, bhadrabAhusvAmI, kuMdakuMdAcArya, zrImad rAjacaMdra... sarvanA e AtmaghoSanA duMdubhinAdane bhadramunisahajAnaMdaghanajIe karNATaka temaja dakSiNa bhAratanI bhUminAM kaNa-kaNamAM guMjAvI dIdho. badhe ja emano mastIsabhara A tAttvika gAnano ghoSa guMjavA lAgyo - emanI khanakAra karatI, saunI pramAda nidrAno bhaMga karatI khaMjarInA jhaNakAranI sAthe :"huM to AtmA chuM jaDa zarIra nathI." "sahajAtmasvarupa parama guru..." "sahajAnaMdI zuddha svarupI avinAzI hu AtmA chuM...." "bhinna chuM sarvathI sarva prakAre.' "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re" "kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna... bhadramuninI pRSThabhUmi 120
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahiye kevaLajJAna te deha chatAM nirvANa...." "zuddha buddha caitanyadhana svayaMjyoti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM, kara vicAra to pAma!" zrImad rAjacaMdrajInA "AtmasiddhizAstra' temaja bIjI maMgala kRtiono A mahAghoSa sarvatra graMjita-anugaMjita karavAnuM kArya sahajAnaMdaghanajInuM jIvanakArya banI gayuM, eka jIvanadharma, eka mizana ja banI gayuM. e to mAtra dakSiNa bhArata ke bhAratabharamAM ja nahIM, A vItarAgavANInA mahAghoSane saMpUrNa vizvamAM prasAritA karavA IcchatA hatA jeno A paMkti lekhaka sAkSI che. vartamAna yugamAM zrImajI dvArA abhivyakta vANI vizvaguru prabhu mahAvIranI ja vANI hatI. parizuddha-pariSkRta, pramANabhUta vANI-jinavANI hatI. bhagavAna mahAvIranA mahApuruSArthI uttarAdhikArI evA bhadrabAhu-bhadramuni jevA ene zI rIte bhulAvI zake ? ItihAsa sAkSI che. dakSiNa bhAratamAM bhadrabAhu svAmIne temaja temanA paravartIkAlIna jainAcAryo temaja nigraMtha munione aneka ghora upasarga-kaSTo sahana karavA paDyAM hatAM. teonI upara cAre bAjuthI asaMkhya joSI-jainaSI-atyAcArI AtatAthI loko dvArA upasarga, maraNAMta upasarga niraMtara thatA rahyA. ghoDAonA paga taLe kacarI nAkhavAnA ane jIvatA bALI mUkavA sudhInA bhayaMkara upasarga AvatA rahyA ! paNa mahAvIranA A vIra, sahanazIla anuyAyIo paristhitinA prabhAvathI jarA paNa vicalita thayA vinA, dehabhAvathI mukta-AtmabhAvamAM lIna rahI sthira rahyA jinamArga para !! keTalI abhivaMdanA.... keTalI anumodanA karIe A sarva mahApuruSonI.. AtmasAdhakonI....? bhadramunine paNa jinamArganuM anusaraNa karavAmAM, zrImajI dvArA pratibodhita vItarAgavANI prasArita karavAmAM ane AtmajJAna saha vItarAgatA sAdhIne siddha karavAmAM ahIM aneka upasarga-pariSaha sahana karavA paDyA hatA. paraMtu teo to potAnA nirdhArita rAjamArga para aDaga rahyA ane potAnI AnaMdabharI mastI sAthe gAtA ane gavaDAvatA rahyA - "cho bIjA unmArge cAlatA ho lAla ane mAne sanmArga prabhAva re, tethI DagIe nahIM rAjamArgathI ho lAla Atmasvarupa ArAdhavA." * sahajAnaMda sudhA pR. 114. 128 rAjagAthA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ghora kaLiyugamAM - A paMcamakALamAM, sukhasuvidhAonI ja kAmanA karanAra, dehAsakta manuSyonA A yugamAM AvA aDaga rahenAra A 'sahajAnaMdaghana' nAma dhAraNa karanAra A bhadramuni koNa hatA ? kaI mATInA banelA hatA teo ? kaI svanAmadhanyA mAtAnA putra hatA teo ? kyAMthI padhAryA hatA teo ane kevA kevA upasargapariSahonI vacce emaNe potAno AtmavikAsa karyo hato ? emanA dehano... bAhya jIvanano paricaya pUchanAra praznakartAne teoe pratyuttara ApatAM ThIka ja kahyuM hatuM : "nAma sahanAnaMn merA, nAma sahanAnaMva, agama veza, abhaddha nAra vAsI maiM nirde... / '' chatAM ya, emanA AMtiraka sUkSma paricayanI sAthe sAthe emano bAhya-sthULa paricaya meLavavA mATe thoDI bALaceSTA karIe... hA... bALaceSTA ja ne - bhadramunijI samAna svAnubhUtisaMpanna mahApuruSonA jIvanano sthULa temaja sUkSma - samagra paricaya' sAcA arthamAM meLavavo (In right Perspective) atyaMta duSkara hovAthI ApaNe mATe e saMbhava kyAMthI ? teonI akalpya UMcAIne mApavAnI kSamatA ApaNA adhUrA, tUTyA-phUTyA mAnadaMDomAM kyAM hoya ? emano vAstavika paricaya arthAt emanI samagra jJAnadazAne samajavAno prayatna karavo muzkela. A vastune teoe potAnI atyaMta arthagaMbhIra, mahAna racanA samajJatAramAM AlekhI che jenI vicAraNA ApaNe AgaLa graMthanA aMtima pRSThomAM avasare karIzuM. - sahajAnaMdaghanajI, pUrvanuM muni-nAma 'bhadramuni', dIkSA pahelA zrAvaka jIvananuM nAma - mULa nakSatramAM janmelA hovAthI - mULajIbhAI. A dehane dhAraNa karavA to teo AvyA hatA gujarAtanA kacchamAM DumarA nAmaka gAmamAM vikrama saMvata 1970nI bhAdrapada mAsanI zukla pakSanI pUrNAtithi dasamI (30-8-1913)nA zubha divase, paraMtu A janmanI pahelAnA to aneka janmonI eka mahAzRMkhalAnI eka pRSThabhUmi hatI. paNa e zRMkhalAnA saMbaMdhamAM UMDA utaravAne badale ApaNe vividha prasaMgomAM emanA svayaMnA zabdomAM ja kathita pUrvakathAnA keTalAka saMketone ja AdhAra mAnI cAlIe. teoe potAnI saMkSipta AtmakathAmAM temaja anya aneka vakhata ullekha karyo che ane kahyuM che ke teo vIsamA jaina tIrthaMkara bhagavAna zrI munisuvrata svAmInI nizrAmAM nigraMtha muni hatA ane karNATakanI A haMpI kSetranI yogabhUmimAM ja prabhunI sAthe bhadramuninI pRSThabhUmi 129
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanI kSetrasparzanA-bhUmisparzanA thaI hatI. svayaM bhadramunijIe A ratnakUTa-hemakUTanI AsapAsanAM kSetromAM bhramaNa karI karelI aitihAsika zodha pachI eka saMzodhanapUrNa lekha lakhyo hato - vijayanagara sAmrAjyamAM jainadharmanuM sthAna" e lekhamAM parokSa rUpamAM thoDo ja saMketa karyA pachI ratnakUTa hepInI A dharatI para prathama vakhata padArpaNa karatI vakhate teo kahe che: "jenI tane IcchA hatI e A ja tArI pUrva-paricita yogabhUmi che." "ahIM bhagavAna munisuvratasvAmInA kALamAM ane emanI nizrAmAM amAruM vicaraNa thayuM hatuM." ane teone smRtimAM tema ja divyadRSTimAM A yogabhUmi karNATakanA A prAcIna jaina tIrthanI divyatA ane mahattAnuM darzana thayuM hatuM - "karNATe vikaTa tarakaTe, hemakUTe ca bhoTe ca / zrImat tIrthaMkarANAm pratidinaM bhAvato'haM namAmi // "* (jinavarabhavanAnAm bhAvato'haM namAmi / ) anyatra zrI sahajAnaMdaghanajIe potAnA mahatvapUrNa Alekha "upAsyapade upAdeyatA*1mAM paNa A bhUminuM varNana karatA keTalAka saMketo ApyA che. AgaLa aneka sthAna para zrImad rAjacaMdrajI samAna potAnA upakAraka upAya sAthenA potAnA pUrvajanmonA saMbaMdhono temaja pUrvakRta upakArono ullekha karela che. udAharaNarUpe - zrImad rAjacaMdra zatAbdi samaye 1967mAM hampImAM teoe Apela pravacana - zrImadgI kSa jJAnazA' #2 saMkSepamAM karNATaka, ratnakUTa hampI, gokAka Adi yogabhUmi sAthe emano pUrvasaMbaMdha avazya hato e saMdehavihIna ane nirvivAda hakIkata che. munisuvrata bhagavAna, tatkAlIna 140 jinAlaya ane rAmAyaNakAlIna kiSThidhA nagarImAM bhagavAna rAma, hanumAnajI, vANI-sugrIva Adi vidyAdharonI bhUmi viSayaka avAranavAra bhadramunijInA ullekhathI A vAta spaSTa thAya che. paravartIkAlIna vijayanagaranI hepInI khaMDera samI dharatI para (jyAM paNa hemakUTanA Aje vidyamAna 32 bhagna jinAlaya !) AvatAM pahelA gokAkanI guphAmAM - je AcArya zrI zAMtisAgarajInA samAdhimaraNa heta vyavasthita ArakSita karavAmAM AvI hatI - * jinabhAratI dvArA prakAzita. *2 jinabhAratI pustikA + sI.DI. 130 rAjagAthA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa varSa sudhI emano maunasAdhanAvAsa ane jIvananA aMtima samaya sudhI ahIM sthiratA temaja paramayogasAdhanA saha haMpI guphAmAMthI ja samAdhimaraNapUrvaka mahAvideha prati mahAprayANa - A badhuM karNATakamAM ja thayuM. - bhadrabAhusvAmIvatuM ! A paNa emano kevo udaya ane karNATakanI A dhanyadharA - yogabhUminuM kevuM mahAbhAgya ke kaccha-gujarAta-rAjasthAnathI kailAsa-himAlaya-aSTApadathI, sameta zikharajI, pAvApurI Adi ane tyAMthI khAravela rAjAonA khaMDagiri-udayagirinA utkala pradeza bAju vihAra-vicaraNa karatA karatA - jIvananA aMtima dasa varSa karNATakamAM hepImAM ja teono vAsa thayo ! e atyaMta arthapUrNa che. je ApaNane ghaNuM ghaNuM sUcave che. bhagavAna munisuvrata svAmInA caraNasparza pAmelI karNATakanI yogabhUmi kAlAMtare aneka mahApuruSonAM vicaraNanI bhUmi banI, ane tyAra pachI aMtima zrutakevalI yugapradhAna bhadrabAhusvAmI dvArA sparzAvelI e ja karNATakanI A dharA yugapradhAna bhadramuni sahajAnaMdaghanajInAM caraNono sparza pAmI. sahajAnaMdaghanajInuM A dharatI para padhAravuM, potAno viziSTa prabhAva phelAvavo ane zeSa jIvana ahIM pUrNa karavuM e eka bIjI dRSTie paNa mahattva dharAve che. zvetAMbara ane digaMbara - baMne vibhakta jaine paraMparAone joDavAnI dizAmAM. A viSayamAM emanA ananya zaraNapradAtA zrImad rAjacaMdrajInu temaja emanuM potAnuM ciMtana - "AzcaryakAraka bheda paDI gayA che" ItyAdi samAnarUpe vyathApUrNa che. A saMdarbhamAM emanuM potAnuM samanvayapUrNa jIvanakavana ane sAdhanA temaja baMne paraMparAonA parva paryuSaNa ane dazalakSaNa eka sAthe ujavavAno nUtana prAyogika upakrama atyaMta sUcaka, sAMketika ArSadaSTiyukta dizAdarzaka temaja mahatvapUrNa che. yugapradhAna zrutakevalI bhadrabAhusvAmI racita "zrI kalpasUtra' temaja dazalakSaNadharma' viSayaka hampImAM rekorDa thayelA emanA aMtima pravacano*3 A baMne dhArAone - ke je bhadrabAhu svAmInA kALa pachI vibhakta thaI hatI - joDe che. (bhadrabAhunI ja bhUmimAM bhadramuninuM padhAravuM samanvaya dRSTie sAMketika nathI ?) A to eka adbhuta ane agamya ItihAsa che jenI zodha karavI e ApaNA jevA alpajJa jano mATe kyAM saMbhava che ? paraMtu A bhUminI sAthe yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajInA sudIrgha pUrvajanmonA saMbaMdhanA viSayamAM AmAMthI saMketa maLe che e to nizcita che. ItihAsavid gurubhakta zrI bhaMvaralAla nAhaTA A viSayamAM lakhe che :#3 A sarvapravacana - sI.DI. jinabhAratI dvArA saMpAdita ane upalabdha. bhadramuninI pRSThabhUmi
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bhadramuni bhagavAna munisuvrata svAmInA ziSya paNa hatA. rAmAyaNakAlIna potAnI e pUrva sAdhanAbhUmi kiSkiMdhA - haMpI tIrthamAM AvI eno uddhAra karyo.' (zrI sahajAnaMdaghana-patrAvalI : prastAvanA pR. 6) vAstavamAM Atmakhoja karavA mATe bhagavAna mahAvIre potAnA ziSyonA aMtaramAM je prazna - UhApoha jagADyo hato ke "huM kyAMthI Avyo ? pUrva ke pazcima, uttara ke dakSiNathI ? UrdhvadizAthI ke adhodizAthI ?''... ityAdi (uttarAdhyayana sUtra) ane zrImad rAjacaMdrajI paNa jyAre e ja prazna-vArtAnuM punaH uccAraNa kare che ke, - "huM koNa chuM ? kyAMthI thayo zuM svarUpa che mAruM kharuM ? mAruM vAstavika svarUpa zuM che... ?'' - * to e khojano artha bhautika paNa che ane Atmika paNa, sthULa paNa che ane sUkSma paNa. daihika pUrvajanmonI zrRMkhalAnI dRSTie sthULa ane AtmAnI - anAdi anaMta AtmAnI ajanmA avasthAnI AtmikarUpanI dRSTie sUkSma. kAraNa ke mahAna aparAjeya jaina darzananI A satya avadhAraNA che ane A vAta pUrNataH satya che ke : 132 - "AtmAnI yAtrA anAdi che....." (hindImAMthI gujarAtI anuvAda : zrImatI sumitrA pra. ToliyA, beMgalora) [M: 09845006542] A prAtaHsmaraNIya mahAtmA (bhadramutijI)ne dUrathI praNamatA eka matISi "ToliyAjIe potAnI sAdhanAyAtrAnA A patha para evA jaina mahAtmAonI carcA karI che, jemanAmAM vizvamaitrI sthApita thaI cUkI hatI, je samagra vizvane premamaya ane pavitra banAvI zakatA hatA..... AvA mahAtmAonA smaraNamAtrathI mana pavitra banI jAya che. A pAvana smRtine zAzvata dhArAmAM sthApita karavAne mATe A prAtaHsmaraNIya AtmAonA jIvanane akSarabrahmane arpita karI graMthanuM rUpa ApavAmAM Ave che. ToliyAjIno A saphaLa prayAsa anuzIlana karanArAonA manane nirmaLa banAvavAnI zakti dharAve che. A graMthane anaMta praNAma. DaoN. rAmaniraMjana pAMDeya (sarasvatI vidyAlaya saMkula praNetA, AMdhra) (dakSiNApathanI sAdhanAyAtrAnA AmukhamAM) -- rAjagAthA
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDeromAM A anokho Azrama : jyAM alakha jagAvyo eka avadhUte ! unmukta AkAza, prasanna prazAMta prakRti, hariyALAM khetaro, patharALa TekarIo, cotarapha vikharAyelAM bhagna khaMDero ane nIce vahI rahelI tIrtha-salilA tuMgabhadrA-A badhAMnI vacce 'ratnakUTa'nI parvatikA para giri kaMdarAomAM chavAI phelAIne Ubho che A ekAMta AtmasAdhanano Azrama, jaMgalamAM maMgalavat ! - bhagavAna munisuvratasvAmI ane bhagavAna rAmanA vicaraNanI ne vAlI-sugrIvahanumAnajI temaja aneka vidyAgharonI A rAmAyaNakAlIna 'kiSkindhAnagarI' ane kRSNadevarAyanA vijayanagara sAmrAjyanI jinAlayo-zivAlayo-rAmamaMdiro ane rAjaprAsAdovALI A samRddha ratnanagarI kALakrame koI samaye khaMDeronI nagarI banIne patanonmukha banI gaI......! pariNAmasvarUpe, tenI madhyamAM vaselI ratnakUTa parvatikAnI prAcIna AtmajJAnIonI A sAdhanAbhUmi ane madhyayugIna vIronI raNabhUmi A patanakALa daramyAna hiMsaka pazuo, vyaMtaro, cora-luMTArAo ane pazubali caDhAvanArA durAcArI hiMsaka tAMtrikonAM kukarmono aDDo banI gaI ane eNe rudra-bhUminuM rUpa dhAraNa karyuM. paraMtu eka divasa sudUra himAlaya bhaNIthI A dharatInI aMdarano pokAra sAMbhaLIne, tenI sAtheno potAno pUrvasaMbaMdha jANIne, tene 'raudra'mAMthI punaH 'saumya'rUpa ApavA Avyo eka avadhUta AtmayogI. aneka kaSTo, kasoTIo, agniparIkSAo, upasarga-pariSaho ane pArAvAra pratikULatAo vaccethI teNe ahIM AtmArthano alakha jagAvyo, beTho e potAnI alakha-mastImAM, bhagAvyA teNe bhUta-vyaMtarone, coraluMTArAone, hiMsaka durAcArIone ane A pAvana dharatI pharIne mahekI UThI.... ane pachI..... pachI ahIM laherAI UThyo AtmArthanA dhAma, sAdhakonA sAdhanAsthAna ane kavi-kalAkAronI kalpanAbhUmi-zo A Azrama ! bhavya teno itihAsa che, vistRta tenA mahAyogInuM jIvanavRttAMta che, je Aje anekarUpe zabdAMkita, svarAMkita ane dhvanyAMkita thaI rahela che. paraMtu A alakhayogI to asamaye ja eka divasa cAlI nIkaLyA, 2jI navembara 1970 kArataka zukalA bIjane dine mahAjAgRta pUrvasUcita, AtmasamAdhipUrvaka, potAnI cirayAtrAe, cirakALane mATe-anekone rotAM-taDapatAM choDIne ane anekonA bhadramuninI pRSThabhUmi 133
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmadIpa prajavALIne ! A alakha avadhUta yogIne sadehe nahIM, videhe ja maLIoLakhIne avadhUta saMta-kavi zrI makaraMda davee temanA A Azrama mATe ThIka ja lakhyuM che ke, "bhAratamAM Aje adhyAtmano, sAcA adhyAtmano duSkALa dekhAya che tyAre haMpInA khaMDeromAM mane navo prakAza dekhAI rahyo che." 11 30 44: 11 134 jaya jaya tIrthakSetra haMpI tIrthaMkara prabhu munisuvratathI, dhanya thayela A dharatI, 'sadbahyA'nA stotra mahIM che, gAthA maMgala karatI, jaya jaya tIrthakSetra hapI... jyAM pada dharavA deva-munigaNa,sadA rahetAM jhaMkhI jyAM dhUna raTatAM, kalarava karatAM, bhaktameLAnAM paMkhI ! jaya jaya tIrthakSetra haMpI... Atmazuddhi ne AtmasiddhinI, lAgI jene laganI, evA sAdhaka jAgRta narane,rahI sadAya nimaMtrI, jaya jaya tIrthakSetra haMpI... sAdhaka-sAthI, saMta-sAdhvI, dhUna macAve saMpI, "sahajAtma svarUpa" zrI paramagurunA nAmamaMtramAM jaMpI, jaya jaya tIrthakSetra haMpI... nIce tIrthasalilA vahetI, tuMgabhadrA saMsaratI "jJAna, yoga ne bhakti" triveNI, upara rahI che vahetI, jaya jaya tIrthakSetra haMpI... sadguru upakArI sahajAnaMdaghananI bharI sadA jyAM mastI, jaya jaya tIrthakSetra hapI... "divyadarzI" rAjagAthA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 mahAyogI AnaMdaghanajI paratve zrImad rAjacaMdrajI prA. pratApakumAra je. ToliyA potAnA aneka lakhANo, patromAM zrImad rAjacaMdrajI sthaLe sthaLe mahAyogI AnaMdaghanajInAM padAvataraNo mUke che ane TAMke che, tenA para samucita zAstrIya vyAkhyAo kare che ane AnaMdaghanajInA AtmArtha ane lokahitarika jIvana-kavanane stave ane abhinaMde che. prathama temanAM avataraNa-ullekho joIe :jinArAdhanA zI rIte ? xxxxx jJAnIne je yathAyogyapaNe oLakhe che te jJAnI thAya che - krame karI jJAnI thAya che. "AnaMdaghanajIe eka sthaLe ema kahyuM che ke, - jina thaI "jinane je ArAdhe, te sahI jinavara hove re; (pAThAMtara : "jina svarUpa thaI jina ArAdhe..') bhUMgI IlikAne caTakAve, te bhUMgI jaga jove re ! jina thaIne eTale sAMsArika bhAvane viSethI AtmabhAva tyAgIne, je koI jinane eTale kaivalyajJAnIne-vItarAgane ArAdhe che, te nizcaye jinavara eTale kaivalyapada yukta hoya che. tene bhamarI ane IyaLanuM pratyakSa samajAya evuM daSTAMta ApyuM che." (patrAMka-387) "AnaMdaghanajInAM be (smRti) vAkya smRtimAM Ave che te lakhI atyAre A patra samApta karuM chuM. INavidha parabI mana visarAmI, jinavara guNa ne gAve; dInabaMdhunI mahera najarathI, AnaMdaghana pada pAve. ho mallijina ! sevaka kema avagaNIe." jina thaI jinavarane je ArAdhe | jinasvarUpa thaI jina ArAdhe te sahI jinavara hove re "AnaMdaghanajI ane bIjA badhA jJAnI puruSo ema ja kahe che."xx (patrAMka-394) kSetranuM ane kALanuM duSamapaNuM : A kALa svabhAve karI tIrthakarAdike duSama kahyo che. temAM vizeSa karI prayoga anAryapaNA yogya thayelAM evA, AvAM kSetro viSe te kALa baLavAnapaNe varte che. lokonI mahAyogI AnaMdaghanajI paratve zrImad rAjacaMdrajI 135
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmapratyayayogya budhdhi atyaMta haNAI javA yogya thaI che, evA sarva prakAranA duSamayogane viSe vyavahAra karatAM paramArthanuM vIsaravuM atyaMta sulabha che, ane paramArthanuM avIsaravuM atyaMta atyaMta durlabha che. AnaMdaghanajIe caudamA jinanA stavanane viSe kahyuM che, temAM AvA kSetranuM duSamapaNuM eTalI vizeSatA che; ane AnaMdaghanajInA kALa karatAM vartamAnakALa vizeSa duSamapariNAmI varte che temAM jo koI AtmapratyayI puruSane bacavA yogya upAya hoya to te ekamAtra niraMtara avicchinna dhArAe satsaMganuM upAsavuM e ja jaNAya che." (patrAMka-453) sidhdhAMtajJAna : kuMdakuMdAcArya ane AnaMdaghanajIne sidhdhAMta saMbaMdhI jJAna tIvra hatuM." (patrAMka-583) "papariNatinAM kArya karavAno prasaMga rahe ane svapariNatimAM sthiti rAkhyAM karavI te caudamA jinanI sevA zrI AnaMdaghanajIe kahI che tethI paNa vizeSa dohyaluM che. jJAnI puruSane navavADa vizuddha brahmacaryadazA varte tyArathI je saMyamasukha pragaTe che te avarNanIya che. upadezamArge paNa te sukha pragaTya prarUpavA yogya che.? (apAra saMsAra samudratAraka saddharma niSkAraNa karuNAthI upadezaka) (patrAMka-600)" (jJAnI puruSanA upakArane namaskAra karato sobhAgabhAI para patra) vItarAga stavanA : zrI RSabhajina stavana : "RSabha jinezvara prItama mAharo re, ora na cAhuM re kaMta; rIyo sAheba saMga na parihare re, bhAMge sAdi anaMta. RSabha. 1" "jagatanA bhAvomAMthI udAsIna thaI caitanyavRtti zudhdha caitanya svabhAve samavasthita bhagavAnamAM prItimAna thaI tethI teno harSa AnaMdaghanajI darzAve che. potAnI zradhdhA nAmanI sakhIne AnaMdaghanajInI caitanyavRtti kahe che ke he sakhI ! meM RSabhadeva bhagavAnathI lagna karyuM che, ane te bhagavAna mane sarvathI vahAlA che. xxxxx bhagavAna RSabhadeva to anaMta avyAbAdha sukhasamAdhine prApta thayA che, mATe teno Azraya karuM to mane te ja vastunI prApti thAya." athavA prathama padano artha evo paNa thAya che ke, paramezvararupa patinI prAptine arthe koI kASTha-bhakSaNa kare che, eTale paMcAgninI dhUNIo saLagAvI temAM kASTha homI te agnino pariSaha sahana kare che. xxxxx "te bhagavAnanA svarUpAnusAra vRtti na kare ane anya svarUpamAM rucimAna chatAM aneka prakAranAM tapa tapIne kai seve, to paNa te bhagavAnane pAme nahIM."xxxxx 136 rAjagAthA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ "je bhagavAna anaMta jJAnadarzanamaya sarvotkRSTa sukhasamAdhimaya che, te bhagavAnane A jagatanuM kartApaNuM kema hoya ?xxx (7pa3-54-patrAMka) zrI zAntinAtha svAmI stavana "prathama stavanamAM bhagavAnamAM vRtti lIna thavArUpa harSa batAvyo, paNa te vRtti akhaMDa ane pUrNapaNe lIna thAya to ja AnaMda-ghanapadanI prApti thAya, jethI te vRttinA pUrNapaNAnI IcchA karatAM thatAM AnaMdaghana bIjA tIrthakara zrI ajitanAthanI stavanA kare che. je pUrNapaNAnI IcchA che, te prApta thavAmAM je je vidana dIThAM te saMkSepa bhagavAnane AnaMdaghanajI A bIjA stavanamAM nivedana kare che. xxxxx he sakhI ! bIjA tIrthakara evA ajitanAtha bhagavAne pUrNa lInatAno mArga darzAvyo che te, arthAt je samyaka caraNarUpa mArga prakAzyo che te, jouM chuM, to ajita eTale mArA jevA nirbaLavRttinA mumukSuthI jItI na zakAya evo che. "paMthaDo nihALuM re bIjA jina taNo re, ajIta ajIta guNadhAma" xxx arthAt carmacakSue jotAM te jaNAya evo nathI.xxx" (patrAMka-753) - A sarva svayaM-spaSTa vyAkhyAo jijJAsune mATe parama ciMtanIya che. - pra. morabI, caitra vada 12, 1955 zrImad AnaMdaghanajI zrI ajitanAthajInA stavanamAM stave che :'taratama yoge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra-paMthaDo eno artha zuM? jema yoganuM, mana, vacana, kAyAnuM tAratamya arthAt adhikapaNuM tema vAsanAnuM paNa adhikapaNuM, evo taratama vAsanA re'no artha thAya che, arthAt koI baLavAna yogavALo puruSa hoya tenuM manobaLa, vacanabaLa Adi baLavAna hoya ane te paMtha pravartAvato hoya paNa jevo baLavAna mana, vacanAdi yoga che, tevI ja pAchI baLavAna vAsanA manAvA, pUjAvA, mAna, satkAra, artha, vaibhava AdinI hoya to tevI vAsanAvALAno bodha vAsita bodha thayo; kaSAya-yukta bodha thayo; viSayAdinI lAlasAvALo bodha thayo; mAnArtha thayo; AtmArtha bodha na thayo. zrI AnaMdaghanajI zrI ajita prabhune stave che ke he prabhu! evo vAsitabodha bAdhArUpa che te mAre nathI joIto. mAre to kaSAyarahita, AtmArthasaMpanna, mAnAdi vAsanArahita evo bodha joIe che. evA paMthanI gaveSaNA huM karI rahyo chuM. mana vacanAdi baLavAna yogavALA judA judA purUSo bodha prarUpatA AvyA che, prarUpe che; paNa he prabhu! vAsanAnA kAraNe te bodha vAsita che, mAre to nirvAsita bodha joIe che. to, he vAsanA viSaya kaSAyAdi jeNe jItyA che evA jina vItarAga ajitadeva! je tAro che te tArA paMthane huM khojI, nihALI rahyo chuM. te AdhAra mAre joIe che. kAraNa ke pragaTa satyathI dharmaprApti thAya che. mahAyogI AnaMdaghanajI paratve zrImad rAjacaMdrajI 12
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdaghanajInI covIzI mukhapAThe karavA yogya che. tenA artha vivecanapUrvaka lakhavA yogya che. tema karazo. (zrI sahajAnaMdaghanajIe A lakhyA, sattaramAM stavana sudhI sIDI DIvIDImAM e rekarDastha paNa thayA che) yugopakAra zrI hemacaMdracArye ghaNuM karyuM. zrI AnaMdaghanajI temanA pachI chaso varase thayA. e chaso varasanA aMtarAlamAM bIjA tevA hemacaMdrAcAryanI jarUra hatI. viSamatA vyApatI jatI hatI. kALa ugra svarUpa leto jato hato. zrI vallabhAcArye zRMgArayukta dharma prarUpyo. zRMgArayukta dharma bhaNI loko vaLyA, AkarSAyA. vItarAgadharmavimukhatA vadhatI cAlI. anAdithI jIva zRMgAra Adi vibhAvamAM to mUrchA pAmI rahyo che, tene vairAgya sanmukha thavuM muzkela che. tyAM tenI pAse zRMgAra ja dharmarUpe mukAya to te vairAgya bhaNI kema vaLI zake ? Ama vItarAgamArgavimukhatA vadhI. tyAM pratimApratipakSa-saMpradAya jainamAM ja Ubho thayo. dhyAnanuM kArya, svarUpanuM kAraNa evI jinapratimA prati lAkho dRSTivimukha thayAM, vItarAgazAstra kalpita arthathI virAdhAyAM, keTalAMka to samULagAM khaMDAyAM. Ama A chaso varasanA aMtarAlamAM vItarAgamArgarakSaka bIjA hemacaMdracAryanI jarUra hatI. anya ghaNA AcAryo thayA, paNa te zrI hemacaMdrAcArya jevA prabhAvazALI nahIM. eTale viSamatA sAme TakI na zakAyuM. viSamatA vadhatI cAlI. tyAM zrI AnaMdaghanajI baso varasa pUrve thayAM. zrI AnaMdaghanajIe svapara hitabuddhithI lokopakAra-pravRtti zarU karI. A mukhya pravRttimAM Atmahita gauNa karyuM, A vItarAgadharmavimukhatA, viSamatA eTalI badhI vyApI gaI hatI ke loko dharmane ke AnaMdaghanajIne pichANI na zakyAM, oLakhI kadara karI na zakyA. pariNAme zrI AnaMdaghanajIne lAgyuM ke prabaLa vyApI gayelI viSamatAyoge lokopakAra, paramArthaprakAza kAragata thato nathI, ane Atmahita gauNa thaI temAM bAdhA Ave che, mATe Atmahitane mukhya karI temAM pravartavuM yogya che. AvI vicAraNAne pariNAme te lokasaMga tyajI daI vanamAM cAlI nIkaLyA. vanamAM vicaratAM chatAM apragaTaNe rahI covIzI, pada Adi vaDe lokopakAra to karI ja gayA. niSkAraNa lokopakAra e mahApuruSono dharma che. pragaTapaNe loko AnaMdaghanajIne oLakhI na zakyAM. paNa AnaMdaghanajI to apragaTa rahI temanuM hita karatA gayA. atyAre to zrI AnaMdaghanajInA vakhata karatAM paNa vadhAre viSamatA, vItarAgamArgavimukhatA vyApelI che. zrI AnaMdaghanajIne siddhAMtabodha tIvra hato. teo zvetAMbara saMpradAyamAM hatA. 'cUrNi, bhASya, sUtra, niryukta, vRtti, paraMpara anubhava re' ityAdi paMcAMgInuM nAma temanA naminAthajInA stavanamAM na AvyuM hota to khabara na paData ke teo zvetAMbara saMpradAyanA hatA ke digaMbara saMpradAyanA ? 138 - zrImad rAjacaMdrajI : vacanAmRta rAjagAthA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramagurukRpAkiraNanI svalpa sva-saMvedana kathA saMketa : svakathya ananya AtmazaraNapradA, sadguru rAjavideha / parAbhaktivaza caraNa meM, dhaeM Atmabali aiha // anAdi AtmayAtrAnAM aneka yuga... ! aneka yuga vItyAM re bhUtaLamAM bhaTakatAM ho jI nAvyo nA'vyo paMthaDA kero re pAra...!" e pAra lAvavA, nija niketana-nija ghare pahoMcADavA paramakRpALue paramakRpA karI, temanA ja koI akaLa pUrvAnugrahathI-pUrva paricaya mAtrathI, bahu puNyapuMjAte A mAnavadeha apAvatAM, zarIrarathamAM pravezAvatAM ja A Atma-sArathIne "Atmasiddhi ane anya pada zravaNa-lAbha apAvI dIdho ! kevo, keTalo emano paramAnugraha !! upakAraka pUjya mAtA-pitAe paramanimitta banIne janmapUrva ane gaLathUthI thI ja A paramakRpALu-paramapadagAnanAM saMskAra ApyAM. e sarva gavarAvatAM gavarAvatAM paramakRpALudeve je dehAyue "mokSamALA' racI hatI te ja A alpAtmAnA dehajanmadine pUjya pitAzrIe eka upAlaMbha ane eka mahApreraNApUrvaka bheTa ApI. dIpAvalinA e prabhu mahAvIra nirvANa dine ja saMprApta A mahApradAne A jIvanane badalI nAkhyuM. tyArathI ja, paramakRpALudevanAM e vacanothI evo to jIvana-parivartaka vaLAMka Avyo ke e sarva vacanAdezone jIvanamAM pratyakSa prayogAtmaka rUpe utAravAno puruSArtha prAraMbhAyo. aneka saMtonA paricayamAM e vikasavA lAgyo. dehajanmabhUmi amarelIthI AraMbhAyelI A aMtarayAtrA ekAda varSanA pUnAnA parvatI parvatikA ane muMbaI nAlAsopArAnA TekarI vistAranA maNilAla revAzaMkara jhaverInA bAga upara agraja dvArA "zrImad rAjacaMdra graMtha prApta thatAM AgaLa vadhI. ekAMtamAM e graMthanA parama upakAraka vacanAmRtonAM pAna AraMbhAyA. e mahAgraMthanA zIrSaka zabdo ja paramagurukRpAkiraNanI ravalpa rava-saMvedana kathA saMketa : ravakathya 139
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'zrImad rAjacaMdra' koI apUrva, akaLa, AtmAnaMda ne AtmollAsa ApatAM - jANe e pUrva paricita na hoya ! e pachI amarelImAM punaH upakAraka pitAjIe eka pAvana paricaya saMgasamAgama karAvyo zrImad-abhyAsI munizrI bhuvanavijayajIno ke jemaNe 'AnaMdaghanano Atama raMga' A AtmA para lagADyo hato ! AnaMdaghanajI ja nahIM; zrImadbhunAM pado paNa teo je AtmamastI ane AtmollAsathI bulaMda sumadhura kaMThe gAtA ane A alpAtmA pAse paNa gavarAvatA. tenA aMtarAnaMda sabhara AtmAnubhave A dehadhArIne zrImad-AnaMdaghana e baMnenA padonI gAnalaganI lagADI dIdhI. saMtabAlajIguru munizrI nAnacaMdrajI 'saMtaziSya'nA lIMbaDI-sAyalA 'bhagatanA gAma' evA zrI saubhAgyabhAInA caraNaraja dhAmanA satsaMgoe vaLI A gAnAnaMdamAM vRddhi karI. lIMbaDInA temanA zrI devacaMdrajI sArva. pustakAlayanA graMthAlayI tarIkenI kAmagIrImAM zrImad sAhityAdhyayana vikasavA uparAMta avAra navAra IDaranI pAvanabhUmie ekalA, ekAMtamAM javAnuM ane paramakRpALunAM parama aNuo zire caDhAvI guphAdhyAnomAM besavAnuM parama saubhAgya sAMpaDavA lAgyuM. tyAM apUrva lekhana paNa thayAM. sarvatra jANe paramakRpALudevano ja A paramAnugraha ! A pachI bALakobAjI pAse urulIkAMcanamAM, vinobAjI pAse temanA saMgAthanI padayAtrAomAM zrImad padagAna cAlyAM. temAM vaLI AMdhra repallInA videhI jJAnayoginI cintammA mAtAe to A gAnalaganI para paNa Idi zabdAnaMdamu, AtmAnaMdam ledu !' kahI eka vajrAghAta ApI Ahata-saMgIta gAnane rokAvI dIdhuM - kadAca kevaLa AtmagAnanA anAhata saMgItanA AtmAnaMda bhaNI vALavA ! ghaNA samayanA e gAna-mauna grahaNa pachI punaH vinobAjI pAse jatAM zrImad - padagAna AnaMdaghana - padagAna AraMbhAyA - emAMthI dhyAna saMgIta"nI nUtana uddabhAvanAnI zodha cAlI. 'svAtmasidhdhinI saMgItayAtrA' lekhamAM A sarva AlekhAyuM che. 'nAdAnaMda' bApurAvajI jevA haidrAbAdanA upakAraka RSi saMgItagurunI nizrAnA ane zAMtiniketananA alpakALanA ravIndrasaMgItanA saMgItAbhyAse A dhyAna saMgItane vizeSa vaLAMka Apyo. ema.e. sudhInA abhyAsAMte gujarAtanI kaoNlejomAM adhyApanakALamAM eka bAjuthI 'dhyAnasaMgIta'no prayoga 'sarvediya saMgIta'nI sAthe sAthe vikasato cAlyo, to bIjI bAjuthI zrImad-pado uparAMta vacanAmRta abhyAsa paNa. 140 rAjagAthA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ visanagara mahilA kaoNlejanA AcAryapada daramyAna 'zrImad rAjacaMdra' graMtha sadA mArA kAryaTebala para raheto ane prathama enA vAcana-manananI preraNA laI kaoNleja-saMcAlananuM vyavahAra kArya cAlatuM, jyAM dhyAna-dhyAsaMgItane paNa nitya prArthanAne badale mUkAyeluM. - IDara javAnuM to tyAMthI paNa banatuM ja. ahIM paNa paramakRpALadevano ja satata kRpAnubhava ! A pahelAM 1956thI vinobAjI pAsethI amadAvAda prajJAcakSu paMDitazrI sukhalAlajInA pAvana sAnnidhyamAM AvIne rahetAM vidyAdhyayana kALathI mAMDIne 1970 sudhInA gujarAtamAMnA chellA gUjarAta vidyApITha sudhInA adhyApana-kALanA 14 varSanA anubhavo to vaLI anokhA ja rahyAM. paramopakAraka paMDitajIe paramakRpALudevanA sAhityanAM asparzita rahasyono anugrahabharyo anubhava karAvyo ! prajJAmaMcayana pustakanA mArA prAthanamAM saMkSepa saMketarUpe ane prajJAcakSunuM dRSTipradAna'nA lakhAI rahelA pustakamAM e kaMIka vistRtarUpe aMkita thayela che. A daramiyAna 1967nA aMtamAM uparyukta visanagara kaoNlejamAM eka chAtrAzibira calAvavA viduSI vimalAtAI padhAryAM ane temaNe potAne mArA sadAparicita priya sAdhanAsthAna ne paramakRpALudevanA pAvanadhAma IDara ghaMTiyA pahADa para laI cAlavA anurodha karyo. tatkALa tyAM javAnuM banyuM - sitAra sAthe. aNadhAryo ja, koI sAMketika evo haMpIthI zrImad zatAbdi nimitta yAtrArthe padhArelA zrI bhadramunisahajAnaMdaghajIno tyAM pAvana paricaya thayo. vimalAtAI ane temanA sAMnidhyamAM zrImad jIvananAM aneka rahasyodghATano paNa thayAM. zrImad-AnaMdaghananA dhyAnasaMgIta sabhara mastIgAna paNa sitAra para cAlyAM : sahajAnaMdaghanajInA potAnA mastIbharyAM aMtaragAne ane vimalAtAI samakSanAM temanA zrImadbhuvana viSayaka pravacane vaLI vizeSa aMtarAnaMda ane aMtarabaLa pUryAM : zrImad-zradhdhAnI jIvanayAtrA vadhu samRddha banavA lAgI. zrI sahajAnaMdaghana gurugAthAnA prAstAvikamAM A lakhAyuM. IDaranA A anubhava ane visanagara mahilA kaoNlejanA AcAryapada pachI amadAvAda gUjarAta vidyApIThanA pratiSThita anusnAtaka prAdhyApaka pade jatAM, tyAM dAMDI padayAtrAnA ane amadAvAdanA komI ramakhANomAM nirbhayapaNe sAyakala para rAtre 'zAMti sainika' tarIkenA nirbhayatAbharyA, zAMti karAvavAnA anubhave ane IDaranA preraka paramakRpALu dhyAnayogabaLoe eka nUtana sarjana karAvyuM : 'mahAsainika' nATaka lekhananuM. paramakRpALudeva prerita mahAtmA gAMdhIjInA ahiMsaka jIvanano ane 'paramagurukRpAkiraNa'nI svalpa sva-saMvedana kathA saMketa : svakathya 141
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtisenAnA ahiMsaka mUlyano temAM abhinava-lekhana prayoga thayo. gAMdhI zatAbdI nimitte 1969mAM e nATaka akhila bhAratIya nATya-lekhana spardhAmAM mUkAyuM ane e paramakRpALudevanI ja kRpA ke bhAratabharamAM ene prathama krame sthAna apAyuM. e paNa eka zrImadjInI rAjabhUmi rAjakoTa sAtheno ja sAMketika saMyoga ke e nATakanuM pAritoSika paNa kAkAsAheba kAlelakaranA hAthe rAjakoTamAM ja apAyuM ! A pUrve kAkAsAhebe pU.paM. sukhalAlajInA sAMnidhyamAM A alpAtmAnA kaMThe "apUrva avasara sAMbhaLeluM ane paramakRpALudevane "Atmasiddhi' nI bhASA samRddhi upara amadAvAdanI jAhera smRtisabhAmAM temaNe tyAre bhArobhAra ahobhAva bharelI aMjali ApelI. AvA aneka anubhavomAM paramakRpALudevanI ja kRpAne sarvatra anubhava karato jIvananA eka mahattvanAM sthAna ane sAdhana parivartana para AvavAnuM nirmAyuM. "prajJA saMvayana'nA " prAthana'mAM lakhyA anusAra beMgalora-hapIthI amadAvAda padhArelA pU. agraja ane hepI zrImad rAjacaMdra AzramanA adhyakSa zrI caMdubhAIe ane pU. paMDitajInA Adeze gUjarAta vidyApIThamAM rAjInAmuM ApavAnuM vicArI beMgalora javA ane hepI Azrame nUtana jaina vidyApITha AraMbhavA javAnuM goThavyuM. pU.zrI bhadramuni-sahajAnaMdaghanajInA prathama IDaranA paricaye e vicAraNIya lAgatAM 1969nI zaradapUname haMpI Azrame prathama vAra javAnuM banyuM ane tyAM vidyApITha sarjana temaja beMgalora AjIvikA arthe agraja sAthe vyavasAyamAM joDAI aMte amadAvAda gUjarAta vidyApIThamAM rAjInAmuM ApI 1970nA me mAsamAM beMgalorahepI sthAnAMtara karyuM. Ano thoDo ullekha "dakSiNApathanI sAdhanAyAtrAnA mArA pustakamAM thayo che. te pUrve suzrI vimalAtAI sAthe AyojelI selected works of Srimad Rajchandra'nI graMtha saMpAdana-saMkalanA, pU.tAInI thoDI nirAzA sAthe, tyAre paDatI mUkavI paDI. ArSadRSTA, zrImadsamarpita, sahajAnaMdaghanajInI nizrAmAM nUtana sarjAyojana . thayuM. pU. sahajAnaMdaghanajI ane agraja pU. caMdubhAIe haMpI zrImad rAjacaMdra para nUtana dhyAnamaya jinAlaya nirmANa karavAnuM Ayojana kareluM. te sAthe pU.paM. sukhalAlajI ane pU. sahajAnaMdaghanajInI parikalpanAnA zrImad rAjacaMdrajI tattAdhArita nUtana jenavidyAdarzana vizvavidyAlaya-nirmANanI parikalpanA joDAI. sahajAnaMdaghanajI ane agraja bane paNa ati utsAhita ane AnaMdita. udAramanA agraje to A anuja alpAtmAno AvI vidyApITha sarjanAno sAtha pAmI baMne baMdhu dvArA hepI tIrthe 142 rAjagAthA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastupALa-tejapALa belaDI vat uparyukta baMne sarjanonAM nirmANanAM navalAM svapno joyAM... ! . paraMtu bhavitavyatA to kaMIka ora ja hatI. prathama to pU. sahajAnaMdaghanajIe vizvabharamAM zrImadjInA sAhitya dvArA vItarAgavANI anugaMjita karavAno A alpAtmAne upAdeya Adeza Apyo. zrImadbha sUryane gujarAtanA vAdaLonI ghanaghaTAmAMthI bahAra lAvavAnI temanI vizvavyApa-bhAvanA adbhuta hatI. A mATe ekabAjuthI "saptabhASI Atmasiddhi' samA sAta bhASAnA saMpAdanane (be bhASAonA A lekhaka dvArA anuvAdano paNa) temano Adeza hato, bIjI bAjuthI AvA zrImadrasAhityanA rekarDIMgono temaja vidyApIThanA abhyAsakrama sarjanano, je sudUra pU. paMDita sukhalAlajInI mahattvanI anubhavasiddha parikalpanA dvArA goThavavAno hato - A sarva kAmonA alpasamayamAM ja maMgalAraMbha to thayA, paNa.... pAMca mahInAnA ja gALAmAM acAnaka, aNadhAryuM, agraja pU. caMdubhAInuM akasmAtamAM dehAvasAna thayuM (gAMdhI jayaMtI 2.10.70) ane te pachI barAbara eka mahIne kA.zu. bIjane 2.11.70nI paroDhanI amRtaveLA pUrve abhUtapUrva evI yogasamAdhisaha gurudeva pU. sahajAnaMdaghanajIe paNa mahAvideha kSetramaNI mahAprayANa karyuM - jANe paramakRpALudeva kevaLI bhagavaMtanA pAvana caraNomAM pahoMcavAnA temanA saMkalpa "Ayu aMte AvIza tuja pAja re" anusAra ! eka mAsAMtare babbe vajAghAto thayA....! parikalpita ane Ayojita svapno cakanAcUra thayA....!! paMkhInA jANe mALA vikhAyA....!! eka bAjuthI haMpI Azrame AtmajJA pUmAtAjInI nizrAmAM yatkiMcit AzramakAryonA ane bIjI bAjuthI beMgalora mukAme svagRhasva ane baMdhu vyavasAye bhAre kasoTIo ne agniparIkSAo bharyA paristhiti prasaMgo sarjAyA. bAra bAra varSe A pratikULa paristhitione pAra pADavAmAM vItyAM. A vacce pU. sahajAnaMdaghanajInI preraNAnuM vardhamAnabhAratI dvArA vizva guMjAvatI rekarDonuM (ane thoDuM ja saptabhASInuM) nirmANa sarjana kArya AraMbhAyuM. pratikULatAone anukULatAo mAnajo, pratApabhAI !" ane "svayaMmAM sthita thaI rahejo, ethI saghaLuM sadhAze" - AvA mahApreraka sadguru sahajAnaMdaghanajInA Adezoe, pU. mAtAjIe ane dUrathI pU.paM. sukhalAlajIe bhAre baLa pUrA pADyAM. pU. mAtAjInI AjJAnusAra kArtika-pUrNimAnI parama kRpALudevanI jayaMtIe ja prathama paramagurukRpAkiraNanI rava-saMvedana kathA saMketaH vakathya, 143
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ dastAvejI suDiyo rekarDIga "zrI AtmasiddhizAstra ane apUrva avasara"nuM aneka pratikULatAo vacce, chatAM paramakRpALudevanI spaSTa kRpAnA anubhavapUrvaka sAnaMda saMpanna thayuM. muMbaI ghATakoparanA zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdire tenA udghATananI asaMmati darzAvatAM, paNa e ja jJAnamaMdiranA adhyakSa zrI durlabhajI khetANI ane maMtrIzrI prabhudAsa saMghANInA sahayogathI ghATakoparanA ja bhATiyAvADI sabhAgRhamAM pU. mAtAjIe khAsa hepIthI padhArI te rekarDonuM, vaNakathyA prabhAva bhareluM, udghATana karyuM - zrI cImanalAla cakubhAI, zrI lAlabhAI somacaMda, DaoN. sonejI (AtmAnaMdajI) samA aneka mahAnubhAvonI samupasthitimAM 1974mAM. Atmasidhdhi-bhaktAmaranA A alpAtmAnA gAnanA prathama rekarDIgonA virodhIonA hAtha ethI heThA paDyA ane virodhonI pratikULatAo vacce paNa jANe paramakRpALudevanI ane sahajAnaMdaghanajInI kRpA varasI ! temanI ja bhAvanAo ane AjJAo jANe vizvabharamAM anugraMjita thavA jaI rahI hatI. sAthe ja temanA yogabaLe adbhuta, akalpita vizva-prabhAvanA karAvavAnuM A alpAtmAne nimitta banAvI kArya karyuM ! anekAneka kasoTI prasaMgoe A paramaguruonA yogabaLe ja yogakSema calAvyuM rAkhyuM ane lAja rAkhatA jaI "mArI nADa tamAre hAthe hari saMbhALajo re!"no sAkSAtu. anubhava karAvyo. A nirmANa kAryanA ane parivAranA vyavahArakAryanA apAra viparita paristhiti paribaLo vacce "je zira paramakRpALudeva tene zuM karaze saMsAra?" jevA sahajAnaMda-padoe satata dhIraja baMdhAvyA karI. anyathA vyavahAranA ane adhyAtmasaMgItanA - baMne kSetromAM pratikULatAono pAra na hato. eka bAjuthI agraja ane svayaM parivAranA paristhiti - paribaLo viparita svarUpe kArya karye jatA hatA, bIjI bAjuthI AjIvikALe alpa vetane paNa svIkArelI zrI satya sAMIbAbA kaoNlejanA vibhAgAdhyakSa-prAdhyApaka tarIkenI nokarI svadharmasanmAna kAraNe be varSa pachI bha. mahAvIra 2500mA nirvANotsava daramyAna choDavI paDI hatI - beMgaloranA prabhu pArzvanAtha jinAlayamAM besI saNasaNatuM rAjInAmuM lakhI ane have pachI jIvanabhara jinezvara ane sarasvatInA caraNe kaMTha ane kalama mUkavAno saMkalpa karIne ! - Aje A ghaTanAne cAlIseka varSanAM vahANAM vahI gayAM che ane A saMkalpanA aMte paramakRpALudeva paramagurunI ja kRpApreraNAthI, pada pada para pArAvAra pratikULatAo vacce paNa sarjano-sarasvatIkRpA sarjano to pratichAyArUpa jIvanasaMginI sumitrAnA 144 rAjagAthA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUka sahayogapUrvaka aneka saMpanna thatAM rahyAM che - vardhamAna bhAratI dvArA sahajAnaMdaghanajIAdezita vItarAgavANI anugraMjita karAvavAnA, paraMtu A sarjano mATenuM arthapIThabaLa agamya ane agniparIkSAo bhareluM ja rahyuM che. e saghaLuM emanA ja caraNe choDIne temanI ja kRpAthI thayelAM ane thaI rahelAM nimna mukhya sarjanonI noMdha mAtra karIne viramIza. e paNa temanI kRpAno kevo yogAnuyoga ke temanA ja aneka sarjano A alpAtmAnAM hAthe thaI rahyAM 'nimitta mAtra' rUpe! (1) zrImajI kendrita ma. gAMdhIjInA ahiMsaka yuddha viSayaka nATaka "mahAsainika (2) "AtmasidhdhithI mAMDIne paramaguru pada, rAjapada, bhakti kartavya, mahAvIra darzana I. so eka jeTalI jinabhakti-dhyAna tattva saMgIta rekarDo (3) pU. sahajAnaMdaghanajI prerita-prAraMbhita "saptabhASI AtmasiddhinuM pU. vimalAtAIe pUrNa karAvela saMpAdana-prakAzana (4) "paMcabhASI puSpamALAnI pAMca pustikAonuM anuvAdana-saMpAdana. prakAzana (5) sadguru bodha suhAya, huA apUrva bhAna, maMtramUlaM guruvAkya I. pAMca pustakono graMthAnuvAda hindImAM "zrImad rAjacaMdra jIvana aura sAhitya sudhI DaoN. rAkezabhAI jhaverInA. zrI sahajAnaMdaghanajInI alabhya 57 jeTalI pravacana TeIponuM kaSTa sAdhya saMpAdana-prakAzana : 9 paramapu2 pravevana zreNImAM - jemAM pradhAnataH zrImad nIvana thA ane anya (7) vAduvallI : DokyumenTrIH bharata bAhubalI-ahiMsaka yuddhathI zrImadjI prerita gAMdhIjInA ahiMsaka yuddha sudhI (8) paMDitazrI sukhalAlajInA "prajJAsaMghana' anuvAdana dvArA zrImajI lekha prakAzana (9) DaoN. rAkezabhAI jhaverI likhita vizeSa jIvanacarita zrImanna caMdra nIvana aura sAhitya (hindI anuvAda) (10) saMkSipta zrImad jIvanakathA aMgrejImAM - Vishwa Manav "Shrimad Rajchandra for Youngsters' (11) vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI (zrAvya sI.DI.)-AkAzavANI rUpaka sAthe paramagurukRpAkiraNanI ravalpa sva-saMvedana kathA saMketaH svakathya 145
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) rAjagAthA (A pustaka guja. + hindI) (13) sahanAnaMdhana nuAthA (hindI + aMgrejI) be bhAgomAM. (14) zrI sahajAnaMdaghanajInA 'sadguru mahimA' ane 'upAsyapade upAdeyatA'nA hindI anuvAda : (15) aMtaryAtrA-vimanasaritA saha (hindI pustaka) : zrImadghanA tattvanI chAyAmAM. (16) Voyage within with Vimalajee A sarva sarjano viSe vicArAya che tyAre satata anubhavAya che ke sarvatra kevI kRpA paramaguruoe karyA karI che ane pratikULatAo vacce paNa svAtma-sthiratA surdaDha karAvyA karI che : satata A Adezo dvArA ke "zudhdha budhdha caitanyadhana, svayaM jyoti sukhadhAma... kara vicAra to pAma !" "tuM cho mokSaravarUpa...! ajara amara avinAzI ne dehAtIta svarUpa." A. bhuvanaratnasUrijIthI mAMDIne sukhalAlajIvimalAtAI-sahajAnaMdaghanajI jevA preraka paramagurujano paNa jANe paramakRpALudevanA pratinidhivat ja sAMpaDatA rahyAM ! haju eka taraphathI apAra sarjano adhUrAM paDyAM che, bIjI taraphathI vyavahArakSetranI ka ane A sarjana kSetranI artha-javAbadArIo mAthe UbhI che. trIjI tarapha haMpI Azrame paNa pratikULatAo ja UbhI che, suzrI vimalAtAInA 1994thI karAyelA jaina samAja-kRpALudeva bhakto pratyenA anurodho upekSita ja rahyAM che. tyAre paramakRpALudevanuM eka yogabaLa ja pAra paDAvavAnuM che sarva, samAdhimaraNa dvArA - je temanA caraNomAM mahAvidehe, temanA paramAnugrahathI laI javAnuM che H * "tuM gati, tuM mati, Azaro, tuM AlaMbana muja pyAro re; 'vAcakayaza' kahe mAho, 146 tuM jIvana jIva AdhAro re ! garavA re guNa tuma taNA.' (upAdhyAya yazovijayajI) 99 gajA saMbadhdha : suzrI vimalAtAInA anurodho. "eha paramapada prAptinuM karyuM dhyAna meM, vagara ne hAla manoratharUpa jo, to paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, 11 3 wild: 11 prabhu AjJAe thAzuM te ja svarupa jo !" (zrImad rAjacaMdrajI) rAjagAthA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI anaMtane sathavAre jIvanayAtrA - prA. pratApakumAra ToliyA. adhyAtmane abhinava AyAma arpanArA, samagratA (Wholeness) - akhilAInA alakha ArAdhikA, jIvanayoganA mahAsAdhikA jIvanadRSTA viduSI vimalAtAI ThakAra aMte prAyaH 88 varSanuM jIvanavana vaTAvIne virATane dvAre pahoMcI gayAM cheH 11 mArca, pUrNimAnA paroDhe, caitanya jayaMtInA dine. aneka janmonI pUrva sAdhanA laI AvelA, apAra puruSArtha AdarelA, aneka saMto-daSTAo-mahAmAnavonA sneha-sAMnidhdha pAmelAM, aneka graMthone avagAhyAM chatAM svAnubhavanA jIvanagraMthane ukelavA mathatAM vimalAdIdI Akhare mahAvidehanA "sohAmaNA nispRha deza'-agama dezanA agama mArge saMcarI gayA che - A jIvananuM eka AnaMdasabhara abhinava darzana karAvIne, anekonA jIvana ajavALIne, dehamAM vasavA chatAM videhI dazA dhAratA jIvIne ! A paMktilekhakano temanI sAthe, aneka upakAraka sapuruSonI pAvananizrA uparAMta, prAyaH 54 varSano sudIrgha nAto. bhUdAna AMdolana 1954thI mAMDIne Aja 2009 sudhIno A lAMbo paricaya saMbaMdha. e nAtAe jIvanamAM ghaNo moTo sarjanamaya bhAga bhajavyo che - "tare tarvanita' vat nikaTathI ane dUrathI. Yoyage within with Vimalajee pustikAmAM emAMno alpAMza AlekhAyo che. A upakramamAM dIdInA bhUdAnanA ovAre bAbA vinobAjI saha, "anaMtanA sathavAre" je. kRSNamUrti saha ane mahAvidehe chatAM ahIM sAkSAt dhabakatA zrImad rAjacaMdrajI saha, A alpAtmAno alpa aMtarvihAra cAlyo che. A badhAno ahIM vimalAdIdInA saMdarbhamAM thoDo ja saMsparza karIzuM. ATha varSa bhUdAnamAM teno AdhyAtmika AyAma zodhavA joDAyelA dIdIe sva. paramAnaMdabhAInA prabudhdha jIvana'mAMnA lekhanA ane temanA 30-06-63nA patranA uttaramAM lakheluM ke, huM 1953mAM bhUdAna AMdolanamAM joDAI tyAre lokakalyANanI koI eka pravRtti samajIne joDAI na hatI, paNa e AMdolananI je eka AdhyAtmika bAju vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI anaMtane sathavAre jIvanayAtrA 140
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI tenAthI huM mugdha banI rahI ane te kAraNe huM AkarSAI hatI. mAnavImAM rahelI Innate goodness viSenI - pAyAnA zubha tattva viSenI - zraddhA para AdhArita evA krAMtikArI AMdolane mAnavajAta pratyenA premathI bharelA mArA cittane AkarSe hatuM. ene lagatI pravRtti pAchaLa mArAmAM rahelI kartRtvazaktine abhivyakta karavAnI koI khAsa vRtti nahotI, paNa mAnavajAta mATenA premane abhivyakta karavAno Azaya hato. (A AMdolanamAM) jIvatA jAgatA bhAratano A pratyakSa paricaya mArA mATe eka judA ja prakArano anubhava hato." (saMdarbha vimala saMsmaraNo' : prabhAbena) bhUdAna choDIne AbunivAsI banelAM ane cetanAnA navA AyAmane ughATita karavA parvatonI goda zodhatAM vimalAbahena viSenA zrIyut paramAnaMdabhAInA uparyukta lekha ane temanA kavayitrI suputrI zrImatI gItAbena parIkhe karelA dIdInA "mauna manunA"nA "navA palaTo' zIrSakathI karelA kAvyAnuvAdathI ghaNA zodhako sAdhakone tyAre temanI navI bhALa ane oLakha maLyAM hatAM. A badhAmAMnA svanAmadhanya sAdhakomAM zrI trikamalAla mahAsukharAma, biMdukAkA, bhogIbhAI vagerene tyAre AbumAM dIdI dvArA zrI kRSNamUrtino paNa paricaya thayo. "e divasomAM zrImad rAjacaMdra ane kRSNamUrtinI vAto vizeSa thatI. kRSNamUrtinA pravacano vAMcyA pachI enA para carcA paNa thatI. zrI trikamabhAIne zrImad rAjacaMdra para pracaMDa zraddhA hatI. zrImad rAjacaMdranA pado-khAsa karIne "Atmasiddhi temanA bulaMda avAje vAMcI saMbhaLAvatA." (vimala saMsmaraNo 9) A prAthamika paricaya pachI jeTalo zrI kRSNamUrtino pratyakSa paricaya thayo, teTalo ja zrImad rAjacaMdrajIno parokSa paricaya temanA athAga sAhityanA avagAhana ane aMtardarzana dvArA dIdIne thayo. A pachI 1973mAM temaNe AbumAM zrImadjI para ATha divasa paryuSaNa pravacano ApyAM, je "apramAda yoga" (Yoga of silence) ane bIjA paryuSaNa prasAdI (e baMne pustakomAM temaNe "zrImadjInA jIvanamAM paLabharanoya pramAda na hato ane rastIbharanuM asatya na hatuM' ema kahIne aMjali ahobhAva vyakta karela che.) zIrSakathI prasiddha thayAM che. eTaluM ja nahIM, zrImajI pratye temano vadhato gayelo ahobhAva ane abhigama anekone aneka prakAre preraNA ane pratyakSa protsAhana ApI rahyo. "AtmasiddhinI addabhuta apUrva racanA paranI temanI apAra AsthA, je A lakhanArane "saptabhASI Atmasiddhi'nA saMpAdanasarjanamAM mahAnimitta banI, temanA ja zabdomAM joIe : 148 rAjagAthA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ . Atmasiddhi graMtha eka sUtrabadhdha kAvyagraMtha che. guru-ziSyanA saMvAdamAM hindu temaja jaina darzanano samanvita sAra guMthAyela che. dIrgha samaya sudhI svAdhyAya karavo paDe." "svacchaMda eTale mananuM svAmItva. gamA-aNagamA, pasaMdagI-nApasaMdagI, sanmAnaapamAna, yaza-apayaza, ItyAdi lAgaNIo mananI cAla gaNAya. pramAda, ALasa mananI tAnAzAhI kahevAya." "sadeha AtmajJAnInA sahavAsamAM manacalApaNuM cAlatuM nathI. huM-mAruMnA phUMphADA cAlatA nathI. svacchaMda ke manasvIpaNuM tyAM saheje rokAI jAya che. mananuM dhaNIpaNuM tyAM TakatuM nathI. manane mauna rahevuM paDe. buddhi mukhara thAya. viveka jAgRta thAya. viveka jAgRta thayA vagara Atmabodha pacato nathI. cetanAmAM rAcato nathI." "mokSa pAme" e kAvyokti che. "mokSa che nija zuddhatA - tuM cho mokSa svarUpa A sUtro parama satyanAM prabodhaka sUtro che. "sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya tevuM paNa AtmasiddhimAM kahyuM che." "mananA manamAM temaja vivekanI jAgRtimAM muktAvasthAnA eMdhANa prakaTa thAya che. mananI gulAmIthI mukti e ja hakIkatamAM mokSa gaNAya." (tA. -07-1994nA eka patramAMthI) A patra pachI dIdIe tA. 29-08-1996nA divase "AtmasiddhinI samRddha sarvAga suMdara bhUmikA "saptabhASI" graMtha mATe "Glory be to Sri Rajchandra' zIrSakathI Atmasiddhi zatAbdI prasaMge zikAgomAM tenI hastalikhita pratanuM vimocana karatAM lakhI mokalI, je temAM chapAI che, te svayaMmAM ja eka dizAsUcaka deDha dastAveja banI cUkela che. teno eka eka zabda ciMtanIya che. aSTa zrImadjIne te daSTa ane tadana suspaSTa kare che, saMjIvana mUrtirUpe darzAvI de che. zrImad sAhityanA aneka prabuddha adhyetAo ane ciMtakonI haroLamAM temanuM A gAgaramAM sAgara samuM prastutIkaraNa navI ja bhAta pADe che ane temanI zrIma-zraddhA vyakta kare che. "saptabhASI Atmasiddhi'nA prakAzananA saMbaMdhamAM to teo A zraddhAthI paNa savizeSa upakAraka banyAM che. zrImadjI, sahajAnaMdaghanajI, paM. sukhalAlajI, gurudayALa mallikajI ane mAtAjI dhanadevIjI samA sarva preraNAdAtA upakArakonA jANe teo sAkSAt pratinidhi banIne rahyAM ane varSonuM A kasoTIbharyuM saMpAdanakArya temaNe ja saMpanna karAvyuM ke je mATe DaoN. kumArapALa desAI ane DaoN. dhanavaMta zAha jevA sahRdayI mitro A lekhakasaMpAdakane biradAvatA rahe che ane je nimitta mAtrathI vizeSa kazuM nathI. dIdI pote vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI anaMtane sathavAre jIvanayAtrA 149
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa A alpajJane A mATe abhinaMde che tyAre ja temanI e anugraha lIlA vismaya pamADe che. "saptabhASI', Selected works of Srimad Rajchandra, anya zrImad sAhityanA bahubhASI prasAramAM dIdInuM eTaluM moTuM yogadAna anekarUpe rahyuM che ke jeTaluM haju sudhI zrImad nAmadhAraka koIpaNa Azrama ke sAdhaka-bhaktanuM kadAca rahyuM nathI ! vimalAdIdI zrI je. kRSNamUrtinuM, potAnI svAnubhava zailImAM, je bhASya karI gayA tethI ochuM mAhAbhya temaNe zrImadjInuM ane temanA sAhityanuM karyuM ke AMkyuM nathI, e aneka mahAnubhAvo jema A alpAtmAne spaSTa dekhAyuM che, je haju to vyakta thavuM zeSa che. sva. trikamalAlabhAI jevAne dIdImAM ja zrImad dekhAyA, to A lakhanArane temaNe zrI kRSNamUrtino beMgloramAM pratyakSa paricaya-mulAkAta karAvIne pachI kRSNamUrti-zrImad baMnene paramajJAnarUpI AdityanA be bhinna bhinna kiraNorUpe darzAvyA ! eka patramAM temaNe uttara vALyo - mArI jijJAsA-pRcchAno : zrImad rAjacaMdra vItarAga mahApuruSa hatA. zrI je. kRSNamUrti jIvanarasika Atmopalabdha mahApuruSa hatA. satya anaMta che. vibhinna mahAtmAo dvArA tenI vibhinna chaTAo vyakta thAya che. sUryakiraNomAM sAta raMga che. eka raMga bIjA raMga jevo nathI, paraMtu che badhA eka AdityathI udita !" (12-08-2004) Avo abhigama mauna sahabeThako, patro ane pratyakSa saMvAdomAM vyakta karatA rahelAM dIdI A lekhakane ane samagra vartamAna jagatane to avAranavAra zrImad ane zrImad sAhityane, e sAhityanA anuciMtana, anuzIlana ane anugamanano vartamAnakALano taraNopAya darzAvatAM temanA pratyenI zraddhA daDha karAvatAM, temanA sAhityane prasarAvavA satata bhalAmaNa, prayAsa, sahAya karatAM rahyAM. temano anekavArano A "aMtarabodha-prabodha aMtarikSamAMthI jANe paDaghA pADe che - gujarAtanA ane bhAratanA yuvAno have vivekAnaMdane bhUlI jAya, zrImad rAjacaMdrane apanAve. temanA sAhityane yAda kare. temanA vacanone pokeTa buko banAvI hRdayamAM paNa lakhe. temanI "mokSamALA' jevI kRtione pAThyapustaka banAve. temanI "puSpamALA one jIvanamAM dhAraNa kare." vimalAdIdInA A vartamAnakALa mATenA yugasaMdezane samAdarathI ciMtavavAapanAvavAno AjanA AkrAMta, azAMta, AtaMkita jagata sAme paDakAra ane samaya AvIne Ubho che. 150 rAjagAthA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka saMto, vinobAjI ane kRSNamUrti pachI zrImad rAjacaMdrajI pratyenuM temanuM A valaNa ane temane pacAvato abhigama ApaNane ghaNuM ghaNuM kahI jAya che. temanA A pradAnane ApaNe, temanI anaMtayAtrA veLAe svIkArIne temane hRdayanI aMtarAMjali arpIe ane temanA videhagata UrvAtmAne praNamI viramIe - deha chatAM jenI dazA, varte "dehAtItanA sthAne videha jatAMya jenI dazA varte "dehAtIta' kahIne te jJAnInA caraNamAM ho vaMdana agaNita !" ("birAdara': ogasTa 2009) dhyAnasaMgIta - aMtaryAtrA zrImad rAjacaMdra, zrI vimalAtAI tathA zrI gurudayAla malika vagere mahAnubhAvono prema prApta karanAra beMglora nivAsI zrI pratApabhAI ToliyA pote jIvanasAdhaka che, saMgItanA UMDA jJAtA che. teonA patnI zrImatI sumitrAbena tathA putrI bhavitA sAthe teo dhyAnasaMgIta dvArA adhyAtma, yoga, bhAratIya saMskRti tathA jainadharmanA mULa tattva rajU kare che. teo tA. 23 eprila, zanivAranA roja vimala saurabha, vANiyAvADI, zerI naM. 9, rAjakoTa khAte sAMje 6.30 thI 9.00 vAgyA sudhI kaviloka saritAthI AtmAnA AnaMdalokanA sAgara sudhInI prastuti rajU karaze. jemAM jaina sUtro, upaniSado, ravIndra saMgIta, sapta saMgIta vagerenuM gAna karaze. rasa dharAvatA mitro A lAbha levA acUka hAjara rahe tevuM nimaMtraNa gujarAta birAdarI-rAjakoTa kendra taraphathI che. (dhyAna saMgIta) vardhamAna bhAratI - C/o. pratApabhAI ToliyA taraphathI cAra oDiyo sI.DI. maLela che. 1. merI bhAvanA - anubhavavANI - zabda mahimA 2. Musical Performance in U.S.A. 3. kahata kabIrA 8. Music for Meditation rasa dharAvatA mitro nIcenA saranAme saMparka kare : JINA-BHARATI Vardhaman Bharti International Foundation Prabhat Complex, K. G. Road, BANGALORE-560009. ('birAdara' : ogasTa 2009) vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI anaMtane sathavAre jIvanayAtrA 151
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (zrImad rAjacaMdrajI viSe prasno UThAvatA keTalAka sarvodaya mitronA pratyuttaramAM) zrImadrasAhitya, vimalAdIdI ane gujarAta - prA. pratApakumAra ToliyA "zudhdha, budhdha, caitanyaghana, svayaM jyoti sukhadhAma; bIjAM kahiye keTaluM, kara vicAra to pAma." ("Atmasidhdhi' : 117) * "he jIva! pramAda choDI jAgRta thA, jAgRta thA! nahIM to ratna-ciMtAmaNI jevo A manuSya janma niSphaLa cAlyo jaze." (vacanAmRta) * "rAtri vyatikramI gaI, prabhAta thayuM, nidrAthI mukta thayA. bhAvanidrA TaLavAno prayatna karajo... vyatIta rAtri ane gaI jiMdagI para dRSTi pheravI jAo." (puSpamALA'-gAMdhIjInA zabdomAM "punarjanmanI sAkSI : dasa varSanI bALavaye likhita !) * "bahu puNya kerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahi ekke TaLyo! sukha prApta karatAM sukha TaLe che leza e lakSe laDo, kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe, kAM aho rAcI raho ?" ("mokSamALA' zikSApATha-67) * "tuM game te dharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI. mAtra kahevAnuM tAtparya ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, te dharma ane te sadAcArane tuM sevaje." (puSpamALA'-15). zrImad rAjacaMdrajInAM A, gujarAtanI prajAne ochA yAda evA vacano svAmI vivekAnaMdajInAM upaniSadAdhArita "ttirNa, nAmRta, prApya varAnivadhata!" samA ane "UTho, jAgo ane dhyeya prApta thatAM sudhI jaMpo nahIM, Arise Awake and stop not till the goal is reached" samAM bahuzruta-bahusmRta vacanonI yAda ApI zrImad rAjacaMdrajInA ja A kathanane puSTa kare che ke - 152 rAjagAthA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Azaya sarve jJAnIno, AvI atra samAya; dharI maunatA ema kahI, sahaja samAdhi mAMya.'" ('Atmasidhdhi'-118) A kathana sAthe 'zrImad rAjacaMdranI AtmopaniSad' lekhanuM samApana karatAM 1953mAM prajJAcakSu DaoN. paMDitazrI sukhalAlajIe mahattvano saMketa karatI vAta noMdhI che ke - "dareka dharma ane tattvajJAnanA abhyAsIo 'Atmasidhdhi'ne udAra dRSTithI temaja tulanA dRSTithI samajaze to emane emAM dharmano marma avazya jaDI Avaze. kharI rIte prastuta graMtha dharma ane tattvajJAnanA abhyAsakramamAM sthAna pAme tevo che. phakta ene samajanAra ane samajAvanArano yoga Avazyaka che." (zrI mukulabhAI kalArthI saMpAdita, gUjarAta vidyApITha prakAzita 'AtmasiddhizAstra' pR. 38) A badhA saMdarbho mArA 'birAdara' ogasTa-09nA aMkamAM prakAzita "vimalAtAInI sarvodayathI samagratA ane saptabhASI sudhInI anaMtane sathavAre jIvanayAtrA' lekhanA anusaMdhAnamAM be sarvodayamitroe UThAvela prazna paratve ApI rahyo chuM. vimalAdIdInA temAM apAyela yugasaMdeza pAchaLanI vizALa bhUmikA ane temanA temaja anya mahat puruSonAM ciMtana-saMdarbho samajavA Avazyaka che. teno alpAMza A lakhanAranI 'saptabhASI Atmasidhdhi', 'paMcabhASI puSpamALA' jevI prakAzita ane 'Voyage within with Vimlajee' jevI aprakAzita kRtiomAM ane thoDI lekhamALAomAM apAyo che. 'birAdara' mAsika mukhapatranI ghaNI sthaLa maryAdA chatAM mAro ukta lekha mahattvano saMketa to Ape che. e lekhano AgaLano bIjo vizada bhAga (je A sAthe joDyo che, te) chApavAnI zakyatA patranI suvidhA para nirbhara che. AthI temAMnA thoDA ja vAkyo ahIM TAMkIne pachI uparyukta bhUmikA ane mahatonA saMdarbho para AvIza. ukta Avazyaka yugasaMdeza, je sajagatA ane samagratAnA sAdhikA dIdIe anekadA Apyo che, prathama gujarAtanI prajA mATe vyakta karatAM vimalAdIdI pokArIne spaSTa kahe che : "gujarAtanI prajA para to mArA zrImanuM moTuM RRNa che. vivekAnaMdane AMbI jAya evI emanI vANI che. mohamayI muMbaI nagarImAM peDhI para besIne emanI avirata sAdhanA cAlI, e vyakti na hatI, e to eka Phenomenon hatA..... zrImad nA hota to mohanadAsa karamacaMdamAM rahelo zrImad-sAhitya, vimalAdIdI ane gujarAta 153
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gAMdhI na hota....! (vinobAjIno pavanArathI lakhelo 17-11-1935no patra paNa Avo bhAva rajU kare che. juo "saptabhASI' pR. 167). gujarAtanI prajAmAM vANijyanA saMskAra evA gADha che ke mokSArthInI vAta, zrImadbhA darzananI vAta koNa samaje? hA, loko roja derAsara jAya, dAnadharma kare emAM ja dharma AcaravAno saMtoSa mAnI le. (zrImad jema) paLabharano pramAda nahIM ane rattImAtranuM asatya nahIM - A jIvavA mATe to suvidhA-surakSAne hoDamAM mUkavA paDe ! enA mATe to kiMmata cUkavavI paDe ! A jIvavAnuM sAhasa, taiyArI che ? "zrImadbhA sobhAgabhAI paranAM patro e to amUlya khajAno che (eka ratnadIpazuM dRSTAMta kathana : 'tame ame kaMI duHkhI nathI, je duHkha che te rAmanA 14 varSanA vanavAsano eka divasa paNa nathI ane gajasukumAlanA dhyAnanI eka paLa paNa nathI" - (zrImadjI) emAM sAdhakane ka, kha, ga thI mAMDIne nijapada sudhInI yAtrAnI saphara lokabhogya bhASAmAM rajU karAI che.xxx" - prabhAbena maracaMTa saMpAdita vimala sattva', pR. 163-64) Ama dIdIe zrImaddI AdhyAtmika krAnti prabodhatI, pramAdane khaMkherAvI UMce uThAvatI sarvopakAraka parAvANIno, tenI paramaprabhAno mahimA sarvatra, vizvabhara gAyo ne prasarAvyo - prathama gujarAtathI AraMbhIne. dIdInI jIvanayAtrAnuM A koI nAnuM sUnuM pradAna che ? pratiphalana che? ahIM prathama teo gujarAtane ja kema mUke che ? vivekAnaMdane bhUlI javAnuM ane temanI vANIne "AMbI jAya' evI zrImad vANIne vAgoLavAnuM-AcaravAnuM kema kahe che ? zrImadmAM mahAtmA gAMdhIne sarjavAnI kSamatA kema vyakta kare che? A ane AvA prazno - svAbhAvika UThatA prazno-UMDuM ciMtana mAge che. prathama gujarAtane teo kadAca eTalA mATe mUkatA jaNAya che ke eka to dIdIe gujarAta nikaTa (Abu) vasIne gujarAtane birAdarI vagere anekarUpe potAnuM prathama kAryakSetra banAvyuM ane bIjuM gujarAtanI AdhyAtmasattva bharelI saMskRti potAnA ja saMta-suputrone bhUlI to nathI rahI? AvI AzaMkAthI temane zrImad jevA, eka nAnakaDA vargathI bahAra, vyApaka vizALa gujarAta jIvanamAM, kaMIka vismRta ke upekSita jaNAyA 154 rAjagAthA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ te lAge che. zrImad jevA potAnA ja hIrAnI gujarAtanI vizALa prajAne khabara, oLakha, kadara che kharI ? - ahIM vismRta zrImadjIne vyApakarUpe yAda karAvavA-vicAravA-vAgoLavAapanAvavAnI himAyata jyAre dIdI kare che tyAre teoe vivekAnaMdane ochA AMkyA nathI. ahIM koIne ya ochA AMkavAnI vAta ja nathI ! zrImanne nijAnubhavathI (mAtra pustakothI nahIM !) AtmasAt karIne, zrImade pote jhaMkhelI ane karavA dhArelI AdhyAtmika krAnti'ne svayaM sAkAra karavA jaIne, dIdI temane "mArA zrImad kahIne keTalA AtmIya bhAvathI biradAve che ane gujarAtanI prajA para rahelA temanA moTA traNa'nI yAda apAve che ! Ama karavAnA temanA upakramamAM temaNe na to vivekAnaMdane ochA AMkyA che, na temanI tulanA karI che. kRSNamUrtinI jema vivekAnaMdane paNa rAjacaMdranI tulanAmAM nahIM, paNa pota potAnI svayaM sthAnanI garimAmAM rAkhyA che, mUkyA che. sau potapotAne sthAne Unique rUpe che. vimalAdIdImAM ahIM bhArobhAra viveka che. samagratAnA sAdhaka-upAsakamAM spaSTa viveka dRSTi hoya che. zrImadbhA zabdomAM - jyAM jyAM, je je, yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM, te te, Acare, AtmArthI jana eha." ("Atmasiddhi') bIjuM, AvA vivekavAna vimalAdIdI - vimalAnaMda'-nI vivekAnaMda pratye koI ochI AsthA, ochI sadbhAvanA che? svAmI vivekAnaMda smRti-sparzanA ane garimA potAnA (vivekAnaMda-mitra evA) nAnA pAsethI gaLathuthImAM pAmanAra, bAra varSanI uMmare 'vivekAnaMda maMDaLa" sthApI temanA vicAro prasarAvanAra, vivekAnaMdajInA upakAraka guru zrI rAmakRSNa paramahaMsano ('ThAkura'no) aMtara-saMparka rAkhanAra vimalAdIdI jevA ravayaM ja DaMkAnI coTa para anekavAra zrImad rAjacaMdrajIne biradAvatA pUrvokta vidhAno kare (jenA aneka samartha pramANo A lekhaka pAse che) tyAre tenI pAchaLanA rahasyo ne kAraNo zA haze ? e sarva vivekIjano mATe vicAraNIya che. zuM 'nAtmavat sarvabhUteSune sahaja-sarvadA apanAvanAra, sarva bhUtomAM samadarzana karanAra be saMtomAM-e saMtonA AtmasvarUpomAM - abheda na jotA hoya? "jyAM jyAM je je yogya che'nI uparokta vivekadraSTi anusAra gujarAtanI prajA samakSa gujarAtanA ja vismRta suputra rAjacaMdrajIne AgaLa dhare temAM bIjA saMtane tarachoDIne bhUlI javAnI ke ochA gaNavAnI vAta kyAM AvI ? dIdInA AvA abhigama ke hArdane samajyA vinA temanA viSe jaldI abhiprAya ApI devo, ke potAnA alpa zrImadrasAhitya, vimalAdIdI ane gujarAta 155
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke apUrNa jJAna chatAM potAnA abhimata-abhinivezano Agraha rAkhavo e potAnA pUrvagrahIta mana (conditioned Mind)nuM, khullApaNAnA (Openmindedness) abhAvanuM paricAyaka nathI ? AthI dIdInA kathana mATe A ane AvA aneka saMdarbhomAM A lakhanAranA ogasTanA 'birAdara'mAMnA lekhanA samApananA anusaMdhAnamAM "zrImajInuM ane temanA sAhityanuM mAhAbhya haju to vyakta thavuM zeSa che" A smRti ApIne punaH vinamrapaNe pUchavAnuM ke vivekAnaMdane to gujarAte-ApaNe pUratA jANyAM, yAda karyA paNa gujarAtanA ja zrImadgha gujarAtanA yuvakoe janasamAje keTalA jAyA ?* dIdInA je avataraNa-cihnamAM mahatva ApavA mUkAela yugasaMdezane dIdInI AdhyAtmika krAntinI bhAvanAnA anusaraNamAM tadanusAra amalamAM mUkavA kyArathI ye amArA thoDA vinamra prayatno cAlyA che. A zrRMkhalAmAM "mokSamALA'nI zrImad kRti para haMpI karNATakanA zrImad rAjacaMdra Azrama para prathama zibira yojAyo. e pachI paMcabhASI puSpamALA'nI pokeTa bUkonuM mudraNa-prakAzana cAlyuM, jenI gujarAtIhindI-aMgrejI pustikAo to (nAmanA mUlya) taiyAra ane upalabdha che.* anya bhASAomAM te mudraNAdhIna che. anya aneka zibiro, sI.DI. nirmANo vagere dvArA paNa A sarva satata gatimAna che. amArA paricayamAM AvanArA aneka navayuvako A sarvathI nahIM jANeluM jANI rahyAM che - gujarAtamAM, bhAratamAM ane bhArata bahAra. paraMtu ahIM AvA jAgI rahelA navayuvako, navI peDhInI ke vizALa janasamAjanI vAta bAjue rAkhIe, ApaNA vicArazIla ne vaMdanIya karmaTha kAryakartAo, vicArako, ahIM ullekha karelA sujJa vicAravAna patralekhakoe paNa zrImanuM svayaM likhita sAhitya keTaluM vAMcyuM-vicAryuM? zrImad viSe paMDita sukhalAlajInAM "darzana ane ciMtana': "zrImad rAjacandra-eka samAlocanA', "zrImad rAjacaMdranI AtmopaniSad', "zrImad rAjacandra ane gAMdhIjI' vagere, Do. bhagavAnadAsanA "adhyAtma rAjacaMdra; sahajAnaMdaghanajI (bhadramuni)nA 'tatvavijJAna", "upAsyapade upAdeyatA'; vimalAtAInA apramAdayoga, paryuSaNa prasAdI, Yoga of silence, "saptabhASI AtmasiddhinA purovacano-pariziSTo, Do. sarayU mahetAnA "zrImadgI jIvanasidhdhi', bra. govardhanadAsajInA jIvanakalA', zrI mukulabhAI kalArthInA "AtmasiddhizAca, Do. rAkezabhAI jhaverInA zrImadbhA cAra vivecana graMtho, Do. digIza mahetA ane * juo A pustakanuM ja prathama prakaraNa : "zrImad rAjacaMdrajIne gujarAte jANyA che?" 156 rAjagAthA
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Do. ramaNalAla zAhanAM lakhANo uparAMta hindImAM zrI candraprabhanA 'mArA mAvA mila gayA / ' jevA bhAratamAMthI prasiddha graMtho-lakhANo uparAMta videzomAMthI prakAzita thaI rahela zrImad sAhitya" A sarvamAMthI ApaNA uparyukta patralekhaka mitroe keTaluM, kayuM sAhitya vAMcyuM-vicAryuM che ?" A prati-prazna pUchavAthI temane mAThuM to nahIM lAge ne ? AmAMthI thoDuM paNa joI-ciMtavI gayA hoya to to ThIka ane temanuM prazno karavAnuM sthAne che. ema na thayuM hoya to e saune A badhuM vAMcI ciMtavI gayA pachI ja potAnA abhiprAya mUkavA vinamrabhAve sUcana karI zakuM ? e jANavuM samIcIna thaze ke vinobAjI ane bALakobAjI baMnee 'zrImad rAjacaMdra' be graMtho AghAMta vAMcyA. A lakhanArane te viSe carcA vicAraNA karavA anekavAra pratyakSa ane patro dvArA temaja zrImad pado gavarAvatA rahIne anugraha karyo. zrImad viSayaka bAbAnA bALakobAjI paranA adbhuta ciMtanIya patro A lakhanAra pAse che, jene svayaMnA upayoga mATe ja rAkhavAno bAbAno Adeza rahyo H A pachI paMDita sukhalAlajI-sahajAnaMdaghanajImallikajI ane savizeSe vimalAdIdI sAthe to zrImad sAhitya anuzIlana 1967nI IDara pahADa paranI sahayAtrAthI mAMDIne te pachInI aneka zibironI ane Abu-DalahausInI aMtaryAtrAo sudhI cAlyuM, je badhAno ullekha pUrvalekhamAM che. saMkSepamAM, A sarva mahat puruSoe zrImadbhu viSe eTaluM badhuM sugama, sudRDha ane suspaSTa karAvyuM che ke e sarva AjanA azAMta vizvasamakSa mUkavAno yugadharma dIdInA pUrvokta yugasaMdeza dvArA maLe che. ("sukha ane zAMti aMtaramAM che, bahAra zodhavAthI nahIM maLe." - zrImadbhu) uparyukta sarva sAhityAdimAM paMDita sukhalAlajI ane vimalAdIdI A benAM paNa zrImad-lakhANonuM hArda gujarAtI mitromAM Ave to ghaNuM. kAkA sAheba kAlelakare jenI gujarAtI bhASAne paNa biradAvI ane jenI kAno-mAtrAnI paNa bhUla vinAnI sAMgopAMga amarakRti banI tevI zrImadjInI 'Atmasidhdhi' e mAtra darzananI nahIM, vizvasAhityanI kRti che. tenA sAta bhASAonA anuvAda saMpAdita thayA pachI dIdIe bhAvanA vyakta karI ke e 14 bhASAomAM paNa kema anUdita na thAya ? 'gItApravacano' ane 'gItAMjali' jema e aneka bhASAomAM jAya. ane have temanI ja A bhAvanA jANe sAkAra thavA jaI rahI che. kAzmIrathI kanyAkumArI sudhInI Adhunika bhAratIya bhASAonA bhASAMtara upakramomAM kAzmIranA 'Adhunika lallA' gaNAtA kavayitrI zrImatI bimalA rainA kAzmIrI bhASAmAM anuvAda karavA 'saptabhASI A lekhaka dvArA : 1580, kumArasvAmI le Adi, beMglora-560111 (phona 080-26667882) zrImad-sAhitya, vimalAdIdI ane gujarAta * 150
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasiddhi' hAla beMgaloranI sAhitya akAdamInI a.bhA. lekhaka pariSada veLA laI gayA che. dakSiNanI zeSa telugu, tamila, malayAlamamAM tenA anuvAdo saMpanna karAvavAnA prayatno che. prAcIna bhASA prAkRtamAM te bhASAMtarita karavA karNATakanA zravaNa belagoLAnI "prAkRta vidyApIThanA nidezaka DaoN. premasumana jaina te laI gayA che. videzomAM jarmanInA eka mitra jarmana bhASAmAM tenA anuvAdano prayatna karI rahyA che. aMgrejImAM to svayaM gAMdhIjIe teno anuvAda prathama karelo (bIjAoe pachI !) je pAchaLathI laMDananI basamAM jatAM khovAI gayelo ! A badhuM sUcave che ke zrImadrakRti "AtmasidhdhimAM keTalI vizvavyApakatA, keTalI kSamatA, keTalI prANazakti bharI che ! ene zuM vizva bahAranA nobelA prAIjhanI jarUra che ? gurudeva ravIndranAthanI gItAMjali'ne vizvanA nobela prAIjha maLavAnA pahelAM baMgALanA ja vidvAnoe tene zuM puraskAra Apelo e jANa che? gurudayALa mallikajInA zAMtiniketana-ghaTanA jJAnanA AdhAre kahIe ke baMgALanA ja e vidvAnoe gurudevane gItAMjali nobela prAIjha jAherAta pUrve prathama "joDAno hAra" Apyo hato ane nobela prAIjha pachI Apelo phulono hAra ! - je gurudeve "ze pAdara gAmA na chAne" (e maNihAra mane na zobhe, mAre na joIe) , kahI nakAryo hato, ne e sArIe ghaTanA para dUra beThelA zAyara IkabAle Avo pratibhAva tyAre Apyo hato : " gora ! tU kyoM hinda meM pai duA ? yahAM to riyA--hA , nAkadriyoM kI lahara hai; zAyara-hindostA~ honA, khudA kA kahara hai !" paNa gujarAta kRtajJa che, AvuM kRtana nahIM. zrImadjInI ciraMtana kRtionuM e mUlyAMkana karaze ja karaze, ene avazya apanAvaze. dIdInI AvI zraddhAmAM ApaNo prArthanA sUra bheLavI, zrImad sAhityanA anuzIlana adhyayanano abhigama keLavIe, saMkalpa karIe temAM temanI vibhUtipUjA ke vyaktipUjA nahIM, satsAhityanI sarvopakAraka anumodanA che, abhivaMdanA che. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH II (prakAzita 'birAdara' sapTembara, 2009) maka noMdha: je zrImad sAhitya, abhyAsI mitrone joIe te A lekhaka dvArA (gujarAtamAM agAsa AzramI) mAtra TapAlakharca I. mokalI meLavI zakaze. paMcabhASI puSpamALA' sau mATe bheTa taiyAra che. 158 rAjagAthA.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 eka vivekahIna vidvAne zrImadjIno jaDabAtoDa javAba morabI, caitra vada 0)), 1955 A bhAratavarSanI adhogati jainadharmathI thaI ema mahIpatarAma rUparAma kahetA, lakhatA. dazeka varasa para amadAvAdamAM meLApa thatAM temane pUchayuM : pra.-bhAI, jainadharma ahiMsA, satya, saMpa, dayA, sarva prANIhita, paramArtha, paropakAra, nyAya, nIti, Arogyaprada AhArapAna, nirbasanatA, udyama Adino bodha kare che ? (mahIpatarAme uttara Apyo) ma. u. - hA. pra.- bhAI, jainadharma hiMsA, asatya, corI, kUratA, svArthaparAyaNatA, anyAya, anIti, chaLakapaTa, viruddha AhAravihAra, mojazokha, viSayalAlasA, ALasa, pramAda Adino niSedha kare che ? ma. u.-hA. pra-dezanI adhogati zAthI thAya ? ahiMsA, satya, saMpa, dayA, paropakAra, paramArtha, sarva prANIhita, nyAya, nIti, Arogya Ape ane rakSe evAM zuddha sAdAM AhAra-pAna, nirbasanatA, udyama AdithI ke tethI viparIta evAM hiMsA, asatya, kusaMpa, krUratA, svArthapaTutA, chaLakapaTa, anyAya, anIti, Arogya bagADe ane zarIramanane azakta kare evAM viruddha AhAra-vihAra, vyasana, mojazokha, ALasapramAda AdithI ? ma.u.-bIjAMthI arthAt viparIta evAM hiMsA, asatya, kusaMpa, pramAda AdithI. pra.-tyAre dezanI unnati e bIjAMthI UlaTAM evAM ahiMsA, satya, saMpa, nirbasanatA, udyama AdithI thAya ? ma.u.-hA. pra.-tyAre "jainadharma dezanI adhogati thAya evo bodha kare che ke unnati thAya evo ? ma.u.-bhAI, huM kabUla karuM chuM ke jenadharma' jethI dezanI unnati thAya evAM sAdhanono bodha kare che. AvI sUkSmatAthI vivekapUrvaka meM vicAra karyo na hato. amane to nAnapaNamAM pAdarInI zALAmAM zIkhatAM saMskAra thayelA, tethI vagara vicAre ame kahI dIdhuM, lakhI mAryuM. mahIpatarAme saraLatAthI kabUla karyuM. satyazodhanamAM saraLatAnI jarUra che. satyano marma levA vivekapUrvaka marmamAM UtaravuM joIe. (- zrImad rAjacaMdra : vacanAmRta : upadeza noMdha pR. 666) eka vivekahIna vidvAne thImajIno jaDabAtoDa javAba 159
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhaktiH zrI jinezvara mahimAnA mahAgAyaka zrImajI "zrImad rAjacaMdrajInA lakhANomAMthI "zrI jinezvara mahimA' nAmanuM suMdara pustaka tame saMkalita karI rahyA cho te badala mArA aMtaranA AzIrvAda che. zrImad rAjacaMdrajIe saMkSepamAM ghaNuM kahI dIdhela che. temaNe mumukSuo para je patro lakhyA che temAM biMdumAM siMdhu samAvI dIdhela che. zrI jinezvaradevano mahimA zrImajIe khUba gAyo che. potAnI apUrva evI bhAvavAhI ane prazAMtavAhI zolImAM te mahimA gAtAM temaNe potAno apUrva namrabhAva temAM darzAvyo che." ! - prabhAvaka pravacanakAra, saurASTra kezarI, pU. munirAja zrI bhuvanavijayajI gaNi (A. bhuvanaratnasUri), lekhaka, AnaMdaghanajI stavana covIsI vivecana, "prazAMta vAhitA", (zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAhanA saMkalana "zrI jinezvara | mahimA'ne AzIrvacana). sArAya vizva upara je zrI jinezvaradevono apUrva-anupama upakAra che te zrI jinezvara devonA mahimAnuM zrImad rAjacaMdrajInA sAhityanA AdhAre zrIma paramatAraka zrI jinezvara deva pratye prasaMge prasaMge uccArelA bhaktibharyA zabdonA saMgraharUpa "zrI jinezvara mahimA' nAmanuM pustaka taiyAra karI rahyA cho tethI AnaMda. tamArA A suprayatnanA phaLarUpe jIvo saMsAranA bhAvothI udAsIna banI zrI jinezvaradeva pratye bhaktisabhara bane e ja abhilASA." - AtmArtha mArganA preraNAdAtA pU.munizrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja zrImadbhA AMtara vaibhavanI jhAMkhI : zrImad rAjacaMdrajInA jIvanamAM tattvaniSThA ane dharmaniSThAnI sohAmaNI ane virala phUlaguMthaNInAM AphlAdakArI darzana thAya che. xxx zrImadbhI jJAnasAdhanAnI bhUmikA keTalI ucca hatI ane emAM emaNe keTalI sidhdhi meLavI hatI, eno vicAra karatAM sAce ja, herata pAmI javAya che. xxx emane to jJAnI ke AtmajJAnI ja kahevA joIe. "bhaktinI upayogitA samajAvatAM zrImad kahe che ke - "zubha zItaLAmaya chAMya rahI, manavAMchita jyAM phaLapaMkti kahI; jina bhakti graho taru kalpa aho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. "bhakti e sarvoparI mArga che ane te sapuruSanA caraNa samIpe rahIne thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de tevo padArtha che." - zrI ratilAla dIpacaMda desAI (zrI "jinezvara mahimA'nI prastAvanA) 10. rAjagAthA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 upAsyapade upAdeyatA (upAsyapade upAdeyatA aMtargata) zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya lekhaka : sahajAnaMdaghana - haMpI jaino, zaivo ane vaiSNavonuM prAcIna tIrthadhAma A haMpI - vartamAna maisura rAjya bellArI jillAmAM guMTakala-hubalI relve lAInanA hospheTa sTezanathI kevaLa cha mAIla dUra pUrvottara khUNe vaseluM che. (AvavA-javA mATe esa.TI. basa sarvisanI puratI sagavaDa che) pAkI saDaka, hariyALAM pradeza ane aitihAsika purAtatva sAmagrI vizvabharanA yAtrikone ahIM kheMcI lAve che. A Azramano paricaya prApta karavA mATe A bhUmino paNa paricaya prApta karavo anivArya che. enA paricayamAM enI aitihAsikatA jANavA lAyaka hovAthI sarvaprathama e atre raju karAya che. A bhUmino ItihAsa : "AjathI prAyaH 11,86,493 varSa pUrve jyAre vIsamA tIrthaMkara bhagavAna zrI munisuvratasvAmI A bharatakSetramAM jJAna-gaMgA vahevaDAvI bhavya kamalone vikasAvatA hatA tyAre temanA anuyAyI vargamAM vidyAdharo paNa sArI saMkhyAe sammilita hatA. te vidyAdhara vargamAMnA vidyAsiddha rAjAo paikI rAmAyaNaprasiddha vAlI-sugrIva jyAM rAjya karatA hatA ane teonI rAjadhAnI je kiSkindhAnagarI kahevAtI hatI - te ja A vidyAdhara bhUmi.'' ahIMnI pahADI zilAmaya zikharamALAomAMnA keTalAka zikharonA aitihAsika nAmo - RSyamUka, gaMdhamAdana, mAlyavanta Adi purAtatva saMzodhakone mUka AhvAna ApI rahyAM che. aMtima tIrthaMkara zramaNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanakALamAM I.sannI cothI sadI pUrve ahi AMdhravaMzI rAjAo rAjya karatA hatA. te pachI cothI sadImAM kadambavaMzI rAjAoe rAjya karyuM, jeo jainadharmAnurAgI hatA. temanA tatkAlIna zahero paikI uccazRMga zahera hatuM, ke jenA avazeSo bellArI jillAnA harapanahallI tAlukAmAM che. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 161
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ harapanahallI gAmathI 16 mAIla dUra anajIgAmathI prApta eka zilAlekhamAMthI ema jANavA maLe che ke ahIMnA karo ane kAMcInA pallavonuM paraspara bhISaNa yuddha thayuM hatuM. chaThThI sadInA madhya bhAgamAM cAlukyavaMzI rAjA kIrtivarmane A bhUmi potAne adhIna karI hatI. A cAlukyavaMzI rAjAone, pahelethI jaina hoI pAchaLathI bAhyaparisthitivaza zaiva banavuM paDyuM hatuM. te pachI dazamI sadInA prArambha paryata rASTrakUTa rAjAoe ahIM rAjya karyuM. dazamI sadInA tyAra pachInA samayamAM gaMgavaMzI ane agiyAramImAM pazcimI cAlukyavaMzI rAjAo ahIM sattAdhIza rahyA. cAlukyavaMzI rAjA taila-dvitIyanA zilAlekha harapanahallInI AsapAsanA 'bhAgalI" ane "kogalI' gAmonA jinAlayomAM upalabdha che. vaLI kogalIjinAlayamAM hoya sAlavaMzI rAjA vIrarAmanAthanA paNa be zilAlekha vidyamAna che. kAlAntare bhAratamAM uttara sImADethI musalamAno pravezyA. teo uttara vibhAgathI bhArata upara Adhipatya jamAvatA-jamAvatA yAvat ahIMnI tuMgabhadrA nadInA uttara kinArA paryata pahoMcI AvyA. nadInI uttarIya sImAmAM AvelA AneguMdI rAjyanA ke rAjA jambukezvara ane mahamadabIna tughalakha ane tenA senApati mallika kAphire san 1310mAM harAvI te rAjya haDapI lIdhuM. AvA kaparA kALamAM tuMgabhadrA nadInA dakSiNa kinArAthI mAMDI kanyAkumArI parvatanA hindu rAjAo svabacAva arthe saMgaThita thaI yaduvaMzI hukkarAyane maMDalezvara banAvI jAgarUka rahyA ane san 155 paryata musalamAnone A tarapha pravezavA na dIdhA. hukkarAya niHsaMtAna hato. tethI teNe potAnA anuja bukkarAyane potAno uttarAdhikArI banAvyo. AneguMdI nareza jabukezvaranI putrI gaurAMdevI sAthe bukkarAya paraNyo hato, tenI saMtAna paripATI cAlI. e baMne bhAIo vidyAraNya svAmInA bhakta hatA. svAmIjI suvarNasiddhi jANatA - hatA. temanI kRpA prApta karI e baMdhuyugale vijayanagara sAmrAjyano pAyo nAkhyo. san 1336mAM 60 mAIlanA kSetraphaLa vistAravALuM vijayanagaranuM nirmANakArya prAraMbhAyuM. te pahelAM ahIM hemakUTane aDIne uttarIya khINamAM hepI grAma ane dakSiNe 12 rAjagAthA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRSNapurama gAma hatAM. hemakUTa tathA cakrakUTa nAmanA be jaina tIrtho paNa hatA tathA nadIpAra bhoTa-jaina tIrtha hatuM. A traNe tIrtho digambara saMpradAyane adhIna hatA. digambara jaina bhaTTArakonA maTha paNa hatA. rAjA bukkarAyanA samayamAM trIjo eDavarDa IMglenDanI gAdIe hato. bukkarAyanI pATe harihara dvitIya ane tenI pATe rAjA devarAya prathama rAjyArUDha thayA. te arasAmAM A nagaranirmANa sArI peThe vistarI gayuM hatuM. A sAmrAjyanA siMhAsana upara keTalAka kALa pachI rAjA kRSNadevarAya vIsa varSanI uMmare birAjyA. e mahAn parAkramI sarvadharmasamasvabhAvI ane udAra hatA. sarvadharma saMrakSaNane lagatA enA zilAlekha adyApi ahIM vidyamAna che. san 1509 thI 1529 sudhInA enA zAsanakALamAM A sAmrAjya khUba vistaryuM. vartamAna maisura rAjya, AMdhra rAjya, tamilanADu tathA mahArASTra ane keralano keTaloka mukhya bhAga e badhA A rAjyanA ja aMgo hatAM. orIssA nareza eno khaMDiyo hato. saMrakSaNa khAtAomAM 10 lAkha sainiko hatA temAMthI 3 lAkhanuM lazkara A vijayanagaranI chAvaNImAM rahetuM. ahi pATanagaramAM nAgarika jana saMkhyA vadhu 16 lAkhathI adhika batAvavAmAM Ave che. A rAjAne sonAthI toLavAmAM Avato ane tenuM dAna thatuM. tenA smRticinha rUpe paththarano vizALa kAMTo ('tulAbhAra") Aje vidyamAna che. enA samaye AThamo henarI IMglenDanI gAdIe hato. ghaNA videzIoe A nagaranA darzana karyAnA ullekha maLe che. tyArapachI A sAmrAjyanA siMhAsana upara acyutarAya ane pachI aMtima hindu rAjA sadAzivarAya AvyA. sadAzivarAva ghaNo nabaLo hato. enI nabaLAIno ghaNo lAbha levA musalamAna navAbo ApasI vikhavAda TALIne ekatra thayA. bIjApurano ali AdilazAha, ahamadanagarano nijhAma zAha, bidarano bahAdurazAha goLakaoNnDAno kutubazAha ane bIdarano ummadazAha e pAMce maLIne vijayanagara sAmrAjyanA sainyano kaccaraghANa vALyo. prajAne lUMTI ane A nagarane khedAna medAna karyuM. nagaranA sthApatyone toDatAM lagabhaga cha mAsa lAgyA hatA. prajAjano bicArA keTalAya lAkhanI saMkhyAe raheMsAI gayA ! lAkho mahAlayo ane hajAro maMdirone topagoLe uDAvyA !! e nagaranI vaibhava sampannatAnI guNagAthA saMbhaLAvatA seMkaDo jinAlayo, seMkaDo zivAlayo, aneka viSNu-gaNapati maMdiro, hajAro guphAo, seMkaDo bajAro, hajAro upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 13
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAlayo tathA koTa-killAonA dhvasAvazeSo ahIMnI pahADI zikharamALAo tathA samatala bhUmimAM vistArathI vikharAyalA adyAvadhi pratyakSa jovAya che. ukta dhvasAvazeSonuM yatkiMcit zabdacitra A pramANe che : 1. jainatIrtha - hemakUTaH A eka ja paDhavI zilAmaya najIvI uMcAIvALuM zikhara che, jenI cAre tarapha vizALa killo ane pUrvAbhimukhI be uttuMga pravezadvAra che. emAM seMkaDo jinAlayo bhagna-abhagna avasthAe vidhamAna che, paraMtu ekeya jinabimba bacyuM nathI. temAMnA keTalAka jinAlayone zivAlayo tathA zaivamaTha rUpe pheravI devAmAM AvyAM che. keTalAMka khAlIkhama ubhAM che, jyAre keTalAMka taLIyAjhATaka karI devAyAM che. zavo dvArA jinAlayonA dvAra uparanAM maMgala jinabimbo ghasI devAyAM che ane tene sthAne anya AkRtio paNa kotarAI gaI che. zilAlekho ghasI devAyAM che te paikI eka puDhavIzilAmAM kotarAyalA zilAlekhamAM "OM namo pArzvanAthAya". A Adi vAkya vAMcI zakAya che. varSAkALe enI dhovAyalI mATImAMthI sonuM zodhI majUrI meLavatA majUro najare joyA che. A kAraNathI ja A zikharanuM sArthaka nAma - hemakUTa pracalita che. hemakUTanA uttarIya bhAgane aDIne taleTI vibhAgamAM koTa-kAMgArAthI susajaja vizAlakAya paMpApati zivAlaya AveluM che, jenuM pUrvAbhimukhI pravezadvAra-gopuram 11 mALanuM ekaso pAMsaTha phITa uMcuM che tathA uttarAbhimukhI praveza dvAra tenAthI nAnuM che. A maMdiranuM bAMdhakAma traNa tabakke thayeluM jaNAya che. saMbhava che ke nagara nirmANa pUrve A zrI caMdraprabha jinAlaya hoya ane nagara nirmANa bAda vidyAraNya svAmInI preraNAthI amuka pheraphAropUrvaka zivAlaya rUpe pheravI devAyuM hoya. A zivAlayanI pUrva dizAmAM prAcIna jhaverI bajAranA khaMDero be zreNie vidyamAna che, te tathA maMdiranI uttara dizAmAM AvelA khaMDerone vyavasthita karI dukAno, haoNTalo, dharmazALAone aMte makAno rUpe pheravI, temaja bIjA paNa nUtana makAno bAMdhI chellA pAMtrIsa varSathI tapI grAmano punarvasavATa cAlu che. gAmane uttara kinAre bAramAsI pravAhavALI tuMgabhadrA nadI asmalita pravAhe pravahe che. 2. jainatIrtha cakrakUTa H ukta nadIno pravAha paMpApati zivAlayathI ardhA mAIla AgaLa vadhyA pachI uttarAbhimukha vaLAMka le che. tyAM e jalapravAhamAM cakra-bhramara paDe che. ethI ene aDIne pUrva dizAmAM je zikhara che tene cakrakUTa kahe che. enA 164 rAjagAthA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ nadI taraphanA vibhAgamAM keTalAka jinAlayonA khaMDeronI vikharAyelI vistRta sAmagrI najare jovAya che. nadInA tyArapachInA pUrvottarIya vaLAMka AgaLa e cakrakUTa upara vizAla maMDaponuM grupa che. te jinAlayonuM ja khaMDera che. nIce keTalAka ajenA avazeSo paNa pAchaLathI banAvelA vidhamAna che. A zikharanA vAyavya khUNe khINanA upalA bhAganA cAlu rastAne aDIne jainamaMdironuM grupa che. A tamAma vidhamAna jinAlayonA jaina borDane ajenarUpe pheravI devAyAM che. zilAlekho ghasIne naSTa karAyAM che. A cakrakUTano nadI taraphano vibhAga ati vikaTa che mATe ja ahIMnA traNeya jaina tIrthono ullekha jemAM che te zvetAmbara-digambara ubhaya saMpradAyane mAnya atiprAcIna stotra "samajyA"mAM kahyuM che ke : "karNATe hemakUTe vikaTatarakaTe cakrakUTe ca bhoTe // zrImattIrthaMkarANAm pratidivasamahaM tatra caityAni vande // " zabdArtha : karNATaka dezamAM hemakUTa, vikaTatara kaTibhAgavALo cakrakUTa tathA bhoTae traNa jaina tIrthakSetro che, tyAM rahelA zrImAnuM tIrthaMkaradevonA daityonI huM pratidivasa vaMdanA karuM chuM. cakrakUTanI nIce uttarAbhimukhI vahetA jalapravAhane ajaino cakratIrtha kahe che, ane temAM snAna karI potAnA bhavobhavanA pApa-tApa zamAvyAno saMtoSa manAve che. ukta cakratIrtha tathA tyAMthI jalapravAhe ardho mAIla dUra AvelA puraMdaradAsa maMDapanI vacce nadI pAra thavA prAcIna pulanA avazeSarUpe dekhAtI paththaranA thAMbhalAonI hAramALA jyAM jAya che, te paNa vizAla jinAlaya khAlIkhama UbhuM che. te tathA tenI joDenI vizAla guphAo, maMDapa-grUpo ane 30 ekara maMdiranA hakkanI bhUmine eka zeva saMnyAsIe potAne AdhIna karI tyAM maThanI sthApanA A AzramanI sthApanA thayA pachI karI lIdhI che. (3) jaina tIrtha bhoTa : uparokta maThathI prAyaH eka mAIla dUra uttare AvelI killAyukta zikharamALAnI dakSiNa khINamAM eka cotaraphI pagathiyA yukta bAMdheluM vizAlakAya kuMDa tathA tenI pazcime najIkamAM ja AveluM bIjuM nAnuM kuMDa che jene zevoe kramazaH paMpAsarovara tathA mAnasarovaranA nAmathI pracalita karyA che te kaMDone aDIne dakSiNa kinAre upalA vibhAgamAM vizAlakAya jinAlayanA maMDaponuM grupa che. temAMnA upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - valpa paricaya - 15 15
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabimbo udezya karI devAyAM che kevaLa ekamAtra vizAlakAya adhiSThAyikAdevInI mUrti bacI che. jenA upara "jaina padmAvatI" nAmanuM borDa pAMtrIsa varSa upara hatuM - tevA khabara maLyA che. tene haTAvIne tene lakSmIjInA nAmathI pracalita karI eka ajaina vairAgI sAdhue tyAM maThanI sthApanA pAMtrIseka varSathI karI che. maMdiranI pAchaLanI parvatazreNimAM keTalIka guphAo che temAMnI ekanuM nAma zabarI guphA pracalita karI te sthAnane zabarI AzramanA nAme oLakhAve che. A sthAna e ja bhUtakAlIna jainatIrtha bhoTa che. bhoTa e eka jAtanI paththaranI kvAliTInuM nAma che, tathA prakAranI paththaranI khANa tyAM hoya ane pAchaLathI e khANane ja bAMdhI kuMDo banAvyA hoya tevI zakyatA che tethI te bhoTa-paththaranI khANane lIdhe ja te tIrtha bhoTa nAme pracalita thayuM lAge che; kAraNa ke hemakUTa tathA ratnakUTa e nAmo paNa te-te sthAne te-te vastunI upalabdhine lIdhe pADavAmAM AvyAM che. atyAra lagInA lekhakoe A traNemAMthI kevaLa hemakUTane ja jainatIrtha paNe varNavyo che, paNa bAkInA baMneno jainatIrthanA nAme ullekha nathI karyo. digambara saMpradAyanA prasiddha lekhaka bra. zItalaprasAdajI likhita "madrAsa vapaisura prAnta vai prAcIna jaina mAra' granthamAM paNa aMgreja lekhakonA anusaraNane lIdhe ukta ubhaya tIrthonuM varNana nathI tenuM kAraNa ema jaNAya che ke te-te gaveSakone ahIM vizeSa rahevAno moko nahi maLyo hoya. cakrakUTanI pUrva dizAmAM maMdiro, mahAlayo ane bajAronA khaMDero vipula pramANamAM vistarelA vidyamAna che. te paikI rAjA viSNadevarAya kRta maMdira ati vistRta, suramya ane kalAmaya che. temAM paththarano ratha che jemAM hAthIo joDAyelA che. buMdelakhaMDamAMnA di.jainomAM gajaratha-mahotsavanI prathA adyAvadhi pracalita che tenuM ja A pratIka che. bhamatImAM maMdiranI divAlamAM eka nAnI di. jaina mUrti paNa vidhamAna che. kalApUrNa sabhAmaMDapamAM eka ja paththaramAM ra thI 16 paryata ardhavibhAge khodelA thAMbhalAo yukta aneka staMbho che jene AsphAlana karavAthI sapta svaro judA judA dhvanita thAya che. hemakUTanI dakSiNa dizAmAM AvelA vizAlakAya viSNumaMdirane aDIne eka pAkI saDaka kamalApuram tarapha jAya che. temAM eka mAIla cAlyA pachI DAbe hAthe kAcI saDaka phaMTAya che, temAM thoDuMka cAlyA pachI jamaNe hAthe bAMdhelA kuMDa jevA bhAgamAM eka vizAla jinAlaya vidyamAna che. prAyaH emAM pANI bharAyeluM rahe che. tyAMthI 166 rAjagAthA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAda pharlAga AgaLa vadhatAM killAmAM pravezAya che temAMnA keTalAka khaMDero oLaMgyA bAda eka vizAla maMdira koTa-kAMgarAthI sajja che tenA killAnI divAlonI aMdarabahAra tathA mULamaMdiranI divAlonI aMdara-bahAra sarvatra rAma-rAvaNanA yuddhanuM tAdRzya citAra khodAyeluM che. gabhArAnI pachItanI be bAjunI divAlomAM be jinabimba manojJa khodAyelAM che. te jaina maMdira hovAnA cinha chatAM rAmamaMdiranA nAme pracalita karavAmAM AvyuM che. te maMdirathI bahAra nikaLatAM AgaLanA cogAnanI baMne bAjue be vibhAge vijayanagara sAmrAjyanA bhUtakAlIna mahArAjAonA vizALa mahelo, zastrAgAro, azvazALAo, gajazALAo, pAkazALAo, snAnAgAro, unnata killAo AdinA khaMDero vipula pramANamAM vidyamAna che. vizeSamAM ahIM lAkaDAne badale paththaramAMthI kaMdArelA kamADa paNa hatA, tenuM eka sempala bacyuM che. gajazALAne myujhiyama rUpe pheravavAmAM AvI che, jemAM zrI bAhubalijInI eka pAMceka phITanI khaMDita khaggAsana pratimA tathA beeka jinabimbazIrSa mAtra jainonAM avazeSarUpe rAkhavAmAM AvyAM che. bAkI badhI vaidika paddhatinI pratimAo vividha devatAonI che. lazkarI mANaso mATe paththaranI zilAmAM ja khodelAM thALI-vATakAo bhojanapAtra rUpe saMgrahita che. myujhiyama pAsenA khetaromAM paNa keTalAka jinAlayonA khaMDero che. tyAMthI ane mAIla dUra 10 hajAranI janasaMkhyAvALuM kamalApuram gAma che. tenA nAkethI kaMpalI tarapha jatI saDake thoDeka dUra jamaNe hAthe eka vRddhAnuM jinAlaya vidyamAna che. jenI racanA siMhaniSAdI che. ene kanaDImAM gaNigiri vasadI kahe che. tenA prAMgaNanA dIpastaMbha uparanA lekhamAM nIce mujaba hakIkata che : "mUlasaMgha, naMdIzAkhA, balAtkAra gaNa, sarasvatI gacchamAM zrI padmanaMdI AcArya thayA. (tyAra pachI temanI zilya paraMparAnA keTalAka nAma ApyA pachI jaNAvyuM che ke) rAjA bukkarAyanA putra harihara dvitIya tenA daMDAdhipati cetra taputra Iragsa Deza ke jeo muni siMhanaMdInA parama bhakta hatA. temaNe A.zrI kuMthujinAlaya banAvyuM..." A maMdiramAM paNa ekeya jinabimba nathI. | vijayanagaranA pAna-sopArI bajAranA khaMDeromAM eka zilAlekha che temAM san 1348mAM thayelA rAjA devarAya dvitIya zrI pArzvanAthanuM pASANamaya jinAlaya banAvyAno ullekha che. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravA paricaya
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ myujhiyamanI uttare pahADI khINanA ucca pradezamAM tathA paMcAyati zivAlayanI uttare nadI kinAre keTalAka jinAlayonA dhvasAvazeSo hovAnA cinho che. hampIthI 11 mAIla dUra nadInA vaheNanA udgama bhaNI vizAlakAya tuMgabhadrA bAMdha che, jenI apAra jalarAzi samudranI upamA pAme che. varSAkALe A tuMbhanadrAnadImAMthI pUra utaryA pachI kvacit hIrA maLI Ave che. jene kharIdavA mATe madrAsanA jhaverIo cakkara lagAvatA hoya che. hemakUTanI pUrvadizAmAM saDakane aDIne trIseka ekaranA vistAravALo eka sAdhAraNa UMcAI dharAvato zikhara che jene ratnakUTa kahe che. tenA pUrva cheDe eka unA zikhara che, jene mAtaMgaparvata kahe che. Thakkara pheru kRta ratnaparIkSA granthamAM ratnonI utpattinA sthAno darzAvatAM "mArthA pavyaye' A mAtaMga parvatano paNa ullekha karAyelo che. enA kaTibhAgamAM be ArapAra guphAo che jemAM khodakAma thayAMnA cinho che. mAtaMga zikhare eka maMdira ane tene pharatA cAre tarapha maMDaponuM grupa che. maMdiramAM mAtaMgayakSanI mUrti vidyamAna che, jene ajaino mAtaMgaRSi nAmathI pUje che. saMbhava che ke e maMdiramAM sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAthanI sthApanA hoya ane pAchaLathI te adezya karAI hoya. ratnakUTamAM navaratnonI khANo hovAnI vAto purAtattva anveSako pAsethI sAMbhaLI che. cAlu DAmara roDathI ratnakUTa tarapha vaLatAM jamaNe hAthe je zikhara che teno paNa ratnakUTamAM ja samAveza che. jemAM laMbAyamAna be moTI guphAo tathA keTalIka nAnI guphAo che. te sivAyanA ratnakUTanA bAkInA hissAmAMnA uttara ane dakSiNa cheDe paNa keTalIka guphAo che. e badhI guphAomAM kyAMka-kyAMka khodakAma thayAnA cinho che. vaLI emAM gupta mArgo paNa che je hAla baMdha che. A ratnakUTa upara prAkRtika cAra kuMDo, traNeka nAnA khetaro ane bAkIno puDhavI zilAmaya vistAra che. jenA upara vi.saM. 2017nA ASADha sudI ekAdazIe zrImad rAjacaMdra AzramanI sthApanA ghaNA ja ullAsapUrvaka yogAnuyoge thaI che. A Azrama prAdurbhAvanA kAraNo : A AzramanA prAdurbhAvamAM tathA prakAranA karmodaye A dehadhArI mukhya nimitta banyo. mULamArga - AtmasamAdhimArgamAM pravezavA, svAnubhUtizreNine vikasAvavA mathatA evA keTalAka guNAnurAgI madhyastha mumukSuono ArAdhanA-utsAha vadhAravA 168 rAjagAthA
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe tathAprakAranA potAnA preraka prasaMgo kramabaddha lipibaddha karavA, mAnanIya murabbI mumukSuono sasneha anurodha thavAthI temanI bhAvanAne saMtoSavA, kramaprApta svasAdhakIya jIvananA keTalAka preraka prasaMgo A AzramanI utpattimAM zreNibaddha kAraNa banyA hovAthI tenuM zabdacitra A dehadhArI Ama raju kare che H A rajuAta karavA jatAM potAne abhimAna na thaI jAya' A pathyapAlananI atyAranI pariNatio ene barAbara khyAlAta che. ApavaDAI vaDe AtmavaMcanA karI bhAvisaMsAra vadhAravA e haragIjha Icchato nathI. potAnA alaukika anubhavonuM nikhAlasa kathana e jo ApavaDAImAM ja khatavAtuM hota to pUrvanA mahAjJAnIoe tevI pravRtti karI ja na hota, tethI temanA anugAmIrUpe bIjA koI banI zakyA na hota, pariNAme mokSamArganI paripATI sadaMtara baMdha ja raheta. zrImad rAjacaMdra vacanAmRtagrantha anusAra patrAMka 680 ane tevA bIjA keTalAya patromAM zrImade je kaMI svAnubhUtio aMkita karI che, te jema vAstavika AtmajJAnanA abhyAsIonI dRSTie jema ApavaDAI nathI, tema tevA ja prakAre have pachInA kALamAM yAvat pAMcamA ArAnA aMta paryaMta thanArA A bharatakSetranA jJAnIomAMthI je-jene jeTale aMze jJAnaprApti thaze te-teo teTale aMze potAnA thayelA anubhavono nikhAlasa ekarAra parArthe kare to te Apa-vaDAImAM nahi ja lekhAya. bAkI bagalo hovA chatAM je haMsano dekhAva karaze te to khattA ja khAze e nirvivAda che. cothA guNaThANAthI bAramA paryaMta sAdhakIya jIvanamAM be prakAranI dhArA hoya che. eka anAdiya RNa cukavavArUpa karmadhArA ane bIjI prApta caitanyavaibhavasUcaka jJAnadhArA. mATe ja karmadhArAnA samalapAsAM ane jJAnadhArAnA nirmalapAsAM ema ubhayapAsAMvALuM sAdhakIya jIvana hoya ja hoya. te baMne pAsAMne yathAsthAne goThavIne jo jIvana-citraNa thAya to ja te vAstavika gaNAya. A siddhAMta A lekhakanI najara bahAra nathI, paraMtu ahIM to potAnuM jIvanacaritra lakhavA e beTho nathI, paNa yathAprasaMga anyane hitakara preraka prasaMgo AlekhavA beTho che. jethI kevaLa potAnAM ujaLAM pAsAM najaramAM rAkhIne e je kaMI lakhe tene haMsayaMsunyAye vicArI javA vAcakavRttane vinavI, e potAnuM prakRta vaktavya have raju kare che. A AzramanA prAdurbhAvanI nimittatAmAM ene preraka hato - AkAzavANIno Adeza. A dehanI ogaNIsa varSanI vaye A dehadhArI jyAre mohamayI nagarInA upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI svalpa paricaya - 19
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAtabajAramAM zA lAlajI jeThA kAM.nuM vecANakhAtuM saMbhALato hato tyAre eka uttama kSaNe eka akathya nimitta pAmIne bhavAntaranA abhyAsa saMskAre goDAunanA ekAnta vibhAgamAM svavicAre beThe beThe ene dehabhAna chUTI sahaja samAdhisthiti thaI gaI. te dazAmAM jJAnanI nirmaLatAe A duHkhI duniyAnuM ene bhAna thayuM. temAM A bharatakSetranA gharabArIonI to zI vAta ! sAdhu-saMto paNa AtmasamAdhimArgathI lAkho gAu dUra bhaTakAI gayelA jaNAyA. A AtmA paNa pUrve ArAdhelA samAdhimArgathI vikhUTo paDI gayelo jaNAyo. tyAra pachI ene ekAeka prazna phuryo ke "mAro mArga kyAM?" tyAre ene tatkALa AkAzavANI saMbhaLAI ke "... A rahyo tAro mArga. jA! siddhabhUmimAM jA ! zarIrane vRkSa nIce vRkSavat rAkhI svarUpastha thaIne rahe..." OM.... pachI A AtmAnA pradeza-pradeze je AnaMda laharIo chUTI, tenuM zabdacitra khaDuM karavA haju sudhI koI zabda ene sAMpaDyA nathI, kAraNa ke e anubhava zabdAtIta hato. keTaloka kALa vItyA pachI koI grAhake A dehane DhaMDhoLyAthI ene punaH dehabhAna thayuM. ukta Adezane eNe hRdayamAM TaMkotkIrNa karyuM. kramazaH teno amala karavA eNe hitecchuo ane vaDIlonI AjJA mAgI, paNa gharamAM ja rahIne tevI sAdhanA karavAno sauno Agraha daDha rahyo. tema chatAM teonA te Agrahane pheravavA potAnA makkama valaNe e mathato rahyo. phaLasvarUpa varSabharane aMte teo pIgaLyA, chatAM nirAdhArapaNe sAdhanA karavAmAM to teo sahamata na ja thayA, paraMtu munidIkSA laIne amuka varSo paryata gurukuLa vAse vasI, nirbhayadazA prApta thaye ja ukta Adeza anusAra sAdhanA karavAnI AjJA ativa duHkhI hRdaye vaDIloe ApI. jene A dehadhArIe zirodhArya karIA rItie karmasaMskAre vaDIlonA pUrvaRNanI patAvaTa karI e ati harSita thayo. - have dharmasaMskAre jemanuM RNa bAkI hatuM, temane e zodhavA lAgyo ane zodhI kADhyA. te hatA kharataragacchIya zrI jinaratnasUrijI mahArAja Adi. cAra mahinAno temano paricaya sAdhI vi.saM. 1991nA vaizAkha sudI chaThThanA pUrvAne mahAmahotsava 12000 janasaMkhyAnI hAjarImAM munidIkSA aMgIkAra karIne A dehadhArI muLajIbhAI maTIne bhadramuninA nAmathI jAhera karAyo. gurukuLavAse vasatAM vinayopAsanApUrvaka sAdhu samAcArI, pracalita prakaraNa grantho, saMskRta-prAkRtAdi vyAkaraNo, koSa, chaMda, alaMkAra, kAvya Adi grantho, jaina-ajaina 10 rAjagAthA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya grantho ane dazavaikAlika Adi alpa sUtro kaMThastha karI A dehadhArI gurugaNamAM prItipAtra thayo ane sevAnA AdAna-pradAna pUrvaka dIkSA paryAyanA bAramA varSe dharmaRNanI patAvaTa karI uRNa thaIne AkAzavANInA Adezane amalI banAvavA e guphAvAsI banyo. guphAvAsa mATe sarvaprathama e vi.saM. 2003nA poSa suda-14ne somavAre mAravADanA mokalasara gAma pAsenI pahADI guphAmAM pravezyo. guphAvAsa pUrve ja ene sahasA svAsAnusaMdhAna pUrvaka pratikramaNa Adi dhArmika anuSThAna karatAM anahadadhvani pragaTI gaI hatI, jethI guphAmAM maMtramaraNanA prANa ane vANI e baMne sTejane vaTAvI tenA trIjA sTeja rasamAM pravezyo. rasa-sthitie ene dehabhAna chUTI jaI sahajasamAdhimAM avasthiti thatI hatI. samaya maryAdAnI vADa e ullaMdhI gayo ane sahajAnaMda khumArIne anubhavI e sahajAnaMdaghana banyo. 11 mAsa bAda eNe tyAMthI anyatra prayANa karyuM. tyArabAda kramazaH aneka deza-pradezamAM aneka guphAo tathA ekAnta vanopavanomAM vicaratAM rahetAM ane aneka dharmanA tyAgI-tapasvIo tathA sagRhasthono paricaya thayo. temAMnA vizeSa paricayamAM AvelA keTalAka bhAvukoe svecchAthI bhaktibhAvanAvaza ene prApta AdhyAtmika anubhavano lAbha bIjAne apAvavA Azrama paddhatine ucita gaNIne potAne kharce Azrama bAMdhI ApavAnI ophara karI; vaLI eka saMnyAsI mahAtmA to potAnA ja Azramane arpaNa karavA tatpara thayA. paNa aMtaranA Adeza vinA eNe koIno svIkAra na karyo. prastAva mukanArA svedi. jaino - ajainonA nAma ane sthAno nIce mujaba che: 1. jodhapura sTeTa - mokalasaranI pahADI guphA pAse, tyAMnA kabIrapaMthI zA. haMsarAjajI lalavANI taraphathI. 2. mevADa sTeTa - cArabhujAroDa sTezanathI 1 mAIla dUra caMdrabhAgA nadI taTe vivara nAmanA sthAnamAM zA. bAlacaMda kapuracaMda kAM.nA bhAgIdAra mulacaMdajI taraphathI. 3/6. madhyapradeza - (1) bhopAlathI 30 mAIla dUra viSNAcala parvatanI guphAomAM vADIgAma nivAsI di. jaino taraphathI. (2) sAMcI sUpanI pUrve 28 mAIla rAhatagaDha samIpa vetavAnadI kinArenI guphAomAM tyAMnA di. jaino taraphathI. (3) jabalapura pAsenA panAgara gAmathI 3 mAIla dUra pahADamAM tyAMnA di. jeno taraphathI.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) caMderI pAse 1 mAIla dUra aMdArajI-guphAmaMdiro samIpa caMderInA di. jeno taraphathI. 7. maisura sTeTa - belagAMva jilAnA gokAka kasbA pAsenI jaina guphAomAM tyAMnA digdha. jeno taraphathI. 89. bIkAnera sTeTa - (1) bIkAnerathI 3 mAIla dUra zivavADI pAse sAkSaravarya purAtatvAcArya zrI agaracaMdajI nAhaTAnA moTAbhAI zrI zubharAjajI nAhaTA taraphathI. (2) bIkAnerathI 5 mAIla dakSiNe udarAmasaranA dhorAomAM aDhI lAkhanA lAgatathI taiyAra karelA potAnA Azramane tenA mAlika suprasiddha vaidyarAja saMnyAsI bAbA AsopAe sAdara bheTa ApavuM. 10/12. uttarapradeza - (1) deharAdUna - masurInI vacce rAjapuranA upavanamAM daherAdUna nivAsI lAlA kRSNacaMdrajI jaina raIza taraphathI. (2) masurInI zikhara mALAomAM masurIthI vA mAIla nIce jaDIyAnI gAma pAse pU. kSullaka zrI choTevargIjI mahArAjanI sahiArIe deharAdUna nivAsI lAlA dIpacaMdajI jaina Adi taraphathI. (3) daherAdUnathI 5 mAIla pUrve suprasiddha aitihAsika samarabhUmi nAlApAnI zikhare AvelA saMnyAsI AzramanI tera vIghA jamInanuM dAna tyAMnA mahaMta taraphathI, ane Azrama nirmANa daherAdUnanA di. jeno taraphathI. 13. himAcala pradeza - RSikeza-badrInAthanI saDake karNaprayAga ane rudraprayAganI vacce sunabA gAma samIpa gaMgA taTe AvelA pUrva zikhara upara bIkAnera nareza gaMgAsiMghanA mitra, avetanika rAjyamAna khajAnacI zrI premacaMdajI sA'ba tathA zrI zubharAjajI Adi taraphathI ASTApada tIrthanI taleTI rUpe tIrthasthApanA ane Azrama sthApanA. 14. bihAra prAnta - siddhakSetra tIrtharAja zrI sametazikharanI taleTI madhuvanamAM pU. kSullaka zrI choTevarNajInI sahiArIe uttarapradezanA di. jeno taraphathI. 15. saurASTra- siddhakSetra zrI giranAranA sahastrApravanamAM bIkAneranA zrI zubharAjajI nAhaTA taraphathI. 16. orIsA - bhuvanezvarathI 7 mAIla pazcime khaMDagiri guphAomAM kalakattA nivAsI zrI sAhujI tathA anya bhaktamaMDaLa taraphathI. 17. kaccha sTeTa - rAyadhaNajara gAmanI pahADI guphAomAM tyAMnA zrI jaina saMgha taraphathI. 102 rAjagAthA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. nIlipira - kUnUranA suramya zikharomAM tyAMnA raIza zrI anopacaMdajI jhAbaka taraphathI. taduparAMta IDaragaDhanI guphAomAM, caMbalaghATInI avadhI pAsenI guphAomAM, paMjAbamAM bhIvAnI zahera samIpa ane karNATakamAM varaMga, kundAdri vigere sthAnomAM sthAyI thavAno Agraha te-te sthAna nivAsIoe atIva karyo hato. vaLI, pahelethI sthapAyelA zrImad rAjacaMdra AzramomAM apanAvavA A dehadhArIne snigdha AmaMtraNo paNa maLyAM hatAM. yathA -- 1. zrImad rAjacaMdra vihArabhavana - IDara - ghaMTiyA pahADa upara tyAMnA TrasTI zrI maNilAla mAdhavajIe udAratA darzAvI hatI. 2. zrImad rAjacaMdra Azrama - agAsamAM sthira thavA tyAMnA adhiSThAtA parAbhaktiniSTha pU.zrI bra. govaradhanadAsajIe potAnA dehavilayanA be mAsa pUrve AgAmI cAturmAsanA misathI AmaMtraNapatra zrI pAvApurI tIrthanA cAturmAsamAM A dehadhArIne pAThavyo hato. teono prathama paricaya vi.saM. 2004mAM thayo. be mahinA bAda tyAMthI dhAmaNa tarapha prayAsa karatI vakhate teozrIe potAne paraMparAgata saMprApta eka adbhutanidhi ghaNA ja umaMgathI A dehadhArIne soMpI dIdhI hatI, jenuM varNana karavAnI IcchAne A dehadhArIe sthagita karI dIdhI che. 3. zrImad rAjacaMdra Azrama-vaDavAmAM sthira karavA te AzramanA mAnanIya utsAhI pramukha guNAnurAgI zrI mohanabhAIe A dehadhArIne vi.saM. 2015thI aneka vAra AmaMtryo hato. 4. zrImad rAjacaMdra janma bhavana-vavANiyAmAM sthira karavA paramakRpALunA ja aMgaja pU.mAtezvarI zrI javalabAe potAnA nikhAlasa vAtsalyathI A bALane khUba navAjyo hato. uparyukta tamAma sthAnomAM jyAre-jyAre A dehadhArIne sthira thavA AmaMtraNa maLyuM, tyAre-tyAre A AtmAmAM evo aMtarnAda saMbhaLAyo ke "tAro udaya dakSiNamAM che" tathAprakArano javAba paNa zrI zubharAjajI Adi keTalAkane apAyo hato. A dakSiNa bhAratanA karNATaka pradezamAM gokAkanI jaina guphAomAM tA. 22-2-54thI tA. 22-2-57 paryaMta 3 varSa akhaMDa maunapUrvakanI sAdhanA A dehadhArI pUrve karI gayo hato, paraMtu tathAprakAranA samavAya kAraNanA abhAve A hampI tIrthe upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 173
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ e na AvI zakyo. paNa chelle mahArASTranA boraDI gAme 2017nA prathama jyeSTha sudI pUrNimA paryaMta 21 divasanA anAyAse sadhAyalA cirasmaraNIya satsaMga prasaMga pachI e mahArASTranA kuMbhoja tIrthe Avyo. tyAMthI gadaganA kacchI bhAvuko ene gadaga teDI AvyA. tyAMthI bellArI ane hospheTanA pUrvaparicita mAravADI bhAIo vi.saM. 2017nA dvitIya jyeSTha sudI ekAdazIe A dehadhArIne kaMpI teDI AvyA. sarvaprathama haMpInA ratnakUTanI guphAomAM ja praveza karyo ane A AtmAmAM ekAeka sphuraNA thaI ke "jene tuM IcchI rahyo hato te ja A tArI pUrva paricita siddhabhUmi" pUrve ahIM ghaNA sAdhakoe vidhAnI siddhio meLavI che tethI e vidhAsiddha bhUmi - vidhAdhara bhUmi kahevAI che. A vAtAvaraNanA sparzathI hRdaya nAcI UThyuM. avasara joIne sAthenA bhAvukoe ahIM ja cAturmAsa mATeno sAdara anurodha karyo jene A dehadhArIe saharSa vadhAvI lIdho. A ujaDelA sthAnane vyavasthita thatAM keTaloka samaya lAgavAnI saMbhAvanAne lIdhe sAmenA hemakUTa upara AvelA avadhUta-maThamAMnI eka guphAmAM A dehadhArI Utaryo. tyAM haMpi-tahasIladAra, guNAnurAgI basaliMgapyA Adi satsaMgamAM AvyA, ane pote liMgAyatI hovAthI teoe A dehadhArInI dhArmika vicAradhArA samajavA keTalAka prazno pUchyA. sAtvika samAdhAnathI prabhAvita thaI eNe A dehadhArIne ahIM ja sthAyI thavAno savinaya Agraha karyo. pachI temaNe hospaTa-koMgresanA vartamAna presiDanTa esa.pI. ghevaracaMda jaina Adi samakSa evo prastAva mUkyo ke "jo tame svAmIjIne haMpImAM rahevAnuM kabula karAvo to Azrama mATe huM phI paTTe jamIna ApuM." A prastAvane ,, teoe saharSa vadhAvI lIdho. paTTo kayA nAmano banAvavo ? e prazna upasthita thatAM sahajAnaMda-Azrama A nAma sarvAnumate pAsa thayuM, tyArabAda tenI A dehadhArIne jANa karAI. eNe zrImadnA alaukika jIvana sambandhI keTaluMka varNana karIne emanA pratye sauno AdarabhAva pedA karAvyo ane pachI zrImad rAjacaMdra AzramanA nAmano paTTo karavo-ema nakkI karAvyuM. jo ke A pradezamAM tathAprakAranA pracAranA abhAve zrImad pratye koI zraddhAbhakti dharAvanAra nhotA, paNa A dehadhArI pratye pUrva paricayane lIdhe keTalAkane vizvAsa hato tethI teoe te vAta mAnI, paNa jeo gaccha-matanA deDha saMskArI hatA teone temanA upadezakoe A satsaMgamAM AvatAM rokI lIdhA.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama nirmANa kArya mATe zraddhALuoe paraspara maLI phaMDa ekatra karyuM ane eka zivabhakta guttI-toTappAe khaDe page rahIne eka mahinAmAM guphAmaMdira taiyAra karAvyuM. jethI vi.saM. 2017nA aSADha sudI ekAdazIe ghaNA ja ullAsapUrvaka A zrImad rAjacaMdra AzramanI sthApanA tathA guphAmaMdiramAM paramakRpALu devanA citrapaTTanI sthApanA karavAmAM AvI. TrasTI maMDaLa racAyuM jemAM pramukhapade saralahadayI mAravADI samAjanA AgevAna zrI sukharAjajI jaina; maMtrIpade hospeTanA vartamAna koMgresa presiDanTa zrI esa.pI. pevaracaMdajI jaina ane khajAnacIpade sevAbhAvI zrI harakhacaMdajI jaina cuMTAyA. jemAMthI pramukha hatA temane gata varSe khajAnacI banAvavAmAM AvyA che ane A varSe pramukhapade mokalasara nivAsI zrI vaMzarAjajI huMDIyA cuMTAyA che, tathA maMtrI tenA te ja che. nirmANa kArya AgaLa vadhavA mAMDyuM. AgaMtuko mATe bhojana vyavasthA zarU thaI bhakti-satsaMgamAM janasaMkhyA vadhavA mAMDI ane jainadharmano DaMko A pradezamAMnA zaivone kAne athaDAvA lAgyo. A kSetramAM zaivonuM ekachatrI rAjya hatuM. teoe jaina saMpradAyanA nAma nizAna maTAvI dIdhAM hatAM, teomAM A jainono pagadaMDo ekAeka jAmato joI khaLabhaLATa macI gayo. "tinA tArAmApi, vhat jinamaMdira' - A potAnA vArasAgata siddhAMtane vaphAdAra thavA teo saMgaThita thayA, ane potAnA vArasAgata mAnI lIdhelA zatruone ugatAM ja dAbI devA teoe kamara kasI. temane uzkeranAra hospeTamAM raheto zirohI-mAravADano eka dhanasampana sonAro hato. teNe tana-mana-dhana kharcavA potAnA jAti bhAIone ane laDAI laDavA ahIMnA kanaDIone sajja karyA. zAma, dAma ane bheda nIti vaDe teo phAvyA nahi tyAre daMDanIti apanAvIne mArapITa ane luMTaphATa vaDe AzramavAsIone bhagADavA teoe eka guMDAonuM ToLuM mokalyuM, paNa Azcarya ! guphAmaMdira AgaLa te ToLuM jamA to thayuM, paNa guphAnA dvAra khulyA hovA chatAM koI aMdara pravezI ja na zakyuM. teonA paga aTakI gayAM, hAtha paDI gayAM ane gabharAIne teo bApaDA cupacApa palAyana thaI gayAM. Akhare rAjyAzrama levA teo yAvat minisTaro paryata pahoMcyA. "amArA mahAdevajIne adezya karI eka jaina mahAtmAe amArI dattAtraya guphAno kanno laI amArA upara anyAya karyo che- evA AzayanI patrikAo chapAvIne teoe
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNo propegeMDA karyo. maisura rAjya, madrAsa rAjya ane AMdhrapradezamAMthI lokonA ToLeToLAM A AzramanI mulAkAte ubharAvA lAgyAM. guptacara ane saMrakSaka polIsa khAtAnA vaDAo yAvat minisTaro parvatanI A AzramamAM vinA AmaMtraNe padharAmaNI thatI gaI. paNa Azcarya ! paramakRpALunI kRpAthI koIe na to upAlazmano eka zabda uccAryo ane na aprIti darzAvI. ulTAnuM temAMnA sattAdhIzoe prabhAvita thaIne A ratnakUTa upara je sarakArI bhUmi hatI te Azramane sAdara bheTa karI. e bheTamAM mukhya phALo maisura rAjyanA te vakhatanA gRhapradhAna Ara. ema. pATIlano che. teo tyArathI prativarSa A AzramanI mulAkAte AvyA kare che. hamaNAM teoe jalasuvidhA mATe sarakAra taraphathI naLayojanA paNa maMjura karI che. virodhIonA hAtha heThA paDyA, tethI gabharAIne te bApaDA sonArAnuM hRdaya acAnaka baMdha paDI gayuM ane virodhI maMDaLI vikharAI gayuM. te sonArAnA moTA bhAI jayavantarAja parama kRpALudevanA anurAgI thayA ane prAyaH prati ravivAra tathA pUrNimAe temaja paryuSaNa Adi parvomAM saparivAra satsaMga bhaktino lAbha letA rahe che. A eka parIkSAmAMthI pasAra thatA hatA, te daramyAna bIjA keTalAka parIkSako kamara kasavA lAgyA. temAMnA mukhya parIkSaka nIvaDyA, hubalI nivAsI ghevaracaMda ke je potAne kRpALudevanAM mukhya vArasadAra ane AtmajJAnI mAne che. teNe A dehadhArIne potAno AjJAMkita banAvavA ane A AzramanA sarvesarvA banavA prayatno AdaryA. prathama kapaTabhAvathI bAhyabhakti dekhADIne potAnI chApa besADavAno abhinaya karyo ane dhIre-dhIre pota prakAzavA mAMDyuM. potAnuM manamAnatuM na thavAthI Akhare parama kRpALunA jayantI avasare nava-navA joDAyelA 250/300 mumukSuonI upasthitimAM potAnA 15/20 anuyAyIone kuMbhoja tIrthe javAnuM bahAnuM batAvI ahIM teDI lAvIne dhAMdhala macAvyuM. TrasTIoe TharAva pAsa karIne eno bahiSkAra karyo. terApaMthI ane bAvIsa samudAyanA AgevAna zrAvakonI paNa sahasA ahIM hAjarI hatI. teoe paNa ene khUba samajAvyo chatAM e ekano be na ja thayo. cITakIne beTho rahyo. uzkerAyelA keTalAka sabhyoe ene methIpAka cakhADavAnI taiyArI karI, teone samajAvI rokIne A dehadhArIe e niMdaka mitrane rakSaNa ApyuM, anyathA mahAbhAratanuM kurukSetra banI jAta. 106 rAjagAthA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ enI sAthe AvelA bApaDA bhoMThA paDI gayA ane jAhera karyuM ke amane chetarIne e ahIM teDI Avyo. Akhare kaMTALIne sau cAlatA thayA, jethI e paNa paMthe paDyo. Ama pUrvagraha bAMdhIne A Azramano pAyo ukheDI nAkhavA eNe pratijJA karI. pratijJApAlana arthe hajAro rUpiyA kharcI aneka patrikAo thokabaMdha chapAvIne pracArita karI. aneka gAma-nagaromAM potAnA goThIAone pracArArthe mokalyA. pracArita patrikAomAM eNe potAnuM ubharAI jatuM AtmajJAna ThAlavyuM, A dehadhArIne aneka kalaMko ApIne ene utArI pADavAmAM koI kasara na rAkhI. pariNAme gacchavAsIone parama kRpALudevanI niMdA karavAno moko maLyo. teoe potAnI zakti, gAmo-gAma vicArIne ahIM AvatA jijJAsuone rokavAmAM vAparI. ghaNAne hepI AzramamAM na javAnI pratijJA levaDAvI. A pramANe virodhImitrono pracAra chatAM ahIM AvanArAonI saMkhyAmAM prativarSa vadhAro thato ja dekhAya che. uparokta ubhaya prakAranA virodhI pracArane rokavA A dehadhArIe koI prakAranI pratikriyA na ja karI, kAraNa ke ene khAtrI ja che ke Akhare satyano ja vijaya thAya che. prathama cAturmAsa pUrNa thayA pachI rAmanavamInA divase hepIne aDIne AvelI kRSNApurama jAgIranA mAlika aneguMdI rAjyanA rAjaguru rAmAnuja saMpradAyanA vayovRddha AcArya vAtsalyamUrti zrI toLapAcArye zrI rAma jayatti prasaMge A dehadhArIne hospeTanI jAhera sabhAmAM teDI jaI pravacana karAvyuM. te pravacanamAM AdhyAtmika dRSTie rAmAyaNanA pAtronuM varNana sAMbhaLI teo pramudita thayA, ullAsamAM AvI jaI teoe ubhA thaIne jAhera karyuM ke "hepI-ratnakUTa upara amArA hakkanI je bhUmi che te jeTalI joIe teTalI AjathI pUjya svAmIjIne caraNe sAdara bheTa dharuM chuM." tALIonA gaDagaDATapUrvaka sabhAjanoe A bheTanI anumodanA vyakta karI. A pramANe virodhI mitronI kRpAthI ja A dehadhArInI maisura rAjyabharamAM prasiddhi thatAM A Azramane 30 ekaranA vistAravALuM A ratnakUTa AkhuM "phI opha mArakeTa velyu" - A kAnUnane anusarIne maphatamAM maLyuM ane sAthe parama kRpALudevanA nAmanI sugaMdha dakSiNa bhAratamAM sarvatra prasarI gaI.... A AzramamAM saMsthA taraphathI thayeluM bAMdhakAma : 1. A ratnakUTa upara gamanAgamana mATe rAA pharnIga vyavasthita pagarasto. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - valpa paricaya 1oo,
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. eka ja zreNimAM be moTI ane ATheka nAnI guphAo, temAMthI eka moTI guphAmAM cetyAlaya paNa che. jemAM zrI caMdraprabha svAmInI (1 phuTanI) pASANa pratimAjI tathA zrI pArzvaprabhunI (1 IMca) dhAtu pratimAjI saparikara birAjamAna che. pUjAvidhi nitya niyamita thAya che. vaLI parama kRpALudevanI 31 IMcanI suramya pASANa pratimAjI ane caraNacinha tathA temanA citrapaTo sthApita che jemanI sanmukha be vakhata niyamita satsaMga tathA bhakti vigere nitya thAya che. A guphAmaMdiranI aMtarguphAmAM A dehadhArI ArAdhanA kare che. jemAM eka savA be IMcanuM ratna jinabimba ane parama kRpALudevanuM 1 phuTanuM pASANabimba vizeSa darzanIya che. te sivAyanI guphAomAMthI ekamAM 13 varSathI A dehadhArI sAthe rahetA bra. sukhalAla, ekamAM AzramamaMtrI, ekamAM Azrama khajAnacI, ekamAM kaMpalInI bhakta maMDaLI, ekamAM A dehanA zrI kAkIbA ane bAkImAM Azramano sarasAmAna vi. che. 3. guphA zreNinA uttare ardhAmAM zreNibaddha maMDapo ane ardhAmAM nAnuM cogAna oTalAothI susajja che; tathA dakSiNe vizAla cogAna kaMpAunDathI susajja che jemAM parvadivasomAM janasaMkhyAnI adhikatAe vizAla maMDapa bAMdhI satsaMga-bhaktinuM Ayojana thAya che. 4. baMne moTI guphAo upara eka pASANa maMDapo yukta moTo hola ane sAme zreNibaddha caDAva-utAra beThako che tathA kampAunDa bahAra kuMDa pAse eka nAno hola che jemAM mAtra puruSa varga sAmuhika paNe utare che. vaLI bAhya vibhAgamAM - 5. ophIsarUma be khaMDano tathA tenI baMne bAju oTalAonI zreNi. 6. bhojanazALA - jemAM rasoIghara, sTorarUmo ane jamavA mATeno laMbAyamAna hola vigere che. A bhojanAlaya niHzulka cAle che. enA dvAra bahAra jamaNe hAthe eka vizALa cotaro che. 7. AzramanA sAmAna mATe ane nokarI mATe rasoIgharanI pAchaLa pAMca rUmo che jemAMnA bemAM hamaNAM satsaMginI baeNno utare che. tenI pachI te gauzALA che jenA vaDe niHzulka bhojanazALAmAM chAza-kaDhInI sugamatA rahe che ane azuddha ghI-dUdhanA tyAgI vratadhArIonI sevAno lAbha paNa levAya che, kAraNa ke ahIM vhe. di. ubhaya zreNino tyAgI varga Ave che. temAMthI di. tyAgI varganI AhAravidhi paNa sAcavavI paDe che. emAM bajArU koI cIja vaparAya nahIM - evo niyama hoya che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. ukta pAMca rUmonI zreNimAM ja eka sahastha taraphathI baMdhAvIne bheTa maLeluM mahilA bhavana che. jemAM sAmuhikapaNe so eka baheno ArAmathI rahI zake che. emAM eka talaghara ane bAtharUmo paNa che. 9. jaLavyavasthA mATe traNa kuMDo ane kUpa. taduparAMta sAdhakoe potAnA ja kharce ane parizrame bAMdhelAM 9 makAno eka moTI ane 7 nAnI guphAo che, jeno teonI gerahAjarIe bIjA suyogya sAdhako lAbha laI zake che. vaLI, eka vizALa jinAlaya yukta satsaMga bhavana tathA 15/20 makAno baMdhAvanArA umedavAro taiyAra che, paNa jAtamahenatanI temane phurasada nathI, tethI saMsthA tevA koI suyogya vyaktinI pratIkSAmAM che ke je tathA prakAranI sevA ApI zake. A saMsthAno Aya-vyayano hisAba pratyeka kApUrNimAe parIkSaNa pUrvaka sabhAmAM jAhera karAya che ane TrasTIonI cuMTaNI paNa thAya che. A saMsthAnA mAdhyamathI atyAra lagI hajAreka nava-navA bhAvuko zrImade cIMdhelA mArga pratye zraddhAvAna thayA che ane thatA jAya che. rahevAnI sagavaDa vadhatAM te saMkhyA uttarottara vadhe evI saMbhAvanA che. A saMsthAnI sAdhakIya niyamAvalI : 1. mata-paMthanA Agrahono parityAga ane paMdara bhede siddhanA siddhAntAnusAra dharmasamanvaya. 2. sapta vyasana, rAtribhojana, kaMdamULa Adi abhakSya bhojana ane abrahmacaryAdinA tyAgI yathAzakti pratijJA pUrvaka AtmabhAna ane vitarAgatAno abhyAsa. 3. savAra-sAMja vyaktigata kivA sAmuhikapaNe nirdhArita bhaktikramanuM ArAdhana tathA taduparAMta je-jene sAmAyika-pratikramaNa Adi Avazyaka kriyA karavI hoya te-tene potapotAnI rItie karavAnI chUTa, pachI bhale te digambara AmnAya vALo hoya, athavA zvetAmbara kivA mUrtipUjaka hoya athavA muhapattIbaMdhaka. 4. prati ravivAre madhyarAtri paryata kramabaddha bhakti, svAdhyAya ane maMtradhUnanuM sAmuhika ArAdhana; tathA prati pUrNimAe akhaMDa rAtrino progrAma jemAM kramabaddha bhakti, pAkSikAdi aticAra AlocanA - khAmaNA, AdhyAtmika bhajano ane maMtra dhUna, prabhAte prArthanAdi. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 16
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrImannI janma tathA puNyatithie temaja paryuSaNa Adi parvomAM vizeSa AyojanapUrvaka ArAdhanA. 6. dIpAvalinA traNa ahorAtra sAmuhika akhaMDa maMtradhUna. 7. pratidina savAre 9/1oll tathA bapora bAda ro//4 niyamita satsaMga-svAdhyAya. jemAM mukhya viSaya hoya che - parama kRpALudevanA vacanAlaye Atma sAkSAtkAra ane te anubhavamArgamAM pravezavAnI sAdhanapaddhati. noTa : satsaMga arthe ahIM AvatA jenone be TaMka phI bhojana tathA rahevAnI yathAzakya sagavaDa apAya che. suvA-besavA caTAIo sivAya bIjI koI sagavaDa cAhIne ahIM rakhAI nathI. tathA cA-nAstAnI vyavasthA AgaMtuko sau pota-potAnI svataMtratAe karI le che. A Azrama sAthe zrImadbhA nAmane joDavAnA kAraNo : pUrvanA janmAntaromAM parama kRpALu zrI tIrthaMkaradeva Adi ghaNA mahAjJAnI sapuruSonA mahAn upakAra taLe A dehadhArI daTAyelo che. teo paikI be sapuruSono upakAra A dehe ene vAraMvAra smaraNamAM AvyA kare che - eka svaliMga saMnyAsI yugapradhAna zrImad zrI jinadattasUrijI tathA bIjA gRhaliMga saMnyasta yugapradhAna zrImad zrI rAjacaMdrajI. e ubhaya jJAtaputronI A dehe asIma kRpA vAraMvAra anubhavato A AtmA, dhImI gati chatAM majabutapaNe AdhyAtmika unnatizreNie AgaLa vadhI rahyo che. yugapradhAna zrI zrI jinadattasUrijI ke jeo 800 varSa pUrve A bhAratabhUminA lAkho bhavyone zrI tIrthakaroe cIMdhelA AtmasamAdhimArge caDhAvI vi.saM. 1211nA ASADha sudhI ekAdazIe mAnavadeha choDI gayA, teo vartamAne zrI devendradevanA nAme trAyatrizaMka deva che. prathama devalokanI sudharmasabhAmAM zakendranA gurusthAnane zobhAvI rahyA che. teo pUrvanA RNAnubaMdhAnusAra A bALane pratyakSapaNe ajaba preraNAo pUrvaka pratidina AzIrvAda ApatA rahe che. temanI ja preraNAthI A dehadhArI jemano nizcayAtmaka Azraya grahaNa karI vADebaMdhIthI mukta rahI nirbhayapaNe ArAdhana karI rahyo che, teo zrImad rAjacaMdrajInI asIma upakAra paraMparAnI smRti arthe temanuM pavitra nAma potAne nimitte utpanna thayelA A Azrama sAthe joDI devAnuM A dehadhArIe sAhasa karyuM che. 180 rAjagAthA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ e jJAnAvatAranI asIma kRpAthI A dehadhArI nizcayAtmakapaNe ema jANI zakyo che ke pUrvanA keTalAka janmomAM kevaLa puruSavede A AtmAno e mahAna pavitra AtmA sAthe vyavahArathI nikaTano sagAI sambandha ane paramArthathI dharma sambandha thayelo che. emanI asIma kRpAthI A AtmA pUrve anekavAra vyavahArathI rAjaRddhio ane paramArthathI mahAna tapa-tyAganA phaLasvarUpa labdhisiddhio anubhavI cukyo che. rAjaRddhiothI udbhavatA anarthothI bacavA pUrva janme AyubaMdha kALe karelA saMkalpabaLe A dehadhArI A dehe eka khAnadAna kiMtu upajIvanamAM sAdhAraNa sthitivALA kacchI vIsA ozavAla aMcalagacchIya jaina kuTuMbamAM janmyo che. stanapAna karate-karate e jananImukhe sAMbhaLIne navakAra maMtra zIkhyo. je maMtranA pratApe kevaLa rA varSanI vaye svapna avasthAmAM saMsArakUpane e ullaMghI gayo. 4 varSanI vaye ene khudanI AMkhe prakAza-prakAza dekhAyo. 9/10 varSanI vaye ene zrImad rAjacaMdra vacanAmRta grantha vAMcavAnuM saubhAgya sAMpaDyuM, jene vAMcatAM e zikSA pUrva paricita lAgI. temAMthI "bahu pucakerA puMjathI, nirakhIne navayauvanA.. kSamApanA pATha, vigere eNe sahasA kaMThastha karyA, huM koNa chuM, kyAMthI thayo"?.. A gAthA enI jIbhe ramatI thaI gaI temaja "nirakhIne nava yauvanA" A zikSAbaLe, laghuvaye thayelI sagAIvALI kanyAnA lagna pUrve ja deha chUTI jatAM, bIjI kanyA sAthe thatA sagAI sambandhane TALI e AtmasamAdhimArge jhukI zakyo; ane 19 varSanI vaye ene mohamayI nagare anAyAsa sahajasamAdhidazAno sAkSAtkAra thayo. jenuM varNana e pahelAM karI cukyo che. vayamaryAdAnA ekavIsamA varSe A dehadhArI jaina zve. sAdhu banyo. tyAra pachI ene aneka adbhuta alaukika anubhavo thayA. te paikI thoDAka mahatvapUrNa anubhavo, sAhasika sAdhakone utsAhita karavA atre raju karuM chuM. (1) AkAzavANIno anekavAra paricaya. (2) anahada dhvani, divya darzana, divya sugaMdha, divya sudhArasa ane divya sparza - e pAMca divya viSayono sAkSAtkAra. (3) bhAvimAM honahAra ghaTanAonuM vartamAnamAM kvacita anAyAsa bhAsana. (4) IMdra parvatanA devalokavAsIonuM anekavAra pratyakSa milana. (5) caitanya-TelIvijhana paddhatie parama kRpALu zrImad rAjacaMdranuM pratyakSa darzana ane AzIrvAda. (6) zrI sImaMdhara prabhunA AzIrvAda e viziSTa padanI anubhUti. (7) mahAvideha kSetra e A duniyAthI alaga svataMtra duniyA che evI aphara pratIti. (8) Atmalabdhie upAsyapade upAdeyatAH zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravalpa paricaya 181
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aSTApada tIrtha gamana ane vaMdanA. (9) nakagArathI mAMDIne siddhAlaya parvatanI jIva sumadAyanI bAhyathI mukta parvatanI vividha avasthAonuM pratyakSa tAdeza darzana. (10) AtmA ane karmamaLanuM tathA zarIranuM bhinna-bhinnapaNe pratyakSadarzana. (11) dharmAstikAya Adi arUpI jaDa padArthonuM pratyakSa darzana. (12) ekAkI vihAra vicaratAM vanamAM mArga cUkI jatI vakhate sAkAra svarUpanuM prAkTaya ane mArga nirdezana, vidhivat nadI-jaLa utaratAM dehanuM caMbalanA athAga jaLamAM DUbI javuM ke tatkALa daivika zaktie zarIranuM adhdhara karavuM. naukA prAkaTya ane nAvikarUpe divya dehadhArIonuM te naukA vaDe A dehane sAme pAra pahoMcADI adRzya thavuM; parvatamALAomAM Asanastha rahetAM siMha cittA Adi hiMsaka pazuonuM sanmukha AvI javuM, chatAM aDola Asane rahetAM nirbhayapaNuM zarIre sparzIne phaNidharanuM viMTaLAIne besavuM chatAM samAdhisthitinuM banyuM rahevuM; dehabhAna thaye tenuM cupacApa cAlyA javuM; vyAdhikAne divya dehadhArIonuM pragaTavuM ane AtmaniSThAmAM baLa ApavuM. ityAdi. A badhuM parama kRpALunI kRpAnuM ja phaLa che, mATe A Azrama sAthe emanuM pAvana nAma joDI emanI sabhAva sthApanAne upAsyapade pratiSThita karIne A dehadhArI eka niSThAe ArAdhanA karIkarAvI rahyo che. zrImadbhI upAsyapade upAdeyatA : A avasarpiNIkALamAM A kSetre 10 accherAM pUrve gaNAvavAmAM AvyAM che, tyAra pachI accherArUpa zrImad rAjacaMdrajInuM A kSetre janma thayuM. e mahAvidehanuM pAtra bhUlathI A bharatakSetre AvI caDyuM, ane tyArabAda mahAvidehe gayuM. bAlyakALathI vIteluM emanuM videhIjIvana emanA mahAvidehIpaNAnI khAtrI karAve che. sva-para hitArthe nirdabhapaNe potAnI kalama vaDe lakhAyelI AtmacaryAmAM zrImadbhA alaukika jIvananAM spaSTa darzana thAya che. tatsambandhI keTalAka jIvanaprasaMgo anya lekhako dvArA AlekhAyelA aneka granthomAM keTaleka sthaLe vAcakavRndane jovA maLaze; jyAre A lekhamAM zrImaddI kSAyikasamyadRSTi ane utkRSTa apramattadazAne lIdhe Agama pramANa tathA anubhava pramANathI upAsyapade upAdeyatA siddha karavAnuM yatkiMcita prayatna vAcakavRnda joI zakaze. jene taTastha buddhie avagAhavAthI guNAnurAgI sAhasika sAdhakone adbhuta preraNA maLaze. 1892 rAjagAthA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad kSAyikasamyagdaSTA akhaMDa svarUpajJAnI ane utkRSTa apramattayogI hatA. A vAtanI khAtrI karavA sarvaprathama emanI AtmacaryAnuM nirIkSaNa karavA, cAlo ! ApaNe emanA vacanAmRta granthamAM pravezIe : "AtmA jJAna pAmyo e to niHzaMka che, granthibheda thayo e traNe kALamAM satya vAta che - patrAMka-170. chevaTanuM svarUpa samajAyAmAM, anubhavAyAmAM alpa paNa nyUnatA rahI nathI. paripUrNa lokAloka jJAna utpanna thaze. paripUrNa svarUpajJAna to utpanna thayuM ja che - patrAMka-187. A jagata pratye amAro parama udAsInabhAva varte che. te sAva sonAnuM thAya to paNa amane tRNavat che - patrAMka-214. eka purANapuruSa ane purANapuruSanI prema-saMpatti vinA amane kaMI gamatuM nathI; amane koI padArthamAM rAcimAtra rahI nathI; kaMI prApta karavAnI IcchA thatI nathI; vyavahAra kema cAle che enuM bhAna nathI; jagata zuM sthitimAM che tenI smRti rahetI nathI, koI zatru-mitramAM bhedabhAva rahyo nathI; koNa zatru che ane koNa priya che enI khabara rakhAtI nathI; ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe - patrAMka-255. AtmA brahmasamAdhimAM che, mana vanamAM che, ekabIjAnA AbhAse anukrame deha kaMI kriyA kare che. patrAMka-291. jJAnInA AtmAne avalokIe chIe ane tema thaIe chIe. apUrva vItarAgatA chatAM vepAra sambandhI kaMIka pravartana karI zakIe chIe temaja bIjAM paNa khAvA-pIvA vigerenAM pravartana mAMDa-mAMDa karI zakIe chIe.... cittano paNa jhAjho saMga nathI. AtmA AtmabhAve varte che. samayesamaye anaMtaguNa viziSTa AtmabhAva vadhato hoya evI dazA rahe che. je ghaNuM karIne kaLavA devAmAM AvatI nathI. - patrAMka-313. - "amane je nirvikalpa nAmanI samAdhi che, te to AtmAnI svarUpapariNati vartatI hovAne lIdhe che. AtmAnA svarUpa saMbaMdhI to prAyaH nirvikalpapaNuM ja rahevAnuM amane saMbhavita che, kAraNa ke anyabhAvane viSe mukhyapaNe amArI pravRtti ja nathI... zrI tIrthaMkaradevano aMtara Azaya te prAye mukhyapaNe atyAre koIne viSe A kSetre hoya to te ame hoIzuM - ema amane daDha karIne bhAse che. kAraNa ke je amAruM anubhavajJAna tenuM phaLa vItarAgapaNuM che, ane vItarAganuM kaheluM te zrutajJAna te paNa te ja pariNAmanuM kAraNa lAge che, mATe ame tenA anuyAyI kharekharA chIesAcA chIe - patrAMka-312. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravalpa paricaya 184
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ "avikalpa samAdhinuM dhyAna kSaNavAra paNa maTatuM nathI - patrAMka-329. ghaNAghaNA jJAnIpuruSo thaI gayA che, temAM amArA jevo upAdhi prasaMga ane citta sthiti udAsIna-ati udAsIna, tevA ghaNuM karIne pramANamAM thoDA thayA che... deha chatAM manuSya pUrNa vitarAga thaI zake evo amAro nizcala-anubhava che. - patrAMka-334. ame, ke jenuM mana prAye krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI, hAsyathI, ratithI, aratithI, bhayathI, zokathI, jugupsAthI ke zabdAdika viSayothI apratibaMdha jevuM che; kuTuMbathI, manathI, putrathI, vaibhavathI, strIthI ke dehathI mukta jevuM che - patrAMka-347. samaya mAtra paNa apramattadhArAne nahi vismaraNa karavuM evuM je AtmAkAra mana, te vartamAna sAthe udaya pramANe pravRtti kare che. - patrAMka-353. manamAM vAraMvAra vicArathI nizcaya thaI rahyo che ke koI paNa prakAre upayoga pharI anyabhAvamAM potApaNuM thatuM nathI ane akhaMDa-AtmadhyAna rahyA kare che. - patrAMka-366. "ame pAMca mAsa thayAM jagata, Izvara ane anyabhAva e sarvane viSe udAsInapaNe vartIe chIe.... mokSa to kevaLa amane nikaTapaNe varte che. e to niHzaMka vAta che. - vaizAkha vada-6 bhoma, 1948. - patrAMka-38. "avicchinnapaNe jene viSe AtmadhyAna varte che evA je zrI nA praNAma pahoMce. jene viSe ghaNA prakAranI pravRtti varte che, evA jogane viSe hAla to rahIe chIe. Atmasthiti tene viSe utkRSTapaNe vartatI joI zrI. nA cittane pote potAthI namaskAra karIe chIe. - patrAMka-370. "aviSamapaNe jyAM AtmadhyAna varte che, evA je zrI rAjacaMdra te pratye pharI-pharI namaskAra. - patrAMka-376. "cha mAsa saMpUrNa thayAM jene paramArtha pratye eka paNa vikalpa utpanna thayo nathI evA zrI ne namaskAra. - patrAMka-378. jo ke amAruM citta netra jevuM che; netrane viSe bIjA avayavanI peThe eka rajakaNa paNa sahana thaI zake nahi. tene viSe vANInuM uThavuM, samajAvavuM, A karavuM athavA A na karavuM, evI vicAraNA karavI te mAMDamAMDa bane che. ghaNI kriyA to zUnyapaNAnI peThe varte che. rucimAtra samAdhAna pAmI che e AzcaryarUpa vAta kyAM kahevI? Azcarya thAya che ! A je deha maLyo che te pUrve koIvAra maLyo nahoto, bhaviSyakALe prApta thayo nathI. dhanyarUpa-kRtArtharUpa evA je ame... patrAMka-385. udayAdhIna mAtra jIvitavya karavAthI-thavAthI 184 rAjagAthA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSamapaNuM maTyuM che. tama pratye, potA pratye, anya pratye koI jAtano vibhAvika bhAva prAye udayaprApta thato nathI..... pUrvopArjita evo je svAbhAvika udaya te pramANe dehasthiti che, AtmApaNe teno avakAza atyaMtAbhAva rUpa che. - patrAMka-396. "je puruSanuM durlabhapaNuM cothAkALane viSe hatuM tevA puruSano joga A kALamAM thAya ema thayuM che...... IzvarecchAthI je koI paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, ane te bIjethI nahi paNa amathakI, ema paNa atre mAnIe chIe..... jagatamAM koIpaNa prakArathI jenI koI paNa jIva pratye bhedadRSTi nathI evA zrI..... niSkAma AtmasvarUpanA namaskAra prApta thAya. patrAMka-398. "cittane viSe jevuM A upAdhiyoga ArAdhIe chIe tyArathI muktapaNuM varte che. tevuM muktapaNuM anupAdhi prasaMgamAM paNa vartatuM nahotuM; evI nizvaLadazA (kSAyika samyakdazA) mAgasara suda-6 (1948) thI ekadhArAe vartI AvI che. patrAMka-400. azarIrIbhAva A kALane viSe nathI ema atre kahIe to A kALamAM ame pote nathI ema kahevA tulya che. - patrAMka-411. avyAbodha sthitine viSe jevuMne-tevuM svAsthya che. patrAMka-499. mana-vacana-kAyAnA jogamAMthI jene kevaLI svarUpabhAva thatAM ahaMbhAva maTI gayo che............ viparIta kALamAM ekAkI hovAthI udAsa. . patrAMka-466. - - - "jevI dRSTi A AtmA pratye che, tevI dRSTi jagatanA sarva AtmAne viSe che. jevo sneha A AtmA pratye che, tevo sneha sarva AtmA pratye varte che..... jevo sarva deha pratye vartavAno prakAra rAkhIe chIe, tevo ja A deha pratye prakAra varte che..... AtmarUpapaNAnA kArye mAtra pravartana hovAthI jagatanA sarva padArtha pratye jema udAsInatA varte che tema svapaNe gaNAtA strI Adi padArthoM pratye varte che..... sarva prakAranI vartanA niSkapaTapaNAthI udayanI che; samaviSamatA nathI sahajAnaMda sthiti che... patrAMka-469. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - - - "AtmA sauthI atyaMta pratyakSa che evo paramapuruSe karelo nizcaya te paNa (amane) atyaMta pratyakSa che. - patrAMka-579. eka AtmapariNAma sivAya sarva bIjAM pariNAmane viSe udAsInapaNuM varte che; ane je kaMI karAya che te jevA joIe tevA bhAnanA somA aMzathI paNa nathI thatuM. - patrAMka-583. manaHparyavajJAna paNa paryAyArthika jJAna gaNI vizeSa evA jJAnopayogamAM gaNyuM che, teno sAmAnyagrahaNarUpa viSaya nahIM 185 svalpa paricaya -
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAsavAthI darzanopayogamAM gayuM nathI - ema somavAre bapore jaNAvavuM thayuM hatuM te pramANe jainadarzanano abhiprAya Aje (pratyakSa) joyo che. zrAvaNa suda-10 budhavAra, 1951. - patrAMka-625. jenI mokSa sivAya koI paNa vastunI IcchA ke spRhA nahotI ane akhaMDa svarUpamAM ramaNatA thavAthI mokSanI IcchA paNa nivRtta thaI che, tene he nAtha ! tuM tuSTamAna thaIne paNa bIjuM zuM ApavAno hato ? "he kRpALu ! tArA abheda svarUpamAM ja mAro nivAsa che. tyAM have to levAdevAnI paNa kaDAchUTathI chUTA thayA chIe ane e ja amAro paramAnaMda che. "kalyANanA mArgane ane paramArtha svarUpane yathArtha rIte nahIM samajanArA ajJAnI jIvo, potAnI mati kalpanAthI mokSamArga kalpI, vividha upAyomAM pravartana karatA chatAM mokSa pAmavAne badale saMsAra paribhramaNa karatA jANI niSkAraNa karUNAzIla evuM amAruM hRdaya raDe che. vartamAne vidyamAna virane bhUlI jaI, bhUtakALanI bhramaNAmAM vIrane zodhavA mATe athaDAtA jIvone zrI mahAvIranuM darzana kayAMthI thAya? "o duSamakALanA durbhAgI jIvo ! bhUtakALanI bhramaNAne choDIne vartamAne vidyamAna evA mahAvIrane zaraNe Avo eTale tamAruM zreya ja che. "saMsAratApathI trAsa pAmelA ane karmabaMdhanathI mukta thavA IcchatA paramArthapremI jijJAsu jIvonI trividha tApAgnine zAMta karavAne ame amRtasAgara chIe. "mumukSu jIvonuM kalyANa karavAne ame kalpavRkSa ja chIe. "vadhAre zuM kahevuM ? A viSacakALamAM paramazAMtinA dhAmarUpa ame bIjA zrIrAma athavA zrI mahAvIra ja chIe kema ke ame paramAtmavarUpa thayA chIe. "A aMtara anubhava paramAtmapaNAnI mAnyatAnA abhimAnathI udbhavelo lakhyo nathI. paNa karmabaMdhanathI duHkhI thatA jagatanA jIvonI pratye parama kAruNyavRtti thavAthI temanuM kalyANa karavAnI tathA temano uddhAra karavAnI niSkAraNa karuNA e ja A hRdaya citAra pradarzita karavAnI preraNA kare che. - muMbaI, caitra suda-13, 1952 (3% zrI mahAvIra (aMgata) - patrAMka-680. (noMdha : A sarva vacanAmRto svayaM zrI sahajAnaMdaghanajIe hindImAM anuvAdita karIne, zatAbdI pravacanomAM svamukhe uccAryA che. vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI' e zIrSakathI khAsa sI.DI.mAM vardhamAna bhAratIe te prakAzita karyA che. pra.) 18 rAjagAthA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNI tvarAthI pravAsa pUro karavo hato, tyAM vacce saharAnuM raNa saMprApta thayuM. mAthe ghaNo bojo rahyo hato te AtmavIryo karI jema alpakALe vedI levAya tema praghaTanA karatAM page nikAcita udayamAna thAka grahaNa karyo. je svarUpa che te anyathA thatuM nathI eja adbhuta Azcarya che. avyAbAdha sthiratA che. prakRti udayAnusAra kaMIka azAtA mukhyatve vedI zAtA pratye. OM zAMtiH - patrAMka-951. "yathA hetu je cittano, satyadharmano uddhAra re thaze avazya A dehathI, ema thayo niradhAra re. dhanya. AvI apUrva vRtti aho ! thaze apramattayoga re, kevaLa lagabhaga bhUmikA, sparzI ne deha viyoga re. dhanya. avazya karmano bhoga che, bhogavavo avazeSa re, tethI deha eka ja dhArIne, jAzuM svarUpa svadeza re... dhanya. - hAthanoMdha-1, pR. 64" uparokta avataraNothI ema siddha thayuM ke zrImad rAjacaMdrajIne 1940mAM nizvayanace zuddha samakita prakANyuM hatuM tenI akhaMDadhArAe vi.saM. 1948nA mAgasara suda-6, some kSAyika samyakatva pragaTyuM, jethI teo akhaMDaravarUpajJAnI bIjakevaLI banyA. nirabhra AkAzamAM be kaLA nirAvaraNa caMdramAnI jema anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzanamoha rahita cidAkAzamAM AtmacaMdranuM be kaLA nirAvaraNapaNe akhaMDadhArAe satata sahaja prakAzita banyuM rahevuM te jadhanya bIjakevaLajJAna kahevAya, ane caturdazInA caMdramAnI mAphaka AtmacaMdranuM prakAzavuM te utkRSTa bIjakevaLajJAna kahevAya. vacceno gALo madhyama bIjakevaLajJAnano che. jyAre pUrNimAnA sarvathA nirAvaraNapUrNa caMdranI mAphaka AtmacaMdranuM sarvathA nirAvaraNapaNuM thAya tyAre saMpUrNa-kevaLajJAna thayuM gaNAya che. bIjabhUta ane saMpUrNa ema kevaLajJAna be prakAre hAthanoMdha-1, pR. 10pamAM zrImade anubhava pramANathI je noMdhyuM che, te upalI vicAraNAthI buddhigamya thaI zakavA yogya che. vaLI dazya padArthanI apekSAe ja mAtra A kALe kevaLajJAnanI vyAkhyA pracalita che te apUrNa che, tenI sAthe jIvanI apekSAe vyAkhyA meLavIe tyAre ja te saMpUrNa thaI gaNAya kAraNa ke jaina nyAya granthomAM sva-ra vyavasAyI sAnaM pramAm arthAt upAsyapade upAdeyatAH zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravalpa paricaya 18.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ je 'sva'ne svarUpe tathA 'para'ne pararUpe ema sva-parane jema che tema juduM-juduM batAve te jJAna pramANabhUta gaNyuM che. A nyAyathI kevaLajJAnanI pracalita vyAkhyAe khUTatI kaDIne joDavArUpe zrImade AtmasiddhizAstramAM jIvanI apekSAe kevaLajJAnanI vyAkhyA batAvI che. jinAgamamAM sayogI bhavastha kevaLajJAna, ayogI bhavastha kevaLa babbe prakAranuM ane siddha kevaLajJAna e Adi bhedo jovAmAM Ave che te paNa jIvasApekSa che jenI pUrti paNa zrImade prakAzelI vyAkhyA vaDe ja zakya che. A rahasyodghATanathI ema siddha thayuM ke bIjanA caMdramAnI jema AtmacaMdranuM bIjakevaLajJAne pratyakSadarzana A kALe hoI zake. "vaha kevala ko bIja jJAnI kahe, nija ko anubhau batalAya diye." zrI.rA. vacanAmRta. vaLI bIjathI caturdazI paryaMtanA nirAvaraNa caMdranI mAphaka jeTaluM nirAvaraNapaNuM AtmacaMdranuM thAya teTaluM karma-rAhuthI AtmAnuM mokSa paNa thAya ane te A kALe hoI zake. tema chatAM pracalita upadeza pravAhamAM "A kALe A kSetre AtmAnA pratyakSa darzana nahi ja thAya tathA mokSa paNa nahi ja thAya" evo pracAra jainomAM cAlI rahyo che te paNa A kALanuM eka accherUM ja che. ane A accherAnA aMga rUpe ema paNa prarUpAya che ke "A bharatamAM hamaNAM koIne kSAyika samakita na ja thaI zake." cAlo ! tyAre have ApaNe jaina zAstromAM pravezIne joIe ke A kALamAM A kSetre jIva kSAyika sakita pAmI zake ke nahi ? kSAyika samyaktva kone ane konI nizrAmAM thAya ? "darzanamohanIya karmanuM kSaya hovAnuM je krama che, te kramano prAraMbha kevaLI athavA zrutakevalInI nikaTa nizrAmAM ja thAya ane teno prAraMbha karanAro karmabhUmimAM utpanna thayelo manuSya ja hoya." (gommaTa sAra-jIvakAMDa gAthAMka-647nA traNa caraNa) A siddhAntAnusAra A kSetre vartamAna kSaNe koI kevaLI athavA zrutakevaLI nathI mATe tenI nizrAnA abhAve koIne kSAyika samyaktvanI prApti na thaI zake - Avo pravAda cAlu thayo hoya ema lAge che; paraMtu te ja gAthAnA cothA caraNanI zikSA bhaNI AMkha ADe kAna karavAmAM AvyA hoya ema paNa lAge che. te gAthAnuM cothuM caraNa che - nivo hovi savvastha' arthAt jo kadi darzanamohano sarvathA kSaya thavA pUrve ja adhurA kArye te kSapaNakanuM Ayu pUrNa thaI jAya to te potAnA adhurA kAryanI parisamApti cAre gatiomAMthI koIpaNa gatimAM te jIva jaIne karI zake che. tyAM 198 rAjagAthA
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene pUrva saMskArabaLa sahAyaka thAya che mATe anyAzraya anivArya nathI hotuM. A di. siddhAMta mujaba . karmasiddhAntanuM paNa kathana maLI rahe che. vaLI 800 varSa pUrve thaI gayelA yugapradhAna zrI jinadattasUrijIe zrI mahAnizIthasUtranI sAkha ApIne svaracita upadezakulakamAM yugapradhAnone kSAyika samakitI jaNAvyA che. Arya sudharmAsvAmIthI mAMDI duppasaha sAdhu paryata yugapradhAnonI 2004 saMkhyA batAvI che. je pAMcamA ArAnA aMtaparyaMtano krama che. uparokta AgamapramANathI A kSetre pAMcamA ArAnA aMta paryata koI virala jIvo pUrva saMskArabaLa kSAyika samakita prApta karI zake e nirvivAda satya che. A tathyane anubhava pramANathI zrImade sAbita karI ApyuM che. koIe mAnavuM-na-mAnavuM e marajInI vAta che. zaMkA - kadApi zrIma kSAyika samyakatva thayuM hoya to cho thayuM, paraMtu tethI kAMI teo paramAtmA banI jatA nathI, tema chatAM teo pote potAne paramAtmApaNe gaNAve ane bhakto emanI jinavat ArAdhanA kare e kyAMno nyAya ? A DhaMga to zve. ke di. koIneya mAnya nathI. kAraNa ke "sAdhu-dIkSA pUrve ja kadAca koIne kevaLajJAna thAya to paNa jyAre devatAo temane muniveSa Ape ane teo aMgIkAra kare tyAre ja teone vaMdanAdi karI zakAya, te pUrve nahi ja. A zve. kathana che, tathA ochAmAM ochuM aMtarmuhUrtakALa pUrve muniveSa dhAraNa karyA vinA to koIne ya kevaLajJAna thayuM nathI ane thavAnuM nathI' - A di. kathana che. jyAre zrImade na to oghA-muhapatti ke pachI-kamaMDala lIdhAM ane na to teo saMpUrNa kevaLI thaI zakyA, tema chatAM teo upAsyapade kema upAdeya hoI zake ? samAdhAna - jene darzanavizuddhi karavI hoya tevA AtmArthI sAdhakane darzanavizuddhinA puSTa nimitta rUpe AtmajJAnI tathA sarvajJa vItarAga baMne eka samAna upAsya che - evo ekarAra di. zve. ubhayazreNinA zAstromAM pragaTa dekhAya che. yathA : sarvajJa vItarAgasya / svavazasyAsya yoginaH // na kAmapi midAM kvApi / tAM visro hA ! jaDA vayam // - niyamasAra mAthAMva-246, TI-pAMva-rarU. artha - sarvajJavItarAgamAM tathA jenuM AtmAkAra mana che tevA A svavaza yogImAM kyAreya kAMI paNa bheda nathI; chatAM arere ! ApaNe jaDa jevA chIe ke jethI temanAmAM bheda mAnIe chIe. upAsyapade upAdeyatAH zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravalpa paricaya 189
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAimasammaddihri / jugappahANAgamaM ca duppasahaM // dasaveyAliya kahigaM / jiNaM va pUejja tiyasavaI // 25 // ... te tada mArAdengA | nada tiyare 4 vaDavyApta 22 . parva niva-niya #Ajo ! gupaTTAkho nikhAvya raDyo... radda che >> mahAnirIdAzo maLiyA mivi | rU4 . - zrI jinadattasUri kRta upadezakulakam zrI mahanizIthasUtranI sAkhe AgamapramANa tathA anubhavapramANathI yugapradhAna zrI jinadattasUrijI kahI gayA ke - "kSAyikadaSTivantane, yugapradhAnone, Agamane tathA dazavaikAlika sUtra mAtrane kaheze te duppasaha sAdhune paNa zrI jinezvara bhagavAnanI mAphaka tridazapati arthAt IMdra pUje." A pramANe pota-potAnA samaye vidyamAna yugapradhAnone jinezvara bhagavAna tulya jovA-zraddhavA. teonI covIsa tIrthakaronI mAphaka ja ArAdhanA karavI." arthAt tIrthakaromAM ane yugapradhAnomAM upAsyanI dRSTie bheda na jANajo. vaLI uparokta Agama pramANa tathA anubhava pramANa-pratyakSapramANathI zrImadbhA aMtarAtmAmAM nepaththadhvani pragaTI ane tene sAMbhaLIne patrArUDha karatAM e parama kRpALue jaNAvyuM ke - "paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM - te parAbhaktinI chevaTanI hada che. eka e ja laya rahevI te parAbhakti che..... paramAtmAne niraMjana ane nirdeha rUpe ciMtavya jIvane e laya AvavI vikaTa che, eTalA mATe jene paramAtmAno sAkSAtkAra thayo hoya evo dehadhArI paramAtmA, te parAbhaktinuM kAraNa che. te jJAnI puruSanA sarva caritramAM aikyabhAvano lakSa thavAthI tenA hRdayamAM virAjamAna paramAtmAno aikyabhAva hoya che, ane e ja parAbhakti che. jJAnI puruSa ane paramAtmAmAM aMtara ja nathI, ane je koI aMtara mAne che, tene mArganI prApti parama vikaTa che. jJAnI to paramAtmA ja che; ane tenI oLakhANa vinA paramAtmAnI koIne prApti thaI nathI; mATe sarvaprakAre bhakti karavA yogya evI dehadhArI jJAnarUpa paramAtmAnI divyamUrtine namaskArAdi bhaktithI mAMDI parAbhaktinA aMta sudhI ekalaye ArAdhavI-evo zAstra lakSa che. paramAtmA A dehadhArI rUpe thayo che ema ja jJAnI puruSa pratye jIvane buddhi thaye bhakti Uge che, ane te bhakti krame karI parAbhakti 190 rAjagAthA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa hoya che. paMca parameSTipaMcamAM "namo arihaMtANaM" pada pachI siddhane namaskAra karyo che; e ja bhakti mATe ema sUcave che ke prathama jJAnI puruSanI bhakti ane e ja paramAtmAnI prApti ane bhaktinuM nidAna che. - patrAMka-2. "sajIvanamUrtinA lakSa vagara je kaMI paNa karavAmAM Ave che, te jIvane baMdhana che - A amAruM hRdaya che. patrAMka-198. "he puruSa purANa ! ame tArAmAM ane satpaSamAM kaMI bheda hoya ema samajatA nathI; tArA karatAM amane to puruSa ja vizeSa lAge che, kAraNa ke tuM paNa tene AdhIna ja rahyo che; ane ame puruSane oLakhyA vinA tame oLakhI zakyA nahi; e ja tArU durghaTapaNuM amane sapuruSa pratye prema upajAve che. patrAMka-213. pUrve thaI gayelA anaMtajJAnIo jo ke mahAjJAnIo thaI gayA che, paNa tethI kaMI jIvano doSa jAya nahIM, eTale ke atyAre jIvamAM mAna hoya te pUrve thaI gayelA jJAnI kahevA Ave nahIM, paraMtu hAla je pratyakSajJAnI birAjamAna hoya te ja doSane jaNAvI-kADhI zake. jema dUranA kSIrasamudrathI atrenA tRSAturanI tRSA chIpe nahIM, paNa eka mIThA pANIno kaLazo atre hoya to tethI tRSA chIpe. - patrAMka-466. "koI pragaTa kAraNane avalaMbI, vicArI, parokSa cAlyA AvatA sarvajJapuruSane mAtra samyag dRSTipaNe paNa oLakhAya to tenuM mahatvarUpa che; ane tema na hoya to sarvajJane sarvajJa kahevAnuM kaMI AtmA saMbaMdhI phaLa nathI ema anubhavamAM Ave che. pratyakSa sarvajJapuruSane paNa koI kAraNe, vicAre, avalaMbane samyaphaSTi svarUpapaNe paNa na jANyA hoya to tenuM AtmapratyayI phaLa nathI. paramArthathI tenI sevA-asevAthI jIvane kaMI jAtibheda thato nathI. mATe te kaMI saphaLa kAraNarUpe jJAnI puruSe svIkArI nathI ema jaNAya che. - patrAMka-574." uparokta Agama ane anubhava pramANanA svalpa avataraNothI ema siddha thayuM ke, "AtmajJAnI ane sarvajJa vItarAga baMne eka samAna upAsya che' ema digdha. ubhaya paraMparAnA prAcIna AcAryo kahI gayA che. vaLI bhAva nigraMthane dravyaliMgatAnI sAthe amuka cokkasa vezabhuSA ane kriyAkAMDanuM koI ekAMtika anivArya sambandha nathI ema paNa ubhaya jaina paraMparAnA zAstro kahe che jemAM - samayasara mAM kahyuM che ke : pAkhaMDI liMgANi va gihaliMgANi ca bahuppayArANi / dhittuM vadaMti mUDhA liMgamiNaM mokhamaggotti // 408 // upAsyapade upAdeyatAH zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - ravabhA paricaya 191
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Na u hodi mokkhamaggo liMgaM jaM dehaNimmamA arihA // liMgaM muttu daMsaNaNANacarittANi seyaMti // 409 // -- vi esa mokkhamaggo pAkhaMDIgihimayANi liMgANi / daMsaNavANacarittANi mokkhamaggaM jiNA biMti // 410 // tamhA duhittu liMge sAgAraNagAraehiM vA gahie / daMsaNaNANacaritte appANaM juMja mokkhapahe // 411 // artha - nAnA prakAranA sAdhu-pAkhaMDIveza ane gRhasthaveza dhAraNa karIne mUDhaajJAnIjano evI ekAMtika prarUpaNA kare che ke 'A veza ja mokSamArga che', teone apramatta-yogI AcArya kuMdakuMda ema samajAve che ke 'veza e kAMI mokSano mArga nathI" kema ke advaitadeva paNa dehathI nirmama hovAthI ulTAnuM dehAzrita vezabhuSAne tajIne darzana-jJAna-cAritrane bhaje che. mATe nizcayathI sAdhuvAMga ke gRhasthasvAMga e mokSamArga nathI kema ke te zarIrAzrita hovAthI paradravya che; paraMtu darzana-jJAnacAritra ja mokSamArga che kema ke te AtmAzrita hovAthI svadravya che. A kAraNathI he AtmArthIo ! AgAra ke aNagAranI vezabhuSAnA Agraho tajI potAnA AtmAne darzana-jJAna-cAritrarUpa mokSamArgamAM joDo. vaLI "siddhA pattarasa mevA" arthAt paMdara bhede siddha. A.ve. Agamakathana jaga jAhera che, temAMthI eka paNa bhedane utthApanArA utsUtrabhASIne anaMta saMsArI thavuM paDe che - evI divyadhvani saMbhaLAvanArA bhavabhIruthI kevaLa manakalpita svaliMga mAtrano ja ekAMtika Agraha kema thaI zake ? nATaka karate-karane nATaka jote-jote, zRMgAra sajate-sajate ke lagnanAM pherA pharatepharate; khAte-khAte ke saphara karate-karate; jIvadayA ciMtavarta-citavate ke garadane charI calAvate-calAvate, ema nAnA prakAranI bAhya ceSTAo chatAM jyAM uttama nimita pAmIne jIva savaLIe vaLyo ke vinA sAdhusvAMga chatAM aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thayAnA aneka purAvAo zve. sAhityamAM jovAya che. jyAM kevaLajJAna thayuM tyAM sAdhyanI siddhi thaI, pachI sAdhakapaNuM kyAM rahyuM ? ke jethI sAdhano vasAvavAM paDe ? vaMdanIya koNa kevaLajJAna ke oghAmuhapatti Adi sAdhusvAMga ? jo oghA-muhapatti Adi vaMdanIya hota to tenA merU jeTalA DhagalA vyartha kAM batAvAya che ? oghA to gorajIo pAse paNa che temane kAM avaMdanIya TharAvo cho ? jema temanI pAse munipaNuM nathI tema oghAmuhapatti hovA chatAM jene AtmajJAna ke jenA vaDe AtmA dehathI rAjagAthA 192
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhinna pratyakSa joI-jANI zakAya che te na hoya to tene paNa munipaNuM nathI, kAraNa ke munipaNuM to AtmajJAna vaDe ja hoI zake - abaLAneLa muLi hor ema AcArAMga sUtra kahe che; mATe te vaMdanIya-pUjanIya hoI zake nahi. vaMdanIya-pUjanIya to jJAnAdi AtmaguNo che, ajJAnAdi nahi. zAstrajJAna e to jJAnIonA jJAnanI sthApanA che, te udhAre lIdhelI rakamano bIjo koI mAlika banI zake nahi. potAne AtmajJAna na hovA chatAM jeo potAne suguru mAnI-manAvI bhakto dvArA potAnI vividha vaMdanA ane sonAnA phulaDe navAMge pUjanA karAvavAnI rasavRtti dharAve che, tathA AtmajJAnIonI AzAtanA karavA-karAvavAmAM potAnuM pahArathIpaNuM vakhANe che, temanI zI gati thaze ? e jotAM sakheda Azcarya thAya che. kAraNa ke tevA AcAryo nava-pAMcaDAnI pUrti mATe potAnI kamara kasI rahyA che. jene je bhave kSAyika samyaktva thAya tene te ja bhave athavA bIje ke trIje bhave ane kvacit vikalpathI cothe bhave saMpUrNa kevaLajJAna thAya ja. teo paikI koI tIrthaMkara nAmakarma yukta hoya ane koI na hoya - A vAta saiddhAMtika che. kSAyika samakitanI pragaTatAne lIdhe jema bhAvi tIrthaMkara, vartamAna tIrthaMkaravat ArAdhya che, temaja bhAvi sAmAnya kevalI paNa vartamAna jinavat ArAdhya che. vartamAnadazAnI upekSA karIne adyAvidha bAhyasAdhutA na hovA chatAM bhAvi jinezvara zrI zreNikAdinA jIvadravyanI vartamAna jinezvaravat ArAdhanA jema upAdeya che ane tethI temanI mUrtipUjAdi guNarUpa che; tema ja vartamAna kSAyikadaMSTA, akhaMDa svarUpajJAnI, utkRSTa apramatta saMyamI ane bhAvi saMpUrNajJAnI yugapradhAna zrImad rAjacaMdrajInI ArAdhanA vartamAna jinavat upAdeya che ja ane tethI emanI mUrti ane anubhavavANI paNa vaMdanIya, pUjanIya yAvat ArAdhanIya che-ja-che. tema chatAM "mAne tenA deva-guru ane pALe teno dharma che". je jenA nimitte taravAnA hoya te tenA nimitte ja tare. badhAne kAMI eka ja nimitta na ja hoya. tyAM pachI bhinna nimittatAmAM vivAda zo ? caitanya-Telivijhana paddhatie jotAM to zrI zreNikanA jIvadravyanI vartamAne naigamanaye prabhutA dekhAya che; jyAre zrImad rAjacaMdradevanA jIvadravyanI to vartamAne evaMbhUtanaye prabhutA pragaTelI dekhAya che, kAraNa ke teo mahAvidehakSetre zrI sImaMdhara tIrthaMkaranA samavasaraNamAMnI kevaLIparSadAmAM birAjelA che. jJAnIonI kRpAthI A AtmAne enI supratIti varte che. pachI bhale koIne mAnyAmAM Ave yA nahi, tema chatAM satpratItine tethI levA-devA nathI. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 193
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ paM. sukhalAlajI jevA samartha vidvAna tArkiko jaina bhUgoLa-khagoLanI visaMvAditA tathA jaDavijJAnanI vilakSaNa pragaTatAne lIdhe anumAna-pramANathI bhale ! mahAvidehane kavionI kalpanA mAne; paraMtu caitanyavijJAnanA AviSkArarUpa dUraMdezI labdhidurabina vaDe jotAM mahAvideha e eka A duniyAthI alaga svataMtra duniyA che, temaja naMdIzvarAdi dvIpo, svarga-naraka e badhAM pracalita prarUpaNAthI bhinna svarUpe che kharAMevI khAtrI thAya che. sonagaDha nivAsI zAstravido ema vadatA sAMbhaLyA ke "samakitI to devaloke ja jAya; kadApi samakitanI prAptipUrve manuSyAya baMdhAyeluM hoya to paNa teo karmabhUmimAM na jaI zake; bhogabhUmimAM ja jAya ema zAstro kahe che, mATe ame to zrImad devaloke gayA-ema mAnIye chIe-prarUpIye chIe. tamArI mahAvidehavALI mAnyatAne zo zAstrAdhAra che ? samAdhAna - kevaLajJAna svarUpa potAnA AtmAnI paradravya ane parabhAvothI bhina pratIti, kvacit maMda-kvacit tIvra kvacita smaraNa - kvacit vismaraNa dhArArUpe jyAM sudhI vartatI hoya tyAM sudhI te pratItidhArAne kSAyopathamika samyakta kahevAya ane ekadhArAvAhI pravAhe te akhaMDa pratItine kSAyika samyakta kahevAya. kSAyopathamika-samakita jIvane svarUpAnusaMdhAnapUrvaka para ciMtvana thAya tyAM sudhI tenI te dazA samyaka gaNAya, paraMtu abhyAsakALa para ciMtana samaye kvacit svarUpAnusaMdhAna chUTI paNa jAya tyAM caitanyanI ekalI paravyavasAyitA thaI gaNAya tevI dazA mithyA gaNAya. tevI hAlatamAM yogAnuyoge jo AyubaMdha thAya to tatsamayI adhyavasAya pramANe cAre gatiomAMthI koI paNa gatinuM AyubaMdha thAya - A sahaje samajAya tevI vAta che. zrImane svAtmapratItidhArA jyAre kSAyopathamikabhAve vartatI hatI, tyAre eka vakhate zrI sImaMdhara prabhunA satsaMga-prasaMgane caitanya TelIvijhana paddhatie joIne ullAvAsamAM AvI jaI matte bhave tuma ghanA A sUtrAnusAra temanA zaraNabhAvamAM eTalA tallIna thaI gayA hatA ke svAtmapratItidhArA chUTI gaI ane manuSyAya baMdhAI gayuM. kSAyikadhArA to temane tyArapachI siddha thaI. nidAna rahita jo manuSyAya baMdhAya to te samakitI jIva bhogabhUmimAM jAya e banavA yogya che, paraMtu nidAnayukta manuSyAyubaMdhane uparokta siddhAMta lAgu paDI zake nahi. vaLI samyakatvanI cAlu dhArAmAM ke jyAM nidAnanI saMbhAvanA nathI tyAM jo AyubaMdha thAya to te devAyurUpe hoya ema samajAya che. ema Agama tathA 194 rAjagAthA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavapramANathI e mahAvidehInuM mahAvidehe gamana siddha thayuM. gaMbhIratAthI vicAratAM ukta AgamapramANa buddhigamya thaI zake che. mahAvidehe e mahAvidehIe mAnavadeha dhAraNa karyA pachI pUrva saMskAra baLe bALavaye dravya-bhAva nigraMtha banIne prabhu kRpAe eo sAtizaya apramattadhArAnI sAdhanAne vikasAvavA maMDI paDyA. thoDA ja varSo pachI tene pAra karI apUrvakaraNe kSAyakazreNie ArohaNapUrvaka ghAtakarma maLano sarvathA kSaya karIne evaMbhUtanaye arihaMta-pade ArUDha thaI zrI sImaMdhara prabhunI kevaLI pArSadAmAM e parama kRpALa vartamAne birAjI rahyAM che. A AtmAne e parama kRpALunI asIma kRpAno ghaNIvAra anubhava thAya che. adhika zuM lakhuM? mATe ja sAkSAtu paramAtmapaNe A dehadhArI emanI upAsanA karI-karAvI rahyo che zaMkA - tamane jo mahAvideha ane zrI sImaMdhara tIrthakara devanA samavasaraNanI pratIti che, to tIrthaMkaradevonI zAzvata krame cAlatI ArAdhanA paddhatine choDI eka sAmAnya kevalInI ArAdhanAno pracAra zA mATe karo cho? zuM e tIrthakaronI mahAnuM azAtatA nathI ? samAdhAna - jema mahAvidehanA IzvaranAmanA tIrthaMkaradevanA pratyuttarathI prerAIne be cAraNa labdhidhArI munio AkAzagamana vaDe bharatamAMnA tatkAlIna kartAputra kevalI ke jeo kevaLajJAnI chatAM mAtA-pitAnA anugraha arthe gharamAM rahyA hatA. jemanI samIpa AvyA ane temane joIne kevaLI bhagavaMte prathama dezanA prakAthI te sAMbhaLatesAMbhaLate te baMne munio kevaLajJAna pAmyA, tema jenuM jemanA nimitte jJAnInI dRSTie taravuM niyata hoya te temanA ja Azraye tare, evo siddhAMta kare che. A nyAyathI tathA bhavyatAne lIdhe A kSetre vartamAna zrImadbhA nimitte ja ghaNA bhavyo samakita pAmavAnA hoI zrI sImaMdharaprabhunI ja tathA prakAranI kathaMcit preraNA pAmIne A dehadhArI ukta ArAdhanA pracArane karI-karAvI rahyo che. mATe e tIrthakaronI AzAtanA nahi paNa AjJAnI ArAdhanA che.. zaMkA - parama pUjya prabhuzrI laghurAja svAmI to potAnA pratibodhelA anuyAyI vargane evI pratijJA karAvI gayA che ke "jema satino pati eka, temaja ApaNA saunA guru eka parama kRpALu zrImad rAjacaMdrajI ja; bIjAne guru nahi mAnavA." jyAre tame to emane gurune badale bhagavAna manAvo cho, to tamane evuM te kayuM jJAna thayuM che, ke jenA baLe A navI prarUpaNA karo cho ? upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - valpa paricaya 15
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna - jemanI parAbhaktinI prazaMsA samaya-samaye IMdrasabhAmAM paNa thaI rahI che evA e mahApuruSe kevaLa nikhAlasa bhaktibaLe hajAro ane pATIdArone bhaktinA raMge raMgI, prathama potAnI tarapha zraddhAnvita thavA dIdhA. thoDA samaya pachI temAMnA keTalAka bhoLA bhakto pUrva saMskAravaza jaNa-jaNane guru mAnavA lAgI gayA, je anarthanuM kAraNa hatuM. tethI lAga joIne emaNe saune eka khIle bAMdhavA uparokta pratijJA karAvI. te pratijJAmAM devatatva ane gurutatvanI abheda vivakSA che. bhedavivakSAkALe to teo zrImadda paramAtmApaNe ja oLakhAvatA; ane emanI oLakhANa karAvavAmAM pote gurupadanI bhUmikA bhajavatA. kAraNa ke je devatatva ane dharmatatvane oLakhAve e ja gurupada kahevAya che. jo teoe zrImaddI ArAdhyapaNe oLakhANa karAvI na hota, to ATalA badhA bhaktomAMthI koNa-koNa potAnI meLe zrImad ArAdhya samajI emanI ArAdhanA karI zakata? kAraNa ke potAne to tathA prakAranuM jJAna nahotuM. e ja nyAyathI sAdhakIya jIvanamAM gurupadanI anivAryatA svIkAravAmAM AvI che. anyathA devapada ane gurupadanI kathaMcit bhinnatAnuM pratipAdana jJAnIoe karyuM na hota. jemaNe zrImadgI hAjarIe emane pUrvasaMskArabaLe svataH jJAnIpaNe oLakhyA, oLakhIne emanA ja bodhe bodhi-samAdhi-lAbha pAmyA teonA to zrImad guru paNa hatA ane deva paNa hatA; paraMtu zrImadbhA dehavilaya pachI emanI oLakhANa jemaNe karAvI teo to oLakhANa prApta karanArAnA guru ja gaNAya. zrImad to temanA ArAdhyadeva ja gaNAya, paraMtu guru nahi ja. A rahasya che. kevaLa ekAMtikapaNe ubhaya sApekSa tatvane eka nirapekSa mAnavA ja vastunuM anekAMtika svarUpa oLakhAtuM nathI ane tenA abhAve samyaka upalabdhi thaI zakatI nathI. mATe te heya che. uparokta tathyane anusarIne ja A dehadhArInI prarUpaNa-nIti che. mATe emAM koI prarUpaNAbheda nathI-ja-nathI; tema chatAM jemane e bheda bhAse che, te to temanI ja buddhino bheda che. zaMkA - zrImad pote potAne zuM paccIsamA tIrthakara manAvatA hatA? samAdhAna - nA; paraMtu keTalAka niMdaka mitro zrImannI paccIsamA tIrtha nAme majAka uDAvI gayA che ane uDAve che kharA ! tema chatAM emAMno majAkano bhAva bAda karI bAkIne tapAsIye to vAta kathaMcita mAnya karavA yogya kharI. 16 rAjagAthA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA - tIrthakara to covIza ja hoya; paccIza kaI rIte ? samAdhAna - paccIsamo tIrthakara zrI saMgha kahevAya che. A vAta to sAcI ne? zrIsaMgha eTale sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikAno caturvidha samudAya. jo e AkhA samudAyane paccIsamo tIrthakara gaNIye, to te tAraze kone ? kAraNa ke te to pote ja tArakapada ryo ! tyAM pachI tArya-tAraka-saMbaMdha kyAM rahyo? te saMbaMdhanA abhAve tAryapada ane tArakapada e baMne paNa asiddha Tharaze mATe eno tAtparya artha bIjo hovo joIe. tIrthakaranA abhAva kALe tArakapaNAnI javAbadArI upADavAmAM pota-potAnA samaye zrIsaMghamAM je advitIya puruSa vizeSa hoya te yugapradhAna sapuruSa kahevAya. teo paNa tAravAnuM kAma karatA hovAthI apavAde tIrthakara kahI zakAya. phalitArtha e Avyo ke "zrI saMgha e paccIsamo tIrthakara nahi, paraMtu te mAMheno yugapradhAna sapuruSa ja paccIsamo tIrthakara gaNAya che. e ja nyAye vaidika paraMparAmAM pUrNAvatAra ane aMzAvatAranI kalpanA karAI che. zrImad rAjacaMdrajI te kALa te samayanA yugapradhAna puruSa hatA. emanAmAM tathA prakAranI tAraka zakti hatI, mATe ja nagArA para DaMDAnI coTe kahyuM ke "tIrthakara je samajyA ane pAmyA che. A kALamAM na samajI zake athavA na pAmI zake tevuM kaMI ja nathI. A nirNaya ghaNAya vakhata thayA karI rAkhyo che. jo ke tIrthakara thavA IcchA nathI, paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavA IcchA che. eTalI badhI unmattatA AvI gaI che tene zamAvavAnI zakti paNa AvI gaI che, paNa cAhIne zamAvavAnI IcchA rAkhI nathI. - patrAMka-170." jema tIrthakara e eka vizeSa pada che tema yugapradhAna paNa eka vizeSa pada che. kevaLa AcAryapadanI sAthe ja e padano kAMI sImita saMbaMdha nathI, paraMtu utsarge sAmAnya kevaLIthI mAMDIne kSAyika samyakatva yukta dravya-bhAvasAdhupada paryata ane apavAde kSAyika samyakatvavaMta bhAvasAdhupada paryata e padanI vyApti che. pota-potAnA samaye jenI tArakapucAI advitIya hoya te yugapradhAna gaNAya che jemake kevaLImAM prathama yugapradhAna Arya sudharmAsvAmI gaNAyA ane sAdhupadamAM duppasaho jA sAhu duppaTAhasAdhu aMtima yugapradhAna batAvAya che tema ja apavAde zrImad rAjacaMdra paNa yugapradhAna hatA ema jJAnIonI kRpAthI jANyuM che. upAsyapade upAdeyatA : zrImad rAjacaMdra Azrama hampI - svalpa paricaya 17
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaLaza-kAvyo saphaLa thayuM bhava hArUM ho kRpALudeva ! pAmI zaraNa tamAruM ho kRpALudeva ! kaLikALe A jaMbu-bharate, deha dharyo nija-para-hita zarate, TALyuM moha-aMdhArUM ho kRpALudeva ! saphaLa...1 dharma-DhoMgane dUra haTAvI, AtmadharmanI jyota jagAvI; karyuM cetana-jas nyArUM ho kRpALudeva !... saphaLa...2 samyam darzana-jJAna-ramaNatA, trividhakarmanI TALI mamatA; sahajAnaMda pyAruM ho kRpALudeva !.. saLa...3 eka anumodanA patrA tA. rapa/12/2017 mu. zrI pratApabhAI ToliyA, jaya prabhu. upAsyapade upAdeyatA - pustikA zradhdhAno eka avvala naMbarano namUno che. mahAvidehI dazA-videhI' dazA ane "mahAvidehakSetranI - kevaLInI dazA !!! paMcamahAvratadhArI jaina sAdhu, eka gRhasthane mahAvIra-vItarAga- ke pUrNa puruSa tarIke oLakhe-oLakhIne pAchA ArAdhe, ArAdhanA kare ane anyane karAvavAnA bhagIratha prayAsarupe kAgaLe caDAvI zake !! - sampradAyanI pakaDamAMthI siMha jema bahAra nIkaLI jaI, paramakRpALudeva-bAhyathI gRhavezadhArIne "vItarAga' tarIke gAvA-pratIta karavA ane karAvavA te paramadurlabha zradhdhA te ja "samyakadarzana' - kAI samakita thAya to kapALe ziMga thoDuM phUTe? zAstrane AdhAre sAbita karI kRpALudevane bhagavAna tarIke gAnAra A yogIrAjarAjamArganA yogIne namaskAra. saMpradAya, saMpradAyanA veSa, saMpradAyanA AzarAne ThukarAvI paramakRpALudevane bhagavAna tarIke oLakhyA ane bhava saphaLa karyo ane keTalAyane mULamArge vALyA ! - DaoN. dIpaka turakhiyAnA jaya prabhu mahatvanI saMpAdakIca noMdhaH A sArA ye mahattvapUrNa prakaraNanI vacce noMdha mUkI sUcavyuM tema, zrI. sahajAnaMdaghanajInA svayaMnA hindI anuvAdavALI, bhAre ojabharI zrAvya sI.DI. vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajI temanA svayaMnA ja preraka avAjamAM taiyAra thaI che, je zravaNIya ane sarvatra prasAraNIya che. A prakaraNe aneka sAdhakone utsAhita karyA che. temAM chelle DaoN. dIpakabhAI turakhiyA jevA sAdhakavaryano ciMtanIya patra upara apAyo che. -pra. 198 rAjagAthA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 "zrImad rAjacaMdra AtmavidhA jaina vizvavidhAlaya" saMsthApanAnI pUrvabhUmikArUpa zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI Atmasiddhi - sadguru-Adezita saMpAdana. prA. pratApakumAra ja. ToliyA bhUmikA : pratyakSa sadguru-upakAra prajJAcakSu DaoN. paM. sukhalAlajInI pAvana nizrA ane gUjarAta vidyApITha amadAvAdanuM prAdhyApaka pada baMne 1970mAM choDavAnuM banyuM. zrImad rAjacaMdrajI pratyenA janmajAta saMskAra ane niSThAne sudRDha karavA mATe AnI pAchaLa sadguru-AjJA hatI. cauda cauda varSono pUjya paMDitajIno upakAraka Azraya hato. eka mahAzilpInI jema teo sahajapaNe ane ajJAtarUpe A paththaravat vidyA-arthIne ghaDI rahyAM hatAM. temanA gheghUra vaDalAnI zItaLa chAyAmAM zahera madhyanA upavana-zA saritakuMjanA ciku-nikuMjamAM rA ekaDo ghUMTatA nAnakaDA abhyAsIno vAsa hato. temanI sevA karatAM apAra vidyAnaMdano lAbha thaI rahyo hato. bIjI bAju vidyApIThanA adhyApanakArya daramyAna dAMDIyAtrA ane hullaDo vaccenI nirbhaya zAMti sainika tarIkenI kAmagIrIthI tyAM sarva koIno prema sAMpaDI rahyo hato. trIjI bAjuthI viduSI vimalAtAI sAthe aMgrejImAM "Selected Works of Srimad Rajchandraji" graMtha anuvAdita ane saMpAdita karavAnI yojanA thaI hatI. A vAtAvaraNamAM zrImad rAjacaMdrajI prabhAvita mahAtmA gAMdhIjI viSayaka hindI nATaka 'mahAsainika' lakhAyuM ane gAMdhI zatAbdImAM bhAratabharamAM prathama puraskRta thayuM kAkA kAlelakaranA hAthe. A sArIye pRSThabhUmimAM pUjya paMDitajInI satsaMga-nizrA ane vidyApITha tyAgavAnuM mana kema thAya ? paraMtu ArSa-dRSTA paMDitajIe A sarvathI ye kaMIka vizeSa nihALyuM haze ! ATaATalAM varSonA ghaDatara pachI A pASaNa-zA vyaktinA hAthe kaMIka navuM ane apUrva sarjAvavAnuM temaNe svapna sevyuM haze !! zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI Atmasiddhi 199
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ A arasAmAM, vizeSataH 1967nI zrImad rAjacaMdra janma zatAbdIthI avAranavAra eka vinamratAnI mUrti evA ane prasiddhithI dUra rahI guptapaNe vicaratA jaina muni temane amadAvAda AvIne maLatA. e hatA zrImad rAjacaMdrajI pratye, svayaM yuvAvayathI sarvasaMgaparityAgI vhe. sAdhu hovA chatAM, jIvana-samarpita thayelA zrI bhadramunisahajAnaMdaghanajI (pra.jI.mAM temanuM eka saMkSepa jIvana prakaraNa prakAzita thayuM che). A lekhakane paNa temano prathama ane preraka prabhAvabharyo paricaya viduSI vimalAtAI saMge IDara pahADa paranA zrImad dhyAna-dhAmamAM thaI cUkelo. pU.zrI sahajAnaMdaghanajIe, potAne yugapradhAnapada prApta thayA chatAM, svayaMne gopavIne, dAsAnudAsarUpe mAnIne zrImad rAjacaMdrajInA nAme Azrama sthApelo - kaccha gujarAtathI bhAratabharanA tIrthomAM vicarIne ane guphAomAM maunapUrvaka, ThAma-covihArayukta pariSaho ane upasargo sahyAM bAda ! yugapradhAna bhadrabAhusvAmInI karNATakanI yogabhUmimAM, jaMgalamAM maMgalavatu, suramya ratnakUTa parvatikA para, bhagavAna munisuvrata svAmI ane bhagavAna rAmanI kiSkridhAnagarI ane vijayanagaranA hepInA khaMDero ne guphAonA sthAna para e Azrama temanI asAmAnya AtmasAdhanAnI sAkSI Apato Aje Ubho che !! zrI sahajAnaMdaghanajI pAsethI paMDitazrI sukhalAlajIe A adbhuta AzramanI sarjana-gAthA sAMbhaLI. vizeSamAM e ja AzramanA pramukha ane A lekhakanA agraja sva. zrI caMdubhAI paNa be mahA-svapno sevatA pUjya paMDitajIne be vakhata amadAvAda AvI maLyA. temaNe temane vinaMtI karI temanA A anujane hepI-beMgalora AvIne, zrI sahajAnaMdaghanajInI ArSabhAvanA anusAra e be mahAnirmANomAM sAtha-sahayogazakti ApavAnI. zrI sahajAnaMdaghanajInI, zrImad rAjacaMdrajInA sAhitya-dvArA vizvabharamAM vItarAgavANI anugraMjita karavAnI-guMjAvavAnI, bhavya bhAvanAo hatI. e dRSTie vartamAnakALanA ochA ja zrImasAdhako ke Azramoe vicAryuM haze ! temanI A abhUtapUrva, ananya, atyaMta upAdeya ane anumodanIya aMtaraMga bhAvanA AvI hatI : "pratIkSA che sUryanI.. !" zrImatu sAhitya gurjarasImAne oLaMgIne hindI bhASI vistAromAM mahekavA lAge e paNa vAMchanIya che. mahAtmA gAMdhIjInA A ahiMsaka zikSakane gAMdhIjInI jema jagatanI samakSa prastuta karavA joIe, ke jethI jagatuM zAMtinI zodhamAM sAcuM 200 rAjagAthA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgadarzana prApta karI zake. Ama hovA chatAM e koI sAmAnya karAmata nathI ke ApaNe lokoe temane - zrIma - bhAratanA eka khUNAmAM ja (= gujarAtamAM ja) chupAvIne rAkhyA che - kAraNa ke matapaMtharUpI vAdaLonI ghaTAmAM sUrajane evo dabAvI-saMtADI rAkhela che ke bhAgye ja koI temanAM darzana karI zake ! 3OM" (1970 : hepI) A jJAna-sUryanI Aja sudhI ghaNI pratIkSA rahI che. zrI sahajAnaMdaghanajIe A ja vAta prabaLarUpe potAnI prasAda-oja-mAdhuryabharI vANImAM 1967nI zrImad zatAbdInI TeIpa "vizvamAnava zrImad rAjacaMdrajImAM rajU karI che. to AvA zrImadjIvanadarzana-kavanane samarpita zrI sahajAnaMdaghanajI pAse mokalavAno, svayaM paNa zrImasaMniSTha evA mahAprAjJa paMDitazrI sukhalAlajIno, aneka bhAvi saMbhAvanAonuM ArSa evuM pUrvadarzana karIne, A lekhakane Adeza thayo ! pUjya paMDitajInI uMmara tyAre 90 nevuM varSanI. temanA A AdezamAM anekonAM hita samAyelAM hatA : mArA potAnA uparAMta zrImadrasAhityanA ane jIvana-vidyA AtmavidyAonA upekSita rahelA kSetronA. mAruM ane mArA jevA sAmAnya abhyAsInA hAthe thanArA navA sarjananuM temaNe lAMbAgALAnuM koI hita joyuM. kadAca gautama svAmIvat temanA pratyenA mArA prazasta rAga-baMdhanane toDAvavAnuM temaja mArI thanArI agniparIkSAo dvArA mArI vadhu UMcI yAtrA karAvavAnuM temanI agama dRSTimAM haze ! . ane "dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA" karAvIne upakAraka pUjya paMDitajIe mane gujarAtanI janmabhUmi choDAvIne dUra dakSiNamAM karNATakamAM beMgalora ane kaMpanI AtmajJAnI zrImadjI-samarpita zrI sahajAnaMdaghanajInI parAbhaktimayI nizrA-bhUmimAM parivAra sAthe mokalyo. Ama mArI AgaLanI sAdhanAyAtrA parama preraka nimitta paNa agraja baMdhu sAthe ArSadRSTA paMDitajI ja banyA. te samaye, eprila 1970mAM anya upakAraka pUjya gurudayAla mallikajInuM mahAprayANa thayeluM. e saMta-viyoga duHkha sAthe pUjya paMDitajInI prema vAtsalya bharelI nizrAne choDavAnA viraha-viyoganuM duHkha paNa bhareluM hatuM. to bIjI bAjuthI eka navA kSetranI sRSTimAM pUrva-paricita anya ananya paramagurunI pAvana nizrAmAM javAno AnaMda paNa hato. e AnaMdamAM samAyelI hatI pUjya zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAtranuM abhinava ravarUpa saptabhASI AtmasiddhiH 201
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDitajInI eka ArSadRSTi bharelI parikalpanAnI paripUrtinI AjJA. adbhuta hatI, abhUtapUrva ane advitIya hatI paMDitajInI e sudIrgha UMDI IcchA bharelI parikalpanA. e hatI - pradhAnataH AraMtu AtmavidyAyukta sarva jIvana-vidyAonA eka abhUtapUrva jaina vizvavidyAlayanA nUtana nirmANanI. vizALa vizvavidyAlayanI paMDitajInI ArSa bhAvanA : A asAmAnya kAryane upADI laIne siddha karavA mATe temaNe temanI aMtarvedanA ane eka ArSadRSTi bharelo Adeza ane maMgala AzIrvAda, temanuM pAvana sAnidhya choDatI veLAe Apelo. e hato : "ApaNo jainono e mahApramAda che ke ApaNe gata 2500 varSomAM, ApaNI pAse parA-aparA sarva vidhAonI vizALa saMpadA hovA chatAM paNa, takSazilA ane nAlandAnI koTinA eka paNa jaina vizvavidyAlayanuM nirmANa nahIM karyuM che... tame lekhaka ane gAyaka cho eTale pustako to lakhazo ane rekarDo paNa utArazo, paraMtu AvA vizvavidyAlayanA nirmANanuM yugasApekSa mahAkArya karo. haMpInA zrImad rAjacaMdra Azrama para A kArya kaThina hovA chatAM paNa saMbhava banI zakaze, kAraNa ke tyAM zrI sahajAnaMdaghanajI-bhadramunijI bhAre vizALa dRSTivALA sapuruSa che, saMpradAyamukta che ane temanI sAthe mAro sArthaka paricaya thayo che. vaLI tamArA moTAbhAI tyAMnA Azrama-pramukha che, temanI sAthe paNa mArI vistRta vAtacIta thaI che. AjIvikA arthe vyavasAyamAM tamArI bhAgIdArI uparAMta teo A vidhA-kAryamAM paNa tamArI sahAyatA karaze evo mAro vizvAsa che. mATe zumate paMthAnaH !" basa, gupam vivArIyA ArSadRSTA, sarva hitasraSTA pUjya paMDitajInA A AjJA-AzIrvAdane niHzaMka AnaMdabhAvathI mAthe caDhAvIne, temanuM pAvana sAnidhya ane gUjarAta vidyApIThanuM pratiSThAyukta prAdhyApaka tyAgIne amadAvAda choDI beMgalora ane hiMpI AvIne vasyo. zrImad rAjacaMdra zaraNAgata sahajAnaMdaghanajInA caraNomAM zrImad samarpita thaI gayo. temaNe paNa bhAre ullAsa ane prasannatAnI amIvarSA karIne mane ane amArA sArAye parivArane apanAvI lIdhA. zrImadjInI siddha sAdhanAbhUmi IDara pahADa para suzrI vimalAtAI sAthe temano prAraMbhika preraka paricaya to mane thaI ja cUkelo. 202 rAjagAthA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvavidyAlayanA maMgala maMDANaH zrImadbhI vItarAga vANI dvArA ratnakUTe 1970nA me mAsamAM temanI nizrAmAM AvI vasyA pachI temaNe pUjya paMDitajInI uparyukta, abhUtapUrva jaina vizvavidyAlaya-saMsthApanAnI bhAvanAne ati prasanna ane pramodabhAvapUrvaka evA to AzAtIta-kalpanAtIta svarUpe svIkAra karI lIdhI ke temAM koI akaLa paramagurusaMketa nihALIne huM to daMga ja thaI gayo! Azramapramukha vaDilabaMdhu pU. caMdubhAInI sAthe thayelI A viSaya paranI prathama beThakamAM ja temaNe parama udAra saMmati pragaTa karI dIdhI : karo, pratApabhAI ! sArthaka karo mahAprAjJa paMDitajInI A yugApekSI vizvavidhAlaya saMsthApanAnI ArSa-bhAvanA ! Apa sarasvatI-putra cho, paMDitajInA Adeza-AzIrvAda laIne AvyA cho, eka ne eka divase e pUrNa thaze ja. upacakAo ane giriguphAonI ratnakUTanI A suyogya pavitra sAdhanAbhUmi che.... bolo, A mATe Apane keTaluM dhana joIe ?" kaMIka saMkocapUrvaka meM uttara vALyo : "vIseka lAkha rUpiyA...." "basa, vIsa lAkha ja? vIsa karoDa zA mATe nahIM ? jaina samAjamAM paisAno kyAM toTo che ?... pahelAM vIsa kAryakartA vyakti laI Avo, je ApanA samA samarpita hoya, gAMdhIvicAra ane mizanarI spiriTavALA hoya.. bAkInuM badhuM thaI jaze. Apa je kAMI paNa karavA Iccho te zIdhra ja AraMbha karI do : A vizvavidyAlaya dvArA ApaNe vizvasamastane vItarAga-vANIthI anugaMjita karI bharI devuM che, ke je paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInA amRta-vacanomAM ja bharelI che." A paratve, sAthe beThelA Azramapramukha vaDilabaMdhue paNa saMmati darzAvatA kahyuM ke, "prathama be lAkha rUpiyA to huM ja ApI daIza. ciMtA na karo ane kArya AraMbha karI do. tame jena vizvavidyAlayanuM prArupa taiyAra karI nirmANanI dizAmAM AgaLa vadho. tame evA benamUna vizvavidyAlayanuM sarjana karo ane huM gurudeva-Adezita nirALA ja jinAlayanA nirmANamAM pravRtta thaI rahyo chuM, jeno plAna-nakazo paNa banI cUkyo che. A baMne nirmANo dvArA ApaNe baMne baMdhu ratnakUTanI A AzramabhUmi upara vastupALa-tejapALavat mahAna kArya jIvanamAM saMpana karIne jaIe." A baMne ArSadarzaka, hitaciMtaka pUjyajanonA AvA protsAhanothI bahu prabhAvita ane AnaMdita thayo. temAM pUjya paMDitajInA ja AzIrvAda joyA. prastuta parAvidyAzrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava varUpa saptabhASI AtmasiddhiH 203
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnavidhA pradhAna anya jIvanopayogI vidhAothI sabhara evA vizvavidhAlayanuM prArupa taiyAra karavA beTho. patra saMparkathI gahana parAmarza amadAvAda pUjya paMDitajI sAthe karIne yugAnurUpa dRSTithI abhyAsakrama paNa banAvI lIdho. AmAM "amRtA Atmana: tA'' vat zrImad rAjacaMdrajI-praNIta AtmajJAnanI parAvidhAne prathama ane kendramAM rAkhIne vizvasaMskRtinA Adi praNetA bhagavAna RSabhadeva-kathita 72 ane 64 jIvanakaLAo-jIvanavidhAonA sarva pradhAna viSayo aparAvidhAonA samAvI lIdhA. 2500 varSonA bhAratIya darzanonA mahAsmRti saMpanna pAragAmI paMDitajI ane AtmAnubhavajJAnI sahajAnaMdaghanajI - baMnenI subhaga, samagra, sarvasparzI zramaNadhArAnI sAthe anya tulanAtmaka dhArAono temaja vartamAnanA ahiMsA ane jIvanazodhananA prayAso-paribaLono paNa AmAM samAveza karAyo. baMne prabudhdha ane yuganI nADa parakhanArA prAjJapuruSo dvArA prerita ane pramANita A sarvakAlopayogI, sarvathI nirALo ane maulika evo A abhyAsakrama-prArupa aneka vidvAno dvArA anumodanA prApta Aje paNa mArI phAIlomAM surakSita che. agraja nirmita apUrva jinAlaya plAna paNa, je marmajJa zeThazrI kasturabhAI lAlabhAIe pramANelo. sarvaprathama sarjana 'Atmasiddhi' gAna ane saptabhASI saMpAdana "zuddha buddha caitanyadhana, svayaM jyoti sukhadhAma" (Atmasiddhi-117) uparyukta pIThikA, pArzvabhUmikAnI uparAMta sarvaprathama sRjano vizvabharamAM vItarAgavANI guMjAvavA mATenAM be hatAM. eka to zrImadjInI ciraMtanakRti zrI AtmasiddhizAstranA saraLa zAstrIya rAgomAM gAnanA rekaDIMganuM ane bIjuM tenA sAta bhASAonA anuvAdana-saMpAdana-prakAzananuM. zrI AtmasiddhizAstranA gAnanuM ciraMtana rekaDIMga to pachIthI 1974nI kArataka pUrNimAnI zrImad jayaMtI dine thayuM, paraMtu 'saptabhASI Atmasiddhi'nuM anuvAdanasaMpAdananuM gurudeva zrI sahajAnaMdaghanajInI parikalpanA ane AjJAnuM sarvaprathama zubha sarjana kArya to temanI nizrAmAM ja 1970mAM maMgala AraMbha pAmyuM. AtmajJAnanA suvarNazikhara samI A 142 gAthAonI amarakRtine navatararUpe mUkavAnI temanI dRSTi hatI. graMthanA eka eka pRSThe zrI AtmasiddhinI eka eka gAthA zrImadbhunA mULa hastAkSaromAM mUkAya ane tenI nIce mudritarUpe A sAta bhASAonA kAvyamaya anuvAda mUkavAmAM Ave : mudrita joDaNIzudhdha gujarAtI, saMskRta, hindI, 204 rAjagAthA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ marAThI, baMgalA, kannaDa ane aMgrejI. prAraMbhamAM A lekhanI zarUAtamAM ApelI 'pratIkSA che sUryanI !' zIrSaka sahajAnaMdaghanajInI zrImad-sAhityane gujarAtagujarAtInI bahAra lAvavAnI bhAvanAno ullekha thAya. pachI zrI AtmasiddhizAstranA sarjana pUrvanI bhUmikA ane tenI 1896nA Aso vadI ekamanI niDayAdamAMnI racanA tasvIra sAthe apAya. 142 gAthAonA 142 pRSThonI AgaLa ane pAchaLa saMbhava te badhI ja graMthaviSayaka sAmagrI ane kartA zrImadghanI pRSThabhUmi apAya. jemanA prathama ane prabaLa nimitte A amarakRti racAI tevA zrImadjInA "hRdayarUpa" prAtaHsmaraNIya sakhA zrI saubhAgyabhAInuM citra ane zrImadbhune sarvathA samarpita, laghutAmAM prabhutAthI sabhara evA prabhuzrI laghurAjajInI tasvIra ane upadezAmRta'mAMnuM temanuM AtmasiddhimahimA viSayaka lakhANa paNa mUkAya. kAvyamaya anuvAdo je upalabdha hoya te upayogamAM levAya ane na hoya te navesarathI karAvAya. majAnI vAta e hatI ke, temaNe - zrI sahajAnaMdaghanajIe kRtinA aMgrejI uparAMta hindI anuvAdanuM zubha kArya A paMktilekhakane sopyuM ane pote pUrve karelA hindI gAnamaya anuvAdanI vAta mane karI ja nahIM. mArA sarjana-puruSArthane gati ApavAnI ane potAnI kSamatAne gopavI rAkhavAnI kadAca temanI dRSTi haze ! paraMtu temanA jIvanakALa bAda temanI bhASAMtarita A hindI kRti hAtha lAgatAM, saptabhASI graMthamAM temanI ja e kRti ucita samajIne mAro ahaMbhAva zUnya karavA mATe mUkI. aMgrejI paNa nikaTa adhikArI evA pU.zrI brahmacArIjI racita e ja kAraNe mUkI. vAstavamAM aMgrejI anuvAdo to mahAtmA gAMdhIjI sameta aneka vidvAnoe karyAM che. astu. have anya anuvAdomAM paMDitazrI becaradAsajI kRta saMskRta, 'ajJAta' kRta marAThI to maLyA, paraMtu baMgalA anuvAda zrI sahajAnaMdaghanajInA bhakta zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA pAse navesarathI karAvAyo ane kannaDa anuvAda geyarUpe-kAvyarUpe tyAre nahIM maLatAM gadyarUpe DaoN. e. ena. upAdhyeno mUkyo anya vidvAn DaoN. jayacaMdra pAse kannaDa bhASAne zuddha karAvIne. - 142 pAnAonA anuvAdonA AgaLa pAchaLanA pRSThonI zakya te sAmagrI AMtararASTrIya upayogitA sAruM aMgrejImAM ane thoDI hindImAM paNa apAI. temAM zrImadbhu ane Atmasiddhi viSayaka aneka prabudhdhajanonAM kathano vaNI levAyA. mahAtmA zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI Atmasiddhi H 205
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjInA mahatvanAM thoDA lakhANone khAsa mahatva ApyuM. uparAMta je pArAvAra pratikULatAo vaccethI A aneka varSonuM saMpAdana kArya gurukRpAthI ja saMpanna thaI zakyuM, teno ullekha paNa saMkSepamAM karAyo. A mahAkAryane Ama saMpanna karAvavAmAM pAMca pAMca preraNAdAtAo hatA : zrI sahajAnaMdaghanajI, prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, AcArya gurudayAla mallikajI, AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI ane viduSI vimalAtAI. temAM prathama praNetA gurudevazrI sahajAnaMdaghanajIe hAtha pakaDIne maMgaLa AraMbha karAvyo. ratnakUTa hepInI sAdhakaguphAmAM ekAMta lekhanakArya mATe besuM tyAre tyAM premapUrvaka potAnuM nAnakaDuM lekhana-meja (DhALiyuM) lakhavA mokalI Ape. pachI temanI guphAmAM jauM tyAre teo e badhuM joIe sudhArI ke sUcano karIne Ape. dUra amadAvAdathI pUjya paMDitajI paNa samaya samaya para temAM patrothI preraNA bharatA rahe. bhAre prasannatA ane dhanyatApUrvaka tyAre A be be puruSonA mArgadarzanathI A mahatvakArya gatizIla banyuM. temaNe bhAre moTI kRpA karIne A aNadhaDa paththara-zA vyaktine nimitta ane mAdhyama banAvyo. hepI-beMgaloramAM Ama A sarjananA prAraMbhanA mahInA vItyAM. paraMtu.... niyatie kaMIka juduM ja dhAryuM hatuM... ! niyaticakranI e ghaTanAo para AvatAM pahelAM eka saMkSipta ullekha karI lauM. zrI sahajAnaMdaghanajI zrImad rAjacaMdrajI AdhArita sAdhanAnI svAdhyAya-bhakti-dhyAnanI ekAMgitA choDAvI A sarvAgitA ane samagratAmAM joDatAM. temaNe pote lakhelAM bhaktipado ane zrImadbhAM vacanAmRtonAM padyarUpo potAnI mastIbharI bhaktiArAdhanAmAM gAtAM ane gavarAvatAM. "aho, sapuruSanAM vacano", "bIjuM kazuM nA zodha, kevaLa zodha tuM sapuruSane", "A jagatane rUDuM banAvavA, yatna to kIdhuM ghaNuM (zrI rA. patrAMka 37), "aho ! parama zAnta rasamaya, zuddha dharmavItarAgI" (patrAMka 406-405) - AvA temanA "sahajAnaMda sudhA" zIrSaka padAvalI-graMthanA darzanIyaciMtanIya anukaraNIya pado che. vizeSamAM zrImadjI pratyenI temanI samarpita bhaktinAM aho ! jJAnAvatAra kaLikALanA ho rAja", "Avo Avo ho gururAja ! mArI jhuMpaDIe", "rAja-bANa vAgyAM re hoya te ja jANe", "saphaLa thayuM bhava mAruM ho, kRpALudeva !" jevA kyAMka temanI mAtRbhASA kacchInA mIThA jaNAtA puTa sAthe bhAre saraLa ane sarva mATe sugeya banyAM che. "koI kriyAjaDa thaI rahyAM, zuSka jJAnamAM koI 206 rAjagAthA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jevI chinna-bhinna thayelI, mULamArga bhUlelI vItarAga paraMparAno udhdhAra temaNe zrI Atmasidhdhi zAstramAM joyo. temAMthI temaNe "Atmasidhdhi maMtra" tAravyo ane zrImadjInI kRpAno upakAra mAnatuM A mahattvanuM pada lakhyuM - "paramaguru 3OM sahajAtma svarUpa e, japuM maMtra sadAya anUpa re, parama kRpALudeva guru rAje, hera karI muja upare, chinna paraMparodhdhAra karIne, bakyo maMtra dadhi-tUpa re.." (khaMDagiri guphAvAsa : 3-10-1957 racita) temanI A padonI gAna-mastIno A lekhakane potAnA sitAravAdana sAthe anero, apUrva lAbha maLato rahyo. niyaticakranAM be aNadhAryA vajAghAto saptabhASI AtmasidhdhinA sAnaMda cAlI rahelA kArya vacce gurudeva sahajAnaMdaghanajInA jIvananI gaMbhIra ghaTanA ghaTI. AtmAthI saMpUrNa AnaMdamaya rahevA chatAM udayakarmavaza zarIre vyAdhigrasta thaI gayA. ThAma covihAranI ane koIpaNa auSadhopacAra ke labdhi camatkAra baMnethI dUra rahevAnI temanI saMsthiti hatI svarupAnusaMdhAnamAM - zrImadjI-praNIta akhaMDa AtmAnubhavamAM - "deha bhinna kevaLa caitanyanuM jJAna re. kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna." zrI AtmasidhdhinA A parama vacano temaNe anubhavamAM utAryA hatAM. temanI AvI dehAvasthA ane bAhyAMtara dazAmAM eka savAre hepImAM temanI guphAmAM saptabhASI graMthanI anuvAdita hastaprata temane saMzodhanArtha sopavA pahoMcyo. e hAthamAM laIne potAnI lAkaDAnI pATa paranA ozikAnA sthAne mUkI dIdhI ! (ozikuM ke koI kapaDuM paNa teo pATa para pAtharatA rAkhatA nahIM - evI dehadazAmAM paNa !) bolyA : "pratApabhAI ! rahevA do.. hamaNAM nahIM." A sAMbhaLI AMcakAbharyo AghAta anubhavato stabdha rahI gayo. mauna parata Avyo. bIjA divase, temanA peTa para nisargopacAranI bhInI mATI laIne mUkavA gayo, kAraNa, davA to teo koI letA na hatA. A joI teo khaDakhaDATa hasyA ane pUchyuM : "A mATInA deha upara mATI mUkazo ?" mATI paNa mUkavA na dIdhI ane teo eka ajaba AnaMdabharyA aMtara-mInamAM DUbI gayA. vadana para e ja prasannatA ! vacanamAM kyAMya dehapIDAno UMhakAro ke zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI AtmasiddhiH 200
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNasAro nahIM !! "jJAnInuM pArakhuM khATale ne pATale kahevatavALI temanI A adbhuta dehabhinna AtmajJAnanI anubhavadazA ame daMga thaI sagI AMkhe nihALatA rahyAM ! temAMthI dehAtIta Atmasidhdhi-dazA prApta karavAno pratyakSa pATha ame sau Azrama sthA jano zIkhavA mathatA rahyA. temanuM svAthya uttarottara kathaLatuM ja rahyuM. chatAM, AvI zarIrAvasthA vacce paNa eka camatkAravat teo pUrvavat apUrva ullAsa saha potAnAM AtmAnubhava bharelAM durlabha nitya pravacano ApatAM rahyAM. e saghaLAye paryuSaNa-pravacano zrI kalpasUtra paranA ane pachInAM dasa divasanAM dazalakSaNa dharma" paranAM asAdhAraNa ane baMne jaina paraMparAnAM zrImajI pachI koIe paNa nahIM cIMdhelA evA samanvaya bharelAM hatAM. agraje, A lekhake ane anya eka sAdhakamitre tyAre TeIpa karI saMgharI rAkhelAM e abhUtapUrva pravacano, pradhAnapaNe zrI Atmasidhdhi zAstra-darzita anubhava mArga-AtmAnubhavanA prAyogika sAkSAtkAra mArga dvArA, ekatA jhaMkhatA, anekAMtane anusaratA, ArAdhaka jaino mATe upakAraka, upAdeya ane dIvAdAMDI tulya banavAnAM che bhAvimAM. astu. saptabhASI AtmasidhdhinuM saMpAdana-kArya tyAre adhuruM ja rahI gayuM. hepI rahIne meM beMgalorathI Azramapramukha vaDilabaMdhune tArathI bolAvyA- gurudevanA vadhu ne vadhu bagaDatA svAthya ane temanI sevAmAM khaDe page rahelAM AtmajJA mAtAjI ane sArAye stabdha-zA AzramamAM cAlI rahelI "sahajAtma svarUpa paramaguru"nI sAmuhika maMtra dhuna vacce. baMdhu AvyA. gurudevanI dehadazA joI AMsu sAratA ciMtita ane khaMbhita thaI gayA. 1970nA 1lI okTobaranI rAtanI ane bIjI okTobaranI e prabhAtanI sadguru-saMganI temane, "Azrama pramukhane paNa vadhu veLA na maLI ! eka vivekavihIna evA "gurubhaktinA ThekedAra" cokIdAre temane gurudevanA gaMbhIra svAthyanI ane Azrama vyavasthAnI Avazyaka evI vAto gurudeva sAthe karavA dIdhI nahIM. gurudevanA ja, potAnA ja pramukhapaNA nIcenA Azrama taMtranI jaDatAthI teo vadhu aMtara-vyathita thayA. ekabAjuthI gurudevanI svAthya ciMtA, bIjI bAjuthI A jaDa-bhaktonI avivekitAnI vyathA. A sArAye prasaMga viSe anyatra noMdhAyuM hoI ahIM A ullekha eTalA pUrato karavAno ke gurubhaktinI pracuratA ane bhAre ciMtA temanA aMtare samAI rahI. gurudevanI satata sevA saMbhALanuM mane soMpatA, "Ashram Minus Gurudev is equal to Nothing" nA vedanA-veNa ThAlavatA, tyAM cAlI rahelI 208 rAjagAthA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sahajAtma svarUpa paramagurunI samUha dhUnane ja teo taraNopAya TherAvatA, e dhUnane aMtaramAM raTatA bhAre haiye teo gAMdhIjayaMtInI e savAre hepIthI muMbaI javA ravAnA thayA eka saMbaMdhIjananI moTaramAM. belagAma pAse sAMje moTara akasmAta thayo. temAM ghAyala thavA chatAM, dUrastha hepI guphAsthita bImAra gurudevanA anugraha-AzIrvAdathI ane aMtare cAlI rahelA pelA maMtrajApathI samAdhipUrvaka belagAma hospiTalamAM dehAvasAna pAmyAM. akasmAtanI AvI sthiti vacce paNa gurukRpA kevI ke teo zAMtasamatA jALavI zakyA ane jatAM jatAM DaoNkTarone sabhAnapaNe, jANe hasatAM hasatAM kahetA gayA ke, "I am going up, Good Bye !" A bAju haMpI Azrama para e ja bIjI okTobaranI rAtanA samaye satata samUhamaMtra gAna dhUnamAM lIna rahelA muja para, tAla detAM detAM hAtha lohIlohANa thaI gayAno saMketa thayelo, je bIjA divase beMgalora pahoMcatA asahya, apratyAzita vajAghAtarUpe mAthe AvI paDyo ! paraMtu niyatino aNadhAryo prahAra ahIM thaMbhanAro na hato. hajI bIjA mahAvajapAtano prahAra bAkI hato. ane tyArabAda barAbara eka mahIne bIjI navembara, 1970nI rAtre e AvI Ubho. gurudeva sahajAnaMdaghanajIe paNa, hajI AgalA divasanA nUtanavarSanA prabhAte sarva Azramajanone uparanI niHsaMga guphAmAM dhyAna karAvavAno A alpAtmAne Adeza ApyA bAda, bIjanI rAte apUrva samAdhidazAmAM Atmastha rahIne, dehathI videhanuM mahAprayANa karI dIdhuM che A babbe vajAghAtonA prahArothI aneka prakAranI pArivArika, vyAvasAyika ane Azrama-saMsthAkIya ApadAo, agniparIkSAo, pratikULatAo ane aNadhAryA paDakAro AvI UbhA. A sarvanI vacce mArA be AdhAro hatA - dUra gujarAtamAM rahelA pUjya paMDitajI ane nikaTa hepI sthita AtmajJA pUjya mAtAjI. "pratikULatAone anukULatAo mAnajo !" kahenArI gurudeva-vANI paNa bhUtakALanI smRtionA aMdaranA bhaMDAramAMthI saMbhaLAI rahI hatI. vipadAonI vaccethI paNa adITha gurukRpAnA baLe mAruM navuM nirmANakArya cAlyuM. vItarAga-vANI vizvabharamAM bharI devAnI guru-AjJAnuM prathama caraNa temanI ja kRpAthI maMDAyuM - zrI Atmasiddhi zAstranA 1974nA sarvaprathama suDiyo rekarDIMgaloMga ple rekorDathI. zrI bhaktAmara stotra, paramaguru pada, rAjapada, mahAvIra darzana, zrI kalyANamaMdira stotra AdinA rekarDIgothI e zRMkhalA AgaLa cAlI. zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptabhASI AtmasiddhiH 209
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu saptabhASI AtmasidhdhinA saMpAdana-prakAzananuM mahAkArya to haju tyAranuM adhUruM ja paDyuM hatuM. amArA haMpI AzramanA ja TrasTI gurubaMdhuo ke jemaNe A Azrama pramukha agrajane duHkhada anubhava karAvyo hato, temanA jaDabuddhinA, vivekavihIna aMtarAyothI e varSothI rokAI rahyuM hatuM. saMvedanabharyA karuNAtmA viduSI vimalAtAIe, pUjya paMDitajInI paNa preraNAthI, mAunTa Abu beThAM beThAM aneka prakAranI sahAyatAo : anuvAda-saMpAdana mArgadarzana, purovacana lekhanAdi uparAMta apAra Avazyaka dhanarAzi paNa mokalAvI ! (ke jyAre amArA ja AzramanAM uparyukta mahAnubhAva menejIMga TrasTI ane sahaTrasTIo mudraNa-prakAzana kharca mAtra paNa ApavAno vizvAsaghAta karI moDhuM pheravI gayA hatA ! AvA bhraSTa banI gayelA Azrama TrasTamAMthI A pramukha kAraNe tyAgapatra paNa vimalAtAIe tyAre apAvyuM.) Azrama adhiSThAtrI AtmAzA mAtAjI to A pahelAM ja, amArA sArA ye parivAranI ane AzramakArya - saptabhASI kArya, rekorDa nirmANa kArya, videza prabhAvanA yAtrAonI satata saMbhALa rAkhatA rAkhatA 1992mAM ja AtmasamAdhipUrvaka mahAprayANa karI gayA hatA. (pra.jI.mAM tyAre temanA viSayaka laghu lekha paNa chapAyo che). A saghaLAno lAMbo ItihAsa che, jeno saMkSepa 'saptabhASI'nI aMtimAmAM apAyo che. ahIM A dIrgha banI rahelA lekhanuM samApana karavAnuM che. Akhare paramaguruonA anugrahathI ja saptabhASI prakAza pAmI. aneka prabudhdhajanoe ene premathI AvakArI. A daramiyAna haMpImAM vizva vidyAlaya-nirmANanuM virATa vizALa kArya to gurudeva ane agraja Azrama pramukha baMne AdhAro gayA pachI zI rIte saMpanna thAya ? teo baMne gayA pachI, Azrama adhiSThAtrI pUjya mAtAjInI upasthitimAM 1986mAM Azrama TrasTanA saMvidhAnamAM vizvavidyAlaya-jinAlaya baMne adhUrA kAryo saMpanna karavAno sAgraha samAveza anya be TrasTI baMdhuo sAthe meM karyo hato. kyAreka e sAkAra thaze ja, evI zraddhAthI. atyAre to evA vidyA-saMsthAnanI nAnakaDI pUrvabhUmikAzI 'sahajAnaMda pITha'nA tatalo ane sAdhaka guphAomAM samaye samaye Ayojita zibiro ane dhyAna sAdhana beThako rUpe ja e sImita che. A varSo - lAMbI ghaTanAomAM mArca 1978mAM pUjya paMDitazrI sukhalAlajInuM mahAprayANa, 1979mAM janmadAtrI upakAraka pUjya mAtuzrInuM prayANa, 1988mAM saptabhASImAM paNa jIvanasaMginI sumitrA sAthe rahI saMpAdana-sahayoga ApatI jyeSThA suputrI ku. pArulanuM paNa mArga-akasmAtamAM yuvAvaye akALe prayANa, pachI AzramanAM 210 rAjagAthA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya mAtAjInuM uparyukta mahAprayANa ane chelle 2009mAM upakAraka vimalAtAInuM paNa mahAprayANa - A sadhaLA AtmIyajanonA prasthAno pachI niyatie amane aneka pratikULatAonA paDakAro bharelA svayaM puruSArthanA mukAme lAvI mUkyA che. eka bAjuthI AmAM ekalatA che, bIjI bAjuthI sadehe nahIM chatAM videhe-mahAvidehe beThelAM paramaguruonI kRpAdhArAnI varSA che. viparitatAo vaccethI e ja amAruM yogakSema calAve che - temanA ja Adezita kAryo saMbhava karAvavA mATe, temanI ja AjJAonuM anupAlana karAvavA arthe ! nirvikalpa vizvAsa che ke teo amArI AMgaLI jhAlI cAle che ane pAra pahoMcADaze ja temanA caraNa zaraNamAM. saMketa che ravibAbunA zabdomAM "aMtavihIna 'nohato aMdhakAra", kavimitra nAthAlAla davenA zabdomAM, "zata taNA aMdhAra pAra ko uSA ughaDatI nyArI" ane mahAyogI AnaMdaghanajInAM zabdomAM "mere ghaTa jJAnabhAnu bhayo bhora." e jJAna-bhAnu, e jJAna-sUrya pelA gurudeva sahajAnaMdaghanajI-Adezita "pratIkSA che sUryanI !"nA pratyuttaramAM che. vItarAgavANI guMjAvavAnI, gAMdhIjInA ahiMsaka zikSaka evA zrImajIne vizvasamakSa vizvamAnavarUpe mUkavAnI temanI 1967nI ArSavANI Aja 2017mAM pacAsa varSe phaLI rahI che, temanAmAMthI preraNA pAmanArA "yugapuruSa mahAtmAnA mahAtmA"nA ane amArA "mahAsainika" nATyasvarUpo dvArA ! vizvakalyANakara, sapuruSonA yogabaLano jaya ho ! OM zAMti. punazca : A graMtha mATe zrImad rAjacaMdra Azrama vaDavAnA zatAbdI prasaMge saMpAdakanuM anumodana-abhivAdana karAyuM - navembara 2016. satyaruSonA yogabaLano jaya ho ! zrImad rAjacaMdrajInA zrI AtmasiddhizAstranuM abhinava svarUpa saptAbhASI AtmasiddhiH 211
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdrajI praNIta "zrI AtmasiddhizAstra"nuM anekabhASIya nUtanarUpa saptabhASI Atmasiddhi prakAzita (zrImad rAjacaMdra janmajayaMtI : kArataka pUrNimA H 30-11-2001) paramaguru preraNA-IcchA-AjJA-Adeza-AzIrvAdathI 31 varSa pUrve zrImad rAjacaMdra Azrama, hepI, karNATakamAM prAraMbhita, yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajInI sarvadarzana sAravatu, sarvopakAraka evI gujarAtI sAhitya ane darzananI vartamAnayuganI zreSTha amarakRti zrI "AtmasidhdhizAstra", dIrghakALanA satata parizrama bAda, virATa bahuAyAmI "saptabhASI Atmasiddhi'nA abhinava svarUpamAM pUrNatA prApta karI cUkI che. varSonI aneka, apAra pratikULa paristhitio vaccethI paNa paramapuruSonA ja anugrahathI A dIrghapratIkSita sAta bhASAono saMyukta mahAgraMtha, je zrImad rAjacaMdra paramasamAdhi zatAbdi varSa ane bhagavAna mahAvIranA 2600mA janmakalyANaka varSamAM taiyAra thayo, te hAlamAM ja zrImad rAjacaMdra jayaMtI, kArataka pUrNimAnI pUrNAtithinA pavitra dine di. 30 navembara 2001nA roja beMgaloramAM prakAzita thayo - jinabhAratI' vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana dvArA. uparyukta (bRhat gujarAta sthita) AzramanA praNetA ane zrImad rAjacaMdrajInA jIvanadarzanane samarpita mahApuruSa yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI (bhadramunijI)nI preraNAthI vizvabharamAM vItarAgavANI-rAjavANI-jinavANI anugaMjita karAvavAnA maha uddezyathI A mahAkArya I.sa. 1970mAM prAraMbha thayuM hatuM. tadanusAra prathama 1974nI zrImad rAjacaMdra jayaMtI-kArataka pUrNimAnA pAvanadine A ciraMtanakRti zrI AtmasiddhizAstranuM loMga ple rekarDa (L.P. have C.D.)nA rUpamAM sarvaprathama saMgItamaya rekarDIga karAyuM. sarvazrI prA. pratApakumAra ToliyA, sumitrA ToliyA, zAMtilAla zAha ane pauravI desAInA sumadhura sajaga svaromAM mULa gujarAtI kRtinI hindI kaoNmenTrI yukta A rekarDanI sAthe ja tyAre vardhamAnabhAratI beMgalora dvArA devanAgarI lipimAM gujarAtI saha samazlokI hindI anuvAdayukta dvi-bhASI pustaka zrotAone bheTa ApavAmAM AvyuM. paraMtu A kRtinA saptabhASIya vizadarUpanA saMkalana-saMpAdana-prakAzana pUrve ja pUrvokta preraNAdAtA yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajI asamaya videhastha thavAthI aTakI paDeluM, temanI IcchA-AjJA mujabanuM "anekabhASI Atmasiddhi" temaja anya 212 rAjagAthA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizlopakAraka zrImadrasAhityane prakAzita-prasArita karavAnuM upayogI Avazyaka kArya, saMpanna karavAnI aneka anya mahAna AtmAoe satata preraNA karyA karI. A prerakomAM prathama hatA pUrvokta zrImad rAjacaMdra AzramanA adhiSThAtrI AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI ane amadAvAdathI padmabhUSaNa prajJAcakSu DaoN. paMDitazrI sukhalAlajI. e baMneno paNa kALakrame videhavAsa thavAthI viduSI suzrI vimalA ThakAra-vimalAtAImAunTa Abu ane DalahausI himAcala pradeza beThAM beThAM preraNA ApatA rahyAM. temaNe prastuta mahAgraMthanA saMpAdaka-aneka kRtionA lekhaka ane uparyukta "Atmasiddhi" vagere aneka rekarDonA gAyaka-saMgIta nirdezaka prA. pratApakumAra ToliyAne "saptabhASI AtmasiddhinA temanA saMpAdana-kAryamAM satata preraNA, pathadarzana ane protsAhana pradAna karyuM. Atmasiddhi zAstranA prA. ToliyAnA svayaMnA hindI anuvAda uparAMta temaNe vizeSa anurodhathI karAvelA nUtana baMgALI anuvAda ane paMDitavarya zrI becaradAsajInA saMskRta anuvAda jevA pUrvakRta marAThI, kanaDa, aMgrejI vagere anuvAdone zodhI, pratyeka bhASAnurUpa parizudhdha ane saMkalita karAvI A mahA upakAraka laghukRtinA saptabhASIya mahAgraMthanA svarUpane varSonA parizrama puruSArthathI taiyAra karyuM. A saMpAdita svarUpanI prA. ToliyAnI bhAratanI ane videzanI aneka yAtrAo daramyAna parizodhita prathama hastalikhita prati taiyAra karI ane tenI pUrva-pazcAnI samIkSAtmaka noMdho lakhavAmAM AvI. aMgrejI ane hindI baMne bhASAnI A noMdho gujarAta bahAranA bhArata ane vine gujarAtI sAhityanI A ladhu chatAM mahAkRti zrI AtmasiddhizAstrano yathAyogya, samucita paricaya karAvavAnA uddezane najara samakSa rAkhIne lakhavAmAM AvI. 1996mAM A prathama hastapratanuM zrI AtmasidhdhizAstranA lekhananA zatAbdi mahotsava daramyAna (Sri Atmasiddhi Centenary Celebrations) zikAgoamerikAmAM AMtararASTrIya svarUpe vimocana karavAmAM AvyuM, jyAM (ane tapUrva AraMbhe sAnaphrAnsiskomAM) pratApakumAra ToliyA svaye upasthita rahyAM. Ama "saptabhASI Atmasidhdhi"nuM prArUpa taiyAra thayuM. tatpazcAt tenA mudraNa-prakAzana-prasiddhikaraNanI arthavyavasthAnI apAra pratikULatAo hatI ja. na koI zrImad rAjacaMdra Azramone A prakAzanamAM rasa hato, na anya saMsthAo, mitro ke prakAzanone mULa preraka yo.yu.zrI sahajAnaMdaghanajInA hepI Azramane to tadana nahIM ! saptabhASI Atmasiddhi' prakAzita 213
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMte suzrI vimalAtAInI alpa paNa "mahAmUlI sahAyatA', thoDA nAnI nAnI AgotarI noMdhaNI ane saMpAdakanI svayaMnI (dAna-grAnTa, I. vinAnI) sva nirbhara pravRtti - niSThA ane zradhdhAnA AdhAre gADuM cAlyuM. jANe adITha gurukRpAkaruNAnI dhArA varasatI hoya ane retImAM ya vahANa cAle tema aneka prakAranI pratikULatAonI vaccethI, upara ullekhita koI Azrama, saMgha, saMsthA, sAthI, AdinI sahAyatA vinA saptabhASInI A pavitra kRti anapekSita ja sarvAga suMdara rUpa-svarUpa dhAraNa karatI cAlI ! adazya evI parama zaktino ja jANe koI dorIsaMcAra !! pariNAme "jinabhAratI" - vardhamAna bhAratI InTaranezala phAunDezana, beMgalora dvArA "saptabhASI AtmasiddhinI A vizvasAhitya-vizvadarzananI kRti, zrImad rAjacaMdra parama samAdhi zatAbdI ane ra600mA bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka varSamAM mudrita rUpamAM sAkAra thaI. gujarAta ane bhArata bahAranA vyApaka AMtararASTrIya vizvamAM ciraMtana graMthasarjana banavA jaI rahela A "saptabhASI Atmasidhdhi"nuM dIrgha-parizramayukta pUrNatA prApta svarUpa kArataka pUrNimAnI pUrNAtithi ane graMthakartA zrImad rAjacaMdrajInA janmadine (tA. 30-11-2001nA) beMgloramAM prakAzita thayuM - prakaTa thayuM. kArataka pUrNimAnI beMgalora zaheranI vyAkhyAna sabhAmAM madhuravaktA AcArya zrI caMdrAnanasAgarajInI nizrAmAM jainadarzanAbhyAsI tapasvI sAdhaka zrI azoka saMghavIe A mahAgraMthanuM vimocana karI graMthakartA ane graMthasaMpAdakanA vividha pradAnono vistRta paricaya sabhAne karAvyo. AcAryazrIe paNa potAnI lAkSaNika zailIthI graMthakartA zrImad rAjacaMdrajInI A mahAnakRtinI anumodanA karIne teno mahimA gAyo ane sarasvatIputra saMpAdakIne paNa temanA svayaM paranA upakArano nikhAlasa ullekha karI, aneka dhanyavAda-AzIrvAda ApyA. A sarva dvArA jANe gurukRpA sAkAra thaI. 1970, 1974, 1996 ane 2001 sudhInI A ciraMtana kRtinA nirmANanI mahAyAtrAno thoDo-zo rasaprada ItihAsa che. teno Achero saMketa kRtinA pUrva-pazcAtuM pRSThomAM karyo che. "saptabhASI Atmasiddhi' kRtinAM pratyeka pRSTha para uparyukta sAteya bhASAo (mULakartAnA hastAkSara uparAMta gujarAtI, saMskRta, hindI, marAThI, baMgalA, kannaDa ane aMgrejI)nI eka eka padyamaya gAthAo samazlokI, geya svarUpe apAI che. kula 142 gAthAonA 142 pRSTho uparAMta bhArata bhASA hindI ane AMtararASTrIya bhASA aMgrejImAM paricayAtmaka vivecananoMdho ane karNATakanI bhASA 214 rAjagAthA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanaDamAM vizeSa anuvAdayukta pariziSTAdi pRSTho maLIne (jemAM zrImad rAjacaMdrajI ane gAMdhIjIno saMbaMdha sAra paNa aMgrejImAM AvI jAya che) kula baso 200 uparAMta pRSTho moTA Demi 1/4 kadamAM apAyA che. mukhapRSThanA himAlayanA zelazikharanA sAMketika suMdara AvaraNacitra uparAMta aMdara aneka upayogI tasvIrapRSTho paNa apAyA che. gujarAtI, bina-gujarAtI evA sAmAnyajano ane abhyAsa pAThako - khAsa karIne bhArata bahAra videzanA - saune mATe A graMtha upayogI, upAdeya ane saMgrahaNIya banaze. suMdara kalAtmaka mudraNa ane jADA kAgaLa-ArTa pepara AdithI yukta ane upara ullekha karyA anusAra, koIpaNa grAnTa, dAna, arthasahAyatA vinA kevaLa gurukRpA para nirbhara rahI varSonA parizramathI taiyAra thayela A graMthanuM paDatara mUlya rUA. 501/- pAMcaso eka che, je (TapAlathI magAvatAM rajI. thI rUA. 25/kevaLa beMgaloranA nimna saranAmethI e pratyakSa athavA beMka DrAphaTa ke manIorDara mokalIne meLavI zakAze :- vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana, prabhAta kompaleksa, ke.jI. roDa, beMgalora-pa60009. (saranAmuM aMgrejImAM karavuM Avazyaka) phona : 080-26667882. "saptabhASI Atmasiddhi' viSe - (suzrI vimalAtAInA aMgrejI purovacana uparAMta aneka patromAMthI be mahatvanAM nAnA patro) mAunTa Abu, 15-8-1996 (1) priya bhAI pratApajI, gaI kAle saptabhASI Atmasidhdhi aMgenA kAgaLiyA maLyAM. khUba ja saMtoSa anubhavyo. tamoe ghaNo zrama karIne anuvAda karAvyA ! zAbbAza ! snehAdara sAthe bahenanA vimala AzISa (2) priya mA pratApanI, 28.8.1996 patra milA / saptabhASI Atmasidhdhi taiyAra karanA evaM chapavAnA yaha Apake jIvana kI sarvocca sidhdhi hai / gujarAta ke rAjacandra AzramoM ko jo karanA cAhie thA, jo unakA dAyitva thA, vaha unhoMne nahIM kiyA / Apake hAthoM yaha kArya huA / zAyada zrImad rAjacaMdra kA anugraha Apa donoM para utarA hai / dIdI ke snehabhera vimala AzISa saptabhASI Atmasiddhi prakAzita
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Q uffre-A paramakRpALudevane caraNe pacAsa varSonuM vinamra pradAna - temanI ja kRpAthI ! Il Sahajatma Swaroop Paramguru || To Remember 3-'R's of RAJ. R=Return Home of Self, R = Rethink & Research: Who am I?, R=Realise pure englightened Self WITH GRAND GRACE OF PARAMGURU PARAMKRUPALU DEV GYANAVATAR KALI KALPATARU SRIMAD RAJCHANDRAJI ON HIS 150th YEARS' PIOUS BIRTH CELEBRATIONS, Contribution & Humble Dedicated Creations since 1967 & 1974 till date 2017 : 50 yrs. Vu Prof. PRATAPKUMAR J. TOLIYA, Smt. SUMITRA P. TOLIYA (M.A, Sangeet Visharad) Kum. PARUL TOLIYA, Dr. VANDANA TOLIYA, Chi. BHAVITA TOLIYA, Chi. PHALGUNI TOLIYA, Chi. KINNARI TOLIYA Family & JINA-BHARATI - VARDHAMAN BHARATI INTNL. FOUNDATION CHOIR 1. SUBLIME SRIMAD - SHELTER SIDDHASHILA, IDAR WITH Y.Y. Sri SAHAJANANDGHANJI, MATAJI, VIMALAJI -1967 Selected Works of Srimad Rajchandra (in process since 100th Janma-shati) 2. MAHA-SAINIK (H/E) GREAT WARRIOR OF AHIMSA: PLAY ON GANDHIJI & SRIMADJI -1969. Planned English being staged at Washington USA, Hindi at Gujarat Vidyapith, A'bad- 2017. 3. DAKSHINAPATH KI SADHANAYATRA (H/G/E]: IN LAND OF MYMYSTIC MASTER, HAMPI, 1969 & Nisanga Gufa Dhyan : Y.Y.S. 'initiated on New Year 1-11-1970. 4. KALPASOOTRA DISCOURSES : with Atma Siddhi (USA + INDIA : H/G] Y.Y.S. & Self Since 1970. ATMASIDDHI SHASTRA (H/G): Creation - seeds in 1967) BY Y.Y. Sri SAHAJANANDAGHANJI - BHADRA MUNI & VIDUSHI VIMALA THAKAR recorded on Kartik Poornima 1973 with Atmagya Mataji Hampi Holy Mother's Blessings and released by her in 1974 at Mumbai. 6. PARAMAGURU PRAVACHANA Series (H/G] YY Sahajanandaghanji 1967 - 1970 - 2017 till date (58 CD) 7. PARAMGURU PAD (CD; H/G] Srimad-Padas, Recorded 1975 216 rAjagAthA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. MAHAVIRA DARSHAN [H/E/LP; CD] / MAHAVIR KATHA (LP/CD]: Srimadji based -1975 9. RAJPAD-RAJVANI - [LP/CD:H/G]: Srimad-Padas & Golden Thoughts Rec. 1976 10. BHAKTI - KARTTAVYA [Book + CD ; H/G] Srimad - Padas & Swadhyay studies, Rec. 1979 11. 2-10-1981 1st USA 3-fold Programmes Tour Mataji - initiated beginning at UNESCO, N.Y. 12. Radio Music Feature Hindi "RAJCHANDRAJI" on AIR Bangalore -1986 13. JAINISM ABROAD : USA SPEECHES : [E/H/G] 1981-83-86-88-91-2001 (About 50 talks) 14. MUSICAL PERFORMANCES IN AMERICA [H/G/ENGLISH] 1981 TO 2001 (A few Radio - T.V. Shows & About 90 concerts) with Srimadji theme 15. INT. JAIN CONF. CONCERTS + SEEKERS ABROAD [E/H/G] VCD-DVD London : Delhi 1983-86 16. MATRI-VANI, Raj-Vachanamrut Swadhyaya Talks by Holy Mother of Hampi up to 1992 17. BHAKTI JHARANA (H/G] + Bhajans CD by Holy Mother of Hampi upto 1992 18. SAHAJANANDA SUDHA [H/G] Padas CD on Srimadji and sublime devotion by Y.Y.S. -1992 19. ATMAGYA MATAJI [H/G/E/K] by Late. Kum. Parul: with Parul - Prasoon Booklet 1992 20. ATMAGYA MATAJI [CD] by Late. Kum. Parul & Smt. Sumitra 1992 21. SADHANA SANSKAR SHIVIRS : Mokshamala, Dhyan, Yoga: Hampi, Abroad -1994 22. ANTAR YATRA. VIMALA SARITA SAH [H] BY Prof. P. TOLIYA- 1995 23. ATMA SIDDHI SHASTRA Centenary Celebrations at San Francisco USA, 1995 24. DHYANA SANGEET, DHOON DHYAN, ATMA DHYAN 5 CDs OF [H/G/E] Music for Meditation -1979-1995-2000 25. ATMASIDDHI SHASTRA Centenary Celebration Presentation at Chicago USA, 1996 26. VOYAGE WITHIN WITH VIMALAJI [E] 1998 27. SAPTABHASHI ATMA SIDDHI: Editing 7 LANGUAGES [G/H/S/K/M/B/E] VOL: Trans. Great Scholars. - 2001 28. PRAGYAVABODHA: Brahmachariji: 2 CDs Gujrati of Musical Rendering. - 2005 29. BAHUBALI DARSHAN[H/K]-Ahimsak War :S.R + M.G: Documentary and DD telecast-2006 30. MAHAVIR KATHA SERIES S.R. based [H/G] CD Live Concerts Bombay/ Calcutta/Rajkot/Amreli - 2010 31. UPASYAPADE-UPADEYATA[H] by Y.Y.S. on Srimadji book Hindi 2010 32. MANTRA MOOLAM GURU VAKYAM [H] Hindi Trans. of Dr. Rakeshbhai Zaveri - 2011 paramakRpALudevane caraNe pacAsa varSonuM vinamra pradAna - temanI ja kRpAthI ! 217,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. MILA BODH SUKH SAJ - Hindi Translation of Dr. Rakeshbhai- Zaveri - 2011 34. SADGURU BODH SUHAY - Hindi Translation of Dr. Rakeshbhai Zaveri - 2012 35. HUA APOORVA BHAN - Hindi Translation of Dr. Rakeshbhai Zaveri - 2013 36. PRAGYA-SANCHAYANA: [HINDI BOOK] Pragyachakshu Dr. Pt. Sukhlalji: on Srimadji - 2013 37. PANCHA BHASHI PUSHPAMALA: S.R.' 5 languages [G/K/B/H/E] BOOKLETS-2013 38. VIMALA THAKAR: [E] BY Prof. P. Toliya: Brief Life Sketch. -2014 39. SADGURU BODH [CD] [H/G] -2014 40. SRIMAD RAJCHANDRA JEEVAN AUR SAHITYA [H] Hindi Translation of Dr. Rakeshbhai Zaveri - 2014 41. Y.Y.S. Sri SAHJANAND GHANA GURU GATHA Biography in Hindi-2014-17 42. Y.Y.S. Sri SAHJANAND GHANA GURU GATHA Biography in English-2017 43. Y.Y.S.: Vishwa Manav Srimad Rajchandraji Y.Y.S. + P's - Radio Feature [H] Audio CD 2017 44. Y.Y.S.: Vishwa Manav Srimad Rajchandraji [E] Booklet 2017 45. ATMA SIDDHI SESSIONS - Weekly Satsang 3 - Folds - 2017 46. RAJ-GATHA [G] Deeply - Studied varied Articles on Srimad Rajchandraji on the occasion of 150th Birth Anniversary (2017) 47. DHARMA DARSHAN at Yoga-Bhakti Sangeet Centre, Gubbi (Karnataka) 2016 Gandhi Jayanti 48. SRIMAD JAYANTI at Dharma Darshana Gubbi, Kartik Poornima, 2016 SRIMAD RAJCHAND ASHRAM, HAMPI Gujrat Ashramas Piligrimage December 2016 + Shikharji Pilgrimage, January, 2018 50. Honouring of SAPTABHASHI ATMA SIDDHI, S.R. Ashram, Wadva Shatabdi-2016 Srimad Swadhyaya Dhyana Bhakti Satsang Sessions throughout India and Abroad - 2017 52. 150 years S.R. Birth Centenary at Param Krupalu Kutir, Amreli, 2017-18. First Presentation at Srimad Rajchandra Gyana Mandir, Rajkot-Samadhi Divas - Chaitra Krishna Panchami- 2017 Shatpad Rahsya Musical Recording of Y.Y.S. 2017-18 sudIrgha mauna evaM mAta-pitA-guru AjJA pazcAt samarpita jIvana kI svalpa abhivyaktiH paramaguru-pAda-padmoM meM varSoM kA arpaNa pradAna DEDICATED FIFTY YEARS AT PIOUS FEET OF PARAMGURU To Propagate Sadguru - ordered Rajavani throughout the Universe Enquiries, Online Mail Orders, Prabhavana - offers & Advance Registrations : VARDHAMAN BHARATI INTERNATIONAL FOUNDATION Prabhat Complex, K.G. Road, Bengaluru-560009. Ph: 080 26667882 / 09611231580 / 09845006542 1580, Kumarswamy Layout, Bengaluru-560111. Email pratapkumartoliya@gmail.com 51. 218 rAjagAthA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-BI vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezananAM mahattvanAM prakAzano priyavAdinI' sva. ku. pArala ToliyA dvArA likhita - saMpAdita - anuvAdita 1. kSaUTIVI jI sIna yAtrA (hindI) : prakAzita (prathamAvRtti pUrI) 2. mahAvIra sana (hindI) Mahavir Darshan (Eng) : prakAzya 3. viveza meM saina thaI mAvanA (hindI) Jainism Abroad (Eng) mudraNAdhIna 8. Why Abattoirs - Abolition ? (Eng.) : 45124 4. Contribution of Jaina Art, Music & Literature to Indian Culture : 45124 F. Musicians of India - I Came Across : Pt. Ravishankar, others : 4$194 9. Indian Music & Media (Eng.) : 45124 prA. pratApakumAra ToliyA dvArA likhita, saMpAdita, anuvAdita 8. zrI kAtmisiddhizAstra parva apUrva avasara (hindI anuvAda) prakAzita 9. anaMta manuna (hi) : (prathamavRtti pUf) puraskRta 10. dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA (gujarAtI) : prakAzita 11. mahAnikA (5. gAMdhInI parva zrImad rAnI viSayava8) prakAzya : puraskRta 12. The Great warrior of Ahimsa aMgrejI : prakAzya 13. videzomAM jainadharma prabhAvanA (gujarAtI) : prakAzya 14. prajJAcakSanuM dRSTipradAnaH paM. sukhalAlajInAM saMsmaraNo (gujarAtI) : prakAzya prajJA saMyayana : prAzita 15. sthitaprajJanI saMgAthe H AcArya vinobAjInAM saMsmaraNo (gujarAtI) : prakAzya 16. gurudeva saMge : gurudeva ravIndranAtha ThAkura viSe gurudayAla mallikajI : prakAzya 17. guruva sAtha (hindI) : gurudeva ravIndranAtha ThAkura viSe gurudayAla mallikajI : 18. "pragaTI bhUmidAnanI gaMgA" ane "vizvamAnava" (reDiyorUpako) gujarAtI : prakAzya 19. nava purve thI nAte haiM! puraskRta, abhinIta hindI nATaka : prakAzya 20. saMtaziSyanI jIvanasaritA (gujarAtI) : prakAzita - anyo dvArA 21. vaTa ve sAhitya vo naina pradhAna (hindI) : prakAzya 22. Jain Contribution to Kannada Literature & Culture : U$194 23. Meditation & Jainism (aMgrejI) : prakAzita : prathamavRtti pUrI 24. Speeches & Talks in U.S.A. & U.K. (aMgrejI/gujarAtI) prakAzya 25. Profiles of Parul (aMgrejI) : prakAzita 26. Bhakti Movement in the North (aMgrejI) prakAzya 27. Saints of Gujarat (aMgrejI) prakAzya 28. Jainism in Present Age (aMgrejI) prakAzya 26. My Mystic Master Y.Y. Sri Sahajanandghanji S.S. Gurugatha : 45124 30. Holy Mother of Hampi : AtmajJA mAtAjI : (aMgrejI-guja.-hindI) prakAzya 31. sAdhanAyAtrAno saMdhAnapaMtha (dakSiNApathanI sAdhanAyAtrA-2) : gujarAtI : prakAzya 32. dAMDIpathane pagale pagale (gAMdhI-zatAbdI dAMDIyAtrAnubhavo) : gujarAtI : prakAzya 33. vidrohinI (nATikA) hindI H prakAzya - 34. viraghA (nATikA) AkAzavANI, rAjakoTa 35. amarelIthI amerikA sudhI (jIvanayAtrA) gujarAtI/hindI/aMgrejI : prakAzya vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezananAM mahatvanAM prakAzano 219
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. pAvapurInI pAvana dharatI parathI (ArSa-darzana) : gujarAtI/hindI : prakAzya 37. pere mAnasatnovA ke mahAvIra : mahAvIra kathA : gujarAtI + hindI : prakAzya 38. vidroda-vyaMgya (kAvyo) : hindI : prakAzya 39. Popular Poems of Prof. Toliya (kAvya) aMgrejI/gujarAtI : prakAzya 40. silence Speaks (kAvyo) : aMgrejI : prakAzya 41. gata nizAnta (kAvya-gIto) : hindI : prakAzya 42. kIrti-smRti : pArula-smRti (divaMgata anuja ne AtmajAnAM smaraNo) : prakAzya 43. "evorDa" (vArtAsaMgraha) : gujarAtI : prakAzya (vartamAnapatra prakAzita) 44. Bribe Master, Public School Master & Other Stories (vArtAsaMgraha) aMgrejI : $184 (Award and other Stories) 45. vedanasaMvedana (kAvyo) gujarAtI : prakAzya 46. pazabda (nibaMdho) hindI : prakAzya 47. upekSita (35cAsa) : hindI : prakAzya 48. savAre vanatI haiM - (nATa) hindI + Secret Slaughterers (Eng.) : prakAzya 49. rIvAra te pAra (nAdabra) hindI : prakAzya 50. "datI veM, nannatI #cAI." (vidroha lekho) : hindI : prakAzya 51. aMtardarzInI AMgaLIe... (smaraNakathA) : gujarAtI : prakAzya para. "Why Vegetarianism?": aMgrejI: DaoN. vaMdanA ToliyA (necaropeMtha, INY.. jiMdAla, beMglora) likhita : prakAzita 53. Why Abattoirs - Abolotion ? aMgrejI : prakAzya 54. saptabhASI Atmasidhdhi SAPTABHASHI ATMASIDDHI (prakAzita) papa. paMcabhASI puSpamALA (prakAzita) pa6. 35sthipaSe 35AyatA (prAzita) 57. zrI raMgAraMvaSana thA (prakSAzita) 58. rAjagAthA (prakAzita) pa9. pu%Arate zuM muvapazu (pra zya ) 60. vizvamAnava zrImad rAjanacaMdranI (prArtha) 61. Vishwa Manav Srimad Rajchandraji for Youngsters (published) 62. Rttira kSartikumAra (mudrAthIna) 63. aMtaryAtrA vimana saritA sada (prazya) 64. Voyage within with Vimalajee 65. mAtmadarza mAtAnI : kannaDa : prakAzita 66. janajana kA jaina vAstusAra : prakAzita AmaMtraNa : prakAzita pustako (maryAdita saMkhyAmAM ja zeSa) beMglorathI upalabdha. prakAzya' pustakonI kaoNpIrAITa hastaprato + InTaraneTa prato, prAyaH taiyAra. prakAzaka-pratiSThAno, saMgha saMsthAno, prAyojako, arthapradAtAono patravyavahAra AvakArya che. vardhamAna bhAratI InTaranezala phAunDezana prabhAta kompalekSa, ke.jI. roDa, beMglora-pa60009. phona : 09611231580 220 rAjagAthA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-c anekamAMthI thoDA pratibhAvo pratibhAva-1 15 oNgasTa 1996 priya bhAI pratApajI, gaI kAle saptabhASI Atmasiddhi aMgenA kAgaLiyA maLyAM. khUba ja santoSa anubhavyo, tamoe ghaNo zrama karIne anuvAda karAvyA ! zAbbAza ! marAThI anuvAda kharekhara sAro che. vyAkaraNanI je bhUlo tamArI najare car3hI te gadyanI dRSTie barAbara gaNAya, paNa padyamAM ane te paNa geya padyamAM hRsva-dIrgha, laghu-guru ne badhA niyamo lAgu nathI paDatA evo khyAla che. eTale huM to mULa lakhANa rAkhavAnI hiMmata karIza. chatAMya tamone je ucita lAge te karazo jI. snehAdara sAthe bahenanA, vimala AziSa 28 oNgasTa 1996 priya bhAI pratApajI, patra milA / saptabhASI Atmasiddhi taiyAra karanA evaM chapavAnA yaha Apake jIvana kI sarvocca siddhi hai / gujarAta ke rAjacandra AzramoM ko jo karanA cAhie thA, jo unakA dAyitva thA, vaha unhoMne nahIM kiyA / Apake hAthoM yaha kArya huA / zAyada zrImad rAjacandra kA anugraha Apa donoM para utarA hai / marAThI anuvAda dekha gaI / kAvya racanA kI dRSTi se mujhe nirdoSa pratIta hotA hai| dIdI ke snehabhare vimala AzISa anekamAMthI thoDA pratibhAvo 21
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibhAva-2 Atmasiddhi zAstra (prabuddha jIvana H 16-11-2006) AjathI 110 varSa pahelAM vikrama saMvata 195ranA Aso vada ekamanI apUrva . evI zubha paLomAM mAtra doDha be kalAkanI avadhimAM ja paramavaMdanIya pa.pU. zrImad rAjacaMdranA svAtmAnubhava ane zAstronA cayana thakI sarva dharma mAnya ane sarvopakAraka tema ja samagra jIvonA uddhAra arthe papU. paMDita sukhalAlajIe jene "AtmopaniSad' kahyuM che evuM ane cauda pUrvenA sAra jevuM, jenA zravaNa mAtrathI puNyabaMdha prApta thAya, evuM 142 gAthAnuM A "Atmasiddhi zAstranuM gaMgA sama pAvana jharaNuM e mahAmAnavanA AtmAmAMthI pragaTyuM. jemAM zabdAMDabara ke vAguvilAsa nathI paNa saraLa sUtrAtma zailIthI je opa che, jijJAsune satya ane samAdhAna pAse laI jatuM evuM A "Atmasiddhi zAstra gujarAtI bhASAno himAlaya che, amara kRti che. gIrvANa girA gujarAtI bhASA A 142 gAthAnA dIrgha kAvyathI parama dhanya banI che. A apUrva kRti vize sAdhaka DaoN. rAkezabhAI jhaverI tema ja anya sAdhaka mahAmAnavoe UMDuM ane sUkSma ciMtana karyuM che. eTale e vize ahIM lakhavAno abhigama nathI ke nathI adhikAra. gujarAtI bhASAnI A amara kRtine anya cha bhASAmAM, saMskRta, hindI, marAThI, baMgALI, kannaDa ane aMgrejImAM adhikArI vidvavarjana pAse avataraNa karAvavI ane UMDA adhyayana sAthe enuM pustaka rUpe pragaTa karavuM e eka bhagIratha kArya che. Avo anupama puruSArtha vidvAna sAdhaka prA. pratApabhAI ToliyA ane emanAM dharmapatnI sumitrAbena ToliyAe karyo ane pariNAme sana 2001mAM vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana-beMgalora dvArA prakAzita 200 pAnAno dhyAnAkarSaka "saptabhASI Atmasiddhi' graMtha jaina samAjane prApta thayo. gujarAtI bhASA ane jainazAsananI A daMpatInI A ajoDa sevA che ! abhinaMdana ! vartamAna samayamAM ApaNA saMtAnonI zikSaNa bhASA bahudhA aMgrejI che. gujarAtI bhASA bhuMsAze to nahi ja, paNa bhUlAtI to jAya che. A vAstavikatA che ! eTale A peDhImAM jaina dharmanA saMskAro ane ciMtanane jIvaMta ane dhabakatA rAkhavA haze to ApaNA sAhityane vahelI take aMgrejI bhASAmAM DhALavuM paDaze ja. A vicArane kendramAM rAkhI "Atmasiddhi zAstranI anukrame keTalIka gAthAo dara mahine e "saptabhASI AtmasiddhimAMthI saMpAdakonA RNa svIkAra sAthe "prabuddha jIvana'nA jijJAsu vAcako samakSa prastuta karavAno abhigama sevyo che. 22 rAjagAthA
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apa gujarAtI bhASAmAM A gAthA vAMco, ciMtana karo ane navI peDhIne aMgrejImAM samajAvo e abhyarthanA. ahIM mULa gujarAtI gAthA sAthe saMskRta, hindI ane aMgrejI anuvAdo ApyAM che, jenuM samazlokI bhASAMtara pU. vidvAna sAdhaka mahAnubhAvo anukrame paMDita becaradAsa dozI, yo.yu. zrI sahajAnaMdaghanajI ane bra. govardhanadAsajIe karyuM che. e sarvene namana... dha. (1) je svarUpa samajyA vinA, pAmyo, duHkha anaMta, samajAvyuM te pada namuM-zrI sadgurU bhagavaMta. 1 saMskRta yatsvarUpamavijJAya prAptaM duHkhamanantakam / tatpadaM jJApitaM yena tasmai sadgurave namaH // 1 // hindI maMgalaH jo svarUpa samajhe binA, pAyo duHkha anaMta / samaphAyo tatvaH nam, zrI guru mapAvaMta 1 che. Bid GT As real self I never knew, So suffered I eternal pain; I bow to Him my Master true, Who preached and broke eternal chain. 1 vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa, vicAravA AtmArthIne, bhAkhyo atra agopya. 2. saMskRta vartamAne kalau prAyo mokSamArgasya luptatA / so'trAto bhASyate spaSTamAtmArthInAM vicAraNe // 2 // hindI pIThikAH isa kAle isa kSetra meM, luptaprAya ziva-rAha / samakSa hetu mAtmArthI , hU koNa pravIda 2 che 310) Git In this degrading Age, who knows Salvation-way, mostly unknown; For seekers true, this Gospel shows, Unhidden as their fingers own. 2 anekamAMthI thoDA pratibhAvo
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibhAva-3 saptabhASI Atmasidhdhi eka anupama puruSArtha (gujarAta samAcAra) ekamane divase sAMje phAnasanA ajavALe eka ja beThake doDha thI be kalAkamAM zrImad rAjacaMdrae "AtmasidhdhizAstra" nAmanA graMthanI racanA karI. A kRtinI racanA naDIyAda gAmanA nAnA kuMbhanAtha mahAdevanA maMdiramAM eka oraDAmAM I.sa. 1896nI 22mI okTobarane guruvAre thaI. A kRtimAM AgramagraMthonA samasta sidhdhAMtono nicoDa pragaTa thayo. 'upaniSad', 'zrImad bhagavadgItA' ke Agama graMthonA sAra samI A kRtimAM ziSyanI satya pAmavAnI jijJAsA ane sadgurue mArmika zailImAM ApeluM samAdhAna maLe che. adhyAtmanA UMcA zikhare birAjelI vibhUtine gahana zAstro eTalA AtmasAt thaI gayA hoya che ke saraLa vANImAM ramatAM-ramatAM teo e tatvajJAnanuM nirUpaNa kare che. narasiMha mahetAnAM kAvyomAM ke AnaMdaghanajInAM padomAM saraLa vANImAM AvuM gahana tattva nirUpaNa AlekhAyeluM jovA maLe che. A "AtmasidhdhizAstra" vize atyaMta UMDuM, vyApaka, talasparzI ane gahana ciMtana karanAra tathA yuvAno ane sAdhakonA jIvanamAM adhyAtma-krAMti sarjanAra pU. zrI rAkezabhAI jhaverI noMdhe che H "zrI AtmasidhdhizAstra"nI pratipAdana zailI jotAM temAM kaze paNa zabdADaMbara ke vAgvilAsa dekhAto nathI. A sUtrAtmaka kRtimAM eka paNa zabda nakAmo nathI, eka paNa nirdeza kaDavAza ke Avezayukta nathI, eka paNa vacana niSpakSapAtatAhIna ke vivekavihIna nathI. tenA zabde zabde mAtra svAtmAnubhavI mahAtmAnA aMtaramAMthI svayameva sphurelI zrutadhArAnAM darzana thAya che. jema gaMgA nadIno strota jovAthI AMkha Thare che, citta zAMti ane prasannatA anubhave che, tema zrImadnA nirmaLa aMtaramAMthI pravahatI A prazamarasathI paripUrNa 'syAt' mudrAthI alaMkRta 142 gAthAonI apUrva kRti paThana ke zravaNa karanAranA AtmAne zAMti ane zItaLatA, prasannatA ane pavitratA bakSe che. "AbAlagopAla sarvane svayogyatA pramANe parama upakArI thaI zake evI camatkRti tathA AtmAne sparzatA sarva muddAonuM kramabadhdha, tarkasaMgata nirUpaNa 'zrI AtmasidhdhizAstra'ne jaina temaja jainetara AtmaviSayaka graMthomAM atyaMta mahatvano ane ucca koTino darajjo apAve che. mata, darzana, saMpradAya, vADA, jAti AdinA rAjagAthA 224
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgrahathI upara UThIne sarvagrAhI zailIthI lakhAyelo A uttamottama graMtha AdhyAtmika sAhityamAM amara sthAna levA sarjAyelo che." zrI AtmasidhdhizAstra vize pU.zrI rAkezabhAI jhaverInA A zabdo kRtinA hArdane pragaTa kare che. gujarAtI bhASAmAM zrImad rAjacaMdrajIe lakhelo A graMtha anya bhASAonA jANakArone paNa prApta thavo joIe. AcAryazrI gurudayALajI mallike A graMtha aMgrejImAM lakhavAnI zrI pratApakumAra ToliyAne sUcanA ApI. zrI pratApabhAI eTale sAdhanA, saMgIta ane adhyAtmano saMgama. emaNe A kArya zarU karyuM. evAmAM suzrI vimalA tAIe emAM umero karatAM kahyuM ke aMgrejI uparAMta bIjI bhAratIya bhASAomAM A kRtino anuvAda ane vivecana karo. nadI sAgara bane ema hampInA zrImad rAjacaMdra AzramanA zrI sahajAnaMdaghanajI (bhadramuni)e eno aneka bhASAmAM anuvAda karavAnuM kahyuM. emaNe svayaM enuM hiMdI bhASAMtara karyuM hatuM, paNa e chupAvI rAkhIne zrI pratApakumAra ToliyAnA bhASAMtarane emaNe sudhArI ApyuM. joke e pachI 1970mAM zrI sahajAnaMdaghanajIno dehavilaya thatAM A kArya aTakyuM. zrI AtmasidhdhizAstranA kannaDa bhASAmAM anuvAda karavAnI vAta AvI, tyAre DaoN. e. ena. upAdhyee sahAya karI. e ja rIte zrI bhaMvaralAla nAhaTA pAse baMgALI bhASAmAM anuvAda karAvyo ane marAThInA be anuvAda zrI vimalAtAI pAsethI meLavI zakAyA. A rIte eka-be nahIM paNa sAta bhASAmAM zrI AtmasidhdhizAstrano samazlokI anuvAda "saptabhASI Atmasidhdhi' tarIke pragaTa thayo. A kRtinA anuvAde aneka lokone judI judI preraNA ApI. zravaNa belagoLAnA A.zrI cArakIrtijI A graMthathI prabhAvita thayA. samagra graMthanA 142 pAnAomAM rAjacaMdrajInA hastAkSaramAM mULa gujarAtImAM lakhAyelI gAthA ApavAmAM AvI che ane enI nIce judI judI bhASAno anuvAda ApavAmAM Avyo che. vaLI kRtinA aMte eno kannaDa anuvAda paNa prastuta karavAmAM Avyo che. A mahAna kRti vize judA judA AtmajJAnIo, sAdhakoe ane vidvAnoe ApelA abhiprAyano paNa suMdara samAveza karAyo che. " gujarAtI sAhityanuM eka anupama sarjana ane tattvajJAnanI eka anupama kRtinA mULa bhAvane jALavIne sAta sAta bhASAmAM eno samazlokI anuvAda karavo-karAvavo e kaparA caDhANa caDhavA jevuM gaNAya. paraMtu prA. pratApakumAra ToliyAnA dhyAnasAdhanAnA prabaLa sAmarthya lagabhaga azakya lAgatI vAtane zakya karI batAvI. - padmazrI Do. kumArapALa desAI (gujarAta samAcAra: AkAzanI oLakhaH okTo. 2007) anekamAMthI thoDA pratibhAvo 25
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibhAva-4 zrImad rAjacaMdrakRta "Atmasiddhi' sAta bhASAmAM (janasattA) - tAjetaramAM prA. pratApakumAra ToliyA ane sumitrA ToliyAe "zrImad rAjacandra kRta zrI AtmasiddhizAstra'no sAta bhASAo : gujarAtI, saMskRta, hindI, marAThI, baMgalA, kannaDa ane aMgrejImAM samazlokI anuvAda prakaTa karyo che. A saMdarbhamAM zrImad rAjacaMdranA adhyAtma tatvajJAnane joIe. Ama to zrImad rAjacaMdra jainadharmanA tatvaSTA che paNa e to mAtra bhUmikA, ne pachI to emanuM lakhANa sarva sAmAnyatAe pahoMce che. emAM vedAntI ke puSTimArgI, jaina dharmI ke khristIdharmI, saune preraka banI rahe che. temaNe keTalIka kavitAo paNa lakhI che. emAM bIjA raso hoya ke na hoya paNa zAMtarasanA phuvArA UDe che. temanAM "AtmasiddhizAstra", "bhAvanAbodha" ke "mokSamALA' jevAM pustakomAM temanuM anubhavapUta jJAna sau sAdhakone sulabha che. temaNe aneka patro paNa lakhyA che. teo gAMdhIjInA guru gaNAtA. zrI vidyAraNya muni je "AtmavicAranI vAta kare che te zrImadbhA lakhANomAM tarata dhyAna kheMcatI vastu che. dehabhAva choDIne AtmAmAM sthiti karavAnuM te bhArapUrvaka kahe che. AtmAnI sattAnI vAta che. eja sata-tA che AjakAla sattAnI vAto jyAMne tyAM sAMbhaLIe chIe. sattA bhogavatA manuSyo keTalA badhA pAmara hoya che ! amala calAvatA manuSyano potAnI upara ja amala cAlato nathI ! zrImad kahe che : "deharakhApaNuM choDI do AtmA e ja satya che. sat tatva che, enI sattAmAM rahevuM ane tyAM rahyAM rahyAM karma karavAM." paNa A bane zI rIte? zrI rAjacandra vItarAgapaNuM rAkhavAnuM sUcave che. rAgamAtra varya che. A karavuM ghaNuM muzkela che. tiraskArarUpe paNa rAga ja pragaTa thato hoya che. sAmyavasthA-sAmyasthiti-samatAnI sthApanA thavI ghaTe. AvI audAsInyabharI mananI vRttinI vAta temaNe "apUrva avasara' kAvyamAM karI che. Ano artha evo nathI ke sRSTi ane sRSTinA padArthomAM rasa UDI jAya, niSkriyatA Ave, balba Avo sAdhaka sRSTinA padArthone eka navI rIte grahe che. A kAraNe ja zrImadbhA saMsArI manuSyo pratye eka athAga karuNA ane vAtsalya nijhara che. trIjI vastu te AtmadaSTi che. zrImad uddhodhe che : sahajanI sAdhanA. kabIra kahe che: "sAdho sahaja samAdhi bhalI sahajabhAve badhAM karma thavAM joIe ema zrImad kahe che. rAjagAthA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothI bAbata te granthi chedananI che. nirgastha thavAnuM che. manuSyane aneka prakAranA graho vaLagelA che. pUrvagraho, haThAgraho, durAgraho, A badhAmAMthI teNe mukta thavAnuM che. zAstro paratve zrImanuM valaNa samanvayavAdInuM che emane koI paNa prakAranI granthi nathI. badhAM zAstromAM AtmajJAnanI je vAta karI che te teo laI le che ane potAnI anubhUtinA prakAzamAM ene navA svarUpe mUkI Ape che. ema kahevAya che ke rAmakRSNa paramahaMsa sAmyavasthAnA avabodha mATe mATInuM DhekuM ane sonuM gaMgAmAM pheMkI detA. zrImad rAjacandra jhaverAtano vepAra karatA ane chatAM emanI dRSTi to AtmAnA jhaverAta para ja rahetI. "AtmasiddhizAstramAM temaNe kahyuM che ke mokSamArgano lopa thavAthI pote AtmasiddhinuM zAstra rajU kare che. e guruziSya saMvAdarUpe rajU thayuM che. 17mI sadImAM mahAna jJAnI kavi akhAe paNa "guruziSya saMvAda" lakhyo che. bhagavad gItA paNa guru-ziSya saMvAdarUpe ja che. zrImad rAjacandra gujarAtI prajAne dharmanuM sAratatva saMpaDAvavAmAM gaMjAvara kAma karyuM hatuM. prastuta "saptabhASI AtmasiddhimAM saMpAdaka tarIke pro. ToliyAe je lakhyuM che te sUcaka che. emanA pAMca preraNAdAtAo te prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI, AcArya gurudayALa mallikAjI, sahajAnaMdaghanajI, mAtAjI dhanadevIjI ane viduSI suzrI vimalA ThakAra, vagereno phoTA sAthe ullekha karyo che. Atmasiddhi zAstramAM judI-judI bhASAomAM je anuvAda Apyo che emAMthI thoDAM udAharaNo joIe to hindImAM kahyuM che: "seve sadguru carana ko, taje sva Agraha pakSa ! pAve so paramArtha ko, jAve svapada ko lakSa". There is no disease as Self-delusion, The well-versed doctor's Teacher True, The Teacher's precept's prescription Though Concentrations medicine due. Avo suMdara sacitra samazlokI anuvAdano adhikRta graMtha ApavA mATe pro. pratApakumAra ToliyAne abhinaMdana ghaTe che. (saptabhASI Atmasiddhi, saMpAdaka: pro. pratApakumAra je. ToliyA, sahasaMpAdaka zrImatI sumitrA ToliyA, praH jInabhAratI, vardhamAnabhAratI InTaranezanala phAunDezana, prabhAta kaoNmpaleksa, beMgalora-pa60009. ki. rU. 501/-) - Do. ramaNalAla jozI - ("akSaranI AbohavA"mAM 3-8-2002) anekamAMthI thoDA pratibhAvo 227
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibhAva-5 "saptabhASI Atmasidhdhi"nuM vimocana (amarelI samAcAra) ajoDa advitIya evA jaina darzanano nIcoDa darzAvatuM eka zreSTha amara kavita ma. gAMdhInA AdhyAtmika mArgadarzaka zrImad rAjacaMdrajIe sarvadarzananA sArarUpa zrI "Atmasidhdhi zAstra" ApyuM te Atmasidhdhino bhAvAnuvAda aneka bhASAomAM thayo che. temAM sarvotkRSTa prakAzana "jinabhAratI' - vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezananA mAdhyamathI amarelInA vatanI beMgalora sthita adhyAtmadhyAna preraka bhASAvid prA. pratAparAya ToliyAe papU. yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajInI preraNAthI 32 varSanA dIrgha parizrame taiyAra karela "saptabhASI Atmasidhdhi"nuM vimocana zrImadjInA janmadine 2058nA kA.su. 15nA zubha divase beMgaloramAM thayuM. padmabhUSaNa prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, mAtAjI dhanadevIjI, pa. becaradAsajI, paramaviduSI pU.vimalAI vagere svanAmadhanya mahAnubhAvoe saptabhASI AtmasiddhinA guNagAnamAM koI kamI rAkhI nathI. evA A kavitanA vimocana samaye madhuravaktA AcArya zrI caMdrAnanasAgarajIe temaja tapasvI sAdhaka azokabhAI saMghavIe potAnI AgavI zailImAM graMthakartA, graMthasaMpAdana ane graMthanirmAtAono viziSTa paricaya karAvyo, zrImadjInA ananya kavitano mahimA gAyo ane sarasvatIputra saMpAdakanI anumodanA-sarAhanA karI. zrImad rAjacaMdranA hastAkSaramAM, gujarAtI, saMskRta, hindI, marAThI, baMgalA, kannaDa ane aMgrejI ema sAta bhASAomAM eka eka padyamaya gAthA samazlokI geyasvarUpe apAyelI 142 gAthAonA saMpuTa saha kula 200 moTA pRSThomAM ma. gAMdhI ane zrImad rAjacaMdrano paricaya-saMbaMdha, paricayAtmaka noMdho, anuvAda, pariziSTo, AtmasidhdhinI utkRSTatA darzaka aneka mahAnubhAvonA upakAraka pratibhAvo, ArTa pepara paranuM mudraNa, chabIo - vizeSataH dhyAnastha rAjacaMdrajInI aMtima varSonI tasvIra vagere anekavidha manabhAvana vigatonuM himAlayanA girimALAnA zelazikharothI parivRta AkarSaka AvaraNa-mukhapRSTha saune aMtaratamathI gamI jAya tevuM che. jaina dharmanA ke anya dharmonA adhyAtmanA pArakhuo tathA AdhyAtmika kSetre pragativAMchuo saune mATe A graMtha kharekhara vasAvIne AtmasAt karavA jevo che. koI paNa Arthika sahayoga vinA mAtra gurukRpAe taiyAra thayela A mUlyavAna apratima graMthanI paDatara kiMmata rUA. 501/- che. TapAlathI rUA. 25/- posTeja vadhu thAya. - darzaka rasikabhAI zAha "amarelI samAcAra" 20-9-02 (sAhitya darzana) 28 rAjagAthA
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-01 zrImad rAjacaMdra H jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANyuM zrImad rAjacaMdra praNIta mokSamALA bhAvanAbodha sahita zrImad rAjacaMdra Azrama agAsa prakAzita graMthamAM zarUmAM pA.naM-3 upara paMktimAM thoDAmAM ghaNuM badhuM kahevAI jAya che : jJAna, dhyAna, vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra, e bhAve zubha bhAvanA, te utare bhava pAra" vAta kaMIka evA ja anokhA avasara, anubhUtinI che. Ama to lagabhaga 2011mAM jUnAgaDha mukAme gujarAtI sAhitya pariSadanA adhivezanamAM zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhIjInAM anokhA saMbaMdha AdhArita nATaka "apUrva avasara'ne mANyA pachI zrI kAkAsAheba kAlelakaranAM zabdomAM kahIe to ananya prayogavIra ane sArthaka kavi evA zrImannAM jIvanadarzana vize kaMIka pAmavAnI IcchA thayA. karatI hatI. je lagabhaga hamaNAM phaLIbhUta thaze tevuM lAge che. julAI 2001mAM te samayanAM dharma sAmayika paramArthanA "zrIma" vizeSAMkamAM ApaNA A yugapurUSa, ajoDa vidvAna, marmajJa, ane tatvajJAnI vize tatkAlIna prakhara ciMtaka, temaja darzana zAstronAM samAlocaka prajJAcakSu paMDitavarya zrI sukhalAlajI noMdhe che ke... "baMgALI, marAThI, hindI ane gujarAtI Adi prAMtika bhASAo jemAM gRhastha ke tyAgI jaina vidvAna thAya che. temAMthI prasidhdha jena AcArya AtmarAmajInI hindI kRtione bAda karatAM eka bhASAmAM vIsamI sadImAM lakhAyeluM eka paNa pustaka meM evuM nathI joyuM ke jene "zrImad rAjacaMdra"nA lakhANo sAthe gaMbhIratA, madhyasthatA ane molikatAnI draSTie aMzathI paNa sarakhAvI zakAya?" je uMmare ane jeTalAM TUMkA vakhatamAM zrImad "Atmasidhdhi"mAM pote pacAvela jJAna guyeluM che teno vicAra karuM chuM tyAre mAruM mastaka bhaktibhAve jhUkI paDe che. eTaluM ja nahIM, paNa mane lAge che ke temaNe AdhyAtmika mumukSuone ApelI A bheTa (AtmasidhdhizAstra) e to saMDo vidvAnoe ApelI sAhityika graMtharAzinI bheTa karatAM vizeSa mUlyavaMtI che. zrImad jevI vyakti utpanna karavA vAste mAtra jenA saMskRti pratye ja nahIM paNa gujarAtI saMskRti pratye mAthuM ApameLe namI jAya che." A uparAMta ApaNA kavivarya zrI umAzaMkarabhAI joSI ke je pote gAMdhIyuganA samartha gujarAtI kavi, vivecaka tathA jJAnapITha puraskAra vijetA che te zrIma samartha bhASAvid tarIke biradAvatA kahe che ke, "gujarAtI bhASAnuM sadbhAgya che ke doDhaso varasanAM gALAmAM e traNa mahAna dharmapuruSo (1) zrI svAminArAyaNa (2) zrImad rAjacaMdra ane (3) mahAtmA gAMdhInAM dharmAnubhavonuM vAhana banI che. zrImad rAjacaMdra jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANyuM 229
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zrImad rAjacaMdranuM lakhANa gadya-padya svarUpanuM che. zrImadgI sUkSma dharmAnubhUtine taMtotaMta zabdabadhdha karavAmAM gujarAtI bhASAnI aparaMpAra zaktinAM darzana thAya che. zrImanuM lakhANa e rIte, atyaMta samRdhdha evA gujarAtI gadyanAM zabdonuM sevana karIe chIe tyAre eka mahAna gaMbhIra AtmAno khaLabhaLATa saMbhaLAya che. ane te sAthe ja AtmadarzananI pUrNa pUrNimAnI kaumudI nIce zAtAbharyA laherAtA. citta pArAvArano paNa aNasAra maLe che." zrImad rAjacaMdranI jIvana tavArikhamAM vi.saM. 1924mAM janmathI laIne vi.saM. 1957mAM dehavilaya vaccenAM 33 varasanAM alpaAyuSyamAM paNa satvazIla gadya-padya sAhityanuM sarjana temaja bhagavAna mahAvIre prabodhelA "vItarAgamArganA prarupaka ane prakAzaka zrImad "nahIM tRSNA jIvyA taNI, maraNayoga nahIM kSobha." potAnA ja A aMtima saMdezane caritArtha kare che. vi.sa. 150mAM zrImad rAjacaMdra muMbaImAM mahAtmA gAMdhIjInAM 20 praznonAM javAba ApI temanI dharma pratyenI zraddhAne vadhAre baLavAna banAve che. huM pote zrImadgA jIvana-darzanathI pUrNa lAbhAnvita nathI, paNa je saMdarbhita mAhitI-sAhitya prApta thayuM che tenuM ciMtana-manana cAlu che. A dharmabodha, kalyANakArI jIvana saMdeza bhaviSyamAM zera karIza ja... zrImanA vicArono pracAra-prasAra e vartamAna jagatahitakArI che. ApaNe ahIM "zrIma'nAM jaina dharma darzanane kendra sthAne rAkhIne nivRtti pachI paNa savicAronAM pracAra-prasAra mATe satata pravRtti karatA rahetA amarelInI pratAparAya ArTsa kolejanAM bhUtapUrva prA. ane amarelInAM vatanI, hAla beMglora nivAsI evA pratApabhAI TolIyAne paNa sAdara yAda karIe. temano vistArathI paricaya Apavo paDe teTalI badhI temanI sakhravRttiono vyApa che. dhyAna ane saMgIta dvArA jena dharmagraMthonI vicAradhArAne temaNe raju karI che. aneka saupayogI pustako lakhyAM che, saMpAdana karyuM che, prakAzita karyA che, dhyAnazibiro AyojIta karatA rahe che. uttama saMgItakAra gAyaka evA A prA. pratApabhAI TolIyAnI sAthe temanAM dharmapatnI prA. sumitrAbena TolIyA sahita anurAdhA pauDavAla, kavitA kRSNamUrti, vANI jayarAma sahita aneka bhAvamadhura kaMThoe sAtha Apyo che. temanI beMgloramAM 1971mAM sthApAyela vardhamAna bhAratI saMsthA mukhyatve AdhyAtmikatA, dhyAna, saMgIta ane jJAnane varelI saMsthA che. A saMsthAnuM amarelI kendra eTale mULa amarelImAM gAMdhI zerImAM Avela TolIyAno Delo. kendra kalpanA eTale koI vizALa evuM parisara, hola, bilDIMga ke Azrama nahIM paraMtu khullA AkAza taLe. Avela oTalo. cha-sAta dAyakA pahelAnI saMyukta DelAmAMnI raheNAka saMskRti : dezI naLIyAvALA makAno, kadAca melAMghelAM lAge paNa dilanAM sApha evA mAyALu lokono vasavATa, A mULa saMskRtinA madhyamAM pratApabhAIe potAnuM jUnuM makAna 230 rAjagAthA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADI sarasa majAno khullo oTalo banAvyo che. samagra lattAvAsIo satsaMga, sadAcAranI pravRtti kare tevA umadA hetuthI oTalAnI jamIna samarpita karI dIdhI che. tAjetaramAM zrImad rAjacaMdrajInI 150mI janmajayaMti ujavaNInAM upakramamAM amarelI AvelA pratApabhAI TolIyAe A divasomAM eTale ke jJAnapaMcamI tA. 25-10-17thI zrImad rAjacaMdra jayaMti-kArtikI pUrNimA tA. 4-11-2017 sudhI vividha kAryakramo jevA ke zrImadnAM padonuM bALako dvArA gAna, sarjaka-saMvAda dvArA tatvazIla sAhityano pracAra-prasAra, vidvAnonAM vakatavya, kAvyapATha ane vividha Ayojano karyAM hatA. zrImad rAjacaMdrajI ane mahAtmA gAMdhIjI ciMtana satra e kendrIya vicAra hato. A divasomAM amarelInA viduSI nArI, sAhityakAra, abhyAsu evA Do. kAlindIbena parIkha dvArA zrImad ane mahAtmAnAM AdhyAtmika vArtAlApa, mulAkAta, praznottarI, bhAratIya darzanomAM jaina vicAradhArA ane tenI najadikanuM sAmya dharAvatI gAMdhI vicAradhArAnI vizad evI chaNAvaTa karavAmAM AvI hatI. AdhyAtmika pathanA kavi harajIvana dAhDA ane kavi harSada caMdArANAno kAvyapATha paNa thayo hato. A lakhanAra (pareza mahetA) dvArA jarUrI evuM saMkalana karavAmAM AvyuM. tA. 4thI navembara '17nI virAma beThakamAM pratApabhAI TolIyAnA sAthI prAdhyApaka Do. vasaMtabhAI parIkhe nAdurasta tabiyata hovA chatAM hAjarI ApI beThakane aura garimAyukta banAvI dIdhI. kavayitrI pArula khakhkhara dvArA bhAvavAhI kAvyapATha karavAmAM Avyo hato. A take vividha tabakkAomAM amarelInA prabudhdha nAgariko, sarjako vAsudeva soDhA, nikhila vasANI, mahendrabhAI joSI, paMkajabhAI joSI, hArdika vyAsa, svAtibena joSI, ramAbena desAI, subhASa vyAsa, vipula vyAsa, rajanIbhAI bhaTTa vigeree sAkSIbhAve sarjaka-satsaMgano AnaMda lIdho hato. pratApabhAI TolIyA havethI amarelImAM niyamitapaNe oTalAnI sAhitya sabhA, satsaMga karavAnAM che ! je amarelI nagarane eka vizeSa lAbha che, jo letAM AvaDe to...! aMtamAM zrImad rAjacaMdrajI racita puSpamALAnAM prathama puSpanI sugaMdha sAthe virAma laIe : "rAtri vyatikramI gaI, prabhAta thayuM, niMdrAthI mukta thayA, bhAvanidrA TALavAno prayatna karajo !" pramAdanI bhAva-nidrAne tyAgatAM ApaNe AtmabhAvamAM lIna banIe. A sArIye puSpamALAnI suvAsano AnaMda-lAbha pAmIne AjanA A divasane ane sArAya jIvanane dhanya banAvIe... kavi lekhakazrI. pareza mahetA (amarelI eksapresa, 7-11-17) zrImad rAjacaMdra : jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANyuM 231
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-E beMgloranI vardhamAna bhAratI dvArA vatana amarelImAM abhUtapUrva Ayojana : yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajI 150mI janmajayaMtI utsava (1) agiyAra divasano bALa-kumAra zrImad rAjacaMdra gAna-jJAna-dhyAna-mauna zibira (2) zrImad rAjacaMdra-racita padonI vardhamAna bhAratInI sI.DI. para gAnasaMgIta spardhA (3) rAja-kavi-saMmelana : be beThakomAM amarelImAM kavizrI harSada caMdArANA, harajIvana dAphkA, Do. kAlindI parIkha, suzrI pArula khakhkhara, zrI pareza mahetA i.nI zrImadgha para kavitAo (4) zrImadbhu-sUcita AtmadhyAna prayoga dhyAna-saMgIta : pratyakSa ane sI.DI. dvArA prastuta (5) "zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhI ciMtana-satra" : be beThakomAM Do. kAlindI parIkha (kavayitrI, viduSI) ane temanA prajJAvaMta pitAzrI Do. vasanta parIkha dvArA be gahana ciMtanAtmaka apUrva pravacano : prA. pratApakumAra ToliyA ane zrI pareza mahetAnI mahat bhUmikAo sAthe prastuta A sarvAyojano jANe paramaguruono parama anugraha na Utaryo hoya, tema abhUtapUrvarUpe, kalpanAtItapaNe saMpanna thayA--lAgalagATa agiyAra divasa sudhI ! bAlaka-bAlikAoe na kevaLa ullAsabhera 'bahu puNya kerA', 'he prabhu !', ' saphLa thayuM', ' Atama bhAvanA', 'sahajAtmasvarupa' samA sarvasparzI zrImad-pado-maMtro gAyA ane guMjAvyA, tenI dhUno paNa macAvI jana haiye ne hoThe ramatAM karyA. amarelI-amaravallI eTale kavionI nagarI. aneka kaviono tyAM nitya jANe meLo jAme ! samayAbhAve anekomAMthI thoDA ja kavione A veLA cUMTIne nimaMtravA paDyA. temaNe zrImadbhunI kAvya-kRtio na mAtra peTa bharIne mANI ane guMjatI bAla-dhunomAMthI jANI, paraMtu svaracita kRtiomAM zrImadbhunA jIvanadarzanane pratidhvanita paNa karyuM ! e badhI graMthastha thaze. kavionI jema gahana abhyAsI ciMtako paNa amaranagarI ameralImAM 'chupA rustama' jema, vizALa jagatathI ajANa paDyA che, teno paricaya vizvane have thaze 232 rAjagAthA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre temanI rAjacaMdra-gAMdhI ciMtananI maulika aMtaHzrutio graMtha-prakAza pAmaze. ahIMnA satramAM paNa Do. vasaMta parIkha, DI. kAlindI parIkha, zrI pareza mahetA ane zrImadjI para pI.eca.DI. thayelA Do. ramAbena desAI jevA haju to thoDAno ja paricaya thayo, temano lAbha bRhad gujarAte pravRttamAna prabudhdha zrIma-sAhitya pravaktAo sAthe ja levA jevo che. A sarvane cUkI zakAya ? vizeSa nUtana abhiyAno-nimaNoH A utsava avasare paramakRpALu kuTira'nuM laghu pirAmiDa-dhyAna bhakti mATenuM nUtana nirmANa thayuM. haMpI zrImad rAjacaMdra AzramanI tarutala + guphA sthita ane beMgloranI jinabhAratI sthita zrImad AtmavidhA vidhApIThanA amarelI kendranuM trividha vidhA kendra khulluM mUkAyuM. prA. pratApakumAra ToliyA likhita "rAjagAthA' pustaka mudrANAdhInanuM purovacana Do. vasaMta parIkha dvArA lakhAyuM ane "zrImad rAjacaMdra kIrti stabha'nuM bhAvi bIja ropAyuM. vizvabharanI vividha zrImad ujavaNIomAM nAnIzI amarelInI amaranagarIe abhUtapUrva bhAtA pADI, (saMbaddha : be kAvyakRtiyo) - "jinendu', amadAvAda ane pra.jI. muMbaI. amarelImAM zrImad rAjacaMdrajInI janmajayaMtie sarjaka satsaMga sabhA yojAI yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajInI 150mI janmajayaMti nimitte amarelImAM pro. pratApabhAI TolIyA ane parivAra dvArA vividha prakAranA upakramo cAlI rahyAM che. jemAM tA. 29/10/17ne ravivAranA roja gAMdhI zerImAM ToLIyAnA DelAmAM khullA AkAza taLe oTalA sAhitya sabhA eTale ke sarjaka-satsaMganuM Ayojana thayuM hatuM. prAraMbhamAM pro. pratApabhAI TolIyAe pUrva bhUmikA rajU karI hatI. atithi vizeSa sarjako kavi harSada caMdAraNA, kAlindI parIkha, harajIvana dAphaDA, pareza mahetAnuM svAgata tathA smRti cihna ApI sanmAna karavAmAM Avela. zrImad rAjacaMdrajI ane mahAtmA gAMdhIjInA ciMtana, vArtAlApa para suprasidhdha sAhityakAra Do. kAlindIbena parIkha dvArA gahana abhyAsapUrNa vaktavya ApavAmAM AvyuM hatuM. A baMne mahApuruSonA tatkAlIna samaya, saMdarbha, satya, aparigraha, citazuddhi AtmakalyANa viSe vizada chaNAvaTa karI hatI. gujarAtI bhASAnA be satvazIla sarjako kavi harSada caMdArANA ane harajIvana dAkkAe prakRti, jIvanadharma, mAnavatAvAdanI racanAo rajU karI bhAvavibhora karI dIdhA hatA. A sAtvika sarjaka sabhAnuM saMcAlana pareza mahetA dvArA karavAmAM Avela. A khullA AkAza taLenI sAMdhya oTalA sAhitya sabhAmAM prabudhdha nAgariko evA svAtibena joSI, paMkajabhAI joSI, pareza jAnI, vipulabhAI amarelImAM zrImad rAjacaMdrajInI janmajayaMtie sarjaka satsaMga sabhA yojAI 233
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAsa, rajanIbhAI bhaTTa, ramAbena desAI, TolIyA parivAra sahita aneka sajjano sannArIo, bhAvikoe lAbha lIdho hato. AbhAra vidhi pro. pratApabhAI TolIyAe karI hatI. samagra TolIyA parivAre harSabhera se AgaMtukonI sarabharA, sevA karI hatI. Do. vasaMtabhAI parIkhanI upasthitimAM amarelImAM zrImad rAjacaMdrajI janmajayaMti ujavaNI aMtargata beThaka preraka pravacana tathA kAvya pATha thayA amarelI, tA. 3/11/10 amarelI eksapresa zrImad rAjacaMdrajInI 150mI janmajayaMti anvaye amarelI kendramAM TolIyA parivAra dvArA vividha upakramo rapa/10 thI 4/11 sudhI AyojIta thayela che. jemAM Aje aMtima virAma beThakamAM amarelInA vidvAna Do. vasaMtabhAI parIkha dvArA pravacanakAryakrama, bALakone protsAhana inAma, vigerenuM Ayojana che. saMkalpa pareza mahetA dvArA karavAmAM Avaze. A take kavi zrI harSada caMdArANA, Do. kAlindI parIkha, mahendrabhAI joSI, tathA prasidhdha nAgariko hAjarI Apaze. yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajInA 150mI janmajayaMti ujavaNI prasaMge. vividha spardhAonuM Ayojana amarelI, tA. 10/10/10 amarelI eksapresa vardhamAna bhAratI inTaranezanala phAunDezana jinabhAratI beMglora dvArA temanA amarelI kendra para nimna anekavidha kAryakramo paramaguru anugrahathI Ayojita karavAmAM AvyAM che. jemAM jJAnapaMcamI 25/10/17 thI zrImad rAjacaMdra jayaMti kArtika pUrNimA 4-11-17 sudhI kAryakramo raheze.(1) bALaka-bAlikAo mATe zrImad rAjacaMdra gAnajJAna-dhyAna mIna zibira - jemAM 7 thI 21 varSa vayajUthanA kanyA-kumAroe sumadhura kaMThathI gAyana karavAnuM raheze. tamAma zALA kolejoe pAMca pAMca nAma nIcenA saranAme mokalI ApavA. (2) zrImad rAjacaMdra racita gAna saMgIta pratiyogitA-vardhamAna bhAratInI rAjapada, paramaguru pada, bhaktikartavya A traNeya sI.DI. (paDatara mUlya) kharIdIne temAnAM rAgomAM gAvAnuM raheze. traNa sIDImAMthI eka eka pada cUMTIne gAvAnA raheze. zibira daramiyAna pratyakSa athavA potAnA avAjanI sIDI resDa karI pUrva preSita karI zakAze. vijetAone puraskAra uparAMta vardhamAna bhAratInAM 234 rAjagAthA
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ vividha rekorDIMgamAM sthAna maLaze. (3) rAja kavi saMmelana-svaracita eka gItA zrImad rAjacaMdra jIvanadarzana saMbaMdhI raceluM prastuta karavA nimaMtraNa che. (4) zrImadjI sUcita AtmadhyAna prayoga dhyAnasaMgIta dvArA rajU thaze. (5) zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhI ciMtana satra uparokta sarva mukata kAryakramo "paramakRpALu kuTira"nA umukta "AkAza oTalA" gAMdhI zerI ameralI para yojAze. sarva nimaMtrako ane vizeSa mAhitI mATe pro. pratApabhAI ToliyA mo. 09611231580 upara saMparka karavA vinaMtI. eka pUrva samAcAra : samAjasevAno navo rAha batAvatA pratApabhAI TolIyA-sthaLa pUjA amarelI pratAparAya ArTsa kolejanA bhUtapurva prAdhyApaka ane amarelInA vatanI hAla beMglora nivAsI kavi, lekhaka, vivecaka temaja sAhitya kSetre amarelIne gaurava apAvanAra pratApabhAI TolIyAe samAja sevAno navo rAha batAvatI umadA sevA pravRtti karI che. amarelInA gAMdhI zerImAM Avela "ToLIyAno Delo" tarIke prakhyAta sthaLe pratApabhAInuM junuM makAna Avela che. mULa amarelInA hArdasamA vistAramAM milkata kharIdanArA moM mAgyA dAma Ape tema hovA chatAM samagra lattAvAsIo khAsa karIne yuvAno, baheno, vRdhdho sahu sUryasnAna-nisargopacAra sAthe mAtra satsaMga kare ane dhArmika lAgaNI vikase tevA zubha hetuthI makAnanA AgaLanA bhAge jAhera oTalo banAvI samarpita karyo. koIpaNa prakAranA bhabhakA sivAya amarelInA kavi harSada caMdArANA, rasikabhAI zAha dvArA sthaLa pUjA karI vizALa upasthita lattAvAsIone prasAda vaheMcI saMtoSa vyakta karI A sthaLanI mahattA vadhArI. A. prasaMge rasikabhAI zAha, gorasIyA kavi pareza mahetA, mahendra joSI, kanubhAI lIMbAsIyA, ramezabhAI bosamIyA, zAMtibhAI jeThavA sameta mahAnubhAvoe hAjarI ApI hatI. tA. 3-1-2012 (divyaprakAza,amarelI) zrImad rAjacaMdra H jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANuM 235
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 te kAvyo Do. vasaMtabhAI parIkhanA viduSI suputrI Do. kAlindIbena paNa vartamAna 150mI zrImad rAjacaMdrajI jayaMtI prasaMge 29-10-17nA roja "zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhI ciMtana satra"mAM amarelI paramakRpALu kuTira AkAza oTalA para mananIya tulanAtmaka pravacana ApI gayA (A kavitA gIto sAthe) gIta H (1) 236 gIta-2 apUrva avasarano dIpa apUrva avasarano dIpa jale, ajJAna taNuM aMdhAruM TaLe, AtamabhAvanuM ajavALuM prasare, dehabhAva kharakhara khare, jUTha kAma, krodha, lobhane vaLI mohamAyA, jANe kamaLa parathI jala sare. pariSaha ane upasargano agni bhaDabhaDe, rAga-dveSa ne sarva kaSAyo baLe, paraniMdAthI DaruM ne paraduHkhe raDuM, zatru na have koI sahu mitra rahe. jina saMge jina the jinatva lahe, citta nizadina zrImanuM dhyAna dhare, deha nathI ne deha saMbaMdhI paNa nathI mArA, kevala zudhdha cetanyanI vahe sahaja dhArA. dharma nahIM kevaLa derAmAM na phkta devaLa ke na derAmAM joyo, dukAna ke vyavahAramAM dharmane pekhyo. copAsathI sahI kaiM keTalI ya barachIo, ke pAkhaMDanI nA sahI barachIo. Do. kAlindI parIkha rAjagAthA
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne lAkho sodA, lakhe jJAnanI gUDha vAto, satya-ahiMsAnA hIrA sAcavyA jAgIne rAto. vaibhave vItarAgI, sparze na jaga mAyAvI, kaSAyo sarva khare, jaLamAM jyama kamaLa tare. amarelI, 1.11.10. Do. kAlindI parIkha (mo) 9429139145 ("gaurakSA pAtra" ane "jIvana-mRti'mAMthI) gujyA guphAnA sAda anaMtanI yAtrAne mAraga guMjyA guphAnA sAda : "ApaNo saMga che jUno-purANo" rahyAM apAvI yAda ! anaMtanI yAtrAne mAraga... saMsaratI saritAne ghATe, dhoyAM zramita meM pAda; taTa nikaTanI zAMta guphAmAM zamI rahyAM avasAda ! anaMtanI yAtrAne mAraga.. "seDaram ? koNam ?" paDaghA pragaTyA, raNakyA madhura ninAda; Ahata"mAMthI "anAhata' kerA guMjI UThyA che nAda ! anaMtanI yAtrAne mAraga... hada vIMdhIne anahada jAvA, Atura mArI pAMkha; guphAnA guMjana bharI rahyAM muja, saMgatamAM saMvAda..... anaMtanI yAtrAne mAraga... (prathama guphA praveze, tuMgabhadrA taTe, asaMga guphA, ratnakUTa pahADa, hepI, 1969) (dakSiNApathanI sAdhanA yAtrA) - anaMtayAtrI guMjyA guphAnA sAda 237
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdrajInI vItarAgamArga-prabhAvaka-kSamatA darzAvato svayaMno eka spaSTa prItIti-patra muMbaI, saM. 1943 mahAzaya, 66 "huM kevaLa hRdayatyAgI chuM. thoDI mudatamAM kaMIka adbhuta karavAne tatpara chuM. saMsArathI kaMTALyo chuM. "huM bIjo mahAvIra chuM, ema mane Atmika zakti vaDe jaNAyuM che. mArA graha daza vidvAnone maLI paramezvaragraha TharAvyA che. satya kahuM chuM ke huM sarvajJa samAna sthitimAM chuM. vairAgyamAM jhIluM chuM. "duniyA matabhedanA baMdhanathI tattva pAmI zakI nathI. satya sukha ane satya AnaMda te AmAM nathI. te sthApana thavA eka kharo dharma calAvavA mATe AtmAe jhaMpalAvyuM che. je dharma pravartAvIza ja." * AzuprajJa rAjacaMdra zrImadbhu-anuyAyIone suzrI vimalAtAI ThakArano anurodha CARING & COMPASSIONATE VIMALA DEEDI AN IMPORTANT SUGGESTION TO THE JAIN SOCIETY BY - MODERN SEER & ASSOCIATE OF ACHARYA VINOBAJI AND SRI J. KRISHNAMURTI, WHO WROTE INTRODUCTORY OF SAPTABHASHI ATMASIDDHI Excerpt from the book, 'Voyage within with Vimalaji' (Vimala Thakar): By this Author : "Instrument you have become, it's an important thing. Everyone wants to be a 'CREATOR' and no one an 'INSTRUMENT', a NIMITTA..." And saying so with her silent graceful, blessingful gestures, she again peeped into silence and seemed to be extremely pleased with all humble, spiritual, musical, literary creations that took shape at these humble hands.' "How many creations " She asked. "More than a hundred cassettes-records already produced and about twenty five published-unpublished books." I hesitatingly replied. "Tremendous...! Extensively you have worked, widely you have travelled. A good deal of spread and publicity of spiritual and cultural values you have accomplished... Now the people, the society should make provisions for your future voyage, for your well being..." "You should be aptly rewarded for your untiring lifelong mission. You have carried the valuable words of Srimadji and other great Jain saints across the universe..." "You should be provided by the society with rest, relaxation and time for your own realisation now. It is quite apparent that you have worked throughout without caring for your family's well being and for your own physical comforts, health and care. How far this could go on? I experience a great deal of agony when I see your plight and sight. YOU MUST BLOOM AND BLOSSOM NOW. The Jain society, especially Srimad Rajchandraji's followers, must do something for your unusual and untiring creations..." Vimala Thakar - In personal Heart to Heart talk, 1994, Mt. Abu. 238 rAjagAthA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ vardhamAna bhAratInI adhatana janopayogI bhakti-saMgIta-sI.DI. sUci vinobA vacana "saMgIta sAdhaka paNa thaI zake che, bAdhaka paNa, bhaktajanoe bhaktibhAvanA vikasAvavAmAM teno upayoga karyo, viSayIjanoe viSayavAsanA vadhAravAmAM"- prA. ToliyAnuM preraNA strota che. potAnI A AdhyAtmika saMgIta-sAdhanAnA paripAkarUpe temaNe temanAM patnI sumitrAbahena ToliyA ane mitravRMda sAthe taiyAra karelI bhakti-saMgItanI oDiyo 'sI.DI.'nI yAdI nIce ApI che. * izopaniSad (saMskRta+hindI) OM tat sat, bhajana dhUna vinobAjInA AzIvadithI nirmita. 3 prAtaH rAgomAM. mahAvIra kathA (hindI/guja.) : kathAnI saMgItamaya rajUAta 0 gaganamaMDalameM AnaMdayAtrA : AnaMdadhanajInAM AdhyAtmika pado * pArula-prasUna (hindI+guja. pustikA saha. oDiyo bUka) : sva ku. pArula ToliyA racita ciMtanAtmaka 11 kAvyo. * bAhubalI darzana (hindI DokyumenTarI) : vizvanA sarvaprathama ahiMsaka yuddhanI bharata-bAhubalInI kathA. * prajJAvANI : prajJAcakSu Do. paM. sukhalAlajI dvArA gurudayALa mallikajIne (guja.), Do. mAlavaNiyA dvArA paM. sukhalAlajIne zraddhAMjali (hindI) rAjapada-rAjavANI (guja+hiMdI) 'bahu puNya kerA jevA zrImad - pado.' * AnaMdaloke : (hiMdI+aMgrejI) ravIndra saMgIta+anya pado * rAsagarabA-nUtana purAtana H (guja.) saraLa sumadhura prAcIna rAsa-garabA, arvAcIna kavikRtio saha. * vIroM kI bATa (hiMdI) : duHkhAyalajI, ravIndranAtha, IkabAla, anya kavionAM sarvodaya + rASTrIya gIto. . kahata kabIrA (hiMdI) : rahasyavAdI saMtanAM pado. * mahAyogI AnaMdadhana ke pada (hiMdI) : bApU-vinobAnAM priya 'rAma kaho rahamAna kaho' jevA zAstrIya rAga AdhArita bhajano. * merI bhAvanA, anubhava vANI, zabdamahimA : (hiMdI) : aneka saMtakavionA sarvopayogI pada, dohA. dhyAna-saMgItaH aMtaryAtrA (hiMdI) : ' aham' thI ' soham' - OM sudhI : saMgIta kathana saha. AtmadhyAna zibira. * gIta-gajhala : gIta-kavitta (hiMdI) 'iljAma diyA ho maujoM ko' jevI anekAMtavAdI + ciMtanIya gajhala kRtio. * Atmakhoja (hiMdI) : sumadhura saMgItayukta AtmazodhanI puraskRta kRti 'anaMta nI anuttuMna'nAM gIto : pro. pratApakumAra ToliyA ane kavitA kRSNamUrti kaMThe + sumitrA ToliyAnI komenTrI sAthe. jinavaMdanA : jinabhaktinAM pado, vANI jayarAmanA pada sAthe. * * pAMca samavAya (guja) : puruSArtha mahattAnuM bhadramuni-pravacana * zrI Atmasiddhi-zAstra + apUrva avasara (guja) : gAMdhI-guru zrImad rAjacaMdrajInI amarakRti : vividha saMgIta saha. * paramaguru pada : zrImadbhunAM 'zubha zItaLatAmaya chAMya' 'mULamAraga' 'anaMta anaMta', yamaniyama anityAdi i. sarvajana sparzI preraka pado. bhaktikartavya ' he prabhu ! he prabhu' jevA AtmanirIkSaka pada, sadgurupanAM vacano, saphLa thayuM bhava' samA bhaktipado. * maMgalASTaka-bRhatkrAMti-grahazAMti : sarva mAMgalika prasaMgo para zubha ane zAMtipradAtA saMskRta stotro pado. OMkAra nAdadhyAna: nAdabrahma+zabdabrahma + mahimAgAna - sarvamaMtra mAtA mAtRkAdhAre : 'muMDakopaniSad' ane 'yogazAstra' (hemacaMdrAcArya) - baMnenA sAra saha : OM cina gIta, * zrI bhaktAmara stotra H bhaktane amara banAvatI sarva kAlIna jina bhakti - kRti H 48 mULa + saMzodhita para saMskRta gAthA - hindI + aMgrejI komenTrI saha (saMzodhita) * zrI kalyANamaMdira stotra + pArzvanAtha stotra H jinabhaktinI prabhAvapUrNa kathA komenTrI saha bIjI saMskRta gAna kRti * zrI RRSimaMDaLa stotra H adhikArI sAdhako mATenI AtmalakSya sAdhanAnI gaNadhara gautamasvAmI viracita saMskRta kRti * zrI giranArajI sidhdhakSetra H giranArajInA mahimAyukta nema-rAjulanI romAMcaka kathAnAM gujarAtI pado gIto * rAjula-caMdanabALA : soLa mahAsatIomAMnI A be mahAprabhAvayukta sAdhikAonI preraka gItakathAo (guja) * brahmagulAla munikathA : siMha ane muni be rUponI bhAre prabhAvapUrNa hindI jomabharI satyakathAnuM gIta * spaMdana-saMvedana : sumitrA ToliyAnAM svaramAM mahAdevI, sAdhvI maMju, baccana I. hindI kavionAM aMtarasaMvedanabharyAM hindI gIto 'maMgalamaya mahAvIra' vaLatara mUlya : pratyeka rUA. 60 + ravAnagI kharca. saMparka : (mo) 09611231580 / 09845006542. sumitrA ToliyA, jina bhAratI 1580, kumAra svAmI le AuTa, beMglora - 560078. E-mail : pratapkumartoliya@gmail.com
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdrajInI eka yuga pradhAna yugapurUSa tarIkenI vizva-vizruti chatAM ghara AMgaNanAM ja keTalAka sajjano hajuye temanA pratye prazna-dRSTie jue che tyAre vartamAnanA mahapurUSone mahAprazno (A pustakanI prastAvanA ane anya ciMtanAtmaka lekhonA saMdarbhamAM) ".... taTastha ane ciMtaka bhAve zrImahnAM lakhANa vAMcyA sivAya emane viSe abhiprAya bAMdhavA ke vyakta karavA e vicArakanI dRSTimAM upahAsAspada thavA jevuM ane potAnuM sthAna gumAvavA jevuM che." - prajJAcakSu paMDitavarya Do. zrI sukhalAlajI: (prajJA saMcayana+darzana ane ciMtana) zrImadgI jJAnadazA samajyA vinA ke temanA viSe AvuM ciMtana karyA vinA aprastuta prazno ja prasarAvavAnI vartamAnanA ghaNA kathita mahatapurUSonI pravRtti che, jo e sarva munivaryo, AcAryo ke vidva6no guNajJa-guNagrAhI na hoya to temane A pustaka zAMtabhAve vAMcI-vicArI jovA vinaMtI che. jo ema na bane, zrImadrasAhityanuM saMpUrNa adhyayana na bane ne kevaLa sva-matAgraha, kevaLa kutakadhAre, AtmAnubhavano prayoga mAtra apanAvyA vagara zrImadjInI virala vItarAga mArga prabhAvanA ane chinnabhinna paraMparAnA udhdhAra mATenI zAsana dAjha pratye, bhArata ane vizlodhdhAranI bhAvanA pratye, emaNe jo vAdavivAda yukta prazno ja UThAvavA hoya, to temane sone A prati-prazno samarpita che : (1) zrImad gRhasthAzramI ? jaina darzana 15 bhede 'sidhdha' mAne che ? temAM "gRhasthaliMgI' paNa sidhdha gaNAya che ? (2) mahattva AtmajJAna-kevaLajJAna pAmavAnuM che ke kevaLa vezadhAraNanuM ? (3) vezadhAraNa paNa bAhyAMtara baMne nirgathatA yukta ke 'lakSita', dravya+bhAva saha hovuM ghaTe ne ? (4) vartamAnakALe AvI baMne prakAranI, aMdara-bahAranI nircathatA-yukta jinAjJAne pUNataH nahIM to aMzataH paNa kayA gaccha-mata saMpradAya apanAve che ? diga. ? je. ? sthAnakavAsI ? terApaMthI ? (5) prabhu mahAvIranA Atma-kendrita mULa vItarAgamArganuM pratinidhi svarUpa A sarvemAM kyAM ? (6) nizcaya-vyavahAra ne upAdAna-nimitta ubhayanuM sarvAgI, samagra saMtulita pAlana thAya che kharuM? (7) aMtarlakSya, AtmalakSyapUrvaka, bhAvasahita, jAgRta , amRtAnuSThAna evI dharmakriyA thAya che kharI ? (8) ATalA badhA gaccho, saMpradAyo, anyonyanA sukRtonI anumodanA kare che ?' gacchanA bheda bahu nayaNa nihALatA, e AnaMdaghana kathana ane "gaccha-matanI je kalpanA" zrIma-kathana zuM kahe che ? (9) AmAMnA ghaNA aMdaroaMdara lezo-kaSAyo vadhAre che ke ghaTADe che ? A saune vItarAganA mULa zudhdhAtmamArgane zodhavA-apanAvavAnI jhaMkhanA jAge che ? to temane vaMdanA. (10) zrImadrasAhityanA uparyukta taTastha adhyayana ne unmukta parizIlana karyA vinA ja temanI AzAtanA niMdA karI karmabaMdhana nathI karatA ? vartamAna zrImajI kyAM, kaI dazAmAM che te jovAnuM caitanya Telivijhana temanI pAse che? (11) "zrI Atmasiddhi zAstra' jevA saraLatama, kALajayI zrIma-graMthamAM (e gAgaramAM) jaina darzanathI ke anya koI paNa dharma-darzanathI virUdhdha-viparita zuM che ? e koI lekhathI ke zAstrArthathI siddha karI batAvaze ? vartamAnanA eka jaina mata-sthApaka pratyakSa carcAmAM A sidhdha karI zakyA nathI, bIjA eka jainAcArye potAnI AzAtanArthe lekhita kSamAprArthanA karI che ane trIjA eka kathita zAstrazabdajJAnI munivara eka eka varSathI A paDakArano pratyuttara vALI zakyA nathI ! aMte sarva praznArthIonA pratyuttaronI pratIkSA sAthe, sidhdhasama sarva jIvonI ane satapurUSonI abhivaMdanA, jemanuM yogabaLa ja A sakaLa vizvanuM zreya karanAra che. OM zAntiH zAntiH zAntiH II. - paramaguru kRpAkiraNa : pra.