Book Title: Purvaseva Dvantrinshika
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004672/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA viracita pUrvasevAdvAtriMzikA (4) zabdazaH vivecana bAramI batrIzI vivecaka : paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA viracita dvAtriMzadvAtriMzikA aMtargata pUrvasevAdvAtriMzikA zabdazaH vivecana * mULa graMthakAra tathA TIkAkAra * laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA * AzIrvAdadAtA vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. 5. pU. AcAryadeveza zrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA SagdarzanavettA, prAvacanikapratibhAdhAraka sva. pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjA tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna 5. pU. AcArya bhagavaMta zrImadvijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA * vivecanakAra mU paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA - saMkalana 0 smitA DI. koThArI * prakAzaka gItArtha, gaMgA, 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA zabdazaH vivecana vivecanakAra che paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2535 ja vi. saM. 2065 AvRtti : prathama ja nakala H 300 mUlya : rU. 65-00 para Arthika sahayoga - | zrI paramaAnaMda zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, vItarAga sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda. A rakama jJAnakhAtAmAMthI Avela che. : mukhya prAptisthAna : kAtA , ji 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phlehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * mudraka navaraMga prinTarsa AsToDIyA, amadAvAda-1. phona: (mo.) 9428500481 (ghara) 26614603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * amadAvAda : gItArtha gaMgA 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * (079) 26604911, 32911471 : prAptisthAna : * muMbaI : zrI nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI viSNu mahala, trIje mALe, garavAre pevelIyananI sAme, DI-roDa, carcageTa, muMbaI-400020. (022) 22814048 zrI lalitabhAI dharamazI 302, caMdanabALA epArTamenTa, javAharalAla naheru roDa, sarvodaya pArzvanAthanagara, jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. * (022) 25680614, 25686030 * surata H DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. * (0261) 3228623 * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. (080) (0) 22875262, (R) 22259925 zrI naTavarabhAI ema.zAha(AphrikAvALA) phleTa naM. 501, bloka-e, riddhivinAyaka TAvara, vijayanagara relve krosiMganI pAse, nAraNapurA, amadAvAda-13, * (079) 27478512 zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-2/41, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA jvelarsanI upara, malADa (I.), muMbaI-400097. * (022) 32438434 (mo.)9322264851 * jAmanagara : zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varkasa C-9, supara mArkeTa, jayazrI TokIjhanI sAme, jAmanagara-361001. * (0288) 2678513 * rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. - (0281) 2233120 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prakAzakIya - "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pa. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jainazAstromAM patharAyelAM vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM taya, vikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIryapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jainasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che, aneka zrAvako ane zrAvikAo paNa so sone yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSuo tathA zrAvaka-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pa. pU. A. bha. zrImad vijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecato chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTa nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecanonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI dRSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tattvajijJAsu mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgata kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tatvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyam jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phatehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgAnA prakAzano pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjA (moTA paMDita ma. sA.)nA vyAkhyAnanA pustako 1. Azrava ane anubaMdha 2. pudgala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra pa. pU. A. bha. zrImad vijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA (paMDita ma. sA.)nA vyAkhyAnanA temaja lekhita saMpAdita pustako 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo 2. cogadaSTisamuccaya 3. karmavAda karNikA 4. sagati tamArA hAthamAM ! pa. darzanAcAra 6. zAsana sthApanA 7. anekAMtavAda 8. praznottarI 9. cittavRtti 10. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 11. manovijaya ane Atmazuddhi 12. bhAgavatI pravrajyA paricaya 13. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 14. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, vinaya, siddhi, viniyoga) 15. jainazAsana sthApanA 16. vittavRtti 17. zrAvelDa re vAra vrata karva vidyatve 18. lokottara dAnadharma "anukaMpA" 19. praznottarI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya 21. dharmarakSA pravacana zreNI bhAga-1 22. jainazAsana svataMtra dharma ke saMpradAya ? 23. ninazAsana svataMtra dharma yA saMpradAya ? 28. Is Jaina Order Independent Religion or Denomination ? 24. Status of religion in modern Nation State theory 26. gRhajinAlaya mahAmaMgalakArI 27. zrI upadhAna mArgopadezikA 4 2 saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 1. pAkSika aticAra gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha 3. svataMtra bhAratamAM dharma parataMtra !!! (guja.) saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti 4. svataMtra bhArata meM gharma parataMtra !!!! (hindI) saMkalanakartA: dharmatIrtha rakSA samiti 5. Right to Freedom of Religion !!!!! saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti (aMgrejI) 6. rakSAdharma' abhiyAna (guja.). saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti 7. "Rakshadharma' Abhiyaan (aMgrejI) saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho Rche. 1. dharmatIrtha bhAga-1 2. dharmatIrtha bhAga-2 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke gItArtha gaMgA dvArA prakAzita ae as vivecananA graMtho - vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA ja 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana 2. adhyAtmaupaniSata prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamata parIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI zabdazaH vivecana 9. samyakatva SasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. phUpadaSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yatnaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnadvAbiMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAciMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 24. yogabhedadvAciMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAciMzikA-19 zabdazaH vivecana 26. sAdhusAmayyadvAciMzikA-6 zabdazaH vivecana 27. bhikSadvAciMzikA-27 zabdazaH vivecana 28. dIkSAdvAciMzikA-28 zabdazaH vivecana Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29. yogadaSTinI sajjhAya zabdazaH vivecana 30. kevalibhuktivyavasthApanadvAtriMzikA-30 zabdazaH vivecana 31. pAtaMjalayogalakSaNavicAradvAtriMzikA-11 zabdazaH vivecana 32. jJAnasAra zabdazaH vivecana 33. saMthArA porisI sUtrano bhAvAnuvAda ane hiMsASTaka zabdazaH vivecana 34. jinamahattvadvAtriMzikA-4 zabdazaH vivecana 35. samyagdaSTidvAtriMzikA-15 zabdazaH vivecana 36. yogalakSaNadvAtriMzikA-10 zabdazaH vivecana 37. muktiadveSaprAdhAnyadvAtriMzikA-13 zabdazaH vivecana 38. apunabaMdhakadvAtriMzikA-14 zabdazaH vivecana 39. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-1 40. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-2 41. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-3 42. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-2 43. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-3 44. yatilakSaNasamuccaya prakaraNa zabdazaH vivecana 45. devapuruSakAradvAtriMzikA-17 zabdazaH vivecana 46. tArAditrayadvAtriMzikA-22 zabdazaH vivecana 47. kutarkagrahanivRttidvAtriMzikA-23 zabdazaH vivecana 48. sadRSTidvAtriMzikA-24 zabdazaH vivecana 49. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 50. mArgadvAtriMzikA-3 zabdazaH vivecana 51. dezanAdvAtriMzikA-2 zabdazaH vivecana 52. jinabhaktidvAtriMzikA-5 zabdazaH vivecana 53. yogAvatAradvAtriMzikA-20 zabdazaH vivecana 54. yogamAhAtmyadvAtriMzikA-26 zabdazaH vivecana 55. sajjanastutidvAtriMzikA-32 zabdazaH vivecana Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dvAtriMzadvAtriMzikA' graMthanI 12mI 'pUrvasevAdvAtriMzikA'nA padArthonI saMkalanA vidyAsAdhaka vidyAne sAdhavA mATeno prAraMbha karatAM pUrve je pUrvabhUmikAnI pravRtti kare te vidyAsiddhi mATenI pUrvasevA che. tema mokSanI siddhi arthe adhyAtma Adi yogamArgamAM pravRtti karanArA sAdhako adhyAtma Adi yogamArganA prAraMbha pUrve tenI ucita bhUmikA saMpAdana karavA arthe je pravRtti kare te yogamArganI pUrvasevA kahevAya. yogamArgano prAraMbha adhyAtmathI thAya che. tethI pAMcamA guNasthAnake rahelA zrAvakathI yogamArgano prAraMbha zAstrathI svIkArAya che, tenI pUrvenI cAra dRSTimAM rahelA ane avirata samyagdaSTi jIvo je kAMI dharmanI pravRtti kare che, te sarvane pUrvasevArUpe svIkArAya che. AthI yogabindumAM apunarbaMdhakanI yama-niyamanI AcaraNAne paNa pUrvasevArUpe svIkAre che. prastuta batrIzImAM apunarbaMdhaka avasthAmAM vartatA jIvo prAraMbhika kakSAnI mokSane anukULa je ucita pravRtti kare tene pUrvasevA tarIke grahaNa karIne tenA cAra bhedo zloka-1mAM batAve che. (1) gurudevAdinuM pUjana, (2) sadAcAra, (3) tapa, ane (4) muktiadveSa. zloka-1mAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvyA pachI 'guru' zabdathI kone grahaNa karavAnA che, te zloka-2mAM batAvela che, temanuM pUjana zloka-3mAM batAvela che ane temanuM pUjana karanArAe kevuM ucita vartana karavuM joIe ? te zloka-4-5mAM batAvela che. ahIM guruvarga tarIke mAtA-pitA, kalAcArya, tenA jJAtijano ane dharmaupadeza ApanArA puruSonuM grahaNa karela che, ane teo sAthe kevuM ucita vartana karavuM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/saMkalanA joIe, tenuM varNana zloka-3 thI 5mAM karela che. dharmAdi puruSArthano bAdha thato hoya tyAre temanI AjJAnuM pAlana vivekapUrvaka gauNa karIne dharmAdi puruSArtha sAdhavA joIe tema kahela che. 2 gurunuM pUjana batAvyA pachI devanuM pUjana kevI rIte karavuM joIe te zloka-6mAM batAvela che. vaLI, AdyabhUmikAvALA jIvone madhyastha buddhi vikasAvavA arthe jyAM sudhI devatAvizeSano bodha na thAya tyAM sudhI guNavAnanI bhakti karavAno pariNAma thAya ane avicAraka rIte sva abhimata evA deva pratyenA pakSapAtano pariNAma na thAya. te mATe sarva devone namaskAra karavAnuM vidhAna zloka-7mAM karela che. vaLI, sarva devone namaskAra karavAthI AdyabhUmikAvALA jIvone kaI rIte lAbha thAya che, tenuM spaSTIkaraNa zloka-8mAM batAvela che. joke badhA devo mokSamArgane batAvanAra nathI, tethI badhAne samAna rIte namaskAra karavAnuM kaI rIte ucita gaNAya ? tevI zaMkA karIne zloka-9mAM spaSTatA karI ke AdidhArmika jIvone vizeSathI A 2Ite ja mArgaprAptirUpa phaLanI prApti thAya che. vaLI, sarva devone namaskAra karatAM karatAM arihaMta Adi devo ja vizeSa guNavALA che, anya nahi; tevo nirNaya thAya tyAre anya devo pratye dveSano tyAga karIne, arihaMtanI upAsanA karavI joIe, ema zloka-10mAM batAvela che. anya devo pratye dveSanA varjananuM kahevAthI e phalita thAya ke koIpaNa darzanamAM rahenAra jIvo hIna guNavALA hoya ke koIpaNa darzananA devo bhagavAna jevA viziSTa guNavALA na hoya, teo pratye dveSa karavAthI mahApApanI prApti thAya che. mATe svadarzana pratye avicAraka rAga ane anya darzana pratye dveSa jeo dharAve che, teo tattvanA pakSapAtI nathI; paraMtu kaSAyane paravaza che. mATe tattvanA pakSapAtI jIvoe koIpaNa darzanamAM rahelA hInaguNavALA hoya topaNa teo pratye dveSa karavo ucita nathI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/saMkalanA vaLI, zloka-1mAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvatAM gurudevAdi pUjanarUpa prathama pUrvasevAno bheda batAvyo. temAM gurudevAdinA pUjanamAM Adi padathI kone grahaNa karavAnA che, te batAvavA arthe zloka-11mAM batAvyuM, ke pAtramAM ane dInAdi vargamAM poSyavarganA avirodhathI dAna ApavuM te paNa pUjanIya evA supAtranI bhaktinA aMgarUpa che, ane tethI zloka-12mAM pUjanIya evA liMgIonuM svarUpa batAvyuM ane dinAdi varganuM svarUpa batAvyuM. zloka-12 sudhImAM prathama pUrvasevAnuM svarUpa batAvyA pachI sadAcArarUpa bIjI pUrvasevA batAve che. temAM zloka-13 ane 14mAM AdidhArmikanA sadAcAronuM vizeSa svarUpa batAve che. tyArapachI zloka-17thI 21 sudhI AdidhArmikane karavA yogya tapanuM svarUpa batAvela che. zloka-22 thI 32 sudhI muktiadveSanuM svarUpa batAvela che ane muktiaSanuM svarUpa batAvatAM mokSa bhogasaMklezathI rahita karmakSayarUpa che, tema batAvela che. mokSa sarva saMklezarahita AtmAnI sukhamaya avasthArUpa che, Ama chatAM dRDha ajJAnane kAraNe mokSa bhogasAmagrI vagarano hovAthI sukharUpa nathI, evo bodha thavAthI jIvane muktino dveSa thAya che. vaLI, jeone bhavanAM bhautika sukho pratye atyaMta rAga che, teone mokSamAM bhogasukhano abhAva hovAthI mokSa asAra jaNAya che tethI mokSa pratye dveSa varte che ane mokSa pratye dveSa hovAne kAraNe mokSane asAra kahenArA ardhavicAraka lokonAM vacano graMthakAre zloka-24-25mAM batAvela che ane mokSa pratyeno dveSa jIva mATe atyaMta anarthakArI che ane je jIvono sahajamala alpa thayo che, teone bhava pratye anutkaTa rAga varte che. tethI mokSa pratye adveSa varte che. A rIte mokSanA aSanuM svarUpa batAvyA pachI jijJAsA thAya ke sahajamala alpa thavAnA kAraNe muktiadveSa pragaTe che to te sahajamala zuM che ? tethI AtmAmAM karmabaMdhanI yogyatArUpa yoga ane kaSAyarUpa sahajamala che, te zloka-27mAM batAvela che. vaLI, A sahajamala na svIkArIe to mukta AtmA ane saMsArI AtmAmAM koI bhedanI prApti na thAya, ane saMsArI AtmAnI jema mukta AtmAmAM paNa karmabaMdhanI prApti thAya. e prakAre zloka-27mAM yuktithI sthApana karela che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAddhAtrizikA/saMkalanA tyAM jijJAsA thAya ke saMsArI jIvo karmabaMdhavALA che ane mukta jIvo kamarahita che. tethI saMsArI jIvone karmabaMdha thAya che, mukta jIvone karmabaMdha thato nathI, tema svIkArIe ane sahajamala na svIkArIe to zuM vAMdho ? tenuM yuktithI samAdhAna karatAM zloka-28mAM sthApana karyuM ke jo mukta AtmAmAM karmabaMdhanI yogyatAno kSaya na thayo hoya to mukta AtmAne paNa karmabaMdhanI prApti thAya. tethI nakkI thAya che ke saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatAno kSaya thayo nathI, mATe saMsArI jIvo karma bAMdhe che. tethI e phalita thAya ke saMsArI jIvo karmavALA che, eTalA mAtrathI karma bAMdhatA nathI, paraMtu siddhanA jIvo karatAM karmabaMdhanI yogyatArUpa vilakSaNa pariNAmavALA paNa che, mATe karma bAMdhe che, ane siddhanA jIvo karmathI baMdhAyelA nathI ane karmabaMdhane anukULa evI yogyatAvALA paNa nathI, mATe siddhanA jIvo karma bAMdhatA nathI. vaLI, saMsArI jIvomAM karmabaMdhane anukULa evI yogyatArUpa bhAvamala che. tene anya darzanakAro dikSA Adi zabdathI kahe che. te zloka-29mAM batAvela che. tethI saMsAranuM kAraNa mAtra karmano baMdha nathI, paraMtu karmabaMdhanI yogyatA paNa che, e kathana sarva darzanakAro bhinna bhinna zabdathI mAne che, tema siddha thAya che. vaLI, A karmabaMdhanI yogyatArUpa bhAvamala bhavya jIvone dUra dUranA pudgala parAvartamAM ghaNo hoya che ane prati pudgala parAvartamAM teno kaMIka hrAsa thAya che, ane yogamArganI prAptinuM kAraNa bane teTalA pramANamAM bhAvamalanI alpatA thAya che tyAre jIva caramAvartamAM Ave che tema kahevAya che; ane te bhAvamalanI alpatAne kAraNe muktiadveSa pragaTe che ane krame karIne sAmagrI maLatAM muktirAga pragaTe che, ane te muktino rAga utkarSane pAmato muktinA upAyomAM pravRtti karAvIne saMsAranA ucchedanuM kAraNa bane che. ahIM koIne zaMkA thAya ke kalyANanI paraMparAnuM kAraNa evo je muktiadveSa che, tene muktirAga svIkArIe to zuM vAMdho? tethI zloka-31-32mAM muktiadveSa muktirAgarUpa nathI, te yuktithI sthApana karela che. vaLI, muktino adveSa eka prakArano che, jyAre muktino rAga jaghanya, madhyama ane utkRSTa bhedathI traNa Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/saMkalanA 5 prakArano che, ane muktinA rAganA traNa prakAranA bhedathI ane muktinA upAyanA sevananA bhedathI nava prakAranA yogInI prApti che te zloka-31mAM vistArathI batAvela che. tethI muktirAgavALA yogInA sarva bhedonI prAptinuM svarUpa zloka-31mAM prApta thAya che ane muktiadveSa ane muktirAga krame karIne mokSanuM kAraNa che, te zloka-32mAM batAvela che. chadmasthatAne kAraNe A graMthanA vivecanamAM vItarAga paramAtmAnI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kaMI paNa lakhAyuM hoya to trividhe trividhe 'micchA mi dukkaDaM' mAMguM chuM. vi. saM. 2064, Aso suda-10 tA. 9-10-2008, guruvAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. Shi 38 - pravINacaMdra khImajI motA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/saMpAdikanuM kathana (saMpAdikAnuM kathana. lagabhaga 320 varSa pUrve saMskRta, prAkRta ane gujarAtI bhASAmAM samRddha ane vaividhya pUrNa sAhitya sarjanane kAraNe upAdhyAya yazovijayajIne 'laghu haribhadra' ke bIjA hemacaMdrAcArya tarIke oLakhavAmAM Ave che. eTaluMja nahi kalikAlamAM paNa bhadrabAhusvAmI AdizrutakevalIonuM smaraNa karAve evA e mahAna zratadhara thayA e rIte paNa oLakhavAmAM Ave che. dvAaizaddhAtrizikA graMthanI 12mI batrIzI "yoganI pUrvasevA" batrIzI che. jema koIpaNa kSetramAM prAraMbha pUrve tenI pUrvabhUmikA jarUrI che tema sAdhakane yogamArgamAM praveza karAvavA pUrve tenI ucita bhUmikA saMpAdana karavA yoganI pUrvasevAmAM praveza karavo jarUrI che. te mATe sAdhaka guru-devAdinuM pUjana kare, sadAcAranuM sevana kare, tapa kare, ane muktino adveSa hoya to ja sAdhaka adhyAtma Adi yogamArganA prAraMbha mATe adhikArI bane che tenuM suMdara nirUpaNa A graMthamAM karela che. guruvarga tarIke mAtA-pitA, kalAcArya, jJAtijano ane dharmaupadezakone grahaNa karavAnAM che ane devAdinA pUjanamAM arihaMtanI upAsanA karatI vakhate anya devo pratyenA dveSano tyAga karavAno che. vaLI, AdidhArmika jIvoe sarvadevonuM pUjana karavuM joIe, pAtramAM dAna ApavuM joIe ane dInamAM paNa vivekapUrvakanuM dAna ApavuM joIe vagere bAbatonuM pU. praviNabhAI motAe suMdara vivecana karela che. vaLI, AtmA anAdino che ane anAdikALathI AtmAmAM mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogarUpa karmabaMdhanI yogyatArUpa bhAvamala ghaNo che. je dareka pudgala parAvartamAM ghaTe che tema tema bhava pratye anutkaTa rAga pravarte che ane mokSa pratye adveSa varte che. vaLI, A muktiaddeSa muktirAgarUpa nathI tenuM yuktithI sthApana karela che. A graMthamAM satata preraNA ApavA badala pU.sA.zrI. cArunaMditAzrIjI ma.sA.no upakAra bhUlI zakAya tema nathI. mupha saMzodhana ane padArthanI spaSTatA mATe jarUrI sUcano ApavA badala pU. zAMtilAla zivalAla zAhano suMdara sahayoga maLavA badala huM dhanyatA anubhavuM chuM. graMthakArazrI ane vivecanakArazrInA AzayathI ane jinezvaradevanI AjJAthI viruddha je kAMI lakhAyuM hoya te badala micchA mi dukkaDam. A pUrvasevAbatrIzI'nuM vAMcana yogamArganA prAraMbha pUrvenI pUrvabhUmikAmAM paNa ApaNo haju praveza thayo che ke kema te jANavA mATe ApaNane mArgadarzaka bane che. A pUrvasevAnI batrIzInuM satata ciMtana-manana ane AcaraNa ApaNane saune zIdhra yogamArgamAM prAraMbha karavAmAM mArgadarzaka bane e ja apekSA. vi.saM. 2064, Aso suda-10, - smitA DI. koThArI guruvAra, 9-10-2008. 12, beMka opha InDiyA sosAyaTI, usmAnapurA, amadAvAda-380 013. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/anukramaNikA ( anukramaNikA 4-1 4-5 che , huM chuM blioka naM. viSaya pAnA naM.] 1. pUrvasevAnA cAra bhedo. 1-2 2thI 12. | gurudevAdi pUjanarUpa pUrvasevAnuM svarUpa. 3-27 guruvarganuM svarUpa. 3-4 guruvarganA pUjananuM svarUpa. guruvarga sAthe kartavya ucita pravRtti. 9-11 devonAM pUjananuM svarUpa. 11-12 AdidhArmikane sarva devo upAya. 12-14 sarva devonI upAsanAthI AdidhArmikane thatA lAbho. 14-17 sarva devone namaskAra karavAthI AdidhArmika jIvone mArganI prApti. 10-20 devaviSayaka vizeSa bodha thayA pachI guNAdhika evA devanI upAsanAnI vidhi ane anya devo pratye dveSanA varjananI vidhi. AdidhArmikane kartavya evA dAnanuM svarU5. 22-24 2. AdidhArmikane AzrayIne pAtra ane anukaMpyanuM svarUpa. 24-27 13thI 17. sadAcArarUpa pUrvasevAnuM svarUpa. 27-34 17thI 21. tamarUpa pUrvasevAnuM svarUpa. 22thI 32. muktiaddeSarUpa pUrvasevAnuM svarUpa. 45-83 mokSanuM svarUpa ane mokSamAM dveSa karavAnuM kAraNa. 4pa-47 mokSamAM aniSTa buddhi thavAnuM kAraNa. 47-50 mokSamAM veSane abhivyakta karanAra laukika vacana. 50-pa2 mokSamAM dveSane abhivyakta karanAra zAstravacana. para-pa3 20-22 11. 35-45 th 23. 24. 25. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. 28. 29. 30. pUrvasevAdrAsiMzikA/anukramaNikA bloka . | viSaya | pAnA naM.) sahajamalanI alpatAne kAraNe mokSanA aSanI prApti. pa3-paka sahajamalanuM svarUpa, sahajamala svIkAravAnI yukti. | pa1-71 sahajamala svIkAravAnI anya yukti. 91-99 sahajamalane kahenArAM anya darzananAM vacano. | 69-70 bhavya jIvomAM dareka pulaparAvartimAM sahajamalano hRAsa. muktiaSathI ane muktirAgathI kalyANanI paraMparA 70-73 muktirAgathI pRthamuktiaSanA svIkAranI yukti. muktirAgane AzrayIne nava prakAranA yogIbhedanI prApti. muktiaSamAM bhedano abhAva. muktirAga karatAM muktiadveSathI mokSanI prAptimAM vilaMba. 80-83 03-80 32. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/saMkSipta TI 1mI pUrvasevAAtrizikAnI saMkSipta TrI (1) yoganI pUrvasevA muktiadveSa gurudevAdinuM pUjana sadAcAra tapa (2) gurudevAdi rUpa yoganI pUrvasevAnuM svarUpa gurunuM pUjana devanuM pUjana supAtranI bhakti dinAdi varganI anukaMpA trisaMdhyanamana puSpa paryApAsanA vilepana avarNanuM dhUpa azravaNa, naiivaidya nAmazlAghA zobhana evA utthAna, stavana vaDe Asana arpaNa. zauca zraddhAdipUrvaka. anya darzananA devo pratye dveSanA varjanapUrvaka, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/saMkSipta TrI (3) sadAcArarUpanuM yoganI pUrvasevAnuM svarUpa yoganI pUrvasevAnA guNo 1. sudAkSiNya 10. aviruddha evA kulAcArAdinuM pAlana 2. dayALupaNuM 11. mitabhASitA 3. dInano uddhAra 12. lokaniMdita kRtyomAM apravRtti 4. kRtajJatA guNa 13. pradhAnakAryamAM Agraha 5. janApavAdabhIrUpaNuM 14. savyaya 6. guNavAna puruSamAM rAga 11. adhyayano tyAga 7. sarvatra niMdAno tyAga 16. ucita evI lokaanuvRtti 8. ApattimAM adInapaNuM 17. pramAdanuM varjana 9. satyapratijJApaNuM (4) taparUpa yoganI pUrvasevAnuM svarUpa cAMdrAyaNatapa kacchatA mRtyunatapa pApasUdanatapa eka mAsanA upavAsa maMtrasmaraNarUpa maMtrajapa bahula che. zuklapakSamAM eka saMtApana kRchUtapa eka koLiyo pAda kacchatA vadhAre ane saMpUrNa kacchatA kRSNapakSamAM eka eka koLiyo ghaTADe. (5) muktirAganA upAyanAM bhedo T 1. mRdu upAya-mRdu saMvega 4. mRdu upAya-madhya saMvega 2. madhya upAya-mRdu saMvega 5. madhya upAya-madhya saMvega 3. utkRSTa upAya-mRdu saMvega 9. utkRSTa upAya-madhya saMvega 7. mRdu upAya-utkRSTa saMvega 8. madhya upAya-utkRSTa saMvega 9. utkRSTa upAya-utkRSTa saMvega Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ zrIzaddhezvarapArzvanAthAya namaH / nama: - nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracitA svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata pUrvasevAaiziol-12 dasamI-agiyAramI batrIzI sAthe prastuta "pUrvasevAbatrIzI'no saMbaMdha : itthaM vicAritalakSaNasya yogasya prathamopAyabhUtAM pUrvasevAmAha - artha - A rIte=dasamI batrIzImAM yoganuM lakSaNa karyuM ane agiyAramI batrIzImAM pAtaMjalanA yoganA lakSaNa sAthe tenI vicAraNA karI e rIte, vicAraNA karAyelA lakSaNavALA yoganA prathama upAyabhUta pUrvasevAne kahe che-prastuta batrIzImAM kahe che - bhAvArtha : batrIzI-10mAM graMthakAre yoganuM lakSaNa batAvyuM ane te yoganA lakSaNathI yoganA vizeSa svarUpano bodha karAvavA arthe pAtaMjalaRSie karela yoganA lakSaNa sAthe potAnA karAyelA yoganA lakSaNanI graMthakAre pUrvanI batrIzImAM vicAraNA karI. have te yoganA prathama upAyabhUta evI pUrvasevA zuM che, tenA svarUpane batAvavA arthe kahe che - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-1 zloka : pUrvasevA tu yogasya gurudevAdipUjanam / sadAcArastapo muktyadveSazceti prakIrtitAH / / 1 / / anvayArtha : gurudevAvipUnana--gurudevAdinuM pUjana, savAvIra =sadAcAra, tapa =tapa, ca= ane muvatyaSa =muktiadveSa, kRti e pramANe sukavaLI, yojAca pUrvasevAyoganI pUrvasevA pravartitA =kahevAyelI che. [1] zlokArca - gurudevAdinuM pUjana, sadAcAra, tapa ane muktiadveSa, e pramANe vaLI yoganI pUrvasevA kahevAyelI che. [1] TIkA : pUrvasevA viMti-spaSTa: jArA TIkArya : zloka spaSTa che mATe TIkA nathI. bhAvArtha : koI vidyAsAdhaka vidyAnI siddhi karavAno prAraMbha kare te pahelAM tenI pUrvataiyArI rUpe pUrvasevA kare che ane tyArapachI vidyA sAdhavA mATeno prAraMbha kare che. jema vidyAsAdhaka vidyAsiddhi mATe yatna kare che, tema mokSano arthI jIva mokSanI siddhi mATe yatna kare che. vaLI vidyAsiddhino upAya jema te vidyAnI viziSTa vidhi che tema mokSasiddhino upAya yogamArga che. vidyAsAdhaka vidyAnI siddhi mATe jema vidyAnI viziSTa vidhimAM yatna kare che, tema mokSasAdhaka yogI mokSanI siddhi mATe yogamArgamAM yatna kare che; ane vidyAsAdhaka vidyAnI viziSTa siddhimAM yatna kare tenI pUrve pUrvasevAmAM yatna kare che, tema mokSasAdhaka yogI yogamArgamAM yatna kare tenI pUrve mokSanA upAyabhUta yogamArgamAM yatna Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-1-2 karavA arthe pUrvasevAmAM yatna kare che; ane vidyAsAdhaka pUrvasevAthI saMpanna thayA pachI vidyA sAdhavA mATe bese che, tema pUrvasevAnA sevanathI sAdhakanI bhUmikAthI saMpanna thayelo yogI mokSane sAdhavA arthe yogamArgamAM yatna kare che. tethI yogane sAdhavA pUrve je karAya te pUrvasevA che, ane tenA cAra bhedo che : (1) gurudevAdinuM pUjana, (2) sadAcAra, (3) tapa, ane (4) muktiadveSa. A cAre bhedo graMthakAra svayaM AgaLa vistArathI kahe che. AvA avataraNikA : pUrvazlokamAM pUrvasevAnA cAra bhedo batAvyA. tethI have te cAra bhedomAMthI gurudevAdi pUjanarUpa pUrvasevAne batAvavA arthe pUjananA viSayabhUta guruvarga koNa che, te prathama batAve che - zloka : mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mataH / / 2 / / anvayArca : mAtA pitA nIvArtha =mAtA, pitA, kalAcArya, tevAM jJAtI:=emanI jJAtiomAtA, pitA, kalAcAryanI jJAtio, tathA=ane vRddhAtharmopadAra:vRddha evA dharmanA upadeza denArA mutavRddha ane vayovRddha evA dharmanA upadeza denArA pusava satAM mata=guruvarga saMtone saMmata che. rA. zlokArca - mAtA, pitA, kalAcArya, ane emanI jJAtiomAtA, pitA, klAcAryanAM jJAtio ane vRddha evA dharmanA upadeza denArA=zrutavRddha ane vayovRddha evA dharmanA upadeza denArA, guruvarga saMtone saMmata che. rA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 TIkA H mAteti vRddhAH zrutavayovRddhalakSaNAH / guruvargo gauravavallokasamudAyaH / / 2 / / TIkArya H pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-2-3 vRddhA.....samuhAya:|| zlokamAM batAvela vRddha ane guruvargano artha spaSTa kare che - vRddho eTale zrutavRddha ane vayovRddharUpa vRddho. guruvarga eTale gauravavALo lokono samudAya=AdarapAtra evA lokono samudAya. IIII bhAvArtha : mAtA-pitA, kalAcArya temaja mAtA, pitA ane kalAcAryanA jJAtijano, zrutavRddha ane vayovRddha evA dharmano upadeza ApanArA Adara karavA yogya evA lokono samudAya guruvarga che. IIII avataraNikA : zloka-1mAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvI. temAMthI prathama prakAranI pUrvasevA gurudevAdinA pUjanarUpa che tema kahyuM. tethI jijJAsA thAya ke pUjananA viSayabhUta guru koNa che ? tethI zloka-2mAM guruvarga batAvyo - have te guruvarganuM pUjana zuM che ? te batAve che - zloka H pUjanaM cAsya namanaM trisandhyaM paryupAsanam / avarNAzravaNaM nAmazlAghotthAnAsanArpaNe / / 3 / / anvayArtha : ca asya=ane AmanuM=guruvarganuM, triptasthya namanaM=trisavthA tamana, parvapAsana=paryupAsanA, avarNAzravai=avarNavAdanuM azravaNa, nAmamnAyA= nAmanI zlAghA, utthAnAsanArthane=utthAna ane AsananuM arpaNa pUnanaM= pUjana che. / / 3 / / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-3 zlokArca - ane AmanuM guruvarganuM, trisaMdhyAnamana, paryApAsanA, avarNanuM azravaNa-guruvarganA avarNavAdanuM azravaNa, nAmanI glAghA, utthAna ane AsananuM arpaNa pUjana che. Il3II TIkA : pUjanamiti-namanaM kadAcid dravyataH tadabhAve'pi bhAvato manasyAropaNena, nAmnaH zlAghA sthAnAsthAnagrahaNAgrahaNAbhyAM, utthAnAsanArpaNe abhyutthAnAsanapradAne Agatasyeti gamyam / / 3 / / TIkArya : namanaM..sInA kyAreka dravyathI, ane tenA abhAvamAM paNa guruvarganA abhAvamAM paNa, bhAvathI manamAM AropaNa dvArA namana, sthAnamAM grahaNa ane asthAnamAM agrahaNa dvArA nAmanI zlAghA, ane utthAna ane Asana arpaNa-sanmukha AvelA evA guruvarya hoya tyAre abhyatthAna kare ane Asana arpaNa kare e pUjata che. [3] ke "tADapi'mAM 'pi'thI e kahevuM che ke guru Adi varga pAse hoya to to temane namana kare, paraMtu koIka kAraNe temano abhAva hoya topaNa bhAvathI manamAM temanA AropaNathI=upasthitithI namana kare. zlokamAM kAtiya e adhyAhAra che, te batAvavA mATe TIkAmAM "mA tasya ti mi" ema kahela che. bhAvArtha : (1) trisaMdhya namana :- zloka-2mAM batAvela guruvargane trisaMdhya namaskAra karavo te pUjana che, kyAreka te guruvarga pAse hoya to drakriyAthI temane namaskAra kare ane koIka tevA kAraNe guruvarga pAse na hoya topaNa bhAvathI temanuM smaraNa karIne temane trisaMdhyA namaskAra kare. (2) parphapAsanA - vaLI zloka-ramAM batAvelA guruvarya pAse hoya to teonI paryApAsanA kare arthAt ucita sevA-cAkarI kare, e paNa gurupUjana che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-3-4 (3) avarNa azravaNa - vaLI, zloka-2mAM batAvela guruvargano koI avarNavAda karatuM hoya to te sAMbhaLe nahi, paraMtu teno niSedha kare, ane niSedhathI paNa avarNavAda karanAra sAMbhaLe nahi to pote te sthAna choDIne cAlyA jAya, jethI guruvarga pratyeno potAno pUjyabhAva haNAya nahi. (4) nAmazlAghA - vaLI, zloka-2mAM batAvelA guruvarganA nAmanI zlAghA kare arthAt ucita sthAne temanuM nAma grahaNa kare, ane je sthAnamAM temanuM nAma grahaNa karavAthI temanI hInatA thAya tema hoya, tyAre temanuM nAma grahaNa kare nahi. Ama karavAthI paNa guruvarga pratyeno pUjyabhAva vRddhi pAme che. (5) utthAna, AsanaarpaNa - vaLI, guruvargamAMthI koIpaNa sanmukha AvelA hoya to Ubho thaI jAya ane temane besavA mATe Asanane arpaNa kare, e prakArano ucita vinaya guruvarganuM pUjana che. A prakArano ucita vinaya karavAthI vaDIlo pratyeno bahumAnabhAva haiyAmAM sthira thAya che, jethI atyaMta ucita pravRttirUpa yogamArganI pUrvabhUmikA taiyAra thAya che. NII. avataraNikA - pUrvazloka-1mAM gurudevAdi pUjArUpa pUrvasevAno prathama bheda batAvyo, ane temAM guruvarganuM pUjana zuM che, te zloka-2 ane 3mAM batAvyuM. have, guruvarganuM pUjana Avazyaka che, tema teonI sAthe anya zuM ucita pravRtti karavI joIe, jethI teonuM karAyeluM pUjana saphaLa bane ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : sarvadA tadaniSTeSTatyAgopAdAnaniSThatA / svapumarthamanAbAdhya sArANAM ca nivedanam / / 4 / / anvayArtha : svapuarthamanAvAzca=svapuruSArthano bAdha karyA vagara sarvA=haMmezAM taniSTacApavAnaniSThatA taaniSTaISTatyAgaupAdAnaniSThatA guruvargane aniSTanI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-4 tyAganiSThatA ane guruvargane iSTa evI pravRttinI grahaNaniSThatA, ca=ane sArAnAM nivedana=sAra vastunuM nivedana=sArI vastuonuM samarpaNa karavuM joIe. sA. zlokArca - svapuruSArthano bAdha karyA vagara haMmezAM guruvargane aniSTanI tyAganiSThatA, ane guruvargane ISTa evI pravRttinI grahaNaniSThatA ane sAra vastunuM nivedana=sArI vastuonuM samarpaNa karavuM joIe. ll ll TIkA : sarvadeti-svapumarthaM dharmAdikaM, abAdhya anatikramya, yadi ca tadaniSTebhyo nivRttau tadiSTeSu ca pravRttau dharmAdayaH puruSArthA bAdhante tadA na tadanuvRttipareNa bhAvyaM, kiM tu puruSArthArAdhanapareNa, atidurlabhatvAt puruSArthArAdhanakAlasyetyarthaH, sArANAM-utkRSTAnAmalaGkArAdInAM, nivedanaM samarpaNam / / 4 / / TIkArca - svapurNa ..... samarpaNam aa potAnA dharmAdi puruSArthano atikrama karyA vagara, sArabhUtanuM utkRSTa evA alaMkArAdinuM, nivedana karavuM joIe guruvargane samarpaNa karavuM joIe ema avaya che. jo temanA aniSTothI nivRttimAM ane temanI ISTaviSayaka pravRttimAM dharmAdi puruSArtho bAdha thatA hoya to temanA anuvRttipara thavuM joIe nahi, paraMtu puruSArtha ArAdhanApara thavuM joIe; kema ke puruSArtha ArAdhanAkALanuM atidurlabhapaNuM che. jo 'gharamAM 'di' padathI artha ane kAmanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha - zloka-ramAM batAvela guruvargane je iSTa hoya tevI pravRtti haMmezAM karavI joIe, ane je aniSTa hoya tevI pravRttino haMmezAM tyAga karavo joIe. A prakArano ucita viveka yogamArganI pUrvasevArUpa che. Ama chatAM guruvargane je aniSTa hoya teno tyAga karavAthI ane guruvargane je iSTa hoya tevI pravRtti karavAthI dharma, artha ane kAmarUpa puruSArthano bAdha thato hoya, to guruvargane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-4 anusaravuM ucita nathI, paraMtu puruSArthanI ArAdhanA karavAmAM tatpara rahevuM joIe; kema ke puruSArthanI ArAdhanAkALanuM atidurlabhapaNuM che. vaLI, potAnI saMpattimAM je sArabhUta alaMkArAdi che, te guruvargane samarpaNa karavA joIe. Ama karavAthI sarvatra ucita pravRtti karavAne anukULa evI jIvanI pariNati pragaTe che, jethI vizeSa prakAranI ucita pravRttirUpa yogamArganI bhUmikA niSpanna thAya che. ahIM puruSArthano artha karatAM 'dharmAdri' kahela che. tethI 'thiI arthapuruSArthanuM ane kAmapuruSArthanuM grahaNa che. vivekI puruSa dharma, artha ane kAma : e traNeya puruSArthanI te rIte ja ArAdhanA kare ke jethI paraspara bAdha na pAme. vaLI, kAmapuruSArtha paNa arthapuruSArthano vyAghAtaka na thAya, ane arthapuruSArtha paNa dharmapuruSArthano vyAghAtaka na thAya te rIte seve che, ane traNe puruSArtho ucita rIte sevavAthI krame karIne dharmapuruSArthanI zakti adhika adhika thAya che, ane jyAre dharmapuruSArtha pUrNa sevavAnI zakti Ave tyAre artha ane kAma puruSArthano tyAga karIne mAtra dharmapuruSArthanuM sevana vivekI puruSa kare che. AnAthI e phalita thAya ke je arthapuruSArtha ane kAmapuruSArtha Aloka ane paralokanA virodhI na hoya, paraMtu Aloka ane paralokanA ekAMta hitakArI evA dharmapuruSArthanI puSTinA kAraNa hoya, tevA artha ane kAmapuruSArtha vivekI puruSa sevavA joIe. A prakAranA arthane batAvavA mATe dharmAdi puruSArthane grahaNa karyA pachI=dharmAdi traNa puruSArtha grahaNa karyA pachI, TIkAmAM kahyuM ke puruSArthanA ArAdhanAkALanuM atidurlabhapaNuM che. tethI guruvarganAM sarva vacanono svIkAra karavA chatAM puruSArthaArAdhanano bAdha thato hoya to vivekapUrvaka teonA vacanono asvIkAra karavAmAM koI doSa nathI. AnAthI e phalita thAya ke jIvane mATe ekAMte mokSapuruSArtha hitakArI che, ane mokSapuruSArthanI prAptinuM ananya kAraNa dharmapuruSArtha che. vaLI, dharmapuruSArtha pUrNa rIte sevavAnI zakti na AvI hoya tyAM sudhI dharmapuruSArthanI vRddhi thAya te rIte je gRhastho arthapuruSArtha seve che, teo arthano vyaya bhogAdimAM kare che, topaNa pradhAna rIte dharmavRddhimAM kare che. AthI gRhastho prApta thayeluM dhana Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-4-5 bhagavAnanI bhakti ane susAdhunI bhaktimAM vAparIne sarvaviratinI zaktino saMcaya kare che. vaLI, bhogAdimAM paNa te rIte pravRtti kare che, jethI kramasara bhoganI vRtti kSINa thAya ane dharma sevavAnI zakti saMcita thAya. AthI dharmamAM vyAghAtaka thAya tevI bhoganI manovRtti UThe ane tenuM zamana karavAmAM na Ave to dharmanI pravRtti paNa samyapha thaI zake nahi, tethI vivekI puruSa kAmapuruSArtha paNa vivekapUrvaka seve che. joke prastuta batrIzImAM kahela cAra pUrvasevA mukhya rIte apunabaMdhakane hoya che, topaNa yogamArgano AraMbha pAMcamA guNasthAnake thAya che, tethI pAMcamA guNasthAnakanI pUrvabhUmikAmAM rahela samyam dRSTine paNa yathAyogya A pUrvasevA hoya che. vaLI, dezaviratidhara adhyAtma Adi yogonuM sevana kare che, ane tenA aMgabhUta gurudevAdinA pUjana kare che. tethI yogamArgamAM pravRtta sarva jIvone AzrayIne A gurudevAdi pUjananI vidhi che. vaLI, skUlabodhavALA apanabaMdhaka potAnA skUlabodha anusAra dharmAdi traNa puruSArthane seve che, ane samyagu dRSTi ane dezavirati zrAvaka potAnA sUkSma bodha anusAra dharmAdi traNa puruSArthanuM ArAdhana kare che, ane te traNe puruSArthanuM ArAdhana karIne aMtima phaLarUpe mokSane prApta kare che. mATe kalyANanA aMgabhUta evA traNa puruSArthano bAdha thato na hoya to mAtA-pitA Adi guruvargane je pravRtti iSTa hoya tevI pravRtti karavI joIe, ane je pravRtti aniSTa hoya tevI pravRttino tyAga karavo joIe, jethI sarvatra bhUmikA anusAra ucita pravRtti karavAnI zaktino saMcaya thAya. ll avataraNikA - vaLI, guruvarga viSayaka anya zuM aucitya che, jethI temanuM pUjana samyapha prayojanavALuM bane ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : tadvittayojanaM tIrthe tanmRtyanumatebhiyA / tadAsanAdyabhogazca tadvimbasthApanArcane / / 5 / / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pUrvasevA tAsiMzikA/bloka-5 anvayArtha - tamRtyunumiyA-temanA mRtyunI anumatinA bhayathI, tIrthe tIrthamAM, tattiyonanaM-temanA dhananuM yojata kare. talAsanAmA =temanA Asana Adino abhoga kare =ane, svasthApanArjane temanA bibanuM sthApana, arcana kare. pA. zlokArca - temanA mRtyunI anumatinA bhayathI tIrthamAM temanA dhananuM yojana kare, temanA Asana Adino abhoga kare ane temanA biMbanuM sthApana, arcana kare. paII TIkA : tadvitteti-tadvittasya guruvargAlaGkArAdidravyasya yojanaM niyogaH tIrthe devatAyatanAdau tanmRtyanumatestanmaraNAnumodanAd bhiyA bhayena, tatsaGgrahe tanmaraNAnumatiprasaGgAt / tasyAsanAdInAM-AsanazayanabhojanapAtrAdInAM abhogo'paribhogaH, tabimbasya sthApanArcane vinyAsapUje / / 5 / / TIkArya : tadittazu .... vinyAsapUne che temanA vitanuM guruvarganA alaMkAra Adi dravyanuM, tIrthamAM=devatA AyatanAdimAM, yojana karavuM-vAparavuM. ahIM prazna thAya ke guruvarganA mRtyu pachI temanuM dhana putra grahaNa kare to zuM vAMdho ? tethI kahe che - temanA mRtyunI anumatinA bhayathI-guruvarganA maraNanA anumodananA bhayathI temanuM dhana tIrthamAM niyojana kare tema anvaya che; kema ke tenA saMgrahamAMeguru AdinA mRtyu pachI temanA dhananA grahaNamAM temanA maraNanI anumatino prasaMga che. temanA AsanAdinokaguruvarganA Asana, zayana, bhojana-pAtrAdino abhoga kare arthAt potAnA bhogamAM vApare nahi, temanA bibanuM sthApana kare ane tenI pUjA kare. pA. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/zloka-5-6 bhAvArtha : zloka-3mAM guruvarganuM pUjana zuM che, te batAvyuM ane te pUjanane saphaLa karavA mATe anya zuM ucita pravRtti karavI joIe ? te zloka-4mAM batAvyuM. have guruvarga mRtyu pAme pachI zuM ucita karavuM joIe ? te batAve che - guruvarganA alaMkAra Adi dravyo tIrthasthAnamAM vApare, paNa pote grahaNa kare nahi; kema ke temanA alaMkAra Adi pote grahaNa kare to tenI prAptithI potAne kaMIka AnaMda thAya che, ane tenI prApti temanA mRtyuthI thayela che, tethI jo temanA alaMkAra Adi grahaNa kare to temanA maraNanI anumodanAno prasaMga prApta thAya. vaLI, jIvaMta evA guruvarga dvArA je Asana, zayana ke bhojana-pAtrAdino teo upabhoga karatA hatA, teno upabhoga putrAdi na kare; kema ke teno upabhoga karavAthI temanA pratye anAdarano pariNAma thAya che. vaLI, kRtajJatA guNanI vRddhi arthe temanA mRtyu pachI temanA biMbanI sthApanA kare ane temanA biMbanI pUjA kare, jenAthI kRtajJatA guNa jIve che ane vRddhi pAme che. pA avataraNikA : zloka-1mAM yoganI pUrvasevAnA cAra bhedo batAvela. temAMthI gurudevAdi pUjana prathama bheda che, ane te bhedanuM varNana karatAM gurunA pUjananuM varNana atyAra sudhI karyuM. have devonA pUjananuM varNana kare che-- zloka : 11 devAnAM pUjanaM jJeyaM zauca zraddhAdipUrvakam / puSpavinenathUpanaivedya: zomaneH stavaiH / / 6 / / anvayArtha : zomane: puSpavittepanedhUpanavedyaH stavaH-zobhana evA puSpa, vilepana, dhUpa, naivedya vaDe, zobhana evA stavana vaDe,zaucazraddhAddipUrva= zauca, zraddhAdipUrvaka, levAnAM jUnAM sevaM=devonuM pUjana jANavuM. C Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-6-7 zlokArtha : zobhana evAM puSpa, vilepana, dhUpa, naivedha vaDe, zobhana evA stavana vaDe, zauyazraddhAdipUrvaka devonuM pUjana jANavuM. * 'zodhazraddhA pUirvam'mAM 'vi' padathI dhRti, dhAraNA AdinuM grahaNa karavAnuM che. TIkA H levAnAmiti- vya: ||6|| TIkArya : zloka spaSTa che mATe TIkA nathI. IIFI bhAvArtha : upAsya evA devonuM pUjana dehanI zuddhi, cittanI zuddhi ane zraddhAdipUrvaka kare, ane te pUjana suMdara evAM puSpo, suMdara evAM caMdana Adi dravyo, uttama koTinA dhUpo ane deva AgaLa uttama koTinA naivedyanA arpaNathI kare. vaLI, upAsya evA devonA guNonI stuti dvArA pUjana kare. A rIte upAsya evA devonI pUjA karavAthI guNono pakSapAta thAya che, jethI guNavRddhinA upAyabhUta evA yogamArgane sevavAnI zaktino saMcaya thAya che. tethI devonuM pUjana yogamArganI pUrvasevA che. kaLA avataraNikA : pUvazlokamAM kahyuM ke zaucazraddhAdipUrvaka devonuM pUjana jANavuM. tyAM prazna thAya ke pUrvasevAmAM kayA devonuM pUjana karavuM ucita che ? tethI kahe che zloka H adhimuktivazAnmAnyA avizeSeNa vA sadA / anirNItavizeSANAM sarve devA mahAtmanAm / / 7 / / anvayArtha : anirNIvizeSALAM mahAtmanA=anirNIta vizeSavALA evA mahAtmAone, adhimu ivazAt=adhimuktinA vazathI-atizaya zraddhA anusArathI, vA= - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-7 13 athavA, avizeSendra=avizeSathI, sarve vA=sarva devo sava mAnyA=sadA mAnya che=upAsyarUpe mAnya che. / / 7 / / zlokArtha : anirNIta vizeSavALA evA mahAtmAone adhimuktinA vazathI= atizaya zraddhA anusArathI athavA avizeSathI, sarva devo sadA mAnya che-upAsyarUpe mAnya che. 117 / / TIkA H adhimuktiti- anirNItaH kuto'pi matimohAdanizcito vizeSaH - itaradevatApekSo'tizayo, yaisteSAM mahAtmanAM paralokasAdhanapradhAnatayA prazastAtmanAM gRhiNAM sarve devAH sadA' vizeSeNa= pAragataharihara hiraNyagarbhAdisAdhAraNavRttyA mAnyAH vA = athavA adhimuktivazAt = atizayitazraddhAnusAreNa / / 7 / / TIkArya : aniita: ..... zraddhAnusAreLa / / koIpaNa matimohanA kAraNe anirNIta arthAt anizcita vizeSavALA evA upAsaka mahAtmAne="itara devatAnI apekSAe A devatAmAM atizaya guNo che" e prakArano vizeSa jemaNe jANyo nathI evA upAsaka mahAtmAne arthAt paralokanI sAdhanAmAM pradhAnapaNuM hovAnA kAraNe prazasta pariNAmavALA gRhasthane, sarva devo sadA avizeSathI= pAragata, harihara, hiraNyagarbhAdi sAdhAraNa vRttithI mAnya che=upAsyarUpe abhimata che, athavA adhimuktinA vazathI=atizayita zraddhA anusArathI sarva devo upAsyarUpe mAnya che, ema anvaya che. IIII bhAvArtha : koIka rIte karmanA vigamananA kAraNe jeone paraloka sAdhavAnI pradhAna buddhi thaI che, teo prazasta pariNAmavALA gRhastho che. Ama chatAM bhinna bhinna darzanane mAnya evA devomAMthI kayA devo itara devo karatAM atizaya guNavALA che, teno nirNaya karavAnI sAmagrI hajI prApta thaI na hovAthI koIpaNa darzanane abhimata evA devomAM pakSapAta karIne koI eka devane upAsya svIkAre, ane = Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pUrvasevAdvAtriMzikA|zloka-7-8 anya deva upAsya nathI tema kahe, to temanAmAM madhyastha buddhi rahe nahi. tethI prakRtibhadraka evA te jIvoe jyAM sudhI devonA vizeSa svarUpanuM jJAna prApta karyuM nathI, tyAM sudhI sarva darzananA devo avizeSathI temanA mATe upAsya che. athavA potAne je deva pratye atizaya zraddhA hoya tene anusAre te deva pratye vizeSa bhakti rAkhe, topaNa tevA mahAtmAoe sarva devone upAsyarUpe mAnya karavA joIe, jethI madhyastha buddhi rahe, ane tema karavAthI ja teonI mArgAnusArI buddhi vikase, paraMtu jyAM sudhI te te darzananA devomAMthI koI devanA vizeSa guNono nirNaya na hoya tyAM sudhI avicAraka rIte potAne abhimata deva ja upAsya che, anya nahi; tevo Agraha rAkhe, to temanAmAM madhyasthabhAva vRddhi pAme nahi, paraMtu asagrahathI mati dUSita bane. vaLI, ahIM kahyuM ke koIpaNa prakAranA matimohathI jemane hajI vizeSa nirNaya thayo nathI, tevA upAsakoe sarva devonI upAsanA karavI joIe. tenAthI e prApta thAya ke upAsya devomAM kharekhara kevA guNo joIe, kevA mArganI prarUpaNA joIe; teno vizeSa bodha nahi hovAthI ane teone vizeSa bodha ka2vAnI sAmagrI prApta nahi thayelI hovAthI, ane hajI upAsyanA tevA vizeSa svarUpane jANavAne abhimukha jijJAsA nahi thayelI hovAthI, AvA jIvone upAsyanA svarUpaviSayaka matimoha varte che; ane jyAM sudhI Avo matimoha vidyamAna hoya tyAM sudhI AvA jIvo upAsyanA vizeSa svarUpane jANI zake nahi. paraMtu sarva devo saMsArathI atIta thavAno mArga batAvanArA che, vaLI teoe saMsArathI atIta thavAnA mArgane sevIne AtmakalyANa sAdhyuM che, mATe ApaNe paNa te sarvanI upAsanA karIne AtmakalyANa sAdhavuM joIe, evI jemanI buddhi thaI che evA jIvoe devanA vizeSa svarUpanI anirNIta avasthAmAM sarva devonI upAsanA karavI joIe. IIII avataraNikA : pUrvazlokamAM kahyuM ke devanA viSayamAM jeone vizeSa nirNaya nathI, tevA mahAtmAoe sarva devonI upAsanA karavI joIe. tyAM prazna thAya ke sarva devonI upAsanA kema karavI joIe ? tethI kahe che - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-8 15 zloka : sarvAn devAnnamasyanti naikaM devaM samAzritAH / jitendriyA jitakrodhA durgANyatitaranti te / / 8 / / anvayArtha - san revA-sarva devone, namasyatti namaskAra kare che, te revaM eka devane na samazrita =Azrita nathI. nikriyA nitioya te jitendriya, jita krodhavALA evA teo=sarva devane namaskAra karanArA, kutitarattika durganeetarakapAtAdi Apattione tare che. ll8 zlokArca - sarva devone namaskAra kare che, eka devane Azrita nathI, jitendriya ane jitakrodhavALA evA teo sarva devane namaskAra karanArA, durgane narakapAtAdi Apattione tare che. llcil TIkA : sarvAniti-sarvAn devAn namasyanti-namaskurvate, naikaM kaJcana devaM samAzritAH= svamatyabhinivezena pratipanavantaH, jitendriyA nigRhItahaSIkAH, jitakrodhA= abhibhUtakopAH durgANi narakapAtAdIni vyasanAni atitaranti=atikrAmanti te sarvadevanamaskAraH / / 8 / / TIkArya : sarvAn ... nama : II sarva devone namaskAra kare che, koI eka devane samAzrita nathI evA arthAt svamatinA abhinivezathI svIkAranArA nathI evA, jitendriya Indriyo upara jemano kAbU che evA, jitakrodhavALA evA teo=sarvadevone namaskAra karanArA, durgone narakapAtAdi Apattione atitare cheHoLaMge che. 10 bhAvArtha : pUrvazlokamAM kahyuM ke jeone upAsya evA deva viSayaka vizeSa nirNaya nathI, tevA mahAtmAoe badhA devone namaskAra karavo joIe. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-8-9 badhA devone namaskAra kema karavo joIe ? ethI kahe che -- jeo svamatinA abhinivezathI koI eka devano Azraya karatA nathI, paraMtu sarva devonI upAsanA kare che, teomAM vicAryA vagara upAsyanA viSayamAM pakSapAta karavAno abhiniveza nathI. vaLI, paralokanA arthI che, tethI madhyasthatAthI sarva devonI upAsanA kare che, indriyo upara saMyama rAkhe che, asaMbaddha evA krodha upara saMyama rAkhe che, upalakSaNathI anya kaSAyone paNa yathAtathA pravartAvatA nathI, tevA bhadraka prakRtivALA jIvo saMsAranA paribhramaNarUpa durgationA pAtane oLaMge che arthAt sarva devone namaskAra karavA AdinI pravRtti dvArA yogamArganI prathama bhUmikAne prApta kare che, jethI tevA jIvo sadgatinI paraMparAne kramasara prApta kare che. III avataraNikA - nanu sarve'pi na muktipradAyina iti kathamavizeSeNa namaskaraNIyA ityata sAduM - avataraNikArca - nathI zaMkA kare che ke sarva paNa devo mukti ApanArA nathI. ethI kevI rIte avizeSathI=samAna rIte namaskAra karavA yogya thAya ? ethI kahe che - sarveDaji'mAM 'mathI e kahevuM che ke koI eka deva to muktine denArA che, paraMtu sarva paNa muktine denArA nathI. bhAvArtha - je devo paripUrNa yogamArgane sevIne vItarAga sarvajJa thayA che, ane vItarAga thayA pachI mokSamArganI prApti arthe caturvidha saMghanI sthApanA kare che, evA tIrthakaro mokSane ApanArA che arthAt temanI upAsanA karavAthI ane temanA vacana anusAra yogamArgamAM pravRtti karavAthI mokSarUpa phaLa maLe che. mATe tIrthakaro ja muktine ApanArA che. mATe teo ja upAya che, anya nahi. Ama chatAM badhA devone avizeSathI upAsya svIkArIne namaskAra karavAmAM Ave to tenAthI hita kaI rIte thaI zake ? tethI kahe che -- Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdAtrizikSaI/PRTs-c Rels : cArisaJjIvinIcAranyAyAdevaM phalodayaH / mArgapravezarUpaH syAdvizeSeNAdikarmaNAm / / 9 / / manvayArtha : evaMmA rItasarva vona namasra 42vAthI gona matima re cha mema pUrvazlomA dhuM me zata, cArisajjIvinIcAranyAyAt-yArisaMpanI yAra vyAyathA AdikarmaNAm-mAvANAmone, vizeSeNa vizeSayI vizeSatA parijJAnathI mArgapravezarUpaH phalodayaH syAt bhApraveza35 no ya thAya cha. In AcoDArtha : A rIte sarvadevone namaskAra karavAthI durgone atikramaNa kare che ema pUvazlokamAM kahyuM e rIte, cArisaMjIvanI cAra nyAyathI AdikarmavALA jIvone vizeSathI-vizeSanA parijJAnathI, mArgapravezarUpa phalano udaya thAya che. IIII TIst : cArIti-cArisaJjIvinIcAranyAyAt prAgupadarzitAt evaM sarvadevanamaskAre 'nuSaGgata iSTaprAptau, tata eva zubhAdhyavasAyavizeSAt mArgapravezarUpaH zuddhadevabhaktyAdilakSaNaH phalodayaH syAt vizeSeNa anuSaGgaprAptavItarAgaguNAdhikyaparijJAnena, AdikarmaNAM prathamamevArabdhasthUladharmAcArANAM / te hyatyantamugdhatayA kaJcana devatAvizeSamajAnAnA vizeSavRtteradyApi na yogyAH, kiM tu sAmAnyarUpAyA eveti / / 9 / / TImArtha : cArisa ..... eveti / / mA zatapUrvathAmA dhuM se zata sahayone namaskAra karavAmAM anuSagathI ISTanI prApti thaye chate, pUrvamAM batAvela Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-9 cArisaMjIvanIcAracAyathI AdidhArmikone= prathama ja AraMbha karAyelA zUladharmanA AcAravALAone, vizeSathI anukaMgathI prApta vItarAganA guNonA AdhikyanA parijJAnathI, zuddhadevanI bhajyAdi lakSaNa mArgapravezarUpa phalodaya thAya che. TIkAmAM kahyuM ke A rIte sarvadevanA namaskAramAM anuSaMgathI ISTanI prApti thaye chate phalodaya thAya che. tyAM prazna thAya ke sarvadevone namaskAra karavAmAM anuSaMgathI iSTanI prApti kaI rIte thAya ? emAM hetu kahe che - tenAthI ja=sarvadevone namaskAra karavAthI ja, zubha adhyavasAyavizeSa thavAne kAraNe=vizeSa bodhanA abhAvakALamAM koI deva pratye pakSapAta karyA vagara madhyastha buddhithI badhAnI upAsanA karavArUpa zubha adhyavasAyavizeSa thavAnA kAraNe, anuSaMgathI ISTanI prApti thAya che, ema avaya che. ahIM prazna thAya ke mokSane ApanArA vItarAgadeva che, anya nathI; chatAM sarvadevane namaskAra karavAthI teone zubha adhyavasAya thAya che, ema kema kahyuM ? ethI kahe che - atyaMta mugdhapaNuM hovAne kAraNe koI devatAvizeSane nahi jANatA arthAt sarvadarzanamAM rahelA upAsya evA devatAomAMthI koI devatAvizeSatA svarUpane nahi jANatA, teo-AdidhArmika jIvo vizeSa vRttine pakSapAta vRttine haju paNa yogya nathI=pakSapAta vRttithI vizeSa devanI pUjA karavA mATe haju paNa yogya nathI, paraMtu sAmAnyarUpa javRttithI devatAnI upAsanA karavA yogya che, ethI sarva devone namaskAra karavAthI zubha adhyavasAya thAya che, ema avAya che. II bhAvArtha : AdidhArmika jIvo eTale pahelI cAra dRSTimAM rahelA ane samyakatvane nahi pAmelA jIvo, ane AvA jIvone jyAM sudhI anya darzananA upAsya devo karatAM jainadarzananA upAsya devomAM kaI jAtanI vizeSatA che, tenuM jJAna na thAya tyAM sudhI madhyastha buddhithI sarvadevone namaskAra kare, tenAthI ja teone zubhaadhyavasAyavizeSa thAya che arthAt avicArakarUpe koI upAsya devano Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-9 pakSapAta karavArUpa azubha adhyavasAya thato nathI; paraMtu sarvadeva saMsArathI nistArano mArga batAvanArA che ane svayaM saMsArathI nistArane pAmelA che, tevI buddhipUrvaka sarvane namaskAra kare to badhA devone namaskAra karavAnA anuSaMgathI viziSTa evA vItarAgadevane paNa namaskAra karavAnuM prApta thAya, vaLI te te darzanavALA yogIo pAse jaIne devanA svarUpane jANavAnI jijJAsA paNa thAya, ane te rIte badhA devonA svarUpane jANavAnI jijJAsAnA anuSaMgathI vItarAganA svarUpane paNa jANavAnI jijJAsA thAya; ane te rIte prayatna karavAthI jyAre anya devo karatAM vItarAganA guNonA AdhikyanuM parijJAna thAya, tyAre teone A ja deva kharekhara, bhaktipAtra che tevuM jJAna thAya che. tethI zuddha evA vItarAgadevanI bhakti AdirUpa mArgamAM teono praveza thAya che, jethI zuddha mArganI prAptirUpa phaLanI prApti thAya che. ahIM jijJAsA thAya ke AdidhArmika jIvo prathamathI ja vItarAgamAtrane namaskAra kare ane anya devone namaskAra na kare to zuM vAMdho ? tethI kahe che - AdidhArmika jIvo devatAnA svarUpanA bodhanA viSayamAM atyaMta mugdha che arthAt upAsya devanuM pAramArthika svarUpa kevuM hovuM joIe, ane upAsya devothI batAvAyelo mokSamArga kevo hovo joIe ? teno paramArthathI nirNaya karI zake tevI buddhi vikaselI nathI, paraMtu saMsArathI para thavA mATe ahiMsA Adi vrato ane tapAdi AcaraNA karavI joIe, evI buddhimAtrathI dharma karavA mATe sanmukha thayelA che. tethI jyAM sudhI upAsya devatAnA svarUpavizeSane jANatA na hoya tyAM sudhI "A ja devatA upAya che, anya nahi" e prakAranI vizeSa pravRttine mATe hajI yogya nathI, paraMtu sAmAnyathI sarva devatAone upAsyarUpe svIkAre to ja tattva pratyenA pakSapAtarUpa teonI madhyastha buddhi vRddhi pAme che; ane sarva devone namaskAra mAtra karIne teo saMtoSa pAme tevA nathI, paraMtu tattvanI jijJAsAthI, te te darzananA upAsya evA devanA svarUpane ane te te darzananA devatAo dvArA banAvAyela yogamArganA svarUpane jANavA mATe paNa zakti anusAra yatna kare che. tethI te prakAranA yatnathI jyAre vItarAganA guNaAdhikyanuM parijJAna thAya tyAre sarvajJae batAvelA mArga pratye teone ruci thAya che, ane zuddha evA sarvajJa vItarAgadevanI bhaktino pariNAma thAya che, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-9-10 ane temaNe batAvelA mArgane vizeSa vizeSa jANavA mATe ane sevavA mATe yatna thAya che. tethI sarvadevonA namaskAranA anuSaMgathI AdidhArmika jIvono mArgamAM praveza thAya che. A mArgano praveza cArisaMjIvanI cAra nyAyathI thAya che, ema kahyuM. tethI e prApta thAya ke jema baLada cAro carato hato ane saMjIvanI carato na hato, tevA baLadane cAro carAvanAra strI vidyAdharanA vacanathI te vRkSanI nIce rahela sarva cAro carAve che. tadaMtargata saMjIvanI paNa prApta thavAthI baLada evo te puruSa puruSarUpe thAya che. tema AghabhUmikAvALA jIvo tattvajijJAsApUrvaka sarva devone namaskAra karatA hoya, ane svabodhane anusAra tattvane jANavA mATe yatna karatA hoya, to te te darzanamAM kahelA te te darzananA devonuM svarUpa jANe, tema vItarAganA svarUpane paNa jANe, ane potAnI buddhi anusAra vItarAganA svarUpane jANIne ane vItarAge batAvelA ahiMsAdi dharmanA paramArthane jANIne, anya darzana karatAM bhagavAnanuM zAsana aNizuddha tattvane batAvanAruM che tevo bodha thAya tyAre, zuddha evA vItarAgadeva pratye bhaktivALA thAya che, ane tethI anya devonI upAsanA choDIne, vItarAganA pAramArthika svarUpane jANIne temanA pratye bhaktivALA thAya che, ane temanA vacanaanusAra yogamArganI pravRtti karIne tevA jIvo vItarAganA zAsanarUpa mArgamAM praveza pAme che. tethI jema cAro caratAM caratAM te baLadane anuSaMgathI saMjIvanI prApta thavAthI te baLada maTIne puruSa thayo, tema AghabhUmikAvALA jIvo sUkSma bodha nahi hovAthI baLada jevA hoya che, paraMtu sarvadevonI bhakti karavAnA anuSaMgathI vItarAganA guNonA AdhikyanuM parijJAna thAya che tyAre baLadabhAvano tyAga karIne puruSabhAvane pAme che. III avataraNikA : zloka-7mAM kahyuM ke jeoe vizeSano nirNaya karyo nathI, tevA AdidhArmika jIvoe sarvadevone namaskAra karavo joIe, ane tyArapachI zloka-8-9mAM kahyuM ke AdidhArmika jIvone te rIte karavAthI ja hitanI prApti thAya che. have jeoe devatAnA svarUpano vizeSa bodha karyo che, temane zuM karavuM ucita che ? te batAvatAM kahe che - Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-10 bloka : adhijJAtavizeSANAM vizeSe'pyetadiSyate / svasya vRttavizeSe'pi pareSu dveSavarjanAt / / 10 / / anvayArtha : svIkasvanuM potAnuM, vRttavizeSast=vRtavizeSa hovA chatAM paNa atya devo karatAM potAnA AcAra adhika hovA chatAM paNa, parepu=paramAM-pote jenI bhakti kare che tenAthI anya devomAM, hepavarSanA--SanA varjanathI yajJAtavazeSAnAM adhijJAta vizeSavALA jIvoe upAsya devanuM svarUpa jemaNe vizeSathI jAgyuM che tevA jIvoe, vizeSa dhyeSyite-vizeSamAM paNa A IcchAya che-arihaMta AdimAM paNa pUjana icchAya che. 10 zlokArtha : svanuM potAnuM, vRttavizeSa hovA chatAM paNa anya devo karatAM potAnA AcAra adhika hovA chatAM paNa, paramAM pote jenI bhakti kare che tenAthI anya devomAM, dveSanA varjanathI, adhijJAta vizeSavALA jIvoe= upAsya devanuM svarUpa jemaNe vizeSathI jANyuM che tevA jIvoe, vizeSamAM paNa-arihaMta AdimAM paNa, A=pUjana IcchAya che. ll10mAM TIkA : adhIti-adhijJAto vizeSo-guNAdhikyaM yasteSAM, vizeSe'pyarhadAdau etat= pUjanamiSyate pareSu-pUjyamAnavyatirikteSu, dveSasya-matsarasya varjanAt, svasya= AtmanaH, vRttavizeSe'pi-AcArAdhikye'pi sati, devatAntarANi pratItya / / 10 / / TIkArca - thijJAto ... pratItva adhijJAta che vizeSa-guNaAdhikya jemanA vaDe teo adhijJAta vizeSavALA che, ane tevA jIvonuM vizeSamAM paNa=arihaMta AdimAM paNa, A=pUjana IcchAya che kartavyarUpe IcchAya che. kevI rIte arihaMta AdimAM pUjana kartavyarUpe icchAya che, te spaSTa kare che - Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-10-11 potAnuM vRttavizeSa hovA chatAM paNa=devatAntarone AzrayIne potAnuM AcAranuM adhikapaNuM hovA chatAM paNa, parama=pUjyamAna evA arihaMta Adi devothI vyatirikta evA paramAM, dveSatA=matsaranA varjanathI pUjana icchAya che, ema anvaya che. [10mAM bhAvArtha : zloka-1mAM gurudevAdinA pUjanarUpa pUrvasevAno prathama bheda batAvyo. zloka-9mAM devonuM pUjana kaI rIte karavuM joIe, te batAvyuM. tyArapachI pUrvasevA karanAra AdidhArmika jIvoe sarvadevonuM pUjana karavuM joIe, te batAvyuM; kema ke AdidhArmika jIvo jyAre devatAvizeSanuM svarUpa jANatA na hoya tyAre sarvadevone namaskAra kare to teonuM gurudevAdinuM pUjana yogamArganI pUrvasevA bane. have pUrvasevA karanArAmAMthI paNa keTalAka jIvo anya darzananA devo karatAM arihaMta Adi devonA vizeSa guNo kayA che, tenuM jJAna dharAvatA hoya tevA jIvoe sarvadevonuM pUjana choDIne arihaMta AdinuM pUjana karavuM ucita che, ane te paNa pUjana anya devo pratye dveSanA varjanapUrvaka karavuM joIe; kema ke bhagavAnanA zAsanane pAmIne anya devonA je AcAronuM varNana, te te darzanamAM prApta thAya che, tenA karatAM jainazAsanane pAmIne pote UMcA AcAro sevatA hoya, topaNa potAnAthI hIna AcAravALA evA anya darzananA devo pratye SanA varjanapUrvaka arihaMta AdinI upAsanA karavI ucita che. 10nA avataraNikA : zloka-1mAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvI. temAM gurudevAdi pUjanarUpa pUrvasevAnuM atyAra sudhI varNana karyuM. tyAM gurudevAdi pUjanarUpa pUrvasevAmAM rahela "Adi' zabdathI prApta avya pUjanIyane AzrayIne kahe che - A avataraNikA yogabiMdumAM A pramANe che tethI te pramANe karela che. zloka : nAturApathyatulyaM yaddAnaM tadapi ceSyate / pAtre dInAdivarge ca poSyavargAvirodhataH / / 11 / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-11 anvayArtha : 2 ane, yAnaM=je dAna na mAtarApathyanutyaM Aturane apathya tulya nathI rogISTane apathya ApavA jevuM nathI, tapa te paNa, pAtre lInA iva = pAtramAM ane dInAdi vargamAM, poSavavirodhata:kapoSyavarganA avirodhathI rUdhyate=IcchAya che. ||11|| zlokArtha : ane je dAna Atune apathyatulya nathI rogISTane apathya ApavA jevuM nathI, te paNa pAtramAM ane dInAdi vargamAM poSyavarganA avirodhathI IcchAya che. ll11TI TIkA : neti- yat AturApathyatulyaM jvarAdirogavidhurasya ghRtAdidAnasadRzaM muzalAdidAnaM, dAyakagrAhakayorapakAri na bhavati taddAnamapi ceSyate pAtre dInAdivarge ca-poSyavargasya mAtApitrAdipoSaNIyalokasyAvirodhato=vRtteranucchedAt / / 11 / / TIkArya : vat .... vRtteranuSThAt Aturane apathyatulya javarAdirogathI yuktane ghI AdinA dAna jevuM, dAyaka ane grAhaka baMnene apakArI evuM je muzalAdidAna nathI, te dAna paNa pAtramAM ane dInAdivargamAM poSyavarganA mAtA-pitAdi poSaNIya lokatA, avirodhathI=vRttinA anucchedathI = AjIvikAnA anucchedathI IcchAya che. 11aaaa. bhAvArtha - zloka-1mAM kahela yoganI pUrvasevA jema gurunuM pUjana ane devanuM pUjana che; tema supAtranI bhakti ane dInAdivarganI anukaMpA paNa che; ane pAtramAM ane dInAdivargamAM te dAna kevuM hovuM joIe, te prastuta zlokamAM batAve che. jema rogIne apathya vastu ApavAmAM Ave to te dAna tenA ahitanuM kAraNa che, tema pAtramAM ke dInAdivargamAM je dAna ApavAmAM Ave te AraMbha-samAraMbhanuM sAdhana evuM muzalAdinuM dAna karavAmAM Ave to ApanAra ane lenAra baMnenA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-11-12 ahitanuM kAraNa che, kema ke lenAra vyakti te AraMbha-samAraMbhanA sAdhananA abhAvamAM te prakArano AraMbha-samAraMbha na paNa kare, ane te prakAranI AraMbhasamAraMbhanI sAmagrI koIe Apela hoya to teno AraMbha-samAraMbhamAM upayoga kare, jenAthI lenArane te AraMbhanA pravRttikALamAM vizeSa prakAranA karmabaMdhanI prApti thAya, ane ApanAra vyakti te AraMbhanI sAmagrI ApIne tenA AraMbhamAM sahAyaka thavAnA kAraNe karma bAMdhe. tethI tevA AraMbha-samAraMbhanI sAmagrI pAtramAM ke dInAdivargamAM ApavI joIe nahi; paraMtu pAtrane ucita pravRtti karavAmAM sahAyaka thAya, ane dInAdivargane AjIvikAmAM sahAya thAya tevuM dAna ApavuM joIe, jethI AjIvikAnA abhAvakRta klezanuM nivartana thAya. vaLI, A dAna paNa potAne poSaNIya evA lokonI AjIvikAno uccheda na thAya te rIte ApavuM joIe. AdyabhUmikAvALA jIvono A prakArano dAna ApavA viSayaka ucita vyavahAra yogamArganI pUrvabhUmikAnI niSpattinuM kAraNa che. /11thI avataraNikA : pUrvagAthAmAM kahyuM ke pAtramAM ane dInAdivargamAM vivekapUrvakanuM dAna pUrvasevArUpe IcchAya che. tethI have te dAnanA viSayabhUta pAtra koNa che ane dInAdivarga koNa che, tenuM svarUpa spaSTa kare che - zloka : liGginaH pAtramapacA viziSya svakriyAkRtaH / dInAndhakRpaNAdInAM vargaH kAryAntarAkSamaH / / 12 / / anvayArtha : niAina =liMgio-saMyamavezane dhAraNa karanArA,pAtra=pAtra che.viziSTa svatriAvRtaH=vizeSathI svakriyAne karanArA-svazAstramAM kahevAyelA anuSThAnamAM apramatta, apaca=apAcaka=AraMbha-samAraMbha nahi karanArA pAtra che. jAntara kSama:=kAryAntaramAM asamartha bhikSAthI atirikta AjIvikAnA hetu evA vyApAra karavAmAM asamartha evo, kinAncapInAM =dIna, aMdha ane kRpaNa Adino varga pAtra che. 12 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-12 zlokArca - liMgio saMyamavezane dhAraNa karanArA pAtra che. svaktiAne karanArA svazAstramAM kahevAyelA anuSThAnamAM apramata, apAyaka=AraMbha-samAraMbha nahi karanArA, vizeSathI pAtra che. kAryAntaramAM asamarthabhikSAthI atirikta AjIvikAnA hetu evA vyApAra karavAmAM asamartha evo dIna, aMdha ane kRpaNa Adino varga pAtra che. ll1aaaa TIkA : liGgina iti-liGgino-vratasUcakatathAvidhanepathyavantaH, sAmAnyataH pAtraM AdidhArmikasya, viziSya-vizeSato'pacAH svayamapAcakAH, upalakSaNAt parairapAcayitAraH pacyamAnAnanumantArazca, svakriyAkRtaH svshaastroktaanusstthaanaapramattA, kut - "vratasthA liGginaH pAtramapacAstu vizeSataH / siddhAntavarodhena vartanta ke seva da" i || (co.vi. 222) dInAndhakRpaNAdInAM vargaH samudAyaH kAryAntarAkSamo-bhikSAtiriktanirvAhahetuvyApArAsamarthaH, yata uktaM - "dInAndhakRpaNA ye tu vyAdhigrastA vizeSataH / ni:svA: vintarIza to di mIttala:" III (co.viM. 22) rUti ! dInAH kSINasakalapuruSArthazaktayaH, andhAH nayanarahitAH kRpaNAH svabhAvata vasatAM pAsthAnaM vyathAsto: =STacAmUtA, niHsvA=nirNanA sArA TIkArya : niIino .... nirdhanA: 1 liMgio=vratanA sUcaka evA tevA prakAranA vastro dhAraNa karanArA sAmAnyathI AdidhArmikane pAtra che. pAkakriyA nahi karanArA=svayaM apAcaka, upalakSaNathI bIjA vaDe pAkakriyA nahi karAvanArA ane pAkakriyAnI anumodanA nahi karanArA, ane svakriyAne karanArA=potAnA zAstramAM kahevAyelA anuSThAnamAM apramatta tyAgIo Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 pUrvasevAdvAaizikA/zloka-12 AdidhArmikane mATe viSezathI pAtra che, ema atraya che. te kahevAyuM cheH AdidhArmikane AzrayIne pAtranuM svarUpa zlokanA pUrvArdhamAM batAvyuM te yogabindu zloka-122mAM kahevAyuM che - vratamAM rahelA ligio pAtra che. vaLI, pAka nahi karanArA jeo svasiddhAntanAM avirodhathI sadA ja varte che, teo vizeSathI pAtra che." kAryAntaramAM asamartha=bhikSAthI atirikta nirvAhanA hetu evA vyApAramAM asamartha dIna, aMdha ane kRNAdino varga che samudAya che=kRpaNAdino varga anukaMpAnuM pAtra che. je kAraNathI yogabindu zloka-123mAM kahevAyuM che - "dIna, aMdha ane kRpaNa. vaLI jeo vizeSathI vyAdhigrasta che ane nirdhana che. jeo kriyAntaramAM asamartha che, emano samudAya mIlaka che-dInAdino varga che." 'ti' zabda uddharaNanI samApti mATe che. uddharaNamAM Apela dinAdinuM svarUpa spaSTa kare che - kSINa sakala puruSArtha zaktivALA dIna che=dharma, artha ane kAma traNe prakAranA puruSArtha sAdhavAne asamartha dIna che. nayanarahita aMdha che, svabhAvathI ja saMtone kRpAnuM sthAna kRpaNo che, kuTyAdithI abhibhUta vyAdhigrasta che, niHsvA=dhana vagaranA che. 12aa bhAvArtha : AdidhArmika jIvo prAya: yoga mArga viSayaka vizeSa bodhavALA hotA nathI, topaNa prakRtibhadrakatAnA kAraNe dAnAdi ucita AcAro sevanArA hoya che. tevA jIvone pAtrApAtrano jyAM sudhI vizeSa bodha na hoya tyAM sudhI sAmAnyathI tyAgane sUcavanArA vastradhArI sAdhuo, saMnyAsI vagere sarva bhaktipAtra che; ane jeo potAnA darzana anusAra AcAro pALavAmAM apramatta hoya, bAhya AraMbha-samAraMbhathI nivRtta hoya, bIjA pAse AraMbha-samAraMbha karAvatA na hoya ane AraMbha-samAraMbhanI anumodanA karanArA na hoya tevA tyAgIo vizeSathI bhaktine pAtra che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA|zloka-12-13 ahIM 'apAcaka' kahevAthI sarva AraMbha-samAraMbhanuM grahaNa che, ane upalakSaNathI karAvaNa ane anumodananuM grahaNa che. tethI jeo AraMbha-samAraMbha vagara jIvanArA hoya teonI vizeSathI bhakti karIne AdidhArmika jIvo tyAga pratyenA pakSapAtavALA thAya che. vaLI, AdidhArmika jIvo prakRtithI dayALu hoya che. tethI dInAdi pratye anukaMpAthI dAna Ape che. te dInAdino varga koNa che, te prastuta gAthAmAM batAvela che. jeo bhikSAnI pravRttithI anya pravRtti dvArA AjIvikA karavA mATe asamartha hoya teo dInAdino varga che. vaLI, TIMkAmAM kRNano artha karyo ke jeo saMtapuruSone svabhAvathI ja kRpAnuM sthAna che teo kRpaNa che. tethI e prApta thAya ke je uttama prakRtivALA hoya tevA saMtapuruSone puNyahIna jIvo pratye dayAno pariNAma thAya che. ane AdidhArmika jIvo tevA puNyahIna jIvone anukaMpAthI dAna Ape che. ||1|| 27 avataraNikA : zloka-1mAM yoganI cAra prakAranI pUrvasevA che tema kahyuM. tethI zloka-2thI atyAra sudhI te cAra prakAranI pUrvasevAmAMthI gurudevAdi pUjanarUpa prathama pUrvasevAnuM varNana karyuM. have kramaprApta 'sadAcAra' rUpa yoganI pUrvasevA batAve che zloka H sudAkSiNyaM dayAlutvaM dInoddhAraH kRtajJatA / janApavAdabhIrutvaM sadAcArAH prakIrtitAH / / 13 / / anvayArtha : suvAkSivRM=sudAkSiNya, cAturUM=dayALupaNuM vInoddhAra:-dInano uddhAra, nRtajJatA=kRtajJatA, nanApavAvamIrutyuM=janaapavAdanuM bhIrupaNuM savApArA:= sadAcAra prItitAH-kahevAyA che. / / 13 / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-13 zlokArtha : sudAkSiNya, dayALupaNuM, dInano uddhAra, kRtajJatA, janaapavAdanuM bhIrupaNuM sadAcAra kahevAyA che. ll1all TIkA : sudAkSiNyamiti-sudAkSiNyaM gambhIradhIracetasaH prakRtyaiva parakRtyAbhiyogaparatA, dayAlutvaM nirupadhiparaduHkhaprahANecchA, dInoddhAro=dInopakArayatnaH, kRtajJatAH= parakRtopakAraparijJAnaM, janApavAdAnmaraNAnniviziSyamANAd bhiirutvN=bhiitbhAva: rUA. TIkArya : sulakSaNaM... matabhAvaH | sudAkSiNya=gaMbhIra, ane dhIra citavALAnI prakRtithI ja parakRtyanI abhiyogaparatA arthAt bIjAnA hitane anukULa evAM kRtyo karavAmAM tatparatA, dayALupaNuM=nirupadhi paradu:khanA nAzanI IcchA=koIpaNa jAtanA saMbaMdharUpa upAdhi vagara bIjAnAM duHkhono nAza karavAnI icchA, dInano uddhAra=dInanA upakAramAM yatna, kRtajJatA para vaDe karAyelA upakAranuM parijJAna=para vaDe potAne thayelA upakAranuM avismaraNa, liviMziSyamAna evA maraNarUpa janaapavAdathI=maraNatulya evA janaapavAdathI, bhIrupaNuM bhItabhAva che. [13 bhAvArtha - prastuta zlokamAM pAMca sadAcAro batAvelA che : (1) sudAkSiNya :- yogamArgane prApta karI zake tevA abhimukhabhAvavALA jIvo karmanI laghutAthI uttama prakRtivALA hoya che. tethI dareka pravRtti gaMbhIratApUrvaka vicArIne kaSAyothI AkuLa thayA vagara dhIratApUrvaka kare tevA cittavALA hoya che, tevA cittavALA jIvo prakRtithI ja bIjAnuM hita thAya tevAM kRtyo karavAmAM tatpara hoya che. A temano sudAkSiNya guNa che. (2) dayALupaNuM:- yogamArganI pUrvabhUmikAne pAmelA jIvo prakRtithI dayALu svabhAvavALA hoya che. tethI koIpaNa jIvanAM koIpaNa prakAranAM duHkho jue to Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-13-14 duHkho nAza karavAnA abhilASavALA thAya che. A AdidhArmika jIvonuM dayALupaNuM che. (3) dInano uddhAra :- jeo puNyahIna che ane sArI bhogasAmagrI pAmyA nathI, ane dharma-artha ane kAma puruSArtha sAdhI zake tevA nathI. teo dIna che. ane tevA dInone upakAra thAya tevo yatna AdidhArmika jIvo karatA hoya che. (4) kRtajJatA guNa - para vaDe potAne koIpaNa prakArano nAno paNa upakAra thayo hoya tenuM avismaraNa rahe tevI uttama prakRti e kRtajJatA guNa che, ane AvA kRtajJatA guNavALA AdidhArmika jIvo hoya che. (5) janaapavAda bhIrupaNuM :- maraNathI vizeSatA vagaranuM evuM janaapavAdabhIrupaNuM che, e prakAranA mArgAnusArI bodhavALA AdidhArmika jIvo hoya che. tethI lokomAM potAnuM kharAba dekhAya tevI koI pravRtti karatA nathI. A prakAranuM janaapavAdabhIrupaNuM AdidhArmika jIvomAM hovAthI lokaviruddha evAM koI kRtyo teo karatA nathI. I1all avataraNikA : vaLI, AdidhArmikatA avya sadAcAro batAve che - zloka : rAgo guNini sarvatra nindAtyAgastathApadi / adainyaM satpratijJatvaM sampattAvapi namratA / / 14 / / anvayArtha : rAjA ni=guNavAna puruSamAM rAga, sarvatra=jaghanya, madhyama ane uttama jIvo viSayaka nittvatyiA =niMdAno tyAga, sApari mayaM ApattimAM adInapaNuM, sarvAti vaM=sampratijJApaNuM svIkArAyelI kriyAnuM nirvAhapaNuM nathI ane sattAvA namratA=saMpattimAM paNa namratA (sadAcAro) che. ll14nA zlokArca - guNavAna puruSamAM rAga, sarvatra jaghanya, madhyama ane uttama jIvo viSayaka niMdAno tyAga, ApattimAM adInapaNuM, satpatijJapaNuMka Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pUrvasevAdvAtrizikA/zloka-14 svIkArAyelI kriyAnuM nirvAhapaNuM ane saMpattimAM paNa namratA (sadAcAro) che. ll14ll TIkA : rAga iti-guNini-guNavati puMsi raagH| sarvatra jaghanyamadhyamottameSu nindAtyAgaH parivAdApanodaH / tathA Apadi-vipattau adainyamadInabhAvaH / satpratijJatvaM pratipatrakriyAnirvAhaNaM / sampattAvapi-vibhavasamAgame'pi namratA aucityena namanA zatratA sArA TIkArya - jini... namanazIlatA guNavAna puruSamAM rAga, sarvatra jaghanya, madhyama, uttama puruSo viSayaka niMdAno tyAga parivArano tyAga, ane ApattimAM vipattimAM, adInapaNuM adItabhAva, sapratijJapaNuM=svIkArAyelI kriyAnuM nirvAhaNa, saMpattimAM paNa=vaibhavanI prAptimAM paNa, namratA aucityathI tamanazIlatA vaDIlo Adi sAthe aucityapUrvaka namanazIlatA. II14 bhAvArtha - (1) guNavAna puruSamAM rAga:- pUrvasevA karanArA jIvo mArgAnusArI bhAvavALA hoya che. tethI sahaja rIte tyAgAdi pravRtti karanArA guNavAna puruSone joIne temanA pratye prIti utpanna thAya che. tethI guNamAM rAga e rUpa sadAcAra pUrvasevAno bheda che. (2) niMdAno tyAga :- mArgAnusArI jIvonI prakRti kharAba jIvo, madhyama jIvo ke uttama jIvonI niMdA na kare tevI suMdara hoya che. tethI sarvatra niMdAno tyAga e paNa sadAcArarUpa pUrvasevA che. (3) ApattimAM adInapaNuM :- mArgAnusArI buddhivALA jIvo kaMIka vicArazIla hoya che. tethI zudra jIvonI jema Apatti Ave tyAre dInabhAvane dhAraNa karatA nathI, paraMtu vicAre che ke mArAM bhUtakALanAM tevA karmothI A Apatti Avela che. tethI dInatA vagara ucita rIte te ApattinA nivAraNa mATe yatna kare che. A prakAranI vivekavALI pravRtti e paNa sadAcArarUpa pUrvasevA che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-14-15 (4) satyapratijJApaNuM - mArgAnusArI jIvo prAyaH vicArIne pravRtti karanArA hoya che. tethI pote je bhUmikAmAM hoya tenuM samyaka samAlocana karIne tene anurUpa pratijJAo kare che, ane pote je pravRtti karavAnuM svIkArela hoya te pravRttino nirvAha samyapha kare che, paraMtu viparIta saMyogamAM pratijJAno tyAga karatA nathI. (5) saMpattimAM paNa namratA :- sAmAnya rIte jIvone ApattimAM dInatA Ave che ane saMpattimAM utsuka thAya che, paraMtu jeo mArgAnusAritAvALA che, tevA jIvo saMpattinI, ke saMpattinA abhAvanI asarathI pravRtti karanArA hotA nathI, paraMtu jema ApattimAM adInabhAva dhAraNa kare che, tema saMpattimAM paNa saunI sAthe ucita vartana karanArA hoya che, A prakAranuM ucita vartana yogamArganI pUrvasevArUpa sadAcAra che. ll14ll avataraNikA : vaLI, AdidhArmika jIvonA anya sadAcAro batAve che - zloka : aviruddhakulAcArapAlanaM mitabhASitA / api kaNThagataiH prANairapravRttizca garhite / / 15 / / anvayArtha : viruddhanAvArapAnanaM=aviruddha kulAcAranuM pAlana=dharmAdithI aviruddha evA kulAcAranuM pAlana, mitaSitA=mitabhASitA ca=ane, 4taiH prAH Apa kaMThagata prANathI paNa, daMte gapravRtti = hitamAM apravRtti (sadAcAro) che. ll15aa zlokArtha : aviruddha kulAcAranuM pAlana dharmAdithI aviruddha evA kulAcAranuM pAlana, mitabhASitA, ane kaMThagata prANathI paNa gahitamAM apravRtti (sadAcAro) che. 1paII Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pUrvasevAdrAviMzikA/zloka-15 TIkA - aviruddheti-aviruddhasya dharmAdyapratipanthinaH, kulAcArasya pAlanaM anuvartanaM / mitabhASitA prastAve stokahitajalpanazIlatA / kaNThagatairapi prANairgarhite= lokanindite karmaNyapravRttizca / / 15 / / TIkArya : viruddhI ..... pravRttibdha aviruddha evA kulAcAranuM dharmAdithI aviruddha evA kulAcAranuM pAlana= sevana, mitabhASitA=prastAvamAM arthAt bolavAnA prasaMgamAM thoDuM hitakArI bolavAnuM svabhAvapaNuM, kaMThagata prANathI paNa=mRtyuthI paNa, lokaniMdita kRtyomAM apravRtti. 15 ka "dharmAvimAM "ra" padathI artha, kAmanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha : (1) aviruddha evA kulAcArAdinuM pAlana :- mArgAnusArI jIvo ucita pravRtti karanArA hoya che. teo potAnA kulanA je ucita AcAro che, tenuM samyapha pAlana kare che arthAt keTalAka kulAcAro AlokanA ane paralokanA hitakArI che, ane vivekapUrvakanA dharma, artha ane kAma puruSArthano bAdha kare tevA nathI, tevA kulAcAronuM pAlana mArgAnusArI buddhivALA jIvo kare che. ahIM 'dharmAdimAM 'ri' padathI artha ane kAmanuM grahaNa karavuM, ane artha-kAmane bAdha kare tevA kulAcAranuM paNa pAlana mArgAnusArI jIvo kema karatA nathI ? tenuM tAtparya zloka-4mAM karAyelI spaSTatAthI jANavuM. (2) mitabhASitA:- vaLI, mArgAnusArI jIvo bolavAnA prasaMge vicArIne bolanArA hoya che. tethI thoDuM ane hitakArI bole che. (3) lokaniMdita kRtyomAM apravRtti :- vaLI, lokamAM je niMdita kRtyo che, tevAM kRtyo mRtyuno prasaMga Ave topaNa kare nahi tevI uttama prakRtivALA hoya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-16 avataraNikA : vaLI, AdidhArmika jIvonA anya sadAcAro batAve che zloka H pradhAnakAryanirbandhaH sadvyayo'sadvyayojjhanam / lokAnuvRttirucitA pramAdasya ca varjanam / / 16 / / - anvayArtha : prathAnArthanirvankaH=pradhAna kAryamAM Agraha,sarvyayaH=sarvyaya=puruSArthane upayogI evA dhanano vyaya, amartyayoAnam=asadbayano tyAga=puruSArthane upayogI na hoya evA dhanavyayano tyAga. bhoLAnuvRttirucitA=ucita evI lokanI anuvRtti=dharmaaviruddha evI lokacittanI ArAdhanA, 7=ane, pramAvasya varnana=pramAdanuM varjana=madyapAnAdinuM varjana (sadAcAro) che. / / 16 / / zlokArtha : ..... pradhAnakAryamAM Agraha, sadbhaya=puruSArthane upayogI evA dhanano vyaya, asadbayano tyAga=puruSArthane upayogI na hoya evA dhanavyayano tyAga. ucita evI loanuvRtti=dharmaaviruddha evI lokacittanI ArAdhanA, pramAdanuM varjana=madhapAnAdinuM varjana (sadAcAro) che. / / 16 / / TIkA : pradhAneti - pradhAnakArye - viziSTaphaladAyini prayojane, nirbandhaH = AgrahaH, =Japrazna:, sadvyayaH=puruSArthopayogI vittaviniyogaH, asadvyayasya=tadviparItasyojjhanaM= tyA:, bhoLAnuvRtti:-tocittArAdhanA, pitA=dharmAvirudvA, pramAvasva=madyapaanaadiruupsy ca varjanam / / 16 / / TIkArya : pradhAnakArye varnanam / / pradhAnakAryamAM=viziSTa phaLane ApanArA prayojanamAM, nirbandha=Agraha, sadbhaya-puruSArthane upayogI evA dhanano 33 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-16 viniyoga, asadvyayano tyAga=tenAthI viparItano tyAga=puruSArthane anupayogI evA dhanavyayano tyAga, ucita lokaanuvRtti dharmaaviruddha evI lokacittanI ArAdhanA, pramAdanuM madyapAnAdinuM varjana. 16. bhAvArtha : (1) pradhAna kAryamAM Agraha:- mArgAnusArI buddhivALA jIvo je koI pravRtti svIkAraze, temAM vizeSa pravRttinuM phaLa kaI pravRttimAM che, teno vicAra karIne ucita pravRtti karavAnA AgrahavALA hoya che. tethI mAtra potAne je ruce te prakAranI pravRtti karavAno temano Agraha hoto nathI, paraMtu jenAthI potAnuM, potAnA svajanaAdinuM ekAMte hita thAya, tenI vicAraNA karIne viziSTa phaLavALI pravRtti karavAnA AgrahavALA hoya che. (2) savyayaH- dharma, arthAdi puruSArthane upayogI hoya te prakAre dhanano vyaya kare che, jethI AlokamAM paNa sukhI thAya che ane paralokamAM paNa sukhI thAya che. (3) asatreyano tyAga:- vaLI, puruSArthane upayogI na hoya tevo dhanano vyaya karIne anucita pravRtti karanArA hotA nathI, jethI AlokanA ane paralokanA hitano ghAta thAya te prakAre dhanano vyaya karatA nathI. (4) ucita evI lokaanuvRtti :- vaLI, dharmaaviruddha hoya tevI lokonA cittane prasannatA pedA karAve tevI pravRtti kare che, jethI lokone paNa temanA pratye AdarabhAva thAya che, ane temanA dharmanI prazaMsA karIne hitanI prApti thAya che. (5) pramAdanuM varjana - madyapAnAdi vyasananuM varjana e paNa mArgAnusArI jIvonI ucita pravRtti che. zloka-13thI 16 sudhI batAvelA sadAcAronuM pAlana karavAthI yogamArganI pUrvabhUmikA taiyAra thAya che, jethI uttaramAM yogamArganI prApti thAya ane samyapha yogamArganuM pAlana thaI zake tevuM uttama citta prApta thAya che. II16aaaa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-17 avataraNikA - zloka-1mAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvI. temAMthI prathama be prakAranI pUrvasevAnuM varNana atyAra sudhI batAvyuM. have krama prApta tArUpa yoganI pUrvasevAne batAve che - zloka - tapazcAndrAyaNaM kRcchre mRtyughnaM pApasUdanam / AdidhArmikayogyaM syAdapi laukikamuttamam / / 17 / / anvayArtha : mavidhiyoSe=AdidhArmika yogya, cAndrAyaui=cAMdrAyaNa, chUTakRccha, mRtyujhaMkamRtyadhva, pApabhUvana=pApasUdana 3ttamam nomi pisuttama evuM lokasiddha paNa tapa: cA-tapa che. ll17nA blokArtha : AdidhArmika yogya cAMdrAyaNa, kRccha, mRtyughna, pApasUdana uttama evuM lokika paNa tapa che. I17ii. TIkA : tapa iti-laukikamapi lokasiddhamapi, apirlokottaraM samuccinoti, uttamaM= svabhUmikocitazubhAdhyavasAyapoSakam / / 17 / / TIkArya : nomipi ..... poSam laukika paNa=lokasiddha paNa tapa thAya, ema anvaya, che ane syAt pachIno 'maNi' zabda laukika sAthe saMbaMdhavALo che, ane te dizabdathI lokottarano samucca thAya che arthAt AdidhArmika lokottara paNa tapa hoya tema samucca thAya che, ane A laukika ane lokottara tapa uttama kema che ? te spaSTa karatAM kahe che - svabhUmikAne ucita zubha adhyavasAyane poSaka che mATe uttama che. 1aaaa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36. pUrvasevAdvAtrizikAzloka-17-18 bhAvArtha : AdidhArmika jIvo prAyaH jainazAsanane pAmelA na hoya tevA paNa ghaNA hoya che, ane jainazAsanane pAmelA paNa hoya che; ane na pAmelA AdidhArmika jIvo laukika tapa karanArA hoya che, ane jainazAsanane pAmelA lokottara tapane karanArA hoya che. A baMne paNa prakAranA AdidhArmika jIvo je tapa kare che, te potAnI bhUmikAne ucita zubhaadhyavasAyane poSaka hoya che, tethI uttama che; ane tevo laukika tapa cAMdrAyaNa Adi aneka bhedavALo che, jenuM svarUpa graMthakAra svayaM AgaLa batAve che. I1ii . avataraNikA : AdidhArmika jIvo je laukika tapa kare che, tenuM varNana karatAM prathama cAMdrAyaNa tapanI vidhi kahe che - zloka : ekaikaM vardhayed grAsaM zukle kRSNe ca hApayet / bhujIta nAmAvAsyAyAmeSa cAndrAyaNo vidhiH / / 18 / / anvayArtha : zuvanne=zuklapakSamAM, parva prAsaM eka eka grAsa=eka eka koLiyo, varyavadhAre, ca=ane kRSNa kRSNapakSamAM pa=eka eka koLiyo ghaTADe, amAvAsyAyA--amAvAsyAmAM, 7 muzmIta=bhojana kare nahi, s= e vAva vidha =cAMdrAyaNa tapanI vidhi che. I18 zlokArca : zuklapakSamAM eka eka grAsa=eka eka koLiyo vadhAre, ane kRSNapakSamAM eka ekakoLiyo ghaTADe, amAvAsyAmAM bhojana kare nahi, e cAMdrAyaNa tapanI vidhi che. 18ll TIkA : ekaikamiti-ekaikaM vardhayed grAsaM-kavalaM, zukle pakSe pratipattitharArabhya yAvat Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-18 37 paurNamAsyAM paMJcadaza kavalAH kRSNe ca pakSe hApayet hInaM kuryAt ekaikaM kavalaM tato bhuJjIta na amAvAsyAyAM tasyAM sakalakavalakSayAt, eSa cAndrAyaNaH candreNa vRddhibhAjA kSayabhAjA ca saheyate gamyate yattaccandrAyaNaM tasyAyaM vidhi:-prajAra kRti | TIkArya H ekaikaM kRti II eka eka grAsa=kavala zuklapakSamAM vadhAre-ekamathI mAMDIne yAvat pUnamamAM 15 kavala AhAra grahaNa kare, ane kRSNapakSamAM hIta kare-eka eka kavala hIna kare. tyArapachI amAvAsyAmAM bhojana kare nahi; kema ke temAM=amAvAsyAmAM sakala kavalano kSaya che-eka eka koLiyAnA hAsathI amAvAsyAmAM sarva koLiyAno kSaya che. A cAMdrAyaNa, vRddhibhAja evA caMdranI sAthe ane kSayabhAja evA caMdranI sAthe je jAya che=je jaNAya che, te caMdrAyaNa. tenI A karaNaprakAraka vidhi che. 'kRti' zabda cAMdrAyaNa tapanI vidhinI samApti mATe che. / / 18 / / bhAvArtha: ..... AdidhArmika jIvo tapa, tyAga pratyenI rucivALA hoya che, ane teo je laukika evuM cAMdrAyaNa tapa kare che, tenI vidhi A pramANe che caMdra zuklapakSamAM vRddhi pAme che, tethI caMdranI vRddhine sAme rAkhIne cAMdrAyaNa tapa karanArA AdidhArmika jIvo eka eka kavalanI vRddhithI ekAsaNuM kare che. temAM zuklapakSanA ekamamAM eka koLiyAthI ekAsaNuM kare, ane bIja-trIja AdinA kramathI eka eka kavalanI vRddhi kare ane pUrNimAnA dine paMdara kavalathI ekAsaNuM kare, ane kRSNapakSamAM eka eka kavala ghaTADe, tethI kRSNapakSanI ekamanA 14 kavala grahaNa kare, ane kRSNapakSanI bIja-trIja AdinA kramathI eka eka kavala ghaTADavAthI kRSNapakSanI caudazanA eka kavalanI prApti thAya, ane amAvAsyAmAM sarva kavalano kSaya thavAthI upavAsa kare. A prakAranI cAMdrAyaNa tapanI vidhi che. [18] And Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-19 mavatarasi : lo-17mAM yAra 2i as d5 . tamAMthI maprApta 'kRcchra' tapanI vidhi batAve che - cs: santApanAdibhedena kRcchramuktamanekadhA / akRcchrAdatikRcchreSu hanta santAraNaM param / / 19 / / manvayArtha : atikRcchreSu timai=12 mA 556vA sevA aparAdhImA, akRcchrAtma rathI=STathI, param santAraNaM=52 sntaare| =praSTa sattaeko hetu , kRcchra tapa santApanAdibhedena AlluallthI anekadhAsane prAraduM che. 'hanta' za6 papUta mATe che. / / 18 / / ReoiArtha : atimAM narakaAdipApaLavALA evA aparAdhomAM achUthI= akaSTathI, para satAraNa evuM=prakRSTa santaraNano hetu evuM, kRSNa kRSkRtapa sattApanAdinA bhedathI aneka prakAranuM che. ll19II TIkA :__ santApanAdIti-santApanAdibhedena kRcchre kRcchranAmakaM tapo'nekadhoktaM / AdinA pAdasampUrNakRcchragrahaH / tatra santApanakRcchre yathA - "tryahamuSNaM pibedambu tryahamuSNaM ghRtaM pibet / tryahamuSNaM pibenmUtraM tryahamuSNaM pibetpayaH" / / 1 / / iti / pAdakRcchre tvetat - "ekabhaktena naktena (bhuktena)tathaivAyAcitena ca / upavAsena caikena pAdakRcchre vidhIyate" / / 1 / / iti / sampUrNakRcchre punaretadeva caturguNitamiti / akRcchrAt=akaSTAt atikRcchreSu= Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-19 narakAdipAtaphaleSu aparAdheSu, hanteti pratyavadhAraNe santAraNaM saMtaraNahetuH paraM pravRSTa prA nAm pArA TIkArya : sattApana ... ninAm II sattApanAdi bhedathI kRccha-kRcchu nAmanuM tapa aneka prakAranuM kahevAyuM che. sattApanAdimAM rahelA Adi padathI pAdapRcchu ane saMpUrNa kRcchanuM grahaNa che. tyAM=sattApanAdi traNa kRcchanA bhedamAM sattApanA kRGga A pramANe che - traNa divasa uSNa pANI pIve, traNa divasa uSNa ghI pIve, traNa divasa uSNa mUtra pIve, traNa divasa uSNa dUdha pIve. "ti" zabda sattApanA kRcchanI vidhinA uddharaNanI samApti mATe che. vaLI, 'pAdakRGga A che=AgaLamAM batAve che e che. eka bhakta evA bhojanathI ane ayAcita evA eka bhaktathI-ekAsaNuM karatI vakhate mAMgyA vagara je maLe tenAthI ekAsaNuM karavA vaDe ane eka upavAsa vaDe pAdakachu karAya che. ti' zabda pAdapRcchanI vidhinA uddharaNanI samApti mATe che. vaLI saMpurNa kRcchu Aja=pAdakRcchu ja, cAra gaNuM che. "ti' zabda traNa prakAranA kRcchu tapanA samApti mATe che. pUrvamAM traNa prakAranA kRdhRtapa batAvyA. te tapa kayA phaLavALA che, te batAvavA arthe kahe che - atikRcchu evA narakAdipAtanA phaLavALA evA aparAdhomAM akRcchathI akaSTathI, jIvone para saMtAraNano hetu=prakRSTa saMtaraNano hetu, kRcchata5 che, ema avaya che. zlokamAM rahelo 'nta' zabda prakRSTa saMtaraNano hetu ja che, e prakAranA pratyapadhAraNamAM che. I19iaa noMdha:- pAdaphacchanuM svarUpa batAvavA mATe je uddharaNa Apela che, temAM 'nartana' nA sthAne yogabindunA zloka-133 pramANe 'avaoNna' e pramANe pATha joIe. tethI te pramANe artha karela che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-19-20 bhAvArtha : AdidhArmika jIvo pUrvasevArUpe kuchutapa kare che, tenuM svarUpa A pramANe che - (1) sattApanA kRccha, (2) pAdaphaccha ane (3) saMpUrNa kuchu. A traNe tapo AdidhArmika jIvo potAnA jIvanamAM karAyelAM narakAdi pApono nAza karavA arthe kare che. tethI ahIM kahyuM ke atianarthakArI evAM narakAdi phaLone akaSTathI=alpa evA kaSTathI saMtaraNano hetu kachUtapa che; kema ke narakAdimAM ghaNAM kaSTo che. te sarva kaSTo alpa evA kaSTarUpa kacchatAthI dUra thaI zake che, tevo bodha thavAthI pApanA bhIru evA AdidhArmika jIvo kRSkRtapa kare che. (1) sattApana kRSkRtapa:* traNa divasa uSNa pANI pIvAthI, traNa divasa uSNa ghI pIvAthI, traNa divasa uSNa mUtra pIvAthI, traNa divasa uSNa dUdha pIvAthI, AtmAne kaSTa veThavArUpa sattApana karAya che, jenA phaLarUpe karAyelAM pApo pratye jugupsA thavAthI ane te pApanI zuddhinA upAyarUpe sattApana karela hovAthI te pApanI zuddhi thAya che. (2) pAdaccha tapa ane (3) saMpUrNa kRtapa:- pAdacchatAmAM eka divasa eka vakhatanA bhojanathI ekAsaNuM karavuM. vaLI, eka divasa yAcanA vagara je pIrasAya tenAthI ekAsaNuM karavuM, ane eka divasa upavAsa karavo. A prakAre kaSTa veThavAnI kriyA e pAdaphatapa kahevAya, ane A pAdaskRtapa cAragaNuM karavAmAM Ave te saMpUrNa kRdhRtapa kahevAya; ane potAnA thayelA aparAdhonI zuddhino hetu A tapa che, evI buddhithI karAyeluM tapa pApanI zuddhinuM kAraNa bane che, mATe pUrvasevArUpe abhimata che. 19nA avataraNikA : zloka-17mAM cAra prakAranA uttama evA je laukika tapa batAvela, temAMthI have krama prApta mRtyudhdha tapanuM svarUpa batAve che - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pUrvasevA hAciMzikA/zloka-20 zloka : mAsopavAsamityAhurmRtyughnaM tu tapodhanAH / mRtyuJjayajapopetaM parizuddhaM vidhAnataH / / 20 / / anvayArtha : tu vaLI, mRtyukta pote vighAnataH parizuddha-mRtyuMjaya japathI yukta, vidhAnathI parizuddha evA, mAsopavAsaM mAsopavAsa tapane, tapothanA: tapodhana evA munio mRtyujhaMkamRtyamba nAmanuM ti=A tapa, sAdu kahe che. ra0|| zlokArca - mRtyuMjaya japathI yukta, vidhAnathI parizuddha=vidhithI parizuddha evA mAsopavAsa tapane tapodhana evA munio mRtyughna nAmanuM A tapa, kahe che. 20 TIkA : mAseti-mAsaM yAvadupavAso yatra tattathA ityetadAhuH mRtyughnaM tu-mRtyughnanAmakaM tu, tapodhanAH tapaHpradhAnA munayaH, mRtyuJjayajapena-parameSThinamaskAreNopetaM-sahitaM parizuddhamihalokAzaMsAdiparihAreNa, vidhAnataH kssaaynirodhbrhmcrydevpUjAvirUpathiAnAt pArA TIkArya : mArUM . pathiAnAt / mAsa sudhI upavAsa che jemAM te tevuM che=mAsopavAsa tapa che. e=mAsopavAsa tapa, tapodhana=papradhAna evA munio vaLI mRtyuddha kahe cheHmRtyughna nAmanuM tapa kahe che. te mRtyuddha tapa mRtyuMjaya japathI sahita che=paMcaparameSTi namaskArathI yukta che. vaLI, te mRtyudhdha tapa AlokaAzaMsAdinA parihArathI parizuddha che. vaLI te mRtyudhdha tapa vidhAnathI che=kaSAyano virodha, brahmacarya, devapUjAdi rUpa vidhithI karavAnuM che. 20 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-20 bhAvArtha : AdidhArmika jIvo potAnA bodha anusAra saMsAranuM svarUpa vicAranAra hoya che, ane A saMsAra anaMta mRtyunI paraMparAvALo che tevuM jaNAvAthI mRtyunA nAzanA arthI bane che. tethI teo yogIone mRtyunA nAzano upAya pUche tyAre tapapradhAna evA munio teone mRtyunA jayanA upAtharUpe mAsakSamaNa tapa batAve che, je tamane munio mRtyughna nAmanuM tapa kahe che. arthAt mRtyunI paraMparAnA nAzane arthAt jyAM mRtyunI paraMparA che evA saMsAranA nAzane karanAruM A tapa che, ema kahe che; ane te tapa Aloka-paralokanI AzaMsAnA parihArathI, ane pharI saMsAramAM mRtyu na thAya evA eka mAtra mokSanI AzaMsAthI karavAnuM kahe che; ane tenI vidhi A pramANe batAve che : svazakti anusAra kaSAyano nirodha, brahmacaryanuM pAlana, vItarAganI pUjA, pApanI zuddhi arthe pratikramaNa Adi anuSThAna karavAnuM kahe che. vaLI, te mRtyuddha tapa mRtyuMjaya evA japathI mukta karavAnuM batAve che arthAt jeoe mRtyuno jaya karyo che, evA paMcaparameSThinA namaskArathI yukta karavAnuM batAve che. vaLI tapa karanArA jIvonI yogyatA anusAra temane batAve che ke siddhanA AtmAo sarvakarmarahita che, tethI mRtyune jItelA che ane arihaMto bhAvathI saMga vagaranA che ane vItarAga che. tethI saMganA pariNAmane kAraNe je karma baMdhAtAM hatAM, teno baMdha teone nathI. tethI teonuM A bhavanuM mRtyu carama mRtyu che, tethI tIrthakaro paNa mRtyunA jayane pAmelA che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu mRtyunA jaya arthe sarva udyamathI saMgano tyAga karIne asaMgabhAvamAM javA mATe yatna kare che, tethI teo mRtyune jItI rahyA che. ane "jeo jItI rahyA hoya, teoe jItI lIdhuM che" e niyama pramANe teo paNa mRtyunA jayane pAmelA che, mATe A paMca parameSThine namaskAra karIne mRtyunA jayanI zaktino saMcaya thAya evA mRtyuMjaya japathI yukta mRtyuna tapa karavo joIe, e prakArano upadeza munio Ape che. tenuM pAlana karIne AdidhArmika jIvo yoganI pUrvabhUmikAne prApta kare che. ll20mAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-21 avataraNikA - zloka-17mAM cAra prakAranA AdidhArmikane yogya laukika tapa che, tema batAvela. have temAMthI krama prApta pApasUdana nAmanA tapanuM svarUpa batAve che - zloka : pApasUdanamapyevaM tattatpApAdyapekSayA / citramantrajapaprAyaM pratyApattivizodhitam / / 21 / / anvayArtha - vitrIndranAthaM citra maMtrajapa che bahula jemAM evuM, pratyAttivizodhitaSka prati ApattithI vizodhita=je je pApo thayA che tenAthI viruddha bhAvo dvArA vizodhita, tatpApApekSA pApasUtram =te te pApAdinI apekSAthI pApasUdana paNa, parva e rIte=je rIte mRtyuddha tapa parizuddha ane vidhAnathI batAvyo, e rIte, parizuddha ane vidhAnathI jANavo. ravA. zlokArya : citramaMtrajapaprAya citra maMtrajapa che bahula jemAM evuM, prati ApattithI vizodhita je je pApo thayAM che tenAthI viruddha bhAvothI vizodhita, te te pApAdinI apekSAthI pApasUdana paNa e rIte je rIte mRtyukta tapa parizuddha ane vidhAnathI batAvyo e rIte, parizuddha ane vidhAnathI jANavo. ra1 TIkA : pApeti-pApasUdanamapyevaM parizuddhaM vidhAnatazca jJeyaM, tattaccitrarUpaM yatpApAdi= sAdhudrohAdi tdpekssyaa| yathAryamunirAjasyAGgIkRtapravrajyasya sAdhuvadhasmaraNe tadinapratipannA'bhojanAbhigrahasya SaNmAsAn yAvajjAtavrataparyAyasya smyksmpnnaarAdhanaca vinA na raddine monana+nanIti, citro nAnAvidhaH "(%) hrIM asiAusA namaH" ityAdimantrasmaraNarUpo mantrajapaH prAyo=bahulo yatra tat, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pUrvasevA dvAciMzikA/zloka-21 pratyApattiH tattadaparAdhasthAnAnmahatA saMvegena pratikrAntistayA vizodhitaM= vizuddhimAnItam pArA TIkArca - pApasUdana .... mAnItam II pApasUdana paNa A rIte=mRtyuSya tapamAM batAvyuM e rIte, parizuddha ane vidhAnathI te te citrarUpa je sAdhudrohAdi pApAdi tenI apekSAthI jANavo. je pramANe aMgIkRta pravrajayAvALA sAdhuvadhatA smaraNamAM te divase svIkArAyelA abhojananA abhigrahavALA cha mAsa sudhI vrataparyAyavALA ane samyapha saMpanna ArAdhanAvALA evA yamuna munirAjane koI divasamAM bhojana thayuM nahi. "ti' zabda te te pApAdinI apekSAthI pApasUdana tapanA svarUpanI samApti mATe che. vaLI, te pApasUdana tapa citrakalAnA prakArano "masimADasA nama:" rUAdri maMtrasmaraNarUpa maMtrajapa bahula che jemAM tevo che. vaLI, te=pApasUdana tapa, prati Apattiete te aparAdhasthAnathI moTA saMvega vaDe pratikrAti, tenA vaDe vizodhita che=vizuddhine prApta karAyelo che. ll1. - A zloka yogabindumAM zloka naM. 135 che, jenI TIkAmAM (kAryamunirInaca)nA sthAne (yamunarAgastha) pATha che, te pramANe artha karela che. yogabindu zloka-13panI TIkAmAM "ii Isa33 nama:"nI AgaLa "3jha' e prakArano pATha che. bhAvArtha : pUrvasevA karanArA bhadraka prakRtivALA jIvo potAnA jIvanamAM je je pApo karyA hoya te te pApanI apekSAthI pApasUdana tapa kare che, ane te pApasUdana tapa Aloka ane paralokanI AzaMsAnA parihArathI kare che arthAt A tapa karIne pote je pApa karyuM che, teno nAza thAya tevA saMkalpathI kare che mATe parizuddha che; ane zAstramAM batAvelI vidhithI kare che arthAt tapakALamAM kaSAyano nirodha kare che, brahmacaryanuM pAlana kare che ane devapUjAdi kRtyo kare che, vaLI, tapakALamAM citra prakAranA maMtrono jApa kare che, arthAt paMcaparameSThinA prathama akSarane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-21-22 45 grahaNa karIne "jha [iiN sArasA nama:" e prakAranA zabdoccAraNapUrvaka, ane A paMcaparameSThine namaskAranA baLathI mAruM pApa nAza pAmo' tevA saMkalpathI japa kare che. vaLI, je je pApo pote karyA che, te pApo pratye tIvra jugupsA pedA thAya te prakAranA upayogathI kare che, je moTA saMvegapUrvaka pApathI pAchA pharavAnI kriyArUpa che, ane A prakAranI kriyAthI vizuddhine pAmeluM pApasUdana tapa te te pApanA nAzanuM kAraNa bane che. ahIM prazna thAya ke pApasUdana tapa karanArA jIvo kevA prakAranuM tapa kare che ? tethI yamunamuninuM dRSTAMta batAve che - yamunarAjA zikAra karavA arthe gayela, tyAM daMDaka aNagArane joIne A apazukana thayuM che, ema mAnIne temanI hatyA karela. te vakhate daMDaka aNagAranA kevaLajJAnano mahotsava indra kare che. A joIne rAjA pazcAttApane pAmyA ane indranA vacanathI saMyamane grahaNa karIne abhigraha grahaNa karyo ke sAdhuvadhanuM smaraNa thAya te divase bhojana karavuM nahi. A rIte cha mahinA sudhI sAdhuvadhanA smaraNanA kAraNe upavAsa karanArA yamunarAjA aNagAra saMpanna ArAdhanAvALA thayA. A rIte jeNe je prakAranuM pApa karyuM hoya, tenA nAzanA saMkalpathI svazakti anusAra je abhigraha grahaNa kare te pApasUdana tapa che. 21ii avataraNikA : kramaprApta pUrvasevAnA cothA bheda muktiadveSane kahe che - zloka : mokSaH karmakSayo nAma bhogasaMklezavarjitaH / tatra dveSo dRDhAjJAnAdaniSTapratipattitaH / / 22 / / anvayArtha : makSa mosaMklezarvAna =mokSa, bhoganA saMklezathI rahita varmakSo nAma karmakSayarUpa che. jJAnA-daDha ajJAnane kAraNe, tatra temAM mokSamAM naSTa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA|zloka-22 prativRttitaH=aniSTanI pratipatti hovAthI=aniSTanI buddhi thavAthI dveSaH=dveSa thAya che. vArA 46 zlokArtha : mokSa, bhoganA saMklezathI rahita karmakSayarUpa che. dRDha ajJAnane kAraNe temAM=mokSamAM, aniSTanI pratipatti thavAthI=aniSTanI buddhi thavAthI dveSa thAya che. IAraNA TIkA H mokSa iti dRDhAjJAnAd = abAdhyamithyAjJAnAt, bhavAbhiSvaGgAbhAvenAniSTAnanubandhinyapi mokSe'niSTAnubandhitvenAniSTapratipatteH ||22|| TIkArya : dRDhAjJAnA pratipatteH / / zlokamAM kahyuM ke dRDha ajJAnane kAraNe mokSamAM dveSa thAya che. te aMza spaSTa kare che - dRDha ajJAnane kAraNe=abAdhya mithyAjJAnane kAraNe bhavaabhiSyaMgano abhAva hovAthI aniSTa ananubaMdhI evA paNa mokSamAM, aniSTa anubaMdhIpaNAthI aniSTanI pratipatti hovAthI=atiSTato bodha hovAthI, muktimAM dveSa thAya che, ema anvaya che. / 22 / / bhAvArtha : mokSa karmakSayarUpa che. tethI karmarahita, deha Adi saMbaMdharahita, kevaLa zuddha AtmasvarUpa mokSa che; ane mokSamAM zarIra nahi hovAthI ane bhoganI sAmagrI nahi hovAthI bhoganA saMklezathI rahita mokSa che. Ama chatAM jIvamAM anAdikALathI daDha ajJAna hovAne kA2Ne arthAt prayatnathI bAdha na pAme tevuM mithyAjJAna hovAne kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che, ane tethI mokSa pratye dveSa thAya che. vastutaH mokSa aniSTaanubaMdhI=iSTa evA sukhanA nAzanA phaLavALo nathI. kema nathI ? temAM yukti Ape che bhavanA abhiSyaMgano abhAva che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-22-23 Azaya e che ke jIvano deha Adi bAhya padArthonA saMbaMdharUpa bhava che; ane te bAhya padArthonA saMbaMdharUpa bhavamAM saMsArI jIvone rAga varte che, te bhavano abhiLaMga che. jyAre mukta AtmAone to deha Adi sAthe saMbaMdhano abhAva che, ane deha AdinA saMbaMdha pratye rAgano paNa abhAva che. tethI mukta AtmAne bhava pratyenA rAganA abhAvanA kAraNe karmabaMdharUpa aniSTanI prApti nathI, ane karmabaMdhanA abhAvane kAraNe cAragatinI viDaMbanArUpa aniSTanI prApti paNa nathI. tethI mokSa aniSTa anubaMdhI nathI=aniSTa phaLavALo nathI, Ama chatAM bAdha na pAme tevA mithyAjJAnane kAraNe keTalAka jIvone bhogarahita evA mokSamAM aniSTa anubaMdhIpaNAthI aniSTano bodha thAya che arthAt mokSamAM iSTa evA bhogono abhAva hovAthI mokSa aniSTa phaLavALo che, tevo viparIta bodha thAya che. tethI tevA jIvone mokSa pratye dveSa thAya che. rilA avataraNikA : pUrva zlokamAM kahyuM ke daDha ajJAnane kAraNe keTalAka jIvone mokSamAM aniSTanI buddhi thavAthI dveSa thAya che. have te jIvo kevA che ? ane te jIvone kema mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che ? tenI anya yukti Ape che - zloka : bhavAbhinandinAM sA ca bhavazarmotkaTecchayA / zrUyante caitadAlApA loke zAstre'pyasundarAH / / 23 / / anvayArtha : ra=ane, mavamanajina=bhavAbhinaMdI jIvone, mavazarmonsaTejIyA=bhavanA sukhanI utkaTa IcchAthI, sakate thAya che=mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che, ra=ane, sundarA: patavAnApA=asuMdara evA AnA AlApo=mokSamAM aniSTanI buddhinA AlApo, to zAstra pagalokamAM ane zAstramAM paNa kUtte saMbhaLAya che. 23 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-23 zlokArca - ane bhavAbhinaMdI jIvone bhavanA sukhanI utkaTa IcchAthI te thAya che mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che, ane asuMdara evA AnA AlApo-mokSamAM aniSTanI buddhinA AlApo, lokamAM ane zAstramAM paNa saMbhaLAya che. 23] TIkA : bhaveti-sA ca-mokSe'niSTapratipattizca bhavAbhinandinAmuktalakSaNAnAM bhavazarmaNo viSayasukhasyotkaTecchayA bhavati, dvayorekadoSajanyatvAt / / 23 / / TIkArya : sa gha ...kanyatvAn ane ukta lakSaNavALA=dazamI batrIzInA pAMcamA zlokamAM batAvAyelA lakSaNavALA, evA bhavAbhinaMdI jIvone, bhavanA sukhanI utkaTa icchAthI= viSayasukhanI utkaTa icchAthI, te mokSamAM aniSTanI pratipati=mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. zloka-22mAM kahela ke daDha ajJAnane kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. vaLI, ahIM kahyuM ke bhavanA sukhanI utkaTa icchAne kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. tethI prazna thAya ke daDha ajJAnane kAraNe aniSTanI buddhi thAya che ? ke bhavanA sukhanI utkaTa icchAne kAraNe aniSTanI buddhi thAya che ? e prakAranI zaMkAnA nivAraNa arthe hetu kahe che - baMnenuM mokSamAM aniSTanI buddhi, ane bhavanAsukhanI utkaTa icchA e baMnenuM, ekadoSajanyapaNuM che=daDha ajJAnarUpa ekadoSajanyapaNuM che. ll23aaaa bhAvArtha : deha, karma AdinA saMbaMdharUpa bhava che. deha, karma AdinA saMbaMdharUpa bhavamAM jeone bhogasAmagrInI prApti thaI che, temAM jeone AnaMda dekhAya che, paraMtu deha, karma AdinA saMbaMdha vagaranI AtmAnI avasthAmAM jeone AnaMda dekhAto nathI, tevA jIvo bhavAbhinaMdI che. AvA bhavAbhinaMdI jIvone bhavanA sukhanI utkaTa icchA che arthAt khaNajanA rogIne khaNavAmAM jevI anutkaTa icchA che, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pUrvasevAdhAviMzikA/zloka-23 tevI anutkaTa icchA nathI, paraMtu khaNajanA rogIne ArogyamAM jevI utkaTa icchA che, tevI bhavAbhinaMdIne bhavanA sukhamAM utkaTa icchA che. vaLI, bhavAbhinaMdI jIvone bhavanA sukhamAM utkaTa icchA hovAne kAraNe bhogarahita evA mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. AthI lokamAM ane zAstramAM paNa mokSanI aniSTanI buddhinA temanA AlApo saMbhaLAya che, je graMthakAra svayaM AgaLanI gAthAmAM batAvaze. zloka-22mAM kahyuM ke daDha ajJAnane kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che, ane prastuta gAthAmAM kahyuM ke viSayasukhanI utkaTa icchAthI mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. tethI jijJAsA thAya ke mokSamAM aniSTanI buddhinuM kAraNa daDha ajJAna che ? ke viSayasukhanI utkaTa icchA che? ke baMne kAraNa che ? te spaSTa karavA arthe kahe che - daDha ajJAnane kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thAya che. ane, daDha ajJAnane kAraNe viSayasukhamAM utkaTa icchA paNa thAya che. Azaya e che ke mokSa jIvana sukhamaya avasthA che ane sukha pratye, koIne dveSa thAya nahi; chatAM mokSa bhogarahita hovAthI sukhamaya nathI, tevo bhrama dRDha ajJAnane kAraNe thAya che. tethI jeomAM dRDha ajJAna che teone, sukharUpa evo paNa mokSa sukharUpa nathI tevI buddhi thavAne kAraNe, mokSa aniSTarUpa che tevI buddhi thAya che. vaLI, saMsAranAM sukho icchArUpa AvegathI yukta che ane je prakArano Avega hoya tene anurUpa zramathI yukta che; ane icchArUpa Avega svayaM duHkharUpa che ane te Avega anusAra karAto zrama paNa duHkharUpa che. Ama chatAM, te zramathI kSaNabhara icchA zame che, tethI te sukha che tevI jIvane pratIti thAya che. jema khaNajanA rogIne khaNajano Avega sukharUpa nathI, khaNavAno zrama paNa sukharUpa nathI, chatAM khaNavAnI kriyAthI kaMIka AveganuM zamana thavAthI sukhanI pratIti thAya che; topaNa te sukha paramArthathI ArogyanA sukha jevuM nathI. vastutaH paramArthathI roganA abhAvamAM sukha che. tema viSayonA sevanamAM paramArthathI sukha nathI, paraMtu viSayonI vyAkuLatA vagaranA AtmAnA anAkuLa svabhAvamAM paramArthathI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-23-24 sukha che. Ama chatAM daDha ajJAnanA kAraNe saMsArI jIvone viSayonA sukhamAM utkaTa icchA thAya che. tethI e phalita thayuM ke dRDha ajJAnane kAraNe mokSamAM aniSTanI buddhi thaI, ane dRDha ajJAnane kAraNe viSayasukhamAM utkaTa icchA thaI, ane viSayasukhanI utkaTa icchAne kAraNe viSayasukha vagaranA mokSamAM aniSTanI buddhi thaI. ahIM vizeSa e che ke samyagdaSTine paNa viSayasukhanI icchA thAya che, paraMtu samyagubodha hovAne kAraNe viSayasukhanI utkaTa icchA thatI nathI. jema khaNajanA rogIne khaNavAnI icchA thAya che, topaNa samyagubodha hovAne kAraNe ArogyanI icchA jevI utkaTa icchA khaNajamAM thatI nathI. jyAre bhavAbhinaMdI jIvomAM daDha ajJAna hovAne kAraNe viSayasukhamAM utkaTa icchA thAya che, ane bhAvaArogyarUpa mokSamAM icchA to thatI nathI, paraMtu daDha ajJAnane kAraNe aniSTanI buddhi thAya che. tethI mokSamAM dveSa thAya che. ra3 avataraNikA : zloka-23nA uttarArdhamAM kahyuM ke lokamAM ane zAstramAM paNa asuMdara evA muktinA dveSatA AlApo saMbhaLAya che. tethI zloka-24mAM lokamAM saMbhaLAtA muktidveSanA AlApo ane zloka-2pamAM zAstramAM saMbhaLAtA muktidveSatA AlApo batAve che - zloka : madirAkSI na yatrAsti tAruNyamadavihvalA / jaDastaM mokSamAcaSTe priyA sa iti no matam / / 24 / / anvayArtha - vatra=jemAM je mokSamAM, tAvamavidvattA virAkSI yauvananA madathI vivala evI strI ne gati nathI, na =jaDapuruSa, taMtrata=strI vagaranA sthAnane, mokSazmokSa mATe kahe che. priyA sati no mata--priyA mokSa che, e pramANe amAro mata che. 24 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-24 zlokArtha : jemAM=je mokSamAM, yauvananA madathI vihvala evI strI nathI, jaDa= jaDapuruSa, tene=strI vagaranA sthAnane, mokSa kahe che. priyA te che=priyA mokSa che, e pramANe amAro mata che. II24nA TIkA : virAkSIti-novhAlApoyam / / 24 / / TIkArya : mavirAkSIti-noAlApoDayam / / A=zlokamAM kahyuM e lokano AlApa che=mukti pratyenA dveSavALA evA lokonuM vacana che. ||24|| bhAvArtha : bhoganA pradhAna sAdhanarUpe strIne jonArA jIvo strI vagaranA mokSa pratye dveSa dharAve che. tethI tevA mokSane asAra kahe che ane priyAne ja mokSa kahe che. A vacanathI arthathI bhogasAmagrIthI yukta evo mokSa teone priya che. jema saMsArI jIvane rahevAnuM uttama sthAna hoya, uttama bhogasAmagrIyukta manuSya bhava hoya, to te manuSyabhava suMdara dekhAya che; ane A bhogasAmagrI na hoya ane rahevAnuM koI sthAna na hoya to saMpatti ane bhogasAmagrI rahita evo manuSya bhava asAra dekhAya che; tema mokSa tenA jevo che tema mAnIne keTalAka jIvo mokSa pratye dveSa kare che. 51 vastutaH bhogasAmagrI AdinI apekSA dehadhArIne thAya che. jene deha nathI, karma nathI, kevaLa zuddha Atmadravya che, tevo mokSavartI jIva potAnI guNasaMpattithI ja sukhano anubhava kare che. paraMtu bhoga pratyenA atyaMta AkarSaNane kAraNe AtmAnI svasthatAnA sukhanI leza paNa kalpanA jeo karI zakatA nathI, mAtra bhogasAmagrImAM ja sukhanI kalpanA karI zake che, tevA jIvone mokSanuM varNana sAMbhaLavA maLe tyAre mokSa pratye dveSa thAya che, ane jyAre mokSanuM varNana sAMbhaLavAno prasaMga na hoya tyAre bhogasAmagrI pratye gADha rAga varte che. tethI tevA jIvo bhoga pratyenA gADha rAgathI kliSTa adhyavasAyavALA bane che, ane Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-24-25 mokSanuM varNana sAMbhaLe tyAre mokSa pratye dveSa karIne kliSTa adhyavasAyavALA thAya che, jethI baMne rIte pApa bAMdhIne duraMta saMsAramAM bhaTake che. II24 // zloka H varaM vRndAvane ramye kroSTutvamabhivAJchitam / na tyevAviSayo mokSa: vASivRtti gautama ! / / / / anvayArtha : gautama !=he gautama ! ramye vRndrAvane=ramya evA vRndAvanamAM, zveSTatvamamivAcchita varaM=ziyALapaNuM icchAyeluM zreSTha che, tu aviSaya: mokSaH=paraMtu aviSayavALo mokSa=bhogasAmagrI rahita evo mokSa, vAcit api naiva= kyAreya paNa nahi ja. / / 25 // zlokArtha : he gautama ! ramya evA vRMdAvanamAM ziyALapaNuM icchAyeluM zreSTha che, paraMtu aviSayavALo mokSa=bhogasAmagrI rahita evo mokSa, kyAreya paNa nahi ja, I // 25 // TIkA H varamiti - gautameti gAlavasya ziSyAmantraNaM / RSivacanamidamiti shaastraatApoDayam III TIkArya :gautameti zAstrAnApoDayam / / gautama e pramANe gAlavanuM=gAlava RSinuM ziSyane AmaMtraNa che=saMbodhana che. RSinuM A vacana che, ethI A=prastuta zlokamAM kahyuM e, zAstrano AlApa che=zAstranuM vacana che, e pramANe graMthakArazrI kahe che. / / 25 / / bhAvArtha : ..... gAlava nAmanA RSi potAnA ziSyane kahe che : ramya evA vRMdAvanamAM ziyALapaNAnI prApti icchAyelI zreSTha che, paraMtu sarva darzanakAro je mokSa kahe che, te mokSa to bhoganI sAmagrIthI sarvathA rahita hovAne kAraNe kyAreya zreSTha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-25-26 kahI zakAya nahi. A prakAranuM gAlava RSinuM vacana zloka-24mAM kahela lokonA AlApa jevuM anya zabdomAM che, tethI tene lokavacana ja kahevuM joIe; Ama chatAM, saMsArI loko tyAgI nathI ane bhoganA rAgI che, mATe evA lokonuM vacana zloka-24mAM lokavacanathI batAvAyeluM che. vaLI, gAlava RSie to saMsArano tyAga karyo che, ane svamati anusAra darzanazAstra bhaNyA chatAM te te darzanamAM batAvela mokSanuM svarUpa sAMbhaLIne mokSa pratye dveSa thavAthI potAnA ziSyane kahe che. te dRSTine sAme rAkhIne A zAstranuM vacana che, tema kahela che. ahIM vizeSa e che ke manuSyajAtimAM je prakAranI rAjya vyavasthA che, te prakAranI rAjyavyavasthA pazujAtimAM nathI, pazujAtimAM baLavAna nabaLAno saMhAra kare che, ane sarva pazuomAM sauthI nabaLA pazu tarIke ziyALa che, jeno svabhAva ja atyaMta Darapoka che. vaLI te ziyALa ramya vRMdAvanamAM pharatuM hoya tyAre paNa siMhAdi anya pazuothI tene satata bhaya rahe che. tevI bhayavALI avasthAmAM paNa jharaNAnuM pANI pIvAnuM ke koI khAdyapadArthone prApta karIne khAvAnuM sukha ziyALane che. tene sAme rAkhIne gAlava RSi kahe che ke manuSya karatAM pazujAtinI avasthA kharAba che ane pazu jAtimAM paNa ziyALanI avasthA atyaMta kharAba che. Ama chatAM tene paNa jharaNAnuM pANI pIvAnuM ane iSTa padArthone khAvAnuM je sukha che, tevuM paNa sukha mokSamAM nathI. tethI tenA karatAM paNa niHsAra avasthA mokSanI che. Ama batAvIne gAlava RSi potAno mokSa pratyeno dveSa ziSya pAse abhivyakta karyo che. ripA avataraNikA : zloka-22mAM muktidveSanuM svarUpa batAvyuM, ane muktino dveSa bhavAbhinaMdI jIvone thAya che, tema zloka-23mAM batAvIne muktidveSa aMge lokomAM vacana ane zAstranA vacana zloka-24/2pamAM batAvyAM. have jIvamAM muktino adveSa zenAthI pragaTe che ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : dveSo'yamatyanarthAya tadabhAvastu dehinAm / bhavAnutkaTarAgeNa sahajAlpamalatvataH / / 26 / / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-26 anvayArtha : martha :=A draSa-muktiviSayaka dveSa tvanA =ati anartha mATe che. tamAvastu vaLI, teno abhAva=muktidveSano abhAva, dinA--jIvone, sanInyamanasvati =sahaja alpamalapaNAne kAraNe, mavAnuTarAga=bhavanA anutkaTa rAgathI thAya che. 26 zlokArca - A DreSa=muktiviSayaka dveSa, ati anartha mATe che. vaLI, teno abhAva=muktidveSano abhAva, dinA=jIvone, sahaja alpamalapaNAne kAraNe bhavanA anutkaTa rAgathI thAya che. 26ll TIkA : dveSa iti-ayaM-muktiviSayo dveSo'tyanarthAya bahulasaMsAravRddhaye, tadabhAvastu muktidveSAbhAvaH punardehinAM prANinAM, bhavAnutkaTarAgeNa=bhavotkaTecchAbhAvena, sahajaM= svAbhAvikaM, yadalpamalatvaM tataH, mokSarAgajanakaguNAbhAvena tadabhAve'pi gADhatara-mithyAtvadoSAbhAvena tadveSAbhAvo bhavatItyarthaH / / 26 / / TIkArca - mayaM ...... mavatItyartha | AgamuktiviSayaka dveSa ati anartha mATe cheH bahula saMsAranI vRddhi mATe che. vaLI, teno abhAva=muktidveSano abhAva, jIvone bhavatA anutkaTa rAgathI thAya che=bhavanI utkaTa icchAnA abhAvathI thAya che. bhavanI utkaTa icchAno abhAva zenAthI thAya che ? te batAvavA arthe kahe che - sahaja=svAbhAvika evuM je alpamalapaNuM tenAthI bhavanI utkaTa icchAno abhAva thAya che, ema avaya che. muktiadveSa zenAthI thAya che, teno phalitArtha batAve che - mokSanA rAgajanaka guNano abhAva hovAne kAraNe tenA abhAvamAM paNa=mokSanA rAganA abhAvamAM paNa, gADhatara mithyAtvadoSano abhAva Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikAzloka-26 papa hovAne kAraNe tenA dveSano abhAva=mokSanA dveSano abhAva, thAya che. e prakArano artha che. 26 bhAvArtha : yogamArganI pravRtti karatAM pUrve cAra prakAranI pUrvasevA karAya che ane te pUrvasevArUpe muktiadveSa che. te muktiaddeSa batAvavA mATe graMthakAre zloka22thI 25 sudhI muktiSanuM svarUpa batAvyuM. te muktino dveSa jIva mATe atyaMta anarthakArI che; kema ke muktidveSane kAraNe jIvo ghaNA samaya sudhI saMsAramAM bhaTake che, ane saMsAramAM paNa ghaNA kharAba bhavonI prApti kare che. vaLI, koIka yogya jIvone muktino addeSa pragaTe che. ahIM prazna thAya ke yogya jIvone muktino adveSa zenAthI pragaTe che ? tethI kahe che - bhavanA anutkaTa rAgane kAraNe jIvone muktino addeSa pragaTe che arthAt bhavanA kAraNabhUta evA je bhogo tenA pratyeno rAga hovA chatAM utkaTa rAgano abhAva che, tethI muktino addeSa pragaTe che. ahIM prazna thAya che bhava pratye utkaTa rAgano abhAva kema thayo? tethI kahe che - jIvamAM anAdikALathI sahajamala varte che. te mala alpa thavAne kAraNe bhavanA utkaTa rAgano abhAva thAya che ane tethI yogya jIvone muktino adveSa pragaTe che. sarva kathanano phalitArtha batAvatAM kahe che - pUrvabhUmikAvALA jIvomAM mokSano rAga pedA thAya tevA guNo pragaTyA nathI, tethI mokSa pratye rAga thato nathI, topaNa mokSa pratyenA dveSanA kAraNabhUta evA gADhatara mithyAtvadoSano abhAva hovAne kAraNe mukti pratye dveSa thato nathI. Azaya e che ke jeone kaMIka sahajamala ocho thayo che, teone mukti pratye dveSa thato nathI, ane jeone vizeSa prakArano sahajamala ghaTyo nathI, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-26-27 teone mokSa pratye rAga paNa thato nathI, ane jeono sahajamala leza paNa alpa thayo nathI, teomAM gADhatara viparyAsa doSa varte che. AvA jIvone bhoga pratye gADha AkarSaNa che, tethI tevA jIvone bhogasAmagrI vagaranA mokSanuM varNana sAMbhaLIne mokSa pratye dveSa thAya che ane jeono te prakArano sahajamala alpa thayo che, teone mukti pratye dveSa thato nathI. 26 avataraNikA : zloka-26mAM kahyuM ke sahajamalanA alpapaNAne kAraNe bhavano anutkaTa rAga thAya che, ane bhavanA anutkaTa rAganA kAraNe muktino adveSa pragaTe che. tethI have sahajamala zuM che ? ane te sahajamalatA alpapaNAthI bhavano anutkaTa rAga kema thAya che ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : malastu yogyatA yogakaSAyAkhyAtmano matA / anyathA'tiprasaGgaH syAjjIvatvasyAvizeSataH / / 27 / / anvayArtha : manaDu vaLI mala, gAtmanaH=AtmAnI yoSavAdhyAyogyatA matiyogakaSAyarUpa yogyatA kahevAI che. anyathA-karmabaMdhanI yogyatArUpa mala na svIkAravAmAM Ave to, nIvartasyAvizeSataH=jIvatvano avizeSa hovAthI= saMsArI jIvomAM ane siddhanA jIvomAM jIvatvano avizeSa hovAthI, tiprasA cA=atiprasaMga thAya=siddhanA jIvomAM karmabaMdhanI prAptirUpa atiprasaMga thAya. 27nA zlokArya : vaLI, mala AtmAnI yogakaSAyarUpa yogyatA kahevAI che. anyathAra karmabaMdhanI yogyatArUpa mala na svIkAravAmAM Ave to jIvatvano avizeSa hovAthI=saMsArI jIvomAM ane siddhanA jIvomAM jIvatvano avizeSa hovAthI, atiprasaMga thAyarasiddhanA jIvomAM karmabaMdhanI prAtirUpa atiprasaMga thAya. ra7I. ac Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-27 TIkA : malastviti-malastu yogakaSAyAkhyAtmano yogyatA matA, tasyA eva bahutvAlpatvAbhyAM doSotkarSApakarSopapatteH, anyathA jIvatvasyAvizeSataH sarvatra sAdhAraNatvAdatiprasaGgaH mukteSvapi bandhApattilakSaNaH syAt / / 27 / / TIkArya : manaDu .... cAt ! vaLI, mala AtmAnI yogakaSAyarUpa yogyatA kahevAI che. ahIM prazna thAya ke AtmA upara lAgelAM karmone ja mala kahIe, ane tenAthI atirikta karmabaMdhanI yogyatArUpa mala na svIkArIe to zuM vAMdho ? tenA samAdhAna mATe hetu kahe che - tenA ja=karmabaMdhanI yogyatAnA ja bahu ane alpatva dvArA doSanA utkarSa ane apakarSanI upapatti che. anyathA-karmabaMdhanI yogyatArUpa bhAvamala na svIkAravAmAM Ave to jIvatvano avizeSa hovAthI sarvatra sAdhAraNapaNuM hovAthI=saMsArI jIvomAM ane mukta jIvomAM jIvatvarUpe samAnapaNuM hovAthI atiprasaMga thAya mukta jIvomAM paNa baMdhanI prAptirUpa atiprasaMga thAya. li27zA ka "mujetezrvapa'mAM 'pathI e kahevuM che ke saMsArI jIvomAM to baMdha che, paraMtu muktajIvomAM paNa baMdhanI Apatti che. bhAvArtha : AtmAnA mULa svabhAvane je milana kare=viSkrabhaNa kare te mala kahevAya e prakArano "mala' zabdano artha yogabindu gAthA-168mAM karela che. . AnAthI e prApta thAya ke siddhanA AtmAonI pudgalamAM pravRtti nathI, tethI teono AtmAmAM sthirabhAva che arthAt siddhanA AtmAo koI jAtanI kaMpananI pravRtti karatA nathI, paraMtu temanA Atmapradezo niSpakaMpa sthirabhAvavALA che. vaLI, temanuM jJAna mohanA saMzleSavALuM nathI, tethI mohanI AkuLatA vagarano temano jJAnano upayoga che, ane A rIte siddhanA AtmAo sadA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-27 jJAnabhAvamAM sthira varte che, te rUpa jIvano svabhAva che. te svabhAvane je avarodha kare te 'mala' kahevAya. AthI 'mala'no artha karatAM kahyuM ke AtmAmAM vartatI yoga ane kaSAyanI je piraNita che, te karmabaMdhane anukULa evI yogyatA che, ane A yogyatA e 'mala' che. 58 AnAthI e prApta thAya ke siddhanA AtmAmAM vartato niSmakaMpabhAva saMsArI avasthAmAM yoganI pravRttithI sakaMpa banyo ane siddhanA AtmAmAM vartatI asaMzleSavALI jJAnanI pariNati saMsAra avasthAmAM kaSAyanA kAraNe saMzleSavALI banI ane saMsArI jIvamAM vartato sakaMpa evo yogano ane saMzleSanA pariNAmarUpa kaSAyano pariNAma karmabaMdha pratye kAraNa che. AthI saMsArI jIvo yoga ane kaSAyathI karmabaMdha karIne cAragatimAM paribhramaNa kare che. ahIM prazna thAya ke AtmAmAM yogakaSAyarUpa yogyatAne na svIkArIe to zuM vAMdho ? tethI kahe che yogakaSAyarUpa yogyatAnA bahutva ane alpatvanA kAraNe jIvamAM doSanA utkarSa ane apakarSanI prApti che. tethI jo karmabaMdhanI yogyatArUpa mala svIkAravAmAM na Ave to saMsArI jIvomAM doSano utkarSa ane apakarSa dekhAya che, te saMgata thAya nahi. Azaya e che ke AtmA anAdino che ane AtmAmAM yogakaSAyarUpa karmabaMdhanI yogyatA paNa anAdinI che, ane anAdikALathI AtmAmAM karmabaMdhanI yogyatArUpa mala ghaNo che. tethI AtmAmAM abAdhya evuM mithyAjJAna ane bhavanA utkaTa rAgarUpa doSano utkarSa varte che; joke dareka puddagala parAvartamAM bhavya jIvano anAdino mala kaMIka ocho thAya che. A rIte pUrva pUrvanA pudgala parAvartamAM doSono utkarSa ane pachI pachInA pudgala parAvartamAM doSono apakarSa bhavya jIvamAM to ja saMgata thAya ke jIvamAM yogakaSAyarUpa bhAvamala svIkAravAmAM Ave. AthI bhavya jIvomAM jema jema bhAvamala ghaTe che, tema tema doSono apakarSa thAya che, ane carama pudgala parAvartamAM kaMIka vizeSa prakArano doSono apakarSa thAya che. tethI bhava pratyeno utkaTa rAga pUrvanA pudgala parAvartamAM hoya, tevo carama pudgala parAvartamAM raheto nathI. A Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-27 pa9 bhavanA utkaTa rAganA abhAvanA kAraNe carama pudgala parAvartamAM jIvane muktino addeSa pragaTe che, ane muktino addeSa pragaTyA pachI paNa jema jema karmabaMdhanI yogyatArUpa mela dUra thAya che, tema tema saMsAra pratyenA kAraNabhUta evuM mithyAjJAna ane bhavanA abhivRMgarUpa doSa ocho thAya che. tethI yogakaSAyarUpa mala jo svIkAravAmAM na Ave to saMsArI jIvomAM doSono utkarSa ane apakarSa pratyakSathI dekhAya che, te saMgata thAya nahi. vaLI, yogakaSAyarUpa karmabaMdhanI yogyatAne svIkAravAmAM anya yukti zlokanA uttarArdhathI Ape che - jo AtmAmAM karmabaMdhanI yogyatArUpa mala na svIkAravAmAM Ave to saMsArI jIvomAM ane mukta jIvomAM jIvatva samAna che. tethI jema siddhanA jIvomAM paNa jIvatvathI atirikta karmabaMdhanI yogyatArUpa mala nathI; tema saMsArI jIvomAM paNa jIvatvathI atirikta karmabaMdhanI yogyatArUpa mala nathI, ema prApta thAya ane tema svIkArIe to jema saMsArI jIvone karmabaMdhanI prApti che, tema mukta AtmAone paNa karmabaMdhanI prApti che, tema mAnavuM paDe. tethI mukta AtmAomAM karmabaMdha mAnavAno atiprasaMga hovAne kAraNe paNa saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatArUpa mala che, jethI saMsArI jIvone karmabaMdha thAya che tema svIkAravuM joIe. ane mukta AtmAomAM karmabaMdhanI yogyatArUpa mala nathI. mATe mukta AtmAone karmabaMdha thato nathI, tema svIkAravuM joIe. ahIM vizeSa e che ke paMcendriya jIvo je prakAranA yoga ane kaSAyo kare che, te prakAranA yoga ane kaSAyo ekendriya jIvo karI zakatA nathI. tethI sthUlathI ema jaNAya ke paMcendriya jIvo karatAM ekendriya jIvomAM yoga ane kaSAya ghaNA ochA che, AthI paMcendriya jIvo je prakAranI karmanI sthiti bAMdhI zake che, tevI utkRSTa karmanI sthiti ekendriya jIvo bAMdhI zakatA nathI. paraMtu A prakAranI karmabaMdhanI yogyatAnA bahuta ane alpatva dvArA doSono utkarSa ane apakarSa ahIM grahaNa karavo nathI; kema ke tema grahaNa karIe to TIkAmAM kahyuM. ke "mala AtmAnI yogakaSAyarUpa yogyatA che, ane tene siddha karavA mATe hetu kahyo ke te yogyatAnA bahutva-alpatva dvArA doSanA utkarSa-apakarSanI upapatti che" te hetu saMgata thAya nahi. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-27 vaLI, svayaM graMthakAra zloka-30mAM kahevAnA che ke pratyeka pudgala parAvartamAM A karmabaMdhanI yogyatAno hrAsa thAya che, te vacana paNa saMgata thAya nahi. tethI ema ja grahaNa karavuM joIe ke dUra dUra pugala parAvartamAM vartatA jIvamAM bhAvamala ghaNo che, ane tenA kAraNe te jIvamAM utkaTa bhavano rAga che, ane abAdhya evuM mithyA jJAna che, ane te rUpa doSanA kAraNe tevA jIvo yogamArganI pravRtti karavA mATe yogya nathI. jyAre te ja jIvo carama pugala parAvartamAM Ave che tyAre ghaNo bhAvamala ocho thAya che. AthI gADha ajJAna ane bhavanAM utkaTa rAgarUpa doSa dUra thAya che. vastutaH anAdikALathI jIva nigodamAM hoya che tyAre tenI cetanA ekendriya avasthAmAM ghaNI alpa hoya che, ane te sarva cetanA AtmAnA zuddha bhAvothI atyaMta vimukha che. tethI AtmAnA zuddha bhAvothI atyaMta vimukhabhAvarUpa bhAvamala carama pudgala parAvartathI pUrvanAM pudgala parAvartAmAM ghaNo hato. joke ekendriyapaNAne kAraNe naSTaprAyaH evI alpa cetanA hovAthI karmabaMdha alpa thAya che, topaNa carama pudgala parAvartathI pUrvanAM pudgala parAvartAmAM vartatA ekendriyAdinA jIvo gADha mithyAjJAna ane gADha anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kAraNe dIrgha saMsAra calAve tevA karmo bAMdhe che; ane te jIvo paMcendriyamAM Ave tyAre cetanA ghaNI pragaTa thAya che, topaNa dUra dUranA pudgala parAvartAmAM gADha mala hovAnA kAraNe te sarva cetanA karmabaMdhane anukULa pariNAmavALI hoya che, ane te jIvo caramAvartamAM Ave tyAre dIrgha saMsAra calAve tevA anaMtAnubaMdhI kaSAyo kaMIka zithila thayA che, ane carama pudgala parAvartathI pUrvanA pudgala parAvartAmAM anAtmabhAvamAM atyaMta rahenAro evo vIryavyApArarUpa je yogano pariNAma hato, te caramAvartamAM kaMIka AtmabhAvane abhimukha thAya che. tethI caramAvartavartI jIvo paMcendriya hovAne kAraNe ekendriya karatAM adhika yogavALA ane vyakta kaSAyavALA hovA chatAM, ane ekendriya karatAM ghaNo karmabaMdha karanArA hovA chatAM, tattvathI saMsAranI paraMparAnA ucchedanA kAraNabhUta evA alpa malavALA che. AthI caramAvartavata jIvono mana-vacana-kAyAno yoga kaMIka ucita pravRtti karAvanAro hoya che, ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo paNa zithila mULavALA thayelA hovAne kAraNe caramAvartI jIvomAM yoganI dRSTio kramasara pragaTa thAya che; Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-27-28 1 jyAre ca2mAvarta bahAranA jIvomAM ke dUra dUranA pudgala parAvartI jIvomAM yogamArgane abhimukha leza paNa pariNAma nahi hovAne kAraNe dIrgha saMsAra calAve tevA karmabaMdhanI yogyatArUpa mala atyaMta che, tema svIkAravuM joIe. ||2|| avataraNikA : pUrvazlokamAM kahyuM ke mala karmabaMdhanI yogyatArUpa che, ane tema na mAno to saMsArI jIvomAM ane mukta jIvomAM jIvatva samAna hovAne kAraNe mukta jIvone paNa karmabaMdha thavAno atiprasaMga Ave. te atiprasaMganA nivAraNa mATe koI yukti Ape te yukti batAvIne tenuM nirAkaraNa karavA arthe kahe che zloka : - prAgabandhAnna bandhazcet kiM tatraiva niyAmakam / yogyatAM tu phalotreyAM bAdhate dUSaNaM na tat / / 28 / / anvayArtha : prAvasthA=pUrvamAM abaMdhane kAraNe=mukta AtmA je kSaNamAM mukta thAya che, te kSaNarUpa prathama kSaNamAM karmano saMbaMdha nahi hovAne kAraNe, na vanya:=siddhanA jIvone karmabaMdha nathI=siddhanA jIvone utpattinI uttaranI kSaNomAM karmabaMdha nathI. cee pramANe je pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che tatreva=temAM ja=siddhatA AtmAo siddha thAya che te prathama kSaNamAM karmano saMbaMdha kema nathI ? temAM ja, hri niyAma=zuM niyAmaka che ?=yogyatAkSaya sivAya anya koI niyAmaka nathI. - jema saMsArI jIvomAM jIvatva che ane karmabaMdhanI yogyatA che, tema siddhanA jIvomAM paNa jIvatva che, chatAM temAM karmabaMdhanI yogyatA kema nathI ? e prakAranuM koI dUSaNa Ape to tenuM nirAkaraNa karavA arthe kahe che tu=vaLI, tat dUSaI=te dUSaNa=saMsArI jIvonI jema siddhamAM karmabaMdhanI yogyatA svIkAravArUpa dUSaNa, tonnemAM yogyatAM=phala unneya evI yogyatAnuM= Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-28 phalathI jenI kalpanA thaI zake evI yogyatAnuM, vAthate bAdha karatuM nathI. |I28II. zlokArdha : pUrvamAM abaMdhane kAraNe=mukta AtmA je kSaNamAM mukta thAya che te kSaNarUpa prathama kSaNamAM karmano saMbaMdha nahi hovAne kAraNe, siddhanA jIvone karmabaMdha nathI siddhanA jIvone utpattinI uttaranI kSaNomAM karmabaMdha nathI, e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - temAM jarasiddhanA AtmAo siddha thAya che te prathama kSaNamAM karmano saMbaMdha kema nathI ? temAM ja, zuM niyAmaka che ? arthAt yogyatAkSaya sivAya anya koI niyAmaka nathI. jema saMsArI jIvomAM jIvatva che ane karmabaMdhanI yogyatA che, tema siddhanAM jIvomAM paNa jIvatva che, chatAM temAM karmabaMdhanI yogyatA kema nathI ? e prakAranuM koI dUSaNa Ape tenuM nirAkaraNa karavA arthe kahe che - vaLI, te dUSaNa=saMsArI jIvonI jema siddhamAM karmabaMdhanI yogyatA svIkAravArUpa dUSaNa, phala unneya evI yogyatAnuM phalathI jenI kalpanA thaI zake evI yogyatAnuM bAdha karatuM nathI. ll TIkA :___prAgiti-prAk-pUrvamabandhAd=bandhAbhAvAjjIvatvarUpa'vizeSe'pi na bandho muktasya cet, kiM tatraiva-prAgabanthe eva, niyAmakaM yogyatAkSayaM vinA, yogyatAM tu phaloneyAM=phalabalakalpanIyAM taduSaNaM na bAdhate 'tatra kuto na yogyatA?' ityatra phalAbhAvasyaivottaratvAt, yuktaM caitat bandhasya badhyamAnayogyatApekSatvaniyamAdvastrAdInAM maJjijiSThAdirAgarUpabandhane tathAdarzanAt, tadvaicitryeNa phalabhedopapattestasyA antaraGgatvAttatparipAkArthameva hetvantarApekSaNAdityAcAryAH 28 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-28 TIkArya : pra.i...... vityA || pUrvamAM abaMdhane kAraNe=karmanA saMbaMdhanA abhAvane kAraNe, jIvatvarUpa avizeSa hovA chatAM paNa=saMsArI jIvomAM ane siddhanA jIvomAM jIvatva svarUpa samAna hovA chatAM paNa, muktane baMdha nathI; e pramANe pUrvapakSI kahe, to graMthakAra kahe che - temAM ja=pUrvanA abaMdhamAM ja=muktajIvone muktakSaNamAM karmanA asaMbaMdhamAM ja, zuM niyAmaka che? arthAt yogyatAkSaya vagara zuM niyAmaka che? arthAt yogyatAkSaya ja niyAmaka che. vaLI, te dUSaNa=jema saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA che tema siddhanA jIvomAM paNa karmabaMdhanI yogyatA svIkAravArUpa dUSaNa, phala unneya evI yogyatAne kulanA balathI kalpanA karI zakAya evI yogyatAne, bAdha karatuM nathI, kema ke tyAM muktajIvomAM kema yogyatA nathI ? e prakAranA praznamAM phalAbhAvanuM ja uttarapaNuM che. saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA che, tema pUrvamAM graMthakAre yuktithI sthApana karyuM te saMgata che, tema batAvavA arthe kahe che - ane A=saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA che ema pUrvamAM sthApana karyuM e, yukta che; kema ke baMdhano badhdhamAnanI yogyatAnA apekSatvano niyama che=badhyamAna evI vastunI yogyatAnI apekSAe baMdha thAya che, evo niyama che. ahIM prazna thAya ke badhyamAna vastunI yogyatA hoya to ja baMdha thAya evo niyama kema svIkArI zakAya ? tethI anya hetu kahe che - vastrAdinAM majITha Adi zagarUpa baMdhanamAM te prakAre darzana che. ahIM prazna thAya ke vastrAdimAM majITha AdinA raMganI yogyatA hoya, tethI raMga lAge che tema svIkArIe to vastrAdimAM majITha Adino raMga samAna rIte sadA lAge che, tema AtmAmAM paNa karmabaMdhanI yogyatA svIkArIe to sadA samAnarUpe karmabaMdhanI prApti thavI joIe. te prakAranI zaMkAnA nivAraNa mATe anya hetu kahe che - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-28 4 tenA vaicitryathI=karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryathI, phalabhedanI upapatti che=pUrva pUrvanA pudgala parAvartomAM pracura karmabaMdha hato, ane uttara uttaranA pudgala parAvartomAM alpa alpa karmabaMdha thAya che, ane caramapudgalaparAvartamAM vizeSa prakArano alpa karmabaMdha thAya che, e prakAranA phalabhedanI upapatti che. ahIM prazna thAya ke karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryathI phalabhedanI upapatti che, ema svIkAravAmAM Ave to zAstramAM sarva kAryo pratye kAlAdi pAMca kAraNo kahyAM, tenI saMgati kaI rIte thaI zake ? arthAt thAya nahi; kema ke karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryathI phalabhedanI upapatti hoya to phalabhedanI prApti pratye kAlAdine kAraNa mAnavAnI AvazyakatA rahe nahi. tethI anya hetu kahe che tenuM=karmabaMdhanI yogyatAnuM aMtaraMgapaNuM hovAthI=labheda pratye upAdAna kAraNapaNuM hovAthI, tenA paripAka mATe ja=karmabaMdhanI yogyatAnA paripAka mATe ja anya hetunI apekSA che, e pramANe AcArya kahe che=e pramANe pU. haribhadrasUri kahe che. / / 28 / / * 'nIvatvarUpavizeSe'pi'mAM 'pi'thI e kahevuM che ke mukta ane saMsArI jIvomAM jIvatvarUpa avizeSa na hoya to to mukta jIvone baMdha na thAya, paraMtu jIvatvarUpa avizeSa hovA chatAM paNa pUrvamAM baMdhano abhAva hovAne kAraNe mukta jIvone baMdha nathI. 4 * A zlokano artha 'yogabindu'nAM zloka-167, 197 ane 198 sAthe saMbaMdhita che. tethI tene sAme rAkhIne A artha karela che. bhAvArtha :-- pUrvazlokamAM graMthakAre kahyuM ke mukta jIvomAM ane saMsArI jIvomAM jIvatva samAna che, Ama chatAM saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatArUpa mala che, tethI teo karma bAMdhe che; ane jo tevuM na svIkAravAmAM Ave to mukta jIvomAM paNa karmabaMdha mAnavAno prasaMga Ave. A prakAranI graMthakAra dvArA apAyelI atiprasaMganI ApattinuM nivA2Na ka2vA mATe pUrvapakSI kahe che ke mukta jIvo je kSaNe karmathI mukta thAya che, te kSaNamAM karmano saMbaMdha nathI, tethI mukta jIvo karmabaMdha karatA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-28 65 nathI; ane saMsArI jIvomAM pUrvanuM baMdhAyeluM karma che, tethI uttaramAM karmabaMdha thAya che. mATe saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA na mAnIe topaNa mukta jIvone karmabaMdha mAnavAnI Apatti Avaze nahi. tyAM graMthakAra kahe che ke mukta jIvomAM prathama karmano saMbaMdha nathI, temAM niyAmaka zuM che ? arthAt mukta jIvomAM karmabaMdhanI yogyatAno kSaya thayo che, mATe ja mukta jIvo karmabaMdha vagaranA che. jo karmabaMdhanI yogyatAno kSaya teomAM na hoya to saMsArI jIvonI jema teone paNa karmabaMdha thavo joIe. ahIM pUrvapakSI kahe ke jema saMsArI jIvomAM jIvatva che mATe teomAM karmabaMdhanI yogyatA che, ema tame svIkAro cho tema mukta jIvomAM paNa jIvatva che mATe teomAM paNa karmabaMdhanI yogyatA che, tema svIkAravAnI tamane Apatti Avaze. A prakAranuM pUrvapakSI dvArA apAyeluM dUSaNa saMsArI jIvomAM karmabaMdharUpa phalanA baLathI kalpanA karAyelI evI karmabaMdhanI yogyatAno bAdha karatuM nathI. Azaya e che ke pUrvapakSIne mukta jIvomAM ke saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA mAnya nathI, paraMtu mukta jIvo karmabaMdha rahita che, mATe karmabaMdha karatA nathI. ane saMsArI jIvo pUrvamAM karmathI baMdhAyelA che, mATe uttaramAM karmabaMdha kare che. A sivAya mukta jIvomAM ane saMsArI jIvomAM anya koI bheda nathI; ane tethI pUrvapakSI kahe che ke "jo tame saMsArI jIvomAM karmano saMbaMdha che" tema svIkArIne karmanA saMbaMdhathI atirikta karmabaMdhanI yogyatA saMsArI jIvomAM che, tema svIkAro cho, to mukta jIvo paNa saMsArI jIvo jevA ja che. tethI teomAM paNa karmabaMdhanI yogyatA svIkAravI joIe. A prakAranuM dUSaNa pUrvapakSI graMthakArane Ape che. te dUSaNa saMsArI jIvomAM karmabaMdharUpa phalanA balathI kalpanA karAtI evI karmabaMdhanI yogyatAne bAdha karatuM nathI. kema bAdha karatuM nathI ? tethI graMthakArazrI kahe che ke mokSamAM kema karmabaMdhanI yogyatA nathI ? e prakAranA praznano javAba mokSamAM karmabaMdharUpa phaLano abhAva che, te ja uttara che. tAtparya e che ke kAryanA baLathI ja kAraNanuM anumAna thAya che. saMsArI jIvomAM karmabaMdharUpa kArya che, tethI tenuM kAraNa saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-28 yogyatA che; tevI kalpanA karAya che ane muktajIvomAM karmabaMdha nathI, tethI kalpanA karAya che ke teomAM karmabaMdhanI yogyatA nathI. pUrvamAM kahyuM ke saMsArI jIvomAM karmabaMdhanI yogyatA che, mATe karma bAMdhe che, te kathana yukta che. kema yukta che ? te batAvatAM kahe che ke badhyamAna evA karmabaMdhanI AtmAmAM yogyatAnI apekSA rAkhIne karmabaMdha thAya che. e prakArano niyama che. ahIM koIne prazna thAya ke badhyamAna evA karmabaMdhanI AtmAmAM yogyatAnI apekSA rAkhIne karmabaMdha thAya che, evo niyama kema svIkArI zakAya ? tethI anya hetu kahe che - majISTha Adino raMga vastramAM lAge che, ane vastra sivAya anya koI tevI vastu hoya ke jenA upara majISThano raMga lAgato nathI, tema pratyakSathI dekhAya che. tethI nakkI thAya che ke majISTha Adino raMga sarva padArthomAM lAgato nathI, paraMtu te raMga lAge tevI yogyatAvALAM vastrAdimAM ja lAge che. tema AtmAmAM paNa karmanA baMdhanI yogyatA che, mATe AtmA upara karma lAge che tema svIkArI zakAya che. ahIM prazna thAya ke vastramAM majISTha AdinA raMganI yogyatA che, tethI jyAre jyAre majISTha Adi raMganI prApti thAya tyAre tyAre majISTha Adi raMga lAge che, paraMtu majISTha Adi raMganI prAptimAM koI phelabhedanI prApti nathI. jyAre saMsArI jIvone to dUranA pudgala parAvartamAM pracura karmabaMdha hato, ane caramAvartamAM alpa karmabaMdha thAya che tethI phalabhedanI prApti che. te kaI rIte saMgata thAya ? te batAvavA arthe anya hetu kahe che - tenA vaiciyathI karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryathI phalabhedanI upapatti cheH karmabaMdhanI yogyatAnA kAraNe karma baMdhAya che, ane te yogyatAnA vaicitryane kAraNe kyAreka nAraka paryAyanI prApti thAya che, ane kyAreka nara paryAyanI prApti thAya che, kyAreka deva paryAyanI prApti thAya che to kyAreka tiryaMcA paryAyanI prApti thAya che, ityAdirUpa phalabhedanI prApti thAya che. vaLI, jema karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryane kAraNe karmabaMdhanI prApti dvArA nara-nArakAdi Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-28 u7 paryAyanI prAptirUpa phelabhedanI prApti thAya che, tema karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryane kAraNe bhavya jIvone pUrva pUrvanA pudgala parAvarta karatAM uttara uttaranA pudgala parAvartamAM caramAvartanA Abhimukhya bhAvarUpa phalabhedanI prApti thAya che, ane caramAvartamAM paNa jema jema karmabaMdhanI yogyatA kSINa kSINatara thAya che, tema tema guNasthAnakanI vRddhirUpa phalabhedanI prApti thAya che. ahIM prazna thAya ke zAstramAM kAryamAtra pratye pAMca kAraNo prasiddha che. tethI jo karmabaMdhanI yogyatAnA vaicitryathI phalabheda svIkAravAmAM Ave to, phalabhedanI prApti pratye pAMca kAraNo che, tema kahI zakAya nahi; tenA nivAraNa mATe kahe che - karmabaMdhanI yogyatA phelabheda pratye aMtaraMga kAraNa cheHupAdAna kAraNa che, ane tenA paripAka mATe ja anya hetunI apekSA che, ema AcArya kahe che - Azaya e che ke jema mATI ghaTa pratye upAdAna kAraNa che, tethI mATI ja ghaTarUpe pariNamana pAme che. Ama chatAM mATIne ghaTarUpe pariNamana pamADavA mATe daMDa, cakra Adi sAmagrInI apekSA che; kema ke daMDa, cakra Adi sAmagrIne pAmyA vagara mATI svayaM ghaTarUpe pariNamana pAmatI nathI. tema jIvamAM karmabaMdhanI yogyatA pUrvamAM ghaNI hatI, te uttara uttaranI alpa yogyatA pratye upAdAna kAraNa che. to paNa pUrvamAM rahelI karmabaMdhanI yogyatA uttara uttaranI alpayogyatArUpe pariNamana pamADavA svarUpa phala arthe kAlAdi pAMca kAraNonI apekSA che, e prakAre AcArya kahe che. tAtparya e che ke AtmAmAM rahelI anAdikALanI karmabaMdhanI yogyatAnAM be kAryo che : (1) AtmAmAM rahelI anAdikALanI karmabaMdhanI yogyatA karmabaMdha karAvIne jIvane nara-nArakAdi paryAyonI prApti karAve che, tethI A karmabaMdhanI yogyatA nara-nArakAdi paryAyonI prApti pratye kAraNa che, tyAM paNa te te kAlAdi cAra kAraNonI apekSA che. (2) bhavya jIvonI pUrva pUrvanI karmabaMdhanI yogyatA pratipudgala parAvartanamAM kSINa kSINatara thAya che, jethI pUrva pUrvanI karmabaMdhanI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-28 yogyatA uttara uttaranAM pudgalaparAvartomAM alpa alpatara bane che. tethI uttara uttaranAM pudgala parAvartomAM je alpa alpata2 karmabaMdhanI yogyatA thAya che, tenA pratye paNa kAlAdi pAMca kAraNo kAraNa che. anAdikALathI karmabaMdhanI yogyatArUpa bhAvamala jIvamAM che, jenA kAraNe jIva karmabaMdha karIne cAragatinuM paribhramaNa kare che. A bhAvamala kramasara ghaTe che ane ca2mAvartamAM kaMIka alpa thayA pachI yogamArganI pravRtti dvArA jIva A bhAvamalano nAza karavAno prAraMbha kare che, ane teramA guNasthAnake A bhAvamalanI atyaMta alpatAnI prApti che ane caudamA guNasthAnake jIva sarvathA bhAvamala rahita bane che. dareka bhavya jIvano bhAvamalano kramika hrAsa kAlAdi pAMca kAraNothI thAya che. vaLI, te kramika hrAsa sarva jIvono samAna rIte thato nathI, paraMtu taratamatAthI thAya che. AthI dareka jIvano caramAvarta bhinna bhinna kALamAM prApta thAya che. tethI jeno bhAvamala adhika adhika hrAsa pAme che, tenuM carama pudgalaparAvarta zIghra Ave che, ane jeno bhAvamala alpa alpa nAza pAme che, tenuM carama pudgalaparAvarta vilaMbanathI Ave che. tethI carama pudgalaparAvartanI prApti pAMca kAraNothI thayelI hovA chatAM mukhyarUpe 'kALanA paripAka'thI thayela che tema kahevAya che. vaLI, carama pudgalaparAvartamAM AvelA jIvomAM bhAvamala eTalo alpa thayo che ke jethI upadezaAdinI sAmagrIne pAmIne yogamArgamAM pravRtti kare to bhAvamalano nAza zIghra karI zake che. tethI mokSarUpa kArya paNa ca2mAvartanI prApti pachI pAMca kAraNathI thAya che chatA puruSArtha Adi anya kAraNo yathAyogya mokSarUpa phaLa pratye pradhAna bane che. zAstramAM mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga karmabaMdhanAM kAraNo tarIke prasiddha che. tene ja ahIM yoga ane kaSAyarUpe saMgraha karIne bhAvamala kahela che. vaLI, keTalAka sthAne yogane ja bhAvamala kahevAmAM Ave che, tyAre kaSAyano paNa yogamAM ja saMgraha thAya che. tethI e prApta thAya ke karmabaMdhane anukULa evo je yoga che, te ja kaSAyanA pariNAmavALo hoya che. tyAre adhika karmabaMdhanuM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-28-29 kAraNa che. vaLI aviratinA pariNAmavALo hoya che tyAre tenAthI paNa adhika karmabaMdhanuM kAraNa bane che ane mithyAtvanA pariNAmavALo hoya tyAre tenAthI paNa adhika karmabaMdhanuM kAraNa bane che. A mithyAtva jema jema adhika adhika tema tema adhika adhika karmabaMdhanuM kAraNa bane che. mATe mithyAtvanA anivartanIya bhAvane sAme rAkhIne dUra dUranA pudgala parAvartAmAM adhika adhika bhAvamala kahela che. [28 avataraNikA - zloka-27mAM kahyuM ke AtmAnI yogakaSAyarUpa karmabaMdhanI yogyatA bhAvamala che. have te bhAvamalane avya darzanakAro paNa judA judA nAmothI svIkAre che, te batAvavA arthe kahe che - bloka : didRkSA bhavabIjaM cAvidyA cAnAdivAsanA / bhaGgyeSaivAzritA sAMkhyazaivavedAntisaugataiH / / 29 / / anvayArtha : vikSa jovAnI icchA, mavavanaMbhavanuM bIja, vidyA avidyA, ane, anAvilAsanA=anAdivAsanA, mA =bhaMgIthI vikalpathI, vaMkaA ja= karmabaMdhanI yogyatA ja, sAMvavekAntiAnta =sAMkhya, zaiva, vedAntI ane saugata vaDe mazritA=Azraya karAyela che. 29 zlokArca - didakSA, bhavanuM bIja, avidhA ane anAdivAsanA bhaMgIthI vikalpathI, A ja=karmabaMdhanI yogyatA ja, sAMkhya, zaiva, vedAntI ane sogata vaDe Azraya karAyela che. l29ll TIkA : didRkSeti-puruSasya prakRtivikArAn draSTumicchA didRkSA saiveyamiti sAMkhyAH, bhavabIjamiti zaivAH, avidyeti vedAntikAH, anAdivAsaneti saugatAH / / 29 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-29-30 TIkArya : puruSasya ... sAta: L prakRtinA vikArone jovAnI puruSanI IcchA didakSA che. te ja=dikSA ja, A che karmabaMdhanI yogyatA che, e prakAre sAMkhyadarzanakAro kahe che. bhavanuM bIja che, e prakAre zevadarzanakAro kahe che. avidyA e pramANe vedAntIo kahe che. anAdi vAsanA e pramANe bauddha darzanakAro kahe che. jarA bhAvArtha - sAMkhyadarzanakAro puruSa ane prakRti ema be tattvo mAne che, ane prakRtinA vikArarUpa A dRSTa jagata che ane prakRtinA vikArane jovAnI je puruSanI icchA che te dikSA che ane A didakSAnA kAraNe ja puruSano A saMsAra niSpanna thayelo che ema sAMkhyadarzana svIkAre che. tethI jaina darzanakAro je yogakaSAyarUpa karmabaMdhanI yogyatAne svIkAre che, tene ja sAMkhya darzanakAro dikSA zabdathI kahe che. vaLI, zaiva darzanakAro tene ja bhavabIja kahe che. tethI e phalita thAya ke je bhavanI prAptinuM kAraNa che, te bhavabIja che, ane te bhavabIja eTale karmabaMdhanI yogyatA. vaLI, vedAnta darzanakAro tene avidyA kahe che arthAt jIvane potAnA svarUpanuM ajJAna che, ane A ajJAnane kAraNe ja jIva karma bAMdhe che. mATe karmabaMdhanI yogyatAne ja vedAntIo avidyA zabdathI kahe che. vaLI, bauddha darzanakAro karmabaMdhanI yogyatAne anAdinI vAsanA kahe che; kema ke bauddha darzanakAronA mate anAdinI vAsanAthI saMsAra che, ane te vAsanAnA ucchedathI saMsArano uccheda che. ll29mAM avataraNikA - zloka-26mAM kahyuM ke sahajamalanA abhyapaNAne kAraNe bhavano anutkaTa rAga thAya che ane bhAvanA anutkaTa rAganA kAraNe muktino adveSa pragaTe che. tyArapachI sahajamala zuM che, te zloka-27mAM batAvyuM. have te sahajamala kaI rIte prati pudgalaparAvartamAM ghaTe che ? jethI yogamArganI prAptinA bIjabhUta muktiadveSa pragaTe che ? te batAvavA arthe kahe che - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva sevAdvAtriMzikA / zloDa- 30 zloDa : pratyAvartaM vyayo'pyasyAstadalpatve'sya saMbhavaH / ato'pi zreyasAM zreNI kiM punarmuktirAgataH / / 30 / / anvayArtha : pratyAvarta-re bhAvartane AzrayIne, asyAH = khAno='rbhajaMdhanI yogyatAno, vyayo'pi nAza bhae che, tadalpatve tenA alpapagAmAM = durbhajaMghanI yogyatAnA alpapagAmAM, asya=Ano mukti dveSano sambhavaH = saMbhava che bhuktikhadveSanI upapatti che. ato'pi=khAnAthI pAega= bhukti dveSathI pae, zreyasAM zreNI = zreyanI zreNI che. kiM punarmuktirAgataH = bhuktirAgathI to zuM Ahe ? ||30|| zlokArtha : - dareka Avartane AzrayIne Ano=karmabaMdhanI yogyatAno nAza paNa che, tenA alpapaNAmAM=karmabaMdhanI yogyatAnA alpapaNAmAM Ano= muktiadveSano saMbhava che=muktiadveSanI upapatti che. AnAthI paNa=muktiadveSathI paNa, zreyanI zreNI che. vaLI, muktirAgathI to zuM seq? 113011 TIDA : pratyAvartamiti - pratyAvartaM pratipudgalAvartaM vyayo'pi apagamo'pi asyAH yogyatAyAH, doSANAM kramahrAsaM vinA bhavyasya muktigamanAdyanupapatteH / tadalpatve= yogyatAlpatve, asya-muktyadveSasya, sambhavaH = upapattiH / taduktaM 71 "evaM cApagamo'pyasyAH pratyAvartaM sunItitaH / sthita eva tadalpatve bhAvazuddhirapi dhruvA " / / 1 / / ato'pi muktyadveSAdapi, zreyasAM zreNI = kuzalAnubandhasantatiH, kiM punarvAcyaM muktirAgatastadupapattau / / 30 / / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-30 TIkArca - pratyAvarta ..... kupattI | prati Avartakaprati pudgalaparAvarta, Anora yogyatAno karmabaMdhanI yogyatAno, vyaya paNa cheHapagama paNa che; kema ke doSonA kramahAsa vagara bhavyanI muktigamata AdinI anupapatti che. tenA alpapaNAmAM yogyatAnA alpapaNAmAM karmabaMdhanI yogyatAnA alpapaNAmAM, Ano muktiadveSano saMbhava che upapatti che. te zlokanA pUrvArdhamAM je kahevAyuM te, yogabindumAM kahevAyuM che. ane A rIte yogabindunI pUrvagAthAmAM kahyuM e prakAre karmabaMdhanI yogyatA hote chate, yogyatAno apagama paNa sunItithI pratiAvarta rahelo ja che. malanA alpapaNAmAM bhAvazuddhi paNa nizcita che." [1] AnAthI paNa=muktiadveSathI paNa, zreyanI zreNI che kuzala anubaMdhanI saMtati che=saMsAranA ucchedane anukULa AtmakalyANanI paraMparAnI prApti che. vaLI, muktirAgathI tenI upapattimAM kuzala phaLanI saMtatinI prAptimAM zuM kahevuM ? arthAt avazya kuzala phaLanI saMtatinI prApti che. ll30 || "vyayopi=3pa1moDapi'mAM 'pathI e kahevuM che ke prati pudgalaparAvarta karmabaMdhanI yogyatA to che, paraMtu yogyatAno apagama paNa=vyaya paNa, sunItithI che. 'matoDapi' ane "munatyapApa'mAM 'pa'thI e kahevuM che ke muktinA rAgathI to kalyANanI paraMparA che, paraMtu muktinA aSathI paNa kalyANanI paraMparA che. bhAvArtha - AtmA anAdino che ane karmabaMdhanI yogyatArUpa bhAvamala paNa AtmAmAM anAdithI che ane bhavya jIvonAM bhAvamalano prati pudgalaparAvartamAM apagama paNa thAya che. tyAM jijJAsA thAya ke pratyeka pudgalaparAvartamAM karmabaMdhanI yogyatAno apagama thAya che, te kaI rIte nakkI thAya ? tethI gaMthakArazrI yukti Ape che ke bhavya jIvo mokSamAM jAya che ane mokSane anukULa evA guNasthAnakanI prApti kare che, te sarva to saMgata thAya ke AtmAmAM rahelA karmabaMdhanI yogyatArUpa mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogarUpa doSono kramasara hrAsa thato hoya. arthAt dUra dUranA pudgalaparAvartamAM je je doSo hatA te dareka pudgalaparAvartamAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/bloka-30-31 kramasara ghaTatA ghaTatA carama pudgalaparAvartamAM ghaNA alpa thatA hoya ane tema svIkArIe to caramAvartimAM doSo ghaNA alpa thavAthI bhavya jIva mokSamArgane pAmIne guNasthAnako prApta kare che ane kramasara mokSane prApta kare che e zAstravacana saMgata thAya. vaLI, karmabaMdhanI yogyatA alpa thaye chate muktiaSano saMbhava che. Azaya e che ke pratyeka pagalaparAvartamAM mithyAtvAdi doSo kramasara ghaTatA ghaTatA carama pudgalaparAvartamAM te doSo yogamArgano prAraMbha thAya teTalA pramANamAM alpa thayA. tethI karmabaMdhanI yogyatArUpa doSonuM apagama thavAne kAraNe bhogasAmagrI vagaranA mokSa pratye adveSa pragaTe che. jyAre pUrvamAM, to doSonI utkaTatAnA kAraNe bhogasAmagrI pratye utkaTa rAga hato. tethI bhogasAmagrI rahita evA mokSanuM varNana sAMbhaLIne dveSa thato hato. have karmabaMdhanI yogyatA alpa thavAne kAraNe dveSa thato nathI. vaLI, A muktiaSathI paNa kuzala phaLanI saMtati prApta thAya che, to vaLI muktirAgathI kuzala phaLanI saMtati prApta thAya che e niHzaMka che. Azaya e che ke prastuta batrIzImAM cAra prakAranI pUrvasevA batAvavAno prAraMbha karela che. temAM cothA prakAranI muktiadveSarUpa pUrvasevAnuM atyAra sudhI varNana karyuM ane te kevI rIte prApta thAya che ? tenI spaSTatA karI. have te muktiadveSathI zuM hita prApta thAya, te batAvatAM kahe che - bhavya jIvo upadezAdine sAMbhaLIne muktiaSane kAraNe sadanuSThAna karavAnA arthI bane che ane muktiaSathI yukta evuM temanuM anuSThAna yogamArgane anukULa bhavonI prApti karAvIne kuzala phaLanI saMtatine prApta karAve che. vaLI, jeone mukti pratye rAga thayo che, teone muktiaSavALA jIvo karatAM paNa vizeSa prakAranI kuzala phaLanI paraMparAnI prApti thAya che. IT3 | avataraNikA : pUrvamAM muktiadveSanuM svarUpa batAvyuM ane te kaI rIte prApta thAya che? te batAvyuM, ane tenAthI kuzala phaLanI saMtati prApta thAya che te batAvyuM ane kahyuM ke muktirAgathI to tenAthI paNa vizeSa kuzala phaLanI saMtati Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-31 prApta thAya che. tyAM koIne zaMkA thAya ke "kuzala phaLanI prAptinA kAraNabhUta evo muktiadveSa muktirAgarUpa ja che" tenA nirAkaraNa arthe kahe che - zloka : na cAyameva rAgaH syAnmRdumadhyAdhikatvataH / tatropAye ca navadhA yogibhedapradarzanAt / / 31 / / anvayArtha : 2mAM ane A jagamuktiadveSa ja, rAja cA=rAga che= muktino rAga che, ema na kahevuM. mRdumathyAdhisatvataH=kema ke mRdu, madhya, adhikapaNuM che=muktirAgamAM jaghanyapaNuM, madhyamapaNuM, utkRSTapaNuM che. ahIM prazna thAya ke muktirAgamAM jadhanyapaNuM, madhyamapaNuM ane utkRSTapaNuM che, te kema nakkI thAya ? temAM hetu kahe che - tatropAve temAM ane upAyamAM muktirAgamAM ane muktinA upAyamAM, navaghA =nava prakAranA, yogendraprarzana-yogIbhedanuM pradarzana che-nava prakAranA yogIbhedanuM zAstramAM varNana che. 31 zlokArtha : ane A jagamuktiadveSa ja, rAga che muktino rAga che, ema na kahevuM; kema ke mRdu, madhya, adhikapaNuM che muktirAgamAM jaghanyapaNuM, madhyamapaNuM, utkRSTapaNuM che. ahIM prazna thAya ke muktirAgamAM jaghanyapaNuM, madhyamapaNuM ane utkRSTapaNuM che, te kema nakkI thAya ? temAM hetu kahe che - temAM ane upAyamAM=muktirAgamAM ane muktinA upAyamAM, nava prakAranA yogIbhedanuM pradarzana che nava prakAranA yogIbhedanuM zAstramAM varNana che. I.31 TIkA :__ na ceti- na cAyamevamuktyadveSa eva rAgaH syAt muktirAgo bhavediti vAcyaM, mRdumadhyAdhikatvato jaghanyamadhyamotkRSTabhAvAt, tatra-muktirAge upAye Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAtriMzikA/zloka-31 75 ca navadhA = navabhiH prakArairyogibhedasya pradarzanAdupavarNanAt, tathAhi mRdUpAyo mRdusaMvegaH, madhyopAyo mRdusaMvegaH, adhyupAyo mRdusaMvegaH, mRdUpAyo madhyasaMvegaH, madhyopAyo madhyasaMvegaH, adhyupAyo madhyasaMvegaH, mRdUpAyo adhisaMvegaH, madhyopAyo'dhisaMvegaH, adhyupAyo'dhisaMvegazceti navadhA yogina iti yogAcAryAH ||2|| TIkArya : na cAyameva thoLAvAH: / / ane A ja=muktiadveSa ja rAga che=muktirAga che ema na kahevuM; kema ke mRdu, madhya, adhikapaNuM che=muktirAgamAM jaghanya, madhyama, utkRSTa bhAva che. -- mukti2AgamAM traNa bhedo kema che ? te batAvavA arthe hetu kahe che - ..... ', tyAM=muktirAgamAM ane upAyamAM=muktirAganA upAyamAM nava prakAranA yogIbhedanuM pradarzana che=varNana che. te A pramANe. 1. mRdu upAya -mRdu saMvega. 2. madhya upAya-mRdu saMvega. 3. utkRSTa upAyamRdu saMvega. 4. mRdu upAya-madhya saMvega. 5. madhya upAya-madhya saMvega. 6. utkRSTa upAya-madhya saMvega. 7. mRdu upAya-utkRSTa saMvega. 8. madhya upAyautkRSTa saMvega, ane 9. utkRSTa upAya-utkRSTa saMvega. e prakAre nava prakAranA yogIo che, ema yogAcAryo kahe che. / / 31 / / bhAvArtha : pUrvamAM muktiadveSanuM svarUpa batAvyuM ane kahyuM ke muktidveSathI kuzaLa phaLanI saMtati thAya che. tyAM koIkane zaMkA thAya ke kuzaLa phaLanI saMtati to muktirAgathI thaI zake. mATe jene tame muktiadveSa kaho cho, te ja muktirAga che. tene graMthakAra kahe che ke muktiadveSa ja muktirAga che ema na kahevuM; kema ke muktirAgamAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa traNa bhedonI prApti che, jyAre muktiadveSamAM koI bhedanI prApti nathI; muktidveSamAM kema koI bhedanI prApti nathI ? te graMthakAra svayaM AgaLanA zlokamAM batAvaze. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-31 vaLI, rAga vastu bhAvAtmaka padArtha che ane bhAvAtmaka padArthamAM taratamatA prApta thAya che. tethI mokSano rAga koIkane jaghanya hoya che, koIkane madhyama hoya che ane koIkane utkRSTa hoya che. mATe muktino rAga ja muktiadveSa che, ema kahI zakAya nahi. tyAM koIne prazna thAya ke muktirAganA jaghanya, madhyama, utkRSTa ema traNa bhedo na svIkArIe, ane rAga ekarUpa svIkArIne jene tame kuzaLa paraMparAnuM kAraNa muktiadveSa kaho cho, te muktirAga ja che, tema svIkArIe to zuM vAMdho ? tethI muktirAganA traNa bhedo svIkAravA mATe yogAcAryanA vacananI sAkSI Ape che ane kahe che ke muktinA rAgane ane muktinA upAyane AzrayIne pravRtti karanAra nava prakAranA yogIo che, e prakAranuM yogAcAryanuM kathana che. tethI yogAcAryanA vacanathI siddha thAya che ke muktirAgamAM taratamatA che. mATe muktirAga ja muktiadveSa che tema kahI zakAya nahi; kema ke muktiaSamAM taratamatA hoI zake nahi. muktino rAga ane muktinA upAyane AzrayIne nava prakAranA bhedonI prApti : (1) mRdu upAya-mRdu saMvega - mRdu upAya=jaghanya koTInA mokSanA upAyonuM sevana. mRdu saMvega=jaghanya koTInI mokSanI icchA. bhAvamalanA vigamanane kAraNe muktiaddeSa pragaTa thayA pachI upadeza AdinI sAmagrIne pAmIne koIka yogya jIvone mokSanuM varNana kaMIka rocaka lAge che; jethI mokSanI kaMIka icchA thAya che, ane mokSanA arthI thaIne mokSanA upAyonuM kaMIka sevana kare che. tevA yogImAM mokSano mUdu upAya che ane mRdu saMvega che. (2) madhya upAya-mRdu saMvega: bhAvamalanA vigamanane kAraNe muktiaddeSa pragaTa thayA pachI yogya jIvone upadeza AdinI sAmagrIthI mokSamArgamAM yatna karavAno ullAsa thAya che je ullAsa keTalAka jIvone madhyama kakSAno hoya che. tethI madhyama kakSAnA ullAsathI yatna karanArA yogIo madhya upAya sevanArA che A bIjA prakAranA yogIo Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevA dvAciMzikAzloka-31 mRdu upAya sevanArA karatAM vizeSa rIte dharmaanuSThAnamAM udyama karanArA hoya che; Ama chatAM mokSanA paramArthane jovAnI nirmaLa cakSu hajI AdyabhUmikAnI ja prApta thayela hovAthI prathama prakAranA yogIonI jema A yogIo paNa mRdu saMvegavALA hoya che. (3) utkRSTa upAya-mRdu saMvega: bhAvamalanA vigamanane kAraNe muktiadveSa pragaTa thayA pachI yogya jIvone upadeza AdinI sAmagrIthI mokSamArgamAM yatna karavAno ullAsa thAya che, ane te ullAsa keTalAka jIvone utkRSTa kakSAno hoya che. tethI utkRSTa upAya sevanArA A trIjA prakAranA yogIo madhya upAya sevanArA karatAM vizeSa rIte dharmaanuSThAnamAM udyama karanArA hoya che; Ama chatAM mokSanA paramArthane jovAnI nirmaLa cakSu prathama prakAranA yogIonI jema hajI AdyabhUmikAnI ja prApta thayela hovAthI A yogIo paNa mRdusaMvegavALA hoya che. A traNa prakAranA yogIo maMdasaMvegavALA che tethI yoganI bIjI dRSTivartI che tema jaNAya che; kema ke pahelI dRSTimAM adveSa hoya che ane bIjI dRSTithI muktino thoDoka rAga pragaTe che. (4) mRdu upAya-madhya saMvega : mRdu saMvegakALamAM mokSanA paramArthano kaMIka bodha thAya che, tenA karatAM vizeSa prakArano bodha madhyama saMvegavALA jIvone thAya che, jenA kAraNe mokSaprAptine anukULa evA asaMgabhAvane anukULa mRdu saMvegavALA jIvo karatAM kaMIka adhika icchA ullasita thAya che, te madhyama saMvega che. AvA madhyama saMvegavALA jIvo je koI dharmaanuSThAna kare che, te anuSThAnamAM arthaprayogamAtranI prIti varte che arthAt A anuSThAna je rIte zAMtarasanI niSpattinuM kAraNa bane te prakAranA pariNAmanI niSpattimAtramAM temanI prIti varte che. tethI mokSane anukULa bhAvomAM yatnaleza thAya che. AthI mRdu saMvegavALA utkRSTa upAya sevanArA yogI karatAM paNa mRdu jaghanya upAya sevanArA evA paNa madhyama saMvegavALA yogI yoganI UMcI bhUmikAmAM che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. pUrvasevAdvAtriMzikA/bloka-31 (5) madhyama upAya-madhyama saMvega : cothA prakAranA yogIo jevo madhyama saMvega A pAMcamA prakAranA yogIone che; Ama chatAM yogamArganAM anuSThAno cothA prakAranA yogIo alpa mAtrAmAM seve che, tenA karatAM A pAMcamA prakAranA yogIo adhika seve che, tethI madhyama upAya ane madhyama saMvegavALA che. AthI cothA prakAranA yogIo karatAM A yogIo UMcI bhUmikAmAM che. (6) utkRSTa upAya-madhyama saMvega : cothA ane pAMcamA prakAranA yogIone jevo saMvega che, tevo saMvega A chaThThA prakAranA yogIone che, topaNa yogamArganAM anuSThAno potAnI zaktinA utkarSathI sevanArA che. tethI saMveganI apekSAe cothA ane pAMcamA prakAranA yogIonI tulya hovA chatAM yogamArganA anuSThAnanA sevananA utkarSathI cothA ane pAMcamA prakAranA yogIo karatAM A yogIo UMcI bhUmikAmAM che. * A traNa prakAranA yogIo madhyama saMvegavALA che tethI yoganI trIjI-cothI dRSTivartI che tema jaNAya che; kema ke samyak dRSTine utkRSTa mokSanI icchA hoya che tethI teo utkRSTa saMvegavALA che. tenAthI nyuna ane bIjI dRSTivALAthI adhika saMvegano pariNAma che. (7) mRdu upAya-utkRSTa saMvega : saMsAranA svarUpanA samyag samAlocanane kAraNe saMsArane nirguNa jANIne saMsAra pratye jeone utkaTa dveSa che, ane saMsArathI 52 evI mukta avasthA sarva saMklezarahita evI AtmAnI avasthA che, e prakAranA sUkSma bodhane kAraNe saMsA2thI 52 avasthA pratye jeone atyaMta rAga che, teo utkRSTa saMvegavALA che. A sAtamA prakAranA yogIo utkRSTa saMvegavALA hovA chatAM cAritramohanIya baLavAna hovAthI mokSanA upAyo alpamAtrAmAM seve che, topaNa pUrvanA chae prakAranA yogIo karatAM yoganI UMcI bhUmikAmAM che. joke AcaraNAthI trIjA prakAranA ane chaThThA prakAranA yogIo utkRSTa yogamArgane sevanArA che, tenI apekSAe A sAtamA prakAranA yogIo nahivat evA yogamArgane sevanArA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-31 che, topaNa utkRSTa saMvegane kAraNe pUrvanA sarva yogIo karatAM A sAtamA prakAranA yogIo ghaNI nirjarA kare che. mATe yoganI UMcI bhUmikAmAM che. ka aviratInA tIvra udayane kAraNe saMsAranI pravRtti karanArA avirata samyadRSTi evA zreNikAdi jIvo A bhedamAM Ave che tema jaNAya che, kema ke teone tIvra saMvega hovA chatAM teo bhagavad bhakti Adi rUpa mRdu upAyo ja seve che. (8) madhyama upAya-utkRSTa saMvega :sAtamAM prakAranA yogIo jevo utkRSTa saMvega A AThamA prakAranA yogIone che. tethI sAtamA prakAranA yogIonI jema A yogIo paNa bhavanA ucchedanA atyaMta arthI che. Ama chatAM sAtamA prakAranA yogIo jevuM cAritramohanIya baLavAna nahi hovAthI sAtamAM prakAranA yogIo je alpamAtrAmAM yoga seve che, tenA karatAM madhyama prakAranAM yoganAM anuSThAno A yogIo seve che. tethI sAtamA prakAranA yogIo karatAM A yogIo yoganI UMcI bhUmikAmAM che. dezaviratavALA ane sAticAra sarvaviratavALA yogIo A AThamAM bhedamAM prApta thAya che tema jaNAya che; kema ke mokSanI utkaTa icchA hovA chatAM sarva prakAre apramatta avasthAmAM yatna karI zakatA nathI. (9) utkRSTa upAya-utkRSTa saMvega : sAtamA ane AThamA prakAranA yogIone jevo utkRSTa saMvega che, tevo utkRSTa saMvega A navamAM prakAranA yogIone paNa che. tethI bhavane nirguNa jANIne bhavathI atIta avasthAmAM atyaMta rAga dharAve che, ane A yogIonuM cAritramohanIyakarma paNa atyaMta sopakrama che. tethI sAtamA ane AThamA prakAranA yogIo karatAM mahAparAkramane phoravIne bhavanA ucchedanA upAyane seve che. tethI utkRSTa upAya sevanArA ane utkRSTa saMvegane dhAraNa karanArA A yogIo pUrvanA sarva yogIo karatAM ghaNI nirjarA kare che. mATe sarva yogIomAM zreSTha yogI che. * apramattabhAvamAM yatna karanArA munio A navamA bhedamAM prApta thAya che tema jaNAya che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-31-32 ahIM vizeSa e che ke yoganI pahelI dRSTimAM muktiadveSa pragaTe che, ane yoganI bIjI dRSTimAM alpa mAtrAmAM muktino rAga thAya che, je mRdu saMvega che, yoganI trIjI-cothI dRSTimAM ke graMthibhedakALamAM madhyama saMvega che, ane samyakatvanA prAptikALamAM utkRSTa saMvega che; ane utkRSTa saMvegavALA evA samyagdaSTi jIvo paNa balavAna cAritramohanIya hoya to aviratinA udayane dharAve che. tethI svasaMyogo anusAra ane svazakti anusAra sallAstronuM adhyayana ane deva-gurunI bhakti kare che, chatAM avirativALA hovAthI teo mRdu upAya sevanArA che. ane jeonuM cAritramohanIya kAMIka zithila che, ane jeo dezaviratinA abhyAsa dvArA sarvaviratinI zaktino saMcaya kare che, athavA sarvaviratIvALA hovA chatAM apramAdathI udyama karI zakatA nathI. teo madhyama upAya sevanArA che, ane jeonuM cAritramohanIya zithila che, ane jeo sarva parAkrama phoravIne mohanA unmelana mATe udyama karanArA che, teo utkRSTa upAya sevanArA ane utkRSTa saMvegavALA zreSTha yogIo che. AnAthI e phalita thAya ke zAstramAM nava prakAranA yogIo kahyA che, te prakAranA vacananA baLathI muktinA upAyanA rAgamAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa bheda paDe che arthAt jaghanya rAga eTale mRdu saMvega, madhyama rAga eTale madhyama saMvega ane utkRSTa rAga eTale adhisaMvega; ema traNa bheda paDe che. tethI rAga eka bhedavALo nathI, jyAre muktiaSanA bheda nathI. mATe muktiadveSa e ja muktirAga che, ema je pUrvapakSI kahe che, te vacana yukta nathI. II31 avataraNikA : pUrvagAthAmAM kahyuM ke muktiadveSa ja muktirAga nathI. kema muktiadveSa muktirAga nathI ? tene ja spaSTa karavA arthe anya yukti Ape che - zloka : dveSasyAbhAvarUpatvAdadveSazcaika eva hi / / rAgAt kSipraM kramAccAtaH paramAnandasambhavaH / / 32 / / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAddhAtrizikA/zloka-32 anvayArtha - teSAmavarUpavai=ASanuM abhAvarUpapaNuM hovAthI=muktinA adveSamAM rahelA dveSanuM abhAvarUpapaNuM hovAthI, gas: va parva di=adveSa eka ja che jaghanya, madhyama Adi bheghavALo nathI. rAfkSav=rAgathI muktirAgathI zIdhra 2 3 ta =ane AnAthI muktiadveSathI, mantrikramathI, paramAnandasaMva = paramAnaMdano saMbhava che. (mATe muktiadveSa e ja muktirAga nathI, ema gAthA-31 sAthe saMbaMdha che.) 32aaaa zlokArca - dveSanuM abhAvarUpapaNuM hovAthI muktinAM-adveSamAM rahelA dveSanuM abhAvarUpapaNuM hovAthI, adveSa eka ja che aSa jaghanya, madhyama Adi bheTavALo nathI. rAgathI muktirAgathI, kSipta ane AnAthImuktiadveSathI. kramathI paramAnaMdano saMbhava che. mATe muktiadveSa e ja muktirAga nathI, ema zloka-31 sAthe saMbaMdha che. 13nA TIkA - dveSasyeti-adveSazca dveSasyAbhAvarUpatvAdeka eva hi, ato na tena yogibhedopapattirityarthaH, phalabhedenApi bhedamupapAdayati tato-muktirAgAt kSipraM=ativyavadhAnena,ato-muktyadveSAt krameNa-muktirAgApekSayA bahudvAraparamparAlakSaNena, paramAnandasya nirvANasukhasya sambhavaH / / 32 / / TIkArya : paDyuM.....sanmaH || ane adveSanuM dveSanA abhAvarUpapaNuM hovAthI eka ja che. AthI muktino adveSa eka ja che aneka bhedavALo nathI AthI, tenA vaDe muktiadveSa vaDe, yogInA bhedanI upapati nathI, e prakArano artha che-gAthAnA pUrvArdhano artha che. phaLanA bhedathI paNa muktiadveSatA ane muktirAganA phaLatA bhedathI paNa, bhedane muktiadveSa ane muktirAga vaccenA bhedane, upapAdana kare che zlokanA uttarArdhamAM batAve che. tenAthI=muktirAgathI, zIgha=ativyavadhAnathI muktiadveSanI jema ati Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-32 vyavadhAnathI nahi paraMtu alpa vyavadhAnathI, ane AnAthI=muktiadveSathI, krama vaDe muktirAganI apekSAe bahudvAraparaMparArUpa krama vaDe, paramAnaMdatoH nirvANasukhano saMbhava che. 32aaaa - "namena'mAM 'mathI e kahevuM che ke svarUpanA bhedathI to muktiadveSa ane muktirAgano bheda pUrvamAM batAvyo, paraMtu phaLanA bhedathI paNa muktiadveSa ane muktirAganA bhedane batAve che. bhAvArtha - zloka-31mAM kahela ke A muktiadveSa ja muktirAga nathI. temAM yukti Apela ke muktirAganA jaghanya Adi traNa bhedo che. tyAM koIkane prazna thAya ke muktirAganA jaghanya Adi traNa bhedo hoya to paNa te muktirAgane ja muktiadveSa svIkArIe to zuM vAMdho ? tethI zlokanA pUrvArdhathI yukti ApatAM kahe che ke adveSa abhAvarUpa che. je vastu abhAvarUpa hoya temAM bheda saMbhave nahi. jema ghaTa bhAvarUpa che, tethI ghaTa nAno che, moTo che ityAdi bheda saMbhave; tema dveSa bhAvarUpa che, mATe dveSa jaghanya che, utkaTa che ityAdi bheda saMbhave. paraMtu ghaTano abhAva koIpaNa sthAnamAM hoya to te ghaTano abhAva nAno che, moTo che ityAdi bheda saMbhave nahi. tema mukti pratyenA dveSano abhAva paNa jaghanya che, utkRSTa che ityAdi bhedavALo saMbhave nahi. mATe muktino adveSa abhAvarUpa hovAthI eka ja che. AthI muktiaSavALA yogImAM bhedanI prApti nathI, jyAre muktirAgavALA yogImAM bhedanI prApti che. tethI muktirAgane muktiadveSa kahI zakAya nahi. A rIte muktinA aSanA ane muktinA rAganA svarUpano bheda batAvIne muktino adveSa ane muktino rAga eka nathI, tema batAvyuM. have muktinA aSathI je mokSarUpa phaLa maLe che, ane muktinA rAgathI je mokSarUpa phaLa maLe che, te baMnenA phaLamAM ativyavadhAna ane alpavyavadhAnarUpa phaLano bheda che. tethI paNa muktiadveSa ane muktirAgano bheda che, tema zlokanA uttarArdhathI batAve che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvasevAdvAciMzikA/zloka-32 mokSano rAga thavAthI AtmA kaMIka aMze AtmabhAvamAM niveza pAme che. tethI te muktirAga uttarottara vRddhi pAmIne AtmabhAvamAM vizrAMta thavAno vyApAra karAvavA dvArA mokSasukhanuM kAraNa bane che, ane muktino addeSa muktirAganI apekSAe ghaNA vyavadhAnathI mokSanuM kAraNa bane che, kema ke muktinA rAganI jema mukti aSavALA jIvo AtmabhAvamAM leza paNa niveza pAmyA nathI paraMtu jema mukti SavALA jIvo AtmabhAvathI atyaMta vimukha che tema mukti aSavALA jIvo AtmabhAvathI atyaMta vimukha nathI. paraMtu mukti pratyenA adveSane kAraNe AtmabhAvamAM nivezane sanmukhabhAvavALA che ane sAmagrIne pAmIne temane muktino rAga pragaTaze tyAre teo kaMIka kaMIka AtmabhAvamAM nirveza pAmIne kramazaH mokSamAM jaze. tethI mokSa pratye muktiadveSa ane muktirAga kAraNa hovA chatAM muktirAga ja muktiadveSa nathI, tema siddha thAya che. 3razA | rUti pUrvasevA kSatrizirA jA2AA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSaH zarmakSo nAma monasaMvatsaMzavaMnataH | tatra dveSo dRddhaajnyaanaadnissttprtipttitH||" mokSa, bhoganA saMzathI rahita karmakSayarUpa che. diDha ajJAnane kAraNe temAM mokSamAM, 'aniSTanI pratipatti thavAthI=aniSTanI 'buddhi thavAthI dveSa thAya che." : prakAzaka : ApavAthI LLP. DESIGN BY 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. 'Teli./pheksa: (079) 26604911, phona : (079) 32911401 'E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in 9824048680.