Book Title: Aagam 28 V TANDUL VAICHAARIK Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004150/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28-vR] zrI tandulavaicArika (prakIrNaka)sUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita- suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "tandulavaicArika" mUlaM evaM avacUrNi: [mUlaM evaM vijayavimala gaNi vivRttA avacUrNiH] [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha ) punaH saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) 15/01/2015, guruvAra, 2071 pauSa kRSNa 10 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [28-vR]. prakIrNakasUtra [5] catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ~0~ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM [-] ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[1] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 'tandulavaicArikaM' prakIrNaka (1) zrI devacandra lAlabhAI pustakoddhAra granthAGka: 59 zrutasthavIra-praNItaM "tandulavaicArikaM prakIrNakaM' evaM vijayavimalagaNi vihita avacUrNi: AAAAAAAAS tandulavaicArika-prakIrNakasUtrasya mUla "TAiTala peja" ~1~ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAikA: 20+139 'tandulavaicArika' prakIrNakasUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: 161 mUlAMka: | sUtra//gAthA pRSThAMka: mUlAMka: sUtra//gAthA | pRSThAMka: mUlAka: sUtra//gAthA | pRSThAMka: 004 036 001 / maGgalaM-dvArANi / 058 / dharmopadeza: evaM tasya phalam | anitya-azucitvAdi / | 004 | 065 | 117 117 garbha-prakaraNaM dehasaMhananaM-AhArAdi upadeza:, upasaMhAra: 008 / 066 / 089 043 / 075 / 066 jIvasya daza-dazA kAla-pramANaM / / Els 083 / muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [28-vR], prakIrNakasUtra - [05] "tandulavaicArika mUlaM evaM saMskRtachAyA ~ 2. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ['tandulavaicArika' - mUlaM evaM saMskRtachAyA isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata "zrutasthaviradRbdha tandulavaicArikaprakIrNakama" nAmase prakAzita haI, isa pratame (Agama-24) 'catuHzaraNaM' nAmaka prakIrNaka-1 evaM vAnarSi gaNi vivattA avacUrNi: sammilita hai isake Adya saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | hamArA ye prayAsa kyoM? : Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira mUlasUtra yA gAthA ke kramAMka likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA sUtra yA gAthA cala rahe hai usakA saralatA se jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtro ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa ] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-| aisI do lAina khIMcI hai yA phira gAthA zabda likha diyA hai| hamane eka anukramaNikA bhI banAyI hai, jisame pratyeka viSaya-Adi likha diye hai aura sAthameM isa sampAdana ke pRSThAMka bhI de die hai, jisase abhyAsaka vyakti apane cahite viSaya taka AsAnI se pahu~ca zakatA hai | kaI-kaI pRSTho ke nIce viziSTha phUTanoTa bhI likhI hai, jahAM usa pRSTha para cala rahe khAsa viSayavastu kI, mUla pratameM rahI huI koI-koI mudraNa-bhUla kI yA kramAMkana-bhUla sambandhI jAnakArI prApta hotI hai | abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isi ko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| .......muni dIparatnasAgara... ta muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [28-vR], prakIrNakasUtra - [05] "tandulavaicArika mUlaM evaM saMskRtachAyA ~3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [--] ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka 8455084426 zreSThI-devacaMda-lAlabhAI-jainapustakoddhAra-granthAGkezrIAnandavimalasUriziSyapravarazrIvijayavimalavihitavivRtiyutaM zrutasthaviradRbdhaM tandulavaicArikaprakIrNam / CCCCCCCCCC--- anukrama RSabhaM vRSasaMyuktaM, vIra vairanivArakam / gautamaM guNasaMyukta, siddhAnta siddhidAyakam // 1 // praNamya svaguruM bhaktyA, vakSye vyAkhyAM guroH zubhAm / tandulAkhyaprakIrNasye, vairaagyrsvaaridheH||2|| nanu kiyanti prakIrNakAni kathyante, kathaM teSAM cotpattiH, ucyate 'naMdI 1 aNuogadArAI 2 devidatthao 3 taMdukAlaveyAliyaM 4 caMdAvijjhaya 5 mityAdIni zrInandIsUtroktAni kAlikotkAlikabhedabhinnAni caturazItisahasrasaMkhyAni dra prakIrNakAnyabhavan zrIRSabhasvAminaH, kathaM, RSabhasya caturazItisahasrapramANAH zramaNA AsIran, tairakaikasya viracitatvAt 1, evaM saMkhyeyAni prakIrNakasahasrANi AsIranajitAdInAM madhyamajinAnAM, yasya yAvanti bhavanti tasya tAvanti gurukamAmityapi 2 prakIrNatandulArapasyetyapi / nAmapi jinAnAmityapi SUGARCAM taM.vai.pra.1 vRttikAra-kRt maGgalaM evaM prakIrNasya prastAvanA ~4~ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [-]/gAthA||1|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[5] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. .pra. prata sUtrAMka A-CREASSACRACHAR dIpa anukrama prathamAnuyogato veditavyAni 2, caturdazaprakIrNakasahasrANi AsIrana barddhamAnasvAminaH 3 iti, teSAM madhye zrIvarddha- mahAlAdi mAnasvAmisvahastadIkSitenaikena sAdhunA viracitamidaM tandulavaicArikaM prakIrNaka, tasya vyAkhyA kriyata iti gA.1 nijariyajarAmaraNaM vaMdittA jiNavaraM mahAvIraM / bucchaM payaNNayamiNaM taMdulaveyAliyaM nAma // 1 // 'nijariya' nirjaritaM-sarvathA kSayaM nItaM jarA ca-vRddhatvaM maraNaM ca-paJcatvaM jarAmaraNaM yadvA jarayA-vRddhabhAvena jAjarAyAM-vRddhabhAve vA maraNaM jarAmaraNaM yena sa nirjaritajarAmaraNastaM, vanditvA-kAyavAGamanobhiH natvA jinA:-rAga-18 dveSAdijayanazIlAH sAmAnyakevalinasteSu tebhyo vA varaH-pradhAno'tizayApekSayA zreSTho jinavarastaM jinavaraM, atizayasvarUpaM| samacAyAGgoktaM yathA-'cottIsa buddhAtisesA paM0 ta0-avahie kesamaMsuromaNahe 1 nirAmayA NiruvalevAgAyalaTThI, ayaM janmapratyayaH 2 gokhIrapaMDure maMsasoNie, janmapratyayaH3 paumuSpalagaMdhie ussAsanissAse, janmapratyayaH 4 pacchaNNe AhAraNIhAre adisse maMsacakhuNA, janmapratyayaH 5 AgAsagayaM cakaM 6 AgAsagayaM chattaM 7 AgAsiyAo seyavaracAmarAo 8 AgA|saphAliyamayaM sapAyapIDhaM sIhAsaNaM-AkAzamiva-yadatyantamacchaM sphaTikaM tanmayaM 9 AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiyAbhirAmo iMdajjhao purao gacchati 10 jattha jatthaviya NaM arahaMtA bhagavaMto ciTThati vA nisIyaMti vA tattha tatthaviya NaM takkhaNAdeva saMchaNNapattapupphapallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAo asogavarapAyavo abhisaMjAyati 11 IsiM tAni ca tIrthasvAmisvahassadIkSiyAdhuviracitAni vA tIrthakaratIrthasAdhuviracitAni vA pratyekavuddhaviracitAniveti, anAdI granthakAro mAlAcabhidhAnAya | gAthAmAhetyapi 2 stutiM vidhAyetyapi ACCORPORAS REL bhagavan mahAvIrastutiH, bhagavata: 34 atizayAnAM varNanaM ~5~ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM -/gAthA ||1|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata OMOMOM4 dIpa 4 piDhao mauDaThThANaMmi teyamaMDalaM abhisaMjAyati, aMdhakAreviya NaM dasa diAso pabhAsei, ISad-alpaM 'piTThaoM' tti pRSThataH &aa pazcAbhAge 'mauDaThANamitti mastakapradeze 12 bahusamaramaNije bhUmibhAge 13 ahosirA kaMTagA bhavanti 14 uU vivarIyA suhaphAsA bhavanti 15 sIyaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNaparimaMDalaM sabao samaMtA saMpamajijai 16 juttaphusieNa ya meheNa nihayarayareNuyaM kajjai-juttaphusieNaM'ti ucitabindupAtena 'nihayarayareNuya'ti vAtoddhmAtamAkAzavarti rajaH bhUvartI tu reNuriti gaMdhodakavarSAbhidhAnaH 17 jalathalayabhAsurappabhUeNaM viMTaTThAiNA dasaddhavanneNaM kusumeNaM jANussehapamANa| mitte pupphovayAre kajai', etene sUtreNa yat kecidAhuH-vaikriyANyevaitAnyato'cittAnIti tadayuktaM, anye vAhaH-yatra pratinastiSThanti na tatra devAH puSpavRSTiM kurvanti1,anye pAhuH-devAdisaMmardAdacittatA teSAMra,apare vAhuH-bhagavadatizayAdyatyAdisaMcaraNe'pi na puSpajIvavadhaH kintu puSTireveti 3, pravacanasAroddhAraTIkAyAM tu sarvagItArthasammataM tRtIyamatamaGgIkRtamastIti 18, amaNuNNANaM sahapharisarasarUvagaMdhANaM avakariso bhavati apakarSaH-abhAvaH 19, maNuNNANaM sahapharisarasarUvagaMdhANaM pAumbhAvo bhavati prAdurbhAvaH 20 paccAharao'viyaNaM hiyayagamaNIo joyaNaNIhArI saro pratyAharato-vyAkurvato 3 bhagavata iti 21 bhagavaM ca NaM addhamAgadhAe bhAsAe dhammamAikkhai 22 sAviya NaM addhamAgadhabhAsA bhAsijjamANI tesiM sarsi AyariyamaNAriyANaM dupayacauppayapasupakkhIsarIsivANaM appappaNo hiyasivasuhadAi bhAsattAe pariNamati23 puSavaddha-IPI asya vRttiH-jalasthalarja bhAsvaraM prabhUtaM ca kusumaM tena vRntasthAminA-udhvamukhena dazArdhavarNena jAnunA utsedhasya-uJcayasya yat pramANaM tadeva pramANa yasa sa jAnUtsedhapramANamAtraH puSpopacAra:-puSpaprakara ityaSTAdazA, anna kecidAhuH-patra pratina0 ityapi anukrama %BS aditional ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [1] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) - mUlaM [-] / gAthA || 1 || muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28 ], prakIrNakasUtra - [5] "taMdulavaicArikaM" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNiH taM. vai. pra. // 2 // verAviyaNaM devAsuraNAgasuvannaja kkhara kkhasakinnarakiMpurisa garulagaMdhabamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmaMti24 aNNautthiyapAvayaNIviya NaM AgayA vaMdati 25 AgayA samANA arahao pAyamUle nippaDivayaNA bhavaMti 26 jao jaoviya NaM arahaMtA bhagavaMto viharaMti tao taoviya NaM joyaNapaNavIsAeNaM ItI Na bhavati 27 mArI na bhavati 28 sacakaM na bhavati 29 paracakaM na bhavati 30 aivuTThI na bhavati 31 aNAvuTTI na bhavati 32 dubhikkhaM na bhavati 33 puppaNNAviyaNaM uSpAtiyA vAhI khippAmeva uvasamaMti 34 / atra ca 'paccAharau' ita Arabhya 14ye'bhihitAste prabhAmaNDalaM ca karmakSayakRtA atizeSAH, zeSA bhavapratyayebhyo'nye devakRtA iti / nanu prAkArAmburuhAdyatizayA devakRtA api catukhiMzadbahiH katham?, ucyate, catustriMzat kila niyatA anye tvaniyatA iti idaM ca kila na svabuddhyA procyate, yaduktaM zrIjinabhadrakSamAzramaNaiH vizeSaNavatyAM - " hoUNa va devakayA cautIsAisayavAhirA kIsa ? / pAgAraMburuhAI aNaNNasarisAvi logammi // 1 // cottIsa kira NiyayA te gahiyA sesayA aNiyayatti / suttaMmiNa saMgahiyA jaha laddhIo visesAo // 2 // " iti, tathA nanu yatra tIrthakarA viharanti tatra deze paJcaviMzatiyojanAnAmAdezAntareNa dvAdazAnAM madhye tIrthakarAtizayAt na vairAdayo'narthA bhavantItyatroktaM tatkathaM zrImanmahAvIre bhagavati purimatAle nagare vyavasthita evAbhagnasenasya vipAkazrutAGgavarNito vyatikaraH sampanna iti 1, atrocyate, sarvamidamarthAnarthajAtaM prANinAM svakRtakarmmaNaH sakAzAdupajAyate, karma tu dvedhA-sopakramaM nirupakramaM ca tatra yAni vairAdIni sopakramakarmasampAdyAni tAnyeva tIrthakarArAtizayAdupazAmyanti, sadoSadhAt sAdhyavyAdhivat, yAni tu nirupakramakarmasampAdyAni tAni avazyaM vipAkato vedyAni nopakramakaraNaviSayAni, Pre & Pomonal Use Only ~7~ 34 ati zayAH // 2 // jainelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM -/gAthA ||1|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka dIpa anukrama hai asAdhyavyAdhivat , ata eva sarvAtizayasampatsamanvitAnAM jinAnAmapyanupazAntavairabhAvA gozAlakAdaya upasargAn vihitavanta iti / mahAMzcAsau vIrazca-karmavidAraNasahiSNumahAvIrastam, 'bucche'ti vakSye-bhaNiSyAmi prakIrNakaM-zrIvIrahastadIkSitamuniviracitaM nandIsUtroktagranthavizeSamidaM-pratyakSaM tandulAnAM varSazatAyuSkapuruSapratidinabhogyAnAM saGkhyAvicAreNopalakSitaM tandulavaicArikaM nAmeti // 1 // maGgalAcaraNamabhidheyaM ca pratipAdyAtra dvAragAthAdvayamAha suNaha gaNie daha dasA vAsasayAussa jaha vibhajaMti / saMkalie vogasie jaM cA sesayaM hoI // 2 // jattiyamitte divase jattiyarAImuhattamussAse / gambhaMmi vasaha jIvo AhAravihiM ca bucchAmi // 3 // hai| 'suNaha0 jattiya0' anna padAnAM sambandho'yaM- varSazatAyuSo jantoyathA daza dazA-dazAvasthA vibhajjantI'ti pRthag bhavanti tathA yUyaM zRNuta, ka sati?-gaNite-ekaTyAdIti kriyamANe sati, tathA dazadazA saGkalite-ekatramIlite 6 tathA vyutkarSite-niSkAsite sati 'vAsasayaM paramAuM itto pannAsaM harai nidAe' ityAdinA yaccAyu zeSakaM bhavati tadapi yUyaM zRNuta // 2 // yAvanmAtrAn divasAn yAvadrAtrIyovanmuhUrtAn yAvaducchAsAn jIvo garbhe vasati tAn vakSye, goM|dike AhAravidhi cazabdAccharIraromAdisvarUpaM ca vakSye-bhaNiyAmIti // 3 // tatra garbhe ahorAtrANAM pramANamAha dunni ahorattasae saMpuNNe sattasattaraM ceva / gambhaMmi vasai jIvo addhamahorattamapaNaM ca // 4 // | ee tu ahorattA niyamA jIvassa ganbhavAsaMmi / hINAhiyA u itto uvaghAyavaseNa jAyaMti // 5 // kamidaM bhanantarameva vakSyamANaM tandulAnAmityAdi ityapi 2 sAmAnyena malamabhidheyaM cAbhidhAya vizeSato'bhidheyapratipAvanAyetyapi ASACRACRACK 'tandulavaicArika' zabdasya vyAkhyA, ~8~ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM -/gAthA ||4-8|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM.ve.pra. prata // 3 // muhUtroM sUtrAMka ||4-8|| 4-8 dIpa anukrama [4-8] aTTha sahassA tinni u sayA muhuttANa pannavIsA ya / ganbhagao vasai jIo niyamA hINAhiyA itto // 6 // dvAranirdetinneva ya koDIo caudasa ya havaMti syshssaaii| dasa ceva sahassAiM dunni sayA paNNavIsA ya // 7 // zaH 2-3 usAsA nissAsA ittiyamittA havaMti sNkliyaa|jiivss gambhavAse niyamA hINAhiyA itto // 8 // ahorAtra "dunni" dve ahorAtrazate (200) sampUrNe saptasaptatyadhike (77) anyadardhamahorAtraM ca jIvo garbhe vasati-tiSThati, etAvatA nava mAsAn sArdhasaptadinAMzca jIvo garbhe tiSThatItyarthaH // 4 // "ee tu" ete-uktarUpA ahorAtrA nizcayena jIvasya | kacchAsamAnaM & garbhavAse bhavanti 'itto'tti asmAduktAdahorAtrapramANAt upaghAtavazena-vAtapittAdidoSeNa hInAdhikA api 'jAyaMti'tti | dhAtanAmanekArthatvAt bhavantItyarthaH, tu zabdo'pyarthaH sa ca yojita iti // 5 // atha garbha muhUrtAnAM prmaannmaah-"atttth| sahassA" aSTI sahasrANi trINi zatAni paJcaviMzatyadhikAni muhUtAni (8325) nizcayena jIvo garbha vasati, tAni ca kathaM bhavanti?, uktalakSaNAH saptasaptatyadhikadvizatAhorAtrAH (277) triMzatA guNitAH (8310) etAvanto bhavanti, arddhAhorAtrasya ca paJcadaza muhUrtAni kSipyante jAtAni ( 8325) iti, ita:-uktarUpAt (8325) vAtadoSAdi-| kAraNena hInAdhikAnyapi muhUrtAni vasati garbha jIva iti // 6 // atha gAthAdvayana garbhe niHzvAsocchvAsapramANamAha"tinneva." "ussAsa" tisraH koTayaH caturdaza zatasahasrANi-caturdaza lakSANItyarthaH daza sahasrANi dve zate paJcaviMzatyadhike iti (31410225) 'ittiyamittA' iti etAvanmAtrAH saGkalitAH-ekIkRtAH jIvasya garbhavAse nizcayena // 3 // niHzvAsocchavAsA bhavanti, kathaM , ekasminnantarmu(nmu)hateM saptatriMzacchatAni trisaptatyadhikAni (3773)niHzvAsocchvAsA garbhamadhye ahorAtrANAM pramANaM kathayate ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka // 4-8 // dIpa anukrama [4-8] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [-]/gAthA ||4-8|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28 ], prakIrNakasUtra - [5] "taMdulavaicArikaM" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNiH bhavanti, etaizca padaiH tAni (8325) uktarUpANi muhUrttAni guNyante tadA yathoktaM ( 31410225) etad bhavatIti, itaH - uktarUpAt vAtAdikAraNena hInAdhikA niHzvAsocchrAsA bhavantIti // 7-8 // athAhArAdhikAre kiJcidgarbhAdisvarUpamAhaAuso !-itthIe nAbhihiTThA sirAdurgaM puSkanAliyAgAraM / tassa ya hiTThA joNI ahomuddA saMThiyA kosA // 9 // tarasa ya hiTThA cUpassa maMjarI [jArisI] tArisA u maMsassa / te riukAle phuDiyA soNiyalavayA vimoyaMti 10 kosAyAraM joNiM saMpattA sukamIsiyA jaiyA / tajhyA jIvabavAe juggA bhaNiA jiNidehiM // 11 // "Auso ! itthI 0" he AyuSman ! he gautama! striyAH - nAryAH nAbheradhaH - adhobhAge puSpanAlikAkAraM sumanovRnta| sadRzaM zirAdvikaM dhamaniyugmaM varttate, ca punastasya- zirAdvikasyAdho yoniH smarakUpikA saMsthitA asti, kiMbhUtA ? - adhomukhA, punaH kiMbhUtA ? - 'kosa'tti kozA- khaDga pidhAnakAkAretyarthaH // 9 // " tassa ya0" tasyAzca yoneradhaH - adhobhAge 'cUtasya' Amrasya yAdRzyo maJjaryo- valarayo bhavanti tAdRzyo mAMsasya - palalasya maJjarayo bhavanti, tA maJjarayaH strINAM mAsAnte yadajasramizraM dinatrayaM zravati tadRtukAlaH - strIdharmaprastAvastasmin sphuTitAH - praphullAH satyaH zoNitalavakAn - rudhirabindUn vimuJcanti - zravanti // 10 // "kosA0" te rudhirabindavaH kozAkArAM yoniM samprAptAH santaH zukramizritAH - RtudinatrayAnte puruSasaMyogena apuruSasaMyogena vA puruSavIryeNa militAH 'jaya'tti yadA bhavanti 'taya'tti tadA jIvotpAde garbhasambhUtilakSaNe yogyA | bhaNitA-kathitA jinendraiH sarvajJairiti / nanu kathaM puruSAsaMyoge puruSavIryasambhava iti?, atrocyate, sthAnAGgAbhiprAyeNa yathA-"paMcahiM ThANehimitthI puriseNa saddhiM asaMvasamANIvi ganbhaM gharejjA, taM0 itthI dubippayaDA dunnisannA sukappoggale adhiTThijjA 1 muka Fur Prate & Pomonal Use City ~10~ jainelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM -/gAthA ||9-11|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka dIpa anukrama ppoggalasaMsaDhe va se vatthe aMto joNIe aNupavesejArasaya va se sukkapoggale aNupavesejA3paro va se sukkapoggale aNupavesejA garbhasvarUpaM 4 sIodagaviyaDeNa vA se AyamamANIe sukapoggale aNupavesejjApaiccetehiM paMcajAvadharejjA' du0paridhAnavarjitetyarthaH / | duniSaNNA puruSazukrapudgalAn kathazcit puruSanisRSTAn AsanasthAnadhitiSThet-yonyAkarSaNena saGgahIyAt (1) tathA zukra- 1 vastayopaddalasaMsRSTaM 'setasyAH striyA vastramantaH-madhye yonAvanupravized, iha ca vastramityupalakSaNaM tathAvidhamanyadapi anupravi-18| nyAdi zediti 2 svayamiti putrArthinItvAcchIlarakSakatvAcca 'se'tti sA zukrapudgalAn yonAvanupravezayet 3 paro vatti zvazrRpra-IC 12-13 bhRtikaH putrArthameva se tasyA yonAviti 4 zItodakalakSaNaM yad vikaTaM palvalAdigatamityarthaH tena vA 'se tasyAH Aca-12 mantyAH pUrvapatitA-udakamadhyavartinaH zukrapudgalAH anupravizeyuriti 5 // 11 // athAdhvastadhvastayonikAlamAnaM jIvasaGkhyAparimANaM cAhabArasa ceva muhuttA uvari viddhaMsa gacchaI sA u / jIvANaM parisaMkhA lakkhapihuttaM ca ukkosaM // 12 // paNapannAya pareNaM joNI pamilAyae mahiliyANaM / paNasattarii parao pAeNa pumaM bhve'viio||13|| "bArasa." sA puruSavIryasaMyuktA yonirdvAdazaiva muhUrttAn yAvadadhvastA bhavati, tathA 'uvarinti dvAdazamuhartAnantaraM sA yonirvidhvaMsaM gacchati prAmotItyarthaH, ayamAzayaH-Rtvante strINAM naropabhogena dvAdazamuhUrttamadhya eva garbhabhAvaH, tadanantaraM vIryavinAzAt gabhAbhAva iti, tathA manuSyagarbhe jIvAnAM-garbhajajantUnAM parisakyA-mAnaM|4 lakSapRthaktvamuskRSTato bhavati, siddhAntabhApayA pRthaktvaM dviprabhRtirA navabhyaH sAyA kathyate iti // 12 // atha | [9-11] ANSACROSAX 'yonirvidhvaMsa' kAlmAna kathayate ~ 11~ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [-/gAthA ||12-13|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka // 12 CACCESS -13|| kiyadbhyo varSebhyaH punarUz2a garbha striyo na dhArayanti pumAMzcAbIjo bhavati iti prasaGgato nirUpayitumAhaW!"paNapa0" mahilAnA-strINAM prAyaH pravAheNa 'paNapannAya'tti paJcapaJcAzavarSebhyaH pareNaM'ti Urva yoniH pramlA-12 8| yati-garbhadhAraNasamarthA na bhavatItyarthaH, bhAvArtho'yaM nizIthoktaH yathA "itthIe jAva paNapannA vAsA na pUraMti tAva ami lAyA joNI-AttavaM syAt garbha ca gRhAtItyarthaH 'paNapannavAsAe puNa kassavi AtevaM bhavati na puNa gambhaM giNhai, paNapa-16 nAe parao no attavaM no gambhaM giNhai" iti, tathA coktaM sthAnAGgaTIkAyAm-"mAsi mAsi rajaH strINAmajasaM zravati vyaham / vatsarAt dvAdazAdUrva, yAti pazcAzataH kSayam // 1 // pUrNaSoDazavarSA khI, pUrNaviMzena saMgatA / zuddhe garbhAzaye1,18 mArge 2, rakte 3 zukre 4 'nile 5 hRdi 6 // 2 // vIryavantaM sutaM sUte, tato nyUnAbdayoH punaH / rogyalpAyuradhanyo vA, garbho bhavati naiva vA ||shaa" iti / zuddhe-nirdoSe garbhAzayAdiSaTre ityarthaH / tathA ca "Rtasta dvAdaza nizAH, pUrvAsti-IN so'tra ninditaaH| ekAdazI ca yugmAsu, syAtputro'nyAsu kanyakA // 4 // padmaM saGkocamAyAti, dine'tote tathA yathA / RtAvatIte yoniH sA, zukraM naiva pratIcchati // 5 // mAsenopacitaM rakta, dhamanIbhyAmRtI punaH / ISat kRSNaM vigandhaM 8 ca, vAyuryonimukhAttudet // 6 // " tathA cAvidhvastA yoniravidhvastaM bIjaM 1 avidhvastA yonirvidhvasta bIjaM 2 vidhvastAta yoniravidhvasta bIjaM 3 vidhvastA yonirvidhvastaM bIjaM 4caturyu bhaGgeSu Adye bhaGga evotpatteravakAzaH, na zeSeSu triSviti, tatra, paJcapazcAzikA nArI vidhvastayoniH, saptasaptatikaH pumAniti, "dvAdaza muhUrtAna yAvad bIjaM na vidhvastaM syAttata Urca | SANGACASSAGAMACHA dIpa anukrama [12-13]] JHERINKhanal ~ 12 ~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [-/gAthA ||12-13|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai.pra. pitRputra prata saMkhyA 15 5 // sUtrAMka // 12-13|| vidhvasta" miti dvitIyAGgavRttAviti / tathA pumAn-puruSaH prAyaH paJcasaptativarSebhyaH parata UrdhvamabIjo bhavet, garbhAdhAnayogyabIjavivarjita ityarthaH // 13 // kiyatpramANAyuSAmetanmAnaM draSTavyamityAha vAsasayAuyameyaM pareNa jA hoi pucakoDIo / tassaddhe amilAyA savAuyavIsabhAgo ya // 14 // | "vAsa" varSazatAyuSAmidaMyumInAnAmetad garbhadhAraNAdikAlamAnamuktaM, pareNa tarhi kA vArtetyAha-'pare0' varSazatAt parato varSadvayaM trayaM catuSTayaM cetyAdi yAvanmahAvidehamanuSyANAM yA pUrvakoTiH sarvAyuSi syAt tasya-sarvAyuSo'dha tadarthe yAvadamlAnA-garbhadhAraNayogyA strINAM yoniH draSTavyA, tato'pi parataH sakRtprasavadharmANo'mlAnayonayo'vasthitayauvanatvAt, puMsAM punaH sarvasyApi pUrvakoTiparyantasyAyuSo'ntyo viMzatimo bhAgo'vIja iti // 14 // atha kiyantaH punarjIvAH ekasyAH striyAH garbhe ekahelayaivotpadyante, kiyatAM ca pitRRNAM ekaH putro bhavati ityAharatukaDA u itthI lakkhapuhuttaM ca vaarsmuhuttaa| piasaMkha sayapuhattaM bArasavAsA u gambhassa // 15 // "rattu0" atrAnyatrApyArSatvAd vibhaktInAM vaicitryaM jJAtavyamiti, mAsAnte trINi dinAni yAvat strINAM yannirantaramaja zravati tadatra raktamucyeta, tena raktena-rudhireNa utkaTAyAH puruSavIryayuktayonyAzca ekasyAH striyAH garbha jaghanyataH eko dvau vA trayo vA utkRSTatastu 'lakkhapuhuttaMti lakSapRthaktvaM navalakSagarbhajajIvA utpadyante ityarthaH, niSpattiM ca prAyaH |eko dvau vA''gacchataH, zeSAstvalpajIvitatvAttatraiva niyante, eko dvau vetyuktaM vyavahArApekSayA nizcayApekSayA tu tato'dhika nyUnaM vA bhavatIti draSTavyamiti, cazabdAt striyAH saMsaktAyAM yonI dvIndriyA jIvA jaghanyataH eko dvau vA trayo votkR dIpa anukrama [12-13] // 5 // strI-garbha madhye utpadyamAna jIvAnAm saMkhyA kathayate ~ 13~ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM -/gAthA ||15|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 4 prata sUtrAMka ||15|| %95 Tato navalakSapramANA utpadyante, taptAyaHzalAkAnyAyena puruSasaMyoge teSAM jIvAnAM vinAzo bhavati, strIpuruSamaithune mithyAkadRSTayaH antarmuhattAyuSaH aparyAptAvasthAkAlakAriNaH navaprANadhArakAH naarkdevyuglvrjitshessjiivsthaangmnshiilaa:| nArakadevayugalAgnivAyuvarjitazeSajIvasthAnAgamanasvabhAvAH muhUrttapRthaktvakAyasthitikAH asaGkhyeyAH saMmUcchimamanuSyA | utpadyante ceti, tathA 'bArasamuhutta'tti puruSavIryasya kAlamAnaM dvAdaza muhUrtAni,etAvatkAlameva zukrazoNite avidhvastayonike bhavata iti, ' pitti pitRRNAM pitRsaMkhyA tasyAH zatapRthaktvaM bhavati, ayamAzayaH-utkRSTato navAnAM pitRzatAnA-2 | mekaH putro jAyate, etaduktaM bhavati-kasyAzcid dRDhasaMhananAyAH kAmAturAyAzca yoSito yadA dvAdazamuhUrtamadhye utkRSTato navabhiH puruSazataiH saha saGgamo bhavati tadA tadbIje yaH putro bhavati sa navAnAM pitRzatAnAM putro bhavatIti, upala|kSaNatvAttirazcAM ca bIjaM dvAdazamuhUrtAn yAvadyonibhUtaM bhavati, tatazca gavAdInAM zatapRthaktvasyApi bIjaM gavAdiyonipraviSTaM bIjameva, tatra ca bIz2asamudAye eko jIva utpadyamAnasteSAM sarveSAM bIjasvAminAmutkarSataH putro bhavati, matsyAdInAmeka-| saMyoge'pi zatasahasrapRthaktvaM garbha utpadyate niSpadyate cetyekasminnapi garne lakSapRthaktvaM putrANAM syAditi / nanu devAnAM zukrapudgalAH kiM santi uta na?, ucyate,santyeva, paraM te vaikriyazarIrAntargatA iti na garbhAdhAnahetava iti,yaduktaM zrIprajJA| panAyAM-"asthi NaM bhaMte ! tesiM devANaM suphapuggalA?" haMtA asthi, te NaM bhaMte ! tesiM accharANaM kIsattAe bhujjo 2 pariNa maMti ?, go0! soiMdiyattAe cakkhidiyattAe pANiMdiyattAe rasaNiMdiyattAe phAsiMdiyattAe ittAe kaMtatAe maNunnattAe bAmaNAmattAe subhagattAe sohaggarUvajoSaNaguNalAvannattAe eyAsiM bhujo 2 pariNamaMti jAva tattha NaM je te maNapariyAragA dIpa anukrama [15] 6454555555555 -9649588 3 % ~ 14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [-/gAthA ||15|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata // 6 // 16 sUtrAMka ||15|| dIpa taM. vai.pra.15devA tesiM icchAmaNe samuppajjai icchAmo NaM accharAhiM saddhiM maNapariyAraNaM karettae, to gaM tehiM devehi maNasIkae samANe |3|| | garbheputrA khippAmeva tAo accharAo tatthagayAo ceva samANIo aNuttarAI uccAvayAI maNAI pahAremANIoraciTThati,tao gaMdAdisthAna te devA tAhiM accharAhiM saddhiM maNapariyAraNaM kareMti sesaM niravasesaM taM ceva jAva bhujo 2 pariNamaMti'tti // atha kiyanta | | SIlkAlaM bhavasthityA jIvo garbha vasatItyAha-"bArasa." garbhasya sthitiHdvAdazavarSapramANA bhavati, etaduktaM bhavati-ko'pi Tra pApakArI vAtapittAdidUSite devAdistambhite vA garbhe dvAdaza saMvatsarANi niraMtaraM tiSThati utkRSTataH, jaghanyatastvantarmuha tameva tiSThati, bhavasthityA garbhA'dhikArAt 'udagaganbhe NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoi ?, go ! jahaNNeNaM eka samaya meM 3 ukkoseNaM cha mAsA" udakagarbha:-kAlAntare vRSTihetupudgalapariNAmaH tasya samayAnantaraM SaNmAsAnantaraM ca varSaNAt, ayaM ca 4 mArgazIpAdiSu vaizAkhAnteSu sandhyArAgAdiliGgo bhavatIti, tuzabdAt manuSyatirazcA kAyasthitiH caturvizativarSapramANA #avagantavyA, yathA ko'pi svIkArya dvAdaza varSANi jIvitvA tadante ca mRtvA tathAvidhakarmavazAt tatraiva garbhasthite kale-1 vare samutpadya punaH dvAdaza varSANi jIvatItyevaM caturviMzativarSANyutkarSato garbhe janturavatiSThate, kecidAhuH-dvAdaza varSANi hasthitvA punaH tatraivAnyajIvastaccharIre utpadyate tAvasthitiriti // 15 // atha kukSau puruSAdayaH kutra parivasantItyAha dAhiNakucchI purisassa hoi vAmA u itthIyAe ya / ubhayaMtaraM napuMse tirie advaiva varisAI // 16 // 'dAhiNe'ti puruSasya dakSiNakukSiH syAt, dakSiNakukSau vasan jIvaH puruSaH syAditi bhAvaH 1, striyA vAmakukSiH syAt,15|| TU vAmakukSI vasan jIvaH khI bhavatIti bhAvaH 2, napuMsakaH ubhayAntaraM syAt, kukSimadhyabhAge basan jIvo napuMsako jAyate ASHISAIGASSASSASSA anukrama [15] // 6 // strI-kukSI madhye kutra putra/putrI vasati? ~ 15~ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------- mUlaM [1]/gAthA ||17|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata ||17|| SCALCCCCCCCASIA Piti bhAvaH 3, khIpuruSanapuMsakalakSaNAni yathA-"yonirmUdutvamasthairya, mugdhatA calatA stanau / puMskAmiteti liGgAni, sapta strItve pracakSate // 1 // mehanaM kharatA dAya, zauNDIrya zmaznu dhRSTatA / strIkAmiteti liGgAni, sapta puMstve pracakSate // 2 // stanAdizmazrukezAdibhAvAbhAvasamanvitam / napuMsakaM budhAH prAhurmohAnalasudIpitam // 3 // " iti // atha tirazcAM garbha meM bhavasthitimAha-'tirie'tti tirazcAM garbhasthitirutkRSTataH aSTau varSANi, tataH paraM vipattiH prasavo veti, jaghanyataH anta-17 muhartamAnA bhavasthitiriti // 16 // atha jIvo garbhe utpadyamAnaH kimAhAramAhArayati tatazca kiMsvarUpo bhavatItyAha-6 imo khalu jIvo ammApiusaMyoge mAuuyaM piusukaM taM tadubhayasaMsaha kalusaM kivisaM tappaDhamayAe AhAra AhAritA gambhattAe vakamada (sUtraM 1)'sattAhaM kalalaM hoI, sattAhaM hoi abbuyaM / abbuyA jAyae pesI, pesIo ya ghaNaM bhave // 1 // (17) to paDhame mAse karisUrNa palaM jAyai 1 bIe mAse pesI saMjAyae ghaNA 24 tAe mAse mAue dohalaM jaNai 3 cautthe mAse mAue aMgAI pINeha 4 paMcame mAse paMca piMDiyAo pANiM pAyaM siraM ceva nivvattei 5chaDe mAse pittasoNiyaM uvaciNei 6 sattame mAse satta sirAsayAI 700 paMca pesIsayAI 500 navadhamaNIo navanauI caromakUvasayasahassAI nivattei 9900000 viNA kesamaMsuNA saha kesama-| suNA abuTTAo romakUvakoDIo nivattei 35000000, aTThame mAse vittIkappo havai 8(sUtraM 2) 'imo khalu'tti yAvat 'vakkamaitti mutkalaM, ayaM jIvaH khalu iti nizcitaM mAtApitroH saMyoge 'mAuuya'ti mAturojo-jananyA ArtavaM zoNitamityarthaH 'piusukaMti' pituH zukraM, iha yaditi zeSaH 'ta' ti tadAhAraM tasya-garbhavyutka AAAAAA dIpa anukrama [18] taM.vai.pra.2 Misbaryana garbha-madhye jIvAnAm AhArasya pramANaM kathayate ~16~ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [2]/gAthA ||17...|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ve.pra. %A4% ||17..|| SHARE maNasya prathamatA tatprathamatA tayA 'AhAritta'tti taijasakArmaNazarIrAbhyAM bhuktvA garbhatayA-garbhatvena 'vakkamai'tti vyutnA- garbhe mAsA|mati utpadyata ityarthaH, kiMbhUtamAhAraM -tadubhayasaMsirlDa'ti tayoH-zukrazoNitayorubhayaM tacca tat saMsRSTaM ca-militaM| zaTakAvasthA ca tadubhayasaMsRSTaM, kaluSa-malinaM 'kibyisaMti karburamiti, tataH kena krameNa zarIraM niSpAdyate ityAha-'sattAha'-4 sU. 2 mityAdi0 yAvad bhavettipA, saptAhorAtrANi yAvat zukazoNitasamudAyamAtraM kalalaM bhavati 1 tataH saptAhorAtrANi | arbudo bhavati, te eva zukazoNite kizcit styAnIbhUtatvaM pratipadyete iti 2 tato'pi cArbudAt pesI-mAMsakhaNDarUpA bhavati 3 tatazcAnantaraM sA ghana-samacaturasraM mAMsakhaNDaM bhavati // 17 ||'to paDhame' tataH-iha ca tacchukazoNitamuttarottarapariNAmamAsAdayat prathame mAse karpona palaM jAyate, paJcaguJjAbhirmApaH SoDazabhirmASaiH karSaH caturbhiH kaH palamiti vacanAt trayaH karSAH syuriti bhAvaH 1 dvitIye tu mAse mAMsapesI ghanA-ghanasvarUpA bhavati, samacaturasra mAMsakhaNDa jAyata ityarthaH 2 tRtIye mAse tu mAturdohadaM janayatItyarthaH 3 caturthe mAse mAturaGgAni prINayati-puSTAni karotItyarthaH / 4 paJcame mAse pANidvayapAdadvayamastakarUpAH paJca piNDikA:-paJcAGkarAn nirvatayati niSpAdayatItyarthaH 5 SaSThe mAse pIyate | jalamaneneti pittaM pittaM ca zoNitaM ca pittazoNitaM tat upacinoti-puSTa karotItyarthaH 6 saptame mAse sapta zirAza-IA lAtAni 700 paJca pezIzatAni 500 nava dhamanyo-nava nAyaH 9 navanavati romakUpazatasahasrANi nirvarttayati, romNAM-tanu-R rahANAM kRpA iva kUpA romakUpA romarandhrANItyarthaH teSAM navanavatilakSA iti kezazmazrubhirvinA, tatra kezAH-zirojAH zmazrRNi-kUrcakezAH9900000, kezazmazrubhiH saha 'achuTTAu'tti sArdhAH timro romakUpakoTIH nirvartayatIti 35000000 dIpa anukrama [19]] A5%87-%ex ~ 17~ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------- mUlaM [3]/gAthA ||17|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: pata ||17..|| 4 aSTame mAse tu zarIramAzritya 'vittIkappe' tti niSpannaprAyo jIvo bhavatIti 8 // atrAdhikAre indrabhUtiH janopakArAya traizaleyaM sarvazaM sarvabhUtadayaikarasaM praznayati yathA jIvassa NaM bhaMte ! gabhagayassa samANassa asthi uccArei vA pAsavaNei vA khelei vA siMghANei vA vaMtei vA pittei vA mukkei vA soNiei vA?, no iNaDhe samaDhe, se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccai jIvassa NaM ganbhagayassa samANassa nathi uccArei vA jAva soNiei vA?, goyamA ! jIve NaM gabhagae samANe jaM AhAraM AhArei taM ciNAi soiMdiyattAe 1 cakkhuriMdiyattAe 2 ghANidiyattAe 3 jibhidiyattAe 4 phAsiMdiyattAe 5 ahiahimiMjakesamaMsuromanahattAe, se eeNaM aTeNaM goyamA ! evaM bucai jIvassa NaM ganbhagayassa: samANassa nasthi uccArei vA jAva soNiei vA (sUtraM 3) "jIvassa NaM bhaMte / ityAdi, he bhadanta ! jIvasya-jantoH 'Na' vAkyAlaGkAre garbhagatasya-garbhavaM prAptasya 'samANassa'tti Tra sataH asti-vidyate varttata ityarthaH uccAro-viSThA 'I' iti upapradarzane alaGkAre pUraNe vA veti vikalpArthe 'prazravaNaM' mUtraM 'khelo' niSThIvanaM 'siMghANeti nAsikAzleSma 'vaMta' vamanaM 'pitta' mAyuH zukra-vIrya zoNitaM-rudhiraM 'suke i vA soNie i vA' iti padadvayaM bhagavatyAdisUtre na dRzyate AgamajJairvicAryamiti, 'no iNaDhe samaDe' no-naiva 'iNaDe'tti ayamanantaroktatvena pratyakSo'rthoM-bhAvaH samartho-balavAn, vakSyamANadUSaNamudgaraprahArajarjaritatvAt, gautamasvAmI prAha'se keNaTeNaM'ti atha kena kAraNena ityarthaH he bhadanta ! evaM procyate-jIvasya garbhagatasya sato nAsti uccAro yAva dIpa anukrama [20] CR garbhagata jIva-saMbaMdhe vividha praznA: ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [3]/gAthA ||17...|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: ||17..|| nAcchoNitamiti ?, bhagavAn prAha-he gautama! jIvaH NaM vAkyAlaGkAre garbhagataH san yadAhAramAhArayati tadAhAraM zrotrendri-18 garbhe uccA yatayA 1 cakSurindriyatayA 2 prANendriyatayA 3 jihvendriyatayA 4 sparzanendriyatayA 5 cinoti puSTibhAvaM nayatItyarthaH rAdyabhAva: // 8 // indriyANi dvaidhAni-pudgalarUpANi dravyendriyANi 1 labdhyupayogarUpANi tu bhAvendriyANi 2, punarnicyupakaraNalakSA4ANabhedAt dvaidhAni dravyendriyANi, tatra nivRtticidhA-anto 1 bahizca 2, tatra antaH-zrotrendriyasya antaH-madhye netra-18 dagocarAtItA kevalidRSTA kadambakusumAkArA dehAvayavarUpA kAcinnivRttirasti yA zabdagrahaNopakAre vartate 1 cakSurindri yasyAntaH-madhye kevaligamyA dhAnyamasUrAkArAM dehAvayavarUpA kAcinnivRttirasti yA rUpagrahaNopakAre vartate 2 prANendriyasya antaH-madhye kevalidRzyA atimuktakakusumAkArA dehAvayavarUpA kAcinnivRttirasti yA gandhagrahaNopakAre varttate 3 rasanendriyasya antaH-madhye jinagamyA kSuraprAkArA dehAvayavarUpA kAcinnivRttirasti yA rasagrahaNopakAre vartate 4 sparzanendriyasya | antaH-madhye kevalidRSTA dehAkArA kAcinnivRttirasti yA sparzagrahaNopakAre varttate 5-1 bahinivRttistu yA sarveSAmapi zrotrAdUdInAM karNazaSkulikAdikA dRzyate saiva mantavyA 2, upakaraNendriyaM tu teSAmeva kadambagolakAkArAdInAM khaGgasya chedanaza-18 tiriva jvalanasya dahanazaktiriva vA yA svakIya raviSayagrahaNazaktistatsvarUpaM draSTavyam 2, tathA jJAnAvaraNakarmakSayopazamAjjIvasya zabdAdigrahaNazaktirUpaM labdhibhAvendriyaM 1 yanu zabdAdInAmeva grahaNapariNAmalakSaNaM tadupayogabhAvendriyamiti 2, tatra yAni dravyendriyANi tAni jIvAnAmindriyaparyAptI satyAM bhavanti, yAni ca bhAvendriyANi | tAni saMsAriNAM sarvAvasthAbhAvInIti, tathA nayanasya viSayo'prakAzakavastu parvatAdyAzrityAtmAGgalena sAtireka yojana dIpa anukrama [20] SCRSSCRICKE // 8 // ~ 19~ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [3] + // 17..|| dIpa anukrama [20] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [ 3 ] / gAthA || 17,,,|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: lakSaM syAt, prakAzake svAdityacandrAdAvadhikamapi viSayaparimANaM syAt, nAtra viSaye niyamaH ko'pi nirdiSTo'sti siddhAnte, yataH puSkaravaradvIpArce mAnuSottaraparvatasamIpe karkasaGkrAntI manuSyAH pramANAGgulabhavaiH sAtirekairekaviMzatiyo| janalakSaiH vyavasthitaM raviM pazyantaH procyante zAstrAntare iti, jaghanyatastvatyAsannarajomalAderagrahaNAdaGgulasaGkhyeyabhAgAt parataH sthitaM vastu cakSuSo viSayaH 1 zrotrasya dvAdaza yojanAnyutkRSTaviSayo meghagarjitAdau 2 prANarasanasparzanAnAM tUtkRSTaM nava yojanAni 3-4-5 jaghanyatastu caturNAmapyaGgulAsaveyabhAgAdAgataM gandhAdikaM viSayaH, manasastu kevalajJAnasyeva samastamUrttA mUrttavastuviSayatvena kSetrato nAsti viSayapramANaM manaso'prApyakAritvAditi, viSayapramANaM cAtra indriyavicAre AtmAGgulenaiva jJeyamiti, tathA - 'aTThiaDimiMja 0' asthyasthimija kezazmazruromanakhatayA cinotIti, tatrAsthi-haDuM asthimiMjA - asthimadhyAvayavaH kezAH- zirojAH zmazrUNi - kUrcakezAH romANi kakSAdikezA iti, 'se' atha anenAthena-anena kAraNena he gautama! he indrabhUte ! evaM pUrvoktaM procyate-prakarSeNa pratipAdyate jIvasya garbhagatasya sato nAsti uccAro yAvacchoNitamiti // punargautamo jJAtanandanaM praznayati jIve NaM bhaMte! gabhagae samANe paTTa muheNaM kAvaliyaM AhAraM AhAritae ?, goyamA ! no iNaTTe samaTThe, se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM buccai ? - goyamA ! jIve NaM ganbhagae samANe no pahU muheNaM kAvaliyaM AhAraM AhAritae ?, goyamA ! jIve NaM ganbhagae samANe sabao AhArei sabao pariNAmeha sabao Usaseha sabao nIsaseha abhikakhaNaM AhAreha abhikkhaNaM pariNAmeha abhikkhaNaM usase abhi0 nIsaseha Fur Prate & Pomonal Use Only ~20~ jainelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ----- mUlaM [4]/gAthA ||17...|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: pra. hArapari ||17..|| Ahaca AhArei Ahaca pariNAmei Ahacca Usasei A0 nIsasai, mAujIvarasaharaNI puttajIvarasaharaNI | garbha AmAujIvapaDibaddhA puttajIvaM phuDA tamhA AhArei tamhA pariNAmei avarAvi NaM puttajIvapaDibaddhA mAujIvaphuDA tamhA ciNAi, se eeNaM aTeNaM goyamA! evaM vuccai-jIve NaM gambhagae samANe no pahU muheNaM NAmAdi kAvaliyaM AhAraM Aharittae / (sUtraM 4) | 'jIveNaM' he bhadanta ! he bhavAnta ! he dayaikarasakRtavAgvRSTyAdrIkRtabhavyahRdayavasuMdhara ! jIvo garbhagataH san prabhuH-samarthaH mukhena-vaktreNa kavalairbhavaM kAvalikaM AhAra-azanAdikaM 'AhArittae'tti AhartuM adanaM kartumiti ?, Aha jagadIzvara:he gautama ! nAyamarthaH samarthaH, zrIgautamaH prAha-'se' atha kenArthena evaM procyate ?, vizvakavatsalo vIraH prAha-he gautama! jIvo garbhagataH san 'sabautti sarvAtmanA-sarvaprakAreNa AhArayati, AhAratayA gRhNAtItyarthaH, sarvAtmanA pariNAmayati, zarIrAditayA gRhNAtItyarthaH, sarvataH-sarvAtmanA 'ucchasiti' sarvaprakAreNa ardhvazvAsaM gRhNAtItyarthaH, sarvataH-sarvAtmanA niHzvasiti-zvAsamokSaNaM karotItyarthaH, abhIkSNaM-punaH punaH AhArayati abhIkSNaM pariNAmayati abhIkSNamuccha siti abhIkSNaM niHzvasiti, 'Aha'tti kadAcidAhArayati kadAcinnAhArayati tathAsvabhAvatvAt kadAcit pari-14 WNAmayati kadAcinna pariNAmayati kadAciducchrasiti kadAcinocchasiti kadAcinninvasiti kadAcinna niHzvasiti ap-1&| kAryAdhAvasthAyAM / atha kathaM sarvataH AhArayatItyAha-'mAujIvara rasaH hiyate-AdIyate yayA sA rasaharaNI nAbhinAla- II mityarthaH mAtRjIvasya rasaharaNI mAtRjIvarasaharaNI, kimityAha-putrajIvarasaharaNI, putrasya rasopAdAne kAraNatvAt, dIpa anukrama [21] ~ 21~ Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --- ----- mUlaM [9]/gAthA ||17...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata ||17..|| 5454645%%%%A5% kathamevamityAha-mAtRjIyapratibaddhA satI sA yataH putrajIvaM 'phuDA' iti putrajIvaM spRSTavatI, iha pratibaddhatA-gADhasacambandhastadaMzatvAt spRSTatA ca-sambandhamAtra atadaMzatvAt , athavA mAtRjIvarasaharaNI 1 putrajIvarasaharaNI 2 ceti dve nADyau staH, tayozcAdyA mAtRjIvapratibaddhA putrajIvaM spRSTeti, 'tamhA' iti yasmAdevaM tasmAnmAtRjIvapratibaddhayA rasaharaNyA putrajIvasparzanAt AhArayati tasmAt pariNamayati, 'avarAvi ya'tti putrajIvarasaharaNyapi ca putrajIvapratibaddhA satI mAtRjIvaM spRSTavatI, yasmAdevaM tasmAJcinoti zarIraM, uktazca tantrAntare-"putrasya nAbhau mAtuzca, hRdi nADI nibadhyate / yayA'sau puSTimApnoti, kedAra iva kulyayA // 1 // " iti, 'se' atha anenArthena he gautama ! evaM procyate-jIvo & garbhagataH san na prabhuH-na samarthaH mukhena kAvalikaM AhAramAhartumiti // punaH gautamo vIra praznayati jIve NaM gambhagae samANe kimAhAraM AhArei ?, goyamA jaM se mAyA nANAvihAo nava rasavigaio tittakaDuyakasAyaMvilamahurAI davAiM AhArei tao egadeseNaM oyamAhArei, tassa phalabiMTasarisA uppala|nAlovamA bhavai nAbhirasaharaNI jaNaNIe sayAI nAbhIe paDiyaddhA nAbhIe tIe gambho oyaM Aiyaha aNhayaMtIe oyAe tIe gambho vivaDai jAva jAutti (sU05) 4. jIvo garbhagataH san kimAhAramAhArayati?, gautama! 'jaM se'tti yA se-tasya garbhasattvasya mAtA garbhadhAriNI 'nANA nAnAvidhAH-vividhaprakArAH rasarUpA rasapradhAnA vA vikratayo-dugdhAdyA rasavikArAstAH AhArayati, tathA yAni tiktakaTukakaSAyAmlamadhurANi dravyANi cAhArayati, tatra tiktAni-nimbacirbhaTAdIni kaTukAni-ArdrakatImanAdIni dIpa anukrama 5404545455450%A5%45 [22] ~ 22 ~ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [5]/gAthA ||17|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: // 10 // ||17..|| taM. vai.pra. kaSAyANi-ballakAdIni AmlAni-takrAranAlAdIni madhurANi-kSIradadhyAdIni 5, 'tao egadeseNaM'ti tAsAM-rasa-18| garbhe A vikRtyAdInAmekadezastena saha 'oya'ti ojasaM-zukrazoNitasamudAyarUpaM AhArayati, yadvA tvagekadezena mAturAhAramizra | hArapoSaojaH-zoNitaM AhArayati / kathamityAha 'tassa phala' ityAdi yAvat 'jAu'tti, tasya-garbhajIvasya 'jaNaNIe' ttiNAdisU.5 bhAjananyA-mAtuH nAbhirasaharaNI-nAbhinAlamasti, kimbhUtA ?-phalavRntasadRzI-utpalanAlopamA ca punaH kiMbhUtA?-'paDivaDA mAtApitraM gADhalagnA, ka?-nAbhau, kathaM ?-sadA 'I' iti vAkyAlaGkAre 'tIe'tti tayA 'nAbhIe'tti jananInAbhipratibaddhayA lagAni sU.6 rasaharaNyA 'gambho oyaMti garbha:-udarasthaH jantuH ojaH-mAturAhAramidaM zukrazoNitarUpaM 'Aiya'tti AdadAti 18|gRhAtIti, 'aNhayaMtIe oyAe tIe'tti tasyAM 'azaza bhojane' aznatyAM yadvA bhuja pAlanAbhyavahArayoH' bhuMjAnAyAM-18 TrAbhojanaM kurvatyAM vA ojasA-mAturAhAramizreNa zukrazoNitarUpeNa garbho vivardhate-vRddhiM yAti yAvajAta iti / 'bhujora bhuMjajimajemakammAsamANacamaDhacaTTA' iti (zrI siddha0 a08 pA0 4 sU0 110) prAkRtasUtreNa bhujadhAtoH aNha ityAdeza iti / punagautamo vIradevaM praznayatidA kaiNaM bhaMte! mAuaMgA paNNattA, goyamA! tao mAuaMgA paNNattA, taMjahA-maMse 1 soNie 2 matthuluMge 13, kai NaM bhaMte ! piuaMgA paNNattA?, goyamA ! tao piuaMgA pannattA, taMjahA-aTTi 1 aTTirmijA 112 kesamaMsuromanahA 3 (sUtraM 6) // 10 // 'karaNaM bhaMte !' he bhadanta ! NaM iti vAkyAlaGkAre kati mAturaGgAni ArcavabahulAnItyarthaH prajJaptAni !, jagadIzvaro dIpa anukrama [22] AKARSAKAL ~ 23~ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------- mUlaM [6]/gAthA ||17...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: +C pata ||17..|| jagatrAtA jagadbhAvavijJAtA vIra Aha-he gaNadhara ! gautama ! trINi mAturaGgAni prajJaptAni mayA anyaizca jagadIzvaraiH, tadyathA-mAMsa-palalaM 1 zoNitaM-rudhiraM 2 matthuluMgeti-mastakabhejakaM, anye tvAH-medaHphiphphisAdiH mastuluMgamiti 3 // tAkada NaM bhaMte !' kati he bhadanta! paitRkAGgAni zukravikArabahulAnItyartheH prajJaptAni ?, he gautama! trINi paitRkAGgAni 8 tAprajJaptAni, tadyathA-asthi-ha91 asthimiJjA-asthimadhyAvayavaH 2 kezazmazruromanakhAH3, tatra kezAH-zirojAH zmazrUNi kUrcakezAH romANi-kakSAdikezAH nakhA:-karajA iti, kezAdikaM bahusamAnarUpatvAdekameva, ubhayavyatiriktAni tu zukrazoNitayoH samavikArarUpatvAt mAtApitroH sAdhAraNAnIti // garbhastho'pi kiM kazcid jIvo narakaM devalokaM vA gaccha-| TItIti gautamo vIraM praznayatikA jIve NaM bhaMte ! gambhagae samANe neraiesu uvavajijA?, goyamA! atdhegaie uvavajijA atdhegaie No |uvavajijjA, se keNDeNaM bhaMte ! evaM buccai-jIve NaM ganbhagae samANe neraiesu atdhegahae uvavajijjA atthegaie |no uvavajijA?, goyamA! je NaM jIve gabbhagae samANe sannI paMciMdie sacAhiM pajattIhiM pajattae vIriyalakAhIe vibhaMganANaladdhIe viuviyaladvIe viuviyaladdhIpatte parANIyaM AgayaM sucA nisamma paese nicchuhai nicchuhittA viuviyasamugghAeNaM samohaNai samohaNittA cAuraMgiNi sinnaM sannAhei sannAhittA parANIeNaM dasaddhiM saMgAma saMgAmei, se NaM jIve asthakAmae 1 rajakAmae 2 bhogakAmae 3 kAmakAmae 4 atdhakaMkhie 1 rajjakaMkhie 2 bhogakaMkhie 3 kAmakaMkhie 4 atthapivAsie 1 bhoga0 2 raja.3 kAma04, tacitte 1 dIpa anukrama [23] | garbhagata jIvasya narakasthAne utpatti: ~ 24~ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------------- mUlaM [7]/gAthA ||17...|| ----------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ACANCY sa ||17..|| tammaNe 2 tallese 3 tadajhavasie 4 tattivajhavasANe 5 tayahovautte 6 tadappiyakaraNe 7 tabbhAvaNAbhA garbhasthasyailAvie 8 eyaMsiM ca NaM (ce) aMtaraMsi kAlaM karijA neraiesu uvavajijA, se eeNaM aTeNaM evaM buccaivanarakagajIve NaM gambhagae samANe neraiesu atdhegaie uvavajejA atthegaie no uvavajjejA goyamA! (sUtraM 7) | tiH sU.7 4 'jIve NaM gambhaga' he bhadanta ! jIvo garbhagataH san mRtveti zeSaH narakeSu utpadyate?, he gautama! asti-vidyate 'ega-15 &Aie'tti ekakaH kazcit sagarvarAjAdigarbharUpaH utpadyate astyayaM pakSaH yaduta ekakaH kazcinnotpadyate, 'se' atha kenArthena, PI bhadanta ! evaM procyate-jIvo garbhagataH san narakeSu astyekakaH utpadyate astyekako notpadyate ?, he gautama ! 'je NaM'ti yo jIvaH 'gaM' iti vAkyAlaGkAre garbhagataH san AhArAdikA saMjJA vidyate yasya sa saMjJI paJca indriyANi-zravaNa 1 prANa2rasana 3 cakSuH 4 sparzana 5 lakSaNAni vidyante yasya sa paJcendriyaH sarvAbhirAhArazarIrendriyocchAsabhASAmanolakSaNAbhiH pabhiH paryAptibhiH paryAptaH, mAsadvayoparivattItyanuktamapi jJeyaM, yato mAsasyamadhyavartI manuSyo garbhastho narake devaloke'pi na yAtItyuktaM bhagavatyAmiti, pUrvabhavikavIryalabdhyA pUrvabhavikavibhaMgajJAnalabdhyA vibhaMganANaladdhIetti padaM bhagavatyAM| nAsti, pUrvabhavikavaikriyalabdhyA vaikriyalabdhi prAptaH san yadvA vIryalabdhikaH vibhaGgajJAnalabdhikaH kriyalabdhikaH vaikriya labdhi prAptaH san parAnIka-zatrusainyaM Agata-prAptaM 'soceti zrutvA 'nisamma'tti nizamya-manasA avadhArya 'paese 4AnicchubhaI'tti svapradezAn anantAnantakarmaskandhAnuviddhAna garbhadezAd bahiH kSipati-niSkAzayati niSkAzya visskmbh-13|| bAhalyAbhyAM zarIrapramANaM AyAmataH saGkhyeyayojanapramANaM jIvapradezadaNDaM nisRjati, vaikriyasamudghAtena 'samohaNaitti dIpa anukrama [24] ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------- mUlaM [7]/gAthA ||17...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ||17..|| taM. vai. pra. asakRdanAdau saMsAre tadbhAvanayA-arthAdisaMskAreNa bhAvito yaH sa tadbhAvanAbhAvitaH8, 'eyaMsitti etasmin 'Na' iti garbhasthasyai vAkyAlaGkAre cet-yadi 'antaraMsitti saGghAmakaraNAvasare kAlaM-maraNaM kuryAt tadA narakeSu gADhaduHkhAkuleSu utpadyate, va devessuu|| 12 // narabhavaM tyaktvA mahArambhI mithyAdRSTiH narake yAtItyarthaH, 'se' atha etenArthenaivaM procyate-he gautama! jIvo garbhagataH san / tpAdaH narakeSu asti ekakaH kazcidutpadyate asti ekakaH kazcinnotpadyate // punItamo vIra praznayatItyAha| jIveNaM bhaMte! gabhagae samANe devalogesu uvavajijA, goatdhegaie uva0 atdhegano uva0 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vucai-atthegaie u0atthegaie no u0?, goyamA! jeNaM jIve gabhagae samANe sannI paMciMdie sbaahiN| pajjattIhiM pajattae veudhiyaladdhIe ohinANaladIe tahArUvassa samaNassa vA mAhaNassa cA aMtie egamavi | AyariyaM dhammiyaM subayaNaM sucA nisamma tao se bhavai tivasaMvegasaMjAyasaddhe tivadhammANurAyaratte,se NaM jIve dhammakAmae 1 puSaNakAmae 2 saggakAmae 3 mukkhakAmae 4 dhammakaMkhie 1 puNNakaMkhie 2 saggakaMkhie| 3 mukkhakaMkhie 4 dhammapivAsie 1 puSaNapivAsie 2 saggapivAsie 3 mukkhapivAsie 4 tacitte 1 tammaNe 62 tallese 3 tadajjhavasie 4 tattivajhavasANe 5 tadappiyakaraNe tayaTThovautte 7 tambhAvaNAbhAvie 8 eyaMsi (ce)aMtaraMsi kAlaM karijA devaloesa uvavajijA, se eeNaM aTeNaM goyamA! evaM buccai atthegaie ughava| jijA atthegaie no uvavajijjA (sUtraM 8) 'jIve NaM bhaMte ! gambhagae deva.' jIvo he bhadanta ! garbhagataH san mRtveti zeSaH devalokeSu utpadyate ?, he gautama ! asti dIpa anukrama [25] garbhagata jIvasya devaloke utpatti: ~ 26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) lcsgro3 +ng-zl // 17..|| anukrama "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [8] / gAthA || 17,,, muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai. pra. 3 ekakaH kazcit utpadyate astyekakaH kazcinnotpadyate, 'se' atha kenArthena he bhadanta ! evaM procyate kazcidutpadyate kazcinospadyate ?, he gautama! yo jIvo garbhagataH san saMjJI paJcendriyaH sarvAbhiH paryAptibhiH paryAptaH, mAsadvayoparivattItyavadhArya mAsadvayamadhyavartI tu svarge na yAtIti, pUrvabhavikavaikriyalabdhikaH pUrvabhavikAvadhijJAnalabdhikaH tathArUpasya - tathAvidhasya ucitasyetyarthaH zramaNasya - sAdhoH vAzabdo devalokotpAdahetutvaM prati zramaNamAhanatra canayostulyatvapradarzanArthaH 'mAhaNassa'tti mA hana 2 ityevamAdizati svayaM sthUlaprANAtipAtAdinivRttatvAd yaH sa mAhanaH yadvA brahmaNo-brahma| caryasya dezataH sadbhAvAt brAhmaNo- dezaviratastasya vA yadvA zramaNaH - sAdhustasya mAhanaH - paramagItArthastasya vA 'aMtie 'ti samIpe ekamapyAstAmanekaM Arya ArAd yAtaM pApakarmabhya ityArtha ata eva dhArmikamiti suvacanaM zobhanavAkyaM zrutvA AkarNya nizamya manasA avadhArya 'tautti tadanantarameva saH - garbhasthajantuH bhavati jAyate 'tivasaM0' tIvrasaMvegena bhRzaM duHkhalakSAkulabhavabhayena saJjAtA - samyagutpannA zraddhA zraddhAnaM dharmAdiSu yasya sa tIvrasaMvegasaJjAtazraddhaH 'tivadha0' tIvro yo dharmAnurAgaH- dharma bahumAnastena rakta iva raGgita iva yaH sa tIvradharmAnurAgaraktaH sa garbhasthaH vairAgyavAn jIvaH 'NaM' vAkyAlaGkAre 'dhammakAmae'ti dharme zrutacAritralakSaNe kAmo vAJchAmAtraM yasya sa dharmakAmakaH 1 puNye- tatphalabhUte zubhakarmaNi kAmo yasya puNyakAmakaH sthAnAGge tu - anna 1pAnazvakhAz''laya 4 zayanA5''sana 6mano7vacana 8 kAya9lakSaNaM navavidhaM puNyaM pratipAditaM jagadIzvareNa bhagavateti 2, svarge-devaloke kAmo yasya sa svargakAmakaH 3 mokSe-zive anantAnantasukhamaye kAmo yasya sa mokSakAmakaH 4, evamagre'pi, navaraM kA-gRddhirAsaktirityarthaH, Fur Prate & Pemonal Use Only ~27~ janelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------- mUlaM [8]/gAthA ||17|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata taM. vai. pra. // 13 // ||17..|| dharme kAGkSA saJjAtA asyeti dharmakAzitaH 1 puNyakAzitaH 2 svargakAsitaH 3 mokSakAsitaH 4 pipAseva pipAsA-mA- garbhagasyople'pi dharme'tRptiH dharmapipAsA sA sajAtA asyeti dharmapipAsitaH 1 puNyapipAsitaH 2 svargapipAsitaH mokSapipAsitaH4,mattAnAdi 'tacitte' ityAdiaSTavizeSaNAni dharmapuNyasvargamokSe zubhAni vAcyAni, taccittaH 1 tanmanAH 2 talezyaH 3 tadadhyavasitaH sU. 9-21 4 tattIvrAdhyavasAyaH 5 tadarthopayuktaH 6 tadarpita karaNaH 7 tadbhAvanAbhAvitaH 8, 'eyaMsi gaMti etasminnantare-dharmadhyA-lakhyAditvaM nAvasare kAlaM-maraNaM 'karija'tti kuryAt tadA devalokeSu utpadyate, 'se' arthatenArthena he gautama! evamasmAbhiHsU.10-23 4ocyate-asti ekakaH kazcit svarge utpadyate 'atthi'tti asti ekakaH kazcit notpadyate iti // garbhAdhikAre puna- prasavAdi hai gautamasvAmI zrImahAvIraM praznayati hai sU. 11 | jIve NaM bhaMte ! ganbhagae samANe uttANae vA pAsillae vA aMbakhunjae vA acchijja vA ciTThija vA | nisIijja vA tuyahija vA Asaijja vA saijja vA mAue suyamANIe suyai jAgaramANIe jAgarai suhiyAe gA.30 Ta suhio bhavai duhiyAe dukkhio bhavai ?, haMtA goyamA ! jIve NaM gabhagae samANe uttANae vA jAva dukkhio bhavai / (sUtraM 9) dhirajAyaMpiha rakkhai samma sArakkhaI tao jaNaNI / saMvAha tupaTTA rakkhai appaM|2| ca gambhaM ca ||1||(18)annusuyi suyaMtIe jAgaramANIeN jAgarai gambho / suhiyAe hoi suhiyo duhiyAera dukkhio hoi // 2 // (19) uccAre pAsavaNe khelaM saMghANaovi se nasthi / aTThITTImiMjanahakesamaMsuromesu . pariNAmo // 3 // (20) evaM budimaigao ganbhe saMvasai dukkhio jIvo / paramatamisaMdhakAre amijjhabharie dIpa anukrama [24] garbhAdhikAre vividha praznottara ~ 28~ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---- ---- mUlaM [9-11]/gAthA ||18-30|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka [9-11]] pesNmi||4||(21) Auso! tao navame mAse tIe vA paTuppanne vA aNAgae vA cauNhaM mAyA aNNayaraM payAyai, taMjahA-itthiM vA itthirUveNaM 1 purisaM vA purisarUveNaM 2 napuMsagaM vA napuMsagarUveNaM 3 biMba vA biMvarUveNaM 4 (sU010) appaM sukaM bahuM uuyaM, itthI tattha jAyai 1|appN uyaM bahuM sukaM, puriso tattha jAyai 2 // 1 // (22) duNhapi rattasukkANaM, tullabhAve napuMsao3 / ithiuyasamAoge, biMba tattha jAyai 4 // 2 / / (23) aha | laNaM pasavaNakAlasamayaMsisIseNa vA pAehi vA Agacchai samAgacchai tiriyamAgacchaha viNighAyamAvajai (sU011) kA koI puNa pAvakArI bArasa saMvaccharAI ukkosaM / acchai u gambhavAse asuippabhave asuiyaMmi // 1 // (24) jAyamANassa jaM dukkhaM, maramANassa vA punno| teNa dukheNa saMmUDho, jAiM saraha na'ppaNo // 2 // (25) vIsarasaraM 4 rasaMto jo so joNImuhAo nipphiDai / mAUe appaNo'viya veyaNamaulaM jaNemANo // 3 // (26) gambhaghara| yami jIvo kuMbhIpAgaMmi narayasaMkAse / vuttho amijjhamajjhe asuippabhave asuiyaMmi // 4 // (27) |pittassa ya siMbhassa ya sukkassa ya soNiyassa ciya majjhe / mutsassa purIsassa ya jAyai jaha vaJcakimiuca // 5 // (28) taM dANi soyakaraNaM kerisarya hoi tassa jiivss| sukkaruhirAgarAo jassuppattI sarIrassa // 6 // (29) eyArise sarIre kalamalabharie amijjhasaMbhUe / niyayaM vigaNijaMtaM soyamayaM kerisaM tassa? // 7 // (30) 'jIve NaM bhaMte! ga.' jIvo he bhadanta! garbhagataH san 'uttANae veti uttAnako vA suptonmukho vetyarthaH 'pAsillie / -30|| ACCOUNCESCRECCC dIpa anukrama [25-42]] Encatory ~ 29~ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ------ mUlaM [9-11]/gAthA ||18-30|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka CSC -30|| vai. pra.13vatti pArzvazAyI vA 'aMbakhujae vatti Amraphalavat kuja iti 'acchijjatti AsInaH sAmAnyataH, etadeva vize-15| garbhAva doSataH ucyate-'ciTThaja vatti UrdhvasthAnena 'nisIjae ve'ti niSadanasthAnena 'tuyaTTeja va'tti zayIta nidrayA iti veti / sthAdi. 'Asaija vatti Azrayati garbhamadhyapradeza 'saijja va'tti zete nidrAM vineti, mAtrA mAtari vA 'suyamANIe'tti zayanaM kurvatyA kurvatyAM vA 'suyaha'tti svapiti nidrAM karotItyarthaH, 'jAgaramANIe'tti jAgratyA-jAgaraNaM kurvatyA kurvatyAM vA jAgarti, nidrAnAzaM kurute ityarthaH, sukhitAyAM sukhito bhavati, du:khitAyAM du:khito bhavati, 'hantA goyama !tti' hanta iti komalAmantraNArtho dIrghatvaM ca mAgadhadezIprabhavaM, ubhayatrApi 'jIve NaM gabhagae samANe ityAdeH pratyuccAraNaM tu18 svAnumatatvapradarzanArtha, vRddhAH punarAhuH-'haMtA goyamA!' ityatra hanta iti evametaditi abhyupagamavacanaM, yadanumataM tatprahaidarzanArtha 'jIve NaM gabhagae' ityAdi pratyuccAritamiti, he gautama! jIvo garbhagataH san uttAnako vA yAvahuHkhito. bhavatIti / atha pUrvoktaM padyena gAthAcatuSTayena darzayannAha-'thirajA' sthirajAtaM-sthirIbhUtaM 'rakkhai'tti rakSati-sAmAnyena pAlayati tataH sA jananI taM samyag-yatnAdikaraNena rakSati 'saMvAhai'tti saMvahati gamanA''gamanAdiprakAreNa 'tuyaTTaItti tvagvarttayati-svApayati rakSati-AhArAdinA pAlayati AtmAnaM ca garbha ceti||1|| 'aNu anusvapiti-anuzete 'suyaMtIe'tti svapatyAM satyAM jAgratyAM jAgarti garbha:-udarasthajantuH jananyAM sukhitAyAM sukhito bhavati duHkhitAyAM duHkhito bhavati | ||2||'uccaaro' uccAro-viSThA prazravarNa-mUtraM khelo-niSThIvanaM 'siMghANaM ti nAsikAzleSmApi se tasya garbhasthasya nAstIti, // 14 // jananIjaTharastho jIva AhAratvena tu yat gRhNAti tadasthyasthimiMjanakhakezazmanuromeSu (masu) pUrvavyAkhyAteSu 'pariNAmotti ACCCCCCACAMARCH dIpa anukrama [25-42]] 4%2-4-45-45 ~ 30~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [11]/gAthA ||30|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka [9-11] pariNAmayatItyarthaH // 3 // evaM bu.' evamuktaprakAreNa 'budi'miti zarIraM atigataH-prAptaH san garbhe-jananIkukSau saMvasati-1 satiSThate cArakagRhe cauravat , 'dukkhio jIvotti agnivarNAbhiH sUcIbhiH bhidyamAnasya jantoH yAdRzaM duHkhaM jAyate 8 tato'pyaSTaguNaM yad duHkhaM bhavati tena sadRzena duHkhena duHkhito bhavati jIvaH garbhe, kiMbhUte garbhe?-tamasA andhakAra yatra tamo'ndhakAraH paramazcAsau tamo'ndhakArazca paramatamo'ndhakAraH mahAndhakAravyApta ityarthaH tasmin, amedhyabhRte-viSThApUrNe* pradeze-jIvavasanasthAnake // 4 // iti| 'Auso! tao' ityAdi, he AyuSman !-he indrabhUte ! tataH-aSTamAsAnantaraM 8 navame mAse atIte vA-atikrAnte vA pratyutpanne vA-vartamAne vA anAgate vA-aprApte vA 'cauNha' caturNA khyAdirU-| pANAM vakSyamANAnAM mAtA-jananI anyatarat-caturNA madhye ekataraM 'payAyai'tti prasUte 'taMjaha'tti tat pUrvoktaM yathAstriyaM vA strIrUpeNa-khyAkAreNa prasUte 1 puruSa vA puruSarUpeNa-puruSAkAreNa 2 napuMsakaM vA napuMsakarUpeNa-napuMsakAkA-18 reNa 3 bimba vA vimbarUpeNa-bimbAkAreNa, vimbamiti garbhapratibimba garbhAkRtirArttavapariNAmo natu garbha eva 4, ete| kathaM jAyanta ? ityAha-'appaM alpaM zukra 'bahuuuyatti bahuka-prabhUtaM 'uya'ti ojaH-ArtavaM strI tatra garbhAzaye| hAjAyate-utpadyate 1, alpa-ojaH bahu zukraM puruSastatra jAyate 2, dvayorapi raktazukrayoH-rudhiravIryayoH tulyabhAve-samatve | dUsati napuMsako jAyate 3, 'itthI'tti striyAH-nAryA 'oya'tti ojasaH 'samAoge'tti samAyogaH-vAtavazena tatsthirI bhavanalakSaNaM khyojaHsamAyogastasmin sati bimbaM tatra-garbhAzaye prajAyate 4 iti / 'aha Na' mityAdi, athAnantaraM 'Na' | vAkyAlaGkAre prasavakAlasamaye-janmakAlAvasare zIrSeNa vA-mastakena vA pAdAbhyAM vA-caraNAbhyAMvA Agacchati 'samAgaccha -30|| dIpa anukrama [25-42]] JHEditution A arjainsibrary.org ~31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [9-11]/gAthA ||18-30|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: -30|| taM.vai.pra. itti samam-aviSamamAgacchati sammaM Agacchaha'tti pAThe samyak-anupaghAtahetunA Agacchati-mAturudarAt yonyA|4|niSkAmati, 'tiriyamAgacchai'tti tirazcIno bhUtvA jaTharAnnirgantuM pravartate yadi tadA vinirghAtaM-maraNamApadyate nirgamA-4 // 15 // bhAvAditi / 'koi puNa' ko'pi punaH pApakArI-grAmaghAtarAmAjaTharavidAraNajinamunimahAzAtanAvidhAyI vAtapittAdidUpito devAdistambhito veti zeSaH, dvAdaza saMvatsarANi utkRSTataH 'acchaitti tiSThati, tuzabdAt garbhoktaM prabalaM duHkhaM sahamAno'vatiSThate garbhavAse-garbhagRhe, kimbhUte -azuciprabhave azucike-azucyAtmake iti // 1 // nanu navamAsamAtrAntarita-14 mapi prAktanaM bhavaM sAmAnyajIvaH kiM na smaratItyAha-jAyamA0' gAthA, jAyamAnasya-garbhAnniHsarataH tatra utpadyamAnasya kAvA yaduHkhaM bhavati vA-athavA punarviyamANasya yaduHkhaM bhavati tena dAruNaduHkhena saMmUDho-mahAmohaM prAptaH jAti-prAktanabhavaM? AtmIyaM-svakIyaM mUDhAtmA prANI na smarati-ko'haM pUrvabhave devAdiko'bhavamiti na jAnAtIti ||2||'viisr' gAthA, 'vIsara'tti paramakaruNotpAdaka'sara'ti' svara-dhvani 'rasaMto'tti bhRzaM kurvansa garbhastho jIvaH yonimukhAt 'nipphiDaitti, kAniSkAmati mAtuH Atmano'pica vedanAmatulA janayan-utpAdayan // 3 // 'gambhattha' gAthA, garbhagRhe jIvaH kuMbhIpAke-12 koSThikAkRtitaptalohabhAjanasadRze narakasadRze-nArakotpattisthAnatulye 'vuccho'tti uSitaH-sthitaH, amedhyaM-gUthaM madhye yasya 4 garbhagRhasya saH amedhyamadhyastasmin azuciprabhave-jambAlAdyudbhave azucike-apavitrasvarUpe // 4 // 'pitta' pittasya siMbhasya zleSmaNaH zukrasya zoNitasya mUtrasya purISasya-viSThAyAH madhye-madhyabhAge jAyate-utpadyate, ka iva ?-'cacaki|mmiudya'tti varcasvakRmivat-viSThAnIlaMguvat, yathA kRmiH-dvIndriyajantuvizeSaH udaramadhyasthaviSThAyAmutpadyate tathA jIvo' dIpa anukrama [25-42]] or // 15 ~ 32 ~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------ ----- mUlaM [9-11]/gAthA ||18-30|| -- -- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka [9-11] -30|| pIti ||5||'tN dANi' tat 'dANi'ti idAnIM-sAmprataM zaucakaraNaM-zarIrasaMskArakaraNaM kIdRzaM bhavati tasya garbhanirgatasya jIvasya ?, yasya bhaGgArazarIrasyotpattiH-prAdurbhAvaH zukrarudhirAkarAt-vIryarudhirakhaneH vartata iti // 6 // 4AeyA' etAdRze zarIre kalamalabhRte-udarasthajalabaTakadamAdipUrNe amedhyasambhUte-viSThAkIrNodarasambhUte 'niyayaM viga|NijaMta' miti padadvaye 'saptamyA dvitIye' (zrIsi. a0 pA. 3 sU. 137 ) ti saptamyarthe dvitIyA, nijake-AtmIye 8 'vigaNijjaMta'miti AtmapareSAM jugupsAyogye zaucamataM-pavitratvAGgIkAralakSaNaM, yathA mayA'sya snAnacandanAdinA pavitratvaM vidheyamiti, yadvA zaucena-vastracandanAbharaNAdinA mado-garvo yatra sanatkumAracakrivat tat zaucamadaM / &yathA kIdRzaM mama zarIraM zobhate'laGkArAdineti, yadivA evaMvidhe zarIre kutrApi rogAdinA vinaSTe zokamataM-zokAGgI kArakaraNaM yathA-hA mama sundaraM zarIraM sphoTakAdinA vinaSTamiti, kIdRzaM tasya jIvasyeti // 7 // atha jIvAnAM granthamukhe | dvitIyagAthayA sUcitA daza dazAH nirUpyante& Auso! evaM jAyassa jaMtussa kameNa dasa dasA evamAhijaMti taMjahA-bAlA 1kiDA 2 maMdA 3 balA ya 4 paNNA ya5 hAyaNi 6 pavaMcA 7 / panbhArA 8 mummuhI 9sAyaNI ya dasamA ya 10 kAla4dasA // 1 // (31) jAyamittassa jaMtussa, jA sA paDhamiyA dasA / na tattha suhaM dukkhaM vA, naha laijANaMti baalyaa||1||(32) bIIyaM ca dasaMpatto, nANAkIlAhi kIDaina ya se kAmabhogesu, ticA uppa baI rii||2|| (33) taiyaM ca dasaM patto, paMcakAmaguNe naro / samattho bhuMjiuM bhoe, jai se asthi ghare dIpa anukrama [25-42]] | jIvAnAM daza-dazANAm varNanaM ~33~ Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [11,,,/gAthA ||31-41|| -- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-8), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai.pra. gA.41 -41|| dhuvA // 3 // (34) cautthI u balA nAma, jaM naro dasamassio / samattho balaM dariseuM, jai bhave 8 dazadazA niruvahavo // 4 // (35) paMcamI u dasaM patto, ANupubIe jo nro| samattho'tthaM viciMteuM, kuTuMbaM cAbhi- sa.12 gacchai // 5 // (36) chaTThIo hAyaNI nAmA, jaM naro dsmssio| virajaha u kAmesuM, iMdiesu ya hAyai // 6 // (37) sattamI ya pavaMcA o, jaM naro dasamassio / nicchubhai cikaNaM khelaM, khAsaI ya8 khaNe khaNe // 7 // (38) saMkuiyavalIcammo, saMpatto aTThamIdasaM / nArINaM ca aNiTTho ya, jarAe prinnaamio|| 8 // (39) navamI mummuhI nAma, jaM naro dsmssio| jarAghare viNassaMte, jIvo vasai akA mo||9|| (40) hINabhinnasaro dINo, vivarIo vicittao / dubbalo dukkhio suyaI, saMpatto hAdasamI dasaM // 10 // (41) nA 'Auso e' he AyuSman! evam-uktaprakAreNa jAtasya-utpannasya jantoH-jIvasya krameNa-anukrameNa daza dazA-dazA-10 vasthAH, dazavarSapramANA prathamA dazA-avasthA 1 dazavarSapramANA dvitIyA dazA'vasthA 2 ityevaM daza dazAH, evaM-vakSyamANaprakAreNa 'AhijaMtIti AkhyAyante-kathyante, tadyathA-'bAlA 1 kiDDA 2' ityAdigAthA, bAlasyeyamavasthA dharmadharmiNorabhedAt bAlA 1, krIDApradhAnA dazA krIDA 2, mando-viziSTabalabuddhikAryopadarzanAsamartho bhogAnubhUtA-12 veva samartho yasyAM dazAyAM sA mandA 3, yasyAM puruSasya balaM syAt sA balayogAt balA 4, prajJA-cAJchitAdhesampA-| dAdanakuTumbAbhivRddhiviSayA buddhiH tadyogAt dazA prajJA 5, hApayati puruSasyendriyANi manAk svArthagrahaNAprabhUNi karotIti dIpa anukrama [43-54] GANAGAR ~34 ~ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [11]/gAthA ||31-41|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata -41|| SACASSADOSANSACSC hApanI 6, prapaJcayati-vistArayati khelakAsAdi iti prapaJcA 7, prAgbhAraM-ISadavanatamucyate tadiva gAtraM yasyAM sA hai prAgabhArA 8, mocanaM-muka jarArAkSasIsamAkrAntazarIragRhasya mocanaM taM prati mukha-AbhimukhyaM yasyAM sA munmukhI 9, svApayati-nidrAyattaM karoti sA zAyinI dazamI 10, etAH kAlopalakSitAH dazAH kAladazAH ucyante iti // 1 // atha sUtreNaiva daza dazA darzanannAha'-'jAyami' zlokaH, jAtamAtrasya jantoH-jIvasya yA sA prathamikA dazA-dazavarSapramANAvasthA 'tatthati tasyAM prathamadazAyAM prAyeNa sukhaM duHkhaM vA neti-nAsti, tathA''tmapareSAM sukhaduHkhaM naiva jAnaMti bAlakAH-jAtismaraNAdijJAnavikalA iti // 1 // 'bIIyaM ca' dvitIyAM dazAM prApto jIvo nAnAkrIDAbhiH krIDati-krIDAM karotItyarthaH, 'se' tasya dvitIyA'vasthAvartino jIvasya kAmau ca-zabdarUpe bhogAzca-gandharasasparzAH kAmabhogAsteSu tIvrA-prabalA ratiH-manmathavAJchA notpadyate na prakaTIbhavatItyarthaH // 2 // 'taiyaM ca' tRtIyAM dazAM prAptaH paJcakAmaguNe-zabdarUparasagandhasparzalakSaNe naro-manuSyaH Asakto bhavati, tathA tadA bhogAn bhoktuM samarthoM bhavati yadi 'se' tasya jIvasya astIti-sattArUpatayA vartate gRhe-svAvAse 'dhuveti rAjAdyupadravAbhAvena nizcalA samRddhiriti zeSaH ||3||'cu0' caturthI balAnAmnI dazA vartate yAM balAnAmnI dazAmAzrito naraH samarthoM bhavati balaM svavIye | draSTuM ( darzayituM ) phalihamallavat , yadi bhavet nirupadravo-rogAdiklezarahitaH, anyathA mAtsyikamallavat vinAzaM yA-| tIti // 4 // 'paMcamI u' paJcamI dazAM prAptaH AnupUA-paripAvyA yo naraHsa samartho bhavati artha vicintayituM-dravyacintAM |* kartuM ca punaH kuTumba prati abhigacchati-kuTuMbacintAyAM pravarttate ityarthaH // 5 // 'chaTThI u' SaSThI hApanInAmnI dazA vartate, 18 dIpa anukrama [43-54] ~35~ Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) **** prata sUtrAMka [11,,] + ||31 -41|| dIpa anukrama [43-54] taM. vai. pra. // 17 // "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [11] / gAthA ||31-41 || muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: yAM hApana dazAM nara AzritaH 'virajai'tti pravAheNa virakto bhavati, kebhyaH ? - kAmyaMta iti kAmAH - kandarpAbhilASAstebhyaH indriyeSu zravaNaprANacakSurjihvAsparzanalakSaNeSu hIyate-hAniM gacchatItyarthaH // 6 // 'sattamI0' saptamI prapaJcA dazA yAM dazAM AzritaH 'nicchubhadda'tti bahirnikSipati yatra kutrApi bahirnissArayati cikkaNaM- picchilaM cepakatulyamityarthaH 'khela' zleSmANaM ca punaH kSaNaM 2 vAraM 2 'khAsa'tti-khAsitaM karotItyarthaH // 7 // 'saMkui0' aSTamI dazAM prApto jIvaH saGkacitavalicarmA bhavati, ca punaH jarayA pariNamito-vyAptaH syAt, nArINAM svaparastrINAM aniSTo bhavati, zrAvastI - rIvAstavyajinadattazrAddhavaditi // 8 // navamI munmukhI nAmnI varttate, yAM munmukhIM dazAM naraH AzritaH 'jarAghare' jarAgRhe zarIre vinazyati sati jIvo'kAmako viSayAdivAJchArahito vasati // 9 // 'hINa0' hInasvaraH - laghudhvaniH | bhinnasvaraH - svabhAvasvarAdanyasvaraH dInaH - dInatvaM gataH viparItaH - pUrvAvasthAtaH vicittaH vicitro vA nAnAsvarUpaH | durbala:- kRzAGgaH duHkhito- rogAdipIDAlakSavyAptaH evaMvidho jIvaH svapiti svazarIre svagRhe vA saMprAptaH, kAM ? -dazamIM dazAmiti 10 // yasyAM yad bhavati tadAha dasagassa uvakakhevo vIsaivariso u giNhaI vijaM / bhogA ya tIsagassa ya cattAlIsassa vinnANaM // 11 // (42) paNNAsagassa cakkhU hAyai sakiyassa bAhubalaM / bhogA ya sattarissa ya asIigassA ya vinnANaM // 12 // (43) nauI namai sarIraM vAsasae jIviyaM cayai / kittio'ttha suho bhAgo duho bhAgo ya kittio 1 // 13 // (44) (sUtraM 12) jo vAsasayaM jIvai, suhI bhoge pabhuMjai / tassAvi seviDaM seo, dhammo ya jiNadesio / 14 / (45) kiM puNa Fur Prate & Personal Use Only ~36~ pratidazakaM hAniH gA. 44 puNyakarca vyatA gA. 49 // 17 // jainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [12]/gAthA ||42-49|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: -49|| sapaJcavAe, jo naro nicadukkhio ? / muTThayaraM teNa kAyaco, dhammo ya jinndesio||15|| (46) naMdamANo| care dhamma, varaM me laTTataraM bhave / anaMdamANo'vi care, mA me pAvataraM bhave // 16 // (47) navi jAI kulaM vAvi vijA vA'vi susikkhiyA / tAre naraM va nAriM vA, savaM punnehi vahuI // 17 // (48) punnehiM hIyamANehi, WIpurisAgAro'vi hAyaI / punnehiM vahumANehi, purisagAro'pi vahuI // 18 // (49) aa 'dasaga' dazakasya-dazavarSapramANasya jIvasya 'ubakkhevo' ti vAlotpATanaM muNDanamiti lokoktiH, upalakSaNatvA-1 tadanyadapi prathamAvasthAbhavo mahotsavavizeSo jJeya iti 1, viMzativarSako-dvitIyAvasthAvartI vidyAM gRhNAtIti 2, triMza takasya bhogA bhavanti 3 catvAriMzatkasya vijJAnaM bhavati 4 // 11 // 'pannA0' paJcAzatkasya jIvasya 'cakkhu'tti cakSurvalaM hIyate 5, SaSTikasya bAhubalaM hIyate 6, saptatikasya bhogA hIyante 7, azItikasya vijJAnaM hIyate 8 // 12 // 'nauiya navatikasya zarIraM namati-bakraM bhavatItyarthaH9, varSazate sati jIvitaM tyajati jiivH10||'kittiutth' atra-zatavarSe jIvAnAM sukhabhAgaH kIrtito-nirUpito'stIti, cazabdo'pyarthe duHkhabhAgo'pi kIrtito'stIti, yadvA atra 'kittio'tti kiyAna sukhabhAgo varttate kiyAna duHkhabhAgo varttate // 13 // atha zatavarSAyuSkasya jIvasyAnyasyApi upadezaM dadAtIti | 'jo vAsa.' yo jIvo varSazataM jIvati prANAn dhArayatItyarthaH, ca punaH sukhI bhogAn bhukte tasyApi jIvasya sevituM-sadA kartu zreyo-maGgalaM dharmo-durgatipata jIvAdhAraH jinadezitaH kevalinA bhaassitH|| 14 // 'kiM puNa' kiM punaH sapratyavAye-sakaSTe AyuSi kAle vA sati iti zeSaH, yo naro nityaduHkhitaH-sadA duHkhAkulo bhavet ?, tena duHkhitajIvena jinada ACC-CARRIGAR-bp-NCR dIpa anukrama [55-62] M ~37~ Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [12]/gAthA ||42-49|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai.pra. -49|| zito dharmaH sumutaraM-vizeSataH karttavyo nandiSeNapUrvabhavabrAhmaNajIvavaditi // 15 // 'naMdamA' nandamAnaH-saukhyaM / puNyakAryebhuJjAno dharma jinoktaM caret kuryAdityarthaH, kiMbhUtaM dharma ?-varaM-zreSThaM zivapApakatvAt , kayA bhAvanayA dharma kuryaadi||18|| 'nAlasya / tyAha-me-mama atra bhave parabhave ca 'laSTataraM' atikalyANaM bhavediti bhAvanayeti, anandamANo'vi-anandannapi / sU. 13 saukhyamabhuJjAno'pi dharma kuryAt, kayA bhAvanayetyAha-me-mama pApataraM mA bhavatu-ekaM tAvadahaM pApaphalaM bhuMje punardharmA | karaNe mA bhavatu me'tipApaphalamiti bhAvanayeti // 16 // kiMca-navi jA.' naraM-puruSaM vAzabdAvU bAlAdibhedabhinna nArI-striyaM vAzabdAt klIva jAtiH-mAtRpakSaH brAhmaNAdikA jAtivA kulaM-pitRpakSaH ugrabhogAdikaM kulaM vA vidyA vA suzikSitA-sadabhyastA vA nApIti-naiva tArayati-bhavAbdhitIraM prApayati, sarva svargApavargAdisaukhyaM puNyaiH-saMvignasAdhudAnAdibhirvardhate-prApyate ityarthaH, anAnyatrApi vakAracakArApizabdAH yathAyogaM pUraNasamuccayAdike'rthe jJAtavyA : iti // 17 // 'punnehi' puNyaiH-annapAnavastrapIThaphalakauSadhAdibhiH sAdhudAnAdibhirupArjitazubhaphalaiH hIyamAnaH-kSayaM 18| gacchadbhiH puruSakAra:-puruSAbhimAnaH apizabdAdanyadapi yaza-kIrtisphItilakSmyAdikaM hIyate-zanaiH zanaiH kSayaM 8 | yAtItyarthaH, puNyaiH varddhamAnaiH puruSakAro'pi varddhate // 18 // | punnAI khalu Auso! kiccAI karaNijAI pIikarAiM vannakarAI dhaNakarAI kittikarAI, no ya khalu Auso! evaM ciMtiyacaM-essaMti khalu bahave samayA 1 AvaliyA 2 khaNA 3 ANApANU 4 thovA 5 lavA 31 6 muhuttA 7divasA 8 ahorattA 9 pakkhA 10 mAsA 11 riU 12 ayaNA 13 saMvaccharA 14 jugA dIpa anukrama [55-62] ~ 38~ Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [13]/gAthA ||49...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata satrAka [13] ||49..|| 15 vAsasayA 16 vAsasahassA 17 vAsasayasahassA 18 vAsakoDIo 19 vAMsakoDAkoDIo 20 jattha NaM amhe bahaI sIlAI vayAI guNAI veramaNAI pacakkhANAI posahovavAsAI paDivajissAmo paTTavissAmo karissAmo, tA kimatthaM Auso! no evaM ciMteyatvaM bhavai 1, aMtarAyabahule khalu ayaM jIvie, ime vahave vAiyapittiyArsibhiyasaMnivAiyA vivihA rogAyaMkA phusaMti jIviyaM (sUtraM 13) 'punnAiM0' ityAdi gadyaM, khalu nizcaye he AyuSman ! puNyAni-zubhaprakRtirUpANi kRtyAni-kAryANi karaNIyAni-karte yogyAni prItikarANIti-mitrAdinA saha snehotpAdakAni vargakarANi-ekadigvyApisAdhuvAdakarANItyarthaH / / dhanakarANi-sadratnasamRddhikarANi kIrtikarANi-sarvadigyApisAdhuvAdakarANItyarthaH, naiva ca khalu evArthatvAt he, AyuSman ! evaM-vakSyamANaM cintitavyaM-manasA vikalpanIyaM 'essaMtI'ti ejyanti-AgamiSyanti khalu nizcaye bhvH| dAsamayAH, 'bahava' ityagre'pi yojyaM, sarvanikRSTaH kAlaH samayaH 1, asatyAtaiH samayairAvaThikA, jaghanyayuktAsayayasamayasa. KAzimAnA ityarthaH 2, aSTAdazanimepaiH kASThA, kASThAdvayaM lavaH, lavaiH paJcadazabhiH kalA, kalAdayaM lezA, paJcadazabhirleza: kSaNaH 3, soyA AvalikA AnaH ekaH ucchrAsa ityarthaH tA eva soyA nizvAsaH dvayorapi kAlaH prANaH 4, saptabhiH prANaiH stokaH 5 saptabhiH stokailavaH 6 saptasaptatyA lavaiH muhUrtaH 7 paJcadazamuhUdivasaH 8 triMzanmuhurterahorAtra: 9 taiH paJcadazabhiH pakSaH 10 tAbhyAM dvAbhyAM mAsaH 11 mAsaddhayena RtuH 12 RtutrayamAnamayanaM 13 ayanadvayena saMvatsaraH 14 paJcabhistairyugaM 15 viMzatyA yugairvarSazataM 16 tairdazabhirvarSasahasra 17 teSAM zatena varSazatasahasra lakSamityarthaH 18 zatacha dIpa anukrama [63] SASSASAXES RSH taM.vai.pra.4 ~ 39~ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [13]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata taM. vai. pra. // 19 // sU. 13 // 49..|| *A454555 varSakoTiH 19varSakoTiH varSakoTibhiH guNyate varSakoTIkoTiH bhavati 100000000000000 iti 20 // yatra sama- puNyakArya yAvalikAdau 'Na' vAkyAlaGkAre 'amhe'tti kyaM bahUni-prabhUtAni zIlAni-samAdhAnAni vratAni-mahAvratAni 'guNA'iti 'nAlasyaM guNAna-vinayAdIn, atra 'guNAdyAH klIve ve' (zrIsi. a.8 pA. 1 sU. 24) ti klIvatvaM, 'veramaNAIti asaMya-||3|| mAdibhyo nivartanAni pratyAkhyAnAnIti-namaskArasahitapauruSyAdIni pauSadhaH-parvadinamaSTamyAdi tatropavAsA-abhaktArthakaraNAni pauSadhopavAsAstAn pratipadyAmahe-AcAryAdipArve'GgIkariSyAmaH 'paTTavissAmo'tti prasthApayiSyAmaH aGgIkaraNAnantaraM prathamatayA kartumArapsyAmaH kariSyAma iti-sAkSAtkAreNa satataM niSpAdayiSyAmaH, 'ta'tti tAvadAdau kimarthaM naiva ||* cintayitavyaM?, he AyuSman ! tvaM zRNu yato bhavati antarAyabahulaM-vighnapracuramidaM khalu nizcaye jIvitaM-AyurjIvAnAM, tathA ime-pratyakSAH bahavaH vAtikA-vAtarogodbhavAH paittikA:-pittarogajAH 'siMbhiya'ti zleSmabhavAH sAnnipAtikAH| sannipAtajanyAH vividhAH-anekaprakArA rogA-vyAdhayaste ca te AtaGkAzca-kRcchrajIvitakAriNaH iti rogAtaGkAH jIvitaM ||spRzaMtIti / atha sarvAn api manujAn ete rogAH spRzanti navA ? iti darzayannAha__AsI ya khalu Auso! purvi maNuyA vavagayarogAyaMkA bahuvAsasayasahassajIviNo, taMjahA-juyaladhammiyA arihantA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA cAraNA vijAharA / te NaM maNuyA aNaivarasomacArurUvAra bhoguttamA bhogalakkhaNadharA sujAyasavaMgasundaraMgA rattuppalapaumakaracaraNakomalaMgulitalA naganagaramagarasAgaracakaMkadharaMkalakkhaNaMkiyatalA suppaiDiyakummacArucalaNA ANupurSi sujAyapIvaraMguliyA unnayataNutaMva dIpa anukrama [63]] // 19 % JinnitiatioM atha yugalikAnAMsvarupam varNayate ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata *% [14] % A ||49..|| niddhanahA saMThiyasusiliTThagUDhagupphA eNIkururvidAvatsavahANupuvajaMghA samugganimaggagUDhajANU gayasasaNasu jAyasannibhorU varavAraNamattatullavikkamavilAsiyagaI sujAyavaraturayagujjhadesA AiNNayaba niruvalevA MipamuiyavaraturayasIhaairegavaTTiyakaDI sAhayasoNaMdamusaladappaNanigariyavarakaNagaccharusarisavaravaharavaliyama jjhA gaMgAvattapayAhiNAvattataraMgabhaMguraravikiraNataruNayohiyavikosAyaMtapaumagaMbhIraviyaDanAbhI ujuyasamasahiyasujAyajAyajaccataNukasiNaniddhaAijalaDahasukumAlamauyaramaNijaromarAI jhasavihagasujAyapINakucchI jhasoyarA paumaviyaDanAbhA saMgayapAsA sannayapAsA suMdarapAsA sujAyapAsA miyamAiyapINaraIyapAsA akaraMDayakaNayaruyaganimmalasujAyaniruvahayadehadhArI pasatyavattIsalakkhaNadharA kaNagasilAyalujalapasattha-18 samatalauvaciyavicchinnapihulavacchA sirivacchaMkiyavacchA puravaraphalihavaviyabhuyA bhuyagIsaraviulabhogaAyANaphalihaucchUDhadIhabAhU jugasaMnibhapINaraiyapIvarapauTThA saMThiyauvaciyaghaNathirasubaddhasuvaDhsusiliTThalaTThapaJcasaMdhI rattatalovaciyamauyamaMsalasujAyalakkhaNapasatthaacchiddajAlapANI pIvaravaTTiyasujAyakomalavaraMgu-18 |liyA taMvataliNasuiruharaniddhanakkhA caMdapANilehA sUrapANilehA saMkhapANilehA cakkapANilehA susthi yapANilehA sasiravisaMkhacakkasutthiyasuvibhattasuviraiyapANilehA varamahisavarAhasIhasalausabhanAgavara|viulaunnayamauyakkhaMdhA cauraMgulamuppamANakaMbuvarasarisagIvA avaDiyasuvibhattacittamaMsU maMsalasaMThiyapasatthasahUlaviulahaNuyA oyaviyasilappavAlaviMbaphalasannibhAdharuvA paMDurasasisagalavimalanimmalasaMkhago dIpa anukrama -% [64]] % % ~ 41~ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [14] // 49..|| dIpa anukrama [ 64 ] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [14] / gAthA ||49...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai. pra. // 20 // kkhIra kuMda dagarayamaNAliyAdhavaladaMtaseDhI akhaMDadaMtAM aphuDiyatA aviralatA sunitA sujAyadaMtA ekadaMtA seDhIviva agadaMtA huyavahaniddhaMtadhoyata satavaNijara tatalatA lujIhA sArasanavadhaNiyamahuragabhI* rakuMcanigghosaduMduhisarA garulAyaya ujjutuMganAsA avadAriyapuMDarIyavayaNA kokAsiyadhabalapuMDarIyapattalacchA AnAmiyacAvaruilakiNhacihura rAI susaMThiya saMgayaAyayasujAyabhumayA allINapamANajuttasavaNA susavaNA pINamaMsalakaboladesa bhAgA airuggayasamaggasuniddhacaMddha saMThiyaniDAlA uDavaipa DipunnasomavayaNA chattAgAratamaMgadesA ghaNaniciya subaddhalakkhaNunnayakUDAgAranibhaniruvamapiMDiyaggasirA huyavahaniddhaMtadhoyatattatavaNijakesaMta ke sabhUmI sAmalI boMDaghaNaniciyacchoDiyamauvisaya sumalakkhaNapasatthasugaMdhisundara bhuyamoyagabhiMganIlakajjala pahaTTa bhamaragaNaniddhani uraMvaniciyakuMciyapayAhiNAvattamuddha sirayA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANu| mmANapamANapaDi punna sujAyasavaMgasuMdaraMgA sasisomAgArakaMtapipadaMsaNA sambhAvasiMgAracArurUvA IyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA, te NaM maNuyA ohassarA mehassarA haMsassarA koMcassarA naMdissarA naMdighosA sIhassarA sIhaghosA maMjussarA maMjughosA sussarA sussaraghosA aNulomavAuvegA kaMkaragahaNI kavoyapariNAmA sauNI phosapitarorupariNayA pauppalasugaMdhisarisanIsAsasurabhivayaNA chavI nirAyaMkA uttamapasatthA aisesaniruvamataNU jalamallakalaMka seyaraya do savajjiyasarI neruvalevA chAyAujoviaMgamaMgA | vArisahanArAyasaMghayaNA samacaturaMsa saMThANasaMThiyA chadhaNusahassAIM, uvaM uccatteNaM paNNattA te NaM maNuyA do pAsA Fur Prate & Pomonal Use City ~42~ yugalika - svarUpaM sU. 14 // 20 // jainelibrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) sUtrAMka [14] + // 49 // anukrama [ 64 ] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [14] / gAthA ||49...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: chappaNNagapiTThikaraMDayasayA paNNattA samaNAuso ! te NaM maNuyA pagaddabhaddayA pagaiviNIyA pagaiuvasaMtA | pAipayaNukoha mANamAyAlobhA miumaddavasaMpannA allINA bhayA viNIyA apicchA asaMnihisaMcayA acaMDA asimasikisivANijjavivajjiyA viDimaMtaranivAsiNo icchiya kAmakAmiNo gehAgArarukkhakayanilayA puDhavipuSpaphalAhArA te NaM maNuyagaNA paNNattA (sUtraM 14 ) 'AsIya khalu' Asan - cazabdAt saMti bhaviSyanti ca khalu-nizcaye he AyuSman ! - he gaNiguNagaNadhara ! pUrva- pUrvasmin | kAle prathamadvitIyatRtIyacaturthArakeSu yathAsambhavaM manujAH - narAH rogo-vyAdhiH sa cAsAvAtaGkazca rogAtaMkaH vyapagato rogAtaGke yeSAM te vyapagatarogAtaGkAH yadvA rogazca jvarAdiH AtaGkazca - sadyaHprANahArI zUlAdI rogAtaGkau tau vyapagatau yeSAM te tathA, bahuvarSazatasahasrajIvinaH, tadyathA - yugaladhArmikAH arhantaH - tIrthaGkarAzcakravarttinaH baladevA - vAsude vajyeSThabAndhavaH vAsudevAH- baladevalaghubAndhavA strikhaNDabhoktAraH cAraNAH- jaGghAcAraNavidyAcAraNalakSaNAH vidyAM dhArayantIti vidyAdharAH namivinamyAdyAH |'te Na'miti NaM vAkyAlaGkAre te yugaladhArmikA arhadAdayo manujAH - manuSyAH 'aNaivare 'ti atIva-atizayena 'somaM' dRSTisubhagaM cAru rUpaM yeSAM te tathA yadvA 'aNavairasomacArurUva'tti atIti avyayamatikramArthe na ati anati saumyaM ca taccAru ca saumyacAru saumyacAru ca tadrUpaM ca saumyacArurUpaM varaM ca tatsaumyacArurUpaM ca varasaumyacArurUpaM anatIti- anatikrAntaM varasaumyacArurUpaM yeSAM te anativarasaumyacArurUpAH, devairapi svalAvaNyaguNAdibhirajitarUpA ityarthaH, bhogairuttamAH bhogottamAH sarvottamabhogabhokAra ityarthaH, bhogasUca Fur Prate & Pemonal Use Only ~ 43~ janelibrary.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata vai.pra. yugalika // 21 // [14]] ||49.. 9845454OM kalakSaNAni-svastikAdIni dhArayantIti bhogalakSaNadharAH sujAtAni-suniSpannAni sarvANi aGgAni-avayavAH yatra | tadevaMvidhaM sundaraM aGga-zarIraM yeSAM te sujAtasarvAGgasundarAGgAH, 'rattuppalapaumakaracaraNakomalaMgulitala'tti rakto- svarUpaM sU. tpalavat karacaraNAnAM komalA aGgalyo yeSAM te tathA, tathA padmavat karacaraNAnAM komalAni talAni-adhobhAgA yeSAM te tathA, nagaH-parvataH nagaraM pratItaM makaro-matsyaH sAgaraH-samudraH cakraM pratItaM aGkadhara:-candraH aGka:-tasyaiva , lAJchanaM mRgaH evarUpairlakSaNairaGkitAni talAni-pAdAdhobhAgAH yeSAM te tathA, supratiSThitAH-satpratiSThAnavamtaH kUrma-3 vat-kacchapavat cAravaH caraNA yeSAM te tathA, AnupUyA-paripAvyA varddhamAnA hIyamAnA vA iti gamyate, sujAtA:-suni-3 pannAH pIvarAH aGgalikAH-pAdAnAvayavAH yeSAM te tathA, unnatA:-tuGgAH tanavaH-pratalAH tAmA-aruNAH snigdhAH-kAnti-| manto nakhA yeSAM te tathA, saMsthitau-saMsthAnavizeSavantau suzliSTau-mAMsalau gUDhau-mAMsalatvAdanupalakSyau gulphau-ghuTako | yeSAM te tathA, AnupUryeNa-paripATyA vardhamAnA hIyamAnA vA iti gamyate, eNI-hariNI tasyAzceha javA grAhyA, kurumAvinda-tRNavizeSaH battA ca-sUtravalanakaM etAnIva vRtte-catule AnupUryeNa sthUlasthUlatveneti gamyaM, jahe-prasRte yeSAM te? tathA, samudgasyeva-samudgakapakSiNa iva nimagne-antaHpraviSTa gUDhe-mAMsalatvAdanupalakSye jAnunI-aSThIvantau yeSAM 4 te tathA, gajo-hastI 'sasaNa'tti zvasiti-prANiti aneneti zvasanaH-zuNDAdaNDaH gajasya zvasanaH gajazvasanastasya sujAtasya-suniSpannasya sannibhe-sadRze UrU yeSAM te tathA, varavAraNasya-pradhAnagajendrasya tulyA-sadRzo vikramaH-parAkramo |vilAsitA-saJjAtavilAsA ca gatiryeSAM te tathA, sujAtavaraturagasyeva suguptatvena guhyadezo-liGgalakSaNo'vayavo yeSAM dIpa anukrama [64]] ~ 44 ~ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [14] * // 49 // dIpa anukrama [ 64 ] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [14] / gAthA ||49...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: te tathA, AkIrNahaya iva-jAtyAzva iva nirupalepAH - tathAvidhamalavikalAH, pramudito hRSTo yo varaturagaH siMhazca tAbhyAM sakAzAdatirekeNa atizayena varttitA vartulA kaTiryeSAM te tathA, 'sAhaya'tti saMhRtaM saMkSiptaM yat sogaMdaM trikASThikAmadhyaM | muzalaM pratItaM darpaNo-darpaNagaNDo vivakSitaH 'nigariya'tti sarvadhA zodhitaM sArIkRtamityarthaH yad varakanakaM tasya yat 'charu'tti khaGgAdimuSTiH sa ca ( tataH ) etaddvandvastaiH sadRzo yaH, varavajravad valitaH kSAmo-valitrayopeto madhyabhAgo yeSAM te tathA, gaGgAvarttaka iva pradakSiNAvarttI- dakSiNAvarttI taraGgairiva taraGgaiH - tisRbhirvalibhirbhaGgurA taraGgabhaGgarA ravikiraNaistaruNaMabhinavaM tatprathamatayA tatkAlamityarthaH bodhitaM vikAsitaM 'vikosAyaMta 'tti vigatakozaM kRtaM yat paGkajaM tadvat gambhIrA vikaTA ca nAbhiyeSAM te tathA, 'ujya0' RjukAnAM - avakrANAM samAnAnAmAyAmAdipramANataH 'sahiya'tti saMhitAnAm-aviralAnAM sujAtAnAM jAtyAnAM svAbhAvikAnAM tanUnAM - sUkSmANAM kRSNAnAM - kAlavarNAnAM athavA kRtsnAnAM - abhinnAnAM | snigdhAnAM kAntAnAM AdeyAnAM - saubhAgyavatAM laDahAnAM - manojJAnAM sukumAra mRdUnAM - atyaMta komalAnAM ramaNIyAnAM ca romNAMtanuruhANAM rAji:- AvaliryeSAM te tathA jhaSavihagayoriva - matsyapakSiNoriva sujAtA - subhUtau pInau - upacitau kukSI - jaTharadezI yeSAM te tathA, 'jhaSodarA' iti pratItaM padmavad vikaTA nAbhiryeSAM te tathA, idaM ca vizeSaNaM na punaruktaM pUrvoktasya nAbhivizeSaNasya bAhulyena pAThAditi, saGgatapArzvAH-yuktapArzvaH sannatau-adho'dho namantI pArzva yeSAM te sannatapArzvAH ata eva sundarapArzvaH sujAtapArzvAH pArzvaguNopetapArzvaH ityarthaH mitau - parimitA mAtRkA - mAtropatI ekArthapadadvayayogAdatIva mAtrAnvitau nocitapramANAddhInAdhiko pInau - upacitau ratidau- ramaNIyau pAca yeSAM te mitamAtRkapInaratidapArzvA ityarthaH Pre & Pomonal Use Only ~ 45~ Vejainelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata vaM. pra. svarUpa 2 [14]] // // 49..|| CARRORESAX yati mAMsopacitatvAdavidyamAnapRSThipAzvAsthikamiva kanakarucakaM-kAzcanakAnti nirmalaM-mvAbhAvikamalarahita||yagalikaAgantakamalarahitaM ca sujAtaM-muniSpannaM nirupaharta-rogAdibhiranupahataM deha-zarIraM dhArayanti ye te tathA, 'pasa-I| sthavattIsa.'chatraM 1 dhvajaH 2 yUpaH 3 stUpaH 4 dAmiNI rUDhigamyaM 5 kamaNDalu 6 kalazaH 7 vApI 8 svastikaH / |9 patAkA 10 yavaH 11 matsyaH 12 kUrmaH 13 rathavaraH 14 makaradhvajaH15 aGko-mRgaH 16 sthAlaM 17 aGkazaH 18 cUta-18 phalaka 19 sthApanaka 20 amaraH 21 lakSmyA abhiSekaH 22 toraNaM 23 medinI 24 samudraH 25 pradhAnamandiraM 26 giri-4 varaH27 varadarpaNaH28 lIlAyamAnagajaH29 vRSabhaH 30 siMhaH31 cAmaraM 32, etAni prazastAni dvAtriMzalakSaNAni dhArayanti ye te tathA, kanakazilAtalamiva ujjvalaM prazastaM samatalaM-aviSamarUpaM upacitaM-mAMsalaM vistIrgapRthulaM-ativistIrNa vakSo-18 hRdayaM yeSAM te tathA, zrIvatsena aGkitaM vakSo yeSAM te tathA, puravarasya parighA-abaddhA argalA tadvat vartitau-vRttau bhujau-bAhada yeSAM te tathA, bhujagezvaro-bhujagarAjaH tasya vipulo-mahAn yo bhogaH-zarIraM tadvat AdIyata ityAdAnaH-Adeyo ramyo yaH | parighA-argalApucchatti svasthAnAd avakSipto-niSkAzitaH tadvacca dIdhI bAhU yeSAM te tathA,yugasannibhau-yUpasadRzau pInau-181 mAMsalo ratidau-ramaNIyau pIvarI-mahAntI prakoSThI-kalAcikAdezau, tathA saMsthitAH-saMsthAna vizeSavantaH upacitAH-suni- citAH ghanAH-bahupradezAH sthirAH-subaddhA snAyubhiH suSTu baddhAH suvRtAH-atizayena vartulAH suzliSTA:-sughanAH laSTAH-ma-1 nojJAH parvasandhayazca-parvAsthisaMdhAnAni yeSAM te tathA, rakkatalI-lohitAdhobhAgI 'ubaciya'tti aupacayikau upacayanivRttau upacitau vA mRduko-komalI mAMsavantI sujAtI-muniSpannau lakSaNaprazastau-prazastasvastikacakragadAzaMkhakalpavRkSa dIpa anukrama [64]] 18 ~ 46~ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [14] + // 49..|| dIpa anukrama [ 64 ] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [14] / gAthA ||49...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: candrAdityAdicihnau acchidrajAlI - aviralAGgulisa mudAya pANI-karI yeSAM te tathA pIvarAH - upacitAM vRttA:-vartulAH sujAtA:- suniSpannAH komalAH varAH aGgulyaH-karazAkhA yeSAM te tathA tAmrAH - aruNAH talinAH - pratalAH zucayaH - pavitrA rucirA - dIptAH snigdhA - arUkSAH nakhA-nakharAH yeSAM te tathA, candra iva pANirekhA- hastarekhA yeSAM te candrapANirekhAH, evaM sUryapANirekhAH zaMkhapANirekhAH svastikapANirekhAH cakrapANerekhAH, etadevAnantarokaM vizeSaNapaJcakaM tatprazastatA. prakarSapratipAdanAya saGgrahavacanenAha-zaziravizaGkhacakrasvastikarUpAH vibhakA-vibhAgavatyaH suviracitAH - sukRtAH pANiSu rekhAH yeSAM te tathA, varamahiSavarAhasiMhazArdUlavRSabhanAgavaravat vipulI - pratipUNa unnatI-gI mRdukau - komalau dvau skandhI yeSAM te tathA varamahiSaH-sairabheyaH varAhaH - zUkaraH zArdUlo- vyAghraH nAgavaro-gajavaraH, catvArthakulAni svAGgula/pekSayA suSThu pramANaM yasyAH kambuvareNa ca pradhAnazaGkhena sadRzI-unnatatvavalitrayayogAbhyAM samAnA grIvA- kaNTho yeSAM te tathA avasthitAnina hIyamAnAni na varddhamAnAni suvibhaktAni citrANi ca zobhayA adbhutabhUtAni zmazrUNi - kUrcakezA yeSAM te tathA, mAMsalaM saMsthitaM prazastaM zArdUlasyeva vipulaM hanu-cibukaM yeSAM te tathA, 'oyaviya'tti parikarmitaM yacchilA pravAla- vidrumaM bimbaphalaM - golhAphalaM tatsannibhaH- sadRzo raktatvena adharoSThaH- adhastanadantacchado yeSAM te tathA, pANDuraM yacchazizakalaM-candrakhaNDaM tadvat vimala:- AgantukamalarahitaH nirmalaH - svAbhAvikamalarahito yaH zaGkhaH tadvat gokSIraphenavat 'kuMda tti kundapuSpavat dakarajovad mRNAlikAvat padminI mUlavat dhavalA dantazreNiH- dazanapaGktiryeSAM te tathA, akhaNDadantA: - pari pUrNadazanAH asphuTitadantAH - rAjirahitadantAH aviraladantAH sukhigdhadantAH - arUkSadantAH sujAtadantAH- sunippannada Pre & Pomonal Use Oily ~ 47~ Jainelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --- ------ mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ----------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [14] ||49.. ntAH, eko danto yasyA zreNyA sA ekadantA sA zreNiH yeSAM te tathA tA iva dantAnAmatighanatvAdekadantazreNisteSAmiti yugalika // 23 // bhAvaH, anekadantAH dvAtriMzaddantA iti bhAvaH, yadvA ekA-ekAkArA dantazreNiyeSAM te ekadantazreNayaH te iva parasparaM anupa-| svarUpaM sU. lakSyamANadantavibhAgatvAt aneke dantAH yeSAM te anekadantA,evaM nAmAviraladastA yathA anekadantA api santaH ekAkArada-12 santapaya iva lakSyate iti bhAvaH, hutavahena-agninA nirmAta-nirdagdhaM dhauta-prakSAlitamalaM taptaM ca-uSNaM yat tapanIyaM-suva-13 laNavizeSaH tadvat raktatalaM-lohitarUpaM tAlu ca-kAkudaM jihvA ca-rasanA yeSAM te tathA, 'sara'tti atra yojyaM sArasavata-pa-13 kSivizeSavat madhuraH svara:-zabdo yeSAM te tathA, navameghavat gambhIraH svaro yeSAM te tathA, kauMcasya-pakSivizeSasyeva ni?po yeSAM te tathA, dundubhivat-bherIvat svaro yeSAM te tathA, tatra svara:-zabdaH SaDjaH 1 RSabhaH 2 gAndhAra 3 madhyama4 paJcama 5 dhaivata 6 niSAda 7 rUpo vA eSAM vistarasvarUpaM sthAnAGgAnuyogadvArato'vagantavyamiti, ghaNTAnupravRttaraNitamiva yaH zabdaH sa ghoSa ucyate, nitarAM ghoSaH nirghoSa iti, garuDasyeva-suparNasyeva AyatA-dIrghA RjvI-saralA tujhA-unnatA nAsA-ghoNA yeSAM te tathA, avadAlita-ravikiraNaiH vikAzitaM yat puNDarIkaM-sitapadmaM tadvad vadanaM-mukhaM yeSAM te tathA / 'kokAsiya'tti vikasite prAyaH pramuditatvAtteSAM dhavale-site puNDarIke 'patrale' pakSmavatI akSiNI-locane yeSAM te tathA, AnAmitaM-pannAmitaM yaccApaM-dhanuH tadvat rucire-zobhane kRSNacikurarAjisusaMsthite kutrApi kRSNA dhUrAjiH / susaMsthite saMgate Ayate-dIrgha sujAte-suniSpanne bhravau yeSAM te tathA, AlInau natu Tapparau pramANayuktau-upapannapramANau zravaNI| kau~ yeSAM te tathA ata eva suzravaNAH suptu zravaNaM-zabdopalaMbho yeSAM te tathA, pInI-mAMsalau kapolalakSaNau dezabhAgI RECORDSCANNA dIpa anukrama [64]] ~ 48~ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [14] ||49..|| vadanasyAvayavI yeSAM te tathA, acirodgataH samagraH-sampUrNaH susnigdhaH candraH-zazI tasyArddhavat saMsthitaM-saMsthAnaM yasya / lalATasya tattathA tadevaMvidhaM 'niDAla'tti lalATa-bhAlaM yeSAM te acirodgatasamagrasusnigdhacandrArdhasaMsthitalalATAH, uDa-13 patiriva-candra iva pratipUrNa saumyaM vadanaM yeSAM te uDupatipratipUrNasaumyavadanAH, chatrAkArottamAGgadezA iti kaNThyaM, ghano-loha mudgarastadvannicitaM-niviDaM yadvA ghana-atizayena nicitaM subaddhaM snAyubhiH lakSaNonnataM-mahAlakSaNaM kUTAgAranirbha-sazisAkharabhavanatulyaM nirupamapiNDikeva vartulatvena piNDikAyamAnaM agraziraH-ziro'yaM yeSAM te dhananicitasubaddhalakSaNonnata-2 |kUTAgAranibhanirupamapiNDikAprazirasaH, hutabahena agninA nirmAtaM dhautaM taptaM ca yattapanIyaM-raktavarNasuvarNaM tadvat 'kesaMta'tti madhyakezAH kezabhUmiH-mastakatvam yeSAM te hutavahanirmAtadhautataptatapanIyakezAntakezabhUmayaH, zAlma-* lI-vRkSavizeSaH sa ca pratIta eva tasya borDa-phalaM tadvat choTitA api ghanA nicitA-atizayena nicitAH zAlma | TrAlIboNDapananicitacchoTitAH, te hi yugaladhArmikAH kezapAzaM na kurvanti parijJAnAbhAvAt kevalaM choTitA api tathA ||svabhAvatayA zAlmalIboNDAkAravat ghananicitA avatiSThante tata etadvizeSaNopAdAnaM, tathA mRdavaH-akarkazAH vizadA-14 nirmalAH sUkSmAH zlakSNAH lakSaNA-lakSaNavantaH prazastAH-prazaMsA''spadIbhUtAH sugandhayaH-paramagandhakalitAH ata eva sundarAH tathA bhujamocako-ratnavizeSaH bhRGgaH-caturindriyapazivizeSaH nIlo-marakatamaNiH kajalaM pratItaM prahRSTa:-pramudito yo bhramaragaNaH prahaSTabhramaragaNaH prahRSTo hi bhramaragaNastAruNyAvasthAyAM bhavati tadAnIM cAtikRSNa iti prahRSTagrahaNaM tadvat snigdhA:-kAlakAntayaH bhujamocakabhRGganIlakajalaprahRSTabhramaragaNasnigdhAH tathA nikurambA:-nikurambIbhUtAH santaH nicitaaH| dIpa anukrama [64]] ~ 49~ Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata vai.prA [14] // 24 // 2164kSXEST ||49.. avikIrNAH kucitAH-IpatkuTilA pradakSiNAvartAzca mUrdhani zirojA:-kezA yeSAM te zAlmalIboNDaghananicitaccho-|| yugali |TitamRduvisadaprastasUkSmalakSaNasugandhisundarabhujamocakabhRjanIlakajjalaprahRSTabhramaragaNasnigdhani kurambanicitapradakSiNAvartta- svarUpaM mUrdhAzarojasA, lakSaNa ni-svastikAdI/ne vyaJjanAni-bhapatila kAdIni guNA:-kSAntyAdaya tarUpatA-pukAH lakSaNavyaja-|| naguNopapetAH, tathA mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni sujAtAni-janmadoSarahitAni sarvAMNyaGgAni-avayavAH yatra tadeva-| vidhaM sundaraM aGgaM-zarIraM yeSAM te tathA, tatra mAna-jaladrogapramANatA, sA caivaM-jalabhRtakumbhe pramAtavye puruSa upavezite yajalaM-toyaM nirgacchati tad yadi droNamAnaM bhavati tadA sa puruSo mAnopapanna ityucyate, tatra 256 palapramANaM droNamA namiti, unmAnaM-tulA''ropitasyArddhabhArapramANatA, bhAramAnaM yathA-paTsappairyavasveko, gujaikA ca yavaitribhiH / guJjAtrapAyeNa vallaH syAt, gavANe te ca SoDaza // 1 // palaJca daza gadyANa teSAM sAzatairmagaM / magaidezabhirekA ca, dhaTikA kathitA budhaiH||2|| dhaTibhirdazabhistAbhireko bhAraH prakIrtitaH" iti, pramANaM punaH AtmAGgalena aSTottarazatAGgalo|cchrayatA, zazivat saumya AkAraH kAntaM-kamanIyaM priyaM-premAvaha darzanaM ca yeSAM te tathA, svabhAvata eva zRGgAra-zRGgArarUpaM cAru-pradhAnaM rUpaM-vepo yeSAM te tathA, 'prAsAdIyAH' prasAdAya-manaHprasattaye hitA tatkAritvAt prAsAdIyAH-mana:prahRttikAriNa iti bhAvaH 1 darzanIyA:-darzanayogyA yAn pazyatazcakSuSI na zramaM gacchata ityarthaH 2 abhi-sarveSAM draSTaNAM manaHprasAdAnukUlatayA abhimukhaM rUpaM yeSAM te abhirUpAH atyantakamanIyA iti bhAvaH 3 ata eva pratirUpAH prati viziSTaM // 24 // asAdhAraNaM rUpaM yeSAM te prAtarUpAH, yadvA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yeSAM te pratirUpAH, te manuSyAH 'Na' vAkyAlakAre dIpa anukrama [64]] JHNEditutio t amil ~50~ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata ACADAM [14] ||49..|| 4-%258 oghaH-pravAhaH tadvat svaro yeSAM te oghasvarAH, meghasyevAtidIrghaH svaro yeSAM te meghasvarAH, haMsasyeva madhuraH svaro yeSAM te haMsasvarAH, krauMcasyevAprayAsavinirgato'pi dIrghadezavyApI svaro yeSAM te krauMcasvarAH, nandiH-dvAdazatUryasaGghAtastadvat : svaro yeSAM te nandisvarA, nandyA iva ghopo-nAdo yeSAM te nandighoSAH, siMhasyeva prabhUtadezavyApI svaro yeSAM te siMhasvarAH siMhaghoSAH maJjaH-priyaH svaro yeSAM te maJjasvarAH maJjaH ghoSo yeSAM te maJjughoSAH, etadeva padadvayena vyAcaSTe4susvarAH susvaraghoSAH, anulomaH-anukUlo vAyuvegaH-zarIrAntarvartivAtajavo yeSAM te anulomavAyuvegAH, vAyugulmara-18 sAhitodaramadhyapradezA iti bhAvaH, kaGka:-pakSivizeSaH tasyeva grahaNiH-gudAzayo nIrogavarcaskatayA yeSAM te kaGkagrahaNayaH, kapotasyeva-pakSivizeSasya pariNAma:-AhArapAko yeSAM te kapotapariNAmAH, kapotasya hi jaTharAgniH pASANalavAnapi jara-19 | yatIti zrutiH, evaM teSAmapi atyargalAhAragrahaNe'pi na jAtacidapyajIrNadoSo bhavatIti, zakuneriva-pakSiNa iva purIpo-18 |tsarga nirlepatayA 'phosaM'ti phosaH-apAnadezaH 'phusa utsarge' phusanti-purISamutsRjanti aneneti vyutpatteH, tathA pRSThapratItaM antare ca-pRSThodarayorantarAle pArthAvityarthaH UrU-jale ceti dvandvaste pariNatA-viziSTapariNAmavanto yeSAM te zakuniSphosapRSThAntarorupariNatAH, paga-kamalaM utpalaM-nIlotpalaM yadvA paga-padmakAbhidhAnaM gandhadravyaM utpalaM ca-utpala-18 |kuSThaM tayoH gandhena-saurabheNa sadRzaH-samo yo niHzvAsastena surabhi-sugandhi vadanaM-mukhaM yeSAM te padmotpalagandhasadRza-1 | niHzvAsasurabhivadanAH 'chavI'ti chavimantaH uddIptavarNayA sukumAlayA ca tvacA yuktA iti bhAvaH, nirAtaGkA-nIrogA ityarthaH uttamA-uttamalakSaNopetAH prazastAH atizeSA-karmabhUmikamanuSyApekSayA atizAyinI ata eva nirupamA dIpa anukrama [64]] MOREM -00-%A5% taM.vai.pra.5 - LJEducatio ~514 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata pra. 25 // [14]] ||49..|| upamArahitA tanuH-zarIraM yeSAM te uttamaprazastAtizeSanirupamatanavaH, etadeva savizeSamAha-'jallamala'. yAti cAyugalikalagati ceti jallaH pRSodarAditvAnniSpattiH svalpaprayalApaneyaH sa cAsau malazca jallamalaH sa ca kalaGka ca-duSTatilakAdikaM svarUpaM mU. Tra svedazca-prasvedaH rajazca-reNuH doSaH-mAlinyakAriNI ceSTA tena varjitaM nirupalepaM ca-mUtraviSThAdyupaleparahitaM zarIraM yeSAM te jallamalakalaGkasvedarajodoSavarjitanirupalepazarIrAH, sUtre ca nirupalepazabdasya paranipAtaH prAkRtatvAt , chAyayA zarIraprabhayA udyotitamahaM-zarIraM aMga ca-pratyaGgaM yeSAM te tathA / vajraRSabhanArAcaM saMhananaM yeSAM te vajraRSabhanArAca-13 lasaMhananAH, samacaturasraM ca tat saMsthAnaM ca samacaturasrasaMsthAnaM tena saMsthitAH samacaturasrasaMsthAnasaMsthitAH, anayorane vyAkhyA kariSyAmIti, SaT dhanuHsahasrANi avasarpiNIprathamArakApekSayA Urdhvamuccatvena prajJaptA iti, dhanuHsvarUpaM jambUdvIpajAprajJaptau yathA-arNatANaM suhumaparamANupoggalasamudayasamAgameNaM vAvahArie paramANU Nipphajjati, tattha No satthaM saMkA mai, aNaMtANaM vAvahAriyaparamANUNaM samudayasamiisamAgameNaM sA egA usaNhasaNhiyAti vA aThTha usaNhasaNhiyAu sA4 egA sahasaNhiyA aTTa saNhasaNhiyA sA egA uddhareNU aTTa uddhareNU sA egA tasareNU aha tasareNU sA egA rahareNU aTTharahareNUhiM ege devakuruuttarakurANaM maNuyANaM vAlagge aTTha devakuruuttarakuruvAlaggA se ege harivAsarammagavAsANaM maNu-12 yANaM vAlagge, evaM rammayaheraNNahemavaeraNNavayANaM maNussANaM pubavideha avaravidehANaM maNussANaM, aThTha puvavidehANaM maNussANaM vAlaggA sA egA likkhA aTTha likkhAo sA egA jUyA a jUAo se ege javamajhe aThTha javamajhe se ege aMgule|| // 25 // eteNaM aMgulapamANeNaM cha aMgulAI pAo bArasa aMgulAI vitatthI cauvIsa aMgulAI rayaNI aDayAlIsaaMgulAI kucchI dIpa anukrama [64]] N ainsibraryana ~52~ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [14] ||49..|| chaNNauaMgulAI se ege akkheti vA daMDeti vA dhaNuti vA jueti vA musaleti vA nAliyAti vA, eteNaM dhaNuppamA NaNaM do dhaNussahassAI gAuyamiti / tathA te prathamArakamanuSyAH SaTpaJcAzadadhikadvipRSThakaraNDakazatAH prajJaptAH tIrthamArairiti, tathA tubarIpramANAhArAH SaNmAsAvazeSe AyuSi strIpuruSayugalaprasavAH ekonapaJcAzadinApatyapAlakA dinatraye AhArecchAH 1, dvitIyArake tu dvikozoccAH 128 pRSThakaraNDakAH catuHSaSTidinApatyapAlakAH badarapramANAhArakAH dinadvaye AhArecchavaH 2, tRtIye arake krozoccAH 64 pRSThakaraNDakAH 79 dinApatyapAlakAH AmalakapramANAhArakAH ekAntarAhArecchakAH 3, SaTpaJcAzadantIpe tu manuSyAH aSTadhanuHzatapramANazarIrocchyAH caturthAzinaH catuHSaSTipRSThakaraNDakAH ekonAzItidinAni kRtApatyarakSAH palyopamAsaMkhyeyabhAgAyuSaH, tathA sarve'pi yugalajIvAH nijAyuHsame deve hInAyuSi deve vA utpadyante, sarva yugala jIvAH hastyazvakarabhagomahipyAdInAM sadbhAve'pi tatparibhoga-13 parAGmukhAH satyapi maNikanakamauktikAdike mamatvAbhinivezarahitAH yugalakSetre visrasAta eva zAlyAdIni dhAnyAdInyupajAyante paraM na te manuSyAdInAM paribhogAya, dazamazakayUkAdayaH candrasUryoparAgAdayazca na bhavantIti / tathA te manuSyAH 'Na' vAkyAlaGkAre prakRtyA-svabhAvena bhadrakAH parAnupatApahetukAyavAGamanazceSTAH prakRtyA-svabhA vena na tu paropadezataH vinItA:-vinayayuktAH prakRtivinItAH prakRtyA upazAntAH prakRtyupazAntAH prakRtyaiva pratanavaH&|atimandIbhUtAH krodhamAnamAyAlobhA yeSAM te tathA, ata eva mRdu-manojJaM pariNAmasukhAvahaM yanmAdevaM tena-1 sampannAH mRdumAdevasampannAH na kapaTamArdavopetA ityarthaH, A-samantAt sarvAsu kriyAsu lInA-guptA AlInAH-nolba SAX dIpa anukrama [64] RECECACCORRECE ~534 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) bhyyowaa + wathyy // 49..|| "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [14] / gAthA ||49...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: // 26 // taM. vai. pra. 4 NaceSTAkAriNa ityarthaH bhadrakAH - sakala tatkSetrocitakalyANabhAvinaH vinItAH - bRhatpuruSavinayakaraNazIlAH alpecchAHmaNikana kAdiviSayapratibandharahitAH ata eva 'asaMni0' na vidyate sannidhirUpaH saJcayo yeSAM te tathA acaNDA-na tIvrakopAH asimapikRSivANijyavivarjitAH, tatra asyupalakSitAH sevakAH puruSAH asayaH mapyupalakSitA lekhanajIvinaH mapayaH kRSiriti kRSikarmopajIvinaH, vANijyamiti vaNigjanocitavANijya kalopajIvinaH ete na bhavanti teSAM sarveSAM ahamindratvAt iti, 'viDimAntareSu' kalpadrumazAkhAntareSu prAsAdAdyAkRtiSu nivasanaM-AkAlamAvAso yeSAM te viDimAntaranivAsinaH, IpsitAn - manovAJchitAn kAmAn-zabdAdIn kAmayante ityevaMzIlAH IpsitakAmakAminaH gehAkAreSu - gRhasadRzeSu vRkSeSu - kalpadrumeSu kRto - niSpAditaH nilayaH - AvAsaH yaiste gehAkAravRkSakRtanilayAH, gRhAkArakalpavRkSasUcanenAnye'pi sUcitA draSTavyAH, yaduktaM pravacanasArodvAravRttau yathA-macAGgadAH 1 bhRtAGgAH 2 truTitAGgAH 3 dIpAGgAH 4 jyotiraGgAH 5 citrAGgAH 6 citrarasAH 7 maNyaGgAH 8 gehAkArAH 9 anagnAH 10, tatra mattAGgadAnAM phalAni viziSTAni viziSTabalavIrya kA ntihetuvisrasApariNata sarasasugandhivividhaparipA kAgatahRdyamadyaparipUrNAni TitvA 2 madyaM muJcantIti 1, bhRtAGgAH yatheha maNikanakarajatAdimaya vicitrabhAjanAni dRzyante tathaiva visrasApariNataiH sthAlakaccolakaM sakarakAdibhirbhAjanairiva phalairupazobhamAnAH prekSyante 2 truTitAGgeSu saGgatAni samyag yathoktarItyA sambaddhAni truTitAni - AtodyAni bahuprakArANi tatavitataghanazuSirakAhalakAdIni 3, dIpAGgAH yatheha snigdhaM prajva lantyaH kAJcanamayyo dIpikA udyotaM kurvANA dRzyante tadvat dIpAGgAH visrasApariNatAH prakRSTodayotena sarvamudyo Prate & Pomonal Use Only ~54~ yugalikasvarUpaM 14 // 26 // jainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[1] "taMdulavaicArikaM" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [14] ||49..|| SECRECORRESCORRORSCRECE tayanto vartante 4, jyotipikAH sUryamaNDalamiva svatejasA sarvamapi bhAsayantaH santIti 5, citrAGgeSu mAlyamanekaprakArasarasasurabhinAnAvarNakusumadAmarUpaM bhavati 6, citrarasAH bhojanArthAya bhavanti, ko'rthaH -viziSTadalikakalamazAlizAlanakAH pakvAnnaprabhRtibhyo'tIvAparimitasvAdutAdiguNopetendriyabalapuSTihetusvAdubhojyapadArthaparipUrNaiH phalamadhyaivirAjamAnAzcitrarasAH saMtiSThante iti 7 maNyaGgeSu varANi bhUSaNAni visrasApariNatAni kaTakakeyUrakuNDalAdInyAbharaNAni bhavanti 8, gehAkAranAmakeSu kalpadrumeSu vinasApariNAmata eva prAMzuprAkAropagUDhamukhArohasopAnapativicitracitrazAlo-12 |citakAntAni anekasamaprakaTApavarakakuTTimatalAdyalaGkRtAni nAnAvidhAni niketanAni bhavanti 9, anagneSu kalpapAdapeSu atyartha bahuprakArANi vastrANi vinasAta evAtisUkSmasukumAradevadUSyAnukArANi manohArINi nirmalAni upajAyanta | iti 10 / 'puDhavipupphe ti pRthivIpuSpaphalAhArAH pRthivI puSpaphalAni ca kalpadrumANAmAhAro yeSAM te tathA, 'te maNuyagaNA'| te manujagaNAH-yugaladhArmikavRndAH 'Na' vAkyAlaGkAre prajJaptA jagadIzvaraiH, yaduktaM jIvAbhigamavRttI he bhagavan ! pRthivyAH kIdRzaH AsvAdaH?, bhagavAnAha-he gautama ! yathA gokSIraM cAturakya-catuHsthAnapariNAmaparyantaM, taccaivaM-gavAM puNDadezo davekSucAriNInAM anAtaGkAna kRSNAnAM yatkSIraM 1 tadanyAbhyaH kRSNagobhya evaM yathoktaguNAbhyaH pAnaM dIyate 2 tatkSI-12 paramapyevaMbhUtAbhyo'nyAbhyaH 3 tarakSIramapyanyAbhyaH 4 iti catuHsthAnapariNAmaparyantaM, anye tvevamAhuH-puNDrekSucAriNInAM gavAM lakSasya kSIramaddhArddhakrameNa dIyate yAvadekasyAH kSIraM taccAturakyamiti, evaMbhUtaM yaccAturakyaM gokSIraM khaNDaguDamatsyaNDikopanItaM mandAgnikathitaM, ito'pi pRthivyAH AsvAdaH iSTatara iti, kalpapAdapasatkAnAM puSpaphalAnAM tu kIDaza AsvAda:, dIpa anukrama SARASHARACTORS [64]] JatnititALI ~55~ Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [14]/gAthA ||49...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata taM. vai. pra. 27 // [14] // 49..|| yathA cakrartinaH ekAntasukhAvahaM bhojanaM lakSaniSpannaM zubhavargarasagandhasparzayuktaM AsvAdanIyaM agnivRddhikaraM utsAhavR- saMhananasaMddhikaraM manmathajanakaM, ito'pi cakravartibhojanAdiSTatara evAsvAda iti / sthAne upa| AsI ya samaNAuso! purvi maNuyANa chavihe saMghayaNe, taMjahA-vajarisahanArAyasaMghayaNe 1 risahanArAyasaM04 dezazca sU. 2 nArAya0 3 addhanArAyasaM0 4 kIliyasaM05 chevaTTasaMghayaNe 6, saMpai khalu Auso! maNuyANaM chevaDhe 15gA.54 saMghayaNe va AsI ya Auso! putviM maNuyANaM chavihe saMThANe, taMjahA-samacaturaMse 1 naggohaparima-18 Dale 2 sAdi 3 khuje 4 vAmaNe 5 huMDe 6, saMpai khalu Auso! maNuyANaM huMDe saMThANaM vai / (sU015) saMghayaNaM saMThANaM uccattaM AuyaM ca maNuyANaM / aNusamayaM parihAyai osappiNikAladoseNaM // 1 // (50) 4 kohamayamAyalobhA ussannaM vaDDae ya maNuyANaM / kUDatulakUDamANA teNa'NumANeNa sabaMti // 2 // (51) hai visamA anja tulAo visamANi ya jaNavaesu mANANi / visamA rAyakulAiM teNa u visamAI vAsAiM // 3 // (52) visamesu ya vAsesuM huMti asArAI osahibalAI / osahiduballeNa ya AuM parihAyai narANaM, // 4 // (53) evaM parihAyamANe loe caMducca kAlapakkhammi / je dhammiyA maNussA sujIviyaM jIviyaM: tasiM // 5 // (54) tathA 'AsI ya samaNA' Asana he zramaNa! he gautama ! he AyuSman ! pUrva manujAnAM paDUvidhAni 'saMghayaNetti siMhananAni dRDhadRDhatarAdayaH zarIravandhA ityarthaH, tadyathA-vajrarSabhanArAcaM 1 RSabhanArAcaM 2 nArAcaM 3 addhanArArca 4 dIpa anukrama [65] saMghayaNa-saMsthAnayo: sabheda varNanaM ~56~ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [15]/gAthA ||50-54|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [15] // 50 kIlikA 5 sevAH 6, vajrAdInAM ko'rthaH ?-RSabhaH-asthidvayasyAveSTakaH paTTaH 1 vajramiva vana-kIlikA 2 nArAcaMubhayato markaTabandhaH tato dvayorasnorubhayato markaTabandhena baddhayoH paTTAkRtinA tRtIyenAsthA veSTitayorupari tadasthitrayabhedi kIlikAkAraM vajrAkhyamasthiyantraM tadbajrarSabhanArAcaM 1 kIlikArahitaM RSabhanArAcaM 2 paTTarahitaM kevalamarkaTabandha nArAcaM 3 yatraikapAce markaTavandho'parapAce ca kIlikA tadardhanArAcaM 4 yatrAsthIni ca kIlikAmAtrabaddhAni tatkIlikAkhyaM 5 yatra cAsthIni parasparaparyantasaMsparzarUpasevAmAtreNa vyAptAni nityaM snehAbhyaGgAdiparizIlanamapekSante tat sevayA RtaM-vyAptaM sevAtaM 6, samprati-idAnIM paJcamArake khalu-nizcaye he AyuSman ! manujAnA sevA saMhananaM vartate. tatra zrIvI& rAtsaptatyadhikazata 170 varSe zrIsthUlabhadre svarga gate caramANi catvAri pUrvANi AdyasaMsthAnamAdyasaMhananaM mahAprANadhyAnaM ca gataM, tathA zrIvIrAt 584 varSe zrIvaje dazamaM pUrva saMhananacatuSkaM ca gatamiti / tathA Asana he AyuSman ! pUrva manujAnAM || paDUvidhAni 'saMThANe'tti santiSThanti prANina ebhirAkAravizeSairiti saMsthAnAni, tadyathA-'samacaturaMse'tti sama-nAbhe ruparyadhazca sakalapuruSalakSaNopetAvayavatayA tulyaM tacca taccaturasraM ca-anyUnAdhikAzcatasro'pyanayo yasya tatsamacaturasra, asrayazca paryaGkAsanopaviSTasya jAnunorantaramAsanasya lalAToparibhAgasya cAntaraM dakSiNaskandhavAmajAnunorantaraM vAmaskandhadakSiNajAnunozcAntaramiti saMsthAnaM-AkAraH samacaturasrasaMsthAnaM 1 nyagrodhavat parimaNDalaM yasya yathA nyagrodha upari sampUrNapramANo'dhastu hInastathA yat saMsthAnaM nAbherupari sampUrNamadhastu na tathA tat nyagrodhaparimaNDalamuparivistArabahulamiti bhAvaH 2 AdirihotsedhAkhyo nAbheradhastano dehabhAgo gRhyate tataH saha AdinA-nAbheradhastanabhAgena yathoktapramA -54|| dIpa anukrama [65-70] ~57~ Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [15]/gAthA ||50-54|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: prata [15] dezazca sU. SC-S // 50 SC -54|| taM. vai.pra.15 NalakSaNena varttate iti sAdi utsedhabahula miti bhAvaH, idamuktaM bhavati yat saMsthAnaM nAbheradhaH pramANopapannamupari 3 saMhananasa hInaM tat sAdIti 3 yatra zirogrIvAhastapAdAdikaM yathoktapramANalakSaNopetaM na pRSTha yudarAdi tat kunjaM 4 yatra punaru-dUsthAne up||28|| raudarapRSThyAdipramANalakSaNopetaM zirogrIvAhastapAdAdikaM ca hInaM tad vAmanaM 5 yatra tu sarve'pyavayavAH pramANalakSa-11 NaparibhraSTAstat huMDaM 6, samprati khalu-nizcaye he AyuSman ! manujAnAM huNDaM saMsthAnaM vartate, athopadezaM dadAtItyAha-1915 gA.54 'saMghayaNa' saMhananaM saMsthAnaM zarIrAderuJcatvam-ucchyamAnaM Ayuzca manujAnAM cakArAdanyeSAM api anusamaya-samayaM samaya prati parihIyate avasarpiNIkAladoSeNeti ||1||'kohmaa' krodhamAnamAyAlobhAzca ussanna-pravAheNa vardhante-pUrvamanuSyApekSayA vizeSato vardhante, manuSyANAM kUTatulAni-kUTatolanAdyupakaraNAni kUTamAnAni-kUTakuDavaprasthAdimAnAni ca varddha-17 |nte tena kUTatulAdinA'numAnena-anusAreNa 'sarva'ti RyANakavANijyAdikaM kUTaM barddhate iti // 2 // 'visa' viSamAH 8| arpaNAyAnyAH grahaNAyAnyAzca adya duSpamAkAle tulA tathA janapadeSu-magadhAdidezeSu mAnAni-kuDavasetikAdipramA-1TU praNAni viSamANi-asamAni jAtAni, cazabdAdanekaprakAravaJcanAni, tathA viSamANi-anekAnyAyakArakANi rAjaku-14 lAni vartante, atha tena kAraNena tuzabdo'pyarthaH varSANyapi-saMvatsarANyapi viSamANi-duHkharUpANi jAtAnIti // 3 // 'visame' vipameSu varSeSu satsu bhavanti asArANi-sAravarjitAni auSadhiSalAni-godhUmAdivIryANi, auSadhidurbalatvena|81 narANAmanyeSAmapi Ayu:-jIvitaM parihIyate-zIghra kSIyate iti // 4 // 'evaM' evamuktaprakAreNa parihIyamAne loke kRSNa dIpa anukrama [65-70] 645440 Jiantrik ~58~ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [15]/gAthA ||50-54|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [15] // 50 pakSe candravat ye dhArmikAH-dharmayuktAH manuSyAsteSAM jIvitaM-jIvitakAlaH sujIvita-suSTu jIvitaM jJAtavyamiti // 5 // atha zatavarSAyuHpuruSasya kiyaMto yugAyanAdayo bhavantIti darzayannAha| Auso ! se jahA nAma e kei purise pahAe kayavalikamme kayakoUyamaMgalapAyacchite sirasi pahAe kaMThe& mAlAkaDe AviddhamaNisubanne ahayasumahagghavatthaparihie caMdaNokkinnagAyasarIre sarasasurahigaMdhagosIsacaMdaNA|Nulittagatte suimAlAvannagavilevaNe kappiyahAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMbamANe kaDisuttayasukayasohe piNaddhage vijaaMgulijagalaliyaMgayalalighakayAbharaNe nANAmaNikaNagarayaNakaDagatuDiyarthabhiyabhue ahiyarUvasassirIe hai| kuMDalujoviyANaNe mauDadinnasirae hArutthayasukayaraiyavacche pAlaMbapalabamANasukayapaDauttarije muddiyApiM galaMgulie nANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihaniuNoviyamisimisaMtaviraiyasusilaTThavisiTTalahaAviddhavIravalae, kiM bahuNA ? kapparukkhoviya alaMkiyavibhUsie suipayae bhavittA ammApiyaro abhivAda |vijA // tae NaM taM purisaM ammApiyaro evaM vaijA-jIva puttA ! vAsasayaMti, taMpiyAI tassa no bahuyaM bhavai, kamhA ?, vAsasayaM jIvaMto vIsaM jugAI jIvai, vIsaI jugAI jIvaMto do ayaNasayAI jIvai, do ayaNasayAI jIvaMto cha uusayAI jIvai, cha uUsayAI jIvaMto bArasa mAsasayAI jIvai, bArasa mAsasayAI jIvaMto caucIsaM pakkhasayAI jIvai, cauvIsaM pakkhasayAI jIvanto chattIsaM rAIdiyasahassAI jIvaha, chattIsaM rAIdiyasahassAI jIvaMto dasa asIyAI muhuttasayasahassAI jIvaha, dasa asIyAI muhutta -54|| ACCORRECASCARSA CALCALCULAAAAESTHA dIpa anukrama [65-70 JHNEducational manuSyAyuH evaM tandula-saMkhyA gaNanA ~59~ Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] // 54.. // dIpa anukrama [71] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM + avacUrNi:) mUlaM [ 16 ] / gAthA || 54...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai. pra. sayasahassAiM jIvaMto cattAri ussAsakoDIsae satta ya koDIo aDayAlIsaM ca sayasahassAiM cattAlIsaM ca sahassAI jIvai, cattAri UsAsakoDIsae jAba cattAlIsaM ca UsAsasahassAiM jIvaMto addhatevIsaM // 29 // taMDulAhe bhuMjai // kahamAuso ! addhatevIsaM taMdulavAhe bhuMjai / goyamA ! dubbalAe khaMDiyANaM baliyAe chaDiyANaM khaparamusalapacAyANaM vavagayatusakaNiyANaM akhaMDANaM aphuDiyANaM phalagasariyANaM ekekabIyANaM aDaterasapaliyANaM pattharaNaM, seviyaNaM patthara mAgahae kalaM pattho sAyaM pattho caDasaTTI taMdulasAhassIo mAgahao patthao bisAhassieNaM kavaleNaM battIsaM kavalA purisassa AhAro aTThAvIsa itthIyAe cavIsaM paMDagassa, evAmeva Auso ! eyAe gagaNAe do asaio pasaI do pasaIo sehaA hoi cattAri seiA kulao cattAri kulayA pattho cattAri patthA ADhagaM saTTIe ADhayANa jahaNae kuMbhe asIie ADha yANaM majjhime kuMbhe ADhayasayaM ukkosae kuMbhe aheva ADhagasayANi vAho, eeNaM bAhappamANeNaM addhatevIsaM taMdulabAhe bhuMjai // "Auso ! se jahA' he AyuSman ! sa yathAnAmako yatprakAranAmA devadattAdinAmetyarthaH, athavA 'se' iti saH yatheti dRSTAntArthaH nAmeti sambhAvanAyAM e iti vAkyAlaGkAre kazcit puruSaH snAtaH - kRtasnAnaH snAnAnantaraM kRtaM niSpA ditaM balikarma - svagRhadevatAnAM pUjA yena saH kRtavalikarmmA, tathA kRtAni kautukamaGgalAnyeva prAyazcittArthaM - duHsvapnAdi - vighAtArthamavazyaM karaNIyatvAdyena sa tathA tatra kautukAni-mapItilakAdIni maGgalAni tu siddhArthakadadhyakSa tadUrvAGkurA Fur Prate & Pemonal Use Only ~60~ % tandulAdigaNanA sU. 16 // 29 // jainelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [16]/gAthA ||54...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [16] ||54..|| dIni, zirasi-uttamAGga snAtaH-kRtasnAnaH, pUrva dezasnAnamuktamiha tu sarvasnAnamiti na paunarutyaM, kaNThe-grIvAyAM 'mAla-|| kaDe'tti kRtA mAlA-puSpamAlA yena sa kRtamAlaH prAkRtatvAt 'mAlakaDetti, AviddhAni-parihitAni maNisuvarNAni yena sa tathA, tatra 'maNi'tti maNimayAni bhUSaNAni evaM suvarNamayAnIti, ahataM-malamUSakAdibhiranupahRtaM pratyagramityarthaH sumahAya' bahumUlyaM vastraM parihitaM yena sa tathA, candanena-zrIkhaNDenotkIrNa-carcitaM gAtraM-zarIraM yena sa tathA, sarasena-rasayuktena surabhigandhena-supTha gandhayuktena gozIpacandanena-haricandanena 'anviti' atizayena liptaM-vile-18 lApanarUpaM kRtaM gAtraM-zarIraM yasya sa tathA, zucinI-pavitre mAlA-puSpamAlA varNakaM vilepanaM ca-maNDanakAri kuGkamAdi || vilepanaM yasya sa tathA, kalpito-vinyasto hAra:-aSTAdazasariko'rdhahAro-navasarika: trisaraka-pratItameva yasya sa tathA,* prAlaMbo-jhumbanakaM pralambamAno yasya sa tathA, kaTisUtreNa-kavyAbharaNavizeSeNa sulu kRtA zobhA yasya sa tathA, tataH padatra-12 yasya karmadhArayaH, athavA kalpitahArAdibhiH suSTu kRtA zobhA yasya sa tathA, pinaddhAni-parihitAni |veyakAGgalIyakAni kaNThakAkhyormikAkhyAni yena sa tathA, tathA 'laliyaMgaya'tti lalitAGgake-zobhamAnazarIre anyAnyapi lalitAni-zobhanAni kRtAni-nyastAni AbharaNAni-sArabhUSaNAni yasya sa tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, nAnAmaNikanakaratnAnAM kaTakatruTikaiH-hastabAhAbharaNavizeSaiH bahutvAt stambhitAviva stambhitau bhujau yasya sa tathA, adhikarUpeNa sazrIkaH-sazobho yaH sa tathA, kuNDalAbhyAM-karNAbharaNAbhyAmudyotita-udyotaM prApitamAnanaM-mukhaM yasya sa tathA, mukuTadIptaziraskA, hAreNAvastRta-AcchAditaM tenaiva suSTu kRtaM ratidaM ca vakSa:-uro yasyAsau hArAvastRtasukRtaratidavakSAH (kSasaH), pralambena-dIrgheNa| dIpa anukrama [71] CASSAR ~61~ Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [16]/gAthA ||14...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 16 IPE ||54..|| vai. pra.15 pralambamAnena ca suSu kRtaM paTena tu uttarIyaM-uttarAsaGgo yena sa tathA, mudrikAH-aGgalyAbharaNAni tAbhiH piGgalA:-kapilA| tandulAdi aGgalayo yasya sa tathA, nAnAmaNikanakaralairvimalAni-vigatamalAni mahAhANi-mahA_Ni nipuNena zilpinA 'uviya'tti gaNanA sU. parikarmitAni 'misimisiMta'tti dIpyamAnAni yAni viracitAni-nivRttAni suzliSTAni-susandhIni viziSTAnianyebhyo vizeSavanti laSTAni-manoharANi AviddhAni-parihitAni bIravalayAni yena sa tathA, subhaTo hi yadi kazcida-15 nyo'pyasti vIravratadhArI tadA asau mAM vijitya mocayatvetAni valayAnIti spardhayan yAni kaTakAni paridadhAti tAni vIravalayAnItyucyante, kiMbahunA varNiteneti zeSaH, kalpavRkSa ivAlaGkato dalAdibhirvibhUSitazca phalAdibhiH evamasAvapi mukuTAdibhiralaGkato vibhUSitazca bhavati vastrAdibhiriti, zuvipadaM-pavitrasthAnamityarthaH, bhUtvA bhUyaH ambApitarau-mAtApi-15 tarAvabhivAdayate-pAdayoH praNipAtaM krotiityrthH| tataH-abhivAdanAnantaraM 'Na'miti vAkyAlaGkAre taM puruSa-svaputra-TU lakSaNaM mAtApitarau evaM vadetAM-kathayatA ityarthaH-he putra ! tvaM jIva varSazatamiti, atha yadi tasya putrasya varSazatapramANamAyuH 4 syAt tadAsa jIvati nAnyatheti, tadapica AyuH 'AIti alaGkAre tasya-varSazatAyuHpuruSasya na bahuka-varSazatAdhikaM bhavati, dAkasmAt ?, yasmAdU varSazataM jIvana viMzatiyugAnyeva jIvati nirupakramAyuSkatvAt , tatra yuga-candrAdivarSapazcAtmakamiti, viMzatiyugAni jIvan puruSaH dve ayanazate jIvati, tatrAyanaM SaNmAsAtmakamiti 2 dve ayanazate jIvaJjIvaH paDa RtuzatAni jIvati, tatra H mAsadvayAtmakaH 3 paDU RtuzatAni jIvan jantuAdaza mAsazatAni jIvati dvAdaza 3 // 30 // mAsazatAni jIvan prANI caturviMzatipakSazatAni jIvati 2400 caturvizatipakSazatAni jIvana patriMzadaho| dIpa anukrama [71] SADAKAASACARROCRACK N ainsibraryana ~62~ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------- mUlaM [16]/gAthA ||54...|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [16] SCSC46- 46- ||54..|| rAtrasahasrANi jIvati sattvaH 36000,6 patriMzadahorAtrasahasrANi jIvana asumAn daza muhartalakSANyazItimuhartasahasrANi 1080000 (ca) jIvati 7 dazalakSamuhUrtANyazItimuhartasahasrANi (ca) jIvan dehadhArI catvAryucchvAsakoTizatAni saptakoTIH aSTacatvAriMzacchatasahasrANi catvAriMzatsahasrANi ca jIvati dehabhRt 4074840000, 8 catvAryucchAsakoTizatAni yAvaccatvAriMzaducchvAsasahasrANi jIvana sAdhadvAviMzati tandulavAhAn vakSyamANasvarUpAn bhunkti| katham ?-he AyuSman ! he siddhArthanandana ! sArdhadvAviMzatitandulavAhAna bhunakti saMsArIti ?, he gautama! durbalikayA striyA khaNDitAnAM balavatyA rAmayA chaTitAnAM sUpAdinA khadiramuzalapratyAhatAnAmapagatatuSakaNikAnAmakhaNDAnA-sampU vayavAnAmasphuTitAnAM-rAjirahitAnAM 'phalagasariyANaM ti phalakavinItAnAM karkarAdikarSaNenakaikavIjAnAM vInanArtha pRthak pRthakRtAnAmityarthaH, evaMvidhAnAM sArdhadvAdazapalAnAM tandulAnAM prastha ko bhavati, 'Na' vAkyAlaGkAre, palamAnaM yathApaJcabhirgujAbhirmASaH poDazamApaiH karSaH azItigujApramANa ityarthaH sa yadi kanakasya tadA suvargasaMjJaH nAnyasya rajatAderiti, caturbhiH kaSaiH palamiti viMzatyadhikazatatrayagujApramANamityarthaH 320, so'pi ca prasthakaH magadhe bhavo mAgadha ityucyate, 'kallaM'tizvaH prAtaHkAla ityarthaH, prastho bhavati bhojanAyeti 1 'sAya'miti sandhyAyAM prastho bhojanAyeti 2 / 1 ekasmin mAgadhake prasthake kati tandulA bhavantItyAha-'causaTTi' catuHSaSTitandulasAhaniko mAgadhaH prastho bhavatyekA, ekaH kavalaH katibhiH tandulaiH syAdityAha-'bisAhassieNaM kavaleNaM'ti dvisAhanikeNa tandulena kavalo bhavati, tatra guJjAH | kati bhavanti ?, yathA-ekaviMzatyadhikazatapramANAH kizcinyUnA ekA gujA ceti, anena kavalamAnena puruSasya dvAtriMzatka dIpa anukrama [71] MASCNOR ~634 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) . ----- mUlaM [16]/gAthA ||54...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 16 ||54..|| taM. vai. pra. valarUpa AhAro bhavati 1 striyA aSTAviMzatikavalarUpa AhAraH 2 paNDakasya-napuMsakasya caturviMzatikavalarUpa AhAraH 3|tandulAdi 'evAmeva'tti uktaprakAreNa vakSyamANaprakAreNa ca he AyuSman ! etayA gaNanayA etApUrvoktaM mAnaM bhavati // athAsatyAdi- gaNanA sU. // 31 // 4mAnapUrvakamaSTAviMzatisahasrAdhikalakSatandulamAnaM catuHpaSTikavalapramANaM evaMvidhaM prasthadvayaM pratidinaM bhuJjan zatavarSeNa kati & tandulavAhAna kati tandulAMzca bhunaktItyAha-'do asaI u pasaI'ityAdi, dhAnyabhRto'vAcukhIkRto hasto'satItyucyate | dvAbhyAmasatIbhyAM prasutiH 1 dvAbhyAM prasUtibhyAM setikA bhavati 2 catasRbhiH setikAbhiH kuDavaH 3 caturbhiH kuDavaiH prasthaH 4 caturbhiH prasthairADhakaH 5 paTyA''DhakaijaghanyakumbhaH 6 azI tyA''DhakaimadhyamakumbhaH 7 ADhakazatenotkRSTaH kumbhaH 8, aSTa&AbhirADhakazAho bhavati 9, anena vAhapramANena sAdhadvAviMzatiM tandulavAhAn bhunakti varSazateneti / | te ya gaNiyanihiTThA-cattAri ya koDisayA sahi ceva ya havaMti koDIo / asIiM ca taMdulasayasahassA havaMtittimakkhAyaM 4608000000||1||5||tN evaM addhatevIsaM taMdula bAhe bhujaMto addhachaTTe muggakuMbhe dhuMjai, addhachaTTe muggakuMbhe jhuMjato cauvIsaM nehADhagasayAI bhuMjai, cavIsaM nehADhagasayAI bhujaMto chattIsaM lavaNapalasahassAI bhuMjai, chattIsaM lavaNapalasahassAI bhuMjato chappaDagasADagasayAI niyaMsei domAsieNa pariyaTTaeNaM mAsieNa vA pariyaTTeNaM bArasa paDasADagasayAI niyaMsei, evAmeva Auso! vAsasayAuyassa savaM gaNiyaM tuliyaM maviyaM nehalavaNabhoyaNacchAyaNapi // eyaM gaNiyappamANaM duvihaM bhaNiyaM maharisIhiM, jassatthi // 31 // X tassa guNijjai jassa natthi tassa kiM gaNijjai? // dIpa anukrama ARC-RRC-SCRECR [71] H ainsibraryana ~64~ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---- ----------- mUlaM [16]/gAthA ||55|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: - -- ||5|| 4 tAMzca vAhapramANatandulAn gaNayitvA-sayAM kRtvA nirdiSTAH-kathitAH,yathA-catvAri koTizatAni paSTizcaiva koTayaH azI-| &AtistandulazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM-kathitaM 1, kathaM, ekena prasthena catuHSaSTitandulasahasrANi bhavanti, prasthadvayenASTAviM zatisahasrAdhikaM lakSaM bhavati, pratidinaM dvibhojnen uktapramANAn tandulAn bhuMkke iti, kathaM aSTAviMzatisahasrAdhikalakSaM ? varSazatasya patriMzadinasahasramAnatvAt patriMzatsahasraguNyante 4608 zUnyAni paJca bhavanti, catvAri koTizatAni | paSTiH koTayaH azItirlakSANi tandalAnAmiti / 'taM evaM ti tadevaM sArdhadvAviMzati tandulavAhAna bhuJjAnaH sArdhapazcamugaku-13 mbhAn bhuMkte sArdhapaJcaM mudga kuMbhAn bhuJjan caturviMzati snehADhakazatAni bhukte caturviMzatisnehADhakazatAni bhuJjan patriMzalla-17 vaNapalasahasrANi bhunakti, patriMzallavaNapalasahasrANi bhuJjana SaT paTTakazATakazatAni 'niyaMsei'tti paridadhAti, dvAbhyAM | mAsAbhyAM pariyaTTaeNaM'ti parAvarttamAnatveneti vA athavA mAsikena parAvarttanena dvAdaza paTTazATakazatAni 'niyaMsei'tti paridadhAti, evAmeveti uktaprakAreNa he AyuSman ! varSazatAyuSaH puruSasya sarvaM gaNitaM tandulapramANAdinA tulitaM palapramA-2 XNAdinAmavitamasatiprasRtyAdinA pramANena, tat kimityAha?-snehalavaNabhojanAcchAdanamiti / etat pUrvoktaM gaNitapramANaM |4 dvidhA bhaNitaM maharSibhiH, yasya jantorasti tandulAdikaM tasya guNyate, yasya tu nAsti tasya kiM guNyate ?, na kimapIti / / vavahAragaNiyadiDha suhumaM nicchayagayaM muNeyacaM / jai eyaM navi evaM visamA gaNaNA muNeyavA // 1 // (56) kAlo paramanirujDo avibhajjo taM tu jANa samayaM tu / samayA ya asaMkhijA havaMti ussAsanissAse // 2 // (57) havassa aNavagallassa, niruvakiTThassa jNtunno| ege UsAsanIsAse, esa pANutti | dIpa anukrama [72-73]] | atha ucchavAsa AdInAM gaNanA prakAzyate ~65M Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata matrAkA ucchAsA digaNanA [16] ||56 -82|| ivacaDa // 3 // (58) satta pANUNi se thove, satta thovANi se lthe| lavANaM sattahattarIe, esa muhtte| [viyAhie // 4 // (59) egamegassa NaM bhaMte ! muhuttassa kevaiyA UsAsA viyAhiyA ?, goyamA !-tinni sahassA satta ya sayANa tevatariM ca UsAsA / esa muhutto bhaNio sabahiM arthatanANIhiM // 5 // (60) gA.82 do nAliyA muhutto sahi puNa nAliyA ahoratto / pannarasa ahorattA pakkho pakkhA duve mAso // 6 // (61) dADimapupphAgArA lohamaI nAliyA u kAyadA / tIse talaMmi chiI chiddapamANaM puNo bucchaM // 7 // (62) channauipucchavAlA tivAsajAyA' gotihANIe / asaMvaliyA ujA ya nAyacaM nAliyAchidaM // 8 // (63) ahavA u pucchavAlA duvAsajAyA gayakareNUe / do vAlA agbhaggA nAyacaM nAliyAchidaM // 9 // (64 ahavA suvannamAsA cattAri suvaTiyA ghaNA suuii| cauraMgulappamANA nAyacaM nAliyAcchidaM // 10 // (65) udagassa nAliyAe havaMti do ADhayAo parimANaM / udagaM ca bhANiyatvaM jArisayaM taM puNo vucchaM // 11 // 13 (66) udagaM khalu nAyacaM kAyacaM dUsapaTTaparipUyaM / mehodagaM pasannaM sAraiyaM vA girinaIe // 12 // (67) bArasamAsA saMvaccharo ya pakkhAu te u cauvIsaM / tinneva ya saDhisayA havaMti rAiMdiyANaM ca // 13 // (68) egaM ca sayasahassaM terasa ceva ya bhave sahassAI / egaM ca sayaM nauyaM huMti ahoratta UsAsA // 14 // (69)18 tittIsa sayasahassA paMcANauI bhave sahassAI / satta ya sayA aNUNA havaMti mAseNa UsAsA // 15 // (70) // 32 // #cattAri ya koDIo satteva ya huMti sayasahassAI / aDayAlIsasahassA cattAri sayA ya pariseNa // 16 // GAOCALCARDCOCADCASCACANCC dIpa anukrama [74 -102 ~66~ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] ||56 -82|| dIpa anukrama [74 -102] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [ 16... ]/ gAthA || 56-82|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: Jass Education (71) cattAri ya koDisayA satta ya koDio huMti avarAo / aDayAla sayasahassA cattAlIsaM sahassAiM // 17 // ( 72 ) vAsasyAussee ussAsaH ittiyA muNeyavA / picchaha Aussa khayaM ahonisaM jhijjhamANassa // 18 // ( 73 ) rAIdieNa tIsaM tu muhattA nava sayAI mAseNaM / hAyaMti pamattANaM na NaM abuhA biyANaMti // 19 // (74) tinni sahasse sagale chaca sae uDavaro harai AuM / hemante gimhAsu ya vAsAsu ya hoi nAthavaM // 20 // (75) vAsasyaM paramAU isI pannAsa hara nidAe / ito vIsaha hAvara bAlate buddhabhAve ya // 21 // ( 76) sIuNhapaMthagamaNe khuhApivAsA bhayaM ca soge ya / nANAvihA ya rogA havaMti tIsAi pacchaddhe // 22 // (77) evaM paMcAsII naTThA paNNarasameva jiivNti| je huMti vAsasaiyA na ya sulahA vAsasayajIvA // 23 // ( 78 ) evaM nissAre mANusattaNe jIvie ahivaDate / na kareha caraNadhammaM pacchA pacchANutAhA // 24 // ( 79) ghumi sayaM mohe jiNehiM varadhammatitthamaggassa / attANaM ca na yANaha iha 8 jAyA kammabhUmIe // 25 // ( 80 ) naivegasamaM caMcalaM jIviyaM juvaNaM ca kusumasamaM / sukkhaM ca jamaniyattaM | tinnivi turamANabhujAI / / 26 / / ( 81 ) eyaM khu jarAmaraNaM parikkhivar3a vaggurA va mayajUhaM / na ya NaM picchaha pattaM saMmUDhA mohajAleNaM // 27 // ( 82) 'vavahAra'gAthA, vyavahAragaNitaM etad dRSTaM sthUlanyAya maGgIkRtya kathitaM munibhiH sUkSmaM sUkSmagaNitaM nizcayagataM jJAtavyaM, | yadyetannizcayagataM bhavati tadaitad vyavahAragaNitaM nAstyeva, ato viSamA gaNanA jJAtavyeti // 1 // atha pUrvoktaM samayAdi For Pale & Pomonal Use Only ~67~ jainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata ACY taM. [16] ||56 -82|| svarUpamAha-kAlo' yaH kAlaH paramaniruddhaH-atyantasUkSmaH avibhAjyo-vibhAgIka mazakyastameva kAlaM-samayaM jAnIhi ucchAsAtvaM, cazabdAdasaGgyasamayAtmikA''valikA'pi jJeyA, ekasminniHzvAsocchAse'saGkhyAH samayA bhavanti // 2 // 'haTThA digaNanA hRSTasya-samarthasya 'aNavagallasse'ti rogarahitasya 'niruvakiTThasse'ti klezarahitasya jantoH-jIvasyaiko niHzvAsocchAsaH eSaH gA.82 prANa ityucyate iti // 3 // 'satta0' saptabhiH prANaiH sa stokaH kathyate, saptabhiH stokaiH sa lavaH kathyate, lavAnAM sapta| saptatyA epa muhattoM vyAkhyAtaH // 4 // 'egame0' ekaikasya he bhadanta ! muhUrtasya kiyanta upahAsA vyAkhyAtA, he gautama!| |'tinnigAhA, tribhiH sahasraH saptabhiH zataiH trisaptatyocchAsaiH 3773 eSa muharto bhaNitaH sarvairanantajJAnibhiH // 5 // do nAli.' dvAbhyAM nAlikAbhyAM-ghaTikAbhyAM muhataH syAt, SaSTyA nAlikAbhirahorAtraH, pazcadazabhirahorAtraiH pakSaH, dvAbhyAM pakSAbhyAM mAsa iti bhAvArthaH // 6 // atha uktanAlikAyAH-svarUpamAha-dADimeti dADimapuSpAkArA lohamayI nAlikA-ghaTikA karttavyA bhavati, tasyA nAlikAyAtale-adhobhAge chidra-randhaM kRtaM bhavati, chidrapramANaM punaH vkssye| |ziSyajJAnAyeti ||7||'chnnti paNNavatipucchavAlA-lAmulakezAH, kasyAH-'gotihANIe'tti govacchikAyAH, kiMbhU-11 |tAyAH -tivAsajAyAe'tti trivarSajAtAyAH, janmato varSatrayANi jAtAnItyarthaH, kiMbhUtAH phezAH?-asaMvalitAH na |khitAnakhiTikAkArA jAtAH, ata eva RjukA:-saralAH eSAM vAlAnAM ghanamekIbhUtAnAM yAdRzaM pramANaM bhavati tAdRzaM // 33 // nAlikAcchidraM jJAtavyamiti // 8||'ahvaa' athavA pucchavAlau dvau, kasyAH ?-'gayakareNUe'tti gajakalabhikAyAH, kiMbhUtAyA ?-dvivarSajAtAyAH, kiMbhUtau vAlau ?-abhanau, anena vAladvayamAnena nAlikAcchidraM jJAtavyamiti ||9||'ah dIpa anukrama [74 PRACRECORRECR - -102 - - ~68~ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [16]/gAthA ||56-82|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[5] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [16] ||56 -82|| &cA su0' athavA caturNA svarNamASANAM sUcirbhavati, kiMbhUtA sUciH ?-su-atizayena vartitA-varnulIkRtA suvartitA dhanA| nibiDA caturaGgulapramANA, tatra mASamAnaM paJcaguJjApramANamityuktapramANena nAlikAcchidraM jJAtavyamiti // 10 // ityuktaM / ghaTikAcchidrapramANam / atha ghavyAM jalapramANamAha-udagassanAlikAyAM-ghaTikAyAmudakasya-jalasya pramANaM dvAvADhako | |bhavataH, udakaM yAdRzaM bhaNitavyaM bhavati tattAdRzaM punarvakSye iti ||1||'jaarisyN taM udaka-jalaM khalu-nizcaye jJAtavya || | karttavyaM ceti, kIdRzaM kartavyamityAha-'dUsapaDha0' dUSyaparipUrta,vastragalitamityarthaH, meghodakaM prasannamiti nirmalaM,vA-athavA 'sArayati zaratkAlodbhavaM AzvinakArtikodbhavaM yad girinadyA udakaM jJAtavyaM,tacca svabhAvena nirmalaM bhavatIti // 12 // lA'bArasadvAdazabhimAsaiH saMvatsarastasminsaMvatsare caturviMzatiH pakSA bhavanti,teSu SaSTyA'dhikAni trINi zatAni ahorAtrANi | |bhavanti // 13 // 'egaM ca' eka zatasahasra-lakSaM trayodaza sahasrANi navatyadhikaM zataM cAhorAtreNaitAvanta ucchAsA bhavanti |113190 iti // 14 // 'tittisatrayastriMzacchatasahasrANi lakSANi paJcanavatiH sahasrANi saptazatAnyanyUnAnyetAvanto mAsenocchrAsA bhavanti 3395700, iti // 15 // 'cattAri0' catasraH kovyaH sapta lakSANi aSTacatvAriMzat sahasrANi catvAri zatAni ca 40748400, iyantaH varSeNocchAsA bhavanti // 16 ||'cttaa'| 'vAsasa0' / catvAri koTizatAni saptakovyaH aparANyaSTacatvAriMzacchatasahasrANi catvAriMzatsahasrANi ca 407 4840000 // 17 // varSazatAyuSaH ete pUrvoktA ucchAsAH 'ittiya'tti iyanto jJAtavyA iti, bho bhavyAH! yUyaM pazyata-jJAnacakSuSA vilokayata AyuSaH kSayamahorAtraMTa kSIyamANasya-samaye 2 AvIcImaraNena truttymaansyeti||18||raai' ahorAtreNa triMzanmuhUttA bhavanti,mAsena nava zatAni | dIpa anukrama [74 -102] ~69~ Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [16] ||56 -82|| taM. pai. pra.18|muha ni, tAni pramattAnAM-madyAdipramAdayuktAnAM subhUmabrahmadattAdInAmiva hIyante, na cAvudhA-mUrkhA vijAnantIti | ucchaasaaI|| 19 // 'tini0' trINi sahasrANi paTzatAdhikAni sakalAni-sampUrNAni mUhUrtAni hemante-zItakAle bhavanti-CI digaNanA 34 // etatpramANamAyujIvAnAM hemante uDuvaraH-sUryoM harati, evaM grISme varSAsu ca jJAtavyaM bhavati, atra Apatvena grISmazabdaH gA.82 strIliGgo bahuvacanAntazca, varSazabdastu Avantatvena strIliGgo bahuvacanAntazca // 20 // 'vAsasa' sAmprataM jIvAnAM paramAyuH-utkRSTa jIvitaM varSazataM pravAheNa jJAtavyam, ito-varSazatAt paJcAzad varSANi nidrayA harati-gamayati jIvaH, itaHzeSapazcAzadvarSataH viMzativarSANi hIyante-yAnti pramAdAdinA, katha?, vAlave dazakaM vRddhatve ca dazakaM ceti // 21 // 'sI' zItoSNapathagamanAni tathA kSutpipAsA bhayaM ca zokazca nAnAvidhA rogAzca bhavanti, triMzataH pazcArdhaM triMza-1 tpazcArdha paJcadazavarSarUpaM tasmin , ko bhAvaH ?-ze patriMzato madhyAt paJcadaza varSANi jIvAnAM zItoSNapathagamanAdibhi-1 madhA yAntIti // 22 // evaM0' pUrvoktaprakAreNa paJcAzItivarSANi naSTAni, dharma vinA vikathAnidrAlasyavatAM mudhA gatAni, kathaM -nidrayA paJcAzadU varSANi 50 bAlatve daza 10 vRddhabhAve daza 10 zItAdibhiH paJcadaza 15, evaM sarvANi 85 hai iti, ye jIvAH varSazatikAH-varSazatapramANA bhavanti te jIvAH paJcadaza varSANi jIvanti, anyeSAM varSANAM dharmatvenA mRtaprAyatvAt , na ca varSazatajIvino jIvAH prAyaH sulabhAH, duSpApA ityarthaH, uktaM ca-'AyurvarSazataM nRNAM parimitaM | rAtrau tadadhaiM gataM, tasyArdhasya parasya cArdhamaparaM bAlye ca vRddhe gatam / zeSa vyAdhiviyogaduHkhasahitaM sevAdibhinIyate, jIve 1 // 34 // vAritaraGgacaJcalatare saukhyaM kutaH prANinAm ! // 1 // 23 // 'evaM0' evamuktaprakAreNa niHsAre-asAre mAnuSatve dIpa anukrama [74 -102]] R isibraryang ~ 70~ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [16] ||56 hai manujatve tathA jIvita-AyuSi ratnakoTikoTibhirapyaprApye'dhipatati-samaye 2kSayaM gacchati satItyarthaH na kuruta yUyaM caraNa dharma-jJAnadarzanapUrvakaM dezasarvacAritraM, hA iti mahAkhede, pazcAd-AyuHkSayAnantaramAyuHkSayacaramakSaNe vA pazcAttApa-kAyavA manobhirmahAkhedaM kariSyatha narakasthazazirAjavaditi // 24 // bhavyAH praznayanti-kathaM vayaM nAtmasvarUpaM jAnIma ityukte &|gururAha'-'ghuTuMmi0' dharmasya jinoktarUpasya tIrtha-pavitrakaraNasthAnakaM tasya mArgoM jJAnadarzanacAritrarUpaH varazcAsau dharma tIrthamArgazca sa tathA tasmin , prAkRtatvAt vibhaktipariNAmaH, jinaH-rAgAdijetRbhiH svayaM-AtmanA 'ghuTamI ti kathite-10 | nirUpite sati, AtmAnaM na yUyaM jAnIta, ka sati ?-mohe sati-tIvramithyAtvamizramohanIyakodaye satItyarthaH, iha |karmabhUmau jAtA api, apergamyamAnatvAditi, asyA arthoM anyo'pi sadguruprasAdAtkAryaH iti // 25 // 'nai0'nadIve|gasamaM capalaM jIvitaM-AyuH 1 yauvanaM kusumasamaM-puSpasadRzaM kSaNena mlAnatvApatteH 2 ca punaH yatsIkhyaM tat 'aniyattaM'ti| 21 anityaM 3, etAni trIgyapi 'turamANabhujAIti zIghraM bhogyAni 'bhajA'iti pAThe tu zIghraM bhagnayogyAni zIghraM bhaktvA : | yAntItyarthaH // 26 // 'eyaM.' etajjarAmaraNaM 'khu nizcaye jIvalokaM parikSipati-pariveSTayati, (va)ivArthe, yathA vAgurA mRgayUthaM parikSipati, na ca pazyata yUyaM prApta jarAmaraNaM mohajAlena sammUDhAH-mohaM gatAH, zrIgItamapratibodhitade-101 vazamedvijavaditi // 27 // uktamAyuSkApekSayA'nityatvaM, atha zarIrApekSayA darzayannAha| Auso! jaMpiya imaM sarIraM iha kaMtaM piyaM maNunnaM maNAma maNabhirAmaM thijjaM vesAsiyaM saMmayaM bahumayaM / aNumayaM bhaMDakaraMDagasamANaM rayaNakaraMDaoviva susaMgoviyaM celapeDAviva susaMparivuDaM tillapeDAviva susaMgo CCCCCCACACAM -82|| dIpa anukrama [74 -102 pRSThakaraDaka-AdInAm gaNanA prakAzyate ~71~ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] ||56 -82|| dIpa anukrama [74 -102] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [16... ] / gAthA ||56-82|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28 ], prakIrNakasUtra - [5] "taMdulavaicArikaM" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNiH taM. vai. pra. // 35 // Jass Education viyaM mA NaM unheM mANaM sIyaM mA NaM vAlA mA NaM khuhA mA NaM pivAsA mA NaM corA mA NaM daMsA [pRSThakaraNDakAdigaNamA NaM masagA mA NaM vAi yapittiyasaMbhiyasaMnivAiyavivihA rogAyaMkA phusaMtuttikaTTu evaMpiyAI adhuvaM aniyayaM asAsayaM cayAvacaiyaM viSpaNAsadhammaM pacchA va purA avassavippacayavaM // eassavinA sU. 16 yAI Auso ! aNupuveNaM aTThArassa ya piTTakaraMDagasaMdhio vArasa paMsaliyA karaMDA chappaMsalie kaDA bihatthiyA kucchI cauraMguliyA gIvA caupaliyA jinbhA dUpaliyANi acchINi cakavAla siraM battIsaM daMtA sattaMguliyA jIhA ajuTThapaliyaM hiyayaM paNavIsaM palAI kAlijaM do aMtA paMcavAmA paNNattA, taMjA-thUlate pa 1 taNuyaMte ya 2, tattha NaM je se dhUlaMte teNa uccAre pariNamai, tattha NaM je se taNuyaMte teNaM pAsavaNe pariNamai, do pAsA paNNattA, taMjahA bAme pAse dAhiNapAse ya, tattha NaM je se vAme pAse se suhapariNAme, tattha NaM je se dAhiNe pAse se duhapariNAme // Auso ! imaMmi sarIrae saTTi saMdhisayaM sattuttaraM mammasayaM tinni advidAmasayAI nava hArusayAI satta sirAsayAI paMca pesI|sayAI nava dhamaNIo navanauI va romakRvasayasahassAI viNA kesamaMsuNA saha kesamaMsuNA ajuTThAo | romakRvakoDIo / Auso ! imaMmi sarIrae saTTI sirAsayaM nAbhippabhavANaM uDagAmiNINaM siramuvagayANaM jAo ? rasaharaNIotti vuJcanti jANaMsi niruvaghAeNaM cakkhusoyaghANajIhAbalaM ca bhavai, jANaM si uvaghAeNaM cakkhusoyaghANajIhAbalaM uvahammara | Auso ! imami sarIrae sahisirAsayaM nAbhippa Fur Prate & Pemonal Use Only ~72~ // 35 // ainelibrary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] ||56 -82|| dIpa anukrama [74 -102] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [ 16... ]/ gAthA || 56-82|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: Jass Education bhavANaM ahogAmiNINaM pAyatalamuvagayANaM jANaM si niruvaghAeNaM jaMghAvalaM bhavai, tANaM ceva se uvadhAraNaM sIsaveyaNA addhasIsaveyaNA matthayasale acchINi aMdhinaMti / ( sU 24 ) Auso ! imaMmi | sarIrae sahisirAsayaM nAbhippabhavANaM tiriyagAmiNINaM hatthatalamuvagaghANaM jANaM si niruvadhAraNaM bAhubalaM havai, tANaM caiva se ubagdhAeNaM pAsaveyaNA puTTiveyaNA kucchiveyaNA kucchisUle havai // Auso ! imassa jaMtussa sahisirAsayaM nAbhippabhavANAM ahogAmiNINaM gudappavidvANaM jANaM si niruvadhAraNaM muttapurI savAukammaM pavatta, tANaM ceva uvadhAraNaM muttapurIsavAuniroheNaM arisA khumbhaMtipaMDa rogo bhavai Auso ! imassa jaMtussa paNavIsaM sirAo pittadhAriNIo paNavIsaM sirAo siMbhaghAriNIo dasa sirAo sukkadhAriNIo satta sirAsayAI purisassa tIsUNAI itthiyAe vIsUNAI paMDagassa Auso ! imassa jatussa ruhirassa ADhayaM basAe addhADhayaM matthuluMgassa pattho muttassa ADhayaM purisassa pattho pittarasa kuDavo siMbhassa kuDavo sukassa addhakuDavo, jaM jAhe duhaM bhavai taM tAhe aippa mANaM bhavai, paJcakoTThe purise chakoTThA itthiyA navasoe purise ikArasasoyA itthiyA, pazca pesIsayAI purisassa tIsUNAI itthiyAe bIsUNAI paMDagassa (sUtraM 16 ) 'Auso jaM0' ityAdyAlApakarUpaM sUtraM, he AyuSman ! yadapica idaM zarIraM vapuH iSTaM icchAviSayatvAt kAntaM kamanIyatvAt priyaM premanibandhanatvAt manasA jJAyate upAdIyata iti manojJaM manasA amyate gamyate iti mano'maM Pre & Pomonal Use Only ~73~ jainelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] ||56 -82|| dIpa anukrama [74 -102] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [ 16... ]/ gAthA || 56-82|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra- [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNiH taM. pai. pra. // 36 // Jass Education | manaso'bhirAmaM mano'bhirAmaM sanatkumAracakrivat sthairya - sthairyaguNayogAt vaizvAsikaM - vizvAsasthAnaM saMmataM tatkRtakAryANAM saMmatatvAt bahumataM bahuSvapi kAryeSu bahurvA'nalpatayA - astokatayA mataM bahumataM anu - vipriyakaraNAt pazcAnmatamanumataM bhANDakaraNDakasamAnaM - AbharaNabhAjanatulyamAdeyamityarthaH ratnakaraNDaka iva susaMgopitaM vastrAdibhiH celapeTeva-vastramaJjUSeva suSThu | saMparivRtaM nirupadrave sthAne nivezitaM gRhasthAvasthAsthazAlibhadravapurvat, tailapeTeva-tailagolikeva susaMgopitaM bhaGgabhayAt, 'telakelA iva susaMgoviya'tti pAThAntaraM tailakelA tailAzrayo bhAjanavizeSaH saurASTraprasiddhaH sA ca suSThu saGgoSyA* saGgopanIyA bhavati anyathA luThati tatazca tailahAniH syAditi, 'mANaM0' mAzabdo niSedhArthaH 'NaM' vAkyAlaGkAre athavA 'mA NaM'ti mA idaM zarIramiti vyAkhyeyaM tataH sarve'pyuSNAdayo mA spRzantu 'chuyaMtu' bhavantvityarthaH, 'tikaDu' | itikRtvA, athavetyabhisandhAya pAlitamiti zeSaH, tatropmatvaM - grISmAdAvuSNatvaM zItaM - zItakAle zItatvaM vyAlAH zvApadAH sarpA vA kSud bubhukSA pipAsA - tRSA caurAH- nizAcarAH daMzAH mazakAH ete vikalendriyajantuvizeSAH vAtikapaittikazle| SmikasAnnipAtikA vividharogAtaGkAH rogAH - kAlasahA vyAdhayaH AtaGkAH - ta eva sadyoghAtinaH 'epi yAi'nti eva| muktaprakAreNa apicetyabhyuccaye 'AI' iti vAkyAlaGkAre, idaM zarIraM na dhruvamadhruvaM sUryodayavat na pratiniyatakAle'vazyaMbhAvi aniyataM surUpAderapi kurUpAdidarzanAt haritilakarAjasutavikramakumArazarIravat azAzvataM - kSaNaM kSaNaM prati vinazva| ratvAt sanatkumArazarIravat 'cayAvacaiyaMti iSTAhAropabhogatayA dhRtyupaSTambhAdau dArikavargaNA paramANUpacayAccayastadabhAve tadvicaTanAdapacayaH cayApacayau vidyete yasya taccayApacayikaM puSTigalanasvabhAvamityarthaH, karakaMDupratyekabuddhavairAgyahetu Pre & Pomonal Use Only ~74~ pRSThakaraNDa kAdigaNanA sU. 16 // 36 // jainelibrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM [16...]/gAthA ||56-82|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata CALCALCA [16] ||56 -82|| R vRSabhazarIravat , vipraNAzo-vinazvaro dharmaH-svabhAvo yasya tad vipraNAzadharma, 'pacchA vatti pazcAd vivakSitakAlAt parataH 'purA vatti vivakSitakAlAt pUrva ca, yadvA 'pacchA purA yatti pAThe tu vivakSitakAlasya pazcAtpUrvaM ca sarvadaivetyarthaH, dra avazya 'vippacaiya'ti vipratyaktavyaM tyAgyamityarthaH / 'eyassavi yAIti etasya etasminnapi ca vA vapuSaH vapuSi vATU 'AI'ti vAkyAlaGkAre 'Auso'tti he AyuSman ! AnupUrvyA-anukrameNASTAdaza pRSThikaraNDakasya-pRSThivaMzasya sandhayogranthirUpA bhavanti, yathA vaMzasya parvANi, teSu cASTAdazasu sandhiSu madhye dvAdazabhyaH sandhibhyo dvAdaza pAMzulikAH nirgatyobhayapAGavAvRtya vakSaHsthalamadhyorvavartyasthini lagitvA palakAkAratayA pariNamanti, ata Aha-'bArasa' zarIre dvAdaza pAMzulikArUpAH karaNDakAH-vaMzakA bhavanti, tathA 'chappaMsu' tasminneva pRSThivaMze zeSaSaTsandhibhyaH SaT pAMzulikA nirgatya pArzvadvayamAvRtya hRdayasyobhayato vakSaHpaJjarAdadhastAt zithilakukSestUpariSTAtparasparAsaMmilitAstidanti , ayaM ca kaTAha ityucyate, dve vitastI kukSirbhavati, caturaGgalapramANA grIvA bhavati, taulyena magadhadezaprasiddhapalena catvAri palAni jihvA bhavati, akSimAMsagolako dve pale bhavataH, caturbhiH kapAlaiH-asthikhaNDarUpaiH ziro bhavati, mukhe'zucipUrNe prAyo dvAtriMzaddantA asthikhaNDAni bhavanti, 'sattaMgu0' jilA mukhAbhyantaravartimAMsakhaNDarUpA daiyeNAtmAGgulataH saptAGgalA bhavati 'achuTTa' hRdayAntaravarti mAMsakhaNDaM sArdhapalatrayaM bhavati, 'paNavI0 kAlija' vakSo'ntarmUDhamAMsavize parUpaM paJcaviMzatiH palAni syuH, dve atre pratyekaM paJcapaJcavAmapramANe prajJapte jinaiH, tadyathA-sthUlAnnaM 1 tanvantra 2, tatra yat vatat sthUlAntraM tenoccAraH pariNamati, tatra ca yatta vannaM tena prasravaNa-mUtraM pariNamati, 'do pA0' dve pArthe prajJapte, tadyathAtaM.vai.pra.7 dIpa anukrama [74 RESCR-KA-% -102 % % a mjaibesitarary.org ~ 75~ Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [16] ||56 -82|| dIpa anukrama [74 -102] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [16... ] / gAthA ||56-82|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM vai. pra. // 37 // Jass Education vAmapArzva 1 dakSiNapArzva 2 ca tatra - tayormadhye yattat vAmapArzva tat zubhapariNAmaM bhavati, tatra ca yattadakSiNapArzva tadduHkhapariNAmaM bhavati / tathA 'Auso !' he AyuSman ! asmin zarIre SaSTiH sandhizataM jJAtavyaM tatra sandhayaH-aGgu|| syAdyasthikhaNDa melApakasthAnAni, 'sattattare' saptottaraM marmazataM bhavati, tatra marmANi - zaGkhANikAviyarakAdIni 'tini0' trINya sthidAmazatAni - haDDamAlAzatAni bhavanti, 'nava hArusayAI'ti snAyUnAM - asthibandhanazirANAM nava zatAni, 'satta0' sapta zirAzatAni snasAzatAni paJca pesIzatAni, 'nava gha0' nava dhamanyo- rasavahanADhyaH 'nava0' navanavatiH | romakUpazatasahasrANi romNAM-tanuruhANAM kUpA iva kUpA romakUpAH romarandhrANItyarthaH teSAM navanavatirlakSA iti, vinA | kezazmazrubhiH, kezazmazrubhiH saha punaH sArdhAstisro romakUpakoTyo bhavanti manuSyazarIre iti // atha pUrvoktAni zirA| saptazatAni kathaM bhavantIti sUtrakAra evAha - 'Auso 0' he AyuSman ! asmin zarIre 'saTThi' iha puruSazarIrenAbhiprabhavANi zirANAM strasAnAM sapta zatAni bhavanti, tatra paSThayadhikaM zataM zirANAM nAbhiprabhavANAmUrdhvagAminInAM zirasyupAgatAnAM bhavanti, yAstu rasaharaNya ityucyante, 'jANaM sitti yAsAmUrdhvagAminInAM zirANAM 'se' tasya jIvasya nirupa ghAtena - anugraheNa cakSuH 1 zrotraramrANarajihvA4valaM bhavati, yAsAM 'se' tasyopaghAtena vighAtena cakSuH zrotraghANajihvAbalamupahanyate, tathA 'Auso' he AyuSman ! asmin zarIre paSTyadhikaM zataM 160 zirANAM nAbhiprabhavANAM nAbherutpannAnAmityarthaH adhogAminInAM pAdatale upagatAnAM prAptAnAM bhavati, yAsAM nirupaghAtena jaGghAvalaM bhavati, tAsAM caiva 'se' tasya jIvasyopaghAtena - vikAraprAptena zIrSavedanA sarvamastakapIDA ardhazIrSavedanA mastakazUlaM ca bhavati, Fur Prate & Personal Use Only ~76~ pRSThakaraNa Da kAdigaNanA sU. 16 // 37 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: * prata [16] ||56 -82|| 54545454545504545 'acchiNi'tti akSiNI-locane 'aMdhijjaMti'tti andhIbhavata ityarthaH // 2 // tathA 'Auso' he AyuSman ! asmin pratyakSe zarIre SaSTyadhikaM zataM zirANAM nAbhiprabhavANAM tiryaggAminInAM hastatale upAgatAnAM bhavati, yAsAM nirupayAsatena-nirupadraveNa bAhubalaM bhavati, tAsAM caiva 'se' tasyopaghAtena-upadraveNa pArzvavedanA pRSThivedanA kukSivedanA kukSizUlaM ca bhavati, tathA 'Au0' he AyuSman ! asya jantoH SaSTyadhikaM zataM zirANAM nAbhiprabhavANAmadhogAminInAM gudapravi-4 TAnAM bhavati, yAsAM nirupaghAtena-upadravAbhAvena mUtrapurISavAtakarma-prasravaNakarma viSThAkarma vAyukarma pravarttate, mUtrAdikaM sukhena kartuM zakyata ityarthaH, tAsAM caiva gudapraviSTazirANAmupaghAtena mUtrapurISavAtanirodho bhavati, nirodhenAIsi-4 |gudAkurAH 'harasa' iti lokoktiH kSubhyanti-kSobhaM yAnti, paramapIDAkaraM rudhiraM muzcantItyarthaH, bhavabhAvanoktakAlarSivat |pANDurogazca bhavati, tathA 'Auso' he AyuSman ! asya jantoH paJcaviMzatiH zirAH 'siMbhadhAriNI'tti zleSmadhAriNyo bhavanti, 'paMca' pazcaviMzatiH zirAH pittadhAriNyaH, daza zirAH zukradhAriNyaH, 'satta si0' puruSasyoktaprakAreNa sapta zirAzatAni bhavanti, katham ?,zarIreUrdhvagAminyaH 160 adhogAminyaH 160 tiryaggAminyaH 160 adhogAminyo gudapraviSTAH 160 zleSmadhAriNyaH 25 pittadhAriNyaH 25 zukradhAriNyaH 10 evaM sarvAH 700 zirAH bhavanti puruSANAM zarIra iti / / 'tIsU0' puruSoktAH yAstAviMzadanAH khiyAH bhavanti, saptatyadhikAni SaT zatAni bhavantItyarthaH 670, 'vIsU0' puruSoktA, yAstAH viMzatyUnAH pANDakasyAzItyadhikAni SaT zatAni bhavantItyarthaH 680 // atha zarIre rudhirAdimAnamAha-'Auso'|x he AyuSman ! asya jantoH rudhirasyADhakaM bhavati, vasAyA ardhADhakaM, 'matthuliMgasseti mastakabhejakasya philphisAdervA | 5-4- 655555 dIpa anukrama [74 -102 JNEducatio n al janelibrary.org ~ 77~ Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [16.../gAthA ||56-82|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-vR], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata naM.va.pra. [16] // 38 // ||56 -82|| prasthaH mUtrasyADhakaM purISasya prasthaH pittasya kuDavaH zleSmaNaH kuDavaH zukrasyArdhakuDavo bhavati, etaccADhakaprasthAdimAnaM bAla- zarIrAsunda kumArataruNAdInAM 'do asaIo pasaI do pasaIyo ya seiA hoi cattAri seIyA kulao cattAri kulao pattho cattAri ratA gA. patthA ADhaga'mityAtmIyarahastenAnetavyamiti, 'jaM jAhe' yad rudhirAdikaM yadA duSTaM bhavati tattadA'tipramANaM bhavati, 83-84 ayamAzayaH-uktamAnasya zukrazoNitAdehIMnA''dhikyaM syAttattatra vaataadiduussittvenaavseymiti| 'paMca' paJcakoSThaH puruSaH,8 dApuruSasya paJca koSThakAH bhavanti, paTukoSThA strI, koSThakasvarUpaM sampradAyAdavagantavyamiti, navazrotraH puruSaH, tatra karNadvaya 2-18 cakSurdvaya 2 ghrANadvaya 2 mukha 7 pAyU 8 pastha 9 lakSaNAni iti, ekAdazazrotrAstrI bhavati, pUrvoktAni nava stanadvayayuktAnye kAdaza zrotrANi strINAM bhavantItyetanmAnuSINAmuktaM, gavAdInAM tu catuHstanInAM trayodaza 13 zUkaryAdInAmaSTastanInAM 8 da saptadaza 17 niyAghAte evaM, vyAghAte punarekastanyA ajAyA daza 10, tristanyAzca goAdazeti / 'paMca' puruSasya paJca pesIzatAni bhavanti 500 triMzadanAni striyAH 470 viMzatyUnAni paJca pesIzatAni napuMsakasya 480 // uktaM shriirsvruupN,| adhAsyaivAsundaratvaM darzayannAha| abhitaraMsi kuNimaM jo pariatteu bAhiraM kujjA / taM asuI daTUrNa sayAvi jaNaNI duguMchijjA // 1 // (83) mANussayaM sarIraM pUiyamaM maMsasukkahaDheNaM / parisaMThaviyaM sohai acchAyaNagaMdhamalleNaM // 2 // (84) imaM ceva ya sarIraM sIsaghaDImeyamajamaMsaTThiyamatthulaMgasoNiyavAluMDayacammakosanAsiyasiMghANayadhImalAlayaM amaNu-18 nagaM sIsaghaDIbhaMjiyaM galaMtanayaNaM kannuDhagaMDatAluyaM avAluyAkhillacikkaNaM ciliciliyaM daMtamalamailaM bIbha-14 dIpa anukrama [74-102] SAUGARCACACCALCROCRAC C+USA JHEditutior a mil zarIrasya asundaratvaM darzayate ~ 78~ Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [17]/gAthA ||83-84|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[1] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata chadarisaNijaM aMsalagavAhulagaaMgulIaMguDhaganahasaMdhisaMghAyasaMdhiyamiNaM bahurasiyAgAraM nAlakhaMdhacchirAaNegaNhArubahudhamaNisaMdhinaddhaM pAgaDaudarakavAlaM kakakhanikkhuDaM kakakhagakaliyaM duraMtaM advidhamaNisaMtANasaMtayaM sabao samaMtA parisavaMtaM ca romakUvehi sayaM asuI sabhAvao paramaduggaMdhi kAlijayaaMtapittajarahiyayaphophasaphephasapilihodaragujjhakuNimanavachiDudhividhivaMtahiyayaM durahipittasiMbhamuttosahAyayaNaM sabao duraMta | gujjhorujANujaMghApAyasaMghAyasaMdhiyaM asui kuNimagaMdhi, evaM ciMtijamANaM bIbhacchadarisaNijaM adhuvaM aniyayaM| asAsayaM saDaNapaDaNavirddhasaNadhamma pacchA va purA va avassa caiyatvaM nicchayao muTu jANa evaM AinihaNaM 6 erisaM sabamaNuyANaM dehaM esa paramasthao sabhAvo (sUtraM 17) / kA 'ambhitara' gAthA, 'abhitaraMsI ti zarIramadhyapradeze 'jo'tti yat 'kuNima' apavitraM mAMsaM varttate tanmAMsaM 'pari| yatteutti parAvartya-parAvarta kRtvA yadi bahiH-bahirbhAge kuryAt tadA tanmAMsaM 'asui' azuci-apavitraM dRSTvA svakA api| AtmIyA api anyA AstAM svajananI-svAmbA 'duguMchija'tti jugupsAM kuryAt-hA! kiM mayA'pavitraM dRSTamiti // 1 // 'mANussayaM' gAthA, mAnuSyaka-manuSyasambandhi zarIraM-vapuH 'pUiyamaMti pUtimat apavitramityarthaH, kena ?-mAMsazukra-| haDDena, haDDe dezyamasthivAcIti, 'parisaMThavirya'ti vibhUSitaM sat 'sohaItti zobhate, kena ?-AcchAdanagandhamAlyena, tatrAcchAdanaM-vastrAdi gandhaH-karpUrAdiH mAlyaM-puSpamAlAdi, 'imaM ceva ya'ityAdi gayaM, idameva ca manujazarIraM-vapuH zIrSaghaTIva mastakahaI medazca-asthikRt caturthoM dhAturityarthaH majA ca-zukrakaraH SaSTho dhAturityarthaH mAMsaM ca-palalaM SEARCRACK dIpa anukrama [103 -105] ~79~ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [17]/gAthA ||83-84|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata IP * 5555554-15151 4 tRtIyo dhAturityarthaH, asthi ca-kulyaM paJcamo dhAturityarthaH mastuluGgazca-mastakasnehaH zoNitaM ca-rudhiraM dvitIyo dhAtu- zarIrAsunda |rityarthaH vAluNDakazca-antarazarIrAvayavavizeSaH carmakozazca-chavikopaH nAsikAsiGghAnazca-yANamalavizeSaH dhiGayalaM ca- ratA gA. anyadapi zarIrodbhavaM nindyamalaM tAni teSAmAlaya-gRhamityarthaH amanojJakaM-manojJabhAvavarjitaM zIrSaghaTI-karoTikA 83-84 tayA bhaJjitaM-AkrAntamityarthaH, galannayanaM karNoSThagaNDatAlukaM avAluyA iti lokoktyA avAlukhillazca khIla iti| sU. 17 janoktiH tAbhyAM cikkaNaM-picchalamityarthaH 'ciliciliya'miti cigacigAyamAnaM dharmAvasthAdau dantAnAM malaM dantamalaM tena 'maila'tti malinaM-malImasamityarthaH, bIbhatsaM-bhayaGkaraM darzanaM-AkRtiravalokanaM vA rogAdinA kRzAvasthAyAM yasya vapuSastad vIbhatsadarzanaM, 'aMsalaga'tti aMsayoH-skandhayoH 'bAhulaga'tti bAhvoH-bhujayoH aGgulInAM-karazAkhAnAM 'aMguTThaga'tti aGguSThayoraGgulayoH nakhAnA-mahArAjAnAM (karajAnAM) ye sandhayasteSAM saGghAtena-samUhena sandhitamidaM vapuH PI'bahu' bahurasikAgAraM 'nAlakhaM0' nAlena skandhazirAbhiH-aMsadhamanIbhiH 'aNegaNhAru'tti anekasnAyubhiH-asthiba ndhanazirAbhiH bahudhamanibhiH-anekazirAbhiH sandhibhiH-asthimelApakasthAnaizca 'naI'ti niyantritaM prakaTaM-sarvajanadRzyahaiM mAnamudarakapAla-jaTharakaDahallakaM yatra tatprakaTodarakapAlaM, kakSaiva-dormUlameva niSkuTaM-koTaraM jIrNazuSkavRkSavad yatra tat // 39 // kakSaniSkuTaM kakSAyAM gacchantIti kakSAgAH adhikArAttadgatakutsitavAlAstaiH kalita-sadA sahitaM kakSAgakalitaM yadvA | kakSAyAM bhavAH kAkSikAH-tadgatakezalatAstAbhiH kalitaM, 'duraMtaM ti duSTaH anto-vinAzaH prAnto vA yasya tahurantaM& duSpUraM, asthidhamanyoH santAnena-paramparayA 'saMtayaM ti vyAptaM yattadasthidhamanisantAnasantataM, sarvataH-sarvaprakAraiH || dIpa anukrama [103-105]] JHNEnucation ~80~ Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [17]/gAthA ||83-84|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata 9%84 -84 |samantataH sarvatra romakUpai-romarandhaiH parisravat-galagalat sarvatra sacchidraghaTavat cAbdAdanyairapi nAsikAdirandhaiH | parisravat 'sayaMti svayamevAzuci-apavitraM 'sabhAva'tti svabhAvena paramaduSTagandhIti 'kAlijayaaMtapitta-IM jarahiyayaphopphasaphephasapiliha'tti plIhA-gulma 'udara'tti jalodaraM guhyakuNimaM-mAMsaM nava chidrANi yatra tat tathA |'thividhivata'tti dvigudrigAyamAnaM 'hiyaya'tti hRdayaM yatra tat paramayAvat hRdayaM nava chidrANi tu nayanadvayakarNadvayanAsikAdvayajihvAziznApAnalakSaNAni 'durahitti durgandhAnAM pittasiMbhamUtralakSaNAnAmauSadhAnAmAyatanaM-gRhaM savauMpadhAyatanaM, rogAdAvasmin sarvoSadhaprakSepAt, sarvatra-sarvabhAge duSTo'nto-vinAzaHprAnto vA yasya tat sarvatodurantaM, 'guhyo| |guhyorujAnujaGghApAdasaGghAtasandhita-upasthasakthinalakIlanalakinIkramaNaparasparamIlanasamUhasIvitaM, azucikuNimasya-apa-13 ||4aavitrmaaNssy gandho yatra tadazucikuNimagandhi evaM ci.' evaM-pUrvoktaprakAreNa cintyamAnaM bIbhatsadarzanIyaM bhayaGkararUpaM || &aa 'adhuvaM aniyayaM asAsayaM'ceti padatrayasya vyAkhyA pUrvavat, 'saDaNa.' zaTanapatanavidhvaMsanadharma, tatra zaTanaM-4 kuSThAdinA'GgalyAdeH patanaM bAhAdeH khaGgacchedAdinA vidhvaMsanaM-sarvathA kSayaH ete dharmAH-svabhAvA yasya tattathA, 'pacchA va purA va avassa caiya'tti pUrvavat 'niccha0' nizcayataH suSTha bhRzaM tvaM 'jANa'tti jAnIhi etanmanuSyazarIraM 'Aini-11 pAhaNaM'ti AdinidhanaM sAdisAntamityarthaH, IdRzaM pUrvavarNitaM vakSyamANaM vA sarvamanujAnA-samastamanuSyANAM dehA-zarIra PeSaH pUrvoktaH zarIrasya paramArthataH-tattvataH svabhAvaH // atha vizeSataH zarIrAderazubhatvaM darzayati suphami soNiyami ya saMbhUo jaNaNikucchimachami / taM ceva amijjharasaM navamAse ghuTiyaM saMto // 1 // dIpa anukrama [103 5554565645%A5A5% -105] ~81~ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------- mUlaM [17,,,/gAthA ||85-87|| ---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: prata [17] // 40 -87|| taM. vai. pra.3(85) joNImuhanipphiDio thaNagacchIreNa vaddhio jaao| pagaIamijjhamaio kaha deho dhoiu sakko? shriirvisheduu||2|| (86) hA asuisamuppannA ya niggayA ya jeNa ceva dAreNaM / sattA mohapasattA ramaMti tattheva asu thava asu- pAsundaratA hai idAraMmi // 3 // (87) gA.85hA 'sukkaMmi'ityAdi yAvadasthimalo tAvat padyaM, 'sukka0' jananIkukSimadhye-mAtRjaTharAntare zukra-vIye zoNite-lohite | 112 cazabdAdekatra milite sati prathama sambhUtaH-utpannastadevAmedhyarasa-viSThArasaM 'dhruTiyaMti pivana san nava mAsAn * yAvat sthita iti // 1 // 'joNi' yonimukhanisphiTitaH-smaramandirakuNDanirgataH 'dhaNagaM'ti stanakakSIreNa* vardhitaH-payodharadugdhena vRddhiM gataH, prakRtyA amedhyamayo jAtaH, evaMvidho dehaH kaha 'dhoi'ti dhautuM-kSAla-13 dayituM zakyaH ? ||2||'haa a0' hA iti khede azucisamutpannA-apavitrotpannAH yenaiva dvAreNa nirgatAH cazabdAt yauvanamApannAH sattvA jIvAH mohaprasaktAH-viSayaraktAH-ramanti-krIDanti tatraiva azucidvAre chedoktasamudraprasUtakumArava4 diti // 3 // evaM zarIrAzucitve sati ziSyaH praznayati kiha tAva gharakuDIrI kaIsahassehiM aparitaMtehiM / vannijai asuibilaM jaghaNaMti sakajamUDhehiM ? // 4 // (88) rAgeNa na jANati varAyA kalamalassa niddhamaNaM / tANaM pariNadaMtA phullaM nIluppalavaNaM va // 5 // (89)* | kittiyamittaM vanne amijjhamaiyaMmi vacasaMghAe / rAgo hu na kAyadyo virAgamUle sarIraMmi // 6 // (90 // 3 // 40 // kimikulasayasaMkipaNe asuimacukkhe asAsayamasAre / seyamalapuSaDaMmI niveyaM vaccaha sarIre // 7 // (91) dIpa anukrama [106 AAKAAKAALC -108] jaineibrary.org zarIrasya azubhatvaM saMbaMdhe ziSyasya praznottara ~82~ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [17...]/gAthA ||88-112|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata IP -112 daMtamalakannagrahagasiMghANamale ya lAlamalabahule / eyArise bIbhacche duguMchaNijaMmi ko rAgo ? // 8 // (92) ko saDaNapaDaNavikiriNaviddhaMsaNacayaNamaraNadhammaMmi / dehami ahIlAso kuhiyakaDiNakaTThabhUyaMmi // 9 // (93) | kAgasuNagANa bhakkhe kimikulabhatte ya vAhibhatte ya / dehami macchabhatte susANabhattaMmi ko rAgo ? // 10 // (94) asuI amijjhapunnaM kuNimakalevarakuDi parisavaMti / AgaMtuyasaMThaviyaM navacchiDDamasAsayaM jANe, P // 11 // (95) picchasi muhaM satilayaM savisesaM rAyaeNa ahareNaM / sakaDakkhaM saviAraM taralachi judha-12 |NitthIe // 12 // (96) picchasi bAhiramaTuM na picchasI ujaraM kalimalassa / moheNa naccayaMto sIsaghaDIkaMjiyaM piyasi // 13 // (97) sIsaghaDIniggAlaM jaM niduhasI duguMchasI jaM c| taM ceva rAgaratto mUDho aimucchio piyasi // 14 // (98) pUiyasIsakavAlaM pUiyanAsaM ca pUhadehaM ca / pUiyachiDuvichiDu pUDa-11 yacammeNa ya pinaddhaM // 15 // (99) aMjaNaguNasuvisuddhaM pahANuvaNaguNehiM sukumAlaM / pupphummIsiyakesaM jaNei bAlassa taM rAga // 16 // (100)jaM sIsapUrautti ya pupphAI bhaNaMti mNdvinnaannaa| pupphAI ciya tAI sIsassa ya pUrayaM suNaha // 17 // (101) meo vasA ya rasiyA khele siMghANae ya chubha evaM / aha sIsapUrao bhe niyagasarIrammi sAhINo // 18 // (102) sA kira duppaDipUrA vacakuDI duppayA navacchiddA / ukkaDagaMdhavilittA bAlajaNo aimucchiyaM giddho // 19 // (103) jaM pemarAgaratto avayAseUNa gUDhamuttoli / daMtamalacikaNaMgaM| sIsaghaDIkajiyaM piyasi // 20 // (104) daMtamusalesu gahaNaM gayANa maMse ya sasayamIyANaM / vAlesuM cama UNGACAS.ACCABBAGALE dIpa anukrama [109-133] ~83~ Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [17] + ||ee -112|| dIpa anukrama [109 -133] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [ 17...]/ gAthA ||88-112|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra- [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNiH vaM. vai. pra. // 41 // Jass Education rINaM cammana he dIviyANaM ca // 21 // (105) pUyakAe ya ihaM cavaNamuhe nicakAlavIsattho / Aikkhasu zarIravizesambhAvaM kimmi'si giddho tumaM mUDha ! // 22 // (106) daMtAvi akajjakarA vAlAviva vahumANa bIbhacchA / 4 pAsundaratA cammaMpi ya bIbhacchaM bhaNa kiM tasi taM gao rAgaM ? // 23 // (107) siMbhe pitte mutte gRhami ya vasAi daMta-gA. 85kuMDIsu / bhaNasu kimatthaM tujjhaM asuImi vivaDio rAgo ? // 24 // (108) jaMghaDiyAsu Uru paTTiyA 2112 taTTiyA kaDIpiTThI / kaDiyadviveDiyAI aTThArasa piTThiaTThINi // 25 // ( 109) do acchiaTTiyAI solasa gIvaTTiyA muNeyavA / piTTIpaTTiyAo vArasa kila paMmulI huMti // 26 // ( 110 ) adviyakaDhiNe sirahArubaMdhaNe maMsacammalevaMmi / viTThAkoTTAgAre ko baccagharovame rAgo ? // 27 // (111 ) jaha nAma vaccakUvo nicaM |bhiNibhiNabhaNatakAyakalI / kimiehiM sulusulAyai soehi ya pUiyaM vahai // 28 // (112) 'kiha tA0' he pUjyAH ! kathaM tAvat gRhakuDyAH strIdehasyetyarthaH 'aparitaMte0' aparitAntaiH- azrAntaiH parizramamagaNayadbhiH svakAryamUDhaiH svasvArtha moDhyagataiH kavi sahasraiH 'jaghaNaM' ti strIkaTeraprabhAgaM bhagarUpamityarthaH varNyate-vacana vistareNa vistAyete, kiMbhUtaM jaghanaM ? - 'azucivilaM' paramApavitraM vivaram, uktaM ca- "carmakhaNDaM sadAbhinnaM, apAnodgAravAsitam / tatra mUDhAH kSayaM yAnti, prANairapi dhanairapi // 1 // " tatra prANaiH satyasyAdayaH kSayaM gatAH dhanairdhammillAdayaH iti ||4|| 'rAge0 ' he ziSya ! rAgeNa- tIvrakAmarAgeNa na jAnanti hRdaye cazabdAdanyeSAM na kathayanti varAkAH- tapasvinaH kalamalasya - apa vitramalasya nirdhamanaM khAlU iti 'tA NaM'ti 'NaM' vAkyAlaGkAre tat jaghanaM 'pariNadati' tti paramaviSayAsaktA varNayanti, Fur Prate & Pomonal Use Only ~ 84~ // 41 // janelibrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------- mUlaM [17...]/gAthA ||88-112|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata IP *1515 -112|| katham !-vakAra ivArthe, ivotprekSate, phulaM-praphulaM vikasitamityarthaH nIlotpalavanaM-indIvarakAnanam // 5 // 'kittiya kiyanmAtraM-kiyatpramANaM 'vannetti varNayAmi zarIre-vapuSi, kiMbhUte ?-amedhyaM pracuramasminnityamedhyamaye-gUthAtmaka ityarthaH, varcaskasaGghAte-paramApavitraviSThAsamUhe 'virAgamUle'tti viruddhorAgaH virAgaH manojarAga ityarthaH tasya mUlaM-kAraNaM 4 *kAmAsaktAnAmaGgAravatIrUpadarzane candrapradyotanasyeva, yadvA vigato-gato rAgo-manmathabhAvo yasmAtsa virAgaH vairAgya-| sAmityarthaH tasya mUlaM-kAraNaM, kASThazreSTheriva (zreSThina iva) tasmin virAgamUle hu yasmAdevaM tasmAdAgo na karttavyaH / sthUlabhadravajrasvAmijambUsvAmyAdivat // 6||'kimi0' kRmikulazatasaGkIrNe 'asuimacukkhe'tti azucike-apavi tramalavyApte acukSe-azuddhe sarvathA pavitrIkartumazakyatvAt , azAzvate kSaNaM kSaNaM prati vinazvaratvAt , asAre-sAravasArjite 'seyamalapacaDamiti durgandhasvedamalacigacigAyamAne, evaMvidhe zarIre he jIvAH! yUyaM nirveda-vairAgyaM bajata-IA gacchata, vikramayazonRpasyeveti // 7 // 'daMtama0' dantamalakarNamalagUthakasiMghAnamale cazabdaH zarIragatAnekaprakAra-4 malagrahaNasUcanArthaH lAlAmalabahule etAdRze bIbhatse-jugupsanIye sarvathA ninye vapuSi ko raagH||8||'ko saDa dehe-zarIre kaH abhilASaH-vAJchA ?, kiMbhUte ?-zaTanapatanavikiraNavidhvaMsanacyavanamaraNadharma, tatra zaTanaM kuSThAdinA'Gga-2 lyAdeH patanaM bAhAdeH khaDgacchedAdinA vikiraNaM-vinazvaratvaM vidhvaMsanaM-rogajvarAdinA jarjarIkaraNaM cyavanaM-hastapAdAderdezakSayaH maraNaM-sarvathA kSayaH, punaH kiMbhUte ?-kuthitakaThinakASThabhUte-vinaSTakarkazadArutulye ||9||'kaagsu0 dehe ko / rAgaH ?, kiMbhUte ?-kAkazvAnayoH-ghUkAribhaSaNayoH bhakSye-khAdye kRmikulabhakke ca vyAdhibhakke ca matsyabhakte ca kvacinmaccu-2 %8 % dIpa anukrama [109-133] A5 ~85~ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [17...]/gAthA ||88-112|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [17] -112 // taM. ve.pra. di bhattetti mRtyubhaktamiti zmazAnabhakte ||10||'asuii' azuci-sadA'vizuddhamamedhyapUrNa-viSTAbhUtaM kuNimakalevarakuDiM- zarIravize mAMsazarIrahaDDayohaM 'parisavaMti'tti parisravat-sarvato galat , AgantukasaMsthApita-mAtApitroH zoNitapudgalainiSpAditaM pAsundaratA navacchidraM-navarandhropetamazAzvataM-asthiraM evaMvidhaM vapustvaM jAnauhIti // 11 // 'picchasi' 'juvaNitthIe'tti yauvana- | gA.85striyAH-taruNyAH mukhaM-tuNDaM tvaM pazyasi nandiSeNaziSya 1 arhannaka 2 sthUlabhadrasatIrthyakazvat , kiMbhUtaM ?-satilaka- 112 sapuNI savizeSa-kuGkamakajjalAdivizeSasahitaM, kena saha ?-rAgeNa-tAmbUlAdirAgavatA'dhareNa-oSThena saha sakaTAkSa-ardha-15 / vIkSaNasahitaM savikAraM-dhUceSTAsahitaM, yathA tapasvinAmapi manmathavikArajanakaM, tarale-capale kAkalocanavat akSiNI yatra tattaralAkSi iti // 12 // 'piccha0' evaM tvaM bahirmuSTa-bahirbhAgamaThAritaM pazyasi-sarAgadRSTyA'valokayasi, na pazyasi-13 andhavanna vilokayasi 'ujjara'ti madhyagataM kalimalaM-apavitraM yadvA na pazyasi kalimalasya-apavitrasya 'ujjati nija-15 raNaM mohena-ratimohodayena nRtyan-bhUtAveSTita iva ceSTAM kurvan 'sIsaghaDIkaMjiyaM piyasitti mastakaghaTIrasamapavitraM * pibasi-pAnaM karoSi cumbanAdiprakAreNeti ||13||'siis.' mastakodbhavApavitrarasaM yanniSThIvayasi-thUtkaroSi jugupsase-kutsAM / 6 karopItyarthaH yacca tvaM tadeva 'rAgaratto' viSayAsaktaH mUDho-mahAmohaM gataH atimUrSichataH-tIvragRddhiM gataH pibasi // 14 // 'pUiya' pUtikazIrSakapAla-dugandhimastakakaparaM pUtikanAsaM-apavitranAsikaM pUtidehaM-durgandhigAtraM pUtikacchidravivRddhaM // 42 // apavitralaghuvivaravRddhavivaraM pUtikacarmaNA-azubhAjinena pinaddhaM-niyantritam // 15 // 'aMjaNa' aJjanaguNasuvizuddha-13 tatrAJjanaM-locane kajjalaM guNA-nADakagophaNakarAkhaDikAdayaH taiH suSTu vizuddha-atyartha zobhAyamAnaM snAnodvartanaguNaiH | dIpa anukrama [109-133] A lainesibraryana ~86~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------- mUlaM [17...]/gAthA ||88-112|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata IP ACCASALA -112|| sukumAlaM tatra snAnamanekadhA kSAlanamudvarttanaM-piSTikAdinA malottAraNaM guNAH-dhUpanAdiprakArAH yadvA snAnodvartanAbhyAM guNAstamadutvaM gataM, puSponmizritakeza-anekakusumavAsitakuntalaM-evaMvidhaM tanmukhaM mastakaM zarIraM vA bAlasya-manmathaka-12 kaizabANaviddhatvena gatasadasadviveka(sya)vikalasya janayati-utpAdayati rAga-manmathapAravazya yena gurvAdikamapi na gaNayati. nandiSeNA''SADhabhUtimunyAdivat // 16 // 'jaM sI' mandavijJAnA-manmathagrahaprathilIkRtAH 'ja'ti yAni puSpANi-| zAkusumAni zIrSapUraka-mastakAbharaNamiti bhaNaMti' kathayanti puSpANyeva tAni zIrSasya pUraka zRNuta yUyamiti // 17 // 'meuva' medaH-asthikRt vasA-visnasA cazabdo'nekazarIrAntargatAvayavagrahaNArthaH rasikA-traNAdyutpannA 'khele'tti | kaNThamukhazleSmA 'siMghANae yatti nAsikAzleSmA 'eyaMti etanmedAdikaM 'chubha'tti kSupadhvaM-mastake prakSepayata atha zIrSapUrako 'bhe' bhavatAM nijakazarIre svAdhInaH-svAyatto vartate // 18 // 'sA kira' sA varcaskakuTI-viSThAkuTIrikA | kira'tti nizcayena duSpratipUrA pUrayitumazakyetyarthaH, kiMbhUtA ?-dvipadA navacchidrA, utkaTagandhaviliptA-tIvradurgandha4 vyAptA, evaMvidhA zarIrakuTI vartate, tAM ca vAlajano-mUrkhalokaH atimUJchitaM yathA syAt tathA gRddho-lampaTatvaM gataH // 19 // kathaM gRddha ityAha-jaM pema0' yasmAt premarAgarakta:-kAmarAgagrathilIkRto lokaH 'avayAseUNa'tti avakAzya-12 prakAzya-prakaTIkRtyarthaH 'gUDhamuttoliM'ti apavitraM rAmAbhagaM puMzcihna vA jugupsanIyaM, dantAnAM mala:-pippikA dantama lastena saha 'cikkaNaMgaM' cikaNAGga-cigacigAyamAnamaGgaM-zarIramAlijaya ca zIrSaghaTIkAJjikaM-kapAlakaparakhaTTarasaM cumbale. nAdiprakAreNa 'piyasitti pibasi, atRptavat dhuMTayasi // 20 // 'daMtamu gajAnAM dantamuzaleSu 'gahaNaM ti grahaNaM dIpa anukrama [109-133] R IA-- taM. .pra.8 Lt L- ~87~ Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ---------------- mUlaM [17..../gAthA ||88-112|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM vai. pra. // 43 // -112 // AdAnaM lokAnAM vartate mAMse cazabdAt snasAzRGgAdau zazakamRgANAM grahaNaM varttate, camarINAM vAleSu grahaNaM, dvIpikAnAM- zarIravizelacitrakavyAghrAdInAM carmanakheSu grahaNaM, cazabdAdanekatirazcAmavayavagrahaNaM vartate / ko bhAvaH?-yathA gajAdInAM tirazcAM dantAdikaM pAsundaratA sarveSAM bhogAya bhavati tathA manuSyAvayavo na bhogAya bhavati pazcAdataH kathyate'nenAdau jinadharmo vidheya iti ||21||'phaagaa . 85iha pUtikakAye-apavitravapuSi cyavanamukhe-maraNasammukhe nityakAlavizvastaH-sadA vizvAsaM gataH 'Aikkhasu0'AkhyAhi-ga 112 kathaya sadbhAva-hArda 'kimhi'sitti kasmAdasi gRddhastvaM mUDho-mUrkhaH, yadvA he mUDha !-mUrkha brhmdttdshmukhaadivt||22|| daMtA0'dantA apyakAryakarAvAlA api vivardhamAnAH sarpavad bIbhatsA bhayaGkarAH cApi bIbhatsaM bhaNa-kathaya kiM 'tasiti sAtasmin zarIre 'tamiti tvaM rAgaM gataH // 23 // 'siMbhetti0 kaphe pitte-mAyuSi mUtre-prasravaNe gUthe-viSThAyAM 'vasAi'tti, |vasAyAM snasAyAM 'daMtakuMDIsutti haDabhAjane, yadvA'nusvAro'lAkSaNikaH dantakuDyAM, yadvA 'daMtakuMDIsutti daMSTrAsu |3|| bhaNa-kathaya kimartha tavAzucAvapi vardhito rAgaH ? // 24 // 'jaMgha.' 'jaMghaTTiyAsu UrU'tti jAsthikayo-| | rUrU pratiSThitau 'paiTTiyA taTTiyA kaDIpiTThI'tti atrAyaM padasambandhaH-tayorUvoH sthitA tatsthitA kaTiH-zrI-| jANibhavati, kaTyAM pratiSThitA sthitA 'piTThI'tti pRSThirbhavati kathyasthiveSTitAnyaSTAdaza 18 pRSThyasthIni bhavanti |zarIre iti // 25 // 'do adve akSyasthinI bhavataH, poDaza grIvAsthIni jJAtavyAni, pRSThipratiSThitAH dvAdaza // 43 // kileti prasiddha paMzulyo bhavanti // 26 // 'aTThiya0' asthibhiH 'kaDhiNe' kaThine'sthikaThine yadvA-kaThinAnyasthikAni | yatra tattathA tasmin , zirAstrasAnAM lamvitarANAM bandhanaM yatra tattathA tasmin , mAMsacarmalepe viSThAkoSThAgAre-varcaskagRhopame dIpa anukrama [109-133] ~88~ Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------------- mUlaM [17...]/gAthA ||88-112|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [17] -112|| kalevare he jIva! tava ko rAgaH? // 27 // 'jaha' yatheti dRSTAntopadarzane nAmeti komalAmantraNe sambhAvane vA 'vaccakU- votti varcaskakRpo viSThAbhRtakapo bhavati, kiMbhUtaH?-'bhiNibhiNI'tti zabda bhaNaMta'tti bhaNatAM-bhRzaM kathayatAM kAkAnA ra kaliH-vAyasAnAM saGgrAmo yatra sa bhiNibhiNibhaNatkAkakaliH, kRmikaiH-viSThAnIlaMgubhiH sulusuletyevaMzabdaM karotItisulusulAyate, srotobhizca-rellakaiH pUtika-paramadurgandhaM vahati-sravatItyarthaH viSThAkUpaH, tathedamapi zarIraM jJAtavyaM mRtAvasthAyAM rogAdyavasthAyAM veti // 28 // atha zarIrasya zavAvasthAM darzayati gAthAtrayeNa| udviyanayaNaM khagamuhavikaTTiyaM vippainnabAhulayaM / aMtavikaTTiyamAlaM sIsaghaDIpAgaDIghoraM // 29 // (113) |bhiNibhiNibhaNaMtasaI visappiyaM sulmuliNtmNsoddN| misimisimisaMtakimiya thivithividhiviaMtabI-15 bhacchaM // 30 // (114) pAgaDiyapaMmulIyaM vigarAlaM sukkasaMdhisaMghAyaM / paDiyaM niceyaNayaM sarIrameyArisaM jANa // 31 // (115) vacAu asuitaraM navahiM soehiM parigalaMtehiM / AmagamallagarUve nidheyaM baccaha sarIre // 32 // (116) do hatthA do pAyA sIsaM uccaMpiyaM kabaMdhami / kalamalakoDAgAraM parivahasi dayAdayaM vaccaM // 33 // (117) taM ca kira rUvavaMtaM varcataM rAyamaggamoiNNaM / paragaMdhehiM sugaMdhaya mannato appaNo gaMdhaM // 34 // (118) pADalacaMpayamalliyaagaruyacandaNaturukkavAmIsaM / gaMdhaM samoyaraMtaM manato appaNo gaMdhaM // 35 // (119) suhavAsasurahigaMdhaM vAyasuhaM agarugaMdhiyaM aMgaM / kesA pahANasugaMdhA kayarote appaNo gaMdho? // 36 / / (120) acchi-| |malo kannamalo khelo siMghANaoya pUo a| asuImuttapurIso eso te appaNo gaMdho // 37 // (121) (sUtraM 18) dIpa anukrama [109-133] zarIrasya zava-avasthAM darzayate ~89~ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------- mUlaM [18]/gAthA ||113-121|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [18] 113. -121|| taM. vai. pra.18 udibhiNi pAga' uddhRte-niSkAsite kAkAdibhinayane-locane yasya yasmin yasmAdvA taduddhRtanayanaM, khaga-1 zabazarI |rayoH svamukhaiH-vihagatuNDaiH 'vikaTTiyaMti vikarttitaM-vizeSeNa sthAne sthAne pATitaM khagamukhavikartitaM, viprakINoM-avakINoMdra 44 // viralAvityarthaH 'yAlaya'ti bAhU-praveSTau yasya zavasya tad viprakIrNabAhu 'aMtavikaTTiyamAlaM'ti vikarSitAntramAlaM| rUpaM gA. zRgAlAdibhiriti 'sIsaghaDIpAgaDI'tti prakaTayA zIrSaghaTikayA-tumbalikayA ghoraM-raudraM // 29 // 'bhiNi' 'bhiNi 113-121 bhiNibhaNaMta'tti dhAtUnAmanekArthatvAdutpadyamAnaH zabdo yatra tat bhiNibhiNabhaNacchabdaM makSikAdibhirgaNagaNAyamAna sU.18 mityarthaH, visarpad-aGgAdizithilatvena vistAraM vrajat 'sulusuliMtamaMsoDaMti sulusulAyamAnAsapuTaM 'misimisimisaM takimiyati misimisitti-misantaH zabdaM kurvantaH kRmayo yatra tat misimisimisatkRmika 'thividhivithiviaMta-18 tabIbhacchaMti chavachabAyamAnairanvIbhatsaM-raudramityarthaH // 30 // 'paga' prakaTitA:-prakaTatvaM prAptAH pAMzulikA yatra tatprakaTitapAMzulika, vikarAla-bhayotpAdaka, zuSkAzca tAH sandhayazca zuSkasandhayastAsAM saGghAtaH-samudAyo yatra tacchu-11 kasandhisahAta, patitaM gartAdau nizcetanaka-caitanyavivarjitaM zarIraM-vapuH etAdRzaM-pUrvoktadharmayuktaM tvaM 'jANa'tti 5 jAnIhi, 'jANe' iti pAThe tu nizcetanakaM zarIramahamIdRzaM jAnAmIti // 1 // 'vaccAu0' navabhiH srotobhiH pariga-15 ladbhiH varcaskAt-gUthAt azucitaraM-apavitratamaM 'AmagamallagarUve'tti apakkazarAvatulye zarIre nirveda-vairAgyaM | jata, viSNuzrIzarIre vikramayazorAjasyeva // 32 // 'do hatthA dve haste dve pAde 'sIsaM ucaMpiyaMti zIrSamut-prA-18|| balyena campitaM yatra tacchIparpoccampitaM tasmin , yadvA-zIrSaNot-prAbalyena campitaM-AkramitaM yattat tathA tasmin ,prAkRtatvAda MODMROSCARSACH dIpa anukrama [134-142] // 44 // JHNEditutio- mil ~ 90 ~ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM [18]/gAthA ||113-121|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka [18] PARSANELSCREAST ||113-121|| hai nusvAraH, kalamalakoSThAgAre evaMvidhe kabandhe 'duyAdurya'ti zIghraM zIghraM kiM varcaskaM parivahasi tvamiti, atra yathAyogaM vibha-hai zaktipariNAmo jJeya iti ||3||'tN ca ki0' ca punastaccharIraM 'kiratti sambhAvanAyAM rUpavat prajat rAjamArga 'oinnati prApta, tatra paragandhaiH-pATalacampakAdibhiH sugandhakaM jAtaM, tatra ca tvamAtmano gandhaM 'mannato'tti jAnan harSayasIti // 34 // paragandhaM darzayati-'pADa' pATalacampakamallikA'gurukacandanaturuSkamizraM vA-athavA mizra-saMyogotpannaM yakSakardamAdikaM| gaMdhaM kastUryAdikaM kiM bhUtaM?-'samoyaraMta'ti sarvato vistarat, evaMvidhaM paragandhamAtmano gandhamiti 'mannatotti jAnan harSayasIti // 35 // 'suhavA.' zubhavAsaiH-sundaracUrNaiH surabhigandho-suSTugandho yatra tat zubhavAsasurabhigandhaM vAtaiH zItalAdibhiH sukhaM zubhaM vA yatra tat vAtasurkha, agurugandho dhUpanAdiprakAreNa jAto'syeti agurugandhi, tat hai evaMvidhaM ajhaMgAtraM vartate 'kesA pahANasugaMdha'tti ye ca kezA:-kacAste snAnena-savanena sugandhA varttante, atha kathaya tvaM katara:-katamaste-tava Atmano gandha iti ? // 36 // AtmagandhaM darzayati yathA-'acchi0' akSimalo-dUSikAdiH karNamalaH zleSmA-kaNThamukhazleSmA 'siMghANautti nAsikAzleSmA cazabdAdanyo'pi jihvAmalaguhyamalakakSAmalAdiH, kiMbhUtaH ?-'pUIo yatti pUtiko-durgandhastathA'zuci-sarvaprakArairazubhaM mUtrapurISaM-prasrAvagUthaM eSaH-anantaroktaste-tavAtmano gandhaH // 37 // atha vairAgyotpAdanArtha strIcaritraM darzayati, yathA jAo ciya imAo itthiyAo aNegehiM kaivarasahassehiM vivihapAsapaDibaddhehiM kAmarAgamohahiM vanniyAo tAo'vi erisAo, taMjahA-pagaivisamAo 1 piyavayaNavallarIo 2 kaiyavapemagiritaDIo 3 dIpa anukrama [134-142] K a jaibesitatiry.org atha strI-svarupam darzayate ~91~ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19] + |||121.|| dIpa anukrama [143] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [19] / gAthA || 121...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai. pra. // 45 // avarAhasahassagharaNIo 4 pabhavo sogassa 5 viNAso balassa 6 sUNA purisANaM 7 nAso lajjAe 8 saMkaro aviNayassa 9 nilayo niyaDINaM 10 khaNI varassa 11 sarIraM sogassa 12 bheo majjAyANaM 13 AsAo rAgassa 14 nilao duccariyANaM 15 mAIe saMmoho 16 khalaNA nANassa 17 calaNaM sIlassa 18 vigdho dhammassa 19 arI sAhUNaM 20 dUsaNaM AyArapattANaM 21 ArAmo kammarayassa 22 phaliho mukhamaggassa 23 bhavaNaM daridassa 24 aviyAo imAo AsIvisoviva kubiyAo 25 matta gao viva mayaNaparavasAo 26 vagdhIviva duhiyayAo 27 tacchannakRboviva appagAsahiyayAo 28 mAyAkA| rao viva uvayArasayabaMdhaNapauttIo 29 Ayariyasavidhapiva bahugijjhasanbhAvAo 30 phuMphuyAviva aMtodahaNasIlAo 31 naggayamaggo viva aNavadviyacitAo 32 aMto duvaNo viva kuhiyahiyayAo 33 kiNhasappoviva avissasaNijAo 34 saMghAroviva channamAyAo 35 saMjjhanbharAgociva muhuttarAgAo 36 samuddavIciviva calassabhAvAo 37 macchoviva duSpariyattaNasIlAo 38 vAnaroviva calacittAo 39 madhUvica nivisesAo 40 kAloviva niraNukaMpAo 41 varuNo viva pAsahatthAo 42 salilamiva ninnagAmiNIo 43 kivaNoviva untAnahatthAo 44 naraoviva uttAsaNijAo 45 kharoviva dussIlAo 46 duTTassoviva duddamAo 47 bAlo iva muhatahiyayAo 48 aMdhayAramiva duppavesAo 49 visavallIviva aNahilapaNijAo 50 duTTaggAhA iva vApI aNavagAhAo 51 ThANabhaTThoviva issaro appasaMsaNijAo 52 Fur Prate & Pomonal Use Only ~92~ strIsvarUpaM sU. 19 / / 45 / / jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19] * |||121.|| dIpa anukrama [143] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [19] / gAthA || 121...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra- [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: Jass Education I kiMpAgaphalamiva muhamahurAo 53 riktamuTThIviva bAlalobhaNijAo 54 maMsapesIgahaNamiva sovadavAoM 55 jaliyacuDilIviva amucyamANadahaNasI lAo 56 ariTThamiva dullaMghaNijjAo 57 kUTakarisAvaNo viva kAlavisaMvAyaNasIlAo 58 caMDasIloviva dukkharakkhiyAo 59 ahavisAo 60 durguchiyAo 61 duruvacA| rAo 62 agaMbhIrAo 63 avissasaNijAo 64 aNavatthiyAo 65 dukkharakkhiyAo 66 dukkhapAliyAo 67 araikarAo 68 kakkasAo 69 daDhaverAo 70 rUvasohaggamaomattAo 71 bhuyagagaikuDilahiyayAo 72 kaMtAragaTTANabhUyAo 73 kulasayaNamittabheyaNakArikAo 74 paradosaparagA siyAo 75 kayagdhAo 76 balasohiyAo 77 egaMtaharaNakolAo 79 caMcalAo 79 johabhaMDovarAgo viva maharAgavirAgAo 80 aviyAI tAo aMtaraMgabhaMgasayaM 81 arajjuo pAso 82 adAruyA aDavI 83 aNalassa nilao 84 aikkhA beyaraNI 85 aNAmiyA vAhI 86 aviogo vippalAo 87 aru uvasago 88 rahavaMto cittavinbhamo 89 savaMgao dAho 90 aNagbhayA bajrAsaNI 91 asalilappavAho 92 samuharao 93 'jAo ciya imAo' ita Arabhya 'asiva chijjiDaM je' iti paryantaM gadyaM, yA eva imAH- vakSyamANAH striyaH anekaiH kavivarasahasraiH vividhapAzaprativaddhaiH kAmarAgamoha :- manmatharAgamUDhaiH 'vanniyAu'tti varNitAH zRGgArAdivarNanaprakAraNeti 'tAobi'tti tA api IdRzyaH- vakSyamANasvarUpA jJAtavyAH, tadyathA-'pagaivisamAo' ti prakRtyA svabhA vena viSamA vakrabhAvayuktAH, AvazyakokkapatimArikAdivat 1 'piya0' priyavacanavalaryaH- miSTavANImaJjaryaH jJAto. Fu Prate & Pemonal Use Only ~93~ jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: khIsvarUpaM sU. 19 [19] ||121. // taM. .pra. 1 jinapAlitajinarakSitopasargakAriNIratnadIpadevIvat 2 'kai.' kaitavapremagirinadyA, kuziSyakUlavAlukapAtikA- mAgadhikAgaNikAvat 3 'avarA0' aparAdhasahasragRharUpAH, brahmadattamAtRculanIvat 4 'pabhavo' ayaM strIrUpo vastu- // 46 // svabhAvaH prabhavaH-utpattisthAnaM, kasya ?-zokasya, sItAgamane rAmasyeva 5 'viNA0' vinAzo balasya-puruSabalasya, kSayahetutvAd, uktazca-"darzane harate cittaM, sparzane harate balam / saGgame harate vIrya, nArI pratyakSarAkSasI // 1 // " yadvA-5 divinAza:-kSayaH, kasya :-balasya-sainyasya kUNikastrIpadmAvatIvat 6 'sUNA0' puruSANAM zunA-vadhasthAnaM sUrIkAntA- rAjJIvat 7 nAzo lajjAyAH, lajjArahitatvAt , lakSmaNaprArthanakArikAsUrpaNakhAvat, yadvA lajjAnAzaH asyAH saGge puruSasya lajjAnAzo bhavati, govindadvijaputravat , yadvA nAzaH-kSayaH 'lajjAe'tti lajjAyAH-saMyamasyASADhabhUtiyatidAcAritrarajaluNTikAnaTaputrikAvat 8 'saMka0' zaMkaraH-avakaraH ukaraDo iti janoktiH, kasya ?-avinayasya, zvetAtabhalyAdipuruSANAM bhAryAvat 6'nila' nilayo-gRha, kAsAM ?-nikRtInAM-AntaradambhAnAmityarthaH,caNDapradyotapreSitAbhaya|kumAravazcikAvezyAvat 10 'khaNIti khaniH-AkaraH, kasya ?-vairasya, jamadagnitApasastrIreNukAvat 11 zarIraM zokasya | vIrakakAndavikakhIvanamAlAvat 12 bhedo-nAzaH maryAdAyAH-kularUpAyA zrIpatizreSThiputrIvat yadvA maryAdAyAH saMya-| malakSaNAyAH vinAzaH, ArdrakumArasaMyamasya ArdrakumArapUrvabhavastrIvat 13 'AsAu'tti AzAvAJchA rAgasya-kAmarAgasya taddhetukatvAt , yadvA AzrayaH-sthAnaM rAgasya, upalakSaNatvAt dveSasyApi, ArSatvAdAkAraH, yadvA A-Ipadapi a iti | nisvAdaH A asvAdaH, kasya !-rAgasyeti-dharmarAgasya 14 'nila' nilayo-gehaM, keSAM ?-duzcaritrANAM bhUyagamacaurabha LOCCASTLESSOCTORS dIpa anukrama [143] 46 // ~94~ Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19] + ||129.|| dIpa anukrama [143] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [19] / gAthA || 121...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: Jass Education ginIvIramatIvat 15 'mAI0' mAtRkAyAH samUhaH kamalazreSThisutApadminIvat 16 'kha0' skhalanA-khaNDanA jJAnasya - zrutajJAnAdeH upalakSaNAccAritrAdeH raNDAkuraNDAmuNDikAdibahuprasaGge tadabhAvatvAdana kakSullakavat 17 'cala0 calanaM zIlasya - brahmavratasya, brahmacAriNAM tasyAH saGge tanna tiSThatItibhAvaH 18 'viggho0 'tti vighnaH - antarAyaH dharmasyazrutacAritrAdeH 19 'ari0' ariH-nirdayo ripuH keSAM 1 - sAdhUnAM - mokSapathasAdhakAnAM, cAritraprANavinAzahetutvAt mahAnarakakArAgRhaprakSepakatvAcca kUlavAlukasya mAgadhikAvezyAvat 20 'dUSa0' dUSaNaM- kalaGkaH, keSAM ? - 'AyA0' brahmavratAdyAcAropapannAnAM 21 ArAmaH - kRtrimavanaM, kasya :-karmarajasaH - karmaparAgasya, yadvAkarma ca - niviDamohanIyAdi razca - kAmaH cazca cauraH karmaracaM tasyArAmo-vATikA 22 'phaliho'tti argalA yadvA jhaMpakaH mokSamArgasya- zivapathasya 23 bhavanaM gRhaM dAridryasya kRtapuNyakAzritavezyAvat 24 'avi yAo imAo'tti api ca imA vakSyamANAH striyaH evaMvidhAH bhavanti, 'AsIviso viva ku0' viyazabdo ivArthe, AzIviSavat-daMSTrAviSabhujaGgamavat kupitAH- kopaM gatAH bhavanti | 25 mattagaja - unmattamataMgaja iva madanaparavazA manmathavihvalA bhavanti, abhayArAjJAvat 26 'vagghI 0' vyAghrIvat duSTaha dayAH- duSTacittAH, pAlagopAlA paramAtAmahAlakSmIvat 27 'taNa0' tRNachannakUpa iva-tRNasamUhAcchAditAndhuvat aprakA zahRdayAH, zatakazrAvakabhAryArevatIvat 28 'mAyA' mAyAkAraka iva-paravaJcakamRgAdibandhaka ivopacArazatena bandhanazatapra yonayaH, tatropacArazatAni - aupacArikavacana ceSTAdizatAni bandhanAni rajjusnehAdibandhanazatAnIva teSAM 'pauntIDa 'tikarnyaH 28 'Ayari0' atrApi vivazabda ivArthe, AcArya savidhamiva-anuyogakRtsamIpamiva bahubhiH - anekaprakArairane Pre & Pomonal Use Only ~ 95~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: taM. vai.pra. 6-2-96 // 47 // ||121. // kapuruSarvA grAhyaH-grahItuM zakyaH yadvA''rSatvAt 'agiA 'tti agrAhyaH sarvathA grahItumazakyaH sadbhAvaH-AntaracittAbhi- strIsvarUpaM & prAyo yAsa tAH bahugrAhyasadbhAvAH bahuagrAhyasadbhAvA vA 29 'phuphu'phukaH-karISAgniH kou itijanoktistadvat | | anto dahanazIlAH puruSANAmanto duHkhAgnijvAlanAt , uktaza-"putrazca mUoM vidhavA ca kanyA, zaThaM ca mitraM capalaM kalatram / vilAsakAle'pi daridratA ca, vinA'gninA paJca dahanti deham // 1 // " 30 'nagga' viSamaparvatamArgavat anavasthitacittAH naikatrasthApitAntaHkaraNA ityarthaH, anaGgasenasuvarNakArajIvastrIvat, yadvA nagnakamAgavat-jinakalpipantha-IC vat naikatracittAH yadvA nagnakamArgavat-bhUtAveSTitAcAravat naikatracittAH 31 aMtodu0' antarduSTatraNavat kuthitahRdayAH, tilabhaTonmattarAmAvat 32 'kiNha' kRSNasarpavat 'avi0' vizvAsaM kartumayogyA ityarthaH 33 'saMghA.' saMhAravat-| bahujantukSayavat 'channamAyA0' pracchannamAtRkAH 34 'saMjha0' sandhyAbharAgavat muhUrtarAgAH tathAvidhaduSTavezyAvat 35 'samuda0' samudravIcivat-sAgarataraGgavat calasvabhAvA:-caJcalasvAbhiprAyAH 36 'maccho' matsyavat duSparivattenazIlAH | |mahatA kaSTena parivartanaM-pazcAd vAlayituM zIlaM-svabhAvo yAsa tAstathA 37 'vAna' vAnaravat calacittA:-caJcalAbhila prAyAH 38 'maccuvi0' mRtyuvat-maraNavat nirvizeSAH-vizeSavarjitAH 39 'kAlo'tti durbhikSakAlaH ekAntaduSSamA-8 kAlo vA yadvA lokoktau duSTasarpaH tadvanniranukampAH-dayAMzavarjitAH, kIrtidhararAjabhAryAsukosalajananIvat 40 // 47 // 'varu0' varuNavat pAzahastAH puruSANAmAliGganAdibhiH kAmapAzabandhanahetuhastatvAt 41 'salila' salilamiva& jalamiva prAyo nIcagAminyaH svakAntanRpanadIprakSepikAdhamapaGgukAmukIrAjJIvat 42 'kiva0' kRpaNavat uttA %20-67-62-60-56-- dIpa anukrama [143] 0-%% NEucational ~96~ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: C [19]] ||121. // nahastAH sarvebhyo mAtApitRvandhukuTumbAdibhyo vivAhAdAvAdAnahetutvAt 43 'narau0' narakavat upAsanIyAH,duSTakarmakAritvAt mahAbhayaGkarAH lakSaNAsAdhvIjIvavezyAdAsIghAtikAkulaputrabhAryAvat 44 'kharo' khrvt-visstthaabhksskgrdbhvt| duHzIlA:-duSTAcArAH, nirlajatvena yatra tatra grAmanagarAraNyamArgakSetragRhopAzrayacaityagRhaga vATikAdau puruSANAM vAJchAkAritvAt , tathAvidhavezyAduSTadAsIraNDikAmuNDikAdInAmiva 45 'duhasso' duSTAzvavat-kulakSaNaghoTakavat durdamAH / sarvaprakArairnirlajIkRtAH, api-punaH puruSasaMyoge svakAmAbhiprAyakarSaNahetutvAt 46 'bAloM' vAlavat-zizuvat muhUrtahRdayAH, muhUrttAnantaraM prAyo'nyatra rAgadhArakatvAt, kapilabrAhmaNAsaktadAsIvat 47 'aMdhakA0' kRSNabhUteSTAdibhavamandhakAraM aruNavarasamudrodbhavatamaskArya vA tadvad duSpravezA mAyAmahAndhakAragahanatvena devAnAmapi duSpravezatvAt 48 'visa viSavallIvat-hAlAhalaviSalatAvat 'aNa' anAzrayaNIyAH-sarvathA saGgAdikanumayogyAH, tatkAlaprANaprayANahetukhAt parvatakarAjJo naMdaputrIviSakanyAvat 49 'TTa' duSTagrAhA-nirdayamahAmakarAdijalajantusevitavApIvat anavagA-la hyAH-mahatA kaSTenApi apravezayogyAH sudarzanazreSThivat 5. 'ThANa' sthAnabhraSTaH Izvaro-grAmanagarAdinAyakastadvat yadvA sthAnaM-cAritragurukulavAsAdikaM tasmAt bhraSTaH IzvaraH-cAritranAyakaH sAdhurityarthaH tadvat , yadvA sthAnasiddhAntavyAkhyAnarUpaM tasmAt bhraSTaH, utsUtraprarUpaNena, Izvaro-gaNanAyaka AcArya ityarthaH tadvat, yadvA sthAnabhraSTo-duSTA-15 cAre rakta ityarthaH, IzvaraH-satyakIvidyAdharastadvata, aprazaMsanIyAH-sAdhujanaiHprazaMsAM karnu yogyA netyarthaH 51 kiMpAga kiMpAkaphalamiva-viSavRkSaphalamiva mukhe-Adau madhurAH mahAkAmarasotpAdakAH paraM pazcAdvipAkadAruNAH brahmadattacakri dIpa anukrama [143] ~97~ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) --------------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: // 48 // [19 ||121. // taM. vai.pra.14vat 52 'rittamuTThI' rikkamuSTivat-polakamuSTivat bAlalobhanIyAH-avyaktajanabholanayogyAH valkalacIritApasavat 53 'maMsa' mAMsapesIgrahaNamiva sopadravAH, yathA kenApi sAmAnyapakSiNA kutazcitsthAnAt mAMsapesI prAptA tasyAnya- II duSTapakSikRtAH aneke zarIrapIDAkAriNa upadravA bhavanti tathA rAmAgrahaNe'neke ihabhave parabhave ca dAruNA upadravA| jAyante, yadvA yathA matsyAnAM mAMsapesIgrahaNaM sopadravaM tathA narANAmapi strIgrahaNamityarthaH 54 'jali.' amuzcantIatyajyamAnA 'jaliyacuDilIviva' pradIptatRNapUlikeva 'dahanasIlA' jvAlanasvabhAvA 55 'ari0' ariSThamiva nibiDapApamiva durlakanIyAH 56 kUDa' kUTakArSApaNa iva asatyanANakavizeSa iva kAlavisaMvAdanazIlA:-kAlavighaTanasvabhAvAH akAlacAriNya ityarthaH 57 'caMDa' caNDazIla iva-tIvakopIva duHkharakSitAH 58 'ativisAtti ativiSAdAH dAruNaviSAdahetutvAt , yadvA 'atIti atikrAnto gato'kAryakaraNe viSAdaH-khedo yAsAM tAstathA, yadvA atIti-bhRzaM viSaM ativiSa ativiSa A-samantAt dadati puruSANAM sUrIkAntAvat yAstAH ativiSAdA, yaddhA atIti bhRzaM vIti nAnAvidhaH svAdo-viSayalAmpavyaM yAsAM tA ativisvAdAH, athavA ativiSayAt-prabalapaJcendriyalAmpaTyAt SaSThI narakabhUmi yAvat susaDhamAtRvat gacchanti yAstA ativiSayagAH, prAkRtatvAdyakAralope sandhiH, yadvA svendriyaviSayAprAptI ativiSAdaH-tIvrakhedo yAsAM tAH ativiSAdAH, yadvA atikopAt ativirSatIvraviSamadanti-bhakSayantIti ativiSAdA iti, yadvA ativRSa-tInaM puNyaM yeSAM te ativRSA-munayasteSAmA-samantAt vasatyanto bahizca 'kAyate' yamAyate yama ivAcarati cAritramANakarSaNatvena yAstA ativRSAkAra, yadvA-'kAyaMti' agna 256456456456254456-1569OM * * dIpa anukrama [143] * rill // 48 // * * ~ 98~ Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-8), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 5256k [19]] ||121. // yanti samitigRhajvAlanena yAstA ativRSAkAH, yadvA-lokAnAmativRSe-tIvrapuNyadhane A-bhRzaM cAyaMti-caura ivAcaranti yAstA ativRSAcAH 59 'duguM0' jugupsanIyA jugupsAM karta yogyAH munInAM 60 'duru0' durupacArAH-duSTopa-18 cArAH-duSTopacArAnvitavacanAdivistAro yAsAM tAstathA 61 agaMbhIrAH-gAMbhIryAdiguNarahitAH 62 'avi.' avizvasanIyAvizvambhaM kartuM yogyA na 63 'aNa' anavasthitA, naikasmin puruSa tiSThantItyarthaH 64 duHkharakSitAH-kaSTena rakSaNayogyA yauvanAvasthAyAm 55 duHkhapAlitA-duHkhena pAlayituM zakyAH bAlAvasthAyAm 66 aratikarA-udvegajanakAH 6712 karkazA:-iha paratra ca karkazaduHkhotpAdakatvAt 68 dRDhavairAH-iha paratra ca dAruNavairakAraNatvAt 69 rUpasaubhAgyamadonmattAH, tatra rUpa-cArvAkRtiH saubhAgyaM svakIrtizravaNAdirUpaM mado-manmathajagarvaH 70 'bhu0' bhujagagativat kuTilahRdayAH 71 'kaMtA' kAntAragatisthAnabhUtAH-kAntAre-duSTazvApadAkule mahAraNye gatizca-ekAkitvena gamanaM sthAnaM ca-ekAkitvena | vasanaM tayobhUtAH-tulyAH, dAruNamahAbhayotpAdakatvAt 72 'kula' kulasvajanamitrabhedanakArikA:-vaMzajJAtisuhRdvinAza-18 janikAH 73 'para' paradoSaprakAzikAH-anyadoSaprakaTakArikAH 74 'kaya' kRtaM-vastrAbharaNapAtrAdi pradattaM prantisarvathA nAzayantItyevaMzIlAH kRtaghnAH 75 'balasoM0' balaM-puruSavIrya prati saGge'saGge vA zodhayanti-gAlayantItyevaMzIlAH | balazodhikAH, yadvA balena-svasvAmarthyalakSaNena nizAdI jArapuruSAdInAM zodhikAH-tacchuddhikArikAH balazodhikAH | yaddhA bakyo ralayorakyAt varazodhikAH svecchayA pANigrahaNakAritvAt dhammillastrIvRndavat 76 'eka0' ekAnte-vijane | haraNaM netanyapuruSANAM viSayArthamekAntaharaNaM yadvA ekAnte-dUragrAmanagaradezAdI sva kuTumbAdijanarahite haraNa-tatra dIpa anukrama [143] ykSOCTORS SC-GOR-MS-OCT SCRECA-1-5-16 va.vai.pra.9 ~99~ Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: // 49 // [19] ||121. // OMOMOM55555 puruSANAM viSayArtha lAtvA gamanamityarthaH, tatra kolA:-vanazUkaratulyAH, yathA zUkaraH kamapi sAraM kandAdikaM bhakSyaM prApya vijane | strIsvarUpaM gatvA bhakSayati tathemAH 77 caJcalA:-capalAH 78 'joibhaMDovarAgo viva muharAgavirAgAo'tti jyotirbhANDo-18 sU.19 parAgavat-agnibhAjanasamIparAgavat mukharAgavirAgAH yathA'gnibhAjanasamIpaM mukhaM rAgavat bhavati ante virAga tathemAH yadvA 'joibhaMDo viva rAgAotti0' pAThe tu jyotirbhANDasyevoparAgAH, yathA jyotirbhANDaM-agnibhAjanaM upa-samIpe / | rAgavat bhavati tathemA vastrAdibhirupa-samIpe rAgavatyo bhavantItyarthaH 79 'avi yAiMti.' apicetyabhyuccaye 'AI'ti | 8 || vAkyAlaGkAre 'tAoM' tAH striyaH 'aMtaraM' antaraGgabhaGgazataM-abhyantaravighaTanazatamasyAH pakSapAte puruSasya parasparaM| | maitryAdivinAzahetutvAt, yadvA antaH-madhye 'raMga'ti puruSANAM brahmavratacAritrAdirAgastasya bhaGgazataM tasya vighnahetu-17 tvAt 80 aragjukaH pAzaH rajjukaM vinA bandhanamityarthaH 81 'adAruya'tti adArukA-kASThAdirahitA aTavI-kAntAraM, | yathA adArukA'TavI mRgatRSNAheturbhavati tathemAH yadvA kASThAdirahitA'TavI kadApi na jvalati tathemAH pApaM kRtvA na | jvalanti, na pazcAttApaM kurvantItyarthaH, vRSabhakalaGkadAtrIzrAvakabhAryAvat 82 'aNAla' na AlasyaM-anutsAho'nAlasyaM 81 tasya nilayaH, akAryAdI sAdaraM pravRttihetutvAt 83 'aikkha0 IkSa darzanAGkanayo'ritivacanAt anIkSyavaitaraNI-adRzyavaitaraNI paramAdhArmikavikurvitanarakanadI tatsaGge tadavAptihetutvAt ,atIkSNavaitaraNI vA 84 'aNA0' anAmiko-nAmarahito 'jAimabhaMDovagArovidha maharAgavirAgAo' ityapi pAThaH vyAgyA ca tatra jAtyabhANDopakAravat mukha raagviraagaa| yathA jAtibhANTakha upakArAlAvasare stutikaraNarUpo mukharAgo bhavati antazca virAgo-pAgAbhAvaH evaM khIjanasthApItibhAvaH, yuktazcArya pAThaH dIpa anukrama [143] ~ 100~ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: A [19]] ||121.3 // CRORESCRECOREAMGAROGRESHERE vyAdhiH-asAdhyarogaH iha paratra ca tatkAraNatvAt 85 'avio0' na vidyate viyogaH-putramitrAdiviraho yatra saH aviyogaH evaMvidho vipralApaH-paridevanaM 86 'aru0' aruk-rogarahitaH upasargaH, yadvA'patvAd vakAralope arUporUparahitaH upasargaH-upapAtaH 87 'raI' ratiH-kAmapriyA vidyate asyeti ratimAn kandarpo'yamiti cittabhramaH cittabhramakAraNatvAt , yadvA ratimAn-sukhadAyI manobhramo-manovikAraH 88 'sabaMga' sarvAGgaH-sarvazarIravyApI dAhaH 89 'aNabbhayA bajAsaNI'ti anadhakA-abhrakarahitA vajrAzaniH-vidyut , yadvA iyaM-strI 'asaNI'tti azaniH-vidyut, |kiMbhUtA-anabhrakA-AkAzarahitA megharahitA vA, punaH kiMbhUtA ?-vajrA-vajratulyetyarthaH, dAruNavipAkahetutvAt , 'apasUyA vajjAsaNI'ti pAThe aprasUtA-apatyajanmarahitA vajeti varyA-sundarAkArA evaMvidhA rAmA asaNIti-azaniHvidyut , bAlAnAM narakAdau dAruNadahanahetutvAt 'appasUyA vajAsuNI'tti pAThe tu aprasUtA-navayauvanA pariNItA apariNItA vA sAlaGkArA analaGkArA vA muNDA amuNDAvA evaMvidhA rAmA 'suNIti haDukilAzunIvat-maNDalIvat 'vaje ti |vA sarvathA sAdhubhirmokSakATibhiH brahmacAribhizca-caturthavratarakSAkATibhiH varjanIyetyarthaH kAyavAGmanobhiriti 90% "asali0' ajalapravAhaH 'asalilappalAvo'tti pAThAntaraM ajalaplAvaH-jalaM vinA relirityarthaH 91 'samuddara'tti samu vegaH kenApi dharjumazakyatvAt 'samara'tti pAThe tu samyak ardha yasmAt sa samardhaH, evaMvidhaH 'rau'tti vegaH paramasnehavatAM bAndhavAnAM parasparaM strIkalahe sati gRhAdyardhakaraNahetutvAt , bhadrAtibhadrAkhyo zreSThiputrAviva 92] dIpa anukrama [143] ~ 101~ Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM. vai. pra. mahAra mApasa viDApatI 50 // [19] ||121. // 15-45-423645645425645-4-525 | avi yAI tAsiM itthiyANaM aNegANi nAmanirutsANi purise kAmarAgapaDibaddhe nANAvihehiM uvAyasa-11 yasahassehiM vahabaMdhaNamANayaMti purisANaM no anno eriso arI asthitti nArIo, taMjahA-nArIsamA naranArIsvanarANaM arIo nArIo, nANAvihehiM kammehiM sippiyAIhiM purise mohaMtitti mahilAo, purise matte karaMtitti pamayAo, mahaMtaM kaliM jaNayaMtitti mahi liyAo, purise hAvabhAvamAIhiM ramaMtitti rAmAo, purise aMgANurAe karaMtitti aMgaNAo, nANAvihesu juddhabhaMDaNasaMgAmADavIsu muhANagiNhaNasIuNhadukkhakilesamAIsu purise lAlaMtitti lalaNAo, purise joganioehiM base ThAvaMtitti josiyAo, purise nANAvihehiM bhAvahiM vapaNaMtitti vaNiyAo, kAI pamattabhAvaM kAI paNayaM savinbhamaM kAI sasaI sAsiba | vavaharaMti kAI sattu roro iva kAI payaesu paNamaMti kAI uvaNaemu uvaNamaMti kAI kouyanamaMti kAI sukaDakkhanirikkhiehiM savilAsamahurehiM uvahasiehiM ubaggahiehiM uvasahehiM gurugadarisaNehiM bhUmilihaNavilihaNehiM ca AruhaNanattaNehiM ca vAlayauvagRhaNehiM ca aMguliphoDaNathaNapIlaNakaDitaDajA-18 yaNAhiM tajaNAhiM ca avi yAI tAo pAso va vavasi je paMkuba khuppi je macuca mari je agaNivAda Dahiu~ je asiba chijiuM je (sUtraM 19) 'avi yAIti pUrvavat 'tAsiM i0' tAsAmuktavakSyamANAnAM strINAmadhamAdhamAnAM dAsIkuraNDAdInAmanekAni-vividha-13 prakArANi nAmanirukkAni-nAmapadabhaJjanAni bhavaMti, 'purise' ityAdi yAvat 'nArI'tti 'nArIotti khaNDayati, dIpa anukrama [143] CRENCCRORSCROSS Malainesibraryana... ~ 102~ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: [19]] ||121.3 // HAMAKADCLARSASARA katham?-nA A arI iti, nA iti nAnAvidhairupAyazatasahasraH kAmarAgapratibaddhAn puruSAn vadhavandhanaM prati A itiANayaMti-prApayanti arIti puruSANAM ca nAnya IdRzaH ari:-zatruH astIti nAryaH, 'taMjaha'tti tatpUrvoktaM yatheti darzayati-'nArI' nArINAM samA na narANAmarayaH santIti nAryaH 1 nAnAvidhaiH karmabhiH-kRSivANijyAdibhiH zilpakAdAdibhizca-kumbhakAra 1 lohakAra 2 tantuvAya 3 citrakAra 4 nApita 5 vijJAnaH puruSAnmohayantIti-mohaM prApayantIti dhAtUnAmanekArthatvAt viDambayaMtItyarthaH iti mahilAH, yadvA nAnAvidhaiH karmabhiH-maithunasevAdibhiH zalyAdibhizca masta8 kAdau kavaryAdivijJAnaiH puruSAn-bAlanarAn mohayantIti-AtmasAtkurvantIti svasvArthapUraNAyeti mahilAH 2 'puri| puruSAn mattAn-unmattAn muktagurujanakajananIbAndhavabhaginImitrAdilajjAdIn kurvantIti pramadAH 3 mahAntaM kaliMrATiM janayanti-utpAdayantIti mahilikAH 4 'puri0' puruSAn hAvabhAvAdibhiH makAro'lAkSaNikaH ramayanti-krIDaya-1 |ntIti rAmAH, zrIariSThaneminA saha goviMdanitambinIvat, tatra hAvA:-kAmavikArAH bhAvA:-bhAvasUcakA abhi-| prAyAH AdizabdAt vilAsA netravikArAdayaH 5 'puri0' puruSAn, kiMbhUtAn ?-aGge-svazarIre payodharanitambajaghanasmarakUpikAdirUpe anurAgo yeSAM te anurAgAstAnaGgAnurAgAn kurvantItyaGganAH 6 'nANA' nAnAvidheSu | | yuddhabhaNDanasaGgrAmATavISu mudhArNagrahaNazItoSNaduHkhakkezAdiSu puruSAn lAlayanti-vividhaM kadarthayantIti lalanAH, tatra yuddhaM-muSTyAdinA parasparatADanaM, bhaNDanaM-vAkalahaH, saGghAmaH-kuntAdinA mahAjanasamakSakalahaH, aTavI-araNyaM tatra bhrAmaNA-| |dikArApaNena mudhA-niSphalaM RNaM-uddhArastatkArApaNena yadvA mudhA-niSphalaM 'aNa'miti zabdakaraNagAlyAdipradAna dIpa anukrama [143] J Enication ~ 103~ Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM [19]/gAthA ||121...|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: rUpaM sU.19 ||121. // ANSARASHARE tena 'giNhaNanti' kAmAturAdiprakAreNa puruSagrahaNaM tena zItena kopATopAt mAghamAsAdau vastroddAlanagRhabahiHkarSa- | vizeSato MNAdinA uSNena-svakAryakArApaNenAtapAdau bhrAmayanti duHkhenApatyAdibharaNAdipIDAdarzanena klezena-rAmAdvivyAdi-14 yoge sati parasparakalahotsAdanena, AdizabdAdanyairapyanAcArasevAdyanarthotpAdanaiH puruSAn pIDayantIti lalanAH 7 'puri |puruSAn yogAH-bAhyAH svavAkAyodbhavavyApArAH hAsyakaraNAGgavikSepAdayaH niyogAH-AntarAH svamanasi bhavAH kAmavi-| lakArAdayastoganiyogaH vaze-svavaze sthApayanti-rakSayantIti yoSitaH, yadvA puruSAn yoganiyogaH-kArmaNavazIkaraNAdina kAraiH svavaze sthApayantIti yoSitaH 'puri0' puruSAn nAnAvidhaiH bhAvaiH-abhiprAyavilAsAdibhirvarNayanti kAmoddIpanaguNAna* vistArayantIti vanitAH 9 'kAI pamattabhAvaM'ti kAzcit kAminyaH prakarSeNa mattabhAvaM-unmattabhAvaM vyavaharanti-pravarta-18 yanti puruSANAM pAtanAtha 'kAI' kozcit prakarSeNa janaM namratvaM-praNataM kurvanti, kiMbhUtaM ?-sahavibhrameNa-savilAsena vartate iyattatsavicamaM puruSANAM pAzabandhanArthaM 'kAI.' 'sasaI sAsiva vavaharaMti'tti kAzcit sazabdaM yathA syAttathA vyavaha ranti-svaceSTAM darzayantItyarthaH, ka iva ?-'sAsiba zvAsocchAsarogivat , puruSANAM snehabhAvotpAdanArtha, 'kAI' kAzcit |zatruvat pravarttayanti mAraNArtha marmasthAnagrahaNena, yadvA svabhAdInAM bhayotpAdanArthaM ripuvat pravarttayanti, 'roro iva kA kAzcitkAmatRSNAtRSitA rora iva-raGkaH iva raMkapuruSANAmapi pAdayoH pAdAn vA praNamanti-lagantItyarthaH, 'kaaii| kAzcidupanataiH nRtyaprakArairupanamanti sakalAGgAdidarzanArtha, 'kAI kou0' kAzcit kautukaM-vacananayanAdibhAvaM kRtvA-1 1 kAzcit secitA lAsaM praNayaM khehaM vyavaharanti puruSANAM pAzabandhanArtha ityapi / dIpa anukrama [143] ~ 104~ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19] * |||121.|| dIpa anukrama [143] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra -5 (mUlaM+avacUrNi:) mUlaM [19] / gAthA || 121...|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra- [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: Jass Education vidhAya namanti narANAM hAsyAdyutpAdanArtha, 'kAi' iti padamagre'pi yojyam 'sukaDanirikkhihiM'ti kAzcit sukaTAkSanirIkSitaiH- suSThunetravikAra nirIkSaNaiH bAlAn pAtayantIti zeSaH, 'savilAsamahurehiM 'ti savilAsAni ca-vilAsasahitAni madhurANi ca savilAsamadhurANi evaMvidhAni gItAni vacanAni ceti zeSastaiH kAzcit puruSAn mohayantIti, 'upahasiehi nti upahasitaiH kAzcit hAsyaceSTAkaraNaiH kAminAM hAsyamutpAdayantIti, 'uvaggahie hiM' ti upagRhitAni - | puruSasyAliGganaliGgagrahaNakaragrahaNAdIni taiH kAzcit narANAM svapremabhAvaM darzayantIti, 'ubasadehiM ti upazabdAni - suratAvasthAyAM valavalAyamAnAdIni pracchannasamIpazabdakaraNAni vA taiH kAzcit kAminAM kAmarAgaM prakaTayantIti, 'gurugadarisaNehiM tti gurukANi ca prauDhAni - payodharanitambAdIni sthUloccatvAt sundarANi vA yAni darzanAni ca - AkRtayastAni gurukadarzanAni tairdUrasthA eva kAzcit kAminaH svavaze kurvantIti 1 yadvA 'gu' iti guhyaprakAzanena puruSaM pAtayanti, yadvA gu-iti guruM svajanakabhartrAdikamapi vipratAryAkArye pravarttayanti, 'ru' iti rudanakaraNena puruSaM sasnehaM kurvanti 2 'ga0' iti svapiturgRhagamanAdiprastAve puruSamatyantaM rAgavantaM kurvantIti 3 'da' iti darzanena raktakRSNAdidantadarzanena kAmino mohayantIti 4 'ri' iti sambhASaNe re mAM muJca re ! mAM mA kadarthayetyAdikathanena kurAmAH puruSaM sakAmaM kurvantIti ArSatvAt 'ri' iti yadvA ari iti ratikalahe - are mayA saha mA kurUpahAsamityAdiratikalahakaraNena puruSaM krIDayantIti AryatvAt ari iti 5 'sa' iti anyoktazRGgAragItAdizabdakaraNena sAdhUnapi kAmAn kurvantIti 6 'Na' iti sakajjalasavikArasajalAbhyAM netrAbhyAM puruSaM sakAmaM svavazaM sagadgadaM svakAryakarttAramaparAdhamotAraM kurvantIti Pre & Pomonal Use Only ~ 105~ jainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19]/gAthA ||121...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ||121. // vai.pra.131gurugadarisaNehiM / 'bhUmilihaNavilihaNehiM ceti bhUmilikhanAni-bhUmau pAdAdinA'kSaralekhanAni vilikhanAni-vizeSato vizeSato hi rekhAsvastikAdikaraNAni taiH svaguhyaM puruSANAM jJApayanti iti bhUmi(lekhanavi)lekhanairiti cakArau atra samuccayAthoM 'AruhaNa- naariiruu52|| *naNehiM ca'tti AruhaNAni-vaMzAgrAdicaTanAni nartanAni-bhUmau nRtyakaraNAni teH AruhaNanatanaiH puruSAdikamAzcaryavantaM kurva-1 rUpaM jantIti, 'vAlayauvagRhaNehiMce ti bAlakAH-mUrkhAH kAmina ityarthaH teSAmupagRhanAni-pracchannarakSaNAdIni tai|lakopagU- sU. 19 |hanaiH kuraNDAH svakAmecchAM pUrayantIti, yadvA vAlakAH-kezakalApAsteSAmupagUhanAni-racanAsvacchavastrAcchAditAdIni taimanmathagrastAnadhamAdhamAn svavaze kRtvA balivaIvat vAhayantIti, cazabdAt kapivat bhrAmayanti, azvavArayanti zreNikabhAryAdhanazrIrAjJIvat, svArthAprAptau prANatyAgamapi kurvantIti, 'aMguli0' aGgulisphoTanAni-kaDikAkara-3 daNAni yadvA aGgalInAM parasparaM 'tADanAni' stanapIDanAni-karAbhyAM payodharacampanAni hastAbhyAM kucamardanAni vA kaTitaTayAtanAni-zroNibhAgapIDanAni karAbhyAM vakragatyA vA taiH kAminAM cittAnyAndolayantIti, 'tajjaNAhiM ceti tarjanAni-aGgalimastakatRNAdicAlanAni tairmanmathapIDAmutpAdayanti kAminAM, cazabdAdudbhaTanepathyakaraNairAbharaNazabdo-15 tpAdanaiH savilAsagatyA catuSpathAdau pravarttanairityAdyanekaprakArairnarAn bailatulyAn kurvantyataH saMyamArthibhiH sAdhubhirAsAM saGgastyAjyaH sarvathA sarvadaiva iti / tathA 'avi yAIti pUrvavat 'tAo pAso va vavasiuM je'iti 'je'itiprAkRtatvAt liGgavyatyayaH yAH kuraNDAdayaH striyaH santi jagati 'tAja'tti tAH puruSAn pAzavat-nAgapAzavAgurAdi-150 bandhanavat 'vavasituM' dhAtUnAmanekArthatvAt bandhituM vartante, iha parabhave narANAM bandhanakAraNatvAt , 'paMkucha khuppi-| CAUSESSIOSASNOSTISES* dIpa anukrama [143] ACANCIANS Jinnitution K m ~ 106~ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ------ mUlaM [19]/gAthA ||121...|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: 44 [19]] ||121.3 // uM je'tti 'tAu'tti agre'pyanuvartate, yAH kulaTAdayaH santi vizve tAH narAn paGkavat-agAdhAbahulasamudrAdikardamavat 'khuppiuM0' kSeptuM khUcayituM varttante, 'maccuca mari jetti yAH svairiNyAdayaH santi tAH narAn mRtyuvat-kRtAntavat 'matta' mAraNArthamityarthaH mArayituM pravartante, 'agaNiva Dahiu~ jetti yA jagati gaNikAdayaH santi tAH kAminaH agnivata dagdhu-jvAlayituM paribhramanti, 'asiva chijiuM jetti yAH taruNIparitrAjikAdayaH santi tAH kauTilyakaraNDAH sAdhUnapyasivat-khaDgavat chettuM-dvidhAkartumutsahante / atha strIvarNanaM padyena varNayati yathA___ asimasisAracchINaM kaMtArakavADacArayasamANaM / ghoraniuraMvakaMdaracalaMtavIbhacchabhAvANaM // 1 // (122) dAdosasayagAgarINaM ajasasayavisappamANahiyayANaM / kaiyavapannattIrNa tANaM annAyasIlANaM // 2 // (123) annaM rayaMti annaM ramaMti annassa diti ullAvaM / anno kaDaaMtario anno paDayaMtare Thavio // 3 // (124) 13/gaMgAe~ vAluyAe sAyare jalaM himavao ya parimANaM / uggassa tavassa gaI gambhuppattiM ca vilayAe // 4 // (125 ) sIhe kuDaMbuyArassa puddalaM kukkuhAIyaM asse / jANaMti buddhimaMtA mahilAhiyayaM na jANaMti 5 // (126) erisaguNajuttANaM tANaM kaiyatvasaMThiyamaNANaM / na hame vIsasiyavaM mahilANaM jIvalo-11 18 gami // 6 // (127) niddhannayaM ca khalayaM pupphehiM vivajiyaM va ArAmaM / nihuddhiyaM ca gheNuM loevi atidalliyaM piMDa // 7 // (128) jeNaMtareNaM nimisaMti loyaNA takkhaNaM ca vigasaMti / teNaMtarevi hiyayaM citta sahassAulaM hoI // 8 // (129) CALCCACACADACAUSAGAR dIpa anukrama [143] Jiantostoni ~ 107~ Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19...]/gAthA ||122-129|| --- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-va], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika" malaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: prata __ + ||122 -129|| 555555 'asimasi' nArINAM sarvathA vizvAso na vidheyaH, kiMbhUtAnAm !-asimaSIsadRkSINAM-karavAlakajjalatulyAnAM, aya-12 strIsvarUpamAzayaH-yathA khaDgaH paNDitetarAn narAn nirdayatayA chedayati tathA'nAryA nAryo'pi narAniha paratra dAruNaduHkhotpAdanena padyAni chedayanti, yathA ca kajjalaM svabhAvena kRSNaM asya zvetapatrAdisaGgame sati tasya kRSNatvaM janayati tathonmattanArI svabhA- 122-9 vena kRSNA duSTAntaHkaraNatvAt tatsaGgame uttamakulotpannAnAmuttamAnAmapi kRSNatvamutpAdayati yazodhanakSayarAjaviTambanA|dihetutvAt , punaH kiMbhUtAnAM ?-kAntArakapATacArakasamAnAM-araNyakapATakArAgRhatulyAnAm , ayamAzayaH-yathA gahana| vanaM vyAghrAdyAkulaM jIvAnAM bhayotpAdakaM bhavati tathA narANAM nAryo'pi bhayaM janayanti, dhanajIvitAdivinAzahetutveneti, yathA pratolyAM kapATe datte kenApi gantuM na zakyate tathA hRdayapratolyAM nArIrUpe kapATe datte sati kenApi kutrApi dharmavanAdau gantuM na zakyate, yathA ca jIvAnAM kArAgRhaM duHkhotpAdakaM bhavati tathA narANAM nAryo'pIti, puna kiMbhUtAnAM ?'ghorani0' ghoro-raudraH prANanAzahetutvAt nikuramba-ghanamagAdhamityarthaH yatkamiti-jalaM tasmAdiva daro-bhayaM yasmAtra 4 bhAvAt sAGketapurAdhipadevaratirAjasyeva sa nikurambakandaraH kamityavyayazabdaH udakavAcakaH, calan-puruSaM puruSa prati bhraman bIbhatso-bhayaGkaraH, iha paratra mahAbhayotpAdakatvAt, evaMvidho bhAva:-AntaramAyAvatrasvabhAvo yAsAM tAH ghoranikurambakandaracalabIbhatsabhAvAstAsAM ghorabhAvAnAm 1 'dosasaya.' doSazatagargarikANAM doSAH-parasparakalaha- // 53 // 4 matsaragAlipradAnamarmodghATanakalaGkapradAnAjalpyajalpanazApapradAnasvaparaprANaghAtacintanAdayasteSAM zatAni teSAM gargarikAH bhAjanavizeSAstAsAM doSazatagargarikANAM, 'ajasa' yazasaH zatAni yazaHzatAni na yazAzatAnyayazaHzatAni , dIpa anukrama [144 -151] JHEditutioniaidal ~ 108~ Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) (28-va) .................- malaM [19...]/gAthA ||122-129|| ----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata satrAka [19..] ||122-129|| teSu visarpata-vistAraM gacchat hRdayaM-mAnasaM yAsAM tA ayazaHzatavisarpahRdayAstAsAM tathA 'kaiyavatti kaitavAni. kapaTAni nepathyabhASAmArgagRhaparAvarttAdIni 'pannattI'ti prajJApyante-prarUpyante yAbhistAH kaitavaprajJaptayaH, yadvA kaitavAnAdambhAnAM prakRSTAH jJaptayo-jJAnAni kamalazreSThisutApadminIvat yAsu tAH kaitavaprajJaptayaH, yadvA kaitaveSu prajJAyA buddherAptiH-AdAnaM yAsAM tAH kaitavaprajJAptayastAsAM kaitavaprajJaptInAM 2 kaitavaprajJAptInAM vA, tathA 'tANati tAsAM nArIThANAmajJAtazIlAnAM-paNDitairapyajJAtasvabhAvAnAM, yaduktaM-'devANa dANavANaM maMtaM maMtaMti maMtaniuNA je / itthIcariyami lApuNo tANavi maMtA kaha nahA ? // 2 // jAlaMdharehiM bhUmIharehiM vivihAhiM aMgarakkhehiM / nivarakkhiyAvi loe ramaNI dIsahara pabhaDamajjAyA // 2 // macchapayaM jalamajjhe AgAse paMkhiyANa payapaMtI / mahilANa hiyayamaggo tinnivi loe na dIsaMti // // " iti, yadvA na jJAtaM-nAGgIkRtaM zIlaM-brahmasvarUpaM yAbhistAH ajJAtazIlAstAsAM, yadvA naJaH kutsArthatvAt kutsitaM, dijJAtaM zIlaM sAdhvInAM yAbhiH paritrAjikAbhiH yoginyAdibhistA ajJAtazIlAstAsAM munivaraiH prasaGgaikAntajalpanaikatra-14 vAsavizvAsasahacalanAdivyApAro varjanIya iti 2 'annaM rayaMti.' dvivyAdipuruSasambhave'nyaM-svabhAvasamIpasthaM naraM rajati-arthavIkSaNAdinA kAmarAgavantaM kurvantItyarthaH, pallIpatilaghubhrAtaraM prati agaDadattastrImadanamaJjarIvat , yadvA / svakuzIlatve kenApi jJAte sati 'annaM rayaMti'tti anyad-viSabhakSaNakASThabhakSaNAdikaM racayanti-kapaTena niSpAdayanti yadvA jArasya svAntaHkaraNajJApanAya 'annaM rayanti'tti anyadAtmavyatirikta-tRNatantudaMDAdi radanti-utpATanaM kurvantItyarthaH, 'rada vilekhane'iti vilekhanamutpATanamiti, 'annaM ramaMti'tti anya-svakAntavyatiriktaM naraM ramanti-maithunatatparAH dIpa anukrama [144-151] ~ 109~ Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19...]/gAthA ||122-129|| --- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata [19..] 54 SESSE 122-9 ||122-129|| krIDantItyarthaH, pAtAlasundarIvat, yadvA 'annaM rayaMti'tti anya-svakAntavyatiriktaM putrabhAtRkAntamitrAdikaM prati rAmA-adhamakAmAH rayi gatau rabu gatau ca rayate rambanti vA gacchanti tathA dyUtAdiprakAreNa krIDayanti vA padyAni 18'annassa diti ullAvati anyasya-uktavyatiriktasya dadati-prayacchanti 'ullAvaMti vacanaM-bolarUpaM yadvA aneka naraparivRtA adhyanyasya narasya mArgAdi gacchataH sthitasya vot-prAbalyenollApaM-manmathoddIpanazabdaM dadatIti, 'ullAya'ti |pAThe tu kAminaradvityAdisambhave sati unmattAH kurAmAH anyasya dadati ullAta-prabalapAdaprahAramityarthaH, tathA anyaH kazcid valivaIrUpaH kaTAntaritaH-kaTAntavattIM pracchannarakSito bhavatIti, tathA anyastatkaTAkSabANasamUhena glAnIkRtaH paTakAntare-vastravizeSAntare sthApito bhavet glAnavaditi // 3 // 'gaMgAe0 sIhe ku0' anayoAkhyA-gaGgAyAM: vAlukAM-belukaNAn sAgare-samudre jalaM-jalaparimANamityarthaH himavato-mahAhimavannagasya parimANam-UrdhvAdhastiryaparidhiprataraghanamAnaM, ugrasya-tIvrasya tapaso gati-phalaprAptirUpAM garbhotpattiM ca 'vilayAe'tti vanitAyA-nAryAH siMhe kuNDabukAramiti rUDhigamyaM puTTalaM-nijajaTharodbhavaM 'kukkuhAiyaMti gatikAle zabdavizeSa azve-ghoTake jAnanti-avaga-15 cchanti buddhimantaH-prajJAvantaH mahilAyAH kUTakapaTadrohaparavaJcanaparAyAH prabalamanmathAgnidhagadhagAyamAnAyAH atarkitAtuchocchalitakalakaNThodgIyamAnamadhurageyadhvanimRgIkRtamunivarAyA lalATapaTTataTaghaTitaghanazrIkhaNDatilakacandra cakorIkRtacaturAyAHpInapayodharapIThaluThanirmalAmalakasthUla muktAphalahArazvetahAviSabhujaGgamagatavivekacaitanyakRtAnekapaNDitAyAH hRdyN-15||54|| gUDhAntaHkaraNaM na jAnanti-na samyagavagacchantIti, uktaJca-"strI jAtI dAmbhikatA bhIrukatA bhUyasI vaNi SHRSXXX dIpa anukrama [144-151] CASSANGUIG Jinnitutiond it ~110~ Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19..] ||122-129|| dIpa anukrama [144 -151] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [19...]/ gAthA || 122-129|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: taM.. pra. 10 Jass Education gujaatii| roSaH kSatriyajAtau dvijAtijAtI punarlobhaH // 1 // na snehena na vidyayA na ca dhiyA rUpeNa zauryeNa vA, nerSyAcATubhayArthadAnavinayako dhakSamAmArdavaiH / ujjAyauvana bhogasatyakaruNAsasyAdibhirvA guNairgRhyante na vibhUtibhizca lalanA duHzIlacittA yataH // 1 // // 4 // 5 // 'erisaguNa 0' IdRzaguNayuktAnAM uktavakSyamANalakSaNAnvitAnAM tAsAM nArINAM kapikavat - vAnaravat (a) saMsthitamanasAM naiva 'bha' bhavadbhiH vizvasitavyaM mahilAnAM jIvaloke iti // 6 // 'niDannayaMo' yAdRzamiti gamyate, nirdhAnyakaM dhAnyakaNavivarjitaM 'khalayaM'ti dhAnyapavitrIkaraNasthAnaM tAdRzaM mahilAmaNDalamaramaNIyatvAt sukhadhAnyakaNAbhAvAcca, yAdRzaM puSpaiH sugandhikusumairvivarjitaM cArAmaM tAdRzaM taruNImaNDalaM zubhabhAvanAkusumarahitatvAt yAdRzA nirdugdhikA - dugdharahitA dhenuH - gaustAdRzA bhraSTatinI dharmadhyAnadugdhAbhAvAt, tathA loke apizabdaH pUraNArthe yAdRzaM 'atilliyaM ti sarvathA tailAMzarahitaM piNDaM-khalakhaNDaM tAdRzaM mahilA vyAghrImaNDalaM paramArthena snehatailavivarjitatvAt // 7 // 'jenaMta0' strINAM yena paramavalabhena sarvArthasamprAptikArakeNAntareNa vinA locanAni praphullanetrANi tatkSaNe 'nimisaMti0' saGkucitabhAvaM gacchantItyarthaH ca punastenaiva paramavallabhena svArthaprApya kArakeNAntareNa- vinA vikasanti- praphullanetrANi bhavantItyarthaH, 'teNaMtare0' iti prAkRtatvAt tRtIyArthe saptamI, apizabda evArthe, tathA kustrINAM hRdayaM kadAcit svaballabhe ( na pravarttate svavallabhe ) satyapi kadAcit tAsAM cittaM - svamAnasaM sahasrAkulaM - svakAntavyatirikta puruSAntarasahasreSu AkulaM manmathabhAvena paribhramad bhavatItyarthaH, zAkinIvat, ato munivaraiH - ratnatraya rakSaNa Pre & Pomonal Use Only ~ 111~ jainelibrary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-vR) prata sUtrAMka [19..] ||122 -129|| dIpa anukrama [144 -151] "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNiH) mUlaM [19... ] / gAthA || 122-129|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[ 28-vR], prakIrNakasUtra [5] "taMdulavaicArikaM mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: .vai.pra. // 55 // parairmuktagRhArambhabharairAsAM kuraNDAmuNDIdAsIyoginyAdInAM yathA kathaJcit paricayo na kArya iti / asyA anyadapi vyAkhyAntaraM sadguruprasAdAt kAryamiti // 8 // athopadezAntaraM dadadAha jANaM vaDDANaM nicinnANaM ca nivisesANaM / saMsArasyarANaM kahiyaMpi niratthayaM hoi // 9 // ( 130 ) kiM puttehiM piyAhiM vA attheNavi piMDieNa bahueNaM / jo maraNadesakAle na hoi AlaMbaNaM kiMci // 10 // (131) puttA cayaMti mittA cayaMti bhajjAvi NaM mayaM cayai / taM maraNadesakAle na cayai suviajio dhammo // 11 // (132) 'jaDDANaM va0' jaDDAnAM dravyabhAvamUrkhANAM vaDDAnAM keSAMcit maThapArApatasadRzAnAM vRddhAnAM nirvijJAnAnAM viziSTajJAnarahitAnAM nirvizeSANAM - apavAdotsargajyeSThetarAdivizeSarahitAnAM saMsArazukarANAM evaMvidhAnAM gRhasthAnAM sAdhvAbhAsAnAmapi kathitamapi uktaM vakSyamANaM nirarthakaM bhavati, brahmadattodAInRpamArakAdivat // 9 // 'kiM putte0 ' putraiH - aGgajaiH kiM ?, na kiJcit pitRbhirvA kiM ?, arthenApi piNDitena mIlitena bahukena-prabhUtena kiM ?, nandamammaNAdInAmiva yo'GgajAdikalApaH | maraNadezakAle - maraNaprastAve na bhavatyAlambanaM - AdhArarUpaM kiJciditi // 10 // 'puttA ca0' mAtApitarau putrAstyajanti * 'mittaM' mitrANi tyajanti, sahajamitraparvamitravat bhAryA'pImaM pratyakSaM jIvantamityarthaH mRtaM vA svakAntaM tyajati yadvA | bhAryA'pi Namiti vAkyAlaGkAre ArpatvAdakAravizleSe'mayamiti amRtaM jIvantaM tyajati jIvantameva svakAntaM muktvA'nyat-puruSAntaraM bhartRtyena pratipadyate vanamAlAvat, yasmin prastAve te putrAdayastyajanti 'ta' miti tasmin prastAve maraNa atha upadeza-gAthAH kathayate Fur Prate & Pomonal Use Only ~ 112~ upadezaH gA. 130 2 / / 55 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19...]/gAthA ||130-132|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[28-], prakIrNakasUtra-[5] "taMdalavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi katA avacarNi: prata sUtrAMka [19..] ||130-132|| dI dezakAle ca na tyajati 'su'iti jinAjJApUrvakadRDhabhAvena 'vI'ti vizeSeNa nirantarakaraNenArjito dharmaH-zrutacAritrarUpa iti // 12 // atha gAthAcatuSTayena dharmamAhAtmyaM varNayannAha dhammo ttANaM dhammo saraNaM dhammo gaI paiTTA y| dhammeNa sucarieNa ya gammai ajarAmaraM ThANaM // 12 // (133) pIikaro vannakaro bhAsakaro jasakaro ya abhykro| nivvuikaro ya sayayaM pArittabiijjao dhammo 2 // 13 // (134) amaravaresu aNovamarUvaM bhogovabhogariddhI ya / vinANanANameva ya labbhai sukaraNa dhammeNa| 4 // 14 // (135) deviMdacakkavaTTittaNAi rajAI icchiyA bhogA / eyAI dhammalAbhA phalAI jaM cAvi nivANaM // 15 // (136) PI 'dhammo ttA' dharmaH-samyagjJAnadarzanacaraNAtmakaH trANaM-anarthapratihantA arthasampAdakazca taddhetutvAt dharmaH zaraNaMpArAgAdharibhayabhIrukajanaparirakSaNa, dharmo gamyate-duHsthitaiH susthitArthamAzrIyate iti gatiH, dharmaH pratiSThA-saMsAragapita-12 lapANivargasyAdhAraH, dharmeNa sucaritena-suSTha sevitena cazabdAdanumodanena sAhAyyadAnAdinA gamyate-avazyaM prApyate ajarAmaraM sthAnaM-mokSalakSaNamityarthaH devakumAravat // 11 // 'pIikaro' prItikaraH-paramaprItyutpAdakaH varNakaraH-ekadigavyApikIrtikaraH yadvA vapuSi gauratvAdivarNakaraH yadvA zuddhAkSarAtmakajJAnakaraH bhAkaraH-kAntikaraH yadvA bhASAkaraHvacanapaTutvamAdhuryAdiguNakara ityarthaH, yazaHkaraH-sarvadigvyApikIrtikaraH, cazabdAczlAghAzabdakaraH, tatra zlAghA| tatsthAna eva sAdhuvAdaH zabdaH-ardhadigUvyApIti, abhayakaro-nirbhayakaraH nirvRttikara:-sarvakarmakSayakaraH 'pArittavi dIpa anukrama [152 -154] atha dharma-mAhAtmya varNayate ~ 113~ Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) ............-- malaM [19.../gAthA ||133-136|| -..-.-- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-28-8], prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: -136|| taM. vai.pra. 1 ija'tti paratradvitIyaH, jIvAnAM paraloke dvitIya ityarthaH // 13 // 'amaravara0' amaravareSu-mahAmahardhikadeveSu-anupa-18 sA ImarUpaM bhogopabhogaRddhayazca vijJAnaM jJAnameva ca labhyate sukRtena dharmeNa pradezirAjameghakumAradhanyAnagArAnandAdInAmivATA 13.6 tatra bhogAH-gandharasaspazAH, yadvA sakRd bhojyA annAdayaH upabhogAH-zabdarUpaviSayAH yadvA sakRd bhogAH punaH punaHupasaMhAra 31 upabhogAH te ca vastrapAtrAdayaH Rddhayo-devadevyAdiparivArabhUtAH, vijJAnaM anekaprakArarUpAdikaraNaM, jJAna-matizrutA-181 137-9 vadhirUpaM, yadvA deveSu rUpAdayaH prApyante, iha ca 'vinnANa'tti kevalajJAnaM 'nANaM'ti jJAnacatuSka trikaM dvikA ceti // 15 // 'deviMda devendracakravarttitvAni rAjyAni gajAzvarathapadAtibhANDAgArakoSThAgAravapralakSaNAni, yadvA svAmya 1 mAtya 2 janapada 3 durga 4 bala 5 zastra 6 mitrANIti 7, ipsitA bhogAH, etAni dharmalAbhAt phalAni bhavanti, yaccApi nirvANamiti // 15 // athAtroktaM nirupayati| AhAro 1 ucchAso 2 saMdhi 3 sirAo ya 4 romakUvAiM 5 / pittaM 6 ruhiraM 7 sukaM 8 gaNiyaM gaNiyappahANehiM // 16 // (137) evaM so sarIrassa vAsANaM gaNiyappAgaDamahatthaM / mukkhapaumassa Ihaha sammatta-18 sahassapattassa // 17 // (138) evaM sagaDasarIraM jAijarAmaraNaveyaNAbahulaM / taha ghattaha kArDa je jaha mucaha sabadukkhANaM // 18 // (139) iti 'tandulaveyAliya' samAptam / dIpa anukrama [155 -158] ~114~ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (28-va) "tandulavaicArikaM" - prakIrNakasUtra-5 (mUlaM+avacUrNi:) -------- mUlaM [19...]/gAthA ||137-139|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-28-vR), prakIrNakasUtra-[9] "taMdulavaicArika mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka [19..] ||137-139|| CASSAMACAAAAAAAEXX 'AhAro' atra-prakIrNake jIvAnAM garbhe AhArasvarUpaM 1 garbhe ucchAsaparimANaM 2 zarIre sandhisvarUpaM 3 zarIre hai zirApramANaM 4 vapuSi romakUpAni 5 pittaM 6 rudhiraM 7 zukra 8 cazabdAnmuhUrttAdikametatpUrvoktaM gaNita-saGkhyA pramANato nirUpitaM. kaiH?-gaNitapradhAnaH-tIrthakaragaNadharAdibhiH // 16 // 'eyaM souM' etatpUrvoktaM zrutvA-AkarNya zarIrasya tathA varSANAM gaNitaM prakaTaM zrutvA, kiMbhUtaM ?-mahAna artho-jJAnavairAgyAdiko yasmAt sa mahArthastat yUyaM mokSapadmamIhata-vAJchata, kiMbhUtaM ?-'sammatta'tti anantajJAnaparyAyAnantadarzanaparyAyAnantAgurulaghuparyAyAdisahasrapatrANi yatra tatsamyaktvasahasrapatraM, atra karmaNi SaSThI // 17 // 'eyaM sa0' etaccharIrazakaTaM jAtijarAmaraNavedanAbahulaM 'taha ghattaha'tti tathA yatadhvaM-tathA yatnaM kurutetyarthaH, yadvA tathA kheTayata 'kAu' kRtvA-vidhAya tapaHsaMyamAdikamiti zeSaH, 'je'iti pAdapUraNe, yathA muJcata, kebhyaH? sarvaduHkhebhyaH, balasArarAjarpivaditi // 18 // iti zrIhIravijayasUrisevitacaraNendIvare zrIvijayadAnasUrIzvare vijayamAne vairAgyaziromaNInAM muktazithilAcArANAM ghanabhAvadhanabhavyazilImukhasevitakramaNavisaprasUnAnAM zrIAnandavimalasUrIzvarANAM ziSyANuziSyeNa vijayavimalAkhyena paNDitazrIguNasaubhAgyagaNiprAptatandulavaicArikajJAnAMzena zrItandulavaicArikasyeyamavacUriH samarthitA / atra mayA mUrkhaziromaNinA jinAjJAviruddhaM yad vyAkhyAtaM likhitaM ca tanmayi raGke paramadayAM kRtvA''gamajJaiH saMzodhyamiti bhadram / iti tandulaveyAliyaM vivRttitaH samAptam / dIpa anukrama [159-161] munizrI dIparatnasAgareNa puna: saMpAdita: (AgamasUtra 28-vR) tandulavaicArika" parisamApta: ~115~ Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH 28 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: sNpaaditshc| "tandulavaicArika-prakIrNakasUtram" (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "tandulavaicArika" mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamApta: - Remember it's a Net Publications of jain_e_library's' ~116~