________________
आगम
(२८-व)
“तन्दुलवैचारिकं” - प्रकीर्णकसूत्र-५ (मूलं+अवचूर्णि:)
------- मूलं [९-११]/गाथा ||१८-३०|| ----- मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-२८-व), प्रकीर्णकसूत्र-[9] “तंदुलवैचारिक मूलं एवं विजयविमल गणि कृता अवचूर्णि:
-३०||
तं.वै.प्र.
इत्ति समम्-अविषममागच्छति सम्मं आगच्छह'त्ति पाठे सम्यक्-अनुपघातहेतुना आगच्छति-मातुरुदरात् योन्या|४|निष्कामति, 'तिरियमागच्छइ'त्ति तिरश्चीनो भूत्वा जठरान्निर्गन्तुं प्रवर्तते यदि तदा विनिर्घातं-मरणमापद्यते निर्गमा-४ ॥१५॥
भावादिति । 'कोइ पुण' कोऽपि पुनः पापकारी-ग्रामघातरामाजठरविदारणजिनमुनिमहाशातनाविधायी वातपित्तादिदूपितो देवादिस्तम्भितो वेति शेषः, द्वादश संवत्सराणि उत्कृष्टतः 'अच्छइत्ति तिष्ठति, तुशब्दात् गर्भोक्तं प्रबलं दुःखं सहमानोऽवतिष्ठते गर्भवासे-गर्भगृहे, किम्भूते -अशुचिप्रभवे अशुचिके-अशुच्यात्मके इति ॥ १॥ ननु नवमासमात्रान्तरित-1४
मपि प्राक्तनं भवं सामान्यजीवः किं न स्मरतीत्याह-जायमा०' गाथा, जायमानस्य-गर्भान्निःसरतः तत्र उत्पद्यमानस्य कावा यदुःखं भवति वा-अथवा पुनर्वियमाणस्य यदुःखं भवति तेन दारुणदुःखेन संमूढो-महामोहं प्राप्तः जाति-प्राक्तनभवं?
आत्मीयं-स्वकीयं मूढात्मा प्राणी न स्मरति-कोऽहं पूर्वभवे देवादिकोऽभवमिति न जानातीति ॥२॥'वीसर' गाथा, 'वीसर'त्ति परमकरुणोत्पादक'सर'ति' स्वर-ध्वनि 'रसंतो'त्ति भृशं कुर्वन्स गर्भस्थो जीवः योनिमुखात् 'निप्फिडइत्ति, कानिष्कामति मातुः आत्मनोऽपिच वेदनामतुला जनयन्-उत्पादयन् ॥ ३॥ 'गम्भत्थ' गाथा, गर्भगृहे जीवः कुंभीपाके-12
कोष्ठिकाकृतितप्तलोहभाजनसदृशे नरकसदृशे-नारकोत्पत्तिस्थानतुल्ये 'वुच्छो'त्ति उषितः-स्थितः, अमेध्यं-गूथं मध्ये यस्य ४ गर्भगृहस्य सः अमेध्यमध्यस्तस्मिन् अशुचिप्रभवे-जम्बालाद्युद्भवे अशुचिके-अपवित्रस्वरूपे ॥४॥ 'पित्त' पित्तस्य सिंभस्य श्लेष्मणः शुक्रस्य शोणितस्य मूत्रस्य पुरीषस्य-विष्ठायाः मध्ये-मध्यभागे जायते-उत्पद्यते, क इव ?-'चचकि|म्मिउद्य'त्ति वर्चस्वकृमिवत्-विष्ठानीलंगुवत्, यथा कृमिः-द्वीन्द्रियजन्तुविशेषः उदरमध्यस्थविष्ठायामुत्पद्यते तथा जीवोऽ
दीप अनुक्रम [२५-४२]]
or॥१५
~ 32 ~
