________________
आगम
(२८-व)
“तन्दुलवैचारिकं” - प्रकीर्णकसूत्र-५ (मूलं+अवचूर्णि:)
---------- मूलं [११]/गाथा ||३०|| ------ मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-२८-वृ), प्रकीर्णकसूत्र-[9] "तंदुलवैचारिक मूलं एवं विजयविमल गणि कृता अवचूर्णि:
प्रत सूत्रांक [९-११]
परिणामयतीत्यर्थः ॥३॥ एवं बु.' एवमुक्तप्रकारेण 'बुदि'मिति शरीरं अतिगतः-प्राप्तः सन् गर्भे-जननीकुक्षौ संवसति-1 सतिष्ठते चारकगृहे चौरवत् , 'दुक्खिओ जीवोत्ति अग्निवर्णाभिः सूचीभिः भिद्यमानस्य जन्तोः यादृशं दुःखं जायते 8 ततोऽप्यष्टगुणं यद् दुःखं भवति तेन सदृशेन दुःखेन दुःखितो भवति जीवः गर्भे, किंभूते गर्भे?-तमसा अन्धकार यत्र तमोऽन्धकारः परमश्चासौ तमोऽन्धकारश्च परमतमोऽन्धकारः महान्धकारव्याप्त इत्यर्थः तस्मिन्, अमेध्यभृते-विष्ठापूर्णे* प्रदेशे-जीववसनस्थानके ॥ ४ ॥ इति। 'आउसो! तओ' इत्यादि, हे आयुष्मन् !-हे इन्द्रभूते ! ततः-अष्टमासानन्तरं 8 नवमे मासे अतीते वा-अतिक्रान्ते वा प्रत्युत्पन्ने वा-वर्तमाने वा अनागते वा-अप्राप्ते वा 'चउण्ह' चतुर्णा ख्यादिरू-| पाणां वक्ष्यमाणानां माता-जननी अन्यतरत्-चतुर्णा मध्ये एकतरं 'पयायइ'त्ति प्रसूते 'तंजह'त्ति तत् पूर्वोक्तं यथास्त्रियं वा स्त्रीरूपेण-ख्याकारेण प्रसूते १ पुरुष वा पुरुषरूपेण-पुरुषाकारेण २ नपुंसकं वा नपुंसकरूपेण-नपुंसकाका-18 रेण ३ बिम्ब वा विम्बरूपेण-बिम्बाकारेण, विम्बमिति गर्भप्रतिबिम्ब गर्भाकृतिरार्त्तवपरिणामो नतु गर्भ एव ४, एते|
कथं जायन्त ? इत्याह-'अप्पं अल्पं शुक्र 'बहुउउयत्ति बहुक-प्रभूतं 'उय'ति ओजः-आर्तवं स्त्री तत्र गर्भाशये| हाजायते-उत्पद्यते १, अल्प-ओजः बहु शुक्रं पुरुषस्तत्र जायते २, द्वयोरपि रक्तशुक्रयोः-रुधिरवीर्ययोः तुल्यभावे-समत्वे | दूसति नपुंसको जायते ३, 'इत्थी'त्ति स्त्रियाः-नार्या 'ओय'त्ति ओजसः 'समाओगे'त्ति समायोगः-वातवशेन तत्स्थिरी
भवनलक्षणं ख्योजःसमायोगस्तस्मिन् सति बिम्बं तत्र-गर्भाशये प्रजायते ४ इति । 'अह ण' मित्यादि, अथानन्तरं 'ण' | वाक्यालङ्कारे प्रसवकालसमये-जन्मकालावसरे शीर्षेण वा-मस्तकेन वा पादाभ्यां वा-चरणाभ्यांवा आगच्छति 'समागच्छ
-३०||
दीप अनुक्रम [२५-४२]]
JHEditution
A
arjainsibrary.org
~31~
