________________
आगम
(२८-व)
“तन्दुलवैचारिकं” - प्रकीर्णकसूत्र-५ (मूलं+अवचूर्णि:)
--------- मूलं -/गाथा ||१|| -------- मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-२८-वृ), प्रकीर्णकसूत्र-[9] "तंदुलवैचारिक मूलं एवं विजयविमल गणि कृता अवचूर्णि:
प्रत
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
है असाध्यव्याधिवत् , अत एव सर्वातिशयसम्पत्समन्वितानां जिनानामप्यनुपशान्तवैरभावा गोशालकादय उपसर्गान्
विहितवन्त इति । महांश्चासौ वीरश्च-कर्मविदारणसहिष्णुमहावीरस्तम्, 'बुच्छे'ति वक्ष्ये-भणिष्यामि प्रकीर्णकं-श्रीवीरहस्तदीक्षितमुनिविरचितं नन्दीसूत्रोक्तग्रन्थविशेषमिदं-प्रत्यक्षं तन्दुलानां वर्षशतायुष्कपुरुषप्रतिदिनभोग्यानां सङ्ख्याविचारेणोपलक्षितं तन्दुलवैचारिकं नामेति ॥ १॥ मङ्गलाचरणमभिधेयं च प्रतिपाद्यात्र द्वारगाथाद्वयमाह
सुणह गणिए दह दसा वाससयाउस्स जह विभजंति । संकलिए वोगसिए जं चा सेसयं होई ॥२॥
जत्तियमित्ते दिवसे जत्तियराईमुहत्तमुस्सासे । गम्भंमि वसह जीवो आहारविहिं च बुच्छामि ॥३॥ है। 'सुणह० जत्तिय०' अन्न पदानां सम्बन्धोऽयं- वर्षशतायुषो जन्तोयथा दश दशा-दशावस्था विभज्जन्ती'ति पृथग्
भवन्ति तथा यूयं शृणुत, क सति?-गणिते-एकट्यादीति क्रियमाणे सति, तथा दशदशा सङ्कलिते-एकत्रमीलिते ६ तथा व्युत्कर्षिते-निष्कासिते सति 'वाससयं परमाउं इत्तो पन्नासं हरइ निदाए' इत्यादिना यच्चायु शेषकं भवति तदपि यूयं
शृणुत ॥ २॥ यावन्मात्रान् दिवसान् यावद्रात्रीयोवन्मुहूर्तान् यावदुच्छासान् जीवो गर्भे वसति तान् वक्ष्ये, गों|दिके आहारविधि चशब्दाच्छरीररोमादिस्वरूपं च वक्ष्ये-भणियामीति ॥३॥ तत्र गर्भे अहोरात्राणां प्रमाणमाह
दुन्नि अहोरत्तसए संपुण्णे सत्तसत्तरं चेव । गम्भंमि वसइ जीवो अद्धमहोरत्तमपणं च ॥४॥ | एए तु अहोरत्ता नियमा जीवस्स गन्भवासंमि । हीणाहिया उ इत्तो उवघायवसेण जायंति ॥५॥
कमिदं भनन्तरमेव वक्ष्यमाणं तन्दुलानामित्यादि इत्यपि २ सामान्येन मलमभिधेयं चाभिधाय विशेषतोऽभिधेयप्रतिपावनायेत्यपि
ASACRACRACK
'तन्दुलवैचारिक' शब्दस्य व्याख्या,
~8~