________________
आगम
(२८-व)
“तन्दुलवैचारिकं” - प्रकीर्णकसूत्र-५ (मूलं+अवचूर्णि:)
--------- मूलं [3]/गाथा ||१७...|| ----- मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-२८-व], प्रकीर्णकसूत्र-[५] "तंदलवैचारिक" मलं एवं विजयविमल गणि कता अवचर्णि:
||१७..||
नाच्छोणितमिति ?, भगवान् प्राह-हे गौतम! जीवः णं वाक्यालङ्कारे गर्भगतः सन् यदाहारमाहारयति तदाहारं श्रोत्रेन्द्रि-18 गर्भे उच्चा
यतया १ चक्षुरिन्द्रियतया २ प्राणेन्द्रियतया ३ जिह्वेन्द्रियतया ४ स्पर्शनेन्द्रियतया ५ चिनोति पुष्टिभावं नयतीत्यर्थः राद्यभाव: ॥८॥
इन्द्रियाणि द्वैधानि-पुद्गलरूपाणि द्रव्येन्द्रियाणि १ लब्ध्युपयोगरूपाणि तु भावेन्द्रियाणि २, पुनर्निच्युपकरणलक्षा४ाणभेदात् द्वैधानि द्रव्येन्द्रियाणि, तत्र निवृत्तिचिधा-अन्तो १ बहिश्च २, तत्र अन्तः-श्रोत्रेन्द्रियस्य अन्तः-मध्ये नेत्र-18 दगोचरातीता केवलिदृष्टा कदम्बकुसुमाकारा देहावयवरूपा काचिन्निवृत्तिरस्ति या शब्दग्रहणोपकारे वर्तते १ चक्षुरिन्द्रि
यस्यान्तः-मध्ये केवलिगम्या धान्यमसूराकारां देहावयवरूपा काचिन्निवृत्तिरस्ति या रूपग्रहणोपकारे वर्तते २ प्राणेन्द्रियस्य अन्तः-मध्ये केवलिदृश्या अतिमुक्तककुसुमाकारा देहावयवरूपा काचिन्निवृत्तिरस्ति या गन्धग्रहणोपकारे वर्त्तते ३ रसनेन्द्रियस्य अन्तः-मध्ये जिनगम्या क्षुरप्राकारा देहावयवरूपा काचिन्निवृत्तिरस्ति या रसग्रहणोपकारे वर्तते ४ स्पर्शनेन्द्रियस्य |
अन्तः-मध्ये केवलिदृष्टा देहाकारा काचिन्निवृत्तिरस्ति या स्पर्शग्रहणोपकारे वर्त्तते ५-१ बहिनिवृत्तिस्तु या सर्वेषामपि श्रोत्रादूदीनां कर्णशष्कुलिकादिका दृश्यते सैव मन्तव्या २, उपकरणेन्द्रियं तु तेषामेव कदम्बगोलकाकारादीनां खङ्गस्य छेदनश-18
तिरिव ज्वलनस्य दहनशक्तिरिव वा या स्वकीय रविषयग्रहणशक्तिस्तत्स्वरूपं द्रष्टव्यम् २, तथा ज्ञानावरणकर्मक्षयोपशमाज्जीवस्य शब्दादिग्रहणशक्तिरूपं लब्धिभावेन्द्रियं १ यनु शब्दादीनामेव ग्रहणपरिणामलक्षणं तदुपयोगभावेन्द्रियमिति २, तत्र यानि द्रव्येन्द्रियाणि तानि जीवानामिन्द्रियपर्याप्ती सत्यां भवन्ति, यानि च भावेन्द्रियाणि | तानि संसारिणां सर्वावस्थाभावीनीति, तथा नयनस्य विषयोऽप्रकाशकवस्तु पर्वताद्याश्रित्यात्माङ्गलेन सातिरेक योजन
दीप अनुक्रम
[२०]
SCRSSCRICKE
॥८
॥
~ 19~
