Vairagyarati

Author(s): Ramnikvijay Gani
Publisher: Yashobharti Jain Prakashan Samiti

Page 177

महोपाध्यायश्रीयशोविजयगणिविरचिता [चतुर्थः सर्गः. निमित्तान्यपि बाह्यानि तदादेशव्यपेक्षया / परिकुष्यत्कफादीनि जनयन्ति कुरूपताम् // 1111 // वीर्यमस्यास्तदङ्गस्था यदुद्वेगं करोत्यसौ / कुण्टता-काण्य-कुब्जत्व-वामनत्व-विवर्णताः // 1112 // बाधिर्य खञ्जता-ऽऽन्ध्याद्या वर्तन्तेऽस्याः परिच्छदाः / नियुक्तां हन्ति नाम्नैव तद्युतेयं सुरूपताम् // 1113 // भवन्ति क्रीडनस्थानं कुरूपा रूपगर्विणाम् / निर्गुणाश्च भवन्त्येते गुणा ह्याकृतिसंश्रयाः // 1114 // पुरस्कृताऽन्तरायेण पापोदयचमूभृता / दरिद्रता प्रयुक्तेयं चौर्याद्यैर्बाह्यहेतुभिः // 1115 // दुराशापाशपतितं निर्धनं कुरुते जनम् / एषा वीर्येण शेषाहिफणाभोगभयङ्करी // 1116 // मौढ्यं पराभवो दैन्यं प्रायशो बह्वपत्यता / बुभुक्षाऽरतिसन्तापहृदयन्यूनताऽर्थनाः // 1117 // इत्यादिः परिवारोऽस्या हन्तीयं तेन संयुता / ऐश्वर्याख्यं नरश्रेष्ठं पुण्योदयनियुक्तकम् // 1118 // दरिद्रताहतैश्वर्या रात्रावपि न शेरते / चित्ताग्निनैव दह्यन्ते प्रत्यक्षा इव नारकाः // 1119 // इयं दुर्भगता नामनृपेणैव नियोजिता / वैरूप्यदुःखभावादिबाह्यहेतुव्यपेक्षिणी // 1120 // अनभीष्टमतिद्वेष्यं यदेषा कुरुते जनम् / तदिदं वीर्यमेतस्या जगत्त्रयभयावहम् // 1121 // परिवारः किलैतस्या दीनताऽभिभवस्त्रपा / न्यूनता चित्तलघुता वेषविज्ञानहीनता // 1122 // नियुक्तां सुप्रसन्नेन नाम्ना सुभगतामियम् / हन्ति तद्रोषघटनास्फुटलब्धोदयाङ्गिनाम् / / 1123 // अनया हृतसौभाग्या वल्लभानामवल्लभाः / शोकेन परिरभ्यन्ते निजनिन्दापरायणाः // 1124 // प्रकर्षोऽवग न सन्त्यासां किं मातुल ! निवारकाः / लोकपालाः क्षितीशाद्या दोर्दण्डोद्धृतभूभराः // 1125 // विमर्शः प्राह नैवासां कोऽपीष्टे विनिवारणे / प्रभुष्वपि स्फुरत्यासां वीर्यमुन्माथि दारुणम् // 1126 // प्रकर्षः प्राह तद् यत्नः किमासां विनिवारणे / न कार्यो देहिना ? प्राह विमर्शो निश्चयात् तथा // 1127 / / एता ह्यवश्यभाविन्यः क्षेप्तुं शक्या न केनचित् / अशक्यार्थप्रवृत्तेश्च फलं नान्यच्छ्रमाद् ऋते // 1128 // यतन्ते तद्विलोपाय तथापि व्यवहारतः / स्वाऽऽगोमलो हि सर्वत्र क्षालनीयः क्रियाम्भसा // 1129 // प्रवय॑ते हठात् कर्मपरिणामेन मानवः / कार्यो हर्ष-विषादौ नो तत्र निश्चयवेदिना // 1130 // व्यवहारनयज्ञोऽपि सद्धेतौ यतते बुधः / जरादीनां विनाशे च सद्धेतुर्धर्म एव हि // 1131 // . नास्ति यत्र जराद्युत्थः क्लेशः सा निर्वृतिः पुरी / ज्ञान-श्रद्धान-चारित्रमयो धर्मस्तदाप्तिकृत् // 1132 // रत्नत्रयोत्थवीर्याणां मुक्तिमार्गेऽपि तिष्ठताम् / क्लेशास्तनूभवन्त्येवं सुखपद्धतिरेधते // 1133 // सदैवामुक्तमेताभिर्भवचक्रपुरं पुनः / चतुर्विधमपि प्रौढदुःखसम्भारदारुणम् // 1134 // प्रकर्षः प्राह यद्येवं ततोऽत्र वसतां नृणाम् / किं जायते न निर्वेदो? विमर्शः प्रत्यभाषत // 1135 // निर्विद्यन्ते जना नास्मान्महामोहादिमोहिताः / पापेन कर्मणा तेषां रतिरत्रैव जायते // 1136 // प्रकर्षः प्राह तद्देषां चिन्तया किं दुरात्मनाम् ? / केवलं दर्शितं वीर्य महामोहादिभूभुजाम् // 1137 // कुदृष्टिजानियस्तूक्त्तो मिथ्यादर्शननामकः / तद्वीयं न त्वयाऽऽख्यातमित्यथो वक्तुमर्हसि // 1138 // विमर्शः प्राह तस्यैवाधीनं पुरचतुष्टयम् / स्थानानि दर्शयाम्युच्चैस्तद्वशानां विशिष्य च // 1139 // दृश्यन्ते मानवाबासे ह्यवान्तरपुराणि षट् / यान्यमूनि ध्रुवं तानि तेषां स्थानानि लक्षय // 1140 // .