________________
૪
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત
પાંચે રસો પુદ્ગલ દ્રવ્યના જ છે. (જીવ દ્રવ્યના નથી.) તે રસમાં તારે અંજાવું જોઈએ નહિ. કારણ કે, હે જીવ ! તે ગુણો તારા નથી. II૪॥
ભાવાર્થ : પુષ્પોમાં જે સુગંધ જણાય છે અને વિષ્ટાદિમાં જે દુર્ગંધ જણાય છે. પરંતુ વિકસેલું ફુલ એ પણ આખર તો વનસ્પતિકાયનું શરીર જ છે અર્થાત્ પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ છે. તે પુષ્પ દ્રવ્ય અને વિષ્ટાદિ પદાર્થો સુકાતા કરમાતા-નાશ પામતા - રૂપાંતર થતા નજરે દેખાય છે. તો આવા પુદ્ગલના ગુણોમાં આપણે અંજાવાનું કેમ હોય ? અને તેનાથી વિપરીત ગુણો મળતાં આટલો ઉદ્વેગ કેમ ? સુગંધ અને દુર્ગંધ આ બન્ને ૫૨ પદાર્થોના ગુણો છે હે જીવ ! આમાંનો એકે ગુણ તારો નથી. તો પછી તું એ ગુણોમાં કેમ લોભાણો છે ? કેમ અંજાયો છે ? જે સ્વરૂપ તારૂં નથી. તેમાં આવો અત્યંત દૃષ્ટિરાગ કરવાની તારે શી જરૂર છે ? આ મોહના વિકારો કે જીવ ! ભવિષ્યમાં તારૂં પતન કરાવશે. IIII
પુદ્ગલ દ્રવ્યો જ તીખાં હોય છે. કડવાં હોય છે. પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ ફાલ્યુ અને ફુલ્યું થાય છે. ભાવતું અણભાવતું થાય છે. પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ ખાટુ, ખોરૂ, મીઠું. અતિશય ગળપણવાળું બને છે. આ પાંચ રસો પુદ્ગલ દ્રવ્યના છે. હે જીવ ! તારા આ ગુણો જ નથી અને જે ગુણો તારા નથી. તેમાં તું કેમ અંજાયો છે ? હે જીવ ! તારા ગુણોને તું સંભાળ.
જેમ પારકાની સંપત્તિનો મોહ કરાય નહિ. તેમ આવા ૫૨ દ્રવ્યના ગુણોમાં હે જીવ ! તું કેમ અંજાયો છે ? તું કેમ વિકારી અને વિલાસી બન્યો છે ? જે તારૂં સ્વરૂપ નથી. તારી માલિકીનું નથી. તારી ઈચ્છા પ્રમાણે આ રસાદિ ગુણો રહેવાના નથી. તે ગુણોને ગમે તેટલો તું સાચવીશ તો પણ પરિવર્તન પામવાના જ છે. આવા ચલિત સ્વભાવવાળા ૫૨ દ્રવ્યના ગુણોમાં તને મારાપણું કેમ લાગે છે ? આટલો બધો તું આ પરદ્રવ્યોમાં કેમ અંજાયો છે ?કંઈક સમજ. આ તો સર્વ પુદ્ગલ દ્રવ્યની જ માયા છે. ૫ર દ્રવ્યની જ ઝાકઝમાલ છે. હે જીવ ! આ તારૂં સ્વરૂપ નથી. ।।૬।।
