________________
૪૯
પુદ્ગલ ગીતા
રૂપાંતર કરાય છે. આમ પરિવર્તન પામવું એ પુદ્ગલાસ્તિ-કાયનો મૂલ સ્વભાવ જ છે. પડ્યું પડ્યું મેલું થવું, સડી જવું. ભાંગી જવું. આમ મૂલભૂત ધર્મનો પલટો થવો ધર્મનો બદલો થવો એ પુદ્ગલાસ્તિ-કાયનો સ્વભાવ જ છે. આવું સદ્ગુરુઓએ (કેવલજ્ઞાની ભગવંતોએ) કહ્યું છે અને આવું પ્રત્યક્ષ દેખાય પણ છે જ.
જૈન શાસ્ત્રોમાં પુદ્ગલ દ્રવ્યની આઠ વર્ગણા કહી છે. (૧) ઔદારિક, (૨) વૈક્રિય, (૩) આહારક, (૪) તૈજસ, (૫) ભાષા, (૬) શ્વાસોશ્વાસ, (૭) મન અને (૮) કાર્પણ વર્ગણા. આમ કુલ ૮ વર્ગણા જાણવી તથા આ જ આઠ વર્ગણા ગ્રાહ્ય અને અગ્રાહ્ય એમ બે બે પ્રકારની છે. તથા ધ્રુવાચિત્ત-અધ્વાચિત્ત ઇત્યાદિ બીજી પણ ૧૦ વર્ગણાઓ છે. આ સર્વ પુદ્ગલાસ્તિકાયના ભેદો છે. (જુઓ કમ્યપર્યાડ)
આ આપણો જીવ તે પુદ્ગલોનો સંયોગ પામીને ઔદારિક વૈક્રિય આદિ શરીરો ધારણ કરવા દ્વારા તેના ભોગ-ઉપભોગથી રાગાદિના કારણે ક્ષણે ક્ષણે કર્મોના બંધનને કરે છે. કર્મબંધ કરવા રૂપી રોગ આ જીવને લાગુ પડ્યો છે. આ પુદ્ગલના સંયોગે રાગ અને દ્વેષ વિગેરે કરતો આ જીવ સમયે સમયે ઘણાં અને ચીકણાં કર્મો બાંધે છે. આ જીવ મોહના રોગને કારણે કર્મબંધના રોગને ભજનારો થયો છે. II૭૧-૭૨॥
ગહત વરગણા શુભ પુદ્ગલકી, શુભ પરિણામે જીવ । અશુભ અશુભ પરિણામ યોગી, જાણો એમ સદૈવ ॥૩॥
સંતો
શુભ સંજોગે પુણ્ય સંચવે, અશુભ યોગથી પાપ । લહત વિશુદ્ધ ભાવ જબ ચેતન, સમજે આપો આપ ।।૭૪॥
સંતો
