________________
પુદ્ગલ ગીતા
૫૭ રિદ્ધિ સિદ્ધિ બંકે? ગઢ તોડી, જોડી અગમ અપારી પણ તે પુદ્ગલ દ્રવ્ય સ્વભાવે, વિણસત લાગે ન વાર ૮૧.
* સંતો પુદ્ગલ કે સંયોગ-વિયોગે, હરખ-શોક ચિત્ત ધારા અથિર વસ્તુ થિર હોઈ કહો કિમ,
ઈણિવિધ નહીંયવિચારે ૮રાસંતો ગાથાર્થઃ બંકાએ (બહાદૂર એવા આ જીવે) ઘણા રાજ્યના ગઢ તોડીને ન જાણી શકાય તેટલી અર્થાત્ અગમ્ય અને અપાર એવી ઋદ્ધિ સિદ્ધિ જોડી ભેગી કરી, પરંતુ પુદ્ગલ દ્રવ્યનો સ્વભાવ જપુરણ ગલનનો હોવાથી તેનો વિનાશ થતાં જરા પણ વાર લાગતી નથી. પૌદ્ગલિક પદાર્થોના સંયોગથી હર્ષ અને વિયોગથી શોક આ જીવ ચિત્તમાં ધારણ કરે છે. પરંતુ જે વસ્તુ પોતાના સ્વભાવે જ અસ્થિર છે તે સ્થિર કેમ હોય! આવા પ્રકારનો વિચાર આ જીવ કરતો જ નથી. ll૮૧-૮૨ા
ભાવાર્થ બંકે (એટલે બહાદૂર એવા આજીવે) ઘણા રાજ-રાજવીના ગઢ (કિલ્લા) તોડીને (ઘણા રાજાને હરાવીને) અગમ્ય અને અપાર એવી રિદ્ધિ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી. પરંતુ પુદ્ગલ દ્રવ્યનો વિનાશીસ્વભાવ હોવાથી તે રાજ્ય લક્ષ્મીનો વિનાશ થતાં વાર લાગતી નથી. આ જીવ પુદ્ગલસુખમાં મોહાલ્વ થયેલો હોવાથી પુદ્ગલ સુખના સંયોગ કાળે હર્ષિત થાય છે અને વિયોગકાળે શોકાતુર થાય છે. પરંતુ થોડો વિચારતો કરકે અસ્થિર સ્વભાવ વાળી વસ્તુ ક્યારેય પણ સ્થિર રહેતી નથી. પરંતુ મોહાલ્વ એવો આ જીવ આવા પ્રકારના ઉત્તમ વિચારો ક્યારે ય કરતો જ નથી. (પછી પાછળથી પસ્તાય છે અને રડે છે).
આપણો આ જીવ અસ્થિર વસ્તુને સ્થિર સમજીને મોહાન્ધ બને છે. અને વિકારી તથા વિલાસી થાય છે. તેથી ગ્રંથકારશ્રી તેવા અજ્ઞાની આ જીવની મશ્કરી કરતાં કહે છે કે બંકાએ (અર્થાત્ પોતાની જાતને
