________________
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત
ઃ
ભાવાર્થ : આ સંસારમાં મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત કરી આર્યદેશ, સંસ્કારવાળું ઘર, વિશિષ્ટ કુળ, નિરોગી શરીર, પાંચે ઇન્દ્રિયો સાજી તાજી, આવું બધું સુખાકારી જીવન પ્રાપ્ત કરીને ગુરુજીએ પોતાના આત્માના કલ્યાણ માટે જે માર્ગ બતાવ્યો હોય છે તે માર્ગને બરાબર વળગી રહે છે. જરા પણ છુટ-છાટ સેવતા નથી. જૈન શાસ્ત્રોમાં જે આઠ પ્રકારની દયા કહી છે. તે દયાને (અહિંસાને) બરાબર સમજીને પોતાના જીવનમાં ઉતારીને પોતાના આત્માનું કલ્યાણ કેમ થાય ? તે રીતે પોતાના આત્માનું હિત થાય. કલ્યાણ થાય, તે રીતે પોતાનું કામકાજ સુધારે છે. આશ્રવો ઓછા અને સંવ-નિર્જરા વધારે વધારે આ રીતે પોતાના કાર્યનો બરાબર વિવેક કરે છે. તથા તે જ મનુષ્યો વધારે વધારે ધન્યવાદને પાત્ર છે કે જેઓ પોતાનાથી પાળી શકાય તેવી જ પ્રતિજ્ઞાઓ (નિયમોબાધાઓ) ગ્રહણ કરે છે. પરંતુ તે નિયમોના પાલનમાં અત્યંત ઘણા અડગ રહે છે. પોતાના પ્રાણ ભલે ચાલ્યા જાય. પરંતુ લીધેલી પ્રતિજ્ઞા રૂપ ધર્મ ચાલ્યો જવો જોઈએ નહિ. જેમ કે હરિશ્ચંદ્ર રાજા પોતાની પત્ની મૃત્યુ પામેલા પોતાના પુત્રનો અગ્નિ સંસ્કાર કરવા માટે સ્મશાનમાં મૃત પુત્રને લઈને આવે છે. પરંતુ લાકડાનાં માલિકને અન્યાય ન થાય તે માટે વિના મૂલ્યે પોતાની પત્નીને પોતાના જ પુત્રના અગ્નિ સંસ્કાર માટે પણ લાકડાં આપતા નથી. પુત્ર પોતાનો, પત્ની પણ પોતાની, માલિક ત્યાં સ્મશાનમાં હાજર નથી. છતાં મૂલ્ય વિના લાકડાં આપતા નથી. આવી કસોટીમાં અડગ રહે છે. ત્યારે અધિષ્ટાયક દેવ પ્રસન્ન થાય છે અને તે રાજાના સત્ય ઉપર ખુશી વરસાવે છે. આ પ્રમાણે ઉત્તમ પુરૂષો (ઉત્તમ જીવો) વીતરાગ પરમાત્માના શુદ્ધ વચનોને અનુસરીને જ ચાલે છે. જરા પણ મચક મુકતા નથી. ભલે પોતાના પ્રાણ ચાલ્યા જાય. તો પણ સ્વીકાર કરેલો ધર્મ જીવનમાંથી ચાલ્યો જવો જોઈએ નહિ. કેવી ઉંચી ઉંચી ઉમદા ભાવના ? કેટલી પ્રબળ શ્રદ્ધા ? ||૯૩-૯૪||
૬૬
