________________
૩૬
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત સંસારનાં આ તમામ સુખો ભ્રમમાત્ર છે. કલ્પિત છે. આ જીવને બંધન સ્વરૂપ છે. આવું સમજીને આવું વિચારીને માંકડાના બચ્ચાની જેમ મુઠી વાળીને ભોગસુખોમાંથી ભાગવાનું જ કામ કરવા જેવું છે.
પૌદ્ગલિક સુખોના રાગના કારણે આ ચેતન દુઃખ અને સુખની ચડા-ઉતાર સ્થિતિ પામ્યો છે. પરંતુ સદાકાળ સ્થિર રહે તેવું સ્વરૂપ પામ્યો નથી અને કમળોની વચ્ચે ભ્રમરી જેમ ભટક્યા કરે છે. તેમ આ જીવપણ મોહદશાના કારણે ચારેગતિમાં ભટક્યા જ કરે છે. માટે હે જીવ! તું કંઈક સમજ અને મોહના નશાને છોડ. //પ૧-પરા જડ લક્ષણ પરગટ જે પુગલ, તાસ મર્મ નવિ જાણે! મદિરાપાન છકયો જિમ મદ્યપ, સ્વ-પર નવિ પીછાણે પડી,
સંતો જીવ અરૂપી રૂપ ધરત તે, પર પરિણતિ પર સંગા વજ રત્નમાં ડંકયોગજિમ, દર્શિત નાનારંગાપોસંતો
ગાથાર્થઃ “જડતા-નિર્જીવતા' એ પુદ્ગલનું પ્રત્યક્ષ લક્ષણ છે. તેના મર્મને આ જીવ જાણતો નથી. જેમ મદ્યપ એટલે દારૂડીયો માણસ દારૂના પીણાથી છક્યો છતો મારૂ કોણ? અને પારકુ કોણ? આવો વિષય જાણતો નથી. તેવી જ રીતે જીવ પોતે અરૂપી છે. તો પણ શરીરના સંબંધના કારણે રૂપ ધારણ કરે જ છે અને તેના કારણે પરભાવે પરિણામ પામે જ છે. પર પદાર્થોનો સંગ હોવાથી રૂપી બન્યો છે. જેમ વજ નામના રત્નમાં પરપદાર્થોનું પ્રતિબિંબ થવાની શક્તિ હોવાથી એક જ રત્નમાં અનેક રંગ-તરંગ દેખાય છે. તેમ આ જીવ પણ અનેક રૂપે થાય છે. //પ૩-૫૪l
ભાવાર્થ પુદ્ગલાસ્તિકાય દ્રવ્યનું “જડપણું” અર્થાત્ જડતા એટલે અચેતનના એ લક્ષણ છે અને આ લક્ષણ તેમાં પ્રગટપણે ઘટે જ છે. આ
