________________
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત
પૌદ્ગલિક સુખના આસ્વાદી, એહ મરમ નવિ જાણે । જિમ જાત્યંઘ પુરુષ દિન કરનું, તેજ નવિ પહિચાણે II૩૮॥
સંતો
૨૬
ગાથાર્થ : આ સંસારમાં વિષયાભિલાષી જીવ જેમ જેમ વધારે વધારે વિષય સુખ સેવે છે. તેમ તેમ તૃષ્ણા અધિક અધિક જાજ્વલ્યમાન થાય છે. જેમ ન પીવા લાયક એવું ખારૂ-પાણી પીવાથી કહો તો ખરા કે તૃષ્ણા કેમ છીપાય ? ન જ છીપાય પણ તૃષ્ણા વધે જ. II૩ણા પૌદ્ગલિક સુખમાં આસક્ત બનેલો આ જીવ આ મર્મને સમજી શકતો નથી. જેમ જન્મથી અંધ એવો પુરૂષ સૂર્યના તેજને ઓળખી શકતો નથી. તેમ મોહાંધ જીવ આત્મગુણના સુખને ઓળખી શકતો નથી. ।।૩૮।।
ભાવાર્થ : વિષયાભિલાષી જીવો જેમ જેમ પાંચ ઈન્દ્રિયોનાં વિષય સુખોને સેવે છે. તેમ તેમ તેની વિષયપિપાસા વૃદ્ધિ જ પામે છે. વિષયાભિલાષા ક્યારેય સંતોષાતી નથી. જેમ અગ્નિમાં જેમ જેમ લાકડાં નાખો તેમ તેમ અગ્નિ વધે છે. ક્યારેય અગ્નિ શાંત થતો નથી. તથા ન પીવા લાયક એવું ખારૂં પાણી પીવાથી જેમ તૃષ્ણા ક્યારેય શાન્ત થતી નથી. સદાકાળ તૃષ્ણા વધે જ છે. તેમ સમજીને હે જીવ ! તું આ તૃષ્ણાથી
વિરામ પામ. II૩ના
પૌદ્ગલિક સુખોનો આસ્વાદ જ એવો છે કે આ ભોળો અને મોહાંધ એવો આ જીવ આ ભ્રમને જાણી શકતો નથી કે વિષયોના સેવનથી વિષયોની અભિલાષા ક્યારેય પણ તૃપ્ત થતી નથી. જેમ જે મનુષ્ય જન્મથી જ અંધ છે. જેણે ક્યારેય સૂર્યાદિનું દર્શન કર્યું જ નથી. તેવા જાહ્યંધ જીવને દિન કરનું એટલે કે સૂર્યનું તેજ કેવું હોય ? અને કેટલું હોય - તે કેમ જાણી શકે ? અર્થાત્ ન જ જાણી શકે. તે જ પ્રમાણે પુદ્ગલાનંદી જીવ આત્મ ગુણોની રમણતાના સુખને જાણી શકતો નથી. ।।૩૮।।
