________________
પુદ્ગલ ગીતા
૨૭
ઇન્દ્રિય જનિત વિષયરસ સેવત, વર્તમાન સુખ ઠાણા પણ કિંપાક તણાં ફળની પેરે, નવિવિપાક તસ જાણે ૩લા
સંતો ફળ કિપાક થકી એક જ ભવ, પ્રાણ હરણ દુઃખ પાવે. ઇન્દ્રિય જનિતવિષયરસ, તેતો ચિહું ગતિÄભરમાવે ૪૦
ગાથાર્થઃ પાંચે ઇન્દ્રિય જન્ય વિષયોના રસનો આસ્વાદ કરતાં વર્તમાન કાળે અવશ્ય સુખ થાય છે. પરંતુ તે સ્થાને પણ કિંપાકના ફળને ખાવા તુલ્ય સુખ છે. તેના વિપાકને તો તે જીવ જાણતો પણ નથી.
કિંપાકના ફળના આસ્વાદથી આ જીવ એક ભવ પૂરતું પ્રાણ હરણ (મરણ)નું ફળ પ્રાપ્ત કરે છે. પરંતુ ઇન્દ્રિયજન્ય વિષયસુખના આસ્વાદનથી તો આ જીવ ચારે ગતિમાં ભટકવાનું અનંતું દુઃખ પ્રાપ્ત કરે છે. ૩૯-૪૦ના | ભાવાર્થઃ પાંચ ઇન્દ્રિયો દ્વારા ભોગવાતા ભોગ સુખોમાં સુખ તો છે જ. તેથી જ તેનો ભોગવટો કરતાં કરતાં સુખબુદ્ધિ થાય છે. પરંતુ તે સુખ ભોગવતાં મોહદશાના કારણે અપાર દુઃખની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી તેને સમજાવવા ગ્રંથકારશ્રી કિપાકના ફળનું એક દૃષ્ટાન્ત કહે છે.
જેમ કિંપાક નામની વનસ્પતિનાં ફળો ખાવામાં અત્યંત મીઠાસવાળાં હોય છે. બહુ જ મધુર લાગે છે. પરંતુ ખાનારો તે જીવ અવશ્ય દેહાન્તનો દંડ (અર્થાત્ મૃત્યુ જ) પામે છે. આવાં ભયંકર આ ફળો છે. તેની જેમ ભોગસુખો પણ અનુભવ કરવાના કાળે આનંદ આપનારાં છે. પરંતુ પરિણામે નરક-નિગોદના ફળને આપનારાં છે.
કિંપાકનાં ફળો ખાવાથી એક ભવમાં અને એક જ વાર મૃત્યુ થાય છે. જયારે ઇન્દ્રિયોથી ઉત્પન્ન થયેલ વિષયરસનું સુખ તો રાગ દ્વારા ચારે
