________________
પુદ્ગલ ગીતા
૨૯
વિષયોની આસક્તિ ભવોભવમાં રખડાવનારી હોવાથી તથા આસક્તિ કરાવવા દ્વારા જીવને ઘણું જ નુકશાન કરનાર છે. તે માટે તેનાથી અળગા રહીને વિષયોથી દૂર રહીને આત્મ સાધના કરવી.
મન-વચન અને કાયા આ ત્રણ કરણ કહેવાય છે. આમ આ ત્રિકરણ યોગે એટલે કે મનથી ઉત્તમ વિચારો કરવા વડે, વચનથી સ્વપર ઉપકારક શબ્દ પ્રયોગો કરવા દ્વારા અને કાયાથી સ્વ-પરનું કલ્યાણ કરવા દ્વારા શુદ્ધ ભાવ હૃદયમાં ધારણ કરીને આત્મા એ શરીરાદિથી જુદો પદાર્થ છે. તેને મોહદશાની વૃદ્ધિ ન થાય તે રીતે બરાબર સાચવી લેવો જોઈએ. આવું જાણો.
તથા પુણ્યનો ઉદય હોય તો પણ કર્મ રાજા છે અને પાપનો ઉદય હોય તો પણ કર્મરાજા છે. એમ બન્ને તત્ત્વો આત્માથી ભિન્ન પદાર્થ છે. બન્ને તત્ત્વો આત્મા માટે બંધનરૂપ બેડી જ છે. એક ભલે સોનાની બેડી તુલ્ય છે. જ્યારે બીજુ પાપતત્ત્વ ભલે લોખંડની બેડી તુલ્ય છે. તો પણ આત્માને તો બન્ને તત્ત્વો પુરેપુરાં જકડનારાં જ છે. બંધનરૂપ જ છે. માટે બન્ને તત્ત્વોથી દૂર થઈ કેવળ એકલી કર્મોની નિર્જરા જ સાધવા જેવી છે. જો કર્મોનાં બંધન તુટ્યાં હશે તો જ આત્મ કલ્યાણ થવું શક્ય છે. માટે ઘણો ઉંડો અભ્યાસ કરી બેડી તુલ્ય એવા પુણ્ય અને પાપ બન્નેને ત્યજીને સાચા માર્ગે આવવાનો હે જીવ ! તુ પ્રયત્ન તો કર. આવું જૈનશાસન ફરી ફરી તુરત મળવાનું નથી. આત્માનું શેમાં કલ્યાણ છે? તેનો વિચાર કર. હજુ બાજી હાથમાં છે. ચેતાય ત્યાં સુધી ચેતવા જેવું છે. I૪૧-૪૨
નલ બલ જલ જિમ દેખો, સંતો ઉંચા ચડત આકાશ । પાછા ઢળી ભૂમિ પડે તિમ જાણો પુણ્ય પ્રકાશ ॥૪॥સંતો જિમ સાણસી લોહની રે, ક્ષણ પાણી, ક્ષણ આગ પાપ પુણ્યનો ઇણ વિધ નિશ્ચે, ફલ જાણો મહાભાગ ૪૪॥
સંતો
