________________
પુદ્ગલ ગીતા
પ્રાયઃ અકામનિર્જરાકો બલ, કિંચિત ઉંચો આયો। બાદરમાં પુદ્ગલ રસ વશથી, કાલ અસંખ ગમાયો ॥૨૪॥
સંતો
૧૭
ગાથાર્થ : પૌદ્ગલિક સુખોના રાગને લીધે મોહાન્યતાના કારણે નિગોદ જેવા સ્થાનોમાં અનંતો કાળ હે જીવ ! તેં પસાર કર્યો છે અને નરકાદિ જેવા દુઃખી ભવોમાં જવાના કા૨ણે હે જીવ ! તું ભૂતકાળમાં બહુ પ્રકારનાં દુ:ખો પામ્યો છે. ૨૩
ઘણું કરીને અકામ નિર્જરાના બળે તું કંઈક ઉંચો આવ્યો. સૂક્ષ્મના ભવમાંથી બાદર આદિના ભવમાં આવ્યો. પરંતુ ત્યાં પણ પૌદ્ગલિક સુખોના રાગના વશથી આવી જ પરિસ્થિતિમાં અસંખ્યાતો કાળ ગુમાવ્યો છે. ૨૪ા
ભાવાર્થ : ભૌતિક સુખોનો રાગ અને દુઃખોનો દ્વેષ આવા પ્રકારના આ રાગ અને દ્વેષના કારણે હે જીવ ! તેં નિગોદના ભવોમાં અને નરકના ભવોમાં અનંતો અનંતો કાળ પસાર કર્યો. જ્યાં તારી ચેતના ઘણી ઢંકાયેલી થઈ. બેહોશ દશા થઈ. કર્તવ્યાકર્તવ્યનો વિવેક ન રહ્યો, શાનદશા આવૃત્ત થવાના કારણે સૂઝ-બૂઝ ન રહી. જડ જેવી બુદ્ધિ થઈ. મોહાન્ધદશા વધતી જ ગઈ. તત્ત્વાતત્ત્વના વિવેક શૂન્ય ચિત્તવાળો તું થયો. જીવ હોવા છતાં ચેતનવાળો હોવા છતાં મૂર્ખશિરોમણિ જેવો થઈને દુઃખદાયી વ્યસનોમાં તું જોડાયો. દારૂ, પરસ્ત્રી સેવન આદિ મહાપાપો કરીને નકાદિના ભવો કરવા દ્વારા હે જીવ ! તું અનંત અનંત દુઃખો પામ્યો છે. શબ્દોથી કહી પણ ન શકાય તેવા બહુવિધ કષ્ટો તેં સહન કર્યા છે.
આમ કરતાં કરતાં અકામ નિર્જરાના બળે તું બેઇન્દ્રિયાદિના ભવોમાં આવવા દ્વારા કંઈક ઉંચો આવ્યો છે. પરંતુ જેમ જેમ ઉંચા
