________________
૧૬
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત ભાવાર્થઃ પુગલના સુખોનો અનુભવ કરવાના રાગના કારણે ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારના નાટક કરનારા નટવૈયાની જેમ આ જીવે ભવોભવમાં પુગલના સુખનો અનુભવ કરવાનાં અને તેમાં મ્હાલવાનાં ઘણાં નાટકો કર્યા છે. તેના દ્વારા ઘોર કર્મો આ જીવે બાધ્યાં છે અને નરક-નિગોદના ભવમાં બહુ જ દુઃખ પામ્યો છે. એમ જ્ઞાની વીતરાગ ભગવંતો કહે છે.
તેમાંથી નીકળવાની જે જીવની ભવિતવ્યતા પાકી છે. કાળનો પરિપાક થયો છે. તે જીવ પોત પોતાની તેવી ભવિતવ્યતા હોવાથી પોતાના સ્વાભાવિક પરિણામના જોરે જ થોડોક ઉપર આવે છે. તેથી વિકસેન્દ્રિય અસંજ્ઞી અને સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયના ભવ પામે છે. જેમ જેમ વધારે સમજણ આવે છે. તેમ તેમ તે સમજના કારણે મોહના ઉછાળા પણ તીવ્ર બને છે જ અને આના કારણે માન-સન્માનની બુદ્ધિ વધારે પ્રગટે છે. માયા પ્રપંચ કરીને ધન ભેગુ કરવાનો અને પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયોની પુષ્ટિ કરવાની ભાવના વધે છે. જેથી મિથ્યાત્વાદિ પાપમાં આ જીવ વધારે વધારે જોડાય છે અને પાછો એકેન્દ્રિયાદિના ભવ પામે છે.
આ પ્રમાણે વારંવાર ઉપર-નીચે પડકાતાં પડકાતાં ક્યારેક જ્ઞાની ગીતાર્થ ગુરુની સોબત થતાં શરીર-ઘર પરિવાર આદિના સ્નેહભાવોને ગૌણ કરીને આત્મ કલ્યાણને પ્રધાન કરીને સાચા માર્ગે આ જીવ ક્યારેક ચઢે છે અને તેના બળે સમ્યગ્દષ્ટિપણાને પણ પામે છે. હવે કંઈક આત્મ કલ્યાણ કરવાની ભાવના જાગૃત થાય છે. તેથી હે જીવ ! તું કંઈક સમજ. /૨૧-૨૨ા. કાળ અનંત નિગોદ ધામમેં, પુગલ રાગે રહિયો. દુઃખ અનંત નરકાદિકથી તું, અધિક બહુવિધ સહિયાર૩
સંતો
