________________
प्रवचनसार
णरणारयतिरियसुरा संठाणादीहिं अण्णहा जादा । पज्जाया जीवाणं उदयादिहिं णामकम्मस्स 12-61॥
नरनारकतिर्यक्सुराः संस्थानादिभिरन्यथा जाताः । पर्याया जीवानामुदयादिभिर्नामकर्मणः 2-61॥
सामान्यार्थ - [ जीवानां] संसारी जीवों के [ नरनारकतिर्यक्सुराः पर्यायाः] जो मनुष्य, नारक, तिर्यंच और देव पर्याय हैं वे [ नामकर्मणः उदयादिभिः ] नामकर्म के उदयादिक के कारण [ संस्थानादिभिः ] संस्थान, संहनन, स्पर्श, रसादि के भेदों से [अन्यथा जाताः ] स्वभाव-पर्याय से भिन्न, विभाव-स्वरूप उत्पन्न होते हैं।
The worldly souls (jīva) attain these unnatural-modes (vibhāvaparyāya) as human (nara), infernal (nāraka), plant and animal (tiryańca), and celestial (deva) on fruition of the name (nāma - physique-making) karmas comprising bodily structure (samsthāna),joints (samhanana) etc.
Explanatory Note: Just as the fire, while burning, adopts unnatural forms of the fuel - dung, wood, grass - that are modes (paryāya) of its existence; in the same way, the soul (jīva) adopts unnatural forms of the human being, the infernal being etc. that are modes (paryāya) of its existence. These modes (paryāya) are the result of fruition of karmas; these are not the own-nature (svabhāva) of the soul (jīva).
........................
197
