________________
Pravacanasara
अत्थित्तणिच्छिदस्स हि अत्थस्सत्थंतरम्मि संभूदो । अत्थो पज्जायो सो संठाणादिप्पभेदेहिं ॥2-601
अस्तित्वनिश्चितस्य ह्यर्थस्यार्थान्तरे संभूतः । अर्थः पर्यायः स संस्थानादिप्रभेदैः 12-601
उत्पन्न हुआ
-
सामान्यार्थ [ अस्तित्वनिश्चितस्य ] अपने सहज स्वभावरूप स्वरूप के अस्तित्वकर निश्चल जो [ अर्थस्य ] जीव- पदार्थ है उसके [हि ] निश्चय से जो [ अर्थान्तरे संभूतः ] अन्य पदार्थ - पुद्गल - द्रव्य के संयोग से [ अर्थः] जो अनेक द्रव्य स्वरूप पदार्थ है [ सः ] वह संयोग - जनित भाव [ संस्थानादिप्रभेदैः ] संस्थान - संहननादि के भेदों से युक्त [ पर्याय: ] नर-नारक आदि विभाव (विकार) पर्याय हैं।
-
-
The substance of soul (jiva) exists in own immutable nature; however, due to union with other substances – matter (pudgala) — it gets transformed into unnatural-modes (vibhāva-paryāya) with particularities of bodily structure (samsthāna), joints (samhanana ) etc.
Explanatory Note: Due to union with physical matter (pudgala), the soul (jīva) is transformed into its unnatural-modes (vibhāvaparyāya), like the infernal being. These modes (paryāya) appertain to the soul (jiva) that is in its unnatural state; these are utterly perishable, and worth discarding. The soul (jīva), when rid of union with physical matter (pudgala), has the self-illuminating, eternal and immutable mode (paryāya), characterized by knowledge and perception. This mode (paryāya) of the soul (jīva) is worth accepting.
196
.........
