________________
મનુષ્યને વ્યવહાર બાહી સ્થિતિઓથી પરિચાલિત છે... તેથી જાગૃત અવસ્થાને તે વાસ્તવિક માને છે તથા સ્વપ્ન અને સુષુપ્તિને અવાસ્તવિક માને છે.
ગસાધના વડે મનુષ્ય બાહ્ય સ્થિતિઓને સુષુપ્તિ, અને સવપ્નની જેમ જુએ છે અને વૃત્તિ નિરોધ વડે તેનાથી પૂર્ણપણે નિસંગ બની જાય છે. દેશ-કાળ અને કાર્ય-કારણ સંબંધથી પર બની જાય છે. પિતાને સીમિત મટીને નિઃસીમ અનુભવે છે. તે વખતે તેનામાં દિવ્ય સામર્થ્ય પ્રગટે છે. જે વ્યક્તિગત અનુભવની વાત હેવાથી શબ્દો વડે વર્ણવી શકાતી નથી.
પ્રત્યેક મનુષ્ય અમુક સીમા સુધી યોગી છે. અભ્યાસ અને વૈરાગ્ય વડે તે સીમાનું જેમ–જેમ ઉલ્લંધન થતું જાય, છે, તેમ-તેમ તે નિસીમ બનતે જાત્ર છે. . કેગના ચરમ લક્ષ્ય સુધી પહોંચવા માટે સરળ અને નિષ્કલંક જીવન પ્રથમ સાધન છે. કામ, ક્રોધ અને લેભ વડે થતા અસત્ય, હિંસાદિ વ્યાપારને ત્યાગ અને યુગની, ચરમ સીમાએ પહોંચેલની ઉપાસના–એ આવશ્યક શરત છે.
ત્યાબાદ આસન પ્રાણાયામ વડે દેહ અને પ્રાણ પર પ્રભુત્વ પ્રાપ્ત કરવાનું હોય છે. પ્રત્યાહાર વડે ઈન્દ્રિયે અને મનને વિજય પ્રાપ્ત કરવાનો હોય છે. બુદ્ધિના વ્યાપાર અને અહંકારભાવને વિજ્ય અંતે ધ્યાન અને સમાધિ વડે સિદ્ધિ થાય છે, ત્યારે તંભરા પ્રજ્ઞા અને કૈવલ્યદશા પ્રગટે છે.
પ્રિયતમ પ્રભુને વિયેાગ અતિશય વસમો લાગતાં ગની તાલાવેલી આ કમે સાકાર બને છે.
અનપેક્ષાનું અમૃત
