________________
અવિદ્યાને વિલય
(૧૯)
અવિદ્યાને દૂર કરવા માટે બુદ્ધિ સિવાય બીજા કઈ અવયવની જરૂર પડતી નથી. અધ્યાત્મ શાસ્ત્રનું મનન–પરિશીલન કરવાથી આત્માને સાક્ષાત્કાર થાય છે અને ભવભ્રમણ ટળી જાય છે,
જેમ સઘળાં જળ સમુદ્રમાં વિશ્રાંતિ પામે છે, તેમ સઘળા પ્રમાણે અનુભવરૂપી મુખ્ય પ્રમાણમાં વિશ્રાંતિ પામે છે. અનુભવ પ્રમાણને પ્રત્યક્ષ તત્વ કહેવાય છે. વૃત્તિરૂપી ઉપાધિને લઈને તે સંવિત કહેવાય છે અને હું' એવી પ્રતીતિના કારણે પ્રમાતા કહેવાય છે. વિષયરૂપે પદાર્થ કહેવાય છે. એ જ પરમતત્વ સચ્ચિદાનંદ જગતરૂપે સ્કુરે છે. અવિદ્યાથી તે ભકતુ અને સેગ્યમાં વહેંચાયેલું છે.
આત્માનુભૂતિ વિના નિત્યાનંદ અને પરમાનંદની પ્રાપ્તિ શક્ય નથી. જ્ઞાનથી સમાદિ ગુણે શોભે છે અને સમાદિ અનપેક્ષાનું અમૃત