________________
ઈન્દ્રિયે દેહની દાસી છે. મન આત્માને કિંકર છે. તેથી ઈન્દ્રિયનું સુખ અલ્પ છે. મનનું સુખ અન" છે. સર્વ જીવરાશિ ઉપર મૈત્રી, પ્રમદ, કારૂણ્ય અને માધ્ય ભાવરૂપી સમભાવ તે ભાવ અહિંસા છે.
સમભાવથી સર્વ પુદ્ગલ રાશિ ઉપર જે વિરકતભાવ પ્રગટે છે, તે ભાવ સંયમ. છે. સર્વ પ્રતિકૂળ ભાવે ઉપર સહનશીલતા ભાવ પ્રગટે તે તપ છે.
તપથી નિર્જરા, સંયમથી સંવર અને અહિંસાથી ગુમાસ્ત્રવ, સંવર અને નિર્જરા ત્રણે ફળ મળે છે.
મનને નમાવવું તે ભાવ નમસ્કાર છે, શરીરને નમાવવું તે દ્રવ્ય નમસ્કાર છે. દ્રવ્ય, એ ભાવનું કારણ છે. અને ભાવ એ દ્રવ્યનું સાર્થક્ય છે.
એક મનના માણસે જેમ વધારે એકત્રિત થાય છે, તેમ તેને પ્રભાવ વધે છે, એનું જ નામ સત્સંગને મહિમા. ગણાય છે.
સત્સંગ મુખ્યત્વે સત-સંગ વાચી છે. સતુ–સંગ એટલે સત પદાર્થને સંગમાં રાચવું તે, અન્ય પદાર્થોના સંગથી ત્રિવિધ ઠ્ઠી જવું તે. મનમાં આત્મસત્તાની પ્રતિષ્ઠા કરવાને અદ્ભુત યંગ સત્સંગના પ્રભાવે થાય છે.
પણ ખ્યાલ એ રહેવું જોઈએ કે સત્સંગના નામે સત્ વિરોધી કઈ સ્થલ યા સૂરમ પદાર્થોના સંગમાં તે જકડાઈ નથી રહ્યાં ને? અનુપક્ષાનું અમૃત
