________________
સમત્વના વિકાસ અર્થે.
(૪૯)
સમત્વના વિકાસ અર્થે વૈરાગ્ય, વિશ્વપ્રેમ અને સમ્યગૂજ્ઞાન એ ત્રણેની સરખી આવશ્યક્તા છે. સમ્યગુજ્ઞાન એટલે જ્ઞાનાનંદમય પિતાના નૈઋાયિક શુદ્ધસ્વરૂપનું જાગૃતભાન - ભાવ એટલે આંતરજ્ઞાન. પ્રતીતિકારક જ્ઞાન ભાવને જન્માવે છે. ભાવ એ સુદઢ જ્ઞાનનું કાર્ય છે. કિયા એ ભાવનું પરિણામ છે.
પ્રમાદ એટલે પરમાં રાગ આસક્તિ. તે વીતરાગની પૂજા આદિથી ટળે છે. વીતરાગની પૂજા વીતરાગમયતા માટે છે. રાગ દુઃખદાયી છે. તે જેમનામાં નથી તે વીતરાગ છે. તેથી તેમનું આલંબન કેવળ સુખને જ આપનારું થાય છે.
મનુષ્યભવ ઉત્કૃષ્ટ છે, તેથી તેમાં કાર્ય પણ ઉત્કૃષ્ટ થવું જોઈએ. રાગને દૂર કરે એ જ પરમ પુરુષાર્થ છે. રાગ છે ત્યાં સુધી દુખ પણ છે જ. દુઃખને દૂર કરવાને ઉપાય, દુઃખ જેમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે, તે રાગ-પરમાં
૧૨૦
અનુપેક્ષાનું અમૃત
