________________
કેઈ એમ વિચારે કે હું આ ક્રિયાઓને છોડી દઉં અને ઉદયગત કર્મનાં ફળ ભેગવ્યા વિના એને ત્યાગ કરી દઉં તે તે અશક્ય છે. નવીન ક્રિયાઓ થઈ રહી છે, તેનું આત્મા સાથે બંધન અને જૂની ક્રિયાઓ જે કર્મરૂપે બદ્ધ છે, તેના ફળને ઉપગ રિકી શકાતે જ નથી. એનાથી ભાગી છૂટવાની ચેષ્ટા વ્યર્થ છે. જીવનમાં પ્રારબ્ધ પણ છે અને નવીન ક્રિયાઓને બંધ પણ છે.
આત્માને બંધનમાં નાખનાર બાહ્ય પદાર્થ નથી પણ રાગ-દ્વેષના વિકલ્પ છે. વનમાં રહી યા ભવનમાં પણ મનને વાત્રનિવાંમસા' અલિપ્ત રાખે !
કર્મફળ એ પિતે જ વાવેલું બીજનું ફળ છે. તેને કાપતી વખતે હર્ષ કે શેક કરવાની જરૂર નથી. હસીને કે રેઈને કાપવા કરતાં નિર્વિકારી ભાવથી ખપાવી દેવું તે જ શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. પૂર્વ કર્મના ઉદયથી જે સુખ-દુઃખ આવે તે તે અનાસકત ભાવે સમતાભાવથી ભેગવવાં જોઈએ. તેનાથી જૂનાં કર્મ ભેગવાઈ જાય છે અને નવા બંધ થતું નથી.
કર્મફળની સાથે ઝઘડો ન કરે ! સુખ વખતે રાગ કે દુઃખ વખતે દ્વેષ કરે તે કર્મના બંધનમાં જકડાઈ રહેવાનું કાર્ય છે. બંને પ્રસંગોએ રાગ-દ્વેષના બંધન રહિત થવું એ જ મુક્તિને ઉપાય છે. જડ વસ્તુને રાગ છૂટે તે જીવ તત્વને દ્વેષ છૂટે. અનપેક્ષાનું અમૃત
