________________
ધર્મતત્વ છે. ઉત્પત્તિના ક્રમથી દેવ મુખ્ય છે અને સાધના ના કમથી ધર્મ મુખ્ય છે.
ધર્મએ સનાતન સત્ય છે, તેને કઈ બનાવતું નથી, પણ બતાવે છે. શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા પોતાની વાણુ વડે તેને પ્રકાશિત કરે છે.
શ્રી તીર્થકર ભગવંતે દ્રવ્ય-ગુણ અને પર્યાયથી તીર્થ ગણધરેને સેપે છે અને ગણધર ભગવંતે, આચાર્ય ભગવંતને સેપે છે. શ્રી તીર્થકર ભગવે તેના વિરહ કાળમાં શાસનના માલિક આચાર્ય ભગવંતે છે.
આચાર્ય અર્થની દેશના આપે છે, ઉપાધ્યાય સૂત્ર અને અર્થ બંનેની દેશના આપે છે, તેને સૂત્રાનુગમ કહેવાય છે. નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય અને ચૂર્ણિ તેમજ પરંપરા પ્રાપ્ત અર્થને અર્થાતુગમ કહેવાય છે, તેને આપનાર આચાર્ય છે.
દીવે અજવાળું કરી દે, પણ મકાનમાંથી કચરો કાઢ હોય તે ક્રિયા કરવી જ પડે. તેમ જ્ઞાન એ કર્મરૂપી કચરાને ઓળખાવે પણ તેને દૂર કરવાનું કાર્ય તે ક્રિયાથી જ થઈ શકે. તાત્પર્ય કે દેવ-ગુરૂ ધર્મમાં આચાર પ્રથમ છે.
વિનય મૂળધર્મ, દયાધર્મ, સત્ય અધિઠિત ધર્મ આચાર સ્વરૂપ છે. તેવી રીતે સુદેવ, કુદેવ અને સુગુરુ, કુગુરૂની ભેદરેખા પણ આચાર છે.
અનુપેક્ષાનું અમૃત
