________________
ધર્મસ્નેહ
(૨૦)
ધર્મ જિનેશ્વર ચરણ ગ્રહ્યા પછી
કેઈ ન બાંધે છે કર્મ જિનેશ્વર.” માર્મિક આ સ્તવન પંક્તિનો મર્મ એ છે કે- ધર્મ એટલે પૂર્ણ આત્મ સવરૂપ, તે રૂપ શ્રી જિનેશ્વરના ચરણે એટલે મરણને-યથાર્થ સમજણને ગ્રહણ કર્યા પછી કઈ જીવ કર્મ બાંધતે નથી, સંવર અને નિર્જરાભાવમાં રમણ કરે છે. તે માટે પરનો હું કર્તા નથી અને પરમાત્ર અનિત્ય છે, એ સમજણને સુનિશ્ચિત કરવી પડે છે. ધર્મક્રિયા તે પછી સ્વકિયા બને છે.
કઈ પણ ક્રિયા કરી શકાતી નથી પણ કરાવાય છે. જ્યારે ધર્મ કરાય છે કરાવાતું નથી. તેમાં આટલે તફાવત છે. ધર્મ કિયાધર્મ કરવાનું સાધન છે, પણ ધર્મ નથી, પાકિયા પાપ કરવાનું સાધન છે પણ પાપ નથી. ધમ પાકિયામાં પણ નિર્ભર કરે છે, જ્યારે પાપી ધર્મક્રિયામાં પણ બંધ કરે છે.
અનુપક્ષાનું અમૃત
४८
