________________
ધમનું ચિત્ત ક્રિયાને શેધતું નથી, પણ ધર્મનાથના ચરણને શેધે છે. ક્રિયા કર્મના ઉદયથી થાય છે, ધર્મ સુમતિ વડે થાય છે અને સુમતિ, અહં અને મનના ત્યાગથી સધાય છે.
“અહં કરેમિ એવા અહંભાવને ત્યાગ ભવિતવ્યતાના વિચારથી અને સમબુદ્ધિમમત્વભાવને ત્યાગ અનિત્યતાની ભાવના
થી સધાય છે. અહં-મમથી મુક્ત થયેલું મન ધર્મનાથસિદ્ધભગવંતના ચરણમાં રમે છે.
સિદ્ધભગવંતે કાલેક પ્રકાશક જ્ઞાનવાળા હેવાથી લેકવરૂપ જેવી આકૃતિવાળા હોય છે. ચૌદરાજ લેકની ચારે બાજુ અલેક છે. અલેકમાં પણ સિદ્ધ ભગવંતને જ્ઞાનપ્રકાશ હેવાથી તે પ્રકાશ સંપૂર્ણ મંડલ જેવું લાગે છે. અલક મંડળયુક્ત લેકવરૂપ સિદ્ધ ભગવંતરૂપી ધર્મનાથના વિરાટ સ્વરૂપી ચરણમાં નિજ આત્મા નમસ્કાર કરતે અનુભવાય છે, ત્યારે જાણે વામન-વિરાટનું મિલન થતું હોય તેવું જણાય છે ભક્તિના પ્રકર્ષથી તથા સિદ્ધભગવંતનાં વિરાટના અનુગ્રહથી વામન વિરાટ સ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરે છે.
સિદ્ધ ભગવંતના અનુગ્રહની આ ભક્તિ ઉપર જ્યારે અનન્ય શ્રદ્ધા થાય છે, ત્યારે તે કર્મ નિર્જરામાં પ્રધાન કારણ બને છે. કર્મથી મુક્ત થવામાં સિધ્ધ ભગવંતનો અનુગ્રહ એ પ્રધાન કારણ છે અને એજ મુક્તિને માર્ગ છે. ભગવંતના અનુગ્રહથી મુકિત અને નિગ્રહથી ભવભ્રમણ-એ ભક્તિને મર્મ ત્યારે જ સમજાય છે.
અનુપેક્ષાનું અમૃત અ. ૪
