________________
અંગ્રેજી રાજ્યના મૂળમાં આપણે હિંદુસ્તાનમાં પૈસા કમાવા આવ્યા હતા અને કઈ રીતે તે પૈસા કમાવા તેનો વિચાર કરવાની આપણને કુરસદ ન હતી. આપણને પૈસા જોઈતા હતા, અને તે પૈસા પ્રમાણિકપણે જ મેળવવા હતા તે તેગ આપણે રાખ્યો ન હતે.
અઢારમા સૈકાના, શરૂઆતના અંગ્રેજી રાજ્યના ઈતિહાસને હવે જૂના જમાનાની વાતમાં ગણી નાખવામાં આવે છે. બધા એમ જ માને છે કે અત્યારની સ્થિતિ સાથે તેને કશો સંબંધ નથી. પરંતુ, વાસ્તવિક રીતે હિંદુસ્તાનમાં અંગ્રેજોના શરૂઆતના દિવસનો ઈતિહાસ ખાસ અગત્યને છે. કારણ કે, હિંદુસ્તાનમાં અત્યારનું અંગ્રેજી રાજ્ય કયા સિદ્ધાંત અનુસાર ચલાવવામાં આવે છે તે જાણવા અને સમજવા માટે, તે સમયને શરૂઆતનો ઈતિહાસ જ એકમાત્ર સાધન છે. તેમજ અત્યારના અંગ્રેજી રાજ્યકારભારમાં
અંગ્રેજી રાજ્યના મૂળમાં જે હીનતા વ્યાપેલી છે, તથા હિંદુસ્તાનભરમાં લેકની જે અસાધારણ કંગાલિયત નજરે પડે છે, તે અસ્તિત્વમાં આવવાનું કારણ, તે શરૂઆતના દિવસે માં જે રાજ્યપદ્ધતિ શરૂ કરવામાં આવી હતી, અને પછીથી પણ માત્ર દેખાડવાના થોડા ઘણા ઉપરાટિયા ફેરફારો કરીને હાલમાં પણ કાયમ રાખવામાં આવી છે – તે જ છે. તે રાજ્યપદ્ધતિના સિદ્ધાંત જુદે જુદે સમયે નીચે પ્રમાણે ઘડાતા આવ્યા છે
(૧) ઈ. સ. ૧૭૦૦ થી ૧૭૮૩ : હિંદુસ્તાનની ઉઘાડે છેક લૂંટઃ “ શરમ રાખ્યા વિના બિલકુલ નગ્ન સ્વરૂપે.” - (૨) ઈ. સ. ૧૭૮૩ થી ૧૮૩૩ : હિંદુસ્તાનની પ્રજાની સર્વ પ્રકારની ઉત્તમ શક્તિઓ, વિચારપૂર્વક કચરી નાખવી. જેથી હિંદુસ્તાન કાયમને માટે ઈગ્લંડની તાબેદારીમાં રહે.
(૩) ઈ. સ. ૧૮૩૩ થી ૧૯૦૧ : ઉપર ઉપરથી સવ્યવહારને ઢગ રાખી, હિંદી પ્રજાને જરા પણ શિથિલતા બતાવ્યા સિવાય કડક રીતે ગુલામી અને હીનતામાં રાખવી.
અંગ્રેજોના રાજ્યમાં હિંદુસ્તાનની આવી કંગાળ સ્થિતિ કેમ થતી આવે છે, તથા અંગ્રેજોના રાજ્યના મૂળમાં જ એવી કઈ વસ્તુઓ છે કે જેથી તેનું પરિણામ અચૂક આવે છે, તે સમજવા માટે ઉપરની ત્રણે વિગતે બરાબર તપાસવી અને જાણવી જોઈએ.
૭૦૦ વર્ષ પહેલાં અંગ્રેજો હિંદુસ્તાનમાં “નસીબ અજમાવવા નીકળેલા સાહસિકે” તરીકે આવ્યા હતા અને સાહસિક રખડુઓ વિષે જે કાંઈ કહી શકાય તેટલું જ તેમને માટે પણ કહેવું જોઈ એ ઃ જરાય વધારે ઓછું નહિ. તેમને મન બંગાળા તેમજ તેમના હાથમાં સપડાયેલા બીજા
Jain Education Internation
For Private & Personal use only
