________________
આબાદ હિંદુસ્તાન !
“ આ વચન તેમણે ઉચ્ચાર્યાં હતાં ત્યારબાદ દેશની વસ્તીમાં ૬ કરોડ માણસને વધારા થયા છે. પણ લૉર્ડ કર્ઝનના જ કથા પ્રમાણે દેશની આવકમાં તે દરમ્યાન જરાય વધારા થયા નથી. એટલે જે દેશ પહેલાં જ ચાર કરાડને ખાવાનું આપી શકતા ન હતા, તે હવે આ નવાં વધેલાંને પણ નથી જ આપતા એ સિદ્ધ થયું. ટ્રકામાં અત્યારે દેશમાં ૯ કરાડથી વધારે માણસાને પેટપૂરતું ખાવાનું નથી જ મળતું એમ જરૂર કહી શકાય,
૯૨
“ આ ત્રાસજનક હકીકત ઉપરાંત બીજી એક ભયંકર વસ્તુ એ છે કે, દશકા પહેલાંના કરતાં હવે દર વર્ષે દેશમાં ૧૫ લાખ વધારે માણસા તાવથી મરી જાય છે. સરકારી મેડિકલ રિપેટ માં જ જણાવવામાં આવ્યું છે કે, “ આ તાવ એ ભૂખમરા અને પૂરતાં કપડાંના અભાવનું જ બીજું નામ” છે, પરં'તુ આપ સાહેબ પણ તરત સમજી શકશો કે, તાવથી એક માણસ મરે ત્યારે બીજા ૨૦ તેનાથી પથારીવશ થયાં હાય. એટલે સીધી ભાષામાં કહીએ, તે ભૂખમરાથી અને પૂરતાં કપડાંના અભાવથી મરવાની અણી ઉપર આવેલા રાગી લેાકાની સંખ્યા ૧૦ કરાડની છે. ખીન્ન શબ્દોમાં, દેશની કુલ વસ્તીને ત્રીજે ભાગ ભૂખમરાથી મરવાની અણી ઉપર આવી રહેàા—સરકારી ભાષામાં તાવે પડેલેા—દર વર્ષે હાય છે.
“ હવે ચેાથી વાત, ખેડૂતા પાસેથી સરકાર કેટલું નિચેાવી નિચેાવીને મહેસૂલ લે છે, અને પરિણામે આખા વર્ષની મહેનત પછી પણ ખેડૂત પાસે પેટપૂરતું ખાવા
Jain Education International
૯૩
દુકાળા, તેમની વધતી જતી સંખ્યા જેટલુંય કેવી રીતે રહેતું નથી, તેના એક દાખલે હું નીચે આપું છું.
• “ એટાના કલેકટર મી, ક્રુ ખેડૂતોમાંથી અનુભવીમાં અનુભવી માણસાના ખેાલાવ્યા અને તેમને એક સારી સ્થિતિના એટલે કે એ બળદ, હળ અને કૂવાવાળા તથા પા એકર જેટલા ખેતરના માલિક એવા ખેડૂતની આવક તથા ખર્ચના હિસાબ નક્કી કરવાનું કહ્યું. તેનું પિરણામ નીચે મુજબ આવ્યું :
આવક
ખ
ખરીફ પાક
રબી પાક
કુલ
૩. આ, પા.
૧૨૯-૮-૦
૮૪-૮-૦
For Private & Personal Use Only
મહેસૂલ : બીજું ખર્ચ :
૨૧૪-૦-૦
બીજું ખેતી ખર્ચી : ૭૯-૧૦-૦
બચત
૪૫-૧૪-૦
કુલ
૨૧૪-૦-૦
“ એટલે કે માત્ર રૂ. ૪૫–૧૪ આનામાં એક સારી સ્થિતિના ખેડૂતને સારા વર્ષ દરમ્યાન પેાતાના કુટુંબ સાથે આખું વર્ષ ગાળવાનું હેાય છે. તે વરસે અનાજના ભાવ ૧ રૂપિયે ૩૪ શેરના હતા. હવે આ ભાગમાં ખેડૂતના કુટુંબમાં સરેરાશ પાંચ ભાણુસ હાય છે. તા તે કુટુંબને માત્ર અનાજ માટે જ ૫૪) રૂપિયા જોઈ એ. અને કપડાં તે જુદાં જ, જો તેના કુટુંબમાં પાંચને બદલે ચાર માણુસ ગણીએ, તે પણ અનાજ તથા ( માણસ દીઠ એછામાં એછાં ૨ રૂપિયાનાં કપડાં ગણીએ તે ) કપડાં મળીને દરવર્ષે ૧૬ રૂપિયા ખાધ
3.241. 41.
99-૦-૦
૧૩-૮-૦
www.jainelibrary.org
