________________
૧૫૪
હિંદુસ્તાનમાં ગરીબાઈ છે જ નહિ” ૧૫૫ ઉપર આપેલી ગણતરી કોઈને કાલ્પનિક લાગે તે માટે મિ. વેધન નોંશે જાતે ખેડૂતોની કરેલી તપાસમાંથી એક બે દાખલા નીચે આપું છું :
નાથુઃ ૩૯ એકર કુલ પેદાશમાંથી સરકારને ૬૦ રૂપિયા ભર્યા પછી ૪૦ રૂપિયા બાકી રહ્યા. પોતાની સ્ત્રી અને પાંચ છોકરાને જિવાડવા મજૂરીએ જાય છે. તેનું ખેતર ૭૦૦ રૂપિયે ગીરો
આબાદ હિંદુસ્તાન!
તેમાંથી બાદ કરો : એકરે ૬ શેરને હિસાબે બી : રતલ ૧૨૦ બગાડ :
રતલ ૮૦ એજારની સમરામણી વગેરે : ૧૦ રૂ. મજૂરી : સરકારી મહેસૂલ તેમજ સ્થાનિકવેર૧૦ રૂ.
કુલઃ ૨૫ રૂ. રૂપિયાના ૫૦ રતલને હિસાબે રતલ ૧૨૫૦
કુલ રતલ ૧૪૫૦
બાકી રહ્યા રતલ ૧૭૫૦ રેજના પ રતલને હિસાબે એક વરસમાં તેમને
- ખાવા જોઈએ રતલ ૨૦૦૭ માત્ર ખાધા ખર્ચમાં જ ખાધ : રતલ ૨૫૭ આમાં કપડાં, મીઠું કે બીજી જીવનનિર્વાહ માટેની આવસ્યક વસ્તુઓ પણ ન આવી, તે ધ્યાનમાં રાખવાનું છે.
આ સ્થિતિ ૨૫ એકર, બળદ અને હળના માલિકની છે તે યાદ રાખવાનું છે. તેમજ હુતાહુતી અને છોકરાં સિવાય કુટુંબમાં ઘરડેરાં કે વડીલમાંથી એક પણ માણસ ગણ્યું નથી.
આ સ્થિતિ આખા ઇલાકામાં સર્વત્ર વ્યાપેલી છે. જમીનમાંથી ખેડૂતના નિર્વાહ પૂરતું પણ પેદા થતું નથી. છતાં સરકાર દર ત્રીસ વર્ષે ૩૦ કે ૪૦ ટકા મહેસૂલ વધાર્યું જ જાય છે.
મોરા પટેલ : ૬૦ એકર “જમીન ૩૦૦૦ રૂપિયે ગીર મૂકેલી છે. ગયે વર્ષે ૩૭૫ રૂપિયાની કુલ પેદાશમાંથી ૧૦૪ સરકારને ભર્યા, ૧૦૦ને બળદ ખરીદ્યા અને ૬૦ રૂપિયા નોકરને પગાર ભર્યો, એટલે લેણદારને કશું આપી શક્યો નહિ. ખેતીનું બીજું ખર્ચ ૬૦ રૂપિયા થયું હતું. તેના કુટુંબમાં સ્ત્રી, કાકે અને બે છોકરાં છે. આ વર્ષે મહેસૂલ ભરી શક્યો નથી માટે નોટિસ મળી છે.”
માથન : ૬૦ એકર ૨૮૬ રૂપિયાની કુલ પેદાશમાંથી ૧૧૬ રૂપિયા મહેસૂલ ભર્યું. ૧૦૦ રૂપિયા લેણદાર અને નેકરને આપવામાં ગયા. પછી એક છોકરો, બે છોકરીઓ તથા તેને પિતાને માટે ૭૦ રૂપિયા બાકી રહ્યા. તેની સ્ત્રી મરી ગઈ છે. આ વર્ષે તેને નોટિસ મળી છે છતાં મહેસૂલ ભરી શક્યો નથી.”
Jain Education International
For Private & Personal use only
