________________
આબાદ હિંદુસ્તાન !
જોકે, કેટલાક કલેક્ટરે। આનાથી બિલકુલ વિરુદ્ધ મતના હતા. જેમકે મિ. લે, ફ્રેન્ડને અભિપ્રાય એવા હતા કે, કચરી નાખતી ગરીબાઈ, એ જ આમ પ્રજામાં ચારેબાજુ ફેલાયલી સ્થિતિ છે. ”
२०२
છતાં મદ્રાસ સરકાર ચલાવ્યે રાખે છે કેઃ- “ મજૂરીના દર વધ્યા છે. જે વસ્તુએ પહેલાં મેાજશાખમાં ખપતી, તે હવે સામાન્ય વપરાશની વસ્તુઓ બની છે... જૂનાં છાયેલાં છાપરાંની જગા હવે નળિયાંવાળા ઘરે લીધી છે. ''
આ
ટકા જ
હિંદી વજીર ફાઉલર સાહેબને એક વાત વારંવાર એલવી બહુ ગમે છે. અને તે એ છે કે, હિંદુસ્તાનમાં સરકાર ખેતીની કુલ પેદાશના માત્ર મહેસૂલ તરીકે લે છે. બેંક, મદ્રાસમાં તે ૨૫ ટકા લઈ એ છીએ એમ કહે છે. ખાટુ' છે તે નીચેનાં કાકા ઉપરથી જણાશે.
સરકાર પોતે જ,
અને તે પણ કેટલું
જમીનની કુલ પેદાશ ૧૦૦ ગણીને હિસાબ
સરકારી કાઢે છે કેઃ
૨૯ ખેતીના ખર્ચ પેટે જાય.
૧૫ ખરાબ મેાસમ પેટે જાય.
૨૮ સરકારી મહેસૂલ પેટે જાય. ૨૮ ખેડૂતને મળે.
૧૦૦
યાદ રાખવાનું કે, ઉપરના ખેતી ખર્ચમાં ખેડૂતના કુટુંબનું ખાધાખ`હું કાઈ પણ પ્રકારનું ખ અમલદારના જ કહેવા પ્રમાણે ગણવામાં નથી આવતું.
સરકારી
Jain Education International
વાઇસરૉય સાહેબ વઘા
૨૦૩
આ વસ્તુસ્થિતિ તે ખરી હેાત, તે તે ગરીબ ખેડૂતને ભાગે પેટપૂરતું ખાવાનું, તેમજ એક છે ખરાબ વર્ષોં પણ વેડી લેવા જેટલું સાધન જરૂર આવત. પરંતુ સરકાર હંમેશાં જમીનની કુલ પેદાશ વધારે મૂકીને જ હિસાબ કાઢ છે. જેમકે ૩૦૫ એકર કૂવા, તળાવ કે નહેરવાળી જમીનવાળા એક ગામડાની પેદાશ સરકારે ૮,૫૫૭ થી ૯૦૦૦ કાલમ મૂકી છે. પણ વાસ્તવિક રીતે તેની સરેરાશ ૬૨૦૦ કાલમથી વધારે નથી. ઊલટું જ્યારથી ફરીવારની આકારણી કરી છે, ત્યારથી તે સંખ્યા ઘટતી જાય છે.
સલી વ
કોલમ
*સલી વ કાલમ
૧૩૦૩
૫૩૦૦
૫૧૦૮ ૧૮૧૩
૧૩૦૪
૫૨૧૫
૧૩૦૫
૫૦૨૪
એટલે, સરકારે જ્યાં ૧૦૦ની પેદાશ ગણી છે ત્યાં ખરી રીતે ૭૫ ગણીએ તે,
૨૨ ખેતીના ખર્ચ પેટે
૧૩૦૮ ૧૩૦૯
૧૧ ખરાબ મેાસમ પેટ
૨૮ સરકારના મહેસૂલ પેટે : ૩૮ ટકા ૧૪ ખેડૂત માટે
એટલે કે, ખર્ચ જતાં બાકી પેદાશમાંથી 3 સરકાર લઈ લે છે અને રહે છે.
For Private & Personal Use Only
: ૧૮ ટકા
રહેલી જમીનની. ખેડૂતને ભાગ કુ
મદ્રાસના અનંતપુર જિલ્લામાં ભયંકર દુકાળ પડ્યો સરકારને રેલવે વધારવી હતી અને ઇંગ્લેંડનાં લેાખંડનાં કારખાનાંવાળા તથા રેલવે કંપનીના ભાગીદારાને
હતા.
www.jainelibrary.org
