________________
૧૩૪
આબાદ હિંદુસ્તાન !
થોડા ભાગ પણ આપતા જઈશ. જેથી, વાચક પેાતાન મેળે જોઈ શકશે કે, કેટલી ભયકર ગરીબાઈ અ કગાલિયતની વિગતે પેાતાની નજર સામે ઉઘાડી પડી હોવ છતાં, સરકાર ક્ષેાકાને રંગવા માટે કેવાં જૂઠ્ઠાણાં બહા પ્રસિદ્ધ કરે છે. [જ્યાં તે તારવણીના ભાગ ટાંક્યા હશે, ત્યાં “ તારવણી એવા શબ્દ વાપર્યો હશે; એ વાચકે ધ્યાનમાં રાખવું. બાકીના ભાગ મૂળ રિપોટ ના છે. સંયુક્ત પ્રાંતાના એટા જિલ્લા વિષે ત્યાંના અનુભવી કલેકટર પેાતાની “ તારવણી ’”માં કહે છે કે :
“ આ જિલ્લાના ખેડૂતો હષ્ટપુષ્ટ તથા ખૂબ ખાતાપીતા લાંકા છે. તેમના પોશાક પણ તેમના રીતિરવાજને અનુસરીને પૂરતા હોય છે. અનાજના ભાવ બેહદ ચડી ગયા હોવા છતાં લૂટાટના ગૂના થતા હોય કે ભિખારીએની સંખ્યામાં એકદમ ઘણા મેટા વધારા થઈ ગયા. હાય, એમ લાગતું નથી. કેટલીક વાર ખેડૂતને કે ખેતરેામાં મજૂરી કરનારને તંગી વેઠવી પડે તેવા સમય પણ તેથી તે હ'મેશાં તંગી અને ભૂખમરામાં જ રહે છે એમ ન કહી શકાય. ખેડૂતામાં દેવું સર્વસામાન્ય છે, પણ તે વસ્તુ શ્વેતાં એમ લાગે છે કે, ખેડૂત લાકામાં સામાન્ય રીતે થાડું ઘણું દેવું ચાલતું જ કારણે તેમને સુખી અને સમૃદ્ધ જીવન અડચણ આવતી નથી.”
અલબત્ત આવે છે;
મેં ઉપર જણાવ્યું હતું તેમ, આ શબ્દો તે લેાકેાને જણાવવા માટે સરકારે જે ‘ તારવણી’ છપાવી છે, તેમાંના છે. સરકાર લેાકાને કહેવા માગે છે કે, આ શબ્દો “ખેડૂતાની
Jain Education International
રહેવાનું; પરંતુ, તેને ગાળવામાં જરાય
૧૩૫
‘હિ‘દુસ્તાનમાં ગરીબાઈ છે જ નહિ’ સ્થિતિથી ખાસ માહિતગાર હોવાને લીધે પ્રમાણભૂત ગણી શકાય ” તેવા અનુભવી અંગ્રેજ અમલદારના છે. પરંતુ હવે તે “ પ્રમાણભૂત ’” અંગ્રેજ અમલદારે જે મૂળ “ ખાનગી ” વિગતો ઉપરથી લેાકેાને બતાવવા માટે આ “તારવણી” કાઢી છે, તે વિગતા આપણે જોઈ એ.
તે કલેક્ટર મૂળ ખાનગી રિપોર્ટ માં લખે છે :
“ મે વધારેમાં વધારે અનુભવી ખેડૂતને ખેલાવીને, તેમની પાસે સામાન્ય રીતે સારી સ્થિતિના એટલે કે, બળદની એક જોડ, એક હળ, તથા પાકા કૂવાવાળી પ એકર જમીન જેની પાસે હાય, તેવા ખેડૂતની આવક અને ખર્ચીને હિસાબ નક્કી કરાવ્યા. તેનું પરિણામ નીચે મુજબ આવ્યું:
ખ
આવક ૐ, આ, પા, ખરી પાક ૧૨૯-૮-૦
ર પાક
૨૪-૮-૦
કુલ રૂ. ૨૧૪-૦-૦
3. 241. 41. સરકારી મહેમ્લ ૭-૦૦ ભીની ખરીદી ૧૩૮-૦
ખેતીનું બીજું ખર્ચ૭૯–૧૦—૦
કુલ ૧૬૮-૨બચત ૪૫–૧૪-૦
કુલ ૨૧૪——
એટલે કે, તે કલેક્ટરની ગણતરી પ્રમાણે ચાર માણસના ( પરંતુ ખરી રીતે સરેરાશ પાંચ માસના ) એક કુટુંબને ૪૫ રૂ. ૧૪ આમાં આખુ વર્ષ જીવવાનું રહ્યું. તે જ કલેક્ટર આગળ કહે છે: “ સામાન્ય રીતે અનાજને ભાવ ૧ રૂપિયે ૨૫ શેર ગણીએ. ( જોકે તે જ વર્ષે ખરા ભાવ ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
