________________
આબાદ હિંદુસ્તાન! Vા અબજ રૂપિયા કે વગેરેમાં મુકેલા છે. જ્યારે આખા હિંદુસ્તાન દેશમાં દુકાળ, તીડ કે મેઘરાજાને બિલકુલ ઉપદ્રવ ન હોય ત્યારે જમીનની તમામ પેદાશ ભેગી કરીએ, તો તેની કિંમત ૨,૨૫૦,૦૦૦,૦૦૦ એટલે કે માત્ર ૨ અબજ રૂપિયા જ થાય છે.
પણ ધ્યાનમાં રાખજો કે, ઈંગ્લંડના માત્ર નીચલા વર્ગના ૨ કરોડ લોકોની બચત ૪ અબજ રૂપિયા છે; જ્યારે હિંદુસ્તાનના લોકોની જમીનની સારામાં સારાં વર્ષ દરમ્યાન ૨૩ કરોડ લોકોની પેદાશ જ ૨ અબજ રૂપિયા છે.
અને છતાં હિંદુસ્તાનના ગરીબ લોકોના પૈસામાંથી બાદશાહી પગાર ખાનારો હિંદી વજીદ પાર્લમેંટમાં કહેવાની હમત કરી શકે છે કે:
એમ કહેવાની કોની મગદૂર છે કે હિંદુસ્તાન આપણું રાજ્ય હેઠળ ગરીબ બનતું જાય છે ?”
દુકાળો: તેમની વધતી જતી સંખ્યા
અને તેનાં કારણો - ઈ. સ. ૧૭૯૭ થી ૧૯૦૦ સુધીનાં ૧૦૭ વર્ષમાં આખી દુનિયામાં લડાઈથી થયેલાં મરણની સંખ્યા ૫૦ લાખ છે.
જ્યારે, ઈ. સ. ૧૮૮૯ થી ૧૯૦૦ સુધીનાં ૧૦ વર્ષમાં એકલા હિંદુસ્તાનમાં દુકાળથી થયેલાં મરણ ૧૯૦ લાખ છે.
અચે પહેલાં હિંદુસ્તાનમાં અંગ્રેજો આવ્યા ત્યાર પહેલાંના દુકાળાને ઇતિહાસ ચક્કસ કે પૂરત છે એમ ન જ કહી શકાય. પરંતુ એક વાત ચોકકસ કહી શકાય તેમ છે કે, તે દુકાળે માત્ર સ્થાનિક જ હતા. એક અંગ્રેજ ઈતિહાસશકે કરેલી શોધખોળને પરિણામે માલૂમ પડે છે કે, અંગ્રેજોના આવતા પહેલાં હિંદુસ્તાનમાં જુદે જુદે સમયે નીચે પ્રમાણે દુકાળ પડ્યા હતા.
Jain Education International
For Private & Personal use only
