Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANIe ANyAM yuga parivartana ! A to yuga parivartana thAya che. dharmano yuga parivartana thAya che. tenA ja A pustako. nahi to A AptavANI trIjI to ohoho.... thaI gaI che vAtA! pahelI, bIjI AptavANImAM to ApaNe zAstramAM varNana kareluM che. eTale A jagatanuM varNanA karavA gayA che ane trIjI-cothImAM AtmAnAM phoDa pADayA. haju je badhI Avaze te ora jAtanI Avaze. pahelI-bIjI to jagata zuM che? ApaNe zuM levAdevA? e kahevA mAMge che ane A trIjI AptavANIe AtmAnAM phoDa pADayA che." "tethI bumAbuma thaI rahI che ne! '' (AvA ajAyaba akrama vijJAnanA alaukika phoDathI Azcarya pAmI rahyA che ne !) | - dAdAzrI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela.' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho A AtavANI paN | kAza zreNI-3 978818925679
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 . emAM bhaLyA to jokhama dArI ! ma anukramaNikA Atma-vijJAna pudgala, paramANu svarUpe kevuM ? AmAM AtmAnuM rtApaNuM ! potAne, sattA keTalI haze ?! sattA, pucethI prApta.... paNa e badhI parasattA ! [4] svasattA-parasattA 37 parasattAne jANavI, tyAM.... svasattA ! . 4 aho ! jJAnIe svasattA kone kkI !! 0 ja jJAnI thakI, svasattA pragaTa thAya ! 41 parivRti eTale.. bhASAmAM svapariNAma-parapariNAma 42 baMne pariNAma svabhAvathI ja bhina ! 4. 'jJAnI' pAse samajI levA jevuM ! 43 vyavahAra, keTalo badho parAzrita ! 49 ajJAna, tyAM sudhI para pariNati ! 43 'akrama'no kevo sAyanTiphika siddhAMta 49 jJAnIne, niraMtara, svapariNati varte ! ja pudgala pAriNAmika bhAve rahyuM ! puruSArtha, svaparikRtimAM vartavAno ! 44 cetanano pArivAmika bhAva, jJAtAdya paNa e bhedavijJAna to jJAnI ja pamADe ! 5 rAgadveSa, paNa pAriNAmika bhAva ! nijaparivRti kyAre kahevAya ? 46 vyavahAra, upadhAtu pariNAma ! kaI rIte svaparivRtimAM vasya ! 46 pula-AtmA, svabhAva pariNAmI ! para zAna paramavinayathI prApta ! jagatamAM jAvavA jevuM mAtra 1 sAmAnya jJAna vizeSa jJAna ! 0 Atma jAvo, kaI rIte ? 2 anubhavIne, oLakhavo kaI rIte ? jJAnanI prApti, "jJAnI" thakI ja ! 3 anubhava thAya, tyAre to.... dRSTi phare, to ja kAma thAya ! sAyAta thayuM te ja 'jJAna' ! saMsAra thavaghara kevo.. 'jJAna', anAdithI e ja prakAza ! ... ne AtmabavAra kvo ! sat asatuno viveka, jJAnInI mukti, muktapaNAnuM jJAna thaye ! AtmAnuM svarUpa, 'jJAna' ja ! 7 AtmAnubhava zrene thayo ? pratyakSa vinA baMdhana nadai ! vicAra karIne AtmA jaNAya ? kahyuM zuM ? ne samajayA zuM ?! | 'AtmA' svarUpa ja gajabanuM ! bhrAMti rahita jJAna, jANavA jevuM ! 9 saMsAra, samasaraNu mArganA saMjogo 9 vibhrAMta dazA ! panna konI ?! 9 prayogI' judo ! prayoga judo 9 jJAnI puruSa" to, ajoDa ja ! 0 [2] ajJAzakti : prajJAzakti baMdhana ajJAthI mukti, prajJAthI ! ra1 anna, sthitaprajJa, prajJA-bheda zo ? rara [3] pudgala, tattva svarUpe ! pulanI guNazakti kaI ?! 4 'sciArja, parasattA AdhIna ! karAmata to badhI pudrAlanI ja rapa vibhAvika pudgalathI jaga AvuM dIse ! 33 paramANuonI avasthA; kaI kaI ? 26 paramANuonI sUmatA kTalI ! 4 paramANu : asara judI kaSAya judA ! ra7 pudgala, tattvasvarUpe avinAzI ! ja pharsTa galana, sekanDa galana ! pudgala bhAva, viyogI svabhAvanAM ! ma pudagalanuM pariNAmika svarUpa ! 28 jJAnI vinA. e samajAya zI rIte ? gra AtmA, tattvasvarUpe ! AtmA :kalpasvarUpa ! pta AtmA sva-para prakAzaka AtmA : UrdhvagAmI svabhAva ! AtmA sUkSmatama jyotiliMga ! siddhAtmAnI sthiti ! paha AtmA : prakAza svarUpa ! AtmaguNo : jJAna, darzana ! AtmA : sarva vyApaka ! AtmA : guNadharmathI abheda svarUpe ! 63 AtmA : eka svabhAvI ! pariNamelI avasthAmAM AtmA zuddha ! 63 AtmA : svabhAvano ! AtmA : dravya, praryAya ! AtmA : caitanyaghana svarUpa ! AtmA : jJAna, kriyA ! AtmA : anaMta pradezo ! vya, guNa, paryAyathI zuddhatva ! AtmA : vedaka ? nirvedaka ? AtmA paramAnaMda svarUpI ! 4 AtmA zudhdha upayoga ?
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArajJAna (1) jIvana jIvavAnI kaLA AvI 'lAIpha'mAM zo sAra ? 137 zemAM hita ? nakkI karavuM paDe ! 144 paNa e kaLA koNa zIkhave ?! 14 ne AvI goThavaNIthI sukha Ave ? 146 samaja kevI ? te duHkhamaya jIvyA !! 14 vera khapene AnaMda paNa sahe ! 148 AvA zokhanI kyAM jarUra che ? 14ra sAhayabI, chatAMya nA mANI ! 1pa0 saMsAra sahejeya cAle, tyAM... upara AtmA anaMta zakti ! upayogamAM upayoga e kevaLa jJAna ! 93 AtmA : aguru laghu svabhAva ! ja AtmA : kevaLajJAna svarUpa ! AtmA : arUpI ! AtmA : asaMga ! AtmA TaMkotkIrNa svabhAva ! AtmA : nirlepa ! AtmA avyAbAdha svarUpa !! mana, vacana, kAyAnIto, AtmA : avyaya ! teno svabhAva ! AtmA : niraMjana, nirAkara ! saMyogo : parane parAdhIna ! AtmA : amRta ! 6 prApta guNo ! AtmA guNo ! AtmA para jyoti svarUpa (7) AtmA vize praznAvali ! AvaraghunA AdhAre bhinnatA ! 09 re dehadhyAsa tyAM... ajJAnathI mukti eja mokSa ! , AtmAnuM bhizattva : AtmAnuM dravya, kSetra! 1- ... tyAM che sAcuM jJAna AtmA e ja paramAtmA ! 11) vajalapambhaviSyati nidrAmAM cetananI sthiti ! 111 bhagavAna svarUpa, kyAre ? AtmA, anAtmAnuM bhedAMkana ! 112 AtmA mokSasvarUpa, bhomiyo bhAMge bhava bhaTakAmaNa ! 113 to mokSa kono ? AtmasukhanI anubhUti 114 brahma, parabrahmanI pahecAna ! (8) sUjha, udAsInatA ! jha, samasaraNa mArganI dea ! 12ra udAsInatA kone kahevAya ? 125 yoga-upayogo paropakArAya ! jIvanamAM, mahatvakArya ja A be !! 153 paropakArathI purtha sathavAre ! 153 paropakAra, pariNAme lAbha ja ! 1papa (3). du:kha kharekhara che ? 'rAITa bIlIpha' tyAM durNa nathI ! 158 'pamenTa'mAM to samatA rakhAya ! 10 du:kha to kyAre gaNAya ? 159 . nakkI karavA jevo 'projekaTa' !! 16ra -- mAtra bhAvanA ja karavAnI !! 163 'phemilI orgenAIjhezana' A te kevI 'lAIpha'?! 165 . chatAM ghaTita vyavahAra keTalo ? 177 AvuM saMskArasiMcana zobhe ? 166 pharajiyAtamAM nATakIya rahIe ! premamaya DIliMga-chokarAM sudhare ja !! 167 chokarAM jaDe !glAsa vitha kera'! ... nahIM to mauna dharI 'joyA' kare !!! 168 ghara, eka bagIco ! . potAnuM ja sudhAravAnI jarUra ! 19 emAM mUrSita thavA jevuM ja zuM ?! Dakho nahIM, 'eDajasTa' thavA jevuM ! 1 vyavahAramAM normAliTIpUrvaka ghaTe ! 183 sudhAravA mATe kahevAnuM' baMdha karo ! 172 e to AzA ja nA rAkhazo ! rileTiva' samajI upalaka rahevuM ! 14 'mitrAcArI' ema eDajasTamenTa ! salAha ApavI paNa nA chUTake !! 17ma kharo dharmAdaya ja have ! have, A bhavamAM to sAcavI laIe ! 1chA saMskAra pamADavA, tevuM caritra khape ! 186 sAcI sagAI ke parabhArI pIvra ?! 16 . mATe sadbhAvanAmAM vALo ! 187 pratiSThita AtmA : zuddhAtmA ! jagatanuM adhiSThAna zuM? 127 'jJAnI" koNa ? 'dAdA vyavahAra AtmA nizcaya AtmA ! 128 bhagavAna" koNa ? (10) jagasaMcAlakanI hakIkata ! jene bhagavAna mAne che. 133 , e to "minimpa eDajasTamenTa' 134 11 42 43
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAra'no pachI badalo vALe ! 223 saMsAra nabhAvavAnA saMskAra kyAM ?! ra57 phariyAda na nikAla lAvo ne ra4 AmAM prema jevuM kyAM rahyuM ? sukha letAM phasAmaNa vadhI ! 225 normAliTI, zIkhavA jevI ! A rIte lagna nakkI thAya. rarapa mA zaktio kTalI ghauna gaI ! rajI jagata' vera vALe ja ! rara6 vAMka pramANe vAMkuM maLe !! 'komanasensa' thI ja 'solyuzana' Ave ! rara7 zaktio khIlavanAra jaIe ! ra61 rIleTiva' aMte dago samajAya ! 228 pratikramathI, hisAba badhA ! ra6ra kaMIka samajavuM to paDaze ne ?! rara9 .. to saMsAra Athame ! rIleTilamAM, to sAMdhavAnuM ! rajI 'jJAnI" choDAve, saMsAra jaMjALathI ! ra64 e sudhareluM kyAM sudhI Take ?! 231 evI bhAvanAthI choDAvanAra maLe ja ! rapa 263 (5) 'samaja' thI dIpe gRhasaMsAra ! matabhedamAM samAdhAna kaI rIte ? 188 eDajesTa thaIe; toya sudhare ! ra3ra mATe athaDAmaNa thaLo ! sudhAravA karatAM sudharavAnI jarUra ! ra33 sahana ?nahIM, solyuzana lAvo ! 19ra zene sudhAravAno adhikAra ? hisAba cUkta ke 'kojhijha' paDyA ? 193 vyavahAra ulavo 'eDajasTa thaIne ! ra34 'cAya svarUpa', tyAM upAya tapa !! 14 naI to vyavahAranI gUMca AMtare ! ra uttama to, "ejanTa evarIvara'! 195 'kAunTaraplI'- eDajasTamenTanI rIta ! ra39 gharamAM calaNa choDavuM to paDe ne ? 197 avaLuM kahevAthI kakaLATa thayo ra4 'riekazanarI' prayatno na ja karAya ! 18 aho ! vyavahAra eTale ja... ra9 ... nahIM to prArthanAnuM 'eDajasTamenTa! 19 . ne samyaka kahevAthI kakaLATa same ! rajI 'jJAnI" pAse 'eDajasTamenTa' zIkhIe ! jI Takora, ahaMkArapUrvaka na karAya ! Azritane kacaDavuM ghora anyAya ! La A abolA to bojo vadhAre! 241 sAyansa' samajavA jevuM ! 2 prakRti pramANe eDajasTenTa je bhogave tenI ja bhUla ! 03 saraLatAthI ula Ave ! miyAMbIbI sAmAnuM samAdhAna karAvo ne ! 244 kakaLATa karo, paNa bagIcAmAM (!) 0aa jhaghaDI, roja te kema poSAya ! ra45 ... A te kevo moha ?! raba jhaghaDaprUpha' thaI javA jevuM ! .. AvI rIte ya kaleza yatho ! 6 varabIjamAMthI jhaghaDA uddhave ! matabheda pahelAM ja, sAvadhAnI !! ra4 jJAna thakI, vairabIja che ! kaleza vagaranuM ghara, maMdira jevuM ! ra jevo abhiprAya tevI asara ! avaLI kamANI, leza karAve ! 20 A sarvicAraNA kTalI sarasa !! 248 akhataro to karI juo !! ra11 zaMka, e ya vaDhavADanuM kAraNa dharma ryo (!) to ya kleza ? 211 evI vANIne nabhAvI laI e ! ra49 che. to ya ApaNe tuM karIe ! ra1ra mamatAnA AMya, ukelAya kaI rIte? rajI 'pharI jaI ne matabheda yatho ! ra13 badhe ja phasAmaNa, kyAM javuM ? rapala - A te kevI phasAmaNa ?! ra1pa polaMpola kyAM sudhI DhAMkavI ?! rapara Apo, keTalA dukhAyI ! ra16 . Ama phasAmaNa vadhatI gaI ! rapa3 khakhavaTamAM, jokhamadArI potAnI ja ! ra16 . ene to 'laTakI salAma'! rapa4 prakRtti oLakhIne cetatA rahevuM ! ra17 klAkano guno, daMDa jiMdagI AkhI ! rapapa 'liMga' nA AvaDe to vAMka kono ?! ra18 gAMDo ahaMkAra, to vaDhavADa karAve ! ra56 'vyavAra'ne 'A' rIte samajavA jevo! ra0 evI vANI bolavA jevI nahIM ! rapa6 dhaMdho, dharmasameta ! jIvana zene mATe vaparAyAM ! ra67 prAmAviktA, bhagavAnanuM lAyasansa ! ra71 ... vicAraNA karavAnI ciMtA nahIM ! ra67 .... naphA-khoTe, harSa-zoka zo ? cUkavavAnI dAnatamAM cokhkhA raho ! rada, dhaMdhAmAM hitAhita ! ... jokhama jANI, nirbhaya rahevuM ! ra9 vyAjano vAMdho ?' gharAkInA paNa niyama che ! rajI karaksara, to 'nobala' rAkhavI ! uparIno vyavahAra ! anDarahenDanI to rakSA karavAnI ! rAja sattAno durupayoga to.... ra75 kudaratane, tyAM "gesTa' ! kudarata, janmathI ja hitakArI ra77 .. toya kudarata sadA madade rahI ! paNa DakhalAmaNathI duHkha vahoya ! ra7 28D (9) manuSyapaNAnI kiMmata ! mita to, sinsIyAriTIne, morAliTInI! 282 'InasinsIyAritra' thI ye mola ! 283 (10) Adarza vyavahAra aMte, vyavahAra Adarza joIze ! 285 Adarza vyavahArathI mokSArtha sadhAya ! 288 zuddha vyavahAra : sadyavahAra 287 44
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya avarNanIya, avaktavya, niHzabda AtmatatvanuM varNana zI rIte thAya? evuM gajuM paNa konuM ? e to niraMtara AtmaramaNatAmAM sthita hoya evA 'jJAnI puruSa'nuM kAma ke je emanI jJAnasiddha saMjJAthI mumukSune Atmadarzana karAvI de ! prastuta graMthamA parama pUjya 'dAdA bhagavAnanA zrImukhethI saMjJAbhASAmAM nIkaLelI vANInuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. pratyakSapaNe sAMbhaLanArane to tatkSaNa ja Atmadarzana sAthe che. ahIM te parokSapaNe che chatAMya e bhAvanAthI prakAzita karavAmAM Ave che ke keTalAya kALathI je tatvajJAna saMbaMdhInA phoDo aprakaTapaNe rahyA hatA te Aje pratyakSa 'jJAnIpuruSa' parama pUjya 'dAdA bhagavAna'nA yoge prakaTa thAya che. teno lAbha mumukSune avazya thaze ja, paraMtu pratyakSamAM to saMpUrNa AtmajAgRtinI upalabdhi thAya che, te paNa eka kalAkanA ja paramapujya 'dAdA bhagavAnanA sAMnidhyamAM, e kalpanAmAM na Ave evI vAta Aje seMkaDo AtmArthIoe anubhavelI hakIkata che ! kevaLa AtmA viSe 'ebsolyuTa' AtmavijJAna viSe jema che tema samaja to 'kevaLa' sudhI pahoMcelA 'ebsolyuTa' AtmavijJAnI ja ApI zake. prastuta graMthamAM prathama vibhAgamAM AtmavijJAna ane dvitIya vibhAgamAM 'vyavahAra jJAnanuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. AtyaMtika mukti to tyAre ja saMbhave jayAre AtmajJAna ane saMpUrNa Adarza vyavahAra jJAna e banne pAMkhothI uDAya. eka pAMkhanuM uDANa apUrNa che. zuddha vyavahArajJAna vinAnuM AtmajJAna e zuSka jJAna kahevAya. zuddha vyavahArajJAna eTale "potAnA trikaraNe karIne A jagatamAM koi paNa jIvane kiMcit mAtra paNa duHkha na thAya." jayAM yathArtha AtmajJAna che tyAM pariNAma svarUpe zuddhavyavahAra hoya ja. pachI e vyavahAra tyAgIpaNAno hoya ke gRhasthIpaNAno, tenI sAthe muktinA sopAna caDhavAmAM koI harakata nathI hotI. mAtra zuddha vyavahAranI ja temAM AvazyakatA che. kevaLa AtmAnI guhya vAto hoya paNa vyavahAramAM rojanI athaDAmaNomAM krodha, mAna, mAyA, lobhanuM sAmrAjya hoya te jJAna vAMjhiyuM jJAna kahevAya. parama pUjya 'dAdA bhagavAna'nI jJAnavANI saMsAranI dareka muzkelIono atyaMta sIdho ne saraLa upAya batAve che ke je svayaM kAryakArI thai gUMcone sahajapaNe ukelI nAkhe che. gharamAM, dhaMdhAmAM, nokarImAM ke game tyAM tALuM vasAi jAya tyAM emane ekAda cAvI svayaM hAjara thai jAya che ne tALuM ughaDI jAya che! prastuta graMthamAM zakya teTalI cAvIonuM saMkalana karavAnA prayatno thayA che. jijJAsuone e kAryakArI thAya te arthe sujJa vAcako zuddha bhAve potAnI aMdara birAjelA paramAtmAne prArthanA karI prastuta graMthanuM vAcana, manana karavuM ke sarva jJAnakaLA ne bodhakaLA potAne upalabdha thAya, je avazya phalita thaze. sAmAnyapaNe 'jJAnI puruSa' mATe evI samaja hoya che ke je kaMika zAstro saMbaMdhI vizeSa jANe che. yathArthapaNe to te zAstrajJAnI kahevAya. AtmajJAnI ane zAstrajJAnImAM AkAza-pAtALanuM aMtara che. zAstrajJAnI mArganA zodhaka kahevAya. jayAre AtmajJAnI to AtmamaMjhile pahoMcI gayelA hoya ane anekane pahoMcADatA hoya ! saMpUrNa nirahaMkArI padane varelA AtmAnubhavI puruSa ja 'jJAnI puruSa' kahevAya. AvA 'jJAnI puruSa' hajAro varSe eka pAke. tyAre te kALane viSe teo vizvamAM ajoDa hoya. temane ja avatArI puruSa gaNAya. bhayaMkara karmovALA kaLimAnavonI mahApuNyanA bhavya udaye A kALamAM evA "jJAnI puruSa' parama pUjaya 'dAdA bhagavAna" ApaNane sAMpaDayA che ! e puNyane paNa dhanya che ! prakaTa paramAtmAne sparzani prakaTalI sAkSAta sarasvatIne parokSamAM graMthita karavuM ne, te paNa kALa-nimitta ne saMyogane AdhIna nIkaLelI vANIne, tema ja sahu koine hRdayasparzI banI rahe te mATe saMkalana karavAnA prayatnomAM je kAMi khAmI hoya to te saMkalananA zaktinI maryAdAne kAraNe ja saMbhavita che, jenI kSamA prArthanA ! DaoN.nIrubena amInanAM jaya saccidAnaMda.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta DaoN. nIrubahena amIna. anaMta kALathI anaMta lakSa vIMdhAyA, kiMtu 'pote koNa che e ja lakSa nA sadhAyuM. sAco mArga ja 'huM koNa chuM'nI zodhano che agara to te rasto cIMdhanArA ya sAcA mArga tarapha kahevAya. pepara para peinTa karelo dIvo prakAza nA Ape, mAtra dIvAnI rUparekhA ja ApI jANe. prakAza to pratyakSa, pragaTa dIvo ja pAthare ! arthAt AtmajJAnanI prApti pragaTa pratyakSa 'jJAnI puruSa' thakI ja zakya che. tamAma zAstro ekI avAje bolI UThayAM, 'AtmajJAna jANo' paNa re ! e zAstramAM nathI samAyuM, e to jJAnInA hRdayamAM samAyeluM che. anaMta prAkRta avasthAomAM aTavAyelo nijachaMde kai rIte temAMthI bahAra nIkaLI AtmarUpa thAya ?! je je kriyA karIne, tapa, japa, dhyAna, yoga, sAmAyika karIne sthiratA prApta karavA jAya te to svabhAve ja caMcaLa che, te zI rIte sthira bane ? 'daraasala AtmA' svabhAvathI ja acaLa che eTalI ja samajaNa phITa karI levAnI che ! AtmAnI ArAdhanA jJAnInI AjJA vinA thavI azakya che ! 'jJAnI' to saMjJAthI sAnamAM samajAvI devAnI kSamatA dharAve ! je zabda svarUpa nathI, jayAM zabdanI jarUra nathI, jayAM koi mAdhyama nathI, je mAtra svabhAva svarUpa che, kevaLajJAna svarUpa che, evA AtmAnuM anaMta bhede Atma vijJAnI evA 'jJAnI puruSa' sivAya koi lakSa besADI zake tema nathI. maraNanA bhayane lIdhe koi jAte davAnuM milcara banAvI pIto nathI. ne ahIM AtmAnI bAbatamAM jAte milcara banAvI anaMta bhavanuM maraNa noMtare che ! A ja svachaMda, bIju zuM? AtmA jJAnasvarUpa nahIM, vijJAna svarUpa che. AtmavijJAna jANe te 'ebsolyuTa' AtmA pAme. bhautika vijJAna varasonAM varaso vitAvaDAve, to ya kAma nA thAya ne AtmavijJAna to aMtaHmuhUrtamAM paNa 'ebsolyuTa' banAve ! dhAtuonAM mizraNanuM vibhAjana pratyekanA guNadharmanA jJAnanA AdhAre thAya. tevI ja rIte AtmA-anAtmAnA mizraNanuM vibhAjana bannenA guNadharma ke jANe te ja puruSa vaijJAnika prayoga dvArA karI zake. anAdithI vinAzI vastuo tarapha vaLelI draSTine 'jJAnI puruSa" nijanA avinAzI svarUpa tarapha vALI Ape je pharI kyAreya tyAMthI vikhUTI nA paDe ! draSTipherathI ja saMsAra khaDo rahyo che ! jJAnInI divyAtidivya deNa che ke teo aMtaHmuhUrtamAM AtmadraSTi karI Ape, divya draSTi Ape je sva-paranA AtmasvarUpane ja bhALe. draSTi draSTAmAM sthira karI Ape. pachI potAne khAtarI thAya ke 'huM zuddhAtmA chuM !' draSTi paNa bolatI thai jAya ke "zuddhAtmA chuM' banneno bheda tUTe ne abheda thai jAya ! draSTi draSTAmAM paDe tyAM samagra darzana khulluM thAya. draSTi draSTAmAM paDe, draSTi svabhAvasabhukha thAya eTale potAne potAnA dara asala zuddha svarUpanI pratIti thAya, pachI draSTi ne draSTA aikyabhAvamAM AvI jAya ! AtmadraSTi tyAM nirAkULatA, AtmadraSTithI mokSanAM dvAra khUle ! dehadraSTi, manodraSTithI saMsAra sarjAya. zuddha jJAna ke je niraMtara vinAzI-avinAzI vastuonuM bhedAMkana karI yathArtha dekhADe, ane e ja paramAtmA che ! saMsAra vyavahAra kriyAtmaka ne AtmavyavahAra jJAnAtmaka hovAne kAraNe banne sarvakALa bhinnapaNe ja varte che. ekanI kriyA che ne bIjAnuM jANapaNuM che. karanAro ahaMkAra ne jANanAro zuddhAtmA ATalo ja bheda je pAmI gayo teno saMsAra AthamI gayo. jene e bheda pAmavo hoya ne 'jJAnI puSa" nA maLyA hoya to "he bhagavAna ! jJAna tamAruM ne kriyA mArI.' A prArthanA mahalA bhagavAnane satata karyA kare, to ya bhagavAna eka dahADo tene bhegA thayA vagara rahe nahIM ! pote AtmA thayA vinA jJAtA draSTA zI rIte kahevAya ? jayAM sudhI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija svarUpanuM bhAna nA thAya, tyAM sudhI jJAtA-draSTApaNuM indriyajJAnane AdhAre che, atIndriyajJAnane AdhAre ja yathArtha jJAtA-draSTA padamAM avAya. jJAna ane AtmA abhedasvarUpe che. mithyAdraSTi UThI samyak draSTi thAya tyAre yathArtha jJAnanuM svarUpa samajAya, je pachI 'jJAnI puruSa'nA satsaMga dvArA phITa thatAM thatAM jJAna-darzana vadhatuM vadhatuM pravartanamAM Ave ne kevaLa AtmapravartanamAM Ave, jJAna-darzana sivAya bIju kaMi ja pravartana jayAM nathI, te kevaLajJAna. jagatamAM je jJAna cAle che. maMtra, japa, zAstrajJAna, dhyAna, yoga, kuMDalinI,e badhAM indriyajJAna che, bhrAMti jJAna che enAthI saMsAramAM ThaMDaka rahe, mokSa to atIndriyajJAnathI che ! zAstrajJAna eTale zrutajJAna ke smRtijJAna, AtmajJAna nahIM. pustakamAM ke zabdamAM cetana nathI, hA svayaM paramAtmA jayAM pragaTa thayA che evA jJAnInI ke tIrthakaronI vANI paramAtmAne sparzani nIkaLelI hovA kAraNe ApaNA sUtelA cetanane jagADe ! 'sarvadharmAn parityajaya, mAmekaM zaraNaM vraja.' - dehanA dharmo, mananA dharmo, vANInA dharmo ke je paradharma che, bhayAvaha che, te badhAne choDI eka mArA eTale ke AtmAnA dharmamAM Ava. mArA eTale je muralIvALA dekhAya che temanAM nahIM, paraMtu mahIM beThelA pragaTa paramAtma svarUpanA zaraNe AvavAnuM kahyuM che !!! nija svarUpanuM ajJAna e ja bhrAMti ne e ja mAyA. 'pote je nathI' tenI kalpanA thAya tenuM nAma bhrAMti ! je zabdaprayoga nathI, anubhava prayoga che evA nija svarUpane jANavAnuM che. mULa vAtane samajavAnI che. samajaNathI ja mokSa che. saMyogonA dabANathI bhrAMti utpanna thai. kharekhara AtmAne bhrAMti nathI, AtmA gunegAra nathI. ajJAnatAthI gunegAra bhAse che. saMpUrNa jJAnI chUpA nA rahe. pote je sukha pAmyA tenI jagatane lahANI karavA jagatanI sAthe ja rahe. mumukSu to 'jJAnI'nA netra joine ja pArakhI le. koi gALa bhAMDe, khisuM kApe, hAtha kApe, kAna kApe to ya rAgadveSa nA thAya, jayAM ahaMkAra ne mamatA nathI tyAM caitanya sattAno anubhava che ema samajAya ! perAlIsIsamAM ya Atmasukha nA jAya; duHkhane sukha karI Ape te AtmAnubhava. 'huM koNa chuM'nuM bhAna thAya tyAre AtmAnubhava thAya. thIyareTikala' eTale samaja ane anubhava e to 'prekTikala' vastu che. akramamArge AtmAnubhava eka kalAkamAM ja thai jAya che !!! nahIM to enuM karoDo avatAre 5 lAkha sAdhanA karyAthI ya ThekANuM nA paDe !!! AtmAnuM lakSa niratara rahe e ja AtmasAkSAtkAra. harSa-zokanA game te saMjogomAM hAjara rahI sepha sAiDamAM rAkhe tenuM nAma jJAna. kAMkarAne je jANe te ghauMne jANe. asalUne je jANe te sane jANe. ajJAnane je jANe te jJAnane jANe. AtmAnubhava kone thAya che ? pahelAM jene "huM caMdulAla chuM'nuM bhAna hatuM tene ja have 'huM zuddhAtmA chuM'nuM bhAna thAya che, ene ja AtmAnubhava thAya che. vicAra karIne thayeluM jJAna e zuddha AtmajJAna nA hoya, vicAra svayaM AvaraNakArI che. AtmA nirvicAra svarUpa che. vicAra ane AtmA taddana bhinna che. AtmAnuM svarUpa mana, buddhi, citta, ahaMkAra, zabda, vicAranA svarUpathI nyAruM che. jJAna, darzana, cAritra evuM jenuM svarUpa ne paramAnaMda jeno svabhAva, evo AtmA jANavAno che. 'caMdulAla' prayoga ne 'zuddhAtmA' pote prayogI. prayogane ja prayogI 13 14.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnI beThAnuM pariNAma ciMtA, upAdhi ! ajJAzaktithI jagatanI adhikaraNa kriyA cAle ne prajJAthI virame. svarUpa jJAnanI prApti pachI prajJA pragaTe ne ajJA vidAya le che. ajJA saMsAramAM rajhaLAve, prajJA mokSane Are lai jAya ! pragaTa thayelI prajJA niraMtara Atmahita ja dekhADayA kare- cetava cetava kare, ne saMsArano ukela lAvI nAkhe ! kevaLa prakAza svarUpa AtmA saMsAranI bahAra kema karIne nIkaLe ? e to AtmAnuM aMga svarUpa prajJA ja badhuM karI le ! AtmAnI mULa kalpazaktithI ajJA udbhave jemAM pachI ahaMkAra bhaLe eTale saMsAra nirAMte cAlyA kare ! saMjogonA jabarajasta dabANathI svAbhAvika jJAnadarzana vibhAvika banyuM. siddhagatimAM saMyogo nathI, saMyogonuM dabANa nathI, tethI tyAM vikalpa nathI. kartApaNAmAM niHzaMkatA te ajJadazA. kartApaNAmAM zaMkA paDe te sthitaprajJadazA ane kartApada ja UDI gayuM tyAM prajJA utpanna thAya. citta ane prajJAmAM phera keTalo ke citta pahelAnuM joyeluM ja joi zake jayAre prajJA badhuM navuM ja jue, vizeSa jANe. potAnA doSane paNa je dekhADe te prazA. citta bIjuM badhuM joi zake, paNa prajJAne nA joi zake. jayAre AtmA to prajJAne paNa joi zake ! prajJA kevaLajJAna thatAM sudhI ja zuddhAtmAnI sevA bajAve.. AtmAno eka vikalpa ne pudgale goThavI dIdhI sarva bAjI, pariNAme saMsAra khaDo thayo! AmAM svataMtra kartA koi nathI. saMjogonA dabANathI A paristhiti sarjANI. A pudgala niraMtara parivartana thayA ja kare che, avasthA svarUpe ! tatva svarUpe pudgala paramANuo svarUpe che je avinAzI che. pura + gala eTale pudgala, pUraNa-galana thayA ja kare te pudgala. rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pudgalanA mukhya cAra guNo che. pudgalamAM jJAna-darzana nathI, lAgaNIno anubhava ya nathI, ne kSAyaka bhAva paNa nathI ! jagatamAM sakriyatA ekalA pudgalanI ja che. bAkInAM tatvo akriya svabhAve che. pudgalanI sakriyatAne kAraNe ja jagatamAM jAtajAtanAM rUpo dekhAya che. jarAka amathuM jhera cetanane "ona dhI momenTa' ghara khAlI karAvaDAve che ! pudgalanI keTalI badhI zakti !!! paramANunI zuddha avasthA eTale vizrasA. saMjogonA dabANathI 'huM caMdulAla, ne meM A karyuM !" e ajJAna khaDuM thAya tyAre paramANuono cArja prayoga thAya che, mATe te prayogazA kahevAyAM. prayogazA thayA pachI kAraNa deha baMdhAya che je Avate bhave mizraNA thai jAya te TheTha kaDavAM-mIThAM phaLa ApIne jAya tyAM sudhI mizraNA rUpe rahe che. phaLa ApatI vakhate pAcho bebhAna avasthAmAM navuM 'cArja' karI nAkhe che ne sAyakala cAlyA ja kare che. loko jene karma bhogavyuM. sukha du:kha pariNAmamAM kahe che, tene "jJAna" paramANuonI parivartita thatI avasthA svarUpe 'joyA-jANyA kare che ! tethI navo prayoga thato nathI, ne te sAyakala tUTe che ! deha jAtajAtanA paramANuothI khIcokhIca che. ugra paramANuonA udayamAM tanmayAkArapaNuM krodha janmAve, vastu jotAM ja AsaktinA paramANuo phUTatAM tanmayAkAra thAya tyAre lobha janme. mAna maLatAM tanmayAkAra thai mahIM ThaMDaka mANe ne temAM 'pote' bhaLe tyAM ahaMkAra janmyo ! A badhI avasthAomAM 'pote' nirtanmaya rahe to krodha, mAna, mAyA, lobhanI hastI ja nathI. khAlI paramANuonI iphekTa ja bAkI rahe che, jenI nirjarA thaI jAya che !! krodhamAM 'pratiSThita AtmA' bhaLe, 'bIlipha AtmA' bhaLe che, mULa AtmA bhaLato ja nathI. pUraNa-galananA vijJAnane vadhu sUkSmatAe jJAnI samajAve che ke khAdhuM e laukika bhASAmAM pUraNa karyuM kahevAya, paNa e pUraNa 'pharsTa' galana che ane saMDAsa javuM e 'sekanDa galana' che. ane kharekhara je puraNa thAya che te sUkSma vastu che jene 'jJAnI" ja joi zake, jANI zake ! pudgalamAM pAriNAmika draSTi utpanna thAya tene viSayasukha phikko lAge. jalebI khAdhI tenI savAre zI dazA thaze, dUdhapAkanI UlaTI thayA pachI kevo lAge ? evI pAriNAmika draSTi rahevI joie. 16
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANa vizeSa hovA kAraNe puSa deha maLe che ne mAyA ne lobhanA paramANuonuM pramANa vizeSa thAya tyAre strIdehanI prApti thAya che. paramANuonA pramANamAM pheraphAra thAya to bIjA bhavamAM liMgabheda thai jAya, AtmAmAM bheda nathI. sAruM-khoTuM vikalpathI dekhAya. nirvikalpIne sAruM-khoTuM hoya nahIM. AMkhe dekhAya, dUrabInathI dekhAya e badhA sthaLa paramANuo, mizrasA e sUkSma, prayogazA e sUkSmatara ne vizvanA te sUkSmatama paramANuo ! zarIranA paramANuo, mananA paramANuo kSaNe kSaNe badalAyA ja kare che. paramANuo parivartanatAne pAme che chatAM te vadhaghaTa thatA nathI. jema dareka AtmAo eka ja svabhAvanA che tema paramANuo eka ja svabhAvanA che. mAtra kSetrapherane kAraNe bhAvaphera ane bhAvapherane kAraNe badho pheraphAra darekano judo judo lAge che, jenA AdhAre jagata khaDuM che. paramANuo jaDa tatvanA ja hoya. paramANuo jaDa che paNa cetana bhAvane pAmI cetanavALA thai jAya che, jene mizracetana kahevAya. paramANuonI avasthA zarIranI bahAra hoya tyAM sudhI vizrasA, mahIM pese tyAre prayogazA ne phaLa ApatI vakhate mizraNA hoya che. eka Atmahetu kAje grahAyelA paramANuo sarvocca hoya che, je mokSe jatAM sudhI cakravartInI jevI sagavaDo Ape. prayogazAnI sTeja hoya tyAM sudhI pheraphAra zakya, mizraNA thayA pachI koinuM calaNa nA rahe, bahAra zuddha svarUpe rahelAM paramANuo svabhAvika vizrA che, AtmAnA saMyogamAM AvyA pachI vibhAvika, prayogazA banI jAya che. vibhAvika pudgala vinAzI che, svabhAvika pudgala avinAzI che. vibhAvika pudgala svataMtra nathI, 'vyavasthita'ne AdhIna che. paramANuo mULa svarUpe kevaLa jJAnamAM ja dekhAya. AtmA anaMta zaktivALo che tema pudgale ya anaMta zaktivALuM che. AtmA A pudgalanI zakti jANavA gayo ne pote ja temAM baMdIza banI gayo ! pudgalanA dhakkAthI AtmAmAM naimittika kartApaNuM utpanna thayuM che. be sanAtana tatvo sAthe AvavAthI vizeSa pariNAma utpanna thAya pudgala paNa sat eTale ke avinAzI che. pudgalanA paNa paryAyo che je potAnI pradezamAM rahIne badalAya che, je vinAzI che. pudgala pUraNagalana svabhAvanuM che! AtmA sivAyanA badhA ja bhAvo pudgalabhAvo che. mana, buddhi, citta, ahaMkAra, krodha, mAna, mAyA, lobha e badhA ja pudgalabhAvo che. tene joyA karavAnAM. emAM bhaLyA to jokhamadArI Ave, ne bhaLyA nahIM eTale chUTayAM ! pudgalabhAvane jue jANe te AtmabhAva. moDhuM bagaDI jAya, mana bagaDI jAya, badhI asaro thai jAya eTale pudgalabhAvamAM bhaLyA kahevAya. svasattA jANI nathI tyAM sudhI pote parasattAmAM ja che. parasattAne svasattA mAne te ja ahaMkAra, sattAno heja paNa durupayoga thAya to sattA jAya. tamAma kriyA ne kriyAvALuM jJAna, e badhuM ja parasattA che. je akriya, jJAtAdraSTA, paramAnaMdI che, je kriyAvALA jJAnane jANe che te "potAnI' svasattA che. jeTalo zuddha upayoga rahyo, teTalI svasattA pragaTe. ghora apamAnamAM ya parasattA potA para caDhI nA beThI tene AtmA prApta karyo kahevAya ! eka kalAka svabhAvamAM rahI pratikramaNa thAya to svasattA anubhavAya. | 'karuM chuM' e kartAbhAva ne kartAbhAva e ja karma, kartAbhAva nathI tyAM nathI karma, tethI nathI pApa ke puNya! deha paramANuono banelo che. krodha ane mAnanA paramANuonuM 17 18
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che bIjo ne mAne che 'huM karuM chuM' te parapariNati. 'vyavasthita' je je karAve che, te vItarAgabhAve joyA kare te svapariNati. eka kSaNa paNa parapariNatimAM na praveze te jJAnI ! e ja dehadhArI paramAtmA ! svapariNatimAM hoya tene parapariNati sparze ja nahIM. jJAna jayAre upayogamAM Ave, tyAre e svapariNatimAM Ave." jJAnInI AjJA, jJAnInAM darzana svapariNatimAM lAvanArAM che. kiMcitmAtra koinuM avalaMbana che tyAM sudhI para pariNati che. | DiscArja' bhAvane potAnA bhAva mAne che tethI parapariNatimAM jAya che. 'DiscArja' bhAvane potAnA bhAva na mAne to te svapariNatimAM che. eka paNa 'DiscArja' bhAvane potAno bhAva nathI mAnatA te 'jJAnI puruSa'! svapariNAma ne parapariNAma jIvamAtrane hoya ja. parapariNAmane svapariNAma mAne ane karanAro huM ne jANanAro paNa huM ja enuM nAma ajJAna. pudgala ane AtmA banne pariNAmI svabhAvanA che, eTale kSaNe kSaNe pariNAma badale chatAM potAno svabhAva kyAreya koi choDe nahIM tevAM che. pudgalanA pariNAmika bhAvo eTale sAMsArika bAbatonuM jJAna hAjara thAya ne baTAkA khavAze tenAthI vAyu thaze. jayAre zuddhAtmAnA pAriNAmika bhAvo eTale jJAtA-draSTA! krodha, mAna, mAyA, lobha e paNa pagalanA pariNAmika bhAvo che. pAriNAmika bhAvo ke jemAM pheraphAra kyAreya na thai zake. have jene jagata choDavAnuM kahe che jayAre vItarAgo 'parIkSA ApavI" kahe che, "pariNAma' meLe Avaze. 'huM duHkhI chuM' ciMtavatAM duHkhiyo thai jAya ne 'sukhiyo chuM' kahetAM ja sukhiyo thai jAya, koi gAMDo 'huM DAhyo chuM" evuM ciMtavyA kare to te DAhyo thai jAya. - 'strI chuM, A puruSa che" e bIlIpha che tyAM sudhI mokSa nathI. 'pote AtmA che' ema varte to ja mokSa che ! pudgala adhogAmI svabhAvanuM che, AtmA UrdhvagAmI svabhAvano che. buddhizALIonA TacamAM AvavAthI pote adhogAmI thAya che. paramANuonA AvaraNa jema vizeSa, tema gati nIcI. AtmA nirAvaraNa thAya tyAre mokSe jAya. AtmA guNadharma sahita jANe ne taddarUpa pariNAma pAme tene ja AtmajJAna thAya. anaMtaguNano dhartA AtmA che-anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtazakti, anaMtasukha, avyAbAdha, arUpI, asaMga, avinAzI......... AtmAnuM zuddhatva anaMta zeyone jovA-jANavA chatAM jatuM nathI, anaMtakALathI !!!! akramajJAnInuM A adbhuta vAkya je saMpUrNa samajI jAya te te padane pAme che. "anaMtA joyone jANavAmAM pariNamelI anaMtI avasthAomAM huM saMpUrNa zuddha chuM, savAMga zuddha chuM." - dAdA bhagavAna. pudgala paryAya badalAya tema jJAnaparyAya badalAya che. paryAyonA niraMtara parivartanomAM ya jJAna saMpUrNa zuddha, sarvAga zuddha rahe che ! jJAnamAM bheda na hoya. kevaLajJAna svarUpI AtmAmAM to jJAna, darzananA ya bheda nathI. guNa ane vastu abhinna bhAve, abhedabhAva ja hoya, jayAre zabdamAM kahevA jatAM bheda bhAse! avasthAnuM jJAna vinAzI che, mULa svAbhAvika jJAna sanAtana che ! zeya sAmuM AvatAM jJAna zeyanA AkAre thavA chatAM potAnI zuddhatA nathI AtmAno svabhAva jevuM kahyuM tevo tarata ja thai jAya, evo che. AtmAno prakAza bahAra gayo eTale ahaMkAra Ubho thai gayo. mULa AtmA ciMtave nahIM paNa jevuM "ahaMkAra'nA AropaNe ciMtave eTale tenuM ja vikalpa svarUpe thai jAya ! ciMtavana eTale vicAra kare che te nahIM paNa pote manamAM je Azaya nakkI kare te ciMtavana. 19 20
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUkatuM, koi kALe ya ! AtmA tema ja pudgala paNa dravya, guNa ne paryAya sahita che. AtmAnA guNo anvaya-sahacArI hoya ne paryAya parivartanazIla hoya. vastunI sUkSma avasthAne paryAya kahevAya. joyo jANatAM rAgadveSa thAya to baMdhana che ne vItarAga rahyA to pote mukta ja che! darzana sAmAnya bhAve hoya ne jJAna vizeSabhAve hoya, jethI karIne zeya judAM judA dekhAya ane tethI ja jJAna paryAya joyAkAra thAya paNa drazyAkAra thatuM nathI. AtmA svabhAvathI AkAza jevo che, lAiTa jevo che. A lAiTane DabbAmAM baMdha karyuM hoya to ya ene kaMI ja coMTatuM nathI, e lAiTa jevuM AtmAnuM dravya che, prakAzamAna karavAnI zakti e jJAna darzana che, guNa che, ane e prakAzamAM badhI cIja dekhAya te joya kahevAya. cetananA cetana paryAya ne acetananAM acetana paryAya hoya. yathArtha AtmA prApta karyA pachI ja AtmAno AnaMda utpanna thAya. game tevI sthitimAM ya niraMtara paramAnaMda rahe tenuM nAma mokSa. bAhya koi paNa AlaMbana vinAno sahaja utpanna thato AnaMda e AtmAnaMda, AnaMda e AtmAno anvaya guNa che. siddhagatimAM ya sAthe rahenAro gaNa che! AtmA jANyA bAda AtmAno zuddha AnaMda utpanna thAya che je krame krame vRddhine pAmato aMte saMpUrNatAne pahoMce che. jIvamAtramAM AtmAnI anaMta zaktio che, paNa te AvarAyelI che. ahaMkAra ne mamatA jAya eTale e zaktio pragaTa thAya ! "bhagavAna" pAse to jJAnazakti ne sthiratAzakti ja mAgavA jevI che, pudgala zakti mAgavA jevI nathI ! Atmazakti eTale AtmavIrya. ahaMkArathI AtmavIrya AvarAya. AtmavIrya ghaTatuM bhAse tyAre 'huM anaMta zaktivALo chuM" moTethI 25-50 vakhata bolavAthI AtmavIrya pragaTa thai jAya che! mokSe jatAM sudhI ja vacce AvatA vidgonI sAme pote anaMta zaktivALo che.' ema bolavAnI jarUra, pachI mokSamAM nahIM. jJAtAdraSTA rahevAthI tamAma vino naSTa thAya che ane AtmAnI zakti pragaTa thAya che. vinAzI vastunI mUrchAthI AtmAnI caitanyazakti AvarAya che. cha ye tatvo zuddha svarUpe aguru-laghu svabhAvanA che. AtmA TaMkotkIrNa che te agurulaghu svabhAvane laine che. krodha, mAna, mAyA, lobha e nathI AtmAnA guNo nathI ke jaDanA guNo. e anvaya guNo nathI paNa AtmAnI hAjarIthI utpanna thatA pudgalanA guNo-vyatireka guNo che. jema sUryanI hAjarIthI paththaramAM garamIno guNa utpanna thAya tema. AtmA arUpI che. arUpIne rUpI vaLagyuM e ya ajAyabI che ne ! bhrAMtithI vaLageluM lAge che. hakIkatamAM tema nathI. TaMkotkIrNa eTale AtmA ne pudgalanuM micara svarupa thayeluM che, kampAunDa nahIM! be tatvo sAthe che chatAM ekamekamAM ekAkAra kyAreya nathI thatAM te tenA TaMkotkIrNa svabhAvane kAraNe ! milcara svarUpe hoya, kampAunDa svarUpe nahIM. tela ne pANIne game te karIe chatAM ya bannenA paramANuo ekAkAra kyAreya nA thAya. banne bhinnapaNe ja rahe-enA jevuM AtmAanAtmAnuM kahevAya ! cha ye tatvo mULa svarUpe TaMkotkIrNa svabhAvanA che! TaMkotkIrNano jema che tema artha to jJAnIo ja karI zake ! vItarAgono A ajAyaba zabda che ! avyAbAdha svarUpe eTale AtmAno evo guNa che ke jethI karIne e kyAreya paNa koi jIvane kiMcit mAtra duHkha na karI zake ! tema ja potAne paNa kyAreya duHkha nA thAya !!! potAthI sAmAne duHkha thAya che tevI saheja paNa zaMkA paDe che, to tenuM pratikramaNa ghaTe. duHkha, pIDA 'mAnelA AtmA'ne thAya che, mULa AtmAne nahIM. mULa AtmA avyAbAdha svarUpI AtmA avyaya che, tema bhAjana pramANe saMkoca vikAsane pAme tevo che. AtmA niraMjana nirAkAra che. chatAM dehAkArI che, ene potAno 21 22
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAbhAvika AkAra che. jyAM sudhI potAnA nirAkAra paramAtmAnI prApti nathI thai tyAM sudhI je dehamAM paramAtmA pragaTa thayA che evA pratyakSa 'jJAnI puruSa'ne bhajavAthI potAnuM paramAtmApaNuM pragaTa thAya. AtmA amUrta che ne mUrtinI mahIM che. jJAnI ke jemAM amUrta bhagavAna vyakta thayA che temane mUrnAmUrta bhagavAna kahevAya. AtmA parama jyoti svarUpa che, AMtara-bAhya badhI vastune jANe, vastune vastRrUpe ne avasthAne avasthArUpe jANe. AtmA sva-para prakAzaka eTale pote potAne prakAze che ne anya tatvone paNa jANe che.. AtmAne sugaMdha-durgadha sparze nahIM. jema prakAzane sugaMdha ke khADInI gaMdha sparzatI nathI tema ! chellA dehathI AtmA jyAre mokSe javA chUTe che tyAre eno prakAza AkhA brahmAMDamAM vyApe che. jJAnabhAve vyApe che e apekSAe sarvavyApaka AtmaprakAza AvarAyo che. AtmajJAna thayA pachI e AvaraNo tuTatAM jAya, phalataH AnaMda pragaTa thato jAya. jIvamAtra AvaraNo sahita hoya che. jene jeTalA pradezonAM AvaraNa khUlyAM teTalo prakAza teno bahAra Ave. pote potAnI AkhA brahmAMDane prakAzavAnI je svasaMvedana zakti che tene kevaLajJAna kahevAya." - dAdA bhagavAna. ajJAnI du:khane vede. svarUpajJAnI-AtmAnA aspaSTa vedanavALA du:khanA jJAtAdraSTA rahevAnA prayatnamAM hoya. du:kha bhogave nahIM paNa bojo lAge temane, ne AtmAnA spaSTa vedanavALA 'jJAnI puruSa' duHkhane vede nahIM, jANe. bhogave che koNa ? ahaMkAra, AtmA nahIM. AtmAnA cAra upayoga : azuddha, azubha, zubha ane zuddha upayoga. zuddha upayogIne mokSa maLe. 'pote zuddhAtmA che' evuM niraMtara bhAna rahe, jagata AkhuM nirdoSa dekhAya, sahumAM zuddhAtmA dekhAya, te zuddha upayoga. manamAM, vANImAM ne vartanamAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya enuM nAma zuddha upayoga. jJAnIno saMpUrNa zuddha upayoga hoya. jJAnIne upayogamAM upayoga rahe. "zuddha upayoga e jJAna svarUpa kahevAya ne upayogamAM upayoga e vijJAna svarUpa kahevAya." - dAdA bhagavAna. kevaLajJAna eTale kevaLa Atmapravartana. 'ebsolyuTa' jJAna eTale ja kevaLajJAna. ane e ekaluM ja AnaMda Ape. niraMtara nija pariNati, pudgala pariNati ja nahIM e kevaLajJAna. kahyo. badhA ja AtmA svabhAve eka che paNa astitva darekanuM svataMtra che. AtmA saMsAranI koi paNa cIjano kartA nathI. mAtra jJAnakriyA ne darzanakriyAno kartA che, bIje kayAMya enI sakriyatA nathI. hA, AtmAnI hAjarIthI bIjAM tatvomAM sakriyatA utpanna thai jAya che. jJAna + darzana eTale caitanya. anaMtajJAna, anaMtadarzana AtmAmAM hovAthI tene caitanyaghana kahyo. anaMta pradezI AtmAnA pradeza pradeze jJAyaka zakti che. zeyane jJAtA mAnavAthI Atma pradezo karmamalathI AvarAya che. AtmA artA che. saMsAranI kriyAno kartA AtmA nathI. potAnI svAbhAvika jJAnakriyAno. darzanakriyAno kartA che-e sivAya sakriyatA enI kyAMya nathI. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa evAM mukhya ATha karmarUpI AvaraNothI "nijapariNati e AtmabhAvanA che, 'huM zuddhAtmA chuM' e AtmabhAvanA nathI." - dAdA bhagavAna. kevaLajJAna thatAM sudhI piMDanA zeyo jovAnA ne kevaLajJAna thayA pachI brahmAMDanA zeyo jhaLake. 23
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLajJAna AkAza jevuM sUkSma che, jayAre agni sthaLa che. sthaLa sUkSmane bALI nA zake. mAro, kApo, bALo to ya potAnA kevaLajJAna svarUpane kaMi ja asara thAya tema nathI." - dAdA bhagavAna. upayogamAM upayoga varte e kevaLajJAna. pote zuddha che e ya jue, sAmAne zuddha jue, e zuddha upayoga kahevAya ne tenA para upayoga rahe te upayoga upara upayoga kahevAya. kevaLajJAna svarUpa kevuM dekhAya ? AkhA dehamAM AkAza jeTalo je bhAga potAno dekhAya. AkAza ja dekhAya, bIjuM kazuM dekhAya nahIM. koi mUrta vastu emAM nA hoya." - dAdA bhagavAna. "A jagatamAM je kaMi paNa karavAmAM Ave te jagatane poSAya yA nA poSAya chatAM huM kaMi ja karato nathI evo je satata khyAla rahevo te kevaLadarzana che. e samaja rahevI te kevaLajJAna che !'' - dAdA bhagavAna. mana, vacana, kAyAnI tamAma saMgI kriyAomAM zuddha cetana taddana asaMga ja che. - dAdA bhagavAna. "mana, vacana, kAyAnA tamAma lepAyamAna bhAvo je Ave che tenAthI 'zuddha cetana' sarvathA nirlepa ja che." - dAdA bhagavAna. mananA bhAvo, vicAro Ave che te, vacana ane kAyA e badhA ja ajJAnadazAnAM spaMdano che, jJAnadazAmAM koi spaMdana thatuM nathI. svarUpajJAna pachI mananA bhAvo UThe che te lepAyamAna karavA jAya che, tyAM jAgRti rahe ke A 'mAruM svarUpa na hoya, AnAthI huM mukta ja chuM to ja nirlepa rahevAya. "mana, vacana, kAyAnI Tevo ane tenA svabhAvane 'zuddha cetana' jANe che ane potAnA sva-svabhAvane paNa te jANe che kAraNa ke te sva-para prakAzaka che." - dAdA bhagavAna. mananI, vANInI, kAyAnI Tevone pote jANe che ne TevonA svabhAvane paNa pote jANe che. Tevono svabhAva eTale A Teva jADI che, A pAtaLI che, A cIkaNI che, A UMDI che, A chIcharI che evuM badhuM ya pote jANe. Tevo maratAM sudhI nA jAya, paNa Tevono svabhAva AtmajJAna pachI dhIme dhIme jAya. sthaLa saMyogo, sUkSma saMyogo, vANInA saMyogo para che ne parAdhIna che, ane zuddha cetana tenuM jJAtAdraSTA mAtra che." - dAdA bhagavAna. aMdaranA mananA, buddhinA, cittanA, ahaMkAranA, e badhA sUkSma saMyogo che. vANInA saMyogo sUkSma-sthULa che ane vyavahAranA saMyogo sthaLa che. A badhA ja saMyogo para che ne parAdhIna che. "prakRtino eka paNa guNa 'zuddha cetana'mAM nathI ne 'zuddha cetana'no eka paNa guNa prakRtimAM nathI. banne guNe karIne sarvathA judA che." - dAdA bhagavAna. pahelAM ajJAnathI mukti ne pachI ajJAnathI UbhI thatI iphesa'thI mukti meLavAnI che. Atmadravya nA badalAya paNa 'vyavahAra AtmA'ne je saMsArI bhAvathI sparzalA dravya, kSetra, kALa, bhAva badhuM ekamekanA AdhAre badalAyA rAgadveSa e 'roMgabIlipha'thI UbhA thAya che. e kaMi AtmAno svabhAva ke guNa nathI. 'rileTiva'mAM AtmA ne 'rIyala'mAM paramAtmA. "rIleTiva'ne bhaje to 'pote' vinAzI ne 'rIyala'ne bhaje 'te' 'paramAtmA' ! jIvamAtramAM cetana eka ja svabhAvI che. paNa AvaraNamAM phera che. avinAzInI ciMtavanAthI aMtarmukhI thavAya ne vinAzInI ciMtavanAthI bahirmukhI thavAya. mokSe javAno saraLa rasto eTale mokSanA bhomiyAnI pUMThe pUMThe cAlyA javuM te. 25 26
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana, vacana, kAyAnI mamatA che tyAM sudhI samatA kyAMthI Ave ? bAhya koi paNa nimittathI, paMcendriyothI, mAna-tAna, lakSmI, viSayothI sukha nA hoya, chatAM aMdaranuM je sukha vartAya che te AtmAnuM sukha che. jyAM sudhI viSayonuM sevana che tyAM sudhI AtmAnuM spaSTa sukha vedanamAM nA Ave. jema liphaTamAM rahetA mANasa ne liphaTa bane chUTAM che. tema AtmA ne deha taddana chUTA ja che. kArya to badhuM liphaTa karI le che, ne pote to baTana ja dabAvavAnuM hoya che. tevI rIte jene bhautikanI vAMchanA che teNe ahaMkAranuM baTana dabAvavAnuM ne jene kevaLa mokSanI ja icchA che teNe AtmA bhAve karIne baTana dabAvavAnuM che. svasattAmAM Ave, puruSa thaIne puruSArthamAM Ave te bhagavAna. prakRtinI sattAmAM rame che te jIva. AtmAe daihika rUpa dhAraNa karyuM ja nathI. phakta 'bIlipha ja avaLI beThI che. mokSa nathI dehano thato ne nathI AtmAno thato. mokSa to thAya che ahaMkArano - ahaMkAranI draSTi badalAi, tethI 'je nathI tene huM chuM' mAnI bese che. vadhatI vadhatI chevaTe 'huM zuddhAtmA chuM' evI sUjha paDI jAya ke darzana nirAvaraNa thai jAya. ahaMkArane lIdhe sUjhano lAbha uThAvAto nathI, bAkI sUjha to darekane paDyA ja kare. ahaMkAra ghaTato jAya tema sUjha vadhatI jAya. AtmajJAna pachI prathama badhethI udAsInatA ne pachI vItarAgatA prApta thAya. udAsInatA to vItarAgatAnI jananI che. udAsInatA eTale rUci ya nahi ne arUci ya nahi. vItarAgatA eTale rAgadveSathI para. pratiSThita AtmA e jagatanuM adhiSThAna che." - dAdA bhagavAna. 'huM caMdulAla chuM, A deha mAro che, mana mAruM che' ema pratiSThA karavAthI navo pratiSThita AtmA utpanna thAya. AnuM mULa kAraNa ajJAna che. pratiSThita AtmA che pudgala, paNa cetanabhAvane pAmeluM che. mizracetana che. krodha, mAna, mAyA, lobhanI pratiSThA pratiSThita AtmAmAM thayelI che. te phaLa ApyA kare che. zubhAzubha bhAva kare che te vyavahAra AtmA kahevAya. pratiSThita AtmA to svarUpajJAna pahelAM kahevAya nahi. svarUpa jJAna pachI je bAkI rahe che te pratiSThita AtmA che. mULa AtmAne bhAvAbhAva nA hoya. enI hAjarIthI bhAvAbhAva utpanna thAya che. 'huM chuM' kahe che tethI pote AtmAthI judo paDe che. e ajJAna jAya to abhedasvarUpa thai jAya. potAnI jeTalI bhUlo dekhAya eTalo ahaMkAra jAya. jIvamAtrane sUjha varelI hoya che. sUjha e kudaratI bakSisa che. AvaraNa Ave eTale sUjha nA paDe, AvaraNa khasatAM ja sUjha paDI jAya. ekAgratA thAya ke jhaTa sUjha paDI jAya. sUjhane jagata puruSArtha mAne che, bhrAMtithI ! darekanI sUjha parathI mAlama paDI jAya ke A samasaraNa mArganA keTalA mAila upara che ! manuSyamAM sUjha ekalI ja vastu 'DIscArja nathI, bIjuM badhuM ja 'DIscArjache. sUjha ne darzana kahevAya. samasaraNa mArgamAM sUjha je acaLa AtmA che te ja 'dAdA bhagavAna che. caMcaLa che te badhuM mikenikala che. jJAnanAM vAkyo bole te vyavahAramAM jJAnI ne mahIM pragaTa thayA che te 'dAdA bhagavAna' che. 'jJAnI puruSa' pote paNa mahIM che te 'dAdA bhagavAnane namaskAra kare che. amuka TAima 'dAdA bhagavAna' joDe abheda rahe, tanmaya rahe ane vANI bolatI vakhate mahIM bhagavAna judA, ne pote judA, adbhuta dazA che jJAnI puruSanI ! jagatano koi svataMtra kartA nathI. koI bApo ya upara uparI nathI bhagavAna paNa nahIM. jagatane je zakti calAve che e 'mikenikala 27 28
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ eDajasTamenTa' che, komyuTara jevuM che ne 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa'thI che. paNa ajJAnatAthI pote calAve che ke bhagavAna calAve che tema manAya che. svarUpanuM bhAna thAya tyAra pachI pote A badhAthI mukta thAya che. mokSapaMthe prayANa karatAM karatAM jIvana jIvavAnI kaLAnI AvaData anivArya bane che. 'akrama vijJAna' ja eka evuM che ke jayAM saMsAranI sarve javAbadArIo saMpUrNa, Adarzamaya rIte adA karatAM karatAM sahajatAthI mokSamArga pUro karAya. akramajJAnamAM tyAganuM nahi paNa 'samabhAve nikAla'nuM jIvanasUtra apanAvavAnuM hoya che. ane e mATenI tamAma prakAranI bodhakaLA ne jJAnakaLA akramavijJAnI zrI 'dAdA bhagavAnanA zrImukhethI nIkaLI che. saMsAranA kalezono vilaya karAvatI A vANI AtmajAgRti pragaTAvatI vANI jeTalI ja kriyAkArI banI rahe che. kAraNa ke aMte to vyavahAra ja cokhkho karavAno chene ! saMsAramAM pati-patnI vacce, mA-bApane saMtAno vacce, guru-ziSya vacce, ADozI-paDozI, nokara-zeTha, vepArI-gharAka vacce thatAM tamAma prakAranA gharSaNono aMta ANavAnI cAvI pUjyazrI hasatAM-hasAvatAM kahI de che, e ajAyaba anubhavapUrvakanAM vyavahAra-darzanano lAbha uThAvI dharatI para svarga utArAya tema che ! jIvana jIvavAno hetu zuM che ? nAma kADhavAno ? nAma to nanAmI nIkaLe te dA'De pAchuM laI levAmAM Ave che. joDe zuM lai javAnuM? mokSa mATe dharma pachI karavAno paNa pahelAM jIvana jIvavAnI kaLA jANavI jarUrI che. Injana cAle paNa kaMi utpAdana nA kare tene zuM karavAnuM ? mokSaprApti e to manuSyapaNAno sAra che ! vakIla thAya, DaoNkTara thAya tethI kaMI jIvavAnI kaLA AvaDI gai ? enA kaLAdhara maLe to e kaLA zikhAya. jIvana jIvavAnI kaLA zIkhe to jIvana saraLatAthI cAle. jIvana jIvavAnI kaLA AvaDI gai teno vyavahAra dharma badho ya AvI gayo. 'akramavijJAna' vyavahAra dharma ane nizcayadharma baMne pUrNa Ape che. kharekhara duHkha kone kahevAya ? jIvanamAM pAyAnI jarUriyAta-roTI, kapaDAM, makAna ne bIbI ATaluM na maLe to ya ene du:kha kahevAya nahIM, aDacaNa kahevAya. kharekhara duHkha che te ajJAnatAnuM che. ApaNI pAse keTalI mUDI che ? karoDa rUpiyA kharcatAM ya AvI AMkha meLavI zakAya ? tyAre A dAMta, nAka, hAtha, paga e badhAMnI kiMmata keTalI badhI thAya !!! jJAnI binajarUriyAta vastumAM kyAreya nA gUMthAya. emanI pAsethI koi ghaDiyALanI ke reDiyAnI kaMpanI lAbhI nathI. nA-jarUriyAtanA cIjane vasAve ne jarUriyAtanI cIjanI kasara veThe evI lokanI dazA thai che ! A duniyAmAM maphata vastu ja bahu moMghI paDatI hoya che ! maphatanI Teva paDayA pachI e nA maLe to keTalI upAdhi paDe ?! sukhanI dukAna kADhe ene sukha ja Ave, ane duHkhanI kADhe ene du:kha Ave. 'jJAnI'nI dukAnanI to vAta ja zI karavI ?! sAmo gALo de to ya tene AzIrvAda Ape ! aThavADiyAmAM eka dahADo paNa jo koine duHkha na ApavAmAM ne koie ApeluM du:kha na svIkAravAmAM jAya, to ya ghaNI pragati maMDAya. 'A jagatamAM koipaNa jIvane kiMcit mAtra paNa duHkha mArAthI na ho, na ho, na ho.' e bhAvanA roja thAya e ja moTAmAM moTI kamANI che. saMsAra eTale sAmasAmI hisAba cUkavavAnuM sthaLa. emAM kyAMya koinI joDe vera nA baMdhAya eTaluM ja joi levAnuM che. 'samabhAve nikAla' karavo e moTAmAM moTI cAvI che, nirvera rIte nIkaLI javAnI ! thALImAM je AvyuM te ApaNA ja 'vyavasthita'nA niyamane AdhAre ApaNane AvI maLe che. ema sahaja rahe tene koI Dakho nA thAya. dariyAmAM ATalA badhA jIvo che chatAM ya konI bUma che ke mane A duHkha che ? ane A manuSyo ekalAM ja rAta-dA'Do 'mane A duHkha che ne te du:kha che'nI bumo pADatAM hoya che ! koi pakSInAM davAkhAnAM joyAM ? koi janAvarane UMghanI goLI khAvI paDe che ? ane ekalA manuSyonI UMdhe ya harAma thai gai ke UMghavA mATe goLIo khAvI paDe che ! manuSya avatAra mokSa meLavavA mATe ja che ane e jo nA maLe to A mana, vacana, kAyA pArako mATe vAparavA mATe che, 'yoga-upayogo 29 30
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhAravA mATe kacakaca karavAthI to UlaTuM badhuM bagaDe che, enAM karatAM kacakaca karavAnI ja baMdha thAya tyArathI ja sAmA mANaso sudharavA mAMDaze. paropakArAya" jenuM jIvana paropakAramAM gayuM tene koI khoTa nA paDe. potAnuM sukha bIjAne je ApI de tenuM kudarata saMbhALI le che evo niyama che. tamAma duHkhanuM mULa kAraNa ajJAnatA che. pote nAmarUpa thai beTho mATe du:khanI paraMparA sarjAi. pote AtmArUpa che tene kaMI duHkha nathI. kharekhara duHkha che ke nahIM te jo buddhithI vicAre to ya samajAya evuM che ke du:kha jevuM kazuM ja nathI. bIjAnuM sukha joi potAnI pAse te nathI-ema karIne navuM du:kha vahore enA jevI aNasamaja bIjI koi nathI. kharuM duHkha to khAvAnuM nA maLe, pANI nA maLe, saMDAsa-pezAba karavA nA maLe tene kahevAya. jIvana jIvavAnI cAvI ja jANe nA khovAi gai hoya, e rIte jIvana jIvAya che ! bhAratamAM to 'phemilI orgenAijhezana' e eka moTuM jJAna che. gharamAM, bahAra badhe kaleza zA mATe thAya che e jANavuM jarUrI che. chokarAMne kai bAbatamAM 'enkarejamenTa apAya ne zemAM nA apAya e mAbApe jANavuM jarUrI nathI ? bAbo bApanI mUMcha kheMce, emAM bApa harakhAIne badhAM AgaLa bAbAnA vakhANa kare che te kaMi yogya kahevAya ? mA-bApa thatA pahelAM mAbApa thavAnuM lAyakAtapatra meLavavuM jarurI hovuM joie. paraNatAM pahelAM pati ke patnI thavAnuM sarTiphikeTa meLavavuM jarurI hovuM joie, kAraNa ke mAbApa thavuM e moTI "rIsponsibiliTI" che, vaDApradhAna karatAM ya vizeSa ! A kALamAM chokarAMone chaMcheDavA jAya to te sAmA thAya tevAM che. zikSako, mAbApa moDarna jamAnAnA bALakonA mAnasane pichAnIne 'eDajasTarDa thaIne cAle to to chokarAM sAmAM ja thAya nahi ! bAkI pote sudhare to ja te bIjAne sudhArI zake ! gharamAM, bahAra badhe vyavahAra badho karavAno, kahevA karavAnuM badhuM yu paNa te kaSAya rahitano karavAno. ane e kaLA ja "jJAnI puruSa' pAse zIkhavA jevI che ! koinI sAthe vikhavAda paDI jAya pachI enA manamAM AMTI paDI jAya. tyAre "mauna' pakaDI ene vizvAsamAM levuM e zreSTha upAya che. chokarAMne sudhAravo hoya to gharamAM cha-bAra mahinA mauna lai levuM. chokarAM pUche tenA ja teTalo javAba Apavo. ne temanAM pratikramaNa mahIM khUba khUba karavAM. sudhAravA karatAM sArI bhAvanA karyA karavI. bAkI 'jJAnI puruSa sivAya koi koine sudhArI zake nahIM. vaNamAgI salAha Ape te mUrkha Thare. mAge to salAha apAya. A badhI "rIleTiva' sagAio che. tene 'rIyala' manAze to mArA khAvAno vAro Avaze. chokarA joDe rItasaranuM vahAla hoya, te kaMi chAtIe dabAva dabAva karavAnuM nA hoya ! enAthI to chokaruM guMgaLAine bacakuM bharI le ! paisA naLamAMthI pANInI jema vAparavAnA hoya evuM chokarAMne nA thavuM joie. chokarAMne ahaMkAra jAge pachI mAbApathI ene kazuM kahevAya nahIM. pachI to Thokara khAya ne zIkhe teTaluM sAruM. pharajiyAta saMsAramAM potAnAM mAnyAM tenAM ja pratikramaNa karI ne chuTI javA jevuM che. jayAM rAga tyAM dveSa thAya ja. gharamAM chokarAM sAthe DIliMga karatAM 'glAsa vItha kera'nuM lebala vAMcavuM joie. temane hathoDA mAra mAra karAya to zuM thAya ? premathI ja sAmo sudhare. sAmo game teTaluM UMdhuM kare chatAM enuM avaLuM nA dekhAya te sAco prema ! mA bApa eTale bALakonA TrasTI. gharane bagIcA svarUpe jovAnuM che. khetara svarUpe nahIM. jema bagIcAmAM koi mogaro, koi gulAba ke koi dhaMtUro ya hoya, tema gharamAM judAM judAM prAkRta phUlovALAM hoya. bApa mogaro hoya to te badhAM ya gharanAM 31 32
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mogarA jevAM ja thAya ema Agraha seve to kema cAle? e to pachI khetara thai gayuM ! bagIcAnI majhA ja nA maNAya ! gArDanara thavAnuM che. mana, vacana, kAyAnI ekatA hoya te ja sAmAne sudhArI zake. eka AMkhamAM prema ne bIjImAM kaDakAi. A jAtanA vyavahArathI vyavahAra Adarza rahe. chokarAM sudhAravAM mATe temanI sAthe mitrAcArI karavI. chokarAM prema khoLe che. e premathI ja sudhare. prema AgaLa to AkhuM jagata vaza thAya. bALakone da22oja sUryapUjA karavAnuM ne prArthanA karavAnuM zikhavADavuM ke 'mane tathA jagatane satbuddhi Apo, jagatanuM kalyANa karo.' pati-patnImAM eka-bIjAne sAmasAme samAdhAna ApavAnuM valaNa hoya to matabheda nA thAya. manamAM nakkI rAkhavuM ke sAmAne samAdhAna ApavuM che ane 'samabhAve nikAla' karavo che pachI banyuM te nyAya. 'athaDAmaNa TALavI' dareka jagyAe e jIvanasUtra banI jAya teno saMsAra pAra thai jAya. sahana karavAnuM nathI, sahana karavAthI sprIMganI jema pAchuM UchaLaze. sahana karavAnuM nathI, 'solyuzana' karavAnuM che. apamAna thAya tyAM nyAya khoLavA jaie to mUrkhAi thaze, tyAM to 'tapa' e ja upAya che. saMpUrNa svataMtra jagatamAM ke jayAM koine koinI ADakhIlI nathI, tyAM koine doSa devAno rahe ja kyAMthI ? athaDAmaNamAM mauna hitakArI. bahAra mauna ne mahIM ghamasANa e be sAthe hoya te kAmanuM nahIM. paheluM mananuM mauna thavuM joie. 'eDajasTa evarIvera' ATalI ja AjJA 'jJAnI'nI pALI teno ukela AvI jAya ! bairI para calaNa rAkhavA gayA te nAcaNiyA thai gayA. tenA karatAM pahelethI ja nAcalaNiyuM nANuM banyA hoya to pUjAmAM to besAya?! 33 sAmAne samajAvavAnI chUTa, Thapako ApavAnI nahIM. mAnavasvabhAva hAtha nIcenAMne kacaDa kacaDa kare ne uparIne sAheba sAheba kare. 'aMDarahenDa'nuM rakSaNa karavuM e to dhyeya hovo joie. bhIMta sAthe mAthuM athaDAya tyAM ApaNe zuM karIe chIe ? 'bhUla konI ?" e khoLavuM hoya to joi levuM ke bhogave che koNa ? 'bhogave tenI bhUla. gharamAM eka jANa joDe ekatA rahI to ya bahu thai gayuM ! ekatA eTale kyAreya enI joDe matabheda nA paDe. matabheda tyAM ciMtA, upAdhi ne jhaghaDA. manabheda tyAM DAyavorsa. ne tanabheda tyAre nanAmI. chokarAMnA dekhatAM mA-bApe kyAreya vaDhavADa nA karavI. miyAMbhAi bIbIne bahu sAcave. bahAra jhagaDI Ave paNa gharamAM premathI rahe. gharamAM ja jhagaDA kare to khAvAnuM sAruM sAruM kyAMthI maLe ? tethI te bIbIne to hIMcako nAkhe. 'bairI caDhI besaze'nI bIke dhaNI bairIne dabAvavA jAya ne kaleza kare ! ema te kaMI bairI caDhI besatI haze ?! strIne kaMi mUcho AvavAnI che, gamme teTaluM jora kare to ya ! bIbInI mAMgaNI pUrI nA karI zake ne bIbI kaleza karavA jAya to ya, yAra merI hAlata mai jAnatA huM, tuM kyAM jAne ?" karIne bairIne paTAvI le ! ane ApaNA loka to 'tuM mArI sAmuM kema bolI ?" karIne bhaDako karI nAkhe ! je te raste bhaDako nA thAya tema karavuM. ApaNAmAM kaluSita bhAva nA rahe to sAmAno kaluSita bhAva jAya. ApaNe zAMta to sAmA ya zAMta ! kaleza tyAM bhagavAnano vAsa nahIM ne lakSmI paNa tyAM jAya nahIM, Aje to saMskArI gharomAM ya roja savAre nAstAmAM kaleza hoya (!) kaleza hoya tyAM koi dharma ja nathI. dharmanI zarUAta kaleza vagaranA jIvanathI thAya che. vAipha sAthe vANI avibhakta hovI joie. 'mArI, tArI nA hovuM 34
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ komanasensanI pU. dAdAzrI vyAkhyA kare che ke 'evarIvera eplIkebala, thIyareTikala ejha vela ejha prekiTakalI !' joie." "ApaNuM hovuM joie. gharanAM UMdhuM kare tyAre pote chatuM kare e samaktinI nizAnI. paraNavAno vAMdho nathI. saMsAra to 'TesTa ekajhAminezana' che. temAM 'TesTeDa' thAya to ja mokSe javAya. bharata cakravartIne teraso rANIo hatI chatAM te mokSe gayA ! matabheda thavAnuM kAraNa ghora ajJAnatA ! puruSamAM 'vakkara'nA hoya to ja strI puruSane nA gAMThe. pahelAM puruSe 'vakkara' pADavo joie. strInI keTalIka bhUlo pote samajIne samAvI le to teno strI para prabhAva paDe. A to dALamAM mIThuM ochuM hoya to ya kakaLATa kare pachI prabhAva kyAMthI rahe ? ! strI prakRtine pUre pUrI pichANI pachI ja tenI sAthe vyavahAra karAya. strIo mAnabhaMga thAya te maratAM sudhI nA bhUle ne rIsa rAkhe. pAchI strIo devIo paNa che. strI vagaranA puruSano saMsAra dIpe nahIM. strI-puruSa ekabIjAnA DIpArTamenTamAM jarA ya hastakSepa nA karAya. 'gharamAM zuM khUTayuM, kema vadhAre vaparAyuM' evuM puruSathI strIne nA pUchAya ne strIthI puruSane "dhaMdhAmAM kema khoTa khAdhI', te ya nA pUchAya ane ekabIjAnI bhUlo moTuM mana karI nabhAvI levI paDe. strIne koI divasa marAya nahI, anaMta avatAra bhaTakavAnuM kAraNa che e ! ApaNe Azraye AvelAne kema karIne kacaDAya ? ! gharanAMne saheja paNa duHkha na de te sAco samajadAra. paraNatA pAtranI pasaMdagI karatAM AjakAla chokarAM chokarIo je cUMthAmaNa kare che e kaMI lagna karavAnI rIta kahevAya ? kharI rIte te chokaro ke chokarI jotAM ja AkarSaNa thAya to nakkI RNAnubaMdha pAke che ne AkarSaNa nA thAya to baMdha rAkhavuM. emAM UMcI, nIcI, jADI, pAtaLI, gorI, kALIne kyAM sthAna hoya che ? tALuM game tevuM TAyeluM hoya paNa cAvI nAkhatAM ja UghaDI jAya enuM nAma 'komanasensa'. 'komanasensa'vALA kyAMya gharamAM ke bahAra matabheda paDavA nA de. to evo to koi ja hoya. AkhI jiMdagI bairIne sIdhI karavAmAM gaI ne jayAre maratAM maratAM sIdhI thai rahI tyAre bIjA bhavamAM bIjAne bhAge jAya ! karama judA tethI vIkharAi ja jAya ne ! A kyAM kAyamanuM sahiyAruM che ? ! eka bhava pUratuM ja ne ! mATe je maLyuM tene eDajasTa' karI levuM. jeTalAM 'eDajasTamenTa' levAya teTalI tenI zakti khIle. sAmAnI so bhUlo thAya to ya tyAM jAya ke kAyado jovAno nathI. samAdhAna kema karIne thAya te ja jovAnuM che. kudaratanA nyAyanI bahAra to kazuM ja thavAnuM nathI ! darekanA vicAronI 'spIDa' judI judI hoya. ochAM 'rivolyuzana' vALAne vadhArevALAnI vAta pahoMce nahi. mATe vadhAre 'rivolyuzana'vALAe vacce 'kAunTara pulI' nAkhavAnI zIkhI levI joie. pachI athaDAmaNa nA thAya. kacakaca karavAthI bannenuM bagaDe. samyak rIte kahetAM nA AvaDe to mauna bahetara ! Takora evI rIte karAya che jethI sAmAne duHkha nA thAya. nahi to Takora karavAnuM mAMDI vALavAnuM. athaDAmaNanI jagyAe Takorane badale ahIM pratikramaNa karavuM e uttama upAya. abolAthI vAtanuM 'solyuzana nathI thatuM, paNa samabhAve nikAla karavAthI ja 'solyuzanathAya. saraLanI sAthe saraLa to sahu koi hoya, paNa saMpUrNa asaraLanI sAme saraLa thAya to jaga jitAya ! koi lAla vAvaTo dhare to teno doSa na jotAM ApaNI zI bhUla thai, tenI tapAsamAM paDAya to navo doSa baMdhAto aTake ne jUno potAno 35 36
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSa jAya. hakIkatamAM potAnI ja bhUlane kAraNe sAmo lAla vAvaTo dhare gharamAM jhaghaDo karAya ja nahIM ne sAmo game tevo jhaghaDo karato Ave paNa ApaNe evA 'jhaghaDAprUpha thai jaie ke ApaNane kazI bhAMjagaDa ja nA thAya. jenI joDe jhaghaDo thAya ne be kalAka pachI tenI joDe bolyA vagara cAle tema nathI, tyAM jhaghaDAno zo artha ? sAmasAmI zaMkAthI bhaDakA thAya ! 'mArI-mArI' kahIne mamatAnA AMTA mAryA te 'na hoya mArI, na hoya mArI' kahyA kare tyAre AMTA Ukale ! saMsAramAM sarva sAthe 'laTakatI salAma' karI mokSe cAlI javA jevuM che. 'jJAnI' badho ja vyavahAra kare, paNa AtmAmAM rahIne. ApaNe tyAM bhAratIya nArInA saMskAra to juo ! AkhI jiMdagI Doso DosIne vaDhe, mAre ne eMsI varase DosA jAya tyAre DosI saravaNI kare ne 'tamArA kAkAne A bhAvatuM hatuM, A bhAvatuM hatuM' karIne khATalAmAM mUke ! ne 'bhavobhava AvA dhaNI maLajo' kahe !! saMsAra nabhAve te Adarza patipatnI ! A to viSayAsaktithI saMsAra calAve che. premathI nahIM. prema hoya tyAM sAmuM game te kare, gALo bhAMDe, mAre to ya prema nA jAya. premamAM samarpaNa hoya, balidAna hoya, potApaNuM nA hoya. patipatnI vacce sumeLa sAMdhI rAkhavA manamAM seMkaDo pratikramaNo roja karyo javA to A bhava ne parabhava bannenuM e sudhAraze. dhaMdhAnI Avakane vAparanArA keTalA ? ne dhaMdhAnI ciMtA upAdhi karanArA keTalA ? pote ekalo !! sukhanA sahu bhAgIdAra ne du:khanA...? je dhaMdhAmAM khoTa gai te ja dhaMdho kamAvI Ape.. deNadAre eka ja bhAva rAkhavo ke vahelAmAM vahelI take rUpiyA dUdha dhoine cUkavI devA che ! tenAthI jarUra cUkavAze. dAnata khorI hoya tenuM bagaDe. 'vyavasthita gharAka mokale che. gharAkanI ciMtA karavAnI nA hoya tema ja vadhu kamANInI lAlace vahelI dukAna kholavAthI kaMi artha sare tema nathI. gharAkanI rAha jovI, mahIM akaLAvuM, koInuM paDAvI levAnA bhAva karavA. e badhuM ArtadhyAna ane raudradhyAna thayuM kahevAya. prAmANikatAthI eka prakAranI muzkelI Ave te aprAmANikatAthI be prakAranI Ave. prAmANikatAnI muzkelIothI chUTI javAya paNa aprAmANikatAnI muzkelIothI chUTavuM muzkela che. prAmANika to moTo dharmiSTha kahevAya. dhaMdhAmAM mana bagADe to ya teTalo ja napho ne cokhkhuM mana rAkhe to ya teTalo ja napho maLe tema che. "vepAramAM dharma rAkhajo, nahIM to adharma pesI jaze." "vepAramAM dharma ghaTe paNa dharmamAM vepAra na ghaTe." nobala karakasara karo." - dAdA bhagavAna. gharamAM karakasara kevI karAya ke bahAra kharAba nA dekhAya. udAra karakasara hovI joie. rasoDAmAM karakasara to nA ja karAya, bIje badhe karAya ! dareka jIva kudaratano mahemAna che. mahemAnane kaMI ciMtA-upAdhi karavAnI hoya ? jayAM janma pahelAM ja DokTaro, dAyaNo ne dUdhanI vyavasthA thai jAya che. tyAM zAnA mATe hAyavoya karavAnI ? mahemAne mAtra potAno mahemAna tarIkeno vinaya rAkhavo joie. jamavAmAM je maLe, jevuM maLe, jayAre maLe, te khoDa kADhayA vinA jamI levuM. sUvAnuM kahe, UThavAnuM kahe tyAre pramANe rahevuM joie. zubhamArge ke azubhamArge javuM hoya tene baMnene kudarata to kahe che, 37
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'Ai vila helpa yu !' sinsIyAriTI ne morAliTI hoya tyAM tamAma dharmono sAra AvI jAya che. morAliTI eTale potAnA hakkanuM ane saheje maLI Ave te badhuM ja bhogavavAnI chUTa. je pArakAne sinsIyara rahyo te potAnI jAtane sinsIyara rahe. 'jJAnI puruSa'no rAjIpo ne sinsIyAriTI ATaluM hoya tenuM kAma nIkaLI jAya. AkhA jagata joDe anusinsIyara paNa jJAnI joDe sinsIyara rahyo to ya te chUTI jaze. Adarza vyavahAra thAya to ja mokSe javAya. Adarza vyavahAra eTale koi jIvane kiMcit mAtra duHkha nA thAya. jJAnIno Adarza vyavahAra hoya. sarvyavahAra ahaMkAra sahita hoya. zuddha vyavahAra ahaMkAra rahita hoya. gacchamata saMpradAya, zuddha vyavahAramAM nA hoya. zuddha vyavahArathI ja mokSa. 'jJAnI' pAse vAtane sAcI, samajaNapUrvaka samajI 'svarUpa jJAna' pAmI zuddha vyavahAra karI saMsArajaMjALamAMthI chUTI javA jevuM che. vItarAgadharma ja sarvaduHkhothI choDAve. 39 jaya saccidAnaMda.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 dAdA saddagurave namo nama: khaMDa : 1 AtmavijJAna bole che ke, "dhIsa ijha noTa dheTa, dhIsa Ijha noTa dheTa. go Tu jJAnI." jainonA zAstro paNa kahe che ke jJAna 'jJAnI'nAM hRdayamAM che. zAstrajJAnathI niveDo nathI, anubhavajJAnathI niveDo che . AtmA jANyo jaNAya evo nathI. AtmA to AkhA 'varlDa'nI guhyatam vastu che. jagata jyAM AtmAne mAnI rahyuM che tyAM AtmAno paDachAyo paNa nathI. 'pote' anaMta prAkRta avasthAomAMthI bahAra ja nIkaLato nathI, to te AtmA kema karIne pAmI zake ? AtmA jaDavo sahelo nathI. jagata jene AtmA mAnI rahyuM che e 'mikenikala' AtmA che, je jJAna khoLakhoLa kare che e 'mikenikala' AtmAnuM khoLe che. mULa AtmAnuM to bhAna ja nathI. japa karIne, tapa karIne, tyAga karIne, dhyAna karIne jene sthira karavA jAya che te caMcaLane ja sthira karavA jAya che ane AtmA to pote svabhAvathI ja acaLa che. svabhAve karIne acaLa ene AtmAnI acaLatA kahevAya che, paNa A to aNasamajaNathI potAnI bhASAmAM laI jAya eTale asvAbhAvika acaLatA prApta thAya che ! [1] 'huM koNa chuM ? jagatamAM jANavA jevuM, mAtra.. AtmA jANavo, kaI rIte ? jIvananuM lakSa zuM che ? 'huM pote koNa chuM' e zodhavAnuM ja lakSa hovuM joie, bIjuM koi lakSa ja nA hovuM joie. 'koNa chuM'nI zodhakhoLa karatAM hoya to te sAco rasto che athavA to je loko enI zodhakhoLamAM paDayA hoya ane bIjAne "e" ja khoLavAnuM zIkhavADatA hoya to e vicAro lAina para kahevAya. bAkI, bIjuM badhuM to jANeluM ja che ne ? ane jANIne pAchuM choDavAnuM ja che. ne ? keTalA ya avatArathI jANa jANa karyuM che, paNa je jANavAnuM che te nathI jANyuM. tamAma zAstroe eka ja avAje kahyuM ke AtmajJAna jANo. have AtmajJAna pustakamAM hotuM nathI. AtmajJAna ekaluM ja jJAna evuM che ke je pustakamAM AvI zake tema nathI. AtmA avarNanIya, avaktavya, niHzabda che ! e zAstramAM zI rIte samAya ? e to cAra veda ane jainonA cAra anuyoganI uparanI vAta che. cAra veda pUrA thAya tyAre veda 'iTaselpha' praznakartA : AtmAnI ArAdhanA kevI rIte karavI ? dAdAzrI : 'jJAnI puruSa' pAse mAgI levuM ke mAre AtmAnI ArAdhanA thAya evuM karI Apo, eTale 'jJAnI puruSa' karI Ape. "jJAnI puruSa' cAhe so karI zake. kAraNa ke pote koI cIjanA kartA nA hoya. bhagavAna paNa jene vaza rahe che e "jJAnI puruSa' zuM nA karI zake? chatAM ya pote saMpUrNa nirahaMkArI padamAM hoya, nimitta padamAM ja hoya. AtmA zabdathI samajAya tevo nathI, saMjJAthI samajAya. 'jJAnI puruSa' tamAro AtmA saMjJAthI jAgRta karI de che. jema be mUMgA mANaso hoya, te temanI bhASA judI hoya, eka Ama hAtha kare ne bIjo Ama kare eTale beu sTezana para pahoMcI gayA hoya ! e banne emanI saMjJAthI samajI jAya. ApaNane temAM nA khabara paDe. evuM 'jJAnI'nI saMjJA jJAnI ja samaje. e to "jJAnI" kRpA varasAve ane saMjJAthI samajAve to ja
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 tamAro AtmA jAgRta thAya. AtmA zabda-svarUpa nathI, svabhAva-svarUpa che. anaMta bhede AtmA che, anaMta guNadhAma che, anaMta jJAnavALo che, anaMta darzanavALo che, anaMta sukhadhAma che ne anaMta pradeza che. paNa atyAre tamAre badhuM AvarAyeluM che. 'jJAnI puruSa' AvaraNo toDI Ape. emanA zabde zabdamAM evuM vacanabaLa hoya ke badhAM AvaraNa toDI nAkhe. emano eka eka zabda AkhA zAstra banAve! AtmA jJAna-svarUpa nathI, vijJAna-svarUpa che. mATe vijJAnane jANo. vItarAga vijJAna agharuM nathI, paNa enAM jJAtA ne dAtA nathI hotA. koIka phero evA "jJAnI puruSa' hoya tyAre eno phoDa paDI jAya. bAkI sahelAmAM saheluM hoya to te vItarAga vijJAna che; bIjA badhAM vijJAna agharAM che. bIjA vijJAna mATe to 'risarca senTara' kADhavAM paDe ne bairIchokarAMne bAra mahinA bhUlI jAya tyAre risarca thAya ! ane A vItarAga vijJAna to 'jJAnI puruSa' pAse gayA eTale prApta thaI jAya, sahaja prApta thaI jAya. praznakartA: 'huM AtmA chuM' enuM jJAna kevI rIte thAya ? anubhUti kaI rIte pote karI zake ? dAdAzrI : e anubhUti karAvavA mATe to 'ame beThAM chIe. ahIM AgaLa ame 'jJAna' ApIe chIe tyAre 'AtmA' ane 'anAtmA' bannene judA pADI ApIe chIe ane pachI ghera mokalIe chIe. AptavANI-3 ne 'milcara' banAvI pI gayAM. ene bhagavAne svaccheda kahyuM. A svacchaMdathI to anaMta avatAranuM maraNa thayuM. peluM to eka ja avatAranuM maraNa hatuM !!! loka 'TempararI' AtmAne AtmA mAne che. pittaLane sonuM mAnIne mUkI rAkhIe ne jyAre vecavA jaIe to cAra AnA ya nA Ave ! e to "jJAnI puruSa' ja kahe ke, "nAkhI de ne. A joya sonuM, pittaLa che baphiMga kareluM. eTale sonuM to kyAre kahevAya ? ke e enA guNadharma sahita hoya to. - sonuM, tAMbuM enuM 'milcara' thaI gayuM hoya ne temAMthI cokhkhuM sonuM joItuM hoya to tenuM vibhAjana karavuM paDe. sonuM, tAMbuM e badhAnAM guNadharma jANe to ja tenuM vibhAjana karI zakAya. tema AtmA ane anAtmAnA guNo jANavA paDe, pachI enuM vibhAjana thAya. enA guNadharmo koNa jANe ? e to 'jJAnI puruSa' ke je "varlDa'nA 'greTesTa sAyanTisTa' hoya te ja jANe, ne te ja chUTuM pADI zake. AtmA-anAtmAnuM vibhAjana karI Ape eTaluM ja nahIM, paNa tamArAM pApone bALIne bhasmIbhUta karI Ape, divyacakSu Ape ane 'A jagata zuM che ? kevI rIte cAle che ? koNa calAve che ?" vagere badhA ja phoDa pADI Ape, tyAre ApaNuM pUrNa kAma thAya. AtmajJAna kaMI ApI zakAya ke laI zakAya evI vastu nathI. paNa A to "akrama vijJAna' che ane A Azcarya che, tethI A zakya banyuM che. te ama thakI AtmA prApta thaI zake tema che. bhagavAnane oLakhyA vagara te cAlavAnuM che ? karoDo avatAranI puNya jAge tyAre 'jJAnI'nAM darzana thAya, nahIM to darzana kyAMthI hoya ? jJAnanI prApti karavA mATe 'jJAnI' ne oLakha, bIjo koI rasto nathI. zodhanArAne maLI Ave ja ! draSTi phare, to ja kAma thAya ! jJAnanI prApti, 'jJAnI' thakI ja ! bAkI, A potAthI thAya tema nathI. potAnAthI thaI zakatuM hoya to A sAdhu, saMnyAsI badhAM ja karIne beThAM hota. paNa tyAM to "jJAnI puruSa'nuM ja kAma. 'jJAnI puruSa' enAM nimitta che. jema A davAo mATe DaoNkTaranI jarUra paDe ke nA paDe? ke pachI tame jAte ghera davAo banAvI lo cho ? tyAM AgaLa kevAM jAgRta raho cho ke kaMIka bhUla thaze to marI javAze ! ane A AtmA saMbaMdhI jAte 'milcara' banAvI le che! zAstro potAnA DahApaNe, gurugama vinA vAMcyA praznakartA : kema karIne Atma-svabhAvane pAmIe e ja ArAdhanA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 'jJAnI puruSa' draSTine draSTAmAM nAkhI Ape eTale 'potAne' khAtarI thAya ke 'huM zuddhAtmA chuM." draSTi paNa ema bole ke 'huM zuddhAtmA chuM.' bannene have judAI nA rahI, aikyabhAva thaI gayo. pahelAM draSTi zuddhAtmAne potAnA svarUpane khoLatI hatI. paNa jaDatuM nahotuM. have e draSTi svabhAva sanmukha thaI eTale nirAkuLatA utpanna thAya. nahIM to tyAM sudhI AkuLavyAkuLa rahyA kare. dehadraSTi, manodraSTithI saMsAra maLe ne AtmadraSTithI mokSa maLe. AtmadraSTi AgaLa badhA ja mArgo eka thAya che, tyAMthI AgaLano rasto eka ja che. AtmadraSTi e mokSa mATeno prathama daravAjo che. jyAM lokadraSTi che tyAM paramAtmA nathI. jyAM paramAtmA che tyAM lokadraSTi nathI. saMsAra vyavahAra kevo ... AptavANI-3 mAMgIe chIe. dAdAzrI : svabhAvane pAmavuM enuM nAma ja samyak darzana. eka phero samakita pAmyA eTale draSTi pharI jAya. 'jagatanI vinAzI cIjomAM sukha che" evA bhAvo je dekhADe che e mithyAdraSTi che. draSTi 'A' pharI jAya eTale AtmAnA ja svabhAva dekhAyA kare, e svabhAva-draSTi kahevAya. svabhAvadraSTi avinAzI padane ja dekhADayA kare! draTipherathI A jagata UbhuM rahyuM che. 'jJAnI puruSa' sivAya draSTi koI badalI zake nahIM. 'jJAnI puruSa' divyacakSu Ape, prajJA jAgRta karI Ape tyAre draSTi badalAI jAya. ApaNo AtmA to dekhAya, paNa bIjAnA paNa AtmA dekhAya, 'Atmavat sarva bhUteSu' thaI jAya. praznakartA : draSTi, drazya ne draSTA samajAvo. dAdAzrI : drazya ane draSTA be judA ja hoya haMmezAM. drazya kaMI draSTAne coMTI paDatuM nathI. ApaNe hoLI joIe tethI kaMI AMkha dAjhe che ? jagatamAM zuM zuM che ? drazya ane zeya, tema ja draSTA ane jJAtA ! A pAMca IndriyothI je kaMI dekhAya che e badhAM joya che, drazya che; paNa emAM draSTA koNa che ? je dizAmAM tamAruM mukhAraviMda hoya te bAjunuM (bAhya) darzana hoya, eTale bIjI bAju (AtmA tarapha) nA dekhAya. je dizAmAM draSTi hoya te dizAmAM ja jJAna, darzana, mana, buddhi, citta, ahaMkAra badhuM pravRtta thayeluM hoya. je bAju draSTi che te bAjunuM jJAna pravartanamAM AvI jAya. ene darzana, jJAna ne cAritrya kahyuM. have je dehadraSTi, manodraSTi, saMsAradraSTi hatI, tene koI AtmAnI tarapha pheravI Ape eTale AtmadraSTi utpanna thAya. ane pachI te bAjunuM darzana zarU thaI jAya, pachI jJAna zarU thAya ane chevaTe cAritrya zarU thaI jAya. | jJAnI puruSa' eTaluM ja kare ke je draSTi jyAM ne tyAM bahAra paDI rahI hatI, te draSTine draSTAmAM nAkhI Ape. eTale draSTi mULa jagyAe 'phITa' thaI kahevAya, tyAre ja mukti thAya. ane je amuka hadanAM ja drazyone joI zakato hato te badhA ja drazyone 'phUla' joI, jANI zake. zuddha jJAna e ja paramAtmA che. "jema che tema' yathArtha dekhADe e zuddha jJAna. yathArtha dekhADe eTale zuM ? badhI avinAzI ane badhI vinAzI cIjo dekhADe. ane A viparIta jJAna to ekalI vinAzI cIjone ja dekhADe. jagatanA loko to janmatAM ja 'tuM caMdulAla che' evuM ajJAna pradAna kare che. eTale 'roMga bilIpha'nI tene 'IphekaTa' thAya che ke "huM caMdulAla ja chuM.' A viparIta jJAna che. niyama evo che ke jevI 'bilIpha' thAya tevuM jJAna bheguM thAya, ne pachI tevuM ja vartanamAM Ave. saMsAra eTale zuM ? viparIta jJAnamAM jhaboLa jhaboLa karavAnuM. have emAMthI zI rIte nAsI chUTe bicAro ! . te AtmavyavahAra kevo ! praznakartA : saMsAravyavahAramAM ane AtmavyavahAramAM pharaka zuM che? dAdAzrI : saMsAravyavahAra kriyAtmaka che ane AtmavyavahAra jJAnAtmaka che. eka kriyA kare che ne bIjo 'joyA' kare che. je kare te jANe nahIM ane je jANe te kare nahIM. karanAra ane jANanAra be eka hoya nahIM,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 AvatuM jAya. pravartanamAM Ave, tyAre kevaLa Atmapravartana enuM nAma 'kevaLajJAna'. darzana, jJAna sivAya anya koI pravartana nahIM ene 'kevaLajJAna" kahevAya. pratyakSa vitA baMdhata ta tUTe ! judAM ja hoya. judAM hatAM, judAM che ane judAM raheze. cha mAsa sudhI satata mAMhyalA bhagavAnane uddezIne kahe ke "he bhagavAna ! jJAna tamAruM ane kriyA mArI' to ya te bhagavAna bhegA thAya evAM che. Indriya jJAnane AdhIna jovuM-jANavuM e rAgadveSavALuM che. atindriya jJAnane AdhIna jANavA-jovAno adhikAra che, te vagara jANavA-jovAno adhikAra nathI. ghaNAM bole che ne ke, "ame jJAtAdraSTA rahIe chIe.' paNa zAno jJAtAdraSTA ? tuM hajI caMdulAla che ne ? AtmA thayA pachI, AtmAnuM lakSa beThAM pachI jJAtAdraSTApada zarU thAya. mukti, muktapaNAtuM jJAta thaye ! praznakartA : mukti kone kahevAya ? dAdAzrI : atyAre tamane kaMIka baMdhAyelA cho evuM nathI lAgatuM? praznakartA : lAge che. dAdAzrI : paheluM baMdhanamAM chuM evuM jJAna thavuM joIe. baMdhana che mATe muktipaNAnuM jJAna thavuM joIe. 'huM mukta chuM' evuM jJAna thAya to mukti thAya! AtmAnuM svarUpa, 'jJAta' ja ! praznakartA : jJAna zuM che ? dAdAzrI : jJAna pote ja AtmA che. praznakartA : to A zAstronuM jJAna che e zuM che ? dAdAzrI : e zrutajJAna kahevAya ke RtijJAna kahevAya. e AtmajJAna na hoya. pustakamAM utare eTale e jaDa thaI gayuM.. praznakartA : zAstromAM bhagavAnanI vANI hoya to paNa e jaDa kahevAya? dAdAzrI : bhagavAnanI vANI ya pustakamAM utare tyAre jaDa kahevAya. sAMbhaLe tyAre e cetana kahevAya. paNa te daraasala cetana nA kahevAya. cetanaparyAyane ghasAIne e vANI nIkaLatI hovAthI e cetana jevuM phaLa Ape. eTale ene pratyakSa vANI, pragaTa vANI kahI. bAkI A zAstromAM utaryuM te jaDa thaI gayuM, e cetanane jagADe nahIM. praznakartA: A to keTalAya kALathI zAstronA AdhAre ja cAlyuM Ave che. dAdAzrI : e to ema ja cAle. 'jJAnI" hoya, ajavALuM hoya tyAM sudhI tamAro dIvo thaze, nahIM to A kriyAkAMDa to cAlyA kare. praznakartA : maMtrajApathI mokSa maLe ke jJAnamArgathI mokSa maLe ? dAdAzrI : maMtrajApa tamane saMsAramAM zAMti Ape. manane zAMta kare e maMtra, enAthI bhautika sukho maLe. ane mokSa to jJAnamArga vagara nathI. ajJAnathI baMdhana che ane jJAnathI mukti che. A jagatamAM je jJAna cAle che te IndriyajJAna che. e bhrAMti che, atindriya jJAna e ja daraasala jJAna praznakartA : jJAnanuM svarUpa zuM ? dAdAzrI : jJAnanuM svarUpa AtmA che ne AtmAnuM svarUpa ja jJAna che. jJAna e ja AtmA che. 'huM caMdulAla chuM' e tamane zraddhA che, e "roMga bilIpha' che. ane e zraddhAthI ja A bhavobhavanAM bhaTakAmaNa cAlu thaI gayAM che. e 'roMga bilIpha' jyAre 'jJAnI puruSa' 'phrekacara' karI Ape tyAre 'rAITa bilIpha' thAya, tyAre "ene' jJAnanuM svarUpa samajAya. jJAnanuM svarUpa samajyA pachI ekadama pravartanamAM nA Ave. samajyA pachI dhIme dhIme satsaMgathI jJAna-darzana vadhatuM jAya ane tyAra pachI pravartanamAM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 kahyuM zuM? te samajyA zuM ? pustakomAM lakhyo che tevo AtmA nathI. 'huM koNa chuM' e jANavAno e zabdaprayoga nathI, anubhavaprayoga che. vAtane samajavAnI che. vAta samaje to sahajamAM mokSa che. nahIM to koTi upAya, UMdho thaIne baLI mare to ya mokSa thAya evo nathI. puNyanuM baMdhana thaze, paNa baMdhana thaze. vibhrAMta zA ! paNa konI ? praznakartA H badhA dharmo kahe che, "mArA zaraNe Ava' to jIve konA zaraNe javuM? dAdAzrI : badhA dharmomAM tattva zuM che? tyAre kahe ke, 'pote zuddhAtmA che e jANavuM. zuddhAtmA e ja kRSNa che, zuddhAtmA e ja mahAvIra che, zuddhAtmA e ja bhagavAna che. 'badhA dharmo choDI de ane mAre zaraNe Ava' ema kahe che. eTale e kahevA mAge che ke, "tuM A dehadharma choDI de, manodharma choDI de, Indriya dharmo badhA choDI de ane potAnA svAbhAvika dharmamAM AvI jA, AtmadharmamAM AvI jA.' Ane have loka UMdhuM samajayA. mAre zaraNe eTale kRSNa bhagavAnane zaraNe ema samajyA. ane kRSNa kone samaje che? muralIvALAne! A copaDavAnI (davA) pI gayA emAM DaoNkaTarano zo doSa ? evuM A pI gayA ane tethI bhaTake che ! jyAM sudhI saMbaMdha che tyAM sudhI baMdha che. potAnA svarUpamAM Ave eTale saMbaMdhathI mukta thAya. saMbaMdha eTale zuM? nAma e saMbaMdha che. 'huM puSpo chuM, AnI dIkarI chuM' e saMbaMdha che. potAnA svabhAvamAM Ave eTale pote asaMga ja che, nirlepa ja che. anaMtakALathI vibhrAMtadazAmAM ja che. AtmAne vibhrAMti hotI nathI. A to manuSyane vibhrAMti hoya che! A to amuka kojhijha utpanna thavAthI, saMjogonA dabANathI vibhAvika jJAna utpanna thAya che, eTale AmAM manuSya gunegAra nathI. bhrAMtithI gunegAra dekhAya che. ane jJAnathI to nirdoSa ja che. jJAnI'ne AkhuM jagata nirdoSa dekhAya. bhrAMtirahita jJAta, jANavA jevuM ! jJAnI puruSa' to, ajoDa ja ! atyAra sudhI je jANyuM che, vAMcyuM che, e badhI bhrAMti che. bhrAMtimAM kyAM sudhI paDyA rahevuM ? kema lAge che Apane? jeTalI AtmAnI vAto kare che te badhI bhrAMtimAM rahIne vAto karyA kare che. bhrAMtinI bahAra nIkaLeluM hovuM joIe; enuM phaLa zuM Ave? bhrAMtirahita phaLa Ape, nirAkuLatA utpanna thAya. jagata AkhuM AkuLatA-vyAkuLatAmAM phasAyuM che. nirAkuLatA e to siddha bhagavAnanA ATha guNomAMno eka che. riyala vastu prApta thAya to nirAkuLatA utpanna thAya, nahIM to koI dahADo cheDo nA Ave, anaMta avatArathI A bhrAMtajJAna to jANa jANe ja karyA karyuM che ne ? praznakartA : bhrAMti e ja mAyAvAda ? bhrAMti vize vadhu samajAvo. dAdAzrI : bhrAMti, mAyAvAda eka ja che. nija svarUpanuM ajJAna e pahelA naMbaranI bhrAMti che. bhrAMti eTale je nathI tenI kalpanA thavI te. AtmajJAna e kalpita vastu nathI. tyAM zabda bolya nA cAle, e anubhavapUrvakanuM hovuM joIe. 'selpha' nuM 'riyalAIjhezana' thavuM joIe. A praznakartA: 'jJAnI' eTale 'riyalAIjhaDa' 'sola' (AtmA)? dAdAzrI : "jJAnI puruSa' sivAya selpha riyalAIjhezanavALo mANasa ja nA hoya. AtmajJAnI, e sahelI vastu nathI. bAkI jJAnI to badhI bahu jAtanA hoya, zAstrajJAnI hoya, bIjA jJAnI hoya, A to hindustAna che. sAmAnya jJAta : vizeSa jJAta ! praznakartA : "AptavANI'mAM eka vAkaya che - "sAmAnya jJAnamAM rahejo, vizeSa jJAnamAM nA jazo.' e samajAvo.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 dAdAzrI : atyAre vizeSa jJAna e buddhimAM jAya che ane buddhi joDe ahaMkAra haMmezAM Ave ja. sAmAnya jJAna eTale badhAmAM zuddhAtmA 'jo jo' karavA. ApaNe jaMgalamAM gayA hoIe ne badhA jhADonAM zuddhAtmA rIte darzana karavAM, e sAmAnya jJAna kahevAya. ane A jhADa lImaDAnuM, A AMbAnuM jhADa che. evuM jovuM e vizeSa jJAna kahevAya. sAmAnya jJAna eTale darzana upayoga. praznakartA : vizeSa jJAna ane saMcita jJAnamAM zo phera ? dAdAzrI : vizeSa jJAnamAM buddhi vaparAya ane saMcita jJAnamAM citta vaparAya. buddhi koI vAra khoTI paDe ke, 'A jhADa meM kayAMka joyuM che, bhUlI gayo chuM' ema buddhine pherava pherava karavI paDe. anubhavIte, oLakhavo kai rIte ? 11 praznakartA : ApaNe AtmA pakaDavo che, pakaDavA jaIe chIe, ghaNI ya IcchA thAya che paNa pakaDAto kema nathI ? dAdAzrI : e to ema nA pakaDAya. AtmA to zuM, AtmAno paDachAyo paNa pakaDAya evo nathI. AtmAno paDachAyo pakaDene to ya koIka dahADo AtmA jaDe. praznakartA : sva-para prakAzaka evI caitanya sattAno anubhava thayo e kevI rIte samajAya ? dAdAzrI : ApaNuM gajavuM kApe to ya rAgadveSa nA thAya, koI gALo bhAMDe to ya rAgadveSa nA thAya to ApaNe jANavuM ke caitanya sattAno ApaNane anubhava che. ethI AgaLa parIkSA karavI hoya to hAtha kApe, kAna kApe to ya rAgadveSa nA thAya to jANavuM ke caitanya sattAno anubhava che. caitanya sattAno anubhava hoya tyAre nirlepa bhAva ja rahe. samudramAM hovA chatAM pANI aDe nahIM.! praznakartA : evo jene anubhava hoya e vyakti kevI rIte pArakhI zakAya ? AptavANI-3 dAdAzrI : e to ApaNe emane be gALo daIe eTale khabara paDe. Ama saLI karIe ne te pheNa mAMDe che ke nathI mAMDato enI khabara nA paDe? 12 praznakartA : ghaNI vakhate keTalAkane evI zAMtadazA hoya to ja e zAMta rahI zake ne ? dAdAzrI : hA, koIne zAMtadazA rahI zake. emAMthI e bacI jAya to ApaNe bIjo upAya karavo paDe. jyAM ahaMkAra, mamatA na hoya tyAM sva-para prakAzaka AtmA che. praznakartA : A caitanya sattAno jene anubhava che tene to jJAnI kahevAya ne? dAdAzrI : hA, e jJAnI ja kahevAya. praznakartA : evA jJAnIo chUpAyelA hoya che, emane oLakhavA muzkela che. dAdAzrI : chUpAmAM jJAna ja nA hoya. jJAnI to saMsAramAM pharyA kare. jJAnIthI chUpA rahI zakAya ja nahIM. pote je sukha pAmyA che, te sukha ja badhA lokone ApavAnI bhAvanA jJAnIne hoya tethI 'jJAnI' jaMgalamAM nA hoya. praznakartA : jJAnI saMsAramAM bhale hoya paNa jIvo emane oLakhI nA zake ne, ke A jJAnI che? dAdAzrI : Ama oLakhI nA zake, paNa emanAM zabdo parathI khabara paDI jAya. are, emanI AMkha joIne ja khabara paDI jAya. A polIsavALA jema badamAzane AMkha joIne tapAsa kare che ne, ke A badamAza lAge che. evuM AMkha joIne vItarAgI ye dekhAya. anubhava thAya, tyAre to... perAlisIsa thAya to ya sukha nA jatuM rahe tenuM nAma AtmAnubhava.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 14 AptavANI-3 AtmA AvI che. ane tamane akrama mArgamAM to sIdho AtmAnubhava ja thAya che. sAkSAta thayuM te ja "jJAta' ! dAdAzrI : zuddhAtmAnuM lakSa rahe che tamane ? praznakartA : hA jI. dAdAzrI : keTalo vakhata rahe che? mAthuM duHkhe, bhUkha lAge, bahAra game teTalI muzkelIo Ave, paNa mahIM zAtA jatI nathI ane AtmAnubhava kahyo. AtmAnubhava to du:khane ya sukha karI Ape ane mithyAtvIne to sukhamAM ya duHkha lAge. kAraNa ke draSTiphera che. yathArtha, jema che tema dekhAtuM nathI, UMdhuM dekhAya che. mAtra draSTi badalavAnI jarUra che. bAkI kriyAo lAkho avatAra karyA karazo to ya tenuM phaLa saMsAra ja maLaze. draSTi badalavAnI che. ajJAne karIne UbhA karelAMnA jJAna karIne cheda karavAno che. pudgalamAM je khaLabhaLATa che te baMdha thaI jAya eTale AtmAno anubhava thAya. praznakartA : AtmAnubhava thayo kyAre kahevAya ? dAdAzrI : 'potAnI' pratIti thAya tyAre. 'pote AtmA che' evI pratIti potAne thAya ane 'huM caMdulAla chuM' e vAta khoTI nIkaLI evo anubhava thAya, tyAre jANavuM ke ajJAna gayuM. jJAnIoe AtmAno anubhava kone kahyo? gaI kAla sudhI je dekhAtuM hatuM te UDyuM ne navI ja jAtanuM dekhAyuM. anaMta avatArathI bhaTaktA hatA, ne je "rIleTiva' dekhAtuM hatuM te gayuM ane navI jAtanuM 'riyala dekhAvAnuM zarU thayuM, e AtmAno anubhava ! drazyane adrazya karyuM ne adrazya hatuM te drazya thayuM!! 'thiyareTikala' e anubhava nA kahevAya, e to samaja kahevAya. ane 'prekaTikala' e anubhava kahevAya. - AtmAno anubhava jene saMpUrNa thayo che e "jJAnI puruSa' kahevAya. e AkhA brahmAMDanuM varNana ApI zake. badhA ja javAbo ApI zake. game tenuM pUche, khudAnuM pUche, krAIsTanuM pUche, kRSNanuM pUche ke mahAvIranuM pUche to ya 'jJAnI' tenAM javAba ApI zake. A 'akrama vijJAna' thakI tamane paNa AtmAnubhava ja prApta thayo che. paNa te tamane sahaja prApta thayelo che tethI tamane potAne lAbha thAya, pragati maMDAya. 'jJAnI'nA paricayamAM vizeSa vizeSa rahIne samajI levAnuM che. karavAnuM kazuM ya nathI. kramika mArgamAM to keTalo badho prayatna kare tyAre AtmAno khyAla Ave, te ya jhAMkho jhAMkho ane lakSa to bese ja nahIM. emane lakSamAM rAkhavuM paDe ke praznakartA : niraMtara. Ape jJAna ApyuM tyArathI ja niraMtara rahe che. dAdAzrI : AtmAnubhava sivAya lakSa rahe ja nahIM. UMghamAMthI jAgo to tarata ja lakSa AvI jAya che ke ? praznakartA : hA, tarata ja. enI meLe ja, AMkha khUlatAM ja prathama 'huM zuddhAtmA chuM' lakSamAM Ave che. dAdAzrI : AnuM nAma sAkSAtkAra thayo kahevAya. ene jJAna kahe che. ane je jJAna sAkSAt thatuM nathI ene ajJAna kahevAya. AtmAnI pratIti ja besavI bahu muzkela che to lakSa ne anubhavanI to vAta ja kyAM karavI? AtmAnI pratIti eTale niHzaMkatA, A ja AtmA che enI khAtarI thavI te. e khAtarI tamane ame karAvI ApIe chIe. eTale to tamane mahIM mana, buddhi, citta ahaMkAra-badhA niHzaMka thaI jAya che. jJAna to tenuM nAma kahevAya ke game tevA saMjogomAM hAjara thAya. hareka vakhate, jyAM jAo tyAM hAjara thAya. hAjara thaIne pAchuM samAdhAna Ape. ApaNuM A jJAna sarvasamAdhAnI jJAna che. game te dravyamAM samAdhAna rahe, game te kSetramAM samAdhAna rahe ne game te samaye samAdhAna rahe evuM A vijJAna che. gALa bhAMDe, gajavuM kApe to te ghaDIe A jJAna samAdhAna Apaze. jJAna cetavyA kare, niraMtara.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 15 praznakartA : mAre jJAnanuM 'riyalAIjhezana' joIe che. te kone kahevAya? dAdAzrI : ekaluM 'riyalAIjhezana' ja nahIM paNa tamArI joDe kAyama rahe enuM nAma jJAna. 'jJAta', atAthiI e ja prakAza ! duSamakALa, suSamakALa, kaLiyuga, satyuga badhuM badalAya. paNa jJAna to anAdithI AnuM A che. vItarAgonuM amara jJAna che. jJAna eTale prakAza. prakAzamAM eke ya Thokara nA vAge, ciMtA nA thAya. 'A' vItarAgonuM jJAna che. jaina, vaiSNava e to vItarAga jJAna lAvavAnAM sAdhana che. jJAna 'jJAnI' pAsethI maLeluM hovuM joIe, to ja 'ekajhekaTa' TAIme hAjara thaze. ema ne ema gakhkhuM cAle tema nathI. potAnuM kalyANa kare ane pArakAnuM paNa kalyANa kare te 'jJAnI'. AtmajJAna sivAya siddhi nathI. bIjA badhA upAya haThayoga che. jJAna koI kALe prApta thatuM nathI. ajJAna gayuM tyAMthI ja muktino anubhava thAya. ajJAnathI baMdhana che. zenuM ajJAna? pote potAnuM ja ajJAna che. kRSNa bhagavAne Ane guhyatama vijJAna kahyuM che, guhya ja koI samajI zakatA nathI, to guhyatara ne guhyatama kayAre samajAya ? paudgalika levA-devAno vyavahAra jeno baMdha thayo che tene niHzaMka AtmA prApta thayo kahevAya. ene kSAyaka samakti kahevAya ke je kRSNa bhagavAnane hatuM. saMpUrNa bhIkha gayA pachI ja jagata jema che tema' dekhAya. AtmajJAna thAya eTale pote brahmAMDano svAmI thAya ! tyAM sudhI bhakata kahevAya. AtmajJAna thayA pachI pote bhakte ya kharo ne bhagavAne ya kharo. pachI pote potAnI ja bhakti kare. sat-asatato viveka, jJAtItI bhASAmAM ! asat ane satno saMpUrNa viveka e to 'jJAnI puruSa'ne hoya. AptavANI-3 jagata asattne sat mAne che. je jANe ke A sat AvuM che ane asat AvuM che, tene samyak darzana kahyuM. keTalAka sthULa asane sat kahe che. keTalAka sUkSma asane sat kahe che. keTalAka sUkSmatara asattne sat kahe che. keTalAka sUkSmatama asattne sat kahe che. saMpUrNa asattne jANe te sattne jANe. saMpUrNa ajJAna jANe to pelI pAra jJAna rahyuM che. kAMkarA oLakhatA AvaDyA to ghauMne jANI zakAya athavA ghauMne jANe to kAMkarA jaNAya. 16 avasthAo asat che, nAzavaMta che. AtmA sat che, avinAzI che. avinAzIe vinAzInI ciMtA karavAnI hoya nahIM. AtmAnubhava kone thayo ? praznakartA : AtmAnubhava kone thAya che ? anubhava karanAra koNa ? dAdAzrI : 'potAne' ja thAya che. A ajJAnathI je bhrAMti UbhI thaI hatI te jatI rahe che ne astitvapaNuM pAchuM ThekANe AvI jAya che. 'huM caMdubhAI chuM' e bhAna 'jene' hatuM, tene huM e bhAna choDAvuM chuM ne 'huM zuddhAtmA chuM'nuM tene ja bhAna thAya che. je sUkSmatama ahaMkAra che ke jeno phoTo nA paDI zake, je AkAza jevo che, tene anubhava thAya che. 'huM caMdubhAI chuM' e sthULa ahaMkAra chUTayo pachI sUkSma, sUkSmatara ane chelle sUkSmatama ahaMkAra hoya che. sUkSmatama ahaMkArane anubhava thAya che ke 'huM zuddhAtmA chuM.' je Aja sudhI avaLo cAlyo hato te pAcho pharyo. 'A' jJAna pachI tamAre have sthULa ahaMkAra rahe, ke je nirjIva che. sajIva bhAga kheMcAI gayo. sthULa ahaMkArano phoTo paDe. pachI rahe che sUkSma, sUkSmatara ne sUkSmatama ahaMkAra, ke jene anubhava thAya che. A konA jevI vAta che ? vAtacIta karatAM 'DojhiMga' thAya ane pAcho vAtacIta kare. AmAM kone 'DojhiMga thayuM ne koNe jANyuM' enA jevuM che ! vicAre karIne AtmA jaNAya ? praznakartA : vicAre karIne AtmajJAna prApta thaI zake ?
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 17 18 AptavANI-3 dAdAzrI : mananI game teTalI kalpanA karo to te kAma nA lAge. AtmA nirvikalpa che ne mananI kalpanA vikalpI che. dAdAzrI : vicAra e bahu AvaraNavALuM jJAna che, e "rIleTiva' jJAna kahevAya. nirvicAra e 'riyala" jJAna gaNAya che. nirvicAra dazA e jJAnanI 'ebsolyuTa" dazA che. | vicAra karIne tame je bhagavAna khoLo cho, te to hajI tame ghULamAM ja cho. tyAra pachI sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatamamAM jAo tyAre khudA dekhAya. bAkI, vicAra to e tarapha laI janArI vastu che. vicAra, zabda e AvaraNavALo che. jyAM sudhI zabda che tyAM sudhI AvaraNa che. jyAM zabda nathI pahoMcato, vicAra nathI pahoMcato tyAM khudA beThelA che. praznakartA : AtmA chUTo karIe, to tenI utpatti vicAramAMthI na hoya? dAdAzrI : vicAra e vastu bahu judI che. AtmA tenAthI taddana alaga ja vastu che. paNa bhrAMtithI ema lAge che ke "mane vicAra Ave che." e bhrAMtinI AMTI tUTI javI joIe. 'caMdulAla chuM' e bhrAMtibhAva tUTI gayo to ukela Ave. praznakartA: AtmAne mana-mRti dvArA jANI zakAto nathI ? dAdAzrI : A enAthI paranI vAta che. eTale koI paNa mANasa jAte karIne AtmAne jANI nA zake. vikalpI nirvikalpI kyAre ya nA thaI zake. e to nirvikalpI taraNa tAraNa evA 'jJAnI puruSa' ja nirvikalpa dazAe pahoMcADI zake. AtmA mana svarUpa nathI. citta svarUpa nathI. budhdhi svarUpa nathI. ahaMkAra svarUpa nathI, zabda svarUpa nathI. vicAra svarUpa nathI, nirvicAra che. AtmA', svarUpa ja gajabanuM ! praznakartA : Atmasthiti satata rahe ke vicAranI mAphaka kSaNika rahe? dAdAzrI : kSaNika rahe e AtmA ja nA kahevAya. niraMtara rahe to ja AtmA prApta thayo kahevAya. praznakartA : amArAmAM to saMsAranA vicAro niraMtara rahe che. dAdAzrI : A jagatane eka kSaNa paNa vismRta karavuM hoya to nA thAya. e to jJAna thAya to jagata niraMtara vistRta rahe, niraMtara samAdhi "jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANyuM." - zrImad rAjacaMdra. jagatanAM tamAma zAstro eka AtmA jANavA mATe ja lakhAyAM che. jagatamAM jANavA jevI koI cIja hoya to te AtmA ja che. jANanArAne jANo. Indra, mahendra sudhI bhogavI AvyA chatAM anaMta avatAranI rajhaLapATa aTakI nahIM. zuddhAtmA sivAya bIjA badhA ja paramANuo che, te anaMta che, 'phijhikala' che, tenI aMdara bhagavAna phasAyA che ! praznakartA : AtmAnuM svarUpa kharuM ? dAdAzrI : je je vastu svarUpa che temanuM svarUpa hoya ja. AtmA paNa vastu che ne tenuM paNa svarUpa che. tenuM to gajabanuM svarUpa che. ane e ja jANavAnuM che. jJAna, darzana, cAritra jenuM svarUpa che ne paramAnaMda jeno svabhAva che te jANavAnuM che. jagata jevo AtmA jANe che tevo AtmA nathI. AtmA pote ja paramAtmA che, jenA guNadharmo AgaLa A jagatanI koI cIjano hisAba nathI, sUrya, caMdrane bhedIne uparanI vAta che. tyAM ame tamane laI jaIe chIe. sUrya eTale buddhi ane caMdra eTale mana. AtmA AnAthI upara che. 'Topa para che. praznakartA : mananI kalpanA e AtmA nathI ?
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 19 AptavANI-3 paNa A jaDanI paNa eTalI badhI zakti che ke eNe bhagavAnane hau AMtaryA che! saMsAra, samasaraNa mArganA saMjogo ! saMsAra svabhAvathI ja vikalpI che. badhuM banAvyuM mULa pudgale. ane AmAM AtmAno to mAtra vikalpa ja che, bIjuM kazuM ja nathI. praznakartA : AmAM AtmabhAva nathI ? mAnI beThA che. prayogamAM vastuo kADhavAnI hoya; nAkhavAnI hoya; jyAre prayogImAM pUraNa-galana nA hoya. A 'prayoga'mAM khAvAnuM, pIvAnuM rAkhavAnuM hoya ane saMDAsa, bAtharUmamAM galana karavAnuM hoya. pote ja prayogI che, prayogonI mUchanAmAM." - navanIta. prayogI pote ja prayogonI mUchanAmAM paDayo che eTale potAnA svarUpanuM bhAna bhUlI gayo. atyAre koI prayoga cAlato hoya, UkaLatuM pANI hoya, temAM hAtha ghAlavA jAya to zuM thAya ? AmAM khabara paDe che ne AtmAnI bAbatamAM khabara nathI paDatI eTale hAtha nAkhyA ja kare che. pachI bhinnatA vartAtI nathI. 'huM judo chuM' ema vartAya ja nahIM ne pachI ? praznakartA : AmAM mULa prayoga koNa ? dAdAzrI : AtmA ja prayogI che. A to tamane samajAvavA mATe zabdo mUkyA che. A deha prayoga che ne enAthI judo che e AtmA che, mATe prayogamAM Dakhala nA karazo. dAdAzrI : nA. badhI pudgalanI ja bAjI che. "sAyaTiphika sarakamasTensiyala eviDansa' bhegA thavAthI AtmAne vikalpa paDayo ne A badhuM UbhuM thaI gayuM ! praznakartA: A vikalpa zAnA AdhAre thAya che ? dAdAzrI : bahAranA saMjogonA dabANathI. praznakartA : bahAranuM dabANa eTale konuM? pudgalanuM ? dAdAzrI : hA. saMsAra pravAha che ne, e pravAhamAM jatAM saMjogonuM dabANa bahu Ave che. ane te pharajiyAta che. saMsAra eTale samasaraNa mArga. temAM niraMtara samasaraNanI kriyA thaI rahI che, niraMtara parivartana thaI rahayuM che. koI 11mA mAIle, koI 16mA mAIle, koI 17mAM mAIle to koI 70mA mAIle hoya. temAMya 70mAM mAIlanA pahelA pharbhAgamAM koI, bIjA phalAMgamAM koI, ema judI judI jagyAe hoya che. kSetra juduM mATe bhAva judA, ne tethI judA judA hisAba badhAne baMdhAyA kare che. AmAM AtmA judo ja che, mAtra brAMti utpanna thaI che tethI vibhAvika dazAmAM ekatA lAge che. prayogI' judo ! prayoga judo ! prayoga ane prayogI be judA hoya ke eka hoya ? "caMdulAla' e prayoga che ne 'pote', zuddhAtmA e prayogI che. have prayogane ja prayogI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 evI che ke jyAM saMyogo nathI, ane te che sidhdha gati ! eTale tyAM samasaraNa mArgano aMta Ave che. 'jJAnI puruSa' maLe tyAre prajJAdevI hAjara thAya che. ajJAdevI saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de ane prajJAdevI saMsAramAM pesavA nA de. A banneno jhaghaDo cAlyA kare ! AmAM jenuM baLa hoya te jItI jAya. ApaNe' 'zuddhAtmA' thayA eTale prajJAdevInA pakSakAra thayA ne eTale enI jIta thAya ja. eka vAra AtmA pragaTa thayo eTale mahIM je cetava cetava kare che te prajJA che. prajJA niraMtara Atmahita ja joyA kare che. pachI badhuM prajJA ja karI le che. TheTha mokSe jatAM sudhI. bAkI AtmAne kazuM ja karavuM nathI paDatuM. [2] ajJAzakti : prajJAzakti praznakartA : prajJAzakti e ja AtmA ke juduM ? baMdhata, ajJAthI : mukti, prajJAthI ! dAdAzrI : AtmA ane prajJA be judI vastu che. AtmA pragaTa thAya pachI prajJA utpanna thAya che. AtmAnuM e aMga che. ajJa, sthitaprajJa, prajJA-bheda zo ? eka ajJAzaktithI A jagatanI adhikaraNa kriyA cAlyA kare che. TheTha mokSe jatAM sudhI e ajJAzakti maMda thAya evI nathI. 'kramika mArga'mAM chelve sTezane ajJAzakti vidAya le tyAre prajJAzakti hAjara thaI jAya. ane ahIM A 'akrama mArgamAM ame jJAna ApIe chIe tyAre pahelI prajJAzakti utpanna thaI jAya che ane ajJAzakti vidAya le che. A prajJAzakti ja tamane mokSe laI jaze. AmAM AtmA to te ja che. tyAM ya vItarAga che ne ahIM paNa vItarAga che. mAtra A zaktio ja badhuM karyA kare che. praznakartA : sthitaprajJa dazA eTale zuM ? e ja prajJA ? dAdAzrI : sthitaprajJa dazA e to nAnAmAM nAnuM pada che. ene loko bahu moTuM pada mAne che. prajJAzakti utpanna thavI e to bahu moTI vastu che, e niraMtara cetave. AtmAnI e jAhojalAlI che. 'karuM chuM' temAM niHzaMka che te ajJadazA. 'huM karuM chuM' temAM zaMkA paDe che te sthitaprajJa dazA ane 'huM paNuM' chUTI gayuM to prajJA utpanna thAya. praznakartA : AtmAnI anaMta zakti che. pudgalanI anaMta zakti che, to e bene chUTA pADanAra koNa ? dAdAzrI : prajJAzakti ja beune chUTAM pADe che. paNa 'jJAnI puruSa' ajJAzakti zI rIte utpanna thAya che ? AtmA para saMjogonuM jabarajasta dabANa AvyuM eTale jJAna-darzana je svAbhAvika hatuM tenuM vibhAvika thayuM, eTale ajJAzakti utpanna thaI. A ajJAzakti mULa AtmAnI kalpazaktimAMthI utpanna thAya che. evuM kahyuM tevuM thaI jAya. pachI ahaMkAra joDe ne joDe eTale cAlyuM AgaLa........... eka ja jagyA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 maLe to ja prajJAzakti utpanna thAya che. praznakartA : citta ane prajJAmAM phera zo ? dAdAzrI : citta to je pUrva joyeluM hoya te ja dekhe ane prajJA to navuM ja dekhe. potAnA doSa dekhADe te prajJA, citta badhAMne jue paNa prajJAne nA joI zake. prajJAne to ApaNe joI zakIe. citta joyeluM dekhe; jyAre prajJA vizeSa jANe. praznakartA : prajJA ane divyacakSu eka che ? dAdAzrI : nA, divyacakSu e cahyuM che ne prajJA e to eka zakti che. divyacakSu to tame nA vAparo to nA vaparAya, paNa eka vAra prajJA jAgRta thaI jAya pachI e niraMtara cetavyA ja kare. praznakartA : prajJA e pudgala che ? dAdAzrI : nA. e pudgala nathI, e vacalo bhAga che. AtmA mokSa jatAM sudhI e rahe. sTImaramAM caDhavA sIDIo mUke che ne pachI uThAvI le che enA jevuM che. praznakartA : prajJA mokSe jatAM sudhI rahe ke kevaLajJAna thatAM sudhI ? dAdAzrI : kevaLajJAna thatAM sudhI ja prajJA rahe, pachI e khasI jAya. ame mokSe jatAM sudhI kahIe eno artha kevaLajJAna sudhI, ema prajJAnI bAbatamAM karavo. [3] pagala, tattva svarUpe ! pagalatI guNazakti kaI ?! praznakartA : jevI rIte ApaNA AtmAmAM anaMta zakti che, anaMta jJAna, anaMta darzana che, evI rIte pudgala paramANuonA je svAbhAvika guNo che tenI zakti kaI ? praznakartA : jagata kalyANanI bhAvanA koNa kare che ? dAdAzrI : e prajJAzaktine lIdhe che. kharI rIte jagata kalyANanI bhAvanA karavAno prajJAno dhaMdho nathI, paNa ekAda-be avatAra bAkI rahe che teTalA pUratuM prajJAzaktinI joDe eka sahakArI zakti kAma kare che jo ke banne eka jevuM ja che lagabhaga dAdAzrI : A pudgalanI zaktithI to A jagata badhuM dekhAya che. AtmA koI jagyAe dekhAto ja nathI. A muddagalanI ya keTalI badhI zakti che ? e tatva kevuM ajAyaba che ! te paNa bhayaMkara zakti dharAve che. te niraMtara parivartana thayA ja kare che. pudgala e anaMta bhAge parivartana thayA ja kare che. A cA che temAM jarAka pANI vadhAre nAkho to. svAda judo Ave. jarA pANI ochuM nAkho to judo svAda Ave. kalAka pachI pIo to judo svAda Ave. A eka ja pudgala che, paNa enA anaMta paryAya anaMta bhAge parivartana thayA kare che ! AtmA tatva svarUpe che ane pudgala paNa tatva svarUpe che. game teTalI avasthA badalAya, chatAM koi cIja rAI mAtra ghaTatI nathI, vadhatI nathI.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 25 AptavANI-3 pudgala eTale puragala. je pUraNa-calana thAya che te badhuM pudgala kahevAya. A jagata kevuM rUpALuM lAge che. tenAthI to phasAmaNa UbhI thaI che. rUpALuM ya lAge ne kadarUpuM ya lAge! kAraNa ke sApekSa che. pudgala to svataMtra guNovALuM che. rUpa, rasa, sparza ane gaMdha enA guNo che paNa jJAyakabhAva enAmAM nathI. pudgala pote jANI zake nahIM. vaLI ene lAgaNIno anubhava thato nathI. karAmata te badhI pUgalatI ja ! rAgathI tyAgo ke dveSathI tyAgo tenuM 'riekazana' AvyA vagara rahe ja nahIM. pudgalanI karAmata evI che ke tame je vastu tarachoDazo te pachI kyAreya bhegI nA thAya. A bhavamAM to kadAca maLe, paNa bIjA bhavamAM nA maLe. paramANuonI avasthA, kaI kaI ? AkhuM jagata pudgala paramANuothI bhareluM che. zuddha svarUpe rahelA paramANuone tIrthaMkara bhagavAne vizrA kahyA. have saMjogonA dabANathI koinI joDe gusso thayo tyAre te vakhate huM caMdulAla chuM ne meM A karyuM" evuM je jJAna che tethI bahAranA paramANuo kheMce che. bIjA zabdomAM kahIe to bhrAMtithI AtmA pudgalanI avasthAmAM tanmayAkAra thAya che, te bhAsyamAna pariNAmane potAnAM mAne che, tenAthI paramANuo 'cArja thAya che. prayoga thayo mATe tene prayogasA kahevAya. e prayogasA e kojhala boDI' rUpe rahe che. te Avate bhava mizrasA thaI jAya. eTale iphekaTiva boDI thai jAya. have 'sAyaTiphika sarakamasTensiyala eviDansanA AdhAre e prayogasA paramANuo jyAre DiscArja thAya eTale kaDavA-mIThAM phaLa ApIne jAya, te vakhate mizraNA kahevAya. DiscArja thai jAya pachI pAchA zuddha thaine vizraNA thAya. jJAna AtmAnuM ane karAmata badhI ja pudgalanI che. AtmA AvI karAmata nA kare. A himAlayamAM barapha paDato hoya to ekadama mahAvIranuM sTecya" thai jAya! e pudgalanI karAmata che, 'TempararI" che. pudgala evuM sakriya che ke jethI karIne jAtajAtanuM parivartana thAya che. A mahIM vaghAra thayo ne badhA chIMkavA maMDayA. A konI karAmata? tamArI to chIMka khAvAnI icchA nathI. jo tuM kartA houM to baMdha karI dene A chIMko ! paNa nA. e to pudgalanI karAmata che. A pudgalanI karAmata bahu jhINI vAta che. A jagatanA loko evA puruSArtha che ke lokhaMDanI moTI moTI sAMkaLonA baMdha toDI nAkhe. paNa A sUkSma baMdhana, AtmA ane pudgalanuM, e nA toDI zake, ane jo te toDavA jAya to ulaTAnA vadhAre vIMTaLAya. pudgala to kevuM zaktizALI che !! khuda paramAtmA ja emAM phasAyA che ne !!! eka pyAlAmAM jarAka jhera ogALIne pIvaDAo to zuM thaze? cetana phaDAka daine bhAgI jaze ! are, jheranI to moTI zakti, paNa A eka InkamaTekSanuM jarAka kAgaLiyuM AvyuM hoya to mahIM phaphaDATa phaphaDATa thaI jAya che, sAhebane gALo bhAMDavA mAMDe. kholIne jue to riphanDa AvyuM hoya, evuM che ! pudgala paNa cetanane halAve che. savAre uThI javAya che, ciMtA thai jAya che, krodha thai jAya che, A badhuM zuM che ? khetaramAM bIja nAkhI AvIe te aneka gaNuM thaine Ave che. tyAgIo tyAge che te anekagaNuM thaine Ave. dAna ApatI vakhate 'huM dAna ApuM chuM' evo bhAva thAya che, te vakhate puNyanAM paramANuo kheMcAya che. ane kharAba kAma karatI vakhate pApanA kheMcAya che. e pachI phaLa ApatI vakhate zAtA phaLa Ape ke azAtA phaLa Ape. jyAM sudhI ajJAnI hoya tyAM sudhI phaLa bhogave, sukhaduHkha bhogave, jyAre jJAnI e bhogave nahIM, "jANyA' kare. pudgala avasthAmAM AtmA ajJAnabhAve avasthita thayo te prayogasA. pachI tenuM phaLa 'vyavasthita Ape che tyAre mizrasA. prayogasA thayA bAda phaLa ApavAnuM 'vyavasthita'nA tAbAmAM jatuM rahe che. 'TAimiMga', kSetra e badhA ja "sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansa" bhegA thAya tyAre te rUpakamAM Ave. 'svarUpanuM jJAna" thAya eTale pote A pudgalanI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 28 AptavANI-3 praznakartA : khAdhuM e to pUraNa nA kahevAya ? dAdAzrI : laukika bhASAmAM pUraNa kahevAya, paNa yathArtha rIte e galana che. khAdhuM e pUraNa karyuM, paNa e pUraNa kharekhara to pharsTa galana che ane saMDAsa gayA e sekanDa galana kahevAya. siTImAM gayA te pharsTa galana ne tyAMthI pAchA AvyA te sekanDa galana. jagata je dekhAya tene satya mAne che. paNa Indriya jJAnathI satya mAnavAthI to A jagata cAluM rahyuM che. mULa svarUpe to 'jJAnI puruSa' ja joI zake. pUraNa je thAya che. tene to ekalA "jJAnI' ja emanA jJAnamAM joi zake. bAkI A badhuM AkhuM jagata galana svarUpe ja che. pudgalatuM pAriNAmika svarUpa ! karAmatamAM tanmayAkAra thAya nahI, eTale navuM prayogasA thAya nahIM. jUnA che teno samabhAve nikAla karavo rahe. paramANu - asara judI : kaSAya ! A zarIra paramANuonuM baneluM che. keTalAka garama, keTalAka ThaMDA evA jAtajAtanA paramANuo che. garama paramANuo ugratA lAve. A ugra paramANuo phUTe eTale ajJAna karIne pote mahIM tanmayAkAra thai jAya, ene krodha kahyo. lobha kyAre thAya ? koi paNa vastu joI ne AsaktinA paramANuo UbhA thAya ane tenI mahIM AtmA bhaLe tyAre lobha Ubho thAya. ko'ke je' je' karyA eTale mIThAza, ThaMDaka UbhI thai ne temAM AtmA bhaLyo te mAna kahevAya. ane A badhI paramANuonI avasthAmAM AtmA tanmayAkAra thAya nahIM ne chuTo rahe to tene krodha, mAna, mAyA, lobha kahevAya nahIM. e to pachI khAlI ugratA kahevAya. je krodhamAM tAMto ane hiMsaka bhAva nA hoya tene krodha kahevAya nahIM. ane jyAM moDhe bole-kare nahIM paNa mahIM tAMto ane hiMsaka bhAva che, tene bhagavAne krodha kahyo. A tAMtAthI ja jagata UbhuM rahyuM che. krodhano tAMto, mAnano tAMto, kapaTano tAMto, lobhano tAMto - A tAMto jAya eTale pelA kaSAyo maDadAla thaI jAya. praznakartA : krodhamAM AtmA bhaLe che te nA samajAyuM. dAdAzrI : krodhamAM pratiSThita AtmA bhaLe che. mULa AtmA bhaLato nathI, bIlipha AtmA bhaLe che. A to paramANuonuM "sAyansa' che. bhAvavuM ane nA bhAvavuM e paramANunI 'iphekaTa' che. keTalAkane cA dekhe ne pIvAnI icchA thAya ne keTalAkane jarAya icchA nA thAya, e zuM ? mahIM paramANu mAge che tethI. pharsTa galata, sekanDa galata ! A khAvuM-pIvuM je je dekhAya che te badhAM para-pariNAma che ane pAchAM galana svarUpe che. galana svarUpane loka samaje ke 'meM khAdhuM, meM pIdhuM.' pUraNa-galana badhAMyane thayA ja karavAnuM. pUraNa-galanamAM bheda nathI. ahaMkAramAM bheda che. 'huM vAgharI chuM, huM zAhukAra chuM, huM gRhasthI chuM, huM tyAgI chuM' e ahaMkAranA bheda che. bhagavAna kahe ke jeNe jevuM pUraNa karyuM haze tevuM tenuM galana thaze. temAM 'tuM zuddhAtmA zuM karavA kaDAkUTo kare che ? have melane chAla ! koi ApaNA mahAtmAne udaya Avyo ne te gAMDA kADhavA mAMDayo to ApaNe jANIe ke, o ho ho ! enuM pUraNa kevuM kareluM ke jethI tenuM galana AvuM AvyuM ! eTale ApaNe enI para karuNA rAkhavI joie. karuNA ekalI ja upAya che eno. A pUraNa-galananuM 'sAyansa' samajAI jAya tene viSayasukha moLAM lAge. A jalebI dhULamAM paDI hoya to ya khaMkherIne khAi jAya. te ghaDIe savAre e jalebInI zI dazA thaze tenuM bhAna rahe ? nA. kAraNa ke azucinuM bhAna nathI. A dUdhapAka khAdho hoya, paNa ulaTI kare to kevo dekhAya ? A mahIM badhuM azucinuM ja saMgrahasthAna che. paNa evI pAriNAmika draSTi utpanna thavI joie ne ? pagala, paramANu svarUpe kevuM ? praznakartA : vijJAna ema kahe che ke zarIranA paramANuo kSaNe kSaNe
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 badalAya che. dAdAzrI : sAcI vAta che. mananA ya paramANuo badalAyA kare che. 'DiscArja' eTale sekaMDe sekaMDe badalAvuM ane pachI navuM pese che. paNa je cArja thayeluM te ja nIkaLe che. paramANuo vadhaghaTa thatAM nathI. je bhegA thayelA te ja vikharAya che, ne pAchA navA bhegA thAya che. 29 praznakartA : AtmAnI anaMta zakti che. anaMta sukhadhAma che te zaktio pudgalane AdhIna che ke svataMtra che ? dAdAzrI : AtmAnI je zaktio che, te svataMtra zaktio che. praznakartA : mokSe javA pudgalanI zaktionI jarUra paDe kharI? dAdAzrI : pudgalanA mAdhyamathI AtmAnuM jJAna pragaTa thAya che. zrutajJAna, matijJAna, adhijJAna- e badhAM jJAna pudgalanA mAdhyamathI pragaTa thAya che. jema 3 naMbaranA kAcamAMthI juduM dekhAya, 4 naMbaranA kAcamAMthI juduM dekhAya. praznakartA : jJAnInI sthitimAM pudgala kevuM kArya kare che ? dAdAzrI : pudgala zabda che te ja rUpe kArya kare che. pUraNa-galane tamArAmAM ane amArAmAM kazo phera rAkhyo nathI. tamane je rIta batAvuM chuM te ja rIta amane rahe che. mAtra tamane tamArA aMtarAya naDe che. praznakartA : paramANuo judA judA che ke eka ja jAtanA che ? dAdAzrI : paramANuo eka ja jAtanA che. jema AtmA eka ja jAtanA che. tema A phera dekhAya che te sthAna-pherane laine. sthAna-pherane laIne bhAva-phera utpanna thAya che ne bhAva pherane laine A badhuM jagata UbhuM thayuM che. jevuM jJAna jevA saMjogomAM jue tevuM e zIkhe. 'cAnsa' maLe te pramANe zIkhe che. ane A 'cAnsa' kaMi eksiDenTalI nathI maLato. e to 'sAyaMTiphika sarakamasTensiyala eviDansa'nA AdhAre maLe che. AptavANI-3 'eksiDenTa' jevuM A jagatamAM kazuM ja banatuM nathI. lokone bhAse che ke A 'eksiDenTa' che. 30 praznakartA : paramANuo enA e ja rahe che ke pharI jAya che ? dAdAzrI : paramANuo pharI jAya. nahIM to tame zAmaLA zI rIte thAo ! paramANu ja ApaNane ughADA kare che ke A lucco che, badamAza che, cora che, kAraNa ke paramANu te rUpe thai jAya che. jevA 'ene' bhAva thAya che, tevA rUpe te paramANuo thai jAya che. krodha karatI vakhate zarIra Ama Ama dhrUjI jAya che. te vakhate AkhA zarIrathI paramANuo mahIM kheMcAya che. jabarajasta rIte kheMcAya che. praznakartA : pudgala sivAya bIjAnA paramANu kharA ? dAdAzrI : pudgala sivAya bIjA koinA paramANu nathI. A dekhAya che, anubhavamAM Ave che, te badhI pudgalanI ramata che. praznakartA : paramANumAM cetana svarUpa kharuM ? dAdAzrI : paramANuo cetanavALA thayA che, cetanabhAvane pAmI cetanavALA thAya che. jevuM pUraNa thayuM tevuM galana thaze. jevA bhAvane pAme tevuM galana thaze. galana thatI vakhate ApaNe kazuM karavuM nahIM paDe, enI meLe ja thayA karaze. A dehamAM je paramANuo che e badhA cetana bhAvane pAmelA che, mizracetana thayelA che. praznakartA : bahAra hoya tyAM sudhI cetanabhAvane pAmelA hoya che ke mahIM peThA pachI ? dAdAzrI : bahAra hoya tyAM sudhI vizrasA paramANuo kahevAya che. mahIM peThA te prayogasA ne phaLa Ape tyAre mizrasA. praznakartA : Atmahetu mATe je sAdhano hoya enAthI zudhdha paramANu ja pese ne? dAdAzrI : hA e bahu UMcA paramANuo hoya. AtmAno TheThano hetu
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 - 31 AptavANI-3 pUro karI Ape. ane bIjI badhI sagavaDo paNa 'phula' karI Ape. Atmahetu mATe je je karavAmAM Ave che tene cakravartI jevI sagavaDa maLaze. praznakartA : pudgalanI sattA kharI ne ? dAdAzrI : pudgalanI sattA nathI. pudgala 'vyavasthita'ne AdhIna AmAM AtmAnuM kartApaNuM ? praznakartA : to to karma jevuM nA rahyuM ne ? pApa-puNya paNa nA rahyuM ne ? praznakartA : A jagata cAle che temAM pudgalanuM sthAna zuM ? dAdAzrI : pudgalanI potAnI evI judI judI zaktio che ke e AtmAne AkarSaNa kare che. e zaktithI ja mAra khAdho che ne "ApaNe" ane AtmA che te A pudgalanI zakti jANavA nIkaLyo ke A zuM che? kaI zakti che ? have emAM e ja pote phasAyA ! paramAtmA pote ja phasAyA. paramAtmA arUpI che ane rUpI paramANuonI adhAtu sAMkaLIe baMdIvAna thayA che !!! have zI rIte chUTe ? potAnA svarUpanuM bhAna thAya tyAre chUTe. praznakartA : AtmA phasAyo te ya naimittika phasAyo ne ? dAdAzrI : hAsto ne ! pudgala kartA svabhAvanuM che, kriyAkArI che. paNa e svataMtra rIte kartA gaNAya ja nahIM ne ! joDe caitanyanI hAjarI joie. pudgalanA dhakkAthI AtmA kartA thayo. pudgalanI Dakhala nA hoya to kazuM ya nahIM. eTale AtmAne naimittika kartA kahyo. dAdAzrI : kharI vAta che. 'huM karuM chuM' e Aropita bhAva e ja karma che, temAMthI puNya-pApa che. kartA bhAva gayo to karma gayAM . praznakartA : paramANuo 'vijhibala' che ? dAdAzrI : paramANuo kevaLajJAne karIne vijhibala che. praznakartA: karmano bhogavaTo Ave te 'vyavasthita'ne tAbe che ? dAdAzrI : hA, te 'vyavasthita'ne tAbe che. pudgalanI sattA paNa 'vyavasthita'ne AdhIna che. pudgalanI svAbhAvika sattA nathI. jo pudgala svataMtrapaNe sattAdhIza hota to to koine bhUkha lAgata ja nahIM ne ! avirata sthiratA thAya tyAre zudhdha vizraNA thAya. jyAM sudhI prayogasA paramANuo hoya tyAM sudhI vANI badalavAnI sattA kharI. paNa pachI mizraNA thai gayuM eTale koInuM ya cAle nahIM. praznakartA: e badalavAnI sattA kaI rIte kAma kare che ? dAdAzrI : ApaNe koIne gALa dIdhI hoya te enA paramANuo mahIM baMdhAI gayAM. jevA bhAvathI baMdhAyA hoya te paramANunA hisAbe pachI mahIM beTarIo taiyAra thai jAya. A to beTarIo ja 'cArja' thAya che. paNa ApaNe thoDIvAra pachI ema bolIe ke, 'bhAi A gALa bolyo hato te e to mArI bahu moTI bhUla thaI.' eTale pahelAnuM bhUMsAi jAya. paNa prayogasAnA mizraNA thai gayA pachI koinuM calaNa nA rahe, pachI e bhogavye ja chUTako. 'DiscArja, parasatA AdhIna ! praznakartA : khAtI vakhate khAvAmAM kaMTrola raheto nathI. dAdAzrI: khAtI vakhate khA khA kare che te pudgalano svabhAva che. pudgala pudgalane kheMce che. pAMcaso jaNa jamavA bese ne temAM koi eTikeTavALA sAheba hoya to temane "jamavA beso' kahIe to te "nA. nA' kare. paNa beThA pachI bhAta ApavAnI vAra hoya to paNa dALamAM hAtha ghAlyA kare, zAkamAM hAtha ghAlyA kare ! kAraNa ke e pudgalano svabhAva
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 3 AptavANI-3 vibhAvika yugalathI jaNa AvuM dIse ! ene judA pADazo nahIM ke A sAruM che ne A khoTuM che. A kaMkavALAoe juduM pADayuM. e vikalpo che. nirvikalpIne sAruM-khoTuM e baMne vibhAvika avasthA dekhAya. paramANuonI sUkSmatA, keTalI ? praznakartA : skUla, sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama e badhAnI 'bAunDrI' kaI? AtmA joDe je je pudgala svaryuM te vibhAvika thayuM kahevAya. te dehadhArI mAtra joDe hoya. jyAre svAbhAvika pudgalanI avasthAo badalAyA kare. A deha anaMta paramANuono banelo che. paNa te vibhAvika paramANuono che. jyAre bahAra bIjAM badhAM paramANuo che te svAbhAvika paramANuo che. pudgala je mULa svAbhAvika che te 'paramenanTa' che. A vibhAvika pudgala 'TempararI' che. vizeSa bhAve pariNameluM che te TempararI che. mULa svabhAvavALuM pudgala paramANu svarUpe che te 'paramenanTa' che. praznakartA : vizeSa bhAve zAne lIdhe pariName che ? dAdAzrI : AtmA ne A badhuM bheguM thavAthI. 'sAmipya bhAva" utpanna thavAthI vizeSa bhAva utpanna thAya che. ane ethI pudgalamAM ya vizeSa bhAva utpanna thayo che. kharAM pudgala to paramANurUpe hoya athavA skaMdharUpe hoya paNa te 'riyala' che. jyAre vizeSa bhAva eTale AnI mahIM milcara bhAve che. praznakartA : kyA kAraNe strIne strI-deha ne puruSane puruSa-deha maLe dAdAzrI : skUla to A badhA DokaTarone dekhAya che e. moTAM moTAM dUrabInathI, mAikroskopathI dekhAya te paNa sthala ja kahevAya. vizrA te sUkSmatama ane prayogasA te sUkSmatara ane paramANu kheMcyA ne pariNAma pAmIne aMdara bhegAM thayAM te mizrasA paramANuo sUkSma kahevAya. mizrA e 'iphekaTiva boDI' che ane prayogasA e kAraNadeha che. praznakartA : A 'sAyanTisTasa' eTamsa' ane 'IlekaTronsa' kahe che te kyAM sudhInI sUkSmatA kahevAya ? dAdAzrI : e badhuM skUlamAM jAya. vaijJAnikoe jeTalI jeTalI zodhakhoLa karI che te badhI skUlamAM jAya. 'jJAnI puruSa' je paramANunI vAta kare che te phakata kevaLI ja joI zake. pagala, tatvasvarUpe avinAzI ! praznakartA : AtmA satya che tema zAthI kahevAya che ? pudgala zuM dAdAzrI : A 'boDI' e krodha, mAna, mAyA, lobhanA paramANuothI ja baMdhAyeluM che. puruSanA dehamAM mAna ane krodhanA paramANuo vadhAre hoya te strInA dehamAM kapaTa ane lobhanAM paramANuo vadhAre hoya. koi puruSamAM kapaTa ane mohanAM paramANuo vadhI jAya to te bIjA avatAramAM strI thAya. ne strIne jo kapaTa ane lobha ghaTI jAya ne krodha ane mAna vadhI jAya to te bIjA avatAramAM puruSa thAya. strI e kaMi kAyamanI strI nathI. AtmA, AtmA che ne paramANu badhA badalAyA dAdAzrI : AtmA satya nahIM, paNa sat che. pudgala paNa sat che. pudgalanA guNadharma che, ne paryAyo paNa che. paNa paryAyo badalAyA kare che. paryAyo vinAzI che. AtmA pote vastu svarUpe che, svataMtra che, guNadharma sahita che. sat--AtmA eTale ja paramAtmA kahevAya. praznakartA : pudgala sat che, te kevI rIte ? A sAruM-khoTuM dekhAya che te pudgalanI vibhAvika avasthA che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 35 AptavANInuM dAdAzrI : AtmA sat che, pudgala paNa sat che. AtmA avinAzI che. pudgala paNa avinAzI che. AtmAnA paryAyo che, pudgalanA paNa paryAyo che. AtmAnA paryAyo potAnA pradezamAM rahIne badalAya che. AtmA sat-ci-AnaMda svarUpa che ! ane citta-AnaMda e pudgalano guNadharma nathI. pudgala sat che. pudgala pUraNa-galana svabhAvanuM che. je je vastu rUpe hoya, guNe rUpe hoya ne svataMtra ne avinAzI hoya tene sat kahevAya. eTale krodha, mAna, mAyA, lobha thAya ene "ApaNe" "joyA' karavAnA ke ohoho ! A vadhyo, A ghaTyo !" eTale "ApaNe" chUTA rahyAM. pachI ApaNe" jokhamadAra nahIM, pudgalabhAvamAM bhaLyA eTale tamArI jokhamadArI, tame sahI karI ApI. ane sahI nA karI ApI, bhaLyA nahIM eTale chUTyA, evuM bhagavAna kahe che. praznakartA : A pudgala bhAvamAM bhaLyA ke nahIM, enI potAne ekajhekTalI' kevI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : moDhuM bagaDI jAya, mana bagaDI jAya, badhI asara thaI jAya. chatAM ya asara thAya to ya "ApaNe" chUTA rahI zakAya che. te tamane 'potAne ekalAne ja khabara paDe. pudgalabhAvamAM bhaLatAMnI sAthe ja mahIM becAra daMDA vAge eTale tarata khabara paDI jAya ke A "ApaNI' bAunDrI oLaMgI. paLala bhAva, viyogI svabhAvatAM ! be prakAranA bhAva che. eka AtmabhAva, bIjo muddagalabhAva. pugalabhAva badhA AvIne jatA rahe. e vinAzI hoya, te UbhA nA rahe. pA kalAkamAM, dasa miniTamAM ke aDadhA kalAkamAM jatA rahe. e badhA saMyogI bhAva che. ApaNane jeno saMyoga thAya enuM nAma saMyogI bhAva. e saMyogI bhAva badhA viyogI svabhAvanA che. pachI ApaNe ene kADhI melavAnuM nahIM, enI meLe ja jAya tyAre sAcuM. kharAba vicAra Ave tyAre kahevuM, "Avo bA, tamAruM ja ghara che." bhADuM lIdhuM teTalo vakhata temane rahevA devA paDe! kharAba vicAra e saMyogI bhAva che, eTale e enI meLe jatA raheze. mana manano dharma bajAve, budhdhi budhdhi no dharma bajAve, ahaMkAra ahaMkArano dharma bajAve. e badhA pudgalabhAva che, e AtmabhAva nathI. A badhA pudgalabhAvane "ApaNe" jovA ne jANavA e AtmabhAva. jJAtA, draSTA ne paramAnaMda e ja AtmabhAva che. pudgalabhAva to badhA pAra vagaranA che. loka pudgalabhAvamAM ja phasAyuM che. jJAtI vinA, e samajAya zI rIte ? mana, buddhi, citta, ahaMkAranAM je je pariNAma Ave. manamAM vicAra Ave, buddhithI darzanamAM dekhAya vagere badhuM ja pudgalabhAva che, A pudgalabhAvane je jANe e AtmabhAva che. tamAma zAstronuM jJAna A che. A nA samajAya eTale AkhA zAstronAM zAstro gokhe. paNa zuM thAya ? e bhUla zI rIte nIkaLe ? jJAnI' vagara A bhUla koNa bhAMge ? ... emAM bhaLyA to jokhamadArI ! krodha, mAna, mAyA, lobha e pudgala bhAva che. e vadhe-ghaTe ne AtmAno svabhAva vadhe nahIM, ghaTe nahIM evo agurulaghu svabhAva che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AptavANI-3 'igoijhama' ja nA hoya. jyAM sattA nathI tyAM 'igoijhama' che ne jayAM sattA che tyAM 'igoijhama" nathI. "jJAnI puruSa' to bALaka jevA hoya. sattA, purthyathI prApta.. jagatano niyama evo che ke je sattA prApta thai eno saheja paNa durupayoga thAya to e sattA jAya. sattAno sadupayoga enuM nAma karuNA ane sattAno durupayoga eTale pachI rAkSasI vRtti kahevAya. sattA zAnA mATe ? puNyathI sattA maLe che. koi pAMca mANasanA tame uparI thayA cho te tamArI paryuM hoya to ja thavAya, nahIM to nA thavAya. loka pUchatA-pUchatA Ave ke 'prinsipAla sAheba che ke ? prinsipAla sAheba che ke ?" pUcha-pUcha kare ne ! [4] svasattA - pasatA praznakartA : hA. potAne, sattA keTalI haze ? dAdAzrI : te puNya che tethI. nahIM to koI bApo ya nA pUche, kayAMya mahetAjInI nokarImAM nAma lakhatAM hoya ! 'tamAre' have caMdubhAi ne kahevuM ke sattA zuM vAparo cho? jarA karuNA rAkho ne. praznakartA : ApanuM jJAna maLyA pachI huM ema ja karu chuM. .. paNa e badhI parasatA ! A varlDamAM koI mANasa evo jabhyo nathI ke jene saMDAsa javAnI potAnI svataMtra zakti hoya ! e to jyAre aTake tyAre khabara paDe ke mArI zakti hatI ke nahIM. UMgha nA Ave tyAre khabara paDe ke UMghavAnI zakti mArI nathI, UThavuM hoya te TAime nA uThAya tyAre khabara paDe ke A zakti paNa mArI nathI. A badhuM saMsAramAM thAya che te 'ApaNI' sattAmAM nathI. 'ApaNI' sattA saMpUrNa che, paNa e jANatA nathI. ane parasattAne ja svasattA mAnavAmAM Ave che. bhagavAna AvI koi sattA dharAvatA ja nathI. dAdAzrI : tamArA hAthamAM kai kai sattA che ? praznakartA : ekeya nathI. dAdAzrI : enuM zuM kAraNa ? 'tame koNa cho e ja tame jANatA nathI. tame caMdubhAine ja 'huM chuM' ema mAno cho. te to parasattA che. emAM tamAruM zuM ? tame parasattAne AdhIna cho. TheTha sudhI parasattA che, bhamaraDo che ! badhuM 'vyavasthita'ne AdhIna che. khAo cho, pIo cho, lagnamAM jAo cho, te parasattAne AdhIna jyAM sudhI potAnA svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI badhuM ja nakAmuM che. "mArkeTa maTiriyala' che. Ano 'igoijhama" zuM rAkhavAno ? ane 'igoijhama" jo rAkhavA jevo hoya to eka 'jJAnI puruSa' rAkhavA jevo che ke jemanI pAse AkhA brahmAMDanI sattA paDelI hoya. tyAre emane
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 che. krodha, mAna, mAyA, lobha thAya che te parasattAne AdhIna thAya che. tamArI svasattA tame joi nathI, tenuM tamane bhAna nathI. svasattAnuM bhAna thAya to te pote paramAtmA thaI zake che. eka kSaNa vAra paNa svasattAnuM bhAna thAya to te paramAtmA thAya! 39 A bolavAnI ya zakti mArI nathI. A bole che te 'TeparekarDa' che ane tame bolo cho te tamAruM ya 'TeparekarDa' che. tame 'igoijhama' karo cho ne huM 'igoijhama' karato nathI, eTalo ja phera che. jIva zAthI baLe che ? potAnI jagyAe bese to kazI ja upAdhi nathI. bIjAnA gharamAM ho to bIka nA lAge ? tame parakSetre beThA cho, paranA svAmI thai beThA cho ane sattA ya parasattA vAparo cho. 'sva'ne, svakSetrane ane svasattAne jANatA ja nathI. parasattAne jANavI, tyAM svasattA ! praznakartA : svasattAmAM rahI mANasa arthano mAlika kema nathI banI zakato ? dAdAzrI : zA arthano ? praznakartA : ridhdhi, sidhdhi, sTeTasanA arthano mAlika kema nathI ? dAdAzrI : 'pote' eno mAlika hoya ja nahIM. e badhI 'TempararI' vastuo che. e to enI meLe eno udaya Ave ne pragaTa thAya, paNa e jJAnano dharma nathI. praznakartA : sthitaprajJa dazAmAM saMyogono mAlika thAyane ? dAdAzrI : jyAM sudhI kazAno ya mAlika che tyAM sudhI sthitaprajJa dazA nA thAya. mAlikIpaNuM chuTavuM joie. praznakartA : sAthe sAthe gulAma paNa rahevuM nA joie ne ? dAdAzrI : gulAma che ja nahIM, caMdulAla gulAma. tuM pote zeno AptavANI-3 gulAma ? dehadhArI mAtra gulAma ja che. badhA 'vyavasthita'nA gulAma che. tuM 'zudhdhAtmA' gulAma che ja nahIM. 40 praznakartA : izvara A badhuM tenA aMkuzamAM kema nathI leto ? dAdAzrI : izvaranA hAthamAM ja nathI kaMi paNa levAnuM ! praznakartA : dila kema kAbUmAM nathI rahetuM ? dAdAzrI : kAbUmAM kazuM rAkhavAnuM ja nahIM. e rahe paNa nahIM. e parasattA che. ene to 'jANyA' karavAnuM ke A bAju kAbUmAM rahe che ne A bAju kAbUmAM nathI rahetuM. jANe che e AtmA che. aho ! jJAtIe svasattA kone kahIM !! praznakartA : 'kSaNe kSaNe sva-sattAmAM rahI svasattAno ja upabhoga karuM.' to svasattA to Ape ApI ja che, teno upayoga zI rIte karuM ? ane parasattAmAM praveza nA karuM to te kai rIte? e vigatathI samajAvo. dAdAzrI : tamAma kriyAmAtra parasattA che. kriyAmAtra ne kriyAvALuM jJAna paNa parasattA che. je jJAna akriya che, jJAtAdaSTA ane paramAnaMdI che. je A badhI kriyAvALA jJAnane jANe che te ApaNI svasattA che, ne te ja 'zudhdhAtmA' che. praznakartA : saMsArI mANasoe svasattAno upayoga kevI rIte karavo ? dAdAzrI : jJAtA, daSTA ne paramAnaMdI rahevuM. mana, vacana, kAyA svabhAvathI ja 'iphekaTiva' che. ThaMDInI 'iphekaTa' thAya. garamInI thAya, AMkha kharAba jue to cItarI caDhe, kAna kharAba sAMbhaLe to asara thAya. te A badhI 'iphekaTa'ne ApaNe jANIe. A badhuM 'phorena DipArTamenTa'nuM che, ne ApaNuM 'homa DipArTamenTa' che. praznakartA : svasattA sarvoparI hoya ?
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 dAdAzrI : e sattAmAM to koI uparI ja nahI. paramAtmA paNa uparI nA hoya enuM nAma sattA kahevAya. jJAtI thakI, svasattA pragaTa thAya ! tamane meM tamArI paramAtmazakti 'opana karI ApI che. e ja saMpUrNa sattA che. je sattA parathI koi uThADI mele ene sattA ja kema kahevAya ? svasattA AgaLa to paramAtmA paNa nAma nA dai zake. atyAre tamArI pAse je dhana che te paramAtmA pAse paNa nathI. praznakartA : e kaI rIte ? [5] svapariNAma - paraspariNAma dAdAzrI : paramAtmA pAse rekarDa nathI. bolavA-cAlavAnI bIjI mikenikala zakti nathI. eTale e bIjAnuM kaMi ja kalyANa nA karI zake ! jyAre tame svasattA sAthe lokonuM kalyANa karI zako ! mATe vAtane samajo. karavAnuM kaMi ja nathI. jyAM jyAM karavAnuM che e mare che ne samajavAnuM che tyAM mukta che. ApaNuM koi ghora apamAna kare to te bIjAnI sattA ApaNI upara caDhI besavI nA joie. apamAne to zuM paNa nAka kApI le to ya bIjAnI sattA mAnya nA karIe ! enI asara nA thavA daie. svapariNati eTale.. ... have AtmA prApta thayA pachI zuM ? jeTalo jeTalo zudhdha upayoga rahe teTalI svasattA utpanna thAya. ane saMpUrNa svasattA utpanna thai gai to e bhagavAna thai gayo ! pudgala e parasattAmAM che. ane AtmA paNa, jayAM sudhI svarUpanuM jJAna nathI thayuM tyAM sudhI parasattAmAM ja che. jJAnI maLe ane AtmA svasattAmAM Ave tyAra pachI pudgalanuM jora narama paDe athavA mRtaH prAya thAya. jema puruSArtha vadhe tema pudgala narama paDatuM jAya. eka kalAka zudhdhAtmApadamAM besI pratikramaNa karo to svasattAno anubhava thAya. pariNati eTale zuM? je svAbhAvika ja thayA kare, emAM kazuM karavuM nA paDe che. A pudgalanI kriyAo je 'vyavasthita kare che emAM 'huM karuM chuMAvuM bhAna utpanna thavuM nA joie. e 'vyavasthita'nAM pariNAma che, tene bhagavAne parapariNAma kahyA. parapariNAmane pote 'huM karuM chuM" ema mAnavuM enuM nAma parapariNati. ane tenAthI saMsAra rahyo che. svapariNatine bhagavAne mokSa kahyo che. praznakartA : svapariNati eTale zuM ? dAdAzrI : "caMdulAla' je badhuM kare che te 'vyavasthita' karAve che, tene 'ApaNe' 'joyA' karavAnuM che, enuM nAma svapariNati. kharA-khoTAnI bhAMjagaDa karavAnI nahIM. temAM rAge ya nahIM karavAno ne ke ya nahIM rAkhavAno.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 43 44 AptavANI-3 jJAtI pAse samajI levA jevuM ! 'huM chuM', 'mAruM che' kahetAMnI sAthe ja beu dhArA eka thai jAya. jJAtIte, niraMtara svapariNati varte ! jagatanA lokone samajaNa pADIe ke A parapariNati che ane A svapariNati che, te temane zIkhavADIe, gavaDAvIe to ya pAchA ghera jaine bhUlI ya jAya ! e to jyAM sudhI kaSAyabhAva 'jJAnI puruSa' nirmaLa nA karI Ape tyAM sudhI kAma nA thAya. kaSAyabhAvathI jagata UbhuM rahyuM che. kaSAyarUpI AMkaDAthI AtmA baMdhAyelo che. jemaNe kaSAyo jItyAM tethI to te arihaMta kahevAyA. jJAnI puruSa jJAna Ape tyAre kaSAyo jAya ane pachI svapariNAma ane parapariNAmano phoDa pADI Ape. bAkI zIkhavADa zIkhavADa karyAthI kazuM nA vaLe. tarata bhUlI javAya. eka moTuM taLAva hoya ne temAM badhI lIla bAjhI gaI hoya tyAM moTo paththara nAkho, 20-25 phITanuM kuMDALuM thAya. paNa pachI thoDI vAramAM hatuM tenuM te ja thai jAya. eTale kazuM vaLe nahIM. e to AkhI lIla eka phero UDADI mele to ja kAbUmAM Ave. pachI enuM jora bahu nA cAle. praznakartA : A to muzkela che. dAdAzrI : nA, jJAnI puruSa A badhuM ja karI Ape, paNa tamAre ahIM AgaLa amArI pAse besIne vAtane samajI levAnI che, svapariNati ne parapariNati kai kai te samajI levAnuM che. ajJAta, tyAM sudhI gharapariNati ! praznakartA : dAdA, tamane jyAre joIe tyAre Ama mukta, 'mUDa'mAM ja dekhAo cho. enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : ame eka kSaNa paNa parapariNatimAM nathI rahetA. svapariNatimAM ja hoie. jo eka kalAka ja mane parapariNati utpanna thAya to mArA moDhA upara tamane pheraphAra dekhAya, 'jJAnI'ne parapariNati ja nA hoya. Akho 'varlDa'nI ajAyabI che ke niraMtara te svapariNatimAM rahe che ! eka kSaNa paNa jo koI svapariNatimAM AvI gayo to tene zAstrakAroe ghaNuM moTuM pada ApyuM che ! kRpALu deve kahyuM ke, jJAnI puruSa e dehadhArI paramAtmA che. eTale to kahyuM ke bIje kyAM paramAtmA khoLe che ! dehadhArI rUpe AvyA hoya tevA jJAnI puruSane khoLo. dehadhArI paramAtmA kone kahevAya? ke jene pariNati ja nA hoya, niraMtara svapariNati hoya te. puruSArtha, pariNatimAM vartavAno ! keTalAka kahe che, ke A bhAinI pariNati barAbara nathI. paNa parapariNati vastu judI ja che, tene loka jyAM tyAM vApare che. dharmamAM hoya ke game tyAM parapariNati zabda nA vaparAya. vyAkhyAnamAM jAya tyAM saMsArano vicAra Ave to tene parapariNati mAne ane dharmanA kAryane svapariNati mAne. paNa e pote ja mULathI parapariNatimAM che. jyAM sudhI AtmapariNati utpanna thai nathI tyAM sudhI niraMtara pugala pariNati ja rahe, ne tyAM sudhI tene pudgala pariNatinI bhinnatA zI rIte samajAya? bhagavAnane svapariNati rahetI hatI. amane ya svapariNati rahe che. para-pariNAmane potAnAM nA kahIe. tamane ya ame svapariNatimAM ja rahevA mATe ema kahIe ke 'tamAre" "caMdulAla' joDe vyavahAra saMbaMdha rAkhavo. bIjA joDe vyavahAra rahyo ke nA rahyo to ya zuM ? bIjA loko to 'ApaNI' oraDImAM suvA nA Ave. jyAre A 'caMdulAla' to joDe ne joDe ja sUi javAnA. eTale emanI joDe vyavahArika saMbaMdha rAkhavo, paga ke mAthuM dukhatuM hoya to dAbI ApavuM. vAtacIta karIne AzvAsana ApavuM. kAraNa ke pADozI che ne ? A kayA dravyanAM pariNAma che te samajI levAnuM. pudgala dravyanAM ke cetana dravyanAM pariNAma che te samajI levAnuM. cAMca boLatAnI sAthe ja paraMpariNAma ne svapariNAma chUTAM paDavAM joie.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 jene svapariNati rahetI hoya, parapariNati nA rahetI hoya ne dehadhArI hoya te sadguru kahevAya. tijapariNati kyAre kahevAya ? ame jJAna ApIe pachI parapariNati baMdha thai jAya. paNa jotAM nA AvaDe eTale mananAM, budhdhinAM tophAnomAM sapaDAi jAya ne gUMcAyA kare, 'saphokezana' anubhave. ApaNe to kai pariNati che, sva ke para eTaluM ja joi levAnuM. bahAra bhalene pAkistAna laDatuM hoya, ApaNane vAMdho nathI. AvI rIte svapariNati utpanna thai tene parapariNAma aDe ja nahIM. A mananAM, budhdhinAM, cittanAM spaMdano UbhAM thAya che te pUraNa-galana che. enI joDe ApaNe levAdevA nathI. AmAM AtmA karato nathI, pudgala ja kare che. eka kSaNa paNa svapariNati utpanna thAya ene samayasAra kahyo. eka samaya paNa samayasAra jene utpanna thayo, tene e kAyama rahe ja. praznakartA : "zudhdhAtmA e nijapariNati nathI, jJAna e nijapariNati che." e samajAvo. dAdAzrI : zudhdhAtmA e nijapariNati nathI. zuddhAtmA to saMjJA che. ame je tamane jJAna ApyuM che e jJAna, ane e jJAna pachI upayogamAM Ave to e nija pariNatimAM Ave. praznakartA : ApanI pAMca AjJAmAMthI eka AjJAmAM hoya to nijapariNati kahevAya ke nahIM ? dAdAzrI : hA, e nijapariNati kahevAya. amArI AjJA nijapariNatimAM rahevA mATe ja che, emAM bIjI pariNati nathI. savArathI uThayA tyArathI ja pudgala enAM pariNAmamAM hoya ane AtmA enAM pariNAmamAM hoya. paNa jo kadI mana vadhAre spaMdana karatuM hoya ane ema kahyuM ke, mane Ama kema thAya che ? eTale e bhUta vaLagyuM pAchuM ! eTale "ApaNe" ene joyA karavAnuM ane jANavAnuM ke atyAre tophAna jarA vadhAre che. 65 mAilanI spIDe pavana Ave tethI karIne kaMi gharabAra choDIne nAsI javuM? e to AvyA ja karavAnA. mokSamArge jatAM sudhI to bahu bahu vAvAjhoDAM Ave paNa e kazuM bAdhaka nathI. jene A bahAranAM parapariNAma gamatAM nathI, 'yujhalesa' lAge che ne tene potAnAM svapariNAma mAnato nathI te ja AtmAnI hAjarI che. te ja svapariNAma che. e bhedavijJAna to jJAtI ja pamADe ! banne dravya nija-nijarUpe sthita thAya che. pudgala pudgalanAM rUpe pariNAma thayA kare che ane cetana cetananAM pariNAmane bhajayA kare che. baMne potapotAnA svabhAvane choDatA nathI, e to 'jJAnI puruSa' chUTA pADe pachI ! chUTA nA paDe tyAM sudhI anaMtakALa sudhI bhaTaka bhaTaka kare to ya kazuM ThekANuM nA paDe. e AkhuM bhedavijJAna che. jagatanAM tamAma zAstro karatAM moTAmAM moTuM vijJAna e bhedavijJAna che. zAstromAM to zuM ke A karo ne te karo e badhI kriyAo, karmakAMDo lakhyAM che. paNa bhedavijJAna e to judI ja vastu che. e zAstromAM nA jaDe. e to 'jJAnI puruSa'nI kRpAthI ja prApta thAya tema che. praznakartA : dAdA bhagavAnanAM darzana karavAnA bhAva thAya te bhAva svabhAvamAM Ave kharo ? dAdAzrI : e svabhAvamAM lAvanArAM pariNAma che. e parapariNAma che. paNa svabhAvamAM lAvanArAM che eTale hitakArI kahevAya. svapariNati sivAya bIjI badhI ja pudgala pariNati che. jyAM sudhI kiMcit mAtra koinuM AlaMbana che tyAM sudhI para pariNati che. mUrti, guru, zAstronuM, tyAganuM AlaMbana che tyAM sudhI para pariNati che ane zuddhAtmAnuM avalaMbana e svapariNati che. .. kai rIte svapariNatimAM varyA ! praznakartA evuM jANe che ke A 'TempararI' che, chatAM 'paramenanTa'ne
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 oLakhavAmAM bhUlo koNa pADe che ? dAdAzrI : je 'TempararI' ne 'paramenanTa' mAne che te ! 'svarUpa jJAna' thayA pachI 'DiscArja' bhAvane potAno mAne che. e bhUla che, e pAchaluM 'riekazana' che. 'DiscArja' bhAvane potAno bhAva mAne te parapariNati. 'jJAnI puruSa' ekeeka DiscArja-bhAvane potAno nA mAne tethI niraMtara svapariNatimAM rahe. 47 A nA samajAya e jAgRtinI maMdatA che. 'jJAnI puruSa'nI eTalI badhI jAgRti che ke 'DiscArja'nA eka paNa paramANune potAno nathI mAnatA, 'DiscArja' ja mAne che. te chatAM saMpUrNa kevaLajJAna nathI vartatuM, cAra DigrI ochuM rahe che. 360 DigrIe kevaLajJAna saMpUrNa hoya, amane te nA pacyuM ne 356 DigrIe AvIne aTakyuM ! AtmA jANyA sivAyanI badhI ja jAgRti e bhrAMta jAgRti che, saMsAra-jAgRti che. e saMsAramAM 'helpa' kare. nijasvarUpanuM jJAna, bhAna ane pariNati enuM nAma mahAvIra. AtmA thaine AtmAmAM varte, AtmAmAM tanmayAkAra rahe te jJAnI. jJAta, paramavinayathI prApta ! praznakartA H tame amane vidhimAM zuM ApI do cho ? dAdAzrI : Ape e to bhikhArI thai jAya, ame ApIe nahIM tema ja ame svIkArIe ya nahIM. ame vItarAga hoie. tethI tame Apo te so gaNuM thaine tamane pAchuM maLe. tame eka phUla Apo to tamane so maLe ne eka DhekhALo Apo to te so maLe ! praznakartA : Apa kRpA varasAvo cho te zuM che ? dAdAzrI : te paNa A ja che. jevo bhAva tame mUko tenuM so gaNuM thaine tamane maLe. AptavANI-3 praznakartA : koine ApanA jevuM jJAna prApta karavuM hoya to kevuM vartana hovuM joie ? 48 dAdAzrI : mAbApa joDe vinaya joie. emanI AjJAmAM rahevuM joie. tema ahIM parama vinaya joie. praznakartA : parama vinaya eTale zuM ? dAdAzrI : ahaMkArarahita sthiti. jJAnano svabhAva kevo che ke uparathI nIce Ave. eTale parama vinaya cUke e jJAnane ja pAchuM vALe ! parama vinaya eTale grahaNa karyA karavuM. pUjya mANasano rAjIpo meLavavo. pachI bhale e mAre-kare paNa tyAM ja paDI rahevuM ! avinaya sAme vinaya karavo te gADha vinaya kahevAya ane avinayathI be dhola mAre tyAre paNa vinaya sAcavavo te parama avagADha vinaya kahevAya. A parama avagADha vinaya jene prApta thayo te mokSe jAya. tene sadgurunI ke kazAnI jarUra nathI. svayaM buddha thAya enI huM gerenTI ApuM chuM. baMte pariNAma, svabhAvathI ja bhinna ! be jAtanAM pariNAma : eka paudgalika pariNAma ne bIjAM AtmapariNAma - cetana pariNAma. jyAM sudhI cetana jANyuM nathI tyAM sudhI cetana pariNati kema karIne utpanna thAya ? ene to TheTha sudhI paudgalika ja pariNati hoya. A tamane 'akrama vijJAna'ne kAraNe cetana pariNati UbhI thai che. pahelAM cetana pariNAma ne pudgala pariNAmanI baMne dhArAo bhegI rahetI hatI. dIvo saLagato hoya paNa AMdhaLAne mATe zuM ? jene 'huM zuddhAtmA chuM' ane 'huM caMdulAla nathI' e vibhAjana nathI thayuM tene niraMtara pudgala pariNati ja rahe. ane jene vibhAjana thayuM e zuddha pariNAmI kahevAya. vAta ja samajavAnI che. karma che te pudgala svabhAvanAM che. e enAM parapariNAma batAvyAM ja karaze. ApaNe zuddhAtmA e svapariNAma chIe. parapariNAma 'zeya-svarUpa' che ane pote 'jJAtA svarUpe' che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 dareka jIvamAtrane svapariNAma ne parapariNAma utpanna thayA ja kare che. 'roMga bilIpha'ne lIdhe parapariNAmane svapariNAma mAne che. 'juo, dALabhAta ne zAka meM banAvyAM" kaheze. ApaNe kahIe ke 'tamane dALabhAta banAvavAnuM jJAna hatuM ?" tyAre kahe ke, "e jJAna huM jANuM chuM ne e kriyA paNa huM ja karuM chuM.' eTale ajJAnI A beuM pariNAma bhegAM kare che. 'jJAnI' to jJAnakriyAno kartA hoya, ajJAna kriyAno kartA nA hoya. kaMI paNa kriyA e ajJAna kriyA kahevAya che. A svapariNAma ne parapariNAma be bheguM karavAthI be svAda thai jAya che. vyavahAra, keTalo badho parAzrita ! to 'DiscArja svarUpe che eTale enI meLe ja baMdha thai javAnAM. 'ApaNe' mahIM hAtha ghAlIe nahIM, eTaluM ja jovAnuM che have. praznakartA : parapariNAmamAM javAthI koi paNa prakAranI mUMjhavaNa UbhI thAya kharI ? dAdAzrI : parapariNAmamAM narI mUMjhavaNa ja che. emAM javAnuM ja nahIM. para-pariNAmane jovAnAM. A bola ApaNAM pariNAmathI naMkhAyo, tyAMthI pachI para pariNAma. have ApaNe khAlI bhAva baMdha karI devAnA. e bhAva baMdha kevI rIte thAya? e 'jJAnI puruSa'ne soMpI dIdhA eTale enAthI chuTAya. pachI jJAnInI AjJAmAM ja rahevAnuM. A to niraMtara samAdhi ApanAruM pratyakSa vijJAna che. bolane pheMkayA pachI baMdha karavuM ne bola nAkhavAnI prakriyA cAlu rAkhavI e "sAyanTiphika' rasto nathI. te bola nAkhavAno baMdha karyo eTale peluM enI meLe baMdha thaze ja ! tethI A 'akrama mArgamAM ame koinI pAtratA jotA nathI. kriyA bhaNI jozo nahIM. 'eNe' bola nAMkhavAnuM baMdha karyA pachI kriyA bhaNI jovAnuM nA hoya. amArI pAsethI 'svarUpa jJAna' prApta karI jAya, ene pUrepuruM samajI jAya pachI e krodha kare to ya ame kahIe ke e 'DiscArja) svarUpa che. e krame krame karIne baMdha thai ja javAnuM. 'DiscArja koinA hAthamAM che ja nahIM, 'DiscArja" ne "jovAnI' ne 'jANavAnI' jarUra che. A badhuM ja parapariNAma che ne pAchuM ApaNA hAthamAM nathI, parAzrita che. Akho vyavahAra parAzrita che. parAzritamAM dharma karavA jAya to te zI rIte thAya ? chatAM e mArga che. paNa te jJAnIo hoya, tIrthakaro hoya to ja barAbara cAle, nahIM to kazo artha nathI. artha eTalo ja kahe ke dArU pIe tenA karatAM A kare te sAruM che, jethI lapasI to nA paDAya. bAkI parAzrita vyavahAramAM krodha, mAna, mAyA, lobha zI rIte baMdha thAya ? jagata ene baMdha karavA jAya che. ApaNuM 'akrama vijJAna' zuM kahe che te tamane A bolanA dAkhalA uparathI samajAvuM. "akrama'to, kevo sAyanTiphika siddhAMta ! yugala pAriNAmika bhAve rahayuM ! ApaNe ajJAnatAmAM hoie, tyAM sudhI A bolane pheMkIe. enAM pariNAmane jANIe nahIM. have ApaNane jJAna thAya pachI bola nAMkhavAnuM baMdha karI dIdhuM, paNa ene pahelAM pheMkelo eTale e uchaLavAno to kharo. pacIsa-pacIsa vAra uchaLe. ApaNe pheMkyo te eka ja pariNAma ApaNuM. have kramika mArgamAM A kayA pachInA uchaLatA bolane baMdha karavA jAya che ne bIjI bAju bolane nAMkhavAnuM cAlu rAkhe che. eTale pAchaLa baMdha karato jAya ne AgaLa nAkhato jAya. e to kyAre pAra Ave ? ApaNe zuM karIe chIe ke bolane nAMkhavAnuM baMdha karI daie chIe ane pachI je pariNAma UchaLe che tene 'joyA" karavAnuM kahIe chIe. A pariNAma zuddhAtmAno pAriNAmika bhAva ane pudgalano pAriNAmika bhAva e baMne judAM ja che. praznakartA : Ama karavAthI AvuM thaze, AvuM thaze, ema AgaLa AgaLanuM dekhAya e kayuM jJAna ? dAdAzrI : e to pAriNAmika jJAna kahevAya. ApaNI prakRti vAyaDI hoya to ApaNe 'A khAizuM to AvuM thaze' e jJAna hAjara rahe
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 51 para AptavANI-3 to e pAriNAmika jJAna kahevAya. sAMsArika bAbatomAM e jJAna hAjara rahe ke A khAiza ke A karIza to enuM pariNAma A Avaze. "kojha' (thatAM) pahelAM 'iphekaTa' zuM thaze e samajAi jAya. praznakartA : A kriyAo kare che tenuM phaLa maLe che. je phaLanI bhAvanA vagara kare to ya phaLa maLe ? dAdAzrI : dAjhavAnI bhAvanA vagara devatAmAM hAtha paDe to dAjhe. tevuM pariNAmika che. tarata ja phaLa Ape, choDe nahIM. evuM A jagata che. dareka pAriNAmika svabhAvamAM che. pariNAma Ave ja. rAgadveSa choDI de. dAdAzrI : bhagavAne rAgadveSanI nA nathI pADI, kaSAyanI nA pADI che. 'kaSAya rahita thAo" ema kahyuM che. rAgadveSa e to pAriNAmika bhAva che, rijhalTa che, e choDaye chUTe nahIM kaMi. tame evuM kaMika "jJAna" Apo eTale e chUTe. pAriNAmika bhAvano khyAla nahIM hovAthI jagata "rAgadveSa choDo, rAgadveSa choDo' ema kahe che. e zI rIte chUTe ? e kaMI kAgaLiyA che ke lakhIne phADI nAkhavAM? bhagavAne saMsAranuM 'rUTa kojha" zuM kahyuM ? rAgadveSa ne ajJAna. temAMya mULa 'rUTa kojha' zuM? to ke' ajJAna. e kAraNano pheraphAra thAya to rAgadveSa to pAriNAmika bhAva che. eTale e to jatA raheze. praznakartA : ghaNI vakhata nA bolavuM hoya chatAM bolI javAya. pachI pastAvo thAya. dAdAzrI : vANIthI je kaMi bolAya che tenA ApaNe 'jJAtAdraSTA." paNa jene e du:kha pahoMcADe tenuM pratikramaNa 'ApaNe' 'bolanArA" pAse karAvavuM paDe. pariNAmika bhAva choDe nahIM. A to pudgalanA pAriNAmika bhAvo che. peTamAM vAyu thayo ne baTAkA khAo to vAyu vadhe. A paNa eka pudgalano pAriNAmika bhAva che. ene to 'plasa-mAinasa' karavuM joie, nahIM to 'ebnormala thai jAya. cetatato pariNAmika bhAva, jJAtA-draSTA ! zuddhAtmAnA pAriNAmika bhAvo e to jJAtAdraSTA ja che. A bahAra audayika bhAvamAM ADuMavaLuM bolI javAyuM te A caMdulAla joDe pADozI saMbaMdha rahyo che mATe caMdulAla pAse pratikramaNa karAvavuM. A to pADozI bhAvamAM nahIM rahetAM nikaTabhAvamAM AvI javAthI AvuM lAge che. A paugalika pariNAmonI icchA nA hoya to ya te Ave, nA icchA hoya to ya bolI javAya. rAgadveSa, paNa pariNAmika bhAva ! tuM kAryanuM bolIza nahIM, kAryanuM sevana karIza nahIM. e pariNAma che. paNa kAraNo (kojhijha)nuM sevana kara. kAraNanuM sevana karavAmAM nA Ave tyAM sudhI kazuM ja bane nahIM. pachI zAstro vAMce, tapa kare. tyAga kare ke game te kare. paNa kaMi vaLe nahIM. je jJAna kriyAkArI thAya enuM nAma jJAna. cAlIsa varSathI upadezako kahetA hoya ke 'rAgadveSa choDo, rAgadveSa choDo' paNa nA chUTatA hoya tyArathI ApaNe nA samajI jaie ke A kriyAkArI jJAna nathI ? e zuM kAmanuM ? bAkI, pAriNAmika bhAvamAM kazuM ja karavAnuM nA hoya. krodha, mAna, mAyA, lobha choDavAnuM kahe che paNa kharI rIte e ya to pAriNAmika bhAva che. parIkSA Apa eTale pAsa thavAze. vItarAgo kevA DahApaNavALA hatA ! paNa loka UMdhu samajyA ! lokoe pAriNAmika bhAvane kriyAkArI karyuM. cAlu gADIne calAva calAva karI ane pAchA khuza thayA. dAdAzrI : tamArA sAyansamAM pAriNAmika bhAva hoya che ne ? praznakartA: sAyansa to AkhuM pAriNAmika bhAva para ja hoya che. dAdAzrI : pAriNAmika bhAvamAM kazuM ja karavAnuM nA hoya. HTa ane praznakartA : evuM kahyuM che ke jIvane baMdhana rAgadveSanuM ja che eTale
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 53 54 AptavANI-3 0 enuM pramANa goThavI dIdhuM eTale pANI enI meLe ja thAya. tyAre loka zuM kahe ke "pANI banAvo." evuM A 'rAgadveSa kADho, krodha, mAna, mAyA, lobha kADho.' kahe che. alyA, e kaMI phoinA dIkarA che ke jatA raheze?! jema barapha upara devatA mUkyo hoya to ya barapha potAno svabhAva choDato nathI. pudgala pariNAmI rahyuM che ne AtmA ya pariNAmI rahyo che. pariNAmI svabhAva eTale kSaNe kSaNe paryAya badalanArA. svapariNAmane AtmacAritra kahyuM. pudgala pariNAmamAM je tanmayAkAra nathI thato eno saMsAra chUTayo. vyavahAra, upadhAtu pariNAma ! AmAM dhAtu ne upadhAtu baMne che. te upadhAtunuM pariNAma vyavahAra che; tene ja dhAtu pariNAma kaho to zuM thAya ? tethI to anaMta avatAranI bhaTakAmaNa UbhI che. A 'bola' ApaNe nAkhyo, te upadhAtunuM pariNAma che ne te pAcho kaMi eka ja vakhata uchaLIne besI nathI raheto. emAM pAMcasAta vakhata uchaLyA ja kare, te ya upadhAtunAM ja pariNAma che. dhAtu maLyA pachI eTale ke nizcaya dhAtu eka ja vakhata maLI jAya to mokSa ja che. nahIM to A to badhA upadhAtunA meLApa che. AkhuM jagata upadhAtuthI UbhuM rahyuM che ane tene ja dhAtu mAne che. pagala-AtmA, svabhAva pariNAmI ! praznakartA: jIvane kSaNe kSaNe apariNAmika bhAva kyAre utpanna thAya ? dAdAzrI : apariNAmika bhAva eTale saMsArabhAva ene pAriNAmika bhAva eTale mokSabhAva. AtmAno pAriNAmika bhAva che. pariNAmika bhAva e AtmAno svabhAva che, e chello bhAva che. AtmAno mULa svabhAva e pAriNAmika bhAva che. eka mithyAtva bhAva che. bIjA upazama bhAva che, kSayopazama bhAva che, kSAyaka bhAva che. sannipAta bhAva che ne chello pAriNAmika bhAva che. A badhAmAM pariNAmika bhAva ekalo ja AtmAno che. bIjA badhA paugalika bhAvo che. sanepAta e ya bhAva che. jJAnIne paNa sanepAta thAya tyAre zuM ya kare, paNa emanuM jJAna jarA ya AghuM pAchuM nA thAya. AtmA svabhAva-pariNAmI che, e potAnA svabhAvane nathI mUkato
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 ciMtave tevo thai jAya! amane to DaoNkaTara pUche tyAre moDhe bolIe ke, udharasa thai che.' paNa tarata ja ene bhUMsI nAkhIe. ApaNe kahevuM paDe ke caMdulAlane udharasa thai che. paNa zuddhAtmAne kaMi udharasa che ? e to jenI dukAnano mAla hoya tene jAhera karavo paDe, paNa ApaNA mAthe laie e zuM kAmanuM ? AtmAmAM du:kha nAmano guNa nathI, ciMtA nAmano guNa nathI. paNa UMdhuM, vibhAvika ciMtavana kare te vibhAvika guNa utpanna thAya. 'huM phasAyo' evuM ciMtavana thAya ke te phasAya. 'corI karavI joie' evuM ciMtavana karavA mAMDyuM to cora thai ja jAya. praznakartA : AtmA to zuddha ja che, to pachI AtmAne A vastu kevI rIte Ave ? dAdAzrI : AtmA to zuddha ja rahe che! paNa A ahaMkAra je kare che, jevuM ciMtavana kare che tevo thai jAya che. ene vyavahAra AtmA, mikenikala AtmA ke pratiSThita AtmA kahevAya. 'huM nAdAra chuM' ciMtave to tenI sAthe nAdAra thai jAya. 'huM mAMdo chuM' ciMtave to tenI sAthe mAMdo [6] AtmA, tatvasvarUpe ! AtmA : kAsvarUpa ! thai jAya. AtmAno svabhAva kevo che ? aciMtya ciMtAmaNI che. eTale jevuM ciMtave tevuM tarata ja thai jAya ! AtmA kalpasvarUpa che. eTale enuM lAiTa bahAra gayuM eTale ahaMkAra Ubho thai gayo. pote jAte ciMtave nahi, paNa jevuM ahaMkAranuM AropaNa thai ciMtavAya eTale tevA ne tevA vikalpa thai jAya ! praznakartA : eTale sekaMDe sekaMDe AtmAnuM svarUpa badalAtuM jAya ? ApaNe to sekaMDe sekaMDe ciMtavana badalIe chIe ! dAdAzrI : sekaMDe sekaMDe nahIM, sekaMDanA nAnAmAM nAnA bhAgamAM pharyA kare che, paNa upayoga eTalo badho nA hoya koine. tabiyata narama hoya to evuM kahevuM ke, "caMdulAlanI tabiyata narama rahe che.' nahIM to 'mArI tabiyata narama rahe che" kahyuM ke pAchI asara thAya, praznakartA : AtmA jevuM ciMtave tevo thai jAya, to ApaNe ciMtavIe ke mane hajAra rUpiyA maLI jAya ke bIjI koi vastu maLI jAya to te kema 'iphekaTa'mAM nathI AvatuM ? dAdAzrI : e "iphekaTa'mAM "ona dha momenTa' Ave che, paNa 'jJAnI"nI bhASAmAM samajo to samajAya. hajAra rUpiyAnuM ciMtavana karyuM eTale tarata ja e yAcaka thai gayo. paisA maLavA-karavAnA nahIM paNa pote yAcaka thaI jAya. 'pote bahu duHkhI che" evuM ciMtave ke potAnuM anaMta sukha AvarAya ne du:khiyo thai jAya. 'huM sukhamaya chuM' ciMtave ke sukhamaya thai jAya. sAsu joDe kacakaca kare to cakaciyo thai jAya. pachI to cA pIvA mATe ya kacakaca kare. kAraNa ke kacakacanuM ciMtavana karyuM che ! AtmA pote anaMta zaktivALo che ! badhI ja jAtanI zaktio
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 58 AptavANI-3 mahIMthI nIkaLe tevI che, jeTalI zakti kADhatAM AvaDe eTalI tamArI. paNa eka vAra e anaMta zaktinuM bhAna thaI javuM joie ! A to UMdhuM ciMtavana kare che tethI mUMjhavaNa UbhI thAya che. eka phera zuddhAtmAnuM ciMtavana prApta thAya to tyAra pachI e enI meLe ja rahyA kare, potAne kazuM ja karavuM nA paDe. tame jyAM jAo tyAM tamane zuddhAtmAnuM ciMtavana thayA ja kare che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : A jJAna ja kriyAkArI che ! AvuM lAkho varasathI banyuM nathI !! kahevAtuM, tame vicAra karo cho tene nathI kahevAtuM. ciMtavana to tame je Azaya manamAM nakkI karyo hoya tene kahevAya. manamAM eka Azaya nakkI karyo hoya ke eka baMgalo, eka vADI, chokarAM bhaNAvavAnuM-AvuM badhuM ciMtavana kare to te tevo thai jAya. 'lAMcanA rUpiyA levAmAM vAMdho nathI.' evuM ciMtavana kare to tevo thai jAya. A dekhAya che te jevuM ciMtavana karyuM tenuM phaLa che. "jevuM nididhyAsana kare tevo AtmA thAya." keTalAka evuM ciMtavana kare che ke mAro AtmA pApI che. te kaye gAma jaze ? praznakartA: AtmatattvanuM ciMtavana to manuSya karavuM ja joie ne? dAdAzrI : hA, karavuM joie. jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' ene sacetana banAve nahIM tyAM sudhI e zuddha ciMtavana gaNAtuM nathI, paNa zabdathI ciMtavana kare che. e eka jAtano upAya che. rastAmAM jatAM vaccenuM sTezana che e. bahAranA saMyogonA dabANathI AtmAmAM kaMpanazakti utpanna thAya che tyAre paramANu grahaNa kare che. kaMpanazakti eka kalAka baMdha thai jAya to mokSe jAya! huM DaoNkaTara chuM, huM strI chuM ne dAdA puruSa che" evuM jANe to kyAre ya mokSa nA thAya. 'pote' 'AtmA' che, ema jANe to ja mokSa thAya. AtmA : UrdhvagAmI svabhAva ! praznakartA H gAMDo mANasa 'huM DAhyo chuM" ema ciMtavana kare to te zuM DAhyo thai jAya ? dAdAzrI : hA, evuM kare to te DAhyo thato jAya. A to mahIM asaro thai gayelI che, "sAikolojikala iphe ". ame to eka paNa asara ja mahIM nA thavA daie. praznakartA : loka kahetA hoya ke 'tame AvA cho, tame tevA cho', to tenuM zuM ? dAdAzrI : loka game te kahetA hoya, paNa ApaNane evI asara nA thavI joie ke "huM Avo chuMApaNe to huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM" basa eTaluM ja hovuM joie. AtmAnuM koi paNa ciMtavana nakAmuM jatuM nathI. eTaluM sAruM che ke jADA tharamAM ciMtavana thAya che eTale cAlI jAya che. UMcI jAtanA ciMtavanamAM eka miniTanA pAMca hajAranA 'rivolyuzana' hoya. darekanuM ciMtavana juduM juduM hoya, evuM anaMta jAtanuM ciMtavana che. tethI to A jagatamAM jAtajAtanAM loko dekhAya che ne ! praznakartA : ciMtavana zene kahevAya che? dAdAzrI : A tame badhI kriyAo karo cho tene ciMtavana nathI AtmAno svabhAva che ke UrdhvagamanamAM javuM-mokSe javuM, svabhAve ja e UrdhvagAmI che. pudgalano svabhAva ja che ke nIce kheMce. eka sUkuM tUmaDuM hoya, enA para traNa IcanuM sAkaranuM 'koTiMga karyuM hoya, pachI ene dariyAmAM nAkhIe to paheluM to vajanathI DUbI jAya. pachI jema jema sAkara ogaLatI jAya tema tema te dhIme dhIme UMce AvatuM jAya. evI rIte A badhAM pariNAmo niraMtara ogaLyA ja kare che, ane UMce caDhe che. ApaNe je kaMi Dakhala karIe chIe tethI pAchuM navuM UbhuM thAya che. jema paramANuonA thara vadhAre tema nIcI gatimAM jAya ne ochA tharavALA UMcI gatimAM jAya. ane jyAre paramANu mAtranuM AvaraNa nA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 AkAza tatva ekaluM ja che. loka ane aloka e benA sAMdhAnI AgaLa sidhdhakSetra che. tyAM badhAM ja sidhdhAtmA svataMtrapaNe judAM judAM virAje che. rahe tyAre mokSe jAya. praznakartA : dareka jIvano chevaTe mokSa to che ja. kAraNa ke svabhAve UrdhvagAmI che. to guru karavAnI zI jarUra ? dAdAzrI : AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che, paNa te kyAre ? koinA TacamAM nA Avato hoya to. A buddhizALIonA 'Ta'mAM nA Ave to ! A jAnavaronAM TacamAM rahe to UrdhvagAmI ja che. A buddhithI bagaDe che eTale adhogatimAM jAya che. pudgalano svabhAva adhogAmI che ne AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che. praznakartA : siddhAtmA tyAM zuM kare ? dAdAzrI : kazuM ja nahIM, karavAno svabhAva ja nathI. potAnA paramAtmapadamAM ja rahe. siddhakSetramAM beThelAone jJAna eka ja prakAranuM dekhAya. A hAtha huM UMco karuM to te temane dekhAya. jJAna sarvasva prakAza kare tevuM che. jJAna zAthI kahevAya ? kAraNa ke zeyane jue che mATe. avasthA badalAya che, paNa ene pote zuddha ja jue. ajJAnI mAMsano TukaDo jue ke cIDha utpanna thAya ne temAM avasthita thAya; jyAre siddho te ja vastune zeya svarUpe, zuddha svarUpe ja jue. jo siddha bhagavAnanA guNonI bhajanA kare to zuM nuM zuM prApta thAya evuM che ! siddhAtmAnI sthiti ! sidhdha bhagavaMto potAnA saMpUrNa sidhdhAMtane prApta karI sidhdha kSetramAM pudgalarahita potAnA sva-svarUpamAM niraMtara virAjamAna che. praznakartA : mukta thayA pachI AtmAnI zI avasthA hoya che ? e kyAM jAya che ? zuM kare che ? tene kevA anubhavo thAya che ? AtmaguNo : jJAta, darzata ! AtmA zuM haze ? zabdabrahmathI to badhAMya jANe che ke anaMta guNavALo che. yathArtha AtmajJAna to kyAre kahevAya ? jyAre te guNo pariNAma pAme tyAre. bAkI 'huM hIro chuM' bolya kaMi hIro nA pamAya. AtmajJAna thavA AtmA guNadharmasahita jANe ane te pariNAma pAme to AtmajJAna thAya. dAdAzrI : pahelI ajJAnathI mukti thAya che, tyAra bAda je bAkI rahelI kalamono hisAba pUro thAya. A mana, vacana, kAyAno saMpUrNa nikAla thai jAya eTale e saMpUrNa Atma svarUpa thai gayo. mokSe javA bIjuM kaMI kAraNa joituM nathI. pahelAMnAM je DiscArja karma che e ja ene siddhagatimAM besADI de che. tyAM potAnA AtmasvabhAvamAM ja, jJAtAdraSTA ne paramAnaMdamA ja rahe che. emane AkhuM ya jagata dekhAyA kare ke zuM zuM thai rahyuM che, aMdara gajabanuM sukha varta ! tyAMnuM eka sekaMDanuM sukha ahI paDayuM hoya to AkhA jagatane cha mahinA sudhI e cAle ! ApaNe to e sukhano chAMTo ya joyo nathI. praznakartA : sidhdhazilA zuM che? dAdAzrI : e eka kSetra che. jyAM zeya nathI, saMyogamAtra nathI. je lokAloka svarUpa che, emAM loka ke jyAM badhAM tatvo che ne aloka ke jyAM AtmAnA mukhya be guNa che : jJAna ane darzana. bIjA to pAra vagaranA guNo che ! "anaMta jJAna - anaMta darzana - anaMta zakti - anaMta sukha" ! AtmA pote zuddha ja che, paNa enA je paryAya che te jarA azuddha thayA che. te darekane juduM juduM dhovAnuM che. e potAnuM sukha AMtare che. praznakartA: anaMta jJAna, e AtmAnA guNadharmane dharma kahevAya ke guNa kahevAya?
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 61 dAdAzrI : AtmAnA anaMta guNadharmo che. guNo e paramenanTa che ane dharma TempararI che. 'huM anaMta jJAnavALo chuM' e eno 'paramenanTa' guNa che. 'huM anaMta darzanavALo chuM' e eno 'paramenanTa' guNa che. 'huM anaMta zaktivALo chuM' e eno 'paramenanTa' guNa che. 'huM anaMta sukhadhAma chuM' e eno 'paramenanTa' guNa che. AtmAnA guNa 'paramenanTa' che ane enA dharma vaparAi rahyA che. jJAna 'paramenanTa' che ane jovuM-jANavuM e 'TempararI' che. kAraNa ke avasthA badalAya tema jonAranI avasthA badalAya che. jema sinemAmAM avasthA badalAya che tema jonAranI avasthA paNa badalAya che. jJAna-darzana e to kAyamano guNa che ane jovuM-jANavuM e dharma che. anaMtA jJeyone jANavAmAM pariNamelI anaMtI avasthAomAM 'zuddha cetana' saMpUrNa zuddha che, sarvAMga zuddha che. anaMtA drazyone jovAmAM pariNamelI anaMtI avasthAomAM 'zuddha cetana' saMpUrNa zuddha che, sarvAMga zuddha che. praznakartA : anaMtA jJeyo ne anaMtI avasthAo ne tenAM anaMta jJAna - A to bahu UMcI vastu che. A vAkya kyAMya sAMbhaLyuM nathI. A jarA vizeSatAthI samajAvo. dAdAzrI : A vAkyo to ame kevaLajJAnamAM joine bolIe chIe. 'jJAnI'nA mukhe nIkaLelI vAto saMpUrNa svataMtra hoya, maulika hoya, e kaMithI upADeluM nA hoya. enuM 'velDiMga' ja kaMi ora jAtanuM hoya ! zAstranA zabdo nA hoya !! emanuM eka ja vAkya zAstronA zAstro kare tevuM che. 'anaMtA jJeyone jANavAmAM pariNamelI anaMtI avasthAomAM huM saMpUrNa zuddha chuM, sarvAMga zuddha chuM' ATaluM ja vAkya jo koi pUrepUruM samajI jAya to te saMpUrNa dazA pAmI jAya ! avasthAo avAstavika che ne mULa vastu vAstavika che. ApaNe AptavANI-3 avasthAnA jANanAra chIe, ne pelA loko avasthAmAM te rUpa thai jAya che. paiNyA to kahe 'huM paiNyo' ne rAMDayo to kahe 'huM rAMDayo.' te te avasthArUpa thai jAya. 62 vinAzI vastunuM parivartana thAya che. emAM AtmAnI jJAnazakti parivartana pAme che. kAraNa ke avasthAone 'jonAra' 'jJAna' che. te avasthA badalAya tema jJAna paryAya badalAya che. paryAyonuM niraMtara parivartana thayA ja kare che. chatAM temAM jJAna zuddha ja rahe che. saMpUrNa zuddha rahe che, sarvAMga zuddha rahe che. praznakartA : jJAna kyA svarUpe phare che ? paryAya svarUpe ? dAdAzrI : hA. potAnA paryAyane paNa je jANe che te pote che, zuddhAtmA che. praznakartA : ame saMsAranI parivartana thatI vastuo joi zakIe chIe, paNa potAnI 'paramenansI' joi zakAtI nathI. dAdAzrI : je vastune kAyamane mATe pharatI dekhe te pote 'paramenanTa' che. anaMtajJAna che eTale ja to A anaMta zeyone pahoMcI vaLIe chIe. nahIM to zI rIte pahoMcAya ? eka ja dahADo sAMbhaLyuM hoya ke kAkA-sasarAno chokaro marI gayo. tenI noMdha kaMi copaDe nathI letA. paNa jyAre emane ghera bAra varSe jaie to ya kema caMdulAla che ke gharamAM? ema kaMi kahIe chIe ?! eka phera jANyuM ke marI gayA to e jJAna kevuM hAjara ne hAjara rahe che !! keTalAya jaNa marI jAya che paNa badhAnuM lakSa rahe che ke nathI rahetuM? praznakartA : bilakula rahe che. dAdAzrI : gajabanI zakti che AtmAnI ! vepAra kare, badhuM kare chatAM ya pAchA AtmAmAM rahI zake ! praznakartA : jJAna, darzana je AtmAnA guNo che te kai apekSAe
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 64 AptavANI-3 kahevAya ? dAdAzrI : e to svAbhAvika vastu che. AtmAH guNadharmathI abheda svarUpe ! praznakartA : jJAna bhedavALuM che ke abheda che ? dAdAzrI : bhedavALuM hoya ja nahIM. jJAna, darzana badhuM abheda AtmA rUpe che. jema sonuM che te teno raMga pILo che, te eno guNa che, pachI vajanadAra che e bIjo dharma, kATa nathI caDato e eno dharma eTale. sonAnA A badhA guNadharma che tema AtmAne ya guNadharmo che. sonuM jema enA guNadharmomAM abhedabhAve sonuM ja che tema AtmAnA badhAM ja guNomAM abhedabhAva AtmA ja che, tyAM bheda nathI. praznakartA : jJAna ApaNA vicAramAM Ave che tyAre to enA TukaDe TukaDAM thaI jAya che, abhedasvarUpe rahetuM nathI. jANIe chIe abhedasvarUpe, paNa zabdamAM varNana karavuM hoya to pachI bhedasvarUpe thai jAya che. dAdAzrI : varNana karavuM hoya to bheda dekhAya ja. sonuM pILuM che te bolavuM paDe, paNa eTa e TAima badhA guNadharma nA bolAya. e vajanadAra che e pharI bolavuM paDe. evI rIte 'huM anaMta jJAnavALo chuM' chatAM ya bheda nathI, abheda svarUpe che. vastu eka ja che. e avasthA che, A to avasthAmAM ja pheraphAra thAya che. bAkI eka paramANu vadhyuM nathI ne ghaTayuM nathI ! AtmA : dravya, paryAya ! praznakartA : paryAya eTale zuM? dAdAzrI : zeyamAM zeyAkAra pariNAma te paryAya. AtmAno ekalAno prakAza evo che ke saMpUrNa zeyAkAra thai zake. bIjo koi prakAza evo nathI ke je zeyAkAra thai zake. praznakartA: 'zUnya che tattvathI je, pUrNa che paryAyathI te." eTale zuM? dAdAzrI : dravya, guNa karIne AtmA zUnya che ne paryAya karIne pUrNa che. AtmAne dravya, guNa ane paryAya che ane pudgalane paNa dravya, guNa ane paryAya che. dareka potAnA paryAye karIne pUrNa che ane mULa svabhAve karIne zUnya che. pote svabhAvamAM Ave to zUnya che. zeya pramANe AtmAnA paryAya thai jAya, paNa AtmAnA dravya-guNa zeya pramANe nA thAya. zeya khasI jAya eTale pAchuM paryAya paNa UDIne bIje jAya. eTale Ama paryAyathI pUrNa che. praznakartA : dravya, guNathI zUnya kevI rIte hoI zake ? dAdAzrI : zUnya eTale A jagata zUnya samaje che tevo Ano artha nathI. zunya eTale nirvikAra pada, manane zunya karavA mAge che, paNa mana AtmA jevuM thAya tyAre e zUnya thAya. eTale AtmAnA guNe guNa prApta thai jAya tyAre e zunya thAya. mana ekajhosTa thai jAya eTale zunya thai jAya. paryAya vinAzI hoya ne dravya-guNa avinAzI hoya. dravya-guNa sahacArI hoya. guNa badhA sahacArI che ne paryAya badalAyA kare. siddha bhagavAnane ya dravya, guNa ne paryAya hoya. paNa emanA badhA zuddha paryAyo hoya, eTale khAlI jovAnuM ne jANavAnuM. pariNamelI avasthAmAM AtmA zuddha ! jJAnano svabhAva evo che ke zeyanA AkAre thaI jAya. chatAM pote zuddha ja rahe che. eka zeya kharuM to navuM zeya Ave ne pote pAcho jJAnAkAra thAya, paNa baMne coMTI paDatAM nathI. avasthAnuM jJAna nAzavaMta che, svAbhAvika jJAna avinAzI che. A sUrya che ne A tenAM kiraNo che tema AtmA che ne AtmAnAM kiraNo che,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 65 AptavANI-3 to asala AtmAno anubhava thAya. eka paNa anAtmAnuM paramANu AtmAmAM hoya tyAM sudhI anubhava nA thAya. dravya, guNa, paryAyathI zuddhatva ! vastunI sUkSma avasthAne paryAya kahevAya, sthaLa avasthAne avasthA kahevAya. aMgrejImAM 'phejhIjha' kahe che ne? jo ke e paNa sthaLa ja kahevAya. huM je AtmA samajyo chuM, tene huM vANI dvArA kahuM chuM. teno tame mAtra 'vyu poinTa'no artha samajI zako, bAkI tenuM varNana avarNanIya che. AtmA pote jJAtA-draSTA ne paramAnaMdI che. A joyo che to e pote jJAtA che. zeya-jJAtAno saMbaMdha che. A phUlanI pAMkhaDI ya che ne phUle ya che, paNa pAMkhaDI phUla nathI ne phUla pAMkhaDI nathI evuM che. jovA-jANavAmAM kazI bhUla na thAya enuM nAma jJAtAdraSTA. anaMtA joyone jANavAmAM pariNamelI anaMtI avasthAomAM 'zuddha cetana' saMpUrNa zuddha che, sarvAga zuddha che." joyone jANavAmAM koi jAtanI harakata nathI. AtmAne joyo joDe rAgadveSathI baMdhana che ane vItarAgatAthI chUTA che. bhale deha hoya, mana hoya, vANI hoya, paNa zeyonI mahIM AtmA vItarAgatAthI chuTo che. paryAya anaMta che, emAM gabharAvAnuM zuM ? mAthAmAM karoDa vALa che, paNa eka kAMsako pheravyo ke ThekANe AvI jAya ! AtmA : jJAna kriyA ! praznakartA : tatve karIne AtmA kevo che ? dAdAzrI : AkAza jevo che. praznakartA : AtmAnA paramANu kharAM ke ? dAdAzrI : nA, AkAzamAM zuM dekhAya ? AtmAno to prakAza judI jAtano ne pelA paramANu judI jAtanA che. paramANu to keTalA badhA bhegA thAya tyAre vastu dekhAya. A zarIra mana, vacana, aMtaHkaraNa badhuM paramANunuM baneluM che; jyAre AtmA eka ja vastu che. praznakartA : tatve karIne AtmA prakAzano banelo che ? dAdAzrI : prakAza jevo che eno svabhAva ! praznakartA : ApanuM jJAnanuM vAkya che "dravya, guNa, paryAyathI zuddhacetana saMpUrNa zuddha che, sarvAga zuddha che." to AtmA kyA paryAyothI zuddha che ? jJAna, darzana paryAyathI ? dAdAzrI : jJAna-darzana to enAM guNa kahevAya. kerI joi eTale jJAna che te kerInA AkAranuM thai jAya. jevo zeyano AkAra hoya tevuM ja jJAna thai jAya. jagatanA lokone e jJAna paryAya coMTI paDe ne azuddhi thai jAya. ApaNane e coMTI nA paDe. pAchuM tyAMthI UkhaDIne bIje jAya. jyAM jue tyAM tanmayAkAra nA thAya. praznakartA : ene kerInAM AkAranuM kahyuM to e jJAna-darzanano paryAya thayo ne ? dAdAzrI : nA. jJAna-darzana to guNa che. ane paryAya e jADI bhASAmAM samajAvuM to avasthA kahevAya. paryAyathI, je vastu hoya tenA jJAna ane darzana e kriyAmAM bhagavAnane khoTe ya zuM che ? ajJAnakriyAmAM bhAMjagaDa che. jJAnakriyAmAM to thAka nA hoya. bhagavAna kriyAzIla, paNa jJAnakriyAnA kriyAzIla che. zuddha cetananI sakriyatA che, paNa te potAnI svAbhAvika che, temAM thAka nA hoya. arIsAmAM pratibiMba rUpe dekhAo temAM arIsAne zuM mahenata paDe ? evA bhagavAna che ! AkhuM jagata pratibiMba rUpe dekhAya tevA zeSazAyI bhagavAna che ! zeSazAyI zAthI kahyA ? alyA, pararamaNa karIza to sApa karaDI khAze ! AtmA pote anaMta kALathI vItarAga ja che, kyAreya enA guNadharma badalAyA ja nathI. AtmA-anAtmA 'milcara' svarUpe anAdithI rahyA che, 'kampAunDa' nathI thai gayA. e to 'jJAnI puruSa' baMnene chUTA pADI Ape
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AkAre zeyAkAra thai jAya. drazyakAra hotuM nathI. kAraNa ke darzana sAmAnya hoya te jJAna vizeSa bhAve hoya tethI zeya juduM juduM hoya. 67 praznakartA : 'dravya, guNa, paryAyathI huM saMpUrNa zuddha chuM, sarvAMga zuddha chuM', e zuddhAtmAe karIne ke pratiSThita AtmAe karIne ? dAdAzrI : zuddhAtmAe karIne. praznakartA : siddha bhagavaMtone ke je siddha kSetramAM che, te A kerI jue to temane paryAya utpanna thAya ke nahIM ? dAdAzrI : paryAya vagara to AtmA ja nA hoya ne ! paryAya hoya to ja vastu tattve karIne avinAzI ane paryAye karIne vinAzI hoya. praznakartA : ApaNe je joie chIe ane siddha bhagavaMto je jue che tenAM paryAya judAM haze ? dAdAzrI : e to judAM ja ne ! ApaNe coMTelAne ukhADIe chIe ene siddhone to kaMi ukhADavA karavAnuM nahi. emane to coMTatA ja nathI ne ! ApaNane zraddhAmAM siddhonuM svarUpa che ne vartanamAM A vinAzI svarUpa che. paNa zradhdhAmAM A vinAzI svarUpa gayuM che. praznakartA : 'dravye karIne, tattve karIne saMpUrNa zuddha chuM, sarvAMga zuddha chuM' e jJAna-darzanathI ja ne ? dAdAzrI : dravyathI kharo, jJAna-darzanathI ya kharo ane guNathI ya kharo, badhA ja guNathI. praznakartA : AtmA zuddha thai jAya pachI enA paryAya kharA ? dAdAzrI : paryAya vagara to AtmA ja nA hoya. praznakartA : paryAya thAya to pachI AtmA e badalAi nA jAya ? dAdAzrI : kazuM ja nA badalAya. A lAiTa che te jaDa che. te tene dAkhalA tarIke laie to A lAiTa e dravya kahevAya ane je prakAza AptavANI-3 ApavAnI zakti che e jJAna-darzana kahevAya ane prakAzamAM A badhI vastuo dekhAya te jJeya kahevAya. have lAiTane kazAmAM baMdha karI do to ene kazuM coMTI paDatuM nathI, e cokhkhuM ja rahe. tamArI zraddhAmAM che tevo AtmA thaze. 68 praznakartA : pote potAnA dravyathI paNa zuddha che, e zenAthI? dAdAzrI : e svabhAvathI ja che. dravyathI to badhAM tattvo zuddha che, phakata paryAyathI ja badhuM bagaDayuM che. A paryAya zabda saMsAramAM vaparAya che tema nA vaparAya. paryAya phakata avinAzI vastune, sat vastune ja lAgu thAya che, bIjI koI jagyAe lAgu nA thAya. cetananA paryAya cetana hoya ne acetananA paryAya acetana hoya. dravya, guNa, paryAya jo ekajhekaTanesamAM samajAi jAya to 'kevaLajJAna svarUpa' thai jAya ! praznakartA : acetana paryAya zuM asara kare ? dAdAzrI : 'jJAnI'ne kazI jAtanI asara nA thAya ane ajJAnIne asara kare. praznakartA : ajJAnIne karma baMdhAvaDAve ? dAdAzrI : hA. AtmAnAM dravya, guNa ane paryAya e bahu jhINI vAta che, pahoMce tema nathI. vItarAgonuM vijJAna pAra pamAya tevuM nathI. AtmA : paramAnaMda svarUpI ! jyAM sudhI vyavahAra AtmA che tyAM sudhI mAnasika AnaMda che. AtmA jANyA pachI AtmAno AnaMda prApta thAya. zabdarUpe sAMbhaLelA AtmAthI kAma nA thAya, yathArtha svarUpe hovuM joie. niraMtara AnaMdamAM rahevuM enuM nAma ja mokSa. koi gALo bhAMDe,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 69 AptavANI-3 gajavuM kApe, to ya AnaMda nA jAya enuM nAma mokSa. mokSa koi bIjI vastu nathI. 'jJAnI puruSa'ne niraMtara paramAnaMda ja rahe. AtmAno svabhAva ja paramAnaMda svarUpa che. siddha bhagavaMtono paramAnaMda pAra vagarano hoya. emano eka miniTano AnaMda AkhA jagatanA jIvono eka varSa dahADAno AnaMda bhego kare teTalo thAya. to ya A to sthULa similI ja che. bahArathI kaMi paNa AnaMda Ave che e paugalika AnaMda che. kiMcit mAtra bahArathI AnaMda nA hoya, pudgala paramANu mAtramAMthI nA hoya, sahaja, aprayAsa prApta AnaMda e ja AtmAno AnaMda che. zAstro vAMcIne je AnaMda Ave che e AtmAno AnaMda na hoya. e paugalika AnaMda che. bahu tApamAM thAkelo mANasa bAvaLiyA nIce hAza kare enA jevuM che. je mahenata karI, e mahenatano AnaMda che. AnaMda to sAhajika rahevo joie, nirAkuLa AnaMda hovo joie. lagnamAM ne sinemAmAM AnaMda kharo, paNa e AkuLa-vyAkuLa AnaMda che, e manoraMjana che, AtmaraMjana nathI. nirAkuLa AnaMda utpanna thAya eTale samajavuM AtmA prApta thayo. AnaMda e to AtmAnA sahacArI guNomAMno eka guNa che, anvaya guNa che. AtmA jANyA pachI AtmAno zuddha paryAyika AnaMda utpanna thAya che, te krame krame vadhato vadhato saMpUrNa dazAne pAme che. jema bahAranA badhA ja saMjogomAMthI mukta thai gayA pachI vAMdho nahi, TheTha kevaLajJAna thatAM sudhI amuka bhAga zuddha paryAyamAM nA rahe. kevaLajJAna pachI jyAre badhA ja zuddha paryAyomAM AvI jAya, pachI e mokSe jAya. AnaMda che. AdhAra eTale koi vastu maLe, viSayonI vastu maLe, mAnatAna maLe, lobhano lAbha thAya e badhA kalpita, paugalika AnaMda ! jagata vistRta karAvaDAve enuM nAma AnaMda, ane e ja AtmAno AnaMda. AnaMda to nirupAya AnaMda hovo joie, mukta AnaMda hovo joie. mahIM bharapaTTe AnaMda jIvamAtrane bharelo paDyo ja che, paNa e AtmAno AnaMda Avato baMdha thai gayo che. kaSAya, kaleza, rAgadveSa thAya tenAthI AtmA para AvaraNa Ave ne AnaMda cAlyo jAya. gAyanA ziMgaDA para rAino dANo mUke ne jeTalI vAra Take eTalI ja vAra jo AtmAno AnaMda cAkhe to e pachI jAya nahIM, eka phero draSTimAM besI gayo mATe. sAco AnaMda ekadhAro rahe, bahu tRpti rahe. e AnaMdanuM varNana nA thAya. krodha, mAna, mAyA, lobhanI gerahAjarI te ja AnaMda. saMsArI AnaMda Ave che e mUchano AnaMda che, brAnDI pIdhA jevo. jagate AnaMda joyo ja nathI. je joyuM che te tirobhAvI AnaMda joyo che. AnaMdamAM thAka nA hoya, kaMTALo nA hoya. kaMTALo Ave enuM nAma thAka. praznakartA : bIje badhe karatAM ahIMnI vastu mane judI lAge che. ahIM badhAnAM moDhA upara hAsya, AnaMda judI jAtano che. enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : A tamane parIkSA karatAM AvaDI e bahu moTI vAta che. A parIkSA karavI sahelI nathI. A to 'varlDa'nI ajAyabI che ! AnuM kAraNa ahIM badhAMnI mahIM baLatarA baMdha thai gai che ne AtmAno AnaMda utpanna thayo che. ahIM sAco AnaMda prApta thAya che tenAthI keTalAya avatAranA paDelA ghA rUjhAi jAya che. saMsAranA ghA to rUjhAya ja nahi ne ! eka ghA rUjhAvA mAMDayo tyAM bIjA pAMca paDayA hoya ! AtmAnA AnaMdathI mahIM badhA ja ghA rUjhAi jAya, tenI mukti varte !! praznakartA : evI kai cIja che duniyAmAM ke je AnaMda pamADe ? dAdAzrI : 'jJAnI puruSa'ne jotAM ja AnaMda Ave. praznakartA : sAcA AnaMdane kai rIte anubhavAya ? dAdAzrI : sAco AnaMda bAhya koi rIte anubhavAya nahIM. A laukika AnaMda mATe indriyonI jarUra kharI, paNa sAcA AnaMda mATe indriyonI jarUra nathI. UlaTuM indriyo aMtarAya kare. sAco AnaMda to zAzvata AnaMda che. koi paNa vastuno AdhAra hoya to te paulika
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 71 AptavANI-3 praznakartA : tamane sAMbhaLatA ja amane apAra AnaMda thAya che to Apane keTalo AnaMda che ? dAdAzrI : tamArI mahIM e ja AnaMda bharelo che, mArI mahIM e ja AnaMda bharelo che, badhAmAM e ja AnaMda che, eka ja svarUpa che. jeno jeTalo puruSArtha ane jeTalo 'jJAnI'no rAjIpo, e beno guNAkAra thayo ke cAlyuM. AtmA : anaMta zakti ! pote potAnI saMpUrNa zaktio vyakata thai jAya te paramAtmA. paNa A zaktio AvarAi gayelI che, nahIM to pote ja paramAtmA che. dareka jIvamAtramAM, gadheDAM, kUtarAM, gulAbanA choDamAM ya AtmAnI anaMta zaktio che, paNa te AvarAyelI che tethI phaLa nA Ape. jeTalI pragaTa thai hoya eTaluM ja phaLa Ape. 'igoijhama' ane mamatA badhI jAya to e zakti vyakta thAya. pudgala pratyenI jeTalI saspRhatA hatI ane AtmA pratye niHspRhatA hatI, te have pudgala pratye niHspRhatA jeTalA pramANamAM Avaze teTalA pramANamAM AtmA upara saspRhatA Avaze. pudgalanI, AtmAnI badhI ja zaktio ekamAtra pragaTa paramAtmAmAM ja lagADavA jevI che. manuSyamAM pUrNa paramAtma zakti che, je vAparatAM AvaDavI joie. 'jJAnI puruSa' badhI ja zaktio ApavA taiyAra che, zakti tamArI mahIM ja paDI che. paNa tamane tALuM ughADIne levAno hakaka nathI. jJAnIpuruSa ughADI Ape tyAre e nIkaLe. A hindustAnano eka ja mANasa AkhA varlDanuM kalyANa karI zake eTalI badhI zaktio che, paNa A zaktio atyAre UMdhe raste vahI rahI che tethI 'seboTeja' thai rahyuM che. AnA 'kaMTrolara' joie. 'jJAnI puruSa' ane sapuruSo ane saMtapuruSo AnA nimitta hoya che. bhagavAna pAse kai zakti mAgavI ? A tophAna cAlyuM che temAM jJAnazakti ane sthiratAzakti Apo ema mAgavuM. pudgala zakti nA mAgavI, jJAnazakti mAgavI. mahIM anaMta zakti che. anaMtasiddhi che, paNa avyaktarUpe rahelI che. mahIM rUpALI, raLiyAmaNI zakitao che ! gajabanI zaktio che te mukIne bahArathI kadarUpI zaktio vecAtI lAvyA. svabhAvakRta zaktio kevI suMdara che ! ane A vikata zaktio bahArathI vecAtI lAvyA ! mahIM draSTi ja paDI nathI. AtmA prApta thAya eTale e zaktio vyakata thavA mAMDe. Atmazaktione to AtmavIrya kahevAya. AtmavIrya ochuM hoya to tenAmAM nabaLAi utpanna thAya; krodha, mAna, mAyA, lobha utpanna thAya. ahaMkArane laine AtmavIrya tUTI jAya, te jema jema ahaMkAra ogaLe tema tema AtmavIrya utpanna thatuM jAya. jyAre jyAre AtmavIrya ghaTatuM lAge tyAre pAMca-pacIsa vakhata moTethI bolavuM ke "huM anaMta zaktivALo chuM' eTale zakti utpanna thAya. praznakartA: 'huM anaMta zaktivALo chuM" e bolIe chIe, paNa siddha bhagavAno mATe e zakti kai ? dAdAzrI : A to vANI che tyAM sudhI 'huM anaMta zaktivALo chuM" e bolavAnI jarUra che ane mokSe jatAM vighno anaMta prakAranA che tethI tenI sAme ApaNe anaMta zaktivALA chIe, pachI kazuM rahetuM nathI. vANI ne vipno che tyAM sudhI ja bolavAnI jarUra che. praznakartA : AtmA mokSe gayA pachI enI jJAtAdraSTA sivAya kaI zakti ? dAdAzrI : bIjI ghaNI zaktio che. potAnI zaktithI e A badhuM oLaMgIne jAya pachI mokSe gayA pachI e badhI zaktiono 'sToka' rahe. Aje ya e badhI zaktio che, paNa jeTalI vaparAya eTalI kharI. praznakartA : mokSe gayA pachI e zaktio bIjAne kAma nA lAge ne ?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 dAdAzrI : pachI zemAM vAparavAnI ? ane tyAM zuM kAma che vAparIne ? potAne bIjI harakata nA Ave tevI 'sephasAiDa' rahe. praznakartA : A AtmAnI anaMta zaktio che te dehanA AdhAre ? dAdAzrI : dehane laine to nAzavaMta zaktio hAjara thAya. praznakartA : mokSamAM ya anaMta zaktio che ? dAdAzrI : hA. badhI ja zaktio kharI, paNa tyAM vAparavAnI nahIM. mokSe jatAM anaMta aMtarAyo che, tethI mokSe javA mATe sAmI anaMta zakti che. praznakartA : AtmAnI anaMta zaktio kai rIte vaparAya che ? jJAtAdraSTA rahevAmAM ja ? dAdAzrI : jJAtAdraSTApaNuM e mULa vastu che. e AvI jAya to badhI zaktio utpanna thai jAya. emAM 'ApaNe' 'joinTa' karI daie to pelI zaktio 'oTomeTikalI' prApta thai jAya. AtmAnI anaMta zaktio che, e UMdhI vaparAya to Ame ya karI nAkhe ne sIdhI vaparAya to pAra vagarano AnaMda utpanna thAya. UMdhI vaparAi tenAthI to A badhuM jagata UbhuM thai gayuM che ! siddha bhagavAnone to niraMtara jJAtAdraSTA ne paramAnaMda, emAM ja niraMtara rahevAnuM. gajabanuM sukha temane varyA kare ! praznakartA eTale eno artha zuM ema thayo ke A anaMta zaktio che te pote potAnA svabhAvamAM rahevA mATe ja vAparavAnI che, mokSe jatAM jatAM ? praznakartA : Atma zaktio kyAre pragaTa thAya ? dAdAzrI : pote anaMta zaktivALo ja che ! AtmA thaine 'huM anaMta zaktivALo chuM' bole eTale e zakti pragaTa thatI jAya. 'jJAnIpuruSa' rastA dekhADe te raste chUTI javuM, nahIM to chuTAya evuM nathI. mATe kahe te raste cAlI chUTI javuM. koi gAtuM hoya tenI mazkarI karo, tenA para cIDhiyA khAva ke bIjuM karo to te virAdhanA karI kahevAya. virAdhanAnuM phaLa bhayaMkara Ave. ane ArAdhanA karo ke 'bahu sarasa, bahu sarasa' to te tamane AvaDI jAya. AtmAnI keTalI badhI zakti che ? jamInanuM pUche to tarata javAba Ape ke ATalA vIghA che, AkAra pUche to Avo che kahe, sAmA bhAi AvatA jue ke tarata kahe kAkA sasarA AvyA ! game tyAre game te pUche to ya keTalI bAjunuM lakSa 'eTa-e-TAima' rAkhe che ! AtmAnI caitanyazakti zenAthI AvarAya che ? A joie che ne te joie che, lokone joituM hatuM te temanuM joine ApaNe ya zIkhyA e jJAna. AnA vagara cAle nahIM. methInI bhAjI vagara nA cAle ema karatA karatA phasAmaNa thai gai ! anaMta zaktivALo che, tenI para patharA nAkha nAkha karyA ! AtmA : agurU - ladhu svabhAva ! dAdAzrI : A avaLI zaktithI saMsAra Ubho thai gayo che. have savaLI zakti eTalI badhI che ke je badhAM ja vipno toDI Ape. tethI ja to ApaNe peluM vAkya bolAvIe chIe : "mokSe jatAM vino aneka prakAranA hovAthI tenI sAme huM anaMta zaktivALo chuM'. jJAtAdraSTA rahevAthI tamAma vidgono nAza thai jAya. AtmA agurU-laghu svabhAvano che. agurU-laghu eTale agurU alaghu ! AtmA gurU nathI, laghu nathI, jADo nathI, pAtaLo nathI, UMco nathI, nIco nathI, agurU-laghu svabhAvano AtmA che. bIjuM badhuM gurU-laghu svabhAvanuM che. krodha, mAna ,mAyA, lobha, rAga, dveSa e badhAM gurU-laghu svabhAvanAM che. krodha Ave tyAre zarUAtamAM thoDo hoya, pachI vadhato vadhato Toce jAya ne tyAMthI pAcho UtaravA mAMDe te khalAsa thAya tema khabara paDe; jyAre AtmAmAM caDha-utara hoya ja nahIM. A rAgadveSa paNa gurU-laghu svabhAvanA che. AtmAne ne rAgadveSane, e bene sADhu-sahiyAruM ya
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 76 AptavANI-3 nathI. A to Aropita bhAva che ke AtmAne rAga thAya che, dveSa thAya che. e vyavahAranA bhAvo che. kharI rIte rAgadveSa e paugalika AkarSaNa ne vikarSaNa che khAlI. rAga e AkarSaNa ne dveSa e vikarSaNa che. pudgalamAM utpanna thatA guNo ! jema A sUryanArAyaNanI hAjarIthI Arasano patharo bapore garama thai jAya, temAM Arasano patharo kaMI garama svabhAvano nathI, e to mULa ThaMDA svabhAvano ja che. e to sUryanArAyaNanA prabhAvathI garama thAya che. AtmAne TaMkotkIrNa svabhAvavALo kahe che, te agurU-laghu svabhAvane laine che. - je prema agurU-laghu svarUpa che e ja paramAtma prema che. paramAtmA agurU-laghu prema svarUpa che. je prema vadhe nahIM, ghaTe nahIM te paramAtma prema che. je ghaDIkamAM caDhe ne ghaDIkamAM Utare e prema nathI, paNa Asakti che. AtmA : arUpI ! praznakartA : agurU-laghu svabhAva badhAM dravyamAM sAmAnya che? dAdAzrI : dareka dravyamAM agurU-laghu svabhAva e sAmAnya guNa che. paNa prakRti, je vikRta svabhAva che te gurU-laghu svabhAvavALI hoya. jagatamAM je zuddha paramANu che te arU-laghu svabhAvanAM che. mANasa jyAre bhAva kare tyAre paramANu kheMcAya che tyAre prayogasA kahevAya che. e pachI mizrasA thAya. mizrasA phaLa ApIne jAya, pachI pAchA vizrasA eTale zuddha paramANu thai jAya. mizrA ane prayogasA e gurU-laghu svabhAvanAM che. ane vizrasA paramANu agurU-laghu svabhAvanAM che. praznakartA : agurU-laghu svabhAva eTale hAni-vRddhi karAve ? dAdAzrI : nA, agurU-laghu svabhAva eTale bahAra hAni thAya, vRddhi thAya, paNa "pote' agurU-laghu svabhAvamAM AvI jAya. dareka zuddha tattvamAM aMgurU-laghu svabhAva sAmAnya che. praznakartA : AtmAno agurU-laghu svabhAva eTale koi pradezane bahAra nA javA de ne ? dAdAzrI : hA, enA pradezanI bahAra nA javA de, eTale sthiratA choDe nahIM. krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa e AtmAnA anvaya guNa nathI, vyatireka guNa che. anvaya guNa eTale sahacArI guNa, kAyama sAthe rahenArA guNo. rAgadveSa anvaya guNa hota to siddha bhagavaMtone paNa rAgadveSa nA choDe. paNa A to vyatireka guNa eTale AtmAnI hAjarIthI AtmA arUpI che, teNe bahurUpInuM rUpa lIdhuM che. bahAra bahurUpI cAle che tene pote jANe ke ApaNe pote bahurUpI nathI, paNa bahurUpInuM rUpa lIdhuM che. loko hase to pote ya hase, eTale potAnAM svarUpane ja jANe. AtmA arUpI che. eTale bhagavAne zuM kahyuM ke arUpI karIne AtmAne bhajavA jaiza to bIjAM pudgala sivAyanAM tattvo paNa arUpI che emAM tuM phasAi jaiza. mATe 'jJAnI puruSa' pAsethI Atmatattva jANaje to mULa AtmA maLaze. AtmA arUpI ekalo ja nathI, enA bIjA badhA anaMta guNo che. mATe eka guNa pakaDI rahIza to ThekANuM nahIM paDe. praznakartA : AtmA arUpI che ane karma rUpI che. to arUpI ne rUpI kevI rIte lAgyA? dAdAzrI : A karma lAgyAM, te bhrAMtithI lAge che ke "mane vaLagyuM." paNa evuM nathI. gharamAM caMdulAla zeTha ekalA hoya ne rAtre sUtA hoya, ne be vAge rasoDAmAM kaMika khakhaDe to AkhI rAta bhUta che karIne phaphaDyA kare. savAre ApaNe jaIe ne bAraNuM kholIe to mahIM moTo uMdaraDo khakhaDAvato hoya ! tArI aNasamajaNathI ja vaLagyuM che. AtmA : TaMkotkIrNa svabhAva praznakartA : TaMkotkIrNa che ema Apa kaho cho, to TaMkotkIrNa eTale zuM ?
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 zuddha cetana TaMkotkIrNa svabhAvavALuM che. para-pudgalamAM rahevA chatAM zuddhacetana TUMkotkIrNa svabhAvathI kyAre ya paNa tanmayAkAra thayuM nathI ekatvabhAvane pAmyuM nathI, sarvathA juduM ja rahyuM che. phakta bhrAMtithI tanmayAkAra bhAse che. koi paNa vastumAM zuddhacetana bheLaseLa thAya evuM nathI. sthULatamathI sUkSmatama sudhInA tamAma paugalika paryAyonuM zuddhacetana jJAtAdraSTA mAtra che, TaMkotkIrNa che, kevaLajJAna svarUpa che. AtmA : avyAbAdha svarUpa ! dAdAzrI : TaMkotkIrNa e 'sAyanTiphika' zabda che. lokabhASAno zabda nathI, RSabhadeva bhagavAnano kahelo zabda che. paMDitothI samajAya evo nathI. chatAM huM TUMkamAM dhULa bhASAmAM samajAvuM chuM. A pudgala ane AtmAne game teTaluM valova valova karIe to ya te koi dahADo bheguM, ekAkAra-eTale ke "kampAunDa thai jatuM nathI. "milcara' rUpe ja trikALa rahe che. "kampAunDa' thai jAya to AtmAnA mULa guNadharma badalAi jAya, paNa 'milcara'mAM nA badalAya. tela ne pANI game teTaluM 'mikSa' karavA jAya to ya ekAkAra nA thai jAya. mULa vastu rUpe AtmA ane pudgala ekAkAra nA thAya. eTale AtmA e vastu rUpe che ane avinAzI che, ane AtmA sivAyanI bIjI vastuo paNa che ke je avinAzI che. te badhI bhegI thai che, paNa ekAkAra nathI thai. ekAkAra thai paNa nA zake. kAraNa ke dareka mULa tattvo TaMkotkIrNa svabhAvanA che. eka dravya bIjA dravyanuM kaMI karI zake nahIM, e TaMkotkIrNa svabhAvane lIdhe che. A pudgala tattvano svabhAva evo judI ja jAtano che ke je A badhuM UbhuM karI de che ! tyAM mati pahoMce tema nathI. AtmAnI mAtra 'bilIpha' badalAya che. AmAM 'kalpa'nA vikalpa thayA tethI A deha ne saMsAra Ubho thaI jAya che. chatAM ya AmAM AtmA pote svabhAvapariNAmI ja rahe che, kyAre ya svabhAva cUkato nathI. TaMkotkIrNa zabda to bahu bhAre che, koinuM gajuM nathI eno saMpUrNa artha karavAno. artha kare, paNa sahunI bhASAmAM kare. 'jJAnI puruSa' chellI bhASAmAM samajAve, paNa chellI bhASAmAM zabdo nA nIkaLe. kAraNa ke mULa vastue pahoMcavA zabdo nathI hotA. ame je bolIe e saMjJAsUcaka zabdo che, bAkI mULa vastu to zabdAtIta che. AtmA zabda mUkyo che te paNa saMjJAsucaka che. bAkI AtmA vastu ja evI che ke jenuM nAma nA hoya, rUpa nA hoya. TaMkotkIrNa e paramArtha bhASAno zabda che ne svAnubhava tenuM pramANa 'huM zuddhAtmA chuM' e lakSamAM beThuM, tyArathI anubhavazreNIo zarU thai jAya. jIvaDuM paga nIce vaTAi gayuM to "ene' zaMkA paDe, niHzaMkatA nA rahI zake. mATe tyAM sudhI 'caMdulAla' pAse 'tamAre pratikramaNa karAvavuM paDe ke caMdulAla, tame jIvaDuM vATayuM mATe pratikramaNa karo. ema karatAM karatAM sUkSma bhAvanI anubhavazreNI prApta thaze ane potAnuM svarUpa avyAbAdha svarUpa che ema lAgaze, dekhAze ne anubhavamAM Avaze. tyAra pachI zaMkA nahIM paDe. tyAM sudhI to ja5 AtmA, tapa AtmA, tyAga AtmA, satya AtmAmAM hoya che, e zuddhAtmAmAM nathI. e zreNI nA kahevAya. eTale e mANasa mokSe jaze ke kai bAju jaze e kahevAya nahIM. zuddhAtmAnuM lakSa beThA pachI zreNI maMDAya. tyAra pachI potAnuM svarUpa avyAbAdha che, sUkSma che, amUrta che e anubhavamAM AvatuM jAya. praznakartA : avyAbAdha eTale zuM ? dAdAzrI : avyAbAdhano artha e thAya ke mAruM svarUpa evuM che ke koi jIvane kiMcit mAtra kyAre ya paNa duHkha na karI zake ane sAmAnuM svarUpa paNa evuM che ke ene duHkha kyAre ya paNa nA thAya; evI ja rIte ApaNane paNa sAmo du:kha nA daI zake e anubhava thai jAya. sAmAne eno anubhava nathI, paNa mane to anubhava thai gayo pachI mArAthI duHkha thaze evI zaMkA nA rahe. jyAM sudhI sAmAne mArAthI duHkha thAya che evI zaMkA saheja paNa thAya to tenuM pratikramaNa karavAnuM, e zaMkAnuM nivAraNa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 prakAza kare. chellA avatAra pachI deha nA rahe tyAre AkhA lokane prakAza karavAnuM. ane "ApaNe" to tenuM te ja svarUpa che; avyAbAdha ! "jJAnI puruSa je gAdI para besADayA te gAdI para beThA beThA kAma karyA karavAnuM !! praznakartA : A pIDA kone thAya che ? AtmAne ? dAdAzrI : AtmAne kyAre ya pIDA aDI ja nathI. ane jo pIDA aDe, eno sparza thAya to e pIDA sukhamaya thaI jAya. AtmA anaMta sukhanuM dhAma che. mAnelA AtmAne pIDA thAya che, mULa AtmAne kazuM ja thatuM nathI. mULa AtmA to avyAbAdha svarUpa che ! jarA ya bAdhA-pIDA vagarano che !! A dehane charI mAre, kApe to bAdhA-pIDA UbhI thAya, paNa AtmAne kazuM ja nA thAya. praznakartA : siddha kSetramAM bhAjana pramANe AtmA hoya che? dAdAzrI : e chellA dehanA bhAjana pramANe hoya. chello deha je AkArano hoya tenAthI thoDoka ja ocho hoya. praznakartA : to AtmAno AkAra che ke nirAkAra che ? dAdAzrI : nirAkAra che, chatAM sAkArI che. koi mANasathI ema nA kahevAya ke sAkArI ja che. nirAkAra to kharuM ja, paNa sAkAra enA judA judA svabhAvanuM che. praznakartA : jagatamAM badhuM sAkArI che. loko nirAkArI kahe che e kevI rIte ? dAdAzrI : nirAkAra e vastu judI che. ApaNa loko nirAkArane 'vekayuma' svarUpa samaje che. paNa A AkAza jevuM che. AkAza nirAkArI AtmA : avyaya ! AtmA avyaya che. mana, vacana, kAyAno niraMtara vyaya thai rahyo che. vyaya be prakAranAM : eka apavyaya ane bIjo savyaya. bAkI, AtmA to avyaya che. anaMta kALathI bhaTake che; kUtarAmAM, gadheDAmAM gayo, paNa ATalo ya AtmAno vyaya nathI thayo. AtmA : tiraMjana, nirAkAra ! praznakartA : AtmAne niraMjana nirAkAra kema kahyo che ? dAdAzrI : niraMjana eTale ene karma lAgI zakatAM nathI. nirAkAra eTale enI kalpanA karI zakAya evuM nathI. bAkI ene AkAra che, paNa te svAbhAvika AkAra che, loka samaje evo AkAra nathI. loka to kalpanAmAM paDe ke AtmA gAya jevo ke ghoDA jevo che, evo te nathI. AtmAno svAbhAvika AkAra che, kalpita nathI. AtmA nirAkAra hovA chatAM dehAkAre che. je bhAga para dehanuM AvaraNa che, te bhAgamAM AtmA che, teno tevo AkAra che. praznakartA : saMto kahe che ke paramAtmA nirAkAra che. te pAchA kahe che ke rAma-kaNa thayA te bhagavAna che. dehavALA nirAkAra che ema kahe che tethI ame gUMcAie chIe. dAdAzrI : je nirAkAra che e to paramAtmA che. paNa nirAkArane bhajavA kevI rIte ? e to jenI mahIM paramAtmA pragaTa thayA hoya temane bhajavAthI paramAtmA prApta thAya. bhagavAna e vizeSaNa che ane paramAtmA e vizeSaNa nathI. paramAtmAnuM, nirAkAranuM dhyAna levAya nahIM. paNa dehadhArI paramAtmA hoya temanAM darzana karAya, nididhyAsana thAya. AtmA : amUrta ! AtmA bhAjananA pramANamAM saMkoca-vikAsa kare che, bhAjana pramANe AtmA amUrta che ane mUrtinI mahIM rahelo che. je mUrti che e "rIleTiva' che ane mahIM amUrta che te 'riyala' che. je mUrtimAM amUrta
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 pragaTa thai gayA che te mUrtAmUrta bhagavAna kahevAya. 'jJAnI puruSa' pragaTa bhagavAna kahevAya, tyAM ApaNuM AtyaMtika kalyANa thAya. AtmA : pama jyoti svarUpa ! praznakartA : AtmAnuM svarUpa kaMi nathI ? dAdAzrI : AtmAnuM jJAna svarUpa-darzana svarUpa che. praznakartA : jyotisvarUpa kahe che te zuM che ? dAdAzrI : A sAmAnya rIte jyotisvarUpa manAya che tevuM te nathI. ApaNe tyAM 'ilekiTraka'nAM tejane teja kahe che, evuM teja A na hoya. AtmA parama jyotisvarUpa che, sva-para prakAzaka che. jyotisvarUpa eTale AtmAnuM jJAna ane darzana e be bhegAM thAya tene kahyuM. jyoti svarUpa eTale e ja prakAzaka che tene kahyuM. 'inara-AuTara' badhI ja vastuone jANe; vastune vasturUpe jANe ne avasthAne avasthI rUpe jANe. jeTaluM jANyuM eTaluM sukha utpanna thAya. praznakartA : enuM bhAna thavuM joie ne ? dAdAzrI : bhAna thayA vagara to lakSa ja nA bese ne ! praznakartA : mana, buddhi, citta ne ahaMkAra e badhuM para che ? dAdAzrI : zuddhAtmA sivAya badhuM ya para che, sva na hoya. praznakartA : dehanAM zeyo kayAM kayAM che ? dAdAzrI : badhAM bahu jAtanAM che. mahIM aMta:karaNamAM jAtajAtanA vicAro Ave te zeyo, pAra vagaranI gAMTho phUTe te badhI ja joi zakAya. kaSAyo thAya, atikramaNa thAya, e badhAM zeya che. AvaraNa khasI jAya to AkhuMya brahmAMDa prakAzamAna kare tevuM che. AtmA 'iTaselpha' 'sAyansa' che. vijJAnaghana che. keTalAMka kahe che ke mane jyoti dekhAya che, prakAza dekhAya che. paNa e ajavALuM jyoti svarUpa na hoya. e jyotine je jue che te jonAro AtmA che. tane je dekhAya che e to drazya che. draSTAne khoLI kADha. AtmA : sUkSmatama jyotirliMga ! AtmA : sva-para prakAzaka !. praznakartA : A jyotirliMga zuM che ? dAdAzrI : AtmA jyotisvarUpa che. e dehaliMga svarUpa nathI, strIliMga svarUpa nathI ke puruSaliMga svarUpe ya nathI. A sthaLa jyotirliMga kahevA mAge che enAthI to lAkho mAila AgaLa sUkSma jyotirliMga che ane enI AgaLa sUkSmatara ne chelle sUkSmatama jayotirliMga che e AtmA praznakartA : AtmA sva-para prakAzaka che to te svaprakAzaka ne paraprakAzaka kevI rIte ? dAdAzrI : pudgalanAM joyo che e AkhA brahmAMDanAM zeyo che. e sarva joyone prakAza karanAro AtmA che. pote jJAtA che, draSTA che ane joyo ane drazyone prakAzita karI zake ane pote potAne prakAzI zake che. bIjAM tattvone jANe ane pote jJAtA ne drA rahe. praznakartA : to AtmA svaprakAzaka kevI rIte ? dAdAzrI : potAnA badhA ja guNone jANe, potAnI anaMta zaktine jANe mATe svaprakAzaka che. - jyotisvarUpane loko A lAiTanuM phokasa samajI beThA. A prakAza dekhAya che temAMno ekeya AtmaprakAza nathI. AtmA : prakAza svarU5 A vAMdarAnI khADI AgaLathI pasAra thaie tyAre gaMdhAya, paNa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 83 e gaMdha prakAzane ochI aDe che ? prakAza to prakAza svarUpe ja rahe che. AtmAne sugaMdhe ya aDatI nathI ne durgadhe ya aDatI nathI. gaMdha e to pudgalano guNa che, tene te sparze che. AtmA : sarvavyApaka ! sthitine paramAtmA kahevAya. praznakartA : eTale AtmAmAMthI ja paramAtmA thAya ema ? dAdAzrI : AtmA ja paramAtmA che, phakata ene bhAna thavuM joie. 'huM paramAtmA chuM' evuM tamane eka miniTa paNa bhAna thai jAya to 'tame 'paramAtmA' thavA mAMDo. AtmA : svabhAvato kartA ! praznakartA : AtmA to sarvavyApaka che ne ? dAdAzrI : prameya pramANe pramAtA ! prameya eTale bhAjana. ghaDAmAM lAiTa mUko to AkhI rUmamAM phelAya, ane rUmanI bahAra mUkIe to ethI ya vadhAre lAiTa phelAya. AtmA jJAnabhAve dehathI chUTo thAya tyAre te sarvavyApaka AkhA brahmAMDamAM vyApe, ane ajJAnabhAve prakAze to amuka ja bhAga prakAze. AtmA : eka svabhAvI ! A 'jJAnI puruSa' jJAnamAM zuM joyuM? evuM te zuM joyuM ke AtmAne akartA kahyo? to kartA koNa ? A jagata kevI rIte cAle che, A kriyAo kai rIte thAya che e jJAnamAM joyuM tyArathI sacoTa thai gayuM. saMsArano kartA AtmA nathI, AtmA to enA jJAnano kartA che, svAbhAvika ane vibhAvika jJAnano kartA che. e to prakAzano ja kartA che, enI bahAra koI dahADo gayo nathI. kriyAno kartA e AtmA nathI. pote jJAnakriyA ne darzanakriyAno ja kartA che, bIje kyAM ya enuM sakriyapaNuM nathI. mAtra AtmAnI hAjarIthI, bIjAM badhAM tattvonI sakriyatA utpanna thaI jAya che. AtmA : caitanyaghata svarUpa ! praznakartA : AtmA to badhAMno eka ja che ke judo judo ? dAdAzrI : rAmacaMdrajI mokSe gayA tyAM emano AtmA to kharo ke nahIM ? praznakartA : kharo. ahIM mUkIne to nA jAya. dAdAzrI : haM.... have rAmacaMdrajI mokSanuM sukha bhogave che ane ahIM keTalAMya pAra vagaranI vedanA bhogave che. AtmA eka hoya to to ekane sukha thAya to badhAMne sukha thAya, eka mokSe jAya to badhAM ja mokSe jAya. eTale AtmA eka nathI, paNa eka svabhAvano che. jema A so TacanI lakhelI sonAnI lagaDIo lAkha hoya te gaNatarI karavI hoya to lAkha thAya, paNa chevaTe e zuM kahevAya ? praznakartA : sonuM. dAdAzrI : evI rIte A AtmAnI gaNatarI karavI hoya to judA judA gaNAya. paNa chevaTe A cetana e ja bhagavAna che. deha vagaranI praznakartA : AtmA caitanyaghana svarUpa che ema kahIe chIe, pachI bIjI vakhate ema kahIe chIe ke AkAza jevo sUkSma che. to e beno meLa kevI rIte khAya ? dAdAzrI : AkAza tattva dareka jagyAe raheluM che. A zarIramAM ne hIrAmAM ya AkAza tattva che, paNa hIrAmAM sauthI ochuM che tethI te jaladI bhAge nahIM. jema AkAza tattva ochuM tema vastu vadhAre kaThaNa. AtmA AkAza jevo che eTale AkhA zarIramAM AkAzanI peTha badhe ja rahI zake. pAchuM AkAza jevo sUkSma che, eTale AMkhe dekhAya nahIM, paNa anubhavamAM Ave. praznakartA : AtmAmAM AkAza hoya ke nahIM ?
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 dAdAzrI : nA, AtmAmAM AkAza nA hoya. AkAza jevo eTale badhe prasarI jAya evo che. caitanyano artha zuM ? jJAna, darzana bheguM karIe to caitanya kahevAya. bIjI koi vastumAM caitanya nathI, mAtra AtmAmAM ja anaMta jJAna, anaMta darzana che, tethI tene caitanyaghana kahyo. AtmA : anaMta pradezo ! AtmAnA anaMta pradezo che ne eka eka pradeze anaMta anaMta jJAyaka zakti che. paNa zeyane jJAyaka mAne che tethI AtmAnA pradezo para karmakalaMka lAge che, tenAthI potAnI anaMta zakti AvarAya che. A ghaDAnI aMdara lAiTa hoya ane tenuM moTuM baMdha karyuM hoya to lAiTa nA Ave. pIpaLAnA jhADanI chAla para lAkha vaLage ne chAla dekhAya nahIM tenA jevuM che. A ekendriya jIvane eka indriya jeTaluM kANuM paDe teTalo teno prakAza bahAra paDe. be indriyane be indriya jeTaluM, traNane traNa ne cArane cAra jeTalo prakAza bahAra paDe. pAMca indriya ane temAM ya manuSyanuM chellAmAM chelluM 'DevalapamenTa', tyAM badhA ja pradezo khullA thai zake tema che. jIva mAtrane nAbhinA 'senTara' AgaLa AtmAnA ATha pradezo khullA ja hoya, jene laine A jagata-vyavahAra oLakhANa-pichANa thAya che. AnAthI dareka jIvane guMcavaNa nathI paDatI. A ATha pradezo AvarAya to koi koine oLakhI ya nA zake ne ghera pAcho ya nA Ave. paNa juone, A vyavasthitanI goThavaNI kevI suMdara che ! AvaraNonI paNa 'limiTa' rAkhI che ne ? manuSyamAM ya vakIlane kANuM paDayuM hoya tenA AdhAre tenuM e lAinanuM darzana khulluM thai jAya. 'kemisTa'ne e dizAnuM kANuM khulluM paDayuM hoya. nAnI kIDIne ya khulluM thayuM hoya. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ema AvaraNothI AtmAnuM 'lAiTa' rokAyeluM hoya. 'jJAnIpuruSa'nA to badhAM ja AvaraNa tUTI gayAM hoya tethI bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna thayA che ! saMpUrNa nirAvaraNIya thai jAya to pote ja paramAtmA che. siddhone dareke dareka pradeza khullA hoya. pradeza pradeza potAnuM anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta sukha hoya ! paNa kyAM gayuM e sukha ? 'svarUpajJAna' maLyA pachI jema jema Atma-pradezo nirAvaraNa thatA jAya tema tema AnaMda vadhato jAya. eka AtmAmAM anaMtI zakti che. anaMtA jIvo che, dareka jIva judI judI prakRtinA che. darekanAmAM judI judI zakti nIkaLI che, eTalI zakti eka AtmAmAM che. jenAmAM je pragaTa thai e zaktithI enA roTalA raLI khAya che. AtmA anaMta pradezAtmaka che. AtmA eka ja che, enA bhAga judA judA ne evuM kazuM che nahIM. paNa e anaMta pradezavALo che. eTale eka eka pradeze eka eka paramANu coMTelu che. jema ApaNe magaphaLI upara khAMDa caDhAvIne sAkariyA halAvI halAvIne banAvIe chIe ne ? tevI rIte A prakRti rAtadahADo hAlyA ja kare che. te AmAM ya jene khAMDa caDhI gai te badhuM AvarAyuM ne jeTaluM bAkI rahI gayuM tenuM teTaluM rahI gayuM. badhuM niyamasara cAlyA ja kare che. jayAMthI jyAMthI AvaraNa tUTayuM hoya, tyAMthI tyAMthI enI zakti pragaTa thAya. koine vANInuM AvaraNa tUTayuM hoya, buddhinuM tUTayuM hoya to te vakIlAta ja karyA kare. have vakIlane kahyuM hoya ke sAheba ATaluM khetara jarA kheDI Alone, to te nA pADe. kAraNa ke enuM e AvaraNa khUleluM nA hoya. paNa A badhuM niyamasara hoya che. koi dahADo evuM nathI banatuM ke badhAne ja suthArI kAmanuM AvaraNa tUTI jAya to te badhAM suthAra ja thai jAya, ane to zI dazA thAya ? zilpIkAmanuM AvaraNa badhAMne tUTI jAya ne badhAM ja zilpI thai jAya, to kone tyAM zilpI kAma kare pachI ? badhAM ja 'voriyarsa' thai jAya to ? eTale A 'vyavasthita'nA pramANathI badhuM 'vyavasthita' rIte pAkyA ja kare. DaoNkaTaro, vakIlo, badhA ja thAya eTale sahu koinuM cAle. nahIM to badhA ja puruSo thai jAya to zuM thAya ? strIo kyAMthI lAve ? paiNe koNa ? pudgala paramANu te eka paNa pradeze "mAruM" mAnyAmAM nA Ave tyAre potAnuM saMpUrNa sukha vartAya.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 88 AptavANI-3 AkhA brahmAMDane prakAzavAnI AtmAmAM zakti che. pote potAnI AkhA brahmAMDane prakAzavAnI je sva saMvedanazakti che tene kevaLajJAna kahevAya che. sudhI AtmAnuM aspaSTa vedana che tyAM sudhI duHkhane vede, eTale ke du:khatI dADhanA jJAtA-draSTA rahevAnA prayatnamAM hoya; jyAre "jJAnI puruSa' ke jemane AtmAnuM spaSTa vedana hoya te duHkhane vede nahIM, paNa jANe mAtra. 'svarUpa jJAna'vALAne dADha du:khatI hoya to te du:kha bhogave nahIM, paNa eno emane bojo lAgyA kare, potAnuM sukha aMtarAya; jyAre amane to amAruM sukha aMtarAya nahIM, AvyA ja kare. loko jANe ke A 'dAdAne azAtA vedanIya che, paNa amane vedanIya asara nA hoya ! vyavahAramAM vadanIya gaNAya. praznakartA : potAnA guNadharma, anaMta jJAna-anaMta darzana tenuM dhyAna kare to te prApta thAya ? dAdAzrI : thAya, avazya thAya. AtmAnA guNo jeTalA jANyA teTalAnuM dhyAna kare to teTalA AtmAnA pradeza khullA thatA jAya, tema tema jJAna prakAze ne tema tema AnaMda vadhato jAya. mahAvIrane traNa vastunuM jJAna hatuM : (1) eka paramANune joI zakatA hatA. (2) eka samayane joi zakatA hatA. (3) eka pradezane joi zakatA hatA. AvuM to vItarAgonuM vijJAna che ! AtmA : vedaka ? tirvedaka ? praznakartA : dADha du:khe tyAre ApaNe kahIe ke 'dADha mArI nathI'. paNa tyAM kheMcANa thAya te zuM ? dAdAzrI : "mane dADha du:khe che," bole tene jabarajasta 'iphekaTa' thAya, ekaso paccIsa TakA duHkha thAya ane bIjo mANasa dADha du:khe chatAM mauna seve tene so TakA vedanA thAya. te koi ahaMkArathI bole ke, AvI dADha to ghaNA vakhata du:khe che," to pacAsa TakA du:kha thai jAya. vedanAno svabhAva kevo che ? jo tene pArakI jANe to e jANyA kare, vede nahi, 'A mane thayuM' ema thayuM to vede, ane 'A sahana nathI thatuM' bole to dasa gaNuM thai jAya. eka paga tUTato hoya to bIjAne kahIe tuM ya tUTa ! jJAnI'ne ahaMkAra hoya nahIM eTale e du:kha bhogave nahIM. jyAM praznakartA : A zAtA-azAtA vedanIya AtmAne nahIM ? dAdAzrI : nA, AtmAne vedana hoya ja nahIM. AtmA jo kadI azAtA vede to e AtmA ja na hoya. AtmA pote anaMta sukhano dhaNI che ! A barapha upara devatA mUkyo hoya to barapha dajhAya ? praznakartA : devatA TharI jAya. dAdAzrI : A to sthULa dAkhalo che, "ekajhekaTa' nA kahevAya. AtmA to anaMta sukhano dhaNI, ene duHkha aDe ja kevI rIte ? ene khAlI aDavAmAtrathI sukha thAya. praznakartA : to A vedana koNa bhogave che ? dAdAzrI : AtmAne bhogavavAnuM hoya nahIM, zarIra paNa bhogavatuM nathI. khAlI ahaMkAra ja kare che ke "mane azAtA varte che." kharI rIte ahaMkAra paNa pote bhogavato nathI. e to khAlI ahaMkAra kare che ke bhogavyuM !" AtmAe koi dahADo koi viSaya bhogavyo nathI, khAlI igoijhama kare che eTaluM ja. 'roMga-bilIphathI kartApaNAnuM aham UbhuM thayuM. "meM A karyuM tenA phaLamAM zAtA-azAtA vede. ajJAnI azAtA vedanIya kalpAMta karIne vede, 'jJAnI' jJAnamAM rahIne nikAla kare, navuM karma nA baMdhAya. ajJAnI karma bAMdhe. kAM to ko'kanI upara dveSa kare, kAM to DaoNkaTara upara rAga kare, rAgadveSa karyA kare. rAgadveSa nA thAya te AtmajJAnanI nizAnI.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 jagata AkhuM potAne 'game" tyAM tanmayAkAra thai jAya, te rUpa ja thai jAya. ane svarUpa jJAna pachI e tanmayAkAra nA thAya. praznakartA : nirveda eTale zuM ? dAdAzrI : nirveda eTale mana, vacana, kAyA e traNe ya 'iphekiTava' hovA chatAM pote 'anaiphekiTava' rahe, vedanA nA rahe. siddha bhagavAnane nirveda nA kahevAya. kAraNa ke temane mana, vacana, kAyA nathI. vedanAnAM AdhAre nirveda che. e hRddha che. ekaluM veda nA kahevAya. jANavAnI bAbatamAM AtmA vedaka che ne khamavAnI bAbatamAM nirvedaka che. AtmA to paramAtmAsvarUpI che. ene paNa A dehanI asara pahoMce che. e asarane 'joyA' karyuM eTale chUTayA ! AtmA : zuddha upayoga ! azuddha upayoga eTale manuSyane mArI nAMkhe, manuSyanuM mAMsa khAya. enuM phaLa narkagati. azubha upayoga eTale kapaTa kare. bheLaseLa kare, svArtha mATe jUThuM bole, krodha, mAna, mAyA, lobha kare, e badho azubha upayoga. enuM phaLa tiryaMcagati, janAvaranI gati. zubha upayoga eTale mananI zakti, vANInI, dehanI, aMtaHkaraNanI badhI zakti pArakA mATe vaparAya te ! saMpUrNa zubhamAM rahe te devagati meLave ne zubhAzubhavALo manuSyamAM Ave. | 'zuddha upayoga' eTale 'huM zuddhAtmA chuM ane huM A nathI karato paNa bIjuM koi kare che' evuM bhAna thAya, pote zuddhamAM rahe ane sAmAnA zuddhAtmA jue che. koi gALa bhAMDe, gajavuM kApI nAMkhe to ya enA zuddhAtmA ja jue te zuddha upayoga ! jagata AkhuM nirdoSa dekhAya emAM. huM zuddhAtmA chuM' e lakSa bese tyArathI zuddha upayoganI zarUAta thAya che, ane saMpUrNa zuddha upayogane kevaLajJAna kahyuM che. zuddha upayoga sivAya bIjo puruSArtha nathI. zuddha upayoga cUkavo ene pramAda kahyo. eka kSaNa vAra gAphela nA rahevuM joie. A Trena sAmethI AvatI hoya to tyAM gAphela raho cho ? jyAre A to anaMta avatAranI bhaTakAmaNa che tyAM gAphela kema rahevAya ? praznakartA : upayoga eTale 'ekajheTalI' kone kahevAya ? dAdAzrI : A paisA gaNo, so sonI noTo, tyAre kevo upayoga rahe che tamane? te ghaDIe upayoga cUko cho ? huM to koI dahADo A rUpiyA gaNavAmAM upayoga nA dauM. AmAM upayoga dIdhe kema pAlave ? AmAM to mAro mahAmUllo upayoga bagaDe. A upayoga veDaphAya che tenI koine khabara ja paDatI nathI. AtmAno Akho upayoga UMdho ja vaparAyo che. jyAM upayoga devAnI jarUra nathI, je upayoga dIdhA vagara cAle tema che tyAM upayoga de che ane jayAM upayoga devAno che tenI khabara nathI. A UMgha sArI AvI ke nahIM AvI, enA mATe upayoga devAno A dehanI sAthe AtmA che, te AtmAne upayoga hovo ghaTe. manuSyo cAra prakAranA upayoga karI rahyA che. A jAnavaro AtmAno upayoga karatA nathI. upayoga phakata ahaMkArIone ja che. jAnavaro to sahajabhAve che. A gAyo, bheMsone sahajabhAve rahe ke A khavAya ne A nA khavAya. AtmAnA cAra upayoga che. azuddha upayoga, azubha upayoga, zubha upayoga ane zuddha upayoga. praznakartA : AtmAnA upayoga, te 'zuddhAtmA'nA ke 'pratikti AtmA'nA ? dAdAzrI : pahelA traNa upayoga pratiSThita AtmAnA che ane zuddha upayoga te zuddhAtmAno ane te ya kharI rIte prajJAno che. A upayogamAM mULa AtmA pote kaMi kartA nathI.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 hoya to zuM thAya ? UMgha Ave ja nahIM. A gADI cAlatI hoya ne koi mANasa DabbAmAM utAvaLa karato hoya, te DabbAmAM Ama doDe, to te vahelo pahoMcI zake kharo ? evuM A saMsAramAM loko doDadhAma kare che ! jarA zAMti pakaDo ne ! sthiratAthI juo. praznakartA : sthira karavuM enu nAma upayoga ? dAdAzrI : hA. tame mArI joDe vAtacIta karatA ho ne tamAruM citta bIje hoya te e upayoga nA kahevAya. zeThanuM dhokaDuM ahIM khAtuM hoya ne pote gayA hoya milamAM, cittanuM ThekANuM nahIM ! upayoga vagara khAya che. tenAM to A hArTapheila ane blaDa prezara thAya che lokone ! praznakartA : upayogapUrvaka jamavuM eTale zuM ? dAdAzrI : koLiyo moMmAM mUkayo pachI teno svAda jANe. methIno svAda jANe, maracAMno, mIThAMno, marIno. badhAMno ja svAda jANe, te upayogapUrvakanuM kahevAya. lobhiyAne lobhano upayoga rahyA kare, mAnIne mAnano upayoga rahyA kare. A be prakAranA moTA upayoga saMsArIne rahe. lagnamAM mAnI gayo hoya ne jarAka hAtha joDIne je je karavAnuM pelo utAvaLamAM bhUlI gayo to e ya mahIM chAtInAM pATiyAM besI jAya. ne Ane Ama karI nAkhIza ne tema karI nAkhIza kare, tenAthI mahIM bhayaMkara azubha upayoga thAya. lobhiyo zAka levA gayo hoya to teno upayoga kai DhagalI sastI che temAM ja hoya, te saDeluM ja lai Ave ! viSayomAM upayoga kapaTa karavAmAM ja rahyA kare. ajJAnadazAmAM paNa mANasa AtmAno zubha upayoga karI zake che. khoTuM thAya tyAre zAstrAnA AdhAre "AvuM nA karavuM' ema kahe te AtmAno upayoga kahevAya. maMdira ke derAsaramAM jAya, zAstro vAMce, e badho zubha upayoga kahevAya. pratyakSa "jJAnI puruSa'nI AjJA pALe te 'zuddha upayoga' kahevAya. zuddha upayoga hoya tyAM avirati sAthe saMvarapUrvaka nirjarA thayA kare. tamAro jo zuddha upayoga hoya to sAmAno game te upayoga hoya to ya tamane te nA aDe. | 'jJAnI puruSa' niraMtara zuddha upayogamAM ja hoya. 'jJAnI' nigraMtha hoya tethI eka kSaNavAra paNa emano upayoga kayAMya aTake nahIM. mananI gAMTha chUTe tyAre gAMThavALo to pA kalAka, aDadho kalAka eka ja vastumAM ramaNatA kare; 'jJAnI" kyAMya eka kSaNa aTake nahIM tethI temano upayoga niraMtara pharyA ja kare, temano upayoga bahAra nA hoya. 'jJAnI" gRhasthadazAmAM rahe paNa gRhasthI nA hoya, niraMtara vItarAgatA e ja emanuM lakSaNa ! amAre upayogamAM upayoga rahe. praznakartA : ame tamane praznottarI karIe tyAre tame zemAM ho ? dAdAzrI : ame enA jJAtAdraSTA rahIe e ja amAro upayoga, A zabdo nIkaLe te rekarDa bole che, emAM amAre kaMi levAdevA nahIM. enA para upayoga rahe eTale amane khabara paDI jAya ke kyAM bhUla thaI ne kyAM upayoga nathI rakhAto. A 'rekarDa' sAMbhaLo to tamane kevuM spaSTa samajAya ke AmAM A bhUla che ne A 'karekaTa' che ?! tevuM amane amArI vANInI 'rekarDa' vAgatI hoya tyAre rahe. pAMce ya indriyono eTa-e-TAima upayoga rAkhe te zuddha upayoga. praznakartA: Apa jJAtAdraSTA raho, te vakhate sva-upayoga nA rahyo kahevAya ne ? dAdAzrI : jJAtAdraSTA rahevuM e ja sva-upayoga ane para-upayoga konuM nAma ? 'huM caMdulAla, huM phalANo, huM jJAnI chuM' e para-upayoga kahevAya. manamAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya, vANImAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya ane vartanamAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya enuM nAma zuddha upayoga.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 93 AptavANI-3 upayogamAM upayoga e kevaLajJAta ! upayoga upayogamAM rahe eTale jAgRti jAgRtimAM ja rahe, bahAra nA kheMce. bahAra je dekhAya te sahejA saheja dekhAya. AkhA jagatane bhagavat svarUpe samaje to e zuddha upayoga kahevAya. AtmA : kevaLajJAta svarUpa ! praznakartA : Ape kahyuM ke amAre upayoga upayogamAM rahe, eTale emAM be upayoga thayA. to kayo upayoga kayA upayogamAM rahe ? dAdAzrI : pahelo upayoga eTale je zuddha upayoga che, te che. e upayoga eTale potAnI jAtane zuddha jovI, bIjAne zuddha jovA, AjJAmAM rahevuM e badhuM zuddha upayoga kahevAya. ane e zuddha upayoganI upare ya upayoga rAkhe ke zuddha upayoga kevo varte che. e kevaLajJAna kahevAya ne pahelo zuddha upayoga kahevAya. upayoga upayogamAM e kevaLajJAna che. praznakartA: e upayoga jJAna svarUpa kahevAya ? dAdAzrI : zuddha upayoga jJAna svarUpa kahevAya ane upayoga upayogamAM e vijJAna svarUpa kahevAya, kevaLajJAna svarUpa kahevAya. zuddha upayoganI je jAgRti che tenI upare ya jAgRti e kevaLajJAnanI jAgRti che, chellI jAgRti che. 'jJAnI'nI jAgRti e zuddha upayoga kahevAya, ane tenA uparanI jAgRti e kevaLajJAnano upayoga kahevAya. amane jAgRti paranI jAgRti rahe, paNa jevI tIrthakaranI rahe eTalI badhI nA rahe. praznakartA H aMtaHkaraNanI kriyAmAM je vakhate upayoga rahe che, zaiyajJAtA saMbaMdha rahe che, te vakhate pote jJAtA ne aMtaHkaraNa jJeya rahe, emAM ya pAchuM kevaLajJAnamAM upayoga rahe ? dAdAzrI : A zeya-jJAtA saMbaMdhanA upayogane pelo upayoga 'jANe' ke keTalo upayoga kAco paDayo, keTalo pAko thayo. tIrthakarone joyajJAtA upare ya upayoga hoya, 'kevaLa' badhuM hoya. praznakartA : eTale kevaLajJAnamAM zeyathI chUTuM paDI gayuM kahevAya ? dAdAzrI : kevaLajJAnamAM zeyathI chUTuM ja hoya. paNa zaiya-jJAtAvALA saMbaMdhamAM zeyanI joDe chUTuM nathI paDatuM, ene saMbaMdha rahyo che ane saMbaMdhane jANe che ke Avo saMbaMdha che. pote potAnI AkhA brahmAMDane prakAzavAnI je svasaMvedana zakti che te kevaLajJAna. kevaLa Atma-pravartana enuM nAma kevaLajJAna. jJAnakriyA, darzanakriyA, sivAya anya koI pravartana nahIM tenuM nAma kevaLajJAna. anaMta jAtanA anaMta paryAyomAM potAnA jJAna sivAya anya kaMI ja nathI te kevaLajJAna. jeNe AtmajJAna jANyuM eTale pachI kevaLajJAna bahu dUra nathI. AtmajJAna jANyuM e kAraNa kevaLajJAna che ane peluM kArya kevaLajJAna che. tethI to kahIe chIe, AtmajJAna jANo. kevaLajJAna pAme eTale kaMi ja jANavApaNuM nA rahyuM. kevaLajJAna eTale "ebsolyuTa' ! kevaLa potAnI sattAne jANe !! AtmA deha svarUpI nathI, vANI ke vicAra svarUpI nathI. AtmA to kevaLajJAna svarUpI che ! mokSa dUra nathI; potAnI pAse ja che. A jhAkharAM vaLagyAM che tethI anubhavamAM Avato nathI. mokSa eTale saMsAra aDe nahIM, kaSAya thAya nahIM. zraddhApaNe kevaLajJAna thayuM hoya to deha sAthe mokSa ne kevaLajJAna thAya to mokSa thAya. zraddhApaNe kevaLajJAna eTale kevaLadarzana. praznakartA : kevaLajJAna vize samajAvo. dAdAzrI : AtmA pote ja kevaLajJAna svarUpa che. A deha che e sthUla svarUpa che. mahIM aMtaHkaraNa ne e badhuM sUkSma svarUpo paNa che, ane AtmA che. AtmA to kevaLajJAna svarUpa eTale prakAza svarUpa ja che, prakAzamaya ja che, bIjuM kaMI nathI enuM. jema paramANuo vadhatAM gayAM ne ApaNe mAnatA gayA ke "huM manuSya chuM, Ama chuM, tema chuM' tema tema e
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 ajJAna bhaNI cAlyA. samakti thayA pachI kevaLajJAna bhaNI cAlavAnuM che. dhIme dhIme bojA ghaTatA jAya, saMsAranAM lapharAM chUTatAM jAya tema tema AnaMda vadhato jAya. dhIme dhIme pote paramAtmA thAya. kevaLa eTale ebsolyuTa, bIjuM kaMi ja jemAM bhaLeluM nathI te ebsolyuTa jJAna. atyAre jarmanIvALA koi pUche ke varlDamAM 'thiyarI opha ebsolyuTijhama' che koi jagyAe ? to ApaNe kahIe ke A 'dAdA' che ke je 'thiyarI opha ebsolyuTijhama' ja nahIM, paNa 'ebsolyuTijhama" nA 'thiyarama'mAM beThelA che ! tAre je pUchavuM hoya te pUcha. A akramavijJAna' eTale 'thiyarI opha ebsolyuTijhama' che. - jJAnano svabhAva ja che ke jJAna pote tad-rUpAkAra rahe. tyAre e darzana svarUpe rahyA kare, prakAza svarUpe rahyA kare ane AnaMda svarUpe rahyA kare. 'ebsolyuTa' sivAyanuM bIjuM jJAna che te AnaMda nA Ape, e to mArgadarzana batAve ke kerI maLI che. jema borDa mAre che ne ke "muMbaI javAno rasto'- evI rIte che. khAlI kahe che ke "tuM paiNIza eTale sukhI thai jaiza" tethI kaMi sukhI thai gayo ? nA, jyAre ebsolyuTa jJAnamAM to te ja rUpa thaI jAya. - kevaLajJAna svarUpa tene ja kahevAmAM Ave che ke jyAM pudgala pariNati baMdha thai jAya. sarvathA nija pariNatine kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. kevaLadarzanamAM nija pariNati utpanna thAya che. nija pariNati saMpUrNa thAya ene kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. kevaLadarzanamAM nija pariNati utpanna thAya che ane kevaLajJAnamAM saMpUrNa thAya che. nija pariNati utpanna thayA bAda krame krame vadhyA kare ane kevaLajJAna svarUpamAM pariName. nija pariNati e AtmabhAvanA che, 'huM zuddhAtmA chuM' e AtmabhAvanA nathI. jayAM sudhI kevaLajJAna nA thAya tyAM sudhI mahIMnA joyo jovAnAM che, tyAra pachI brahmAMDanAM zeyo jhaLake. A kALamAM amuka ja aMzo sudhI joyo ane drazyo jhaLake. zuddhAtma pada prApta karyA pachI mahIM je joya che ke je 'DiscArja svarUpe che tenA ApaNe jJAtA chIe. 'DiscArja ApaNA tAbAmAM nathI, 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. ApaNo to jJAyakabhAva che. mahIM kevaLa jJAna sattAmAM paDeluM che, paNa Aje upayogamAM nathI AvatuM. A satsaMga karIe chIe te tene vyakata karIe chIe. eka dahADo saMpUrNa nivAraNa thai jaze eTale saMpUrNa vyakata thaI gayuM ! pachI mArI mAphaka tamane paNa AnaMda jaze ja nahIM. ApaNe kahIe ke jA ahIMthI, to ya e nA jAya. praznakartA: 'ebsolyuTa noleja'nI 'Dephinezana' ApI zakazo ? dAdAzrI : "kerI gaLI lAge che" e jJAna che ne ? ke ajJAna che? praznakartA : jJAna che. dAdAzrI : e jJAna che, paNa tethI kaMI moTuM gaLyuM thAya kharuM ? eTale je jJAnathI moTuM gaLyuM nA thAya e "ebsolyuTa' nA kahevAya. je jJAnathI sukha ja varte enuM nAma "ebsolyuTa'. jyAre 'huM zuddhAtmA chuM' e jJAna "ebsolyuTa' thaze tyAre bahAranuM vaLagaNa chUTI jaze, sarva aMtarAyo tUTI jaze ne niraMtara potAnuM paramAnaMda svarUpa raheze. zuddhAtmA e paramAtmA nathI. zuddhAtmA to paramAtmAnA 'yArDa'mAM AveluM sthAna che. zuddhAtma pada thayA pachI AgaLanuM pada kevaLajJAna svarUpa rahe che, e chelluM pada che. praznakartA: kevaLajJAna thAya tyAre paramAtmapadamAM Ave ? dAdAzrI : A zuddhAtma pada prApta thAya eTale kevaLajJAnanA aMzanI zarUAta thAya. savaze kevaLajJAna che. kevaLajJAnanA amuka aMzanuM grahaNa thAya eTale AtmA taddana chUTo ja dekhAyA kare, tyAra pachI 'ebsolyuTa thAya.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 AptavANI-3 jAgRti e ja jJAna che ne saMpUrNa jAgRti enuM nAma kevaLajJAna. tamAma prakAranI jAgRti, aNue aNu, paramANue paramANunI jAgRti enuM nAma kevaLajJAna. kevaLajJAnanuM je AkharI pagathiyuM che temAM kevaLa svarUpanI ja ramaNatA rahe. zuddha jJAna eTale 'voTa ijha riyala ?" ane "voTa ijha rileTiva ?" ema be bhAga pADe che ane vizuddha jJAna eTale 'thiyarI opha ebsolyuTijhama.' vizuddha jJAna eTale paramAtmA ! praznakartA: 'riyAliTI' ane 'riyala" e bemAM zuM kahevA mAgI cho ? dAdAzrI : ApaNe zuM kahIe chIe ke 'riyAliTI'thI 'riyalamAM jAva. 'riyAliTI'thI mahIM ThaMDaka Ave ne anubhava thAya. praznakartA : bhagavAne sthitaprajJa dazA pachI eka paga para UbhA rahIne tapasyA karI tyArabAda emane kevaLajJAna thayuM. te ApaNe e badhuM nA karIe tyAM sudhI kevaLajJAna kyAMthI maLe ? dAdAzrI : kevaLajJAna to jJAnakriyAthI thAya, ane A to ajJAnakriyA kahevAya. eka paga para UbhA rahevuM e to haThAgraha kahevAya. bhagavAna AvA haThAgrahI hotA. bhagavAnane to samajavuM muzkela che. potapotAnI bhASAmAM lai jAya che vAtane. praznakartA : yathAkhyAta cAritrya e ja kevaLajJAna ? dAdAzrI : yathAkhyAta cAritrya pUruM thAya tyAra pachI kevaLa jJAna thAya. yathAkhyAta pachI kevaLa cAritrya che. kevaLajJAna kyAre thAya ? chellA avatAranA chellAM dasa-paMdara varSa ke chevaTe pAMca varSe ya koi sagAio, vyAvahArika ke nATakIya nA hoya tyAre. bhagavAna mahAvIrane nATakIya sagAio kyAre kharI ? bhagavAna to paraNyA hatA, bebI hatI, chatAM ya nATakIya rIte gharamAM rahetA hatA. trIsame varSe e ya chUTayuM. anArya dezamAM vicaryA tyAre kevaLajJAna UpasyuM. siddhAMta zuM kahe che ke kevaLa thatAM pahelAM amuka varSo koruM hovuM joie. te niyamathI ja udayamAM Ave che, tene mATe tyAganI jarUra nathI. gajasukumArane bhagavAna nemInAtha pAsethI zuddhAtmapada prApta thayuM hatuM gajasukumAranI brAhmaNa kanyA sAthe sagAI thai hatI. pAchaLathI to e vairAgyane pAmelA, eTale dIkSA levAnA thayA. have somezvara brAhmaNane manamAM vera UbhuM thayeluM ke mArI chokarIne rakhaDAvI mArI. eka divasa jaMgalamAM taLAvakAMThe gajasukumAra zuddhAtmAnuM dhyAna karatA hatA. padmAsana vALI beThA hatA. emane to kramikamArgamAM padmAsana vALavuM paDe. ApaNe ahIM padmAsana vALIne beTho hoya to pA kalAka pachI mAre kADhI Alavo paDe paga. eTale ame to kahIe, tane phAve tema besa. A to akramajJAna che ! have gajasukumAra dhyAnamAM beThelA ne tyAMthI te vakhate somezvara brAhmaNa pasAra thato hato. teNe gajasukumArane joyA eTale to mahIM vera khaLabhaLI UThayuM, krodhe bharAine eNe jamAinA mAthe mATInA gArAnI sagaDI banAvI ane mahIM aMgArA dhagadhagAvyA. tyAre gajasukumAre joi lIdhuM hatuM ke "o ho ho ! Aja to sasarAjI mokSanI pAghaDI bAMdhe che !" eTale emaNe zuM karyuM? bhagavAne temane samajAvyuM hatuM ke, "moTo upasarga AvI paDe tyAre 'zuddhAtmA, zuddhAtmA" nA karazo. zuddhAtmA to sthUla svarUpa che, zabdarUpa che. tyAre to sUkSma svarUpamAM jatA rahejo." emaNe pUchayuM, 'sUkSma svarUpa zuM che ?" tyAre bhagavAne samajAveluM ke, 'phakata kevaLajJAna ja che, bIjI koi vastu nathI." tyAre gajasukumAre pUchyuM, 'kevaLajJAnano artha mane samajAvo.' tyAre bhagavAne samajAvyuM, 'kevaLajJAna e AkAza jevuM sUkSma che ; jyAre agni sthala che. te skUla, sUkSmane koi dahADo bALI zake nahIM. mAro, kApo, bALo to ya potAnA kevaLajJAna svarUpane kaMi ja asara thAya tema nathI. ane gajasukumAra sAthe aMgArA dhIkatA hatA tyAre 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM" ema bolyA tyAM khoparI phATI, paNa kazI ja asara temane nA thai ! vAta ja samajavAnI che. AtmA pote kevaLajJAna svarUpa ja che. kevaLajJAna kaMi levA javAnuM nathI.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 99 10 AptavANI-3 praznakartA : gajasukumArane mAthe pAghaDI baMdhAvI, te vakhate temanI sthiti zuM ? vedanAnI asara nA thai enuM kAraNa emanuM lakSa AtmAmAM pesI gayuM, te ? eTale bahAranA bhAgamAM zuM thAya che tenI temane khabara nA rahI ? dAdAzrI : vedanAnI asara thai. rahevAyuM nahIM tyAre bhagavAnanA zabdo yAda AvyA ke have calo ApaNA dezamAM. asara thayA vagara AtmA 'homa DipArTamenTamAM pese tevo nathI. praznakartA : te vakhate lakSa 'eTa e TAima' be jagyAe rahe ? vedanAmAM ne AtmAmAM ? dAdAzrI : zarUAtamAM dhUMdhaLuM rahe. pachI vedanAmAM lakSa choDI de ne eka AtmAmAM ja pesI jAya. jene AtmajJAna nA maLyuM hoya tene AvI azAtA vedanIya adhogatimAM lai jAya, ne jJAnIne te mokSe lai jAya ! kevaLajJAna svarUpa kevuM dekhAya ? AkhA dehamAM AkAza jeTalo ja bhAga potAno dekhAya. AkAza ja khAlI dekhAya, bIjuM kazuM dekhAya nahIM, koi mUrta vastu emAM nA hoya. Ama dhIme dhIme abhyAsa karatA javAnuM che. anAdikALanA an-abhyAsane 'jJAnI puruSa'nA kahevAthI abhyAsa thato jAya, abhyAsa thayo eTale zuddha thai gayuM ! praznakartA : 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM' ema vadhAre bolIe to vAMdho praznakartA: kevaLajJAnI ane jJAnIpuruSa emAM phera keTalo ? dAdAzrI : kevaLajJAnI koNa ke jene badhI vastu jJAnathI dekhAya, jyAre 'jJAnI purUSa'ne badhI vastu samajamAM hoya, bAdhabhAre hoya. jayAre kevaLajJAnamAM pUrNa phoDa hoya, bAdhe bhAre nA hoya. kevaLajJAnI kArya svarUpe thayelA hoya ane jJAnI puruSa kAraNa svarUpe thayA che, eTale ke kevaLajJAnanAM kAraNo sevI rahyAM che. e kevuM che ke eka mANasa vaDodarA jato hoya, ahIMthI dAdara sTezana para vaDodarA javA mATe gayo hoya ne ApaNane koi pUche to kahIe ke, vaDodarA gayA. thai rahelA kAryane kAraNamAM AropaNa karI zakAya. amane kevaLajJAna AMgaLI aDIne chaTakI gayuM, pacyuM nahIM, cAra DigrI ochuM rahyuM. te A kevaLajJAnamAM nApAsa thayo te tamAre mATe kAma lAgyo. praznakartA : dAdA, tamane ame prazno pUchIe chIe tenA javAba sacoTa ne takSaNa Apo cho, paNa te koi zAstranA AdhAranuM nathI hotuM. to te tame kyAMthI javAba Apo cho ? dAdAzrI : huM vicArIne ke vAMceluM nathI bolato, kevaLajJAnamAM Ama joine boluM chuM. A tame sAMbhaLI rahyA cho, joi rahyA cho te kevaLajJAnano prakAza che. A badhI vANI kevaLa jJAnamaya che. kevaLajJAnanAM amuka ja joyo amane dekhAtAM nA hoya. A to duSamakALanuM kevaLajJAna dAdAzrI : kazo vAMdho nahIM. paNa zabdarUpe bolavAno artha nahIM, samajIne bolavuM sAruM. jyAM sudhI azuddha bAbata Ave ne te vakhate mahIM pariNAma UMcAnIcAM thai jAya tyAM sudhI 'huM zuddhAtmA chuM' bolavuM sAru. pachI AgaLanI zreNImAM 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM' ema bolAya. guNonI bhajanA kare, to sthiratA rahe ! A mAruM svarUpa che ane A na hoya, A je thAya che, e mAruM svarUpa na hoya. evuM bolo to ya UMcAnIcAM pariNAma baMdha thai jAya, asara nA kare. AtmA zuM che ? enA guNa sahita bolavuM, jovuM, tyAre e prakAzamAna thAya. ajJAnathI mAMDIne kevaLajJAna sudhInA badhA ja phoDa nIkaLyA che, koi zAstramAM jaDaze nahIM evI apUrva vAto che. A bahu jhINI vAto che, A sthala nathI. cUla vaTAvyuM, sUkSma vaTAvyuM sUkSmatara vaTAvyuM ane A sUkSmatamanI vAta che. mATe 'A' parapoTo jIve che tyAM sudhI kAma kADhI lo. e che tyAM sudhI vAto sAMbhaLavA maLe, pachI A lakhelI vANI tathArUpa phaLa Ape nahIM. pratyakSa sAMbhaLeluM hoya tene zabda UgyA vagara rahe nahIM. A zabdo eke ya nakAmA javAnA nathI. jenI jeTalI zakti ene eTaluM pAcana thai javAnuM. A kevaLajJAnamaya vANI che. jyAM buddhi
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 101 102 AptavANI-3 AtmA : tirlepa ! 'enane (aMtane) pAme, matijJAna 'enDa'ne pAme, tyAM kevaLajJAna UbhuM rahyuM che. e prakAza kevaLajJAnathI ja utpanna thayelo prakAza che ! A jagatamAM je kaMi paNa karavAmAM Ave te jagatane poSAya yA nA paNa poSAya, chatAM huM kaMi ja karato nathI evo je satata khyAla rahevo te kevaLadarzana che, e samaja rahevI te kevaLajJAna che ! AtmA : asaMga ! mana, vacana, kAyAnI tamAma saMgIkriyAothI 'zuddhacetana' sAva asaMga ja che. mana, vacana, kAyAnI tamAma saMgIkriyAonuM 'zuddhacetana' jJAtAdraSTA mAtra che. samIpamAM rahevAthI bhrAti utpanna thAya che. banne vastuo svabhAve karIne judI ja che. AtmAnI koi kriyA che ja nahIM, to pachI A badhI saMgIkriyAo konI che ? pudgalanI. pugala herAna kare evI vastu che, e pADozI che. pudgala kyAre herAna nA karI zake ? pote vIryavAna hoya tyAre. agara to AhAra bilakula ocho le, jIvavA pUrato ja le, to pudgala herAna nA kare. zuddhAtmA e nirlepa che, asaMga che, ene saMga aDato ja nathI. hIro mukIrUpa thai gayo ? ke mukI hIrArUpa thai gai ? banne potapotAnuM kAma kare che, banne judA ja che. evuM AtmA ane anAtmAnuM che. AtmAno svabhAva saMgamAM rahevA chatAM asaMgI che, tene koi DAgha paDe nahIM. praznakartA AtmA asaMga che, chatAM zarIramAM zuM kAma rahevuM paDe mana, vacana, kAyAnA tamAma lepAyamAna bhAvo je Ave che tenAthI 'zuddhacetana' sarvathA nirlepa ja che. mananA je bhAvo UbhA thAya che, vicAro UbhA thAya che, te ajJAnadazAnuM spaMdana che. jJAnadazAmAM spaMdana baMdha thavAthI mana utpanna thatuM nathI. vacana paNa ajJAnadazAnuM spaMdana che. kAyA paNa ajJAnadazAnuM aMdana che. ajJAnadazAmAM utpanna thayelAM spaMdano Aje 'DiscArja' svarUpe ja che. DiscArja mAM pheraphAra thai zake ja nahIM, tenA tarapha udAsIna bhAve rahevAnuM. jJAnadazA pachI aMdana nahIM thavAthI mana, vacana, kAyAno udbhava thato nathI. mana lagna banAve ke maraNa batAve to te bannemAM 'huM' udAsIna chuM, vANI kaThora svarUpe nIkaLe ke suMdara svarUpe nIkaLe, to paNa 'huM' udAsIna ja chuM. vANI kaThora svarUpe nIkaLe ne sAmAne duHkha thAya to thayelA atikramaNanuM pratikramaNa "" karAvuM. mana, vacana, kAyAnA bhAvo eTale pudgalanA je bhAvo utpanna thAya che, tenA parathI mAnelo AtmA potAnA bhAvo kare che, tenAthI saMsAra Ubho thAya che. mana, vacana, kAyAno je je bhAvo thAya che te badhA ja pudgalanA bhAvo che, zuddhacetananA na hoya. ATaluM ja je samajI gayo tenuM kAma thai gayuM. sAyansa zuM kahe che ke A sonu-tAMbuM che, te sonAnA bhAva tAMbAmAM nA Ave ne tAMbAnA svabhAva sonAmAM nA Ave. banne joDe joDe rahe, to ya sahu sahunA svabhAvamAM rahe che. gharabAra, bairI, chokarAM tyAgyAM e ya pudgala bhAva che ne paiNyo e ya pudgala bhAva che. pudgalanA bhAvone potAnA mAne che tenAthI saMsAra cAle che. kAraNa ke ene ema lAge che ke "mArA sivAya bIjo koi bhAva kare ja nahIM, bIjuM badhuM jaDa che.' paNa ene khabara nathI ke A jaDanA paNa bhAvo che ne e bhAvo paNa jaDa che. 'A cetanabhAva che ne A jaDabhAva che' A samajAyuM ke chUTI gayo. dAdAzrI : dehano saMga to tIrthakarone ya rahe. emane ya kAnamAM khIlA khosAyA te ya vedavA paDyA, e ya hisAba che. dehanuM AyuSyakarma hoya te pUruM karavuM paDe, pachI mokSe javAya. dehamAM rahevA chatAM ya asaMga ane nirlepa rahevAya evuM vItarAgonuM vijJAna che ! 'tuM zuddhAtmA che' to saMsAramAM rahyo chuM evI zaMkA nA karIza.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 103 104 AptavANI-3 pudgalanA bhAva kevA che ? AvyA pachI jatA rahe. ane jato nA rahe te AtmabhAva che. pudgalano bhAva eTale pUrelo bhAva che, te galana thaI jaze. A bahu jhINI vAta che ane chellI dazAnI vAta che. nirapekSa vAta che. ame tamane mahAtmAone je AtmA Apyo che te nirlepa ja Apyo che. mananA vicAro Ave che, je je bhAvo Ave che, te badhA lepAyamAna bhAvo che. te 'ApaNane hala lepI nAkhavA jAya. nirlepane paNa lepavA jAya tevA che. paNa e tArA bhAva nathI. je puraNa thayelA bhAvo che tenuM galana thAya che, temAM tane zuM che te ? cAra varSa pahelAno guno hoya ane te korTamAM daTAI gayo hoya ne Aje kAgaLiyuM Ave ke nA Ave ? pahelAMnA pUraNanuM Aje galana thAya che, temAM tuM zuM kAma DaryA kare che ? A mana, vacana, kAyAnA tamAma lepAyamAna bhAvothI 'huM mukta ja chuM mana, vacana, kAyAnI tamAma saMgIkriyAothI "huM" asaMga ja chuM. A saMgIkriyAo e badhI sthUla kriyAo che, ane AtmA to bilakula sUkSma che. be koI dahADo bhegA karavA hoya to ya thAya nahIM. A to bhrAMtithI jagata UbhuM thayuM che. AtmA, eka kSaNavAre ya rAgISI thayo nathI, A to bhrAMtithI evu lAge che. anAtmA koi dahADo thayo nathI ne anAtmA, AtmA kayAreya thayo nathI. phakata roMga bilIpha ja besI gai che ke "A huM karuM chuM." pachI ApaNe ApaNA svabhAvane jANIe chIe ane A mana, vacana, kAyAnI Tevone paNa jANIe chIe. mana AvuM che, vANInI Teva AvI che, sAmAne apriya thai paDe evI che, kharAba bhASA che, evuM badhuM tame jANo ke nA jANo ? tame A ya jANo ne 'peluM' ya jANo. kAraNa ke tame sva-para prakAzaka cho. potAne, "sva" ne paNa prakAza karI zake ane parane paNa prakAza karI zake. ajJAnI mANasa, "para" ekalAne ja prakAza karI zake, sva ne prakAza nA karI zake. emane ema thAya kharuM ke mAruM mana bahu kharAba che, paNa pAchA jAya kyAM ? tyAM ne tyAM ja rahevuM paDe. jyAre AtmajJAnavALo to judo rahe. praznakartA : Tevo ane teno svabhAva e nA samajAyuM. dAdAzrI : mana, vacana, kAyAnI Teva ekalI nathI kahI, joDe teno svabhAva kahyo che ! svabhAva eTale koi koi Teva khuba jADI hoya che, koi Teva che te bilakula pAtaLI hoya che, nakhanA jeTalI ja pAtaLI hoya, te eka ke be vakhata pratikramaNa kare eTale khalAsa thai jAya. ane je Teva khUba jADI hoya tenAM to pratikramaNa khUba karIe, chola-chola karIe tyAre e ghasAi jAya ! AtmA asaMga ja che. khAtI vakhate judo che, pItI vakhate judo che. AtmA judo hoya to ja e jANI zake, nahIM to e jANI nA zake. mana, vacana, kAyAnI Tevo je che e to mare tyAre chUTe evI che, paNa eno je svabhAva che, e ghasI nAkhavo joie. pAtaLA rasathI baMdhAyelI TevonAM to be-pAMca-vakhata pratikramaNa karazo to e UDI jaze, paNa jADA rasavALAne to pAMcaso pAMcaso vakhata pratikramaNa karavAM paDe. ne keTalIka gAMTho, lobhanI gAMTho to eTalI moTI hoya ke roja babbe traNa traNa kalAka lAbhanAM pratikramaNa kara kara kare to ya cha varSe ya pUrI nA thAya ! ane koine lobhanI gAMTha evI hoya ke eka dahADAmAM ke traNa kalAkamAM khalAsa karI nAkhe ! evA jAtajAtanA svabhAva rasa hoya che. mana, vacana, kAyAnI Tevo ane teno svabhAva !. saMyogo para ne parAdhIna ! mana, vacana, kAyAnI Tevo ane tenA svabhAvane 'zaddhacetana" jANe che ane potAnA sva-svabhAvane paNa 'zuddhacetana' jANe che. kAraNa ke te sva-para prakAzaka che. AtmAno mokSagAmI svabhAva che, jJAtAdraSTA che. ne svarUpajJAna skUla saMyogo, sUkSma saMyogo, vANInA saMyogo para che ane parAdhIna che ane zuddhacetana tenuM jJAtAdraSTA mAtra che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 sthUla saMyogo eTale bahArathI bhegA thAya che, te che. sthULa saMyogo upAdhi svarUpa che, chatAM tenA ApaNe jJAtAdraSTA rahI zakIe chIe. kAraNa ke A akramavijJAna che, sUkSma saMyogo je dehanI aMdara utpanna thAya che, mananA, budhdhinA, cittanA, ahaMkAranA e sUkSma saMyogo che, ne pAchA caMcaLa bhAganA che. caMcaLa bhAga e sUkSma che. vANInA saMyoga to pragaTa mAlama paDI jAya. vANI sUkSma-bhAve utpanna thAya che ane sthUla bhAve pragaTa thAya che. vANInA saMyoga sUkSma-sthUla kahevAya. A badhA saMyogo para che ne parAdhIna che. ene pakaDayo pakaDI zakAto nathI, ane bhagADayo bhagADI zakAto nathI. saMyoga mAtra jJeya svarUpa che ne ApaNe jJAtA chIe. saMyoga khuda ja viyogI svabhAvano che. mATe jJAtAdraSTA raheze to eno viyoga iTaselpha thai jaze. AmAM AtmAnuM koi kartavya rahetuM nathI. e mAtra jJAtAdraSTA svabhAvamAM rahI zake che. icchita ke anicchita saMyoga hoya teno viyoga thAya che. gamatA saMyogane pakaDayo pakaDI zakAto nathI, nA gamatA saMyogane bhagADayo bhagADI zakAto nathI. mATe nizcita rahevuM. saMyoga ApaNA kAbUmAM nathI. A 'dAdA'nI AjJA che mATe phAMsIno saMyoga Ubho thAya to te paNa viyogI svabhAvano che, ema jANo. ApaNI pAse nAzavaMta che te ja lai jaze ne ? ane te pAchuM 'vyavasthita'nA hisAbamAM AvI gayeluM hoya to tene koi kADhanAra nathI. mATe 'vyavasthita'mAM je ho te bhale ho. 105 A vAta jeNe AtmA prApta karyo che tene ja lAgu paDe che. bIjA mATe lAgu nathI thatI. kAraNa ke AtmadazAmAM AvyA sivAya gALo bole ne pachI bole ke vANI para che ne parAdhIna che to teno durupayoga thai jAya. pachI manamAM nakkI nA kare ke AvuM khoTuM nathI bolavuM. eTale enI pragati rUMdhAi jAya. jyAre jene AtmA prApta thayo che. te to atyaMta jAgratapaNe sthUla saMyogo, sUkSma saMyogo ne vANInA saMyogono jJAtAdraSTA rahe ne jAgRtipUrvaka pratikramaNa karAvI eno nikAla kare. kAraNa ke have dukAna khAlI karavI che ema nakkI hoya che. akramavijJAna juduM ja che. emAM ame paheluM cArja thatuM baMdha karI ApIe chIe ane je DiscArja rahe che teno samabhAve nikAla karavAno 106 AptavANI-3 kahIe chIe, navuM cArja nA thAya evuM karI ApIe chIe. A sahelAmAM sahelo AtyaMtika muktino mArga che ! jene e maLI gayo e chUTI gayA !! prAkRta guNo : Atma guNo ! praznakartA : AtmA prApta karavA, te mATe pAtra thavA sArA guNonI jarUra kharI? dAdAzrI : nA. guNonI jarUra nathI, niSlephInI jarUra che. guNane zuM karavAnA ? A badhA to prAkRta guNo che, paudgalika guNo che. praznakartA : A badhA guNo to AtmAnA ja hoya ne ? dAdAzrI : AmAM eka paNa AtmAno guNa nathI. tame prakRtine AdhIna cho, ane prakRtinA guNo ane AtmAnA guNo sarvathA judA che. prakRtino eka paNa guNa 'zuddhacetana'mAM nathI ane 'zuddhacetana'no eka paNa guNa prakRtimAM nathI, banne guNe karIne sarvathA judA che. //////////
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AptavANI-3 koine kAma nA lAge. praznakartA : svabhAva, guNadharma karIne eka ja che to zaktionI bhinnatA zAne AdhAre ? dAdAzrI: e bhinnatA AvaraNane AdhAre che. praznakartA : vastunI avasthAo kaI zaktithI badalAya che ? dAdAzrI : kALatattvathI. kALa phare tema avasthA badalAyA kare. praznakartA : jJAna ane hRdayane saMbaMdha kharo ke? dAdAzrI : beune kazI levA-devA nahIM. hRdaya "rIleTiva' che. ne jJAna 'riyala' che. paNa hRdaya sAruM hoya to ja jJAnamAM jaladI pragati mAMDI zake. praznakartA : kevaLIne AtmA dekhAto haze ? dAdAzrI : AtmA kevaLIne jJAnathI dekhAya. jovuM eTale bhAna thavuM ne jANavuM eTale anubhava thavo. e arUpIpada che, anubhavagamya che. praznakartA : kevaLI sivAya AtmA bIjA dekhI zake kharA ? [7] AtmA vize praznAvali ! AvaraNanA AdhAre, bhinnatA ! dAdAzrI : nA. praznakartA : AtmAnA AdhAre deha che ke dehane AdhAre AtmA ? dAdAzrI : AtmA hoya to deha Ubho rahe. praznakartA : ajJAnIno AtmA, jJAnIno AtmA ane mokSa gayelAno AtmA, A traNeyanI zaktiomAM phera zo ? siddho zuM karI zake? sarvaza to cAhe so karI zake che. ajJAtathI mukti e ja mokSa ! dAdAzrI : ajJAnIno AtmA baMdhanamAM che evuM lAge; jyAre jJAnIno AtmA abaMdha-baMdhamAM hoya, amuka apekSAe baMdha ane amuka apekSAe abaMdha lAge. ane pelA siddha bhagavaMto to abaMdha ja rahe, mokSamAM ja rahe. siddha bhagavaMto karavA mATe nathI rahyAM. dehadhArI ja cAhe so karI zake. siddha bhagavaMtonI zakti saMpUrNa vikasita thayelI che, paNa praznakartA: AtmAne mukta zenAthI thavAnuM? dAdAzrI : pahelAM ajJAnathI mukta thavAnuM, pachI ajJAnathI UbhI thayelI 'iphekaTsa'thI mukta thavAnuM. praznakartA AtmAno mokSa kahe che, te mokSa koi bhaugolika sthAna che ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 109 110 AptavANI-3 praznakartA : AtmAne rAgadveSa lAge? dAdAzrI : nA, rAgadveSa e AtmAno guNa nathI. A to roMga biliphathI rAgadveSa thAya che. dAdAzrI : e bhaugolika sthAna che e barAbara che, paNa kharekhara tame pote ja mokSa svarUpa cho ! praznakartA: AtmA, paramAtmA to judA ja che. e beno kaMI saMbaMdha to kharo ne ? dAdAzrI : judA nathI. e ja AtmA, ne e ja paramAtmA che. phakata dazAmAM phera che. ghera Avo tyAre caMdubhAI ane ophisamAM beThA tyAre kalekaTara sAheba kahevAya. 'huM, bAvo ne maMgaLadAsa' enA jevuM che ! praznakartA : AtmA paramAtmA eka thAya e to chelluM sTeja kahevAya AtmA e ja paramAtmA ! ne ? dAdAzrI : hA, e chelluM sTeja kahevAya. e pachI AgaLa kazuM karavAnuM rahetuM nathI. AtmAnuM dravya, kSetra ! praznakartA AtmA kSetra tarIke kevI rIte rahelo che ? dAdAzrI : AtmAnuM svakSetra, potAno anaMta pradeza bhAga che te. enuM kharekhara kSetra nathI kahevA mAMgato. e to pArakSetramAMthI kADhavA mATe svakSetranuM varNana karyuM che. praznakartA : AtmAnuM dravya badalAya ? dAdAzrI : AtmAnuM svadravya nA badalAya. paNa AtmAne je dravya A saMsArabhAvathI lAgu thayA che te badhA badalAyA kare. kSetra badalAyA kare, kALa badalAyA kare ane tenA AdhAre bhAva badalAyA kare. bhayavALI jagyAe gayA tyAM bhaya utpanna thAya. jIvamAtrane samaye samaye bhAva badalAyA kare. praznakartA : "AtmA e ja paramAtmA che' e samajAvo. dAdAzrI : "rIleTiva'mAM AtmA che ne 'riyalamAM paramAtmA che. jayAM sudhI vinAzI cIjono vepAra che tyAM sudhI saMsArI AtmA che, ne saMsAramAM nathI to paramAtmA che. "rIleTiva'ne bhaje to vinAzI che ne 'riyala'ne bhaje te paramAtmA che, tane bhAna hoya to paramAtmAmAM rahe ne bhAna nathI to tuM caMdubhAI che. praznakartA : AtmAne oLakhavAthI ApaNane zuM prApta thayuM samajavuM? dAdAzrI : sanAtana sukha. praznakartA : AtmA cetana che. sanAtana che, ke tenuM vilInIkaraNa thAya che ? zuM enI sthiti badalAya che? dAdAzrI : AtmA sanAtana che, eno e ja rahe che, jema vIMTImAM sonuM ane tAMbuM bheguM thayuM hoya to sonAnI sthiti badalAtI nathI, enA guNadharma badalAtA nathI tema. AtmAnA guNadharma anAtmAnI sAthe rahevA chatAM badalAtA nathI. ane sonAne prayoga karIne chUTuM pADI zakAya che. praznakartA : ghauMnA dANAmAM ane pakSImAM cetanA judI ne ? dAdAzrI : nA, cetanA to sarakhI ja, mArAmAM, tamArAmAM ne ghauMnA dANAmAM cetanA to sarakhI ja paNa darekanA AvaraNamAM phera che. praznakartA : cetana bIjAne halAve ? praznakartA : AtmAnA prakAra judA judA hoya ? dAdAzrI : nA, AtmA eka ja prakAranA che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 111 112 AptavANInuM dAdAzrI : nA, enA khAlI sparzathI ja badhuM cAle che. saMjogonA dabANathI eka 'bIlipha UbhI thai jAya che ke "huM karuM chuM. te vibhAvika bhAvamAM hovA chatAM AtmA 'pote' svAbhAvika bhAvamAM ja hoya che. praznakartA : mRtadehamAM to badhAM ja tattvo rahe che ne ? dAdAzrI : nA. khAlI pudgala ane AkAza be ja tattvo rahe che. bIjAM UDI jAya che. pachI badhAM ja tattvo chUTAM paDI jAya che ne sahu sahunAM mULa tattvomAM jatAM rahe che. praznakartA : paNa temAM ya spesa roke ne ? dAdAzrI : mULa pudgala tattvanI potAnI svAbhAvika spesa to hoya ja. paNa A bIjA paramANuonA saMmelanathI je deha utpanna thAya che te paNa jagA roke che. AtmA nIkaLI gayA pachI badhA potAnA mULa tattvamAM AvI jAya che. praznakartA : mANase nizcaya karyo hoya ke svarUpamAM rahevuM che, te buddhigamya che ? A manathI thAya che ? ke AnAthI atIta che ? dAdAzrI : svarUpamAM rahevuM e manathI, buddhithI, badhAMthI taddana atIta che. paNa svarUpanuM bhAna hovuM joie. mana 'kampaliTa phijhikala' savAra thai' kahe che e ya ahaMkAra ja che praznakartA : emAM AtmAno bhAsa kharo ? dAdAzrI : nA, nA. praznakartA: rAtre UMghI gayA pachI AtmAnI dazA kaI hoya che ? dAdAzrI : je niraMtara zuddhAtmAnA bhAnamAM rahe che te to UMghamAM ya te ja sthitimAM rahe che. ane je "huM caMdulAla chuM' nA bhAnavALo che tene ya UMghamAM 'huM caMdulAla chuM'nuM bhAna jatuM rahetuM nathI. tethI to e bole che ke mane sarasa UMgha AvI. alyA, tuM to UMghato hato te A khabara kone paDI ? e ahaMkAre jANyuM. praznakartA : manayogI ane AtmayogImAM zo phera che ? dAdAzrI : bahu phera che, AkAza-pAtALa jeTaluM aMtara che. paNa je dehayogI che tenA karatAM manayogI ghaNA UMcA. mananA yogathI AtmAnA yogane nA pahoMcAya. praznakartA : aMtarmukhI ane bahirmukhI e be viSe samajAvo. dAdAzrI : avinAzIno vicAra Avyo ke aMtarmukhI thAya. jyAM sudhI vinAzI cIjonI rUci che, icchA che, vRttio bahAra bhaTake che, tyAM sudhI bahirmukhI rahe. AtmA- atAtmAnuM bhedAMkana ! nidrAmAM cetananI sthiti ! praznakartA: rAtre sUI gayA, savAre jAgyA, te kone khabara paDe che ke ekI UMdhe savAra thai ? dAdAzrI : A badhuM mana, buddhi, citta ne ahaMkAra aMtaHkaraNanA dharma che badhAM. AtmA caitanya akriya bhAga che, jJAtAdraSTA ne akriya che. emAM aMtaHkaraNa akriya thAya to sukhamaya pariNAma varyA kare. rAte UMghI jAya eTale akriya thai gayo, tenuM sukha varta. A kriyA che tyAM sudhI sukha ghaTe. A ahaMkAre karIne UMghe che. ne ahaMkAre karIne jAge che. ane 'ekI UMdhe praznakartA : AtmA ane anAtmA chUTA pADavA hoya to zuM karavuM? dAdAzrI : sonuM ane tAMbuM vIMTImAM bheguM raheluM hoya ne emAMthI sonuM chUTuM pADavuM hoya to zuM karavuM ? cokasIne pUcho to te zuM kaheze ? amane vIMTI ApI jAva eTale kAma thai jaze. tema tamAre amane eTaluM ja kahevAnuM ke amAro ukela lAvI Apo. to kAma thai jAya. AtmA eka sekaMDa paNa anAtmA thayo nathI. jJAnIne kahevA jevuM che, tamAre karavA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 113 114 AptavANI-3 jevuM kazuM ja nathI. karavuM e bhrAMti che, 'jJAnI' maLI gayA teno ukela AvI gayo. praznakartA : paramAtmAne oLakhavAmAM duHkha ane azAMtino anubhava kema thAya che ? dAdAzrI : paramAtmA to che ja, paNa tame paramAtmAnI joDe judApaNuM rAkho cho. mahIM paramAtmA beThA che tenI bhakti utpanna thai jAya to pachI duHkha utpanna nA thAya. paNa oLakhANa vagara zI rIte bhakti utpanna thAya ? pratyakSa bhaktithI sukha che ane parokSa bhaktithI ghaDImAM zAMti thAya ne ghaDImAM azAMti thAya. praznakartA: bhagavAna du:khano hartA che ne sukhano kartA che, to pachI azAMti kema che ? dAdAzrI : bhagavAna du:khanA hartA ya nathI ne sukhanA kartA ya nathI. bhagavAna joDe bhedabuddhi jAya, abhedabuddhi utpanna thAya, tyAre duHkha jAya. bhagavAna koinuM duHkha letA nathI ne sukha ApatA nathI, e to ema kahe che ke mArI joDe tanmayAkAra thai jA, eka thai jA, eTale duHkha nathI. eka vAta sAcI nA jANe enuM nAma bhrAMti. jJAnathI AtmajJAna thAya. bAkI jyAM sudhI 'huM caMdulAla chuM' e mamatAbhAva che tyAM sudhI samatAbhAva kyAMthI Ave ? eka vakhata samaktine sparze tyAra pachI ja yathArtha samatAbhAva Ave. A loko kahe che te to laukika samatAbhAva kahevAya. zAo-pustako vAMcI vAMcIne pustakono mokSa thayo paNa emano nA thayo ! AtmasukhanI anubhUti praznakartA : mana zAMta thAya, mana pajave nahIM to e kayuM sukha utpanna thAya ? citta bhaTake nahIM to e kayuM sukha utpanna thAya ? dAdAzrI : A mana ja badhuM kare che. mana ja cittane, ahaMkArane, badhAMne uzkere che. mana zAMta thai gayuM eTale badhuM zAMta thaI jAya. praznakartA : AtmadazAmAM AtmAnuM sukha kevI rIte khabara paDe ke A AtmAnuM ja che ? dAdAzrI : bahArathI kazAmAMthI sukha nA hoya, kaMi jovAthI sukha utpanna thayeluM nA hoya, kaMi sAMbhaLavAthI, khAvAthI, sparzathI, ThaMDakathI ke koi jAtanuM indriyasukha nA hoya, paisAne lIdhe sukha nA hoya, koi Avo kahenAruM nA hoya, viSayasukha nA hoya, tyAM AgaLa mahIM je sukha vartAya te AtmAnuM sukha che. paNa A sukhanI tamane khAsa khabara nA paDe. jyAM sudhI viSayo hoya tyAM sudhI AtmAnuM spaSTa sukha nA Ave. bhomiyo bhAMge bhava bhaTakAmaNa ! chUTe dehAdhyAsa tyAM ... praznakartA : mokSe javAno saraLa rasto kayo ? dAdAzrI : bhomiyAne maLavuM te, bhomiyo maLyo eTale ukela AvI gayo. enAthI sIdho ne saraLa mArga vaLI bIjo kayo che ? bhagavAne kahyuM ke zuM karavAthI mokSe javAya ? samakti thAya to javAya athavA 'jJAnI puruSa'nI kRpA thAya to javAya. 'zAnI' be prakAranA. eka zAstrajJAnI ane bIjA anubhavajJAnI, yathArtha jJAnI. yathArtha jJAnI to mahIMthI pAtALa phoDIne bole e yathArtha jJAna. yathArtha praznakartA: dehAdhyAsa gayo kone kahevAya ? dAdAzrI : gajavuM kApI le, gALa bhAMDe, mAre, to ya tamane rAgadveSa nA thAya to dehAdhyAsa gayo kahevAya. jyAM sudhI AtmajJAna prApta nA thAya tyAM sudhI AkhuM jagata dehAdhyAse vIMTALAyeluM che. jeTalA vikalpa eTalA dehAdhyAsa. deha gunegArI vIMTALavA mATe nathI, mukti mATe che, bhavobhavanI gunegArI lAvelA teno nikAla to karavo paDaze ne ?
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 dehAdhyAsa jAya eTale cAritramAM Avyo kahevAya. praznakartA : dehamAM AtmAnuM sthAna kyAM ? dAdAzrI : A vALamAM ne nakhamAM nathI, bIje badhe ja AtmAnuM sthAna che. A jyAM devatA aDADIe ne khabara paDe tyAM AtmAnuM sthAna che. 115 praznakartA : jaDamAM cetana mUkI zakAya ? dAdAzrI : 'A pena mArI che' kahyuM, te tame mArApaNAnuM cetana mukyuM, tethI e jo mArAthI khovAi jAya to tamane duHkha thAya ! deha - AtmAnuM bhinnatva praznakartA : AtmA ane dehano saMbaMdha zo che ? dAdAzrI : AtmA ane dehano koi saMbaMdha nathI. A mANasanI pAchaLa jema paDachAyo che tene mANasa joDe jeTaluM kanekazana che, teTaluM AtmAne ane dehane saMbaMdha che. paDachAyo jema sUryanArAyaNanI hAjarIthI Ubho thAya che. tema AtmAnI hAjarIthI A badhuM UbhuM thAya che. A to pArakI cIja bathAvI paDayA che. AtmA ane dehano saMbaMdha eTalo chUTo che. jema A liphaTamAM Ubhelo mANasa ane liphaTa e be judAM che. liphaTa badhuM ja kArya kare che. tamAre to phakata baTana ja dabAvavuM paDe che, eTaluM ja kArya karavAnuM hoya che. A nahIM samajAvAthI loko bhayaMkara azAtAo, pIDAo bhogave che. A liphaTane UMcakavA jAya enA jevuM A tophAna che. A mana, vacana, kAyA traNe ya liphaTa che. khAlI 'liphaTa'nuM baTana ja dabAvavAnuM che. eka AtmA che ne bIjo ahaMkAra che. jene saMsArika paudgalika vastuo joitI hoya teNe ahaMkAre karIne baTana dabAvavAnuM. ane jene saMsArI vastuo joitI nA hoya teNe AtmAnA bhAve karIne baTana dabAvavAnuM. AtmAnA bhAve karIne kema ? to ke', chUTavuM che, mokSe javuM che. have ene 116 AptavANI-3 ahaMkAra karIne AgaLa vadhAravuM nathI. ahIM vAgyuM hoya to ahaMkAra kahe ke 'mane bahu vAgyuM.' eTale duHkha pAme ane ahaMkAra kahe ke 'mane kaMi vAgyuM nathI.' to duHkha nA thAya. khAlI ahaMkAra ja kare che. A vItarAgonuM gUDha vijJAna jo samajo to A jagatamAM koi jAtanuM duHkha hotuM haze !? AtmA pote to paramAtmA ja che ! AtmA caitanya che ane jaDa saMbaMdha che. pote saMbaMdhI ane jaDa saMbaMdha mAtra che. ApaNane saMyogono saMbaMdha thayo che, baMdha nathI thayo. saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. eka phero 'jJAnI puruSa' pAsethI AtmA prApta karI le pachI saMyoga saMbaMdha badho viyogI svabhAvano che. tyAM che sAcuM jJAta sAcuM jJAna hoya tenI nizAnI zuM ? nAnA bALakathI mAMDIne vRddha sudhInA, nAnuM bALaka eTale doDha varasathI mAMDIne eMzI varasa sudhInA saMsArI padathI mAMDIne saMnyAsI pada sudhInA badhAM manuSyone AkarSaNa kare. kAraNa ke phekaTa vastu che. bALakane ya mahIM darzana thAya. je dharmasthAnomAM bALakone heDeka thaI jAya tyAM sAco dharma nathI, e badhuM rIleTiva che. --- je vAda upara vivAda nA thAya e sAcuM jJAna kahevAya. ane vAda upara vivAda thAya, saMvAda thAya, prativAda thAya, jIbhAjoDI thAya tyAM sAcuM jJAna nA hoya. jJAna be prakAranA- eka saMsAramAM zuM kharuM ne zuM khoTuM ? zuM ahitakArI ne zuM hitakArI dekhADe te ane bIjuM mokSamArganuM jJAna. emAM jo mokSamArganuM jJAna prApta thai jAya to peluM saMsAra mATenuM jJAna to saheje utpanna thAya. kAraNa ke ene draSTi maLI ne ! divyadraSTi maLI ! mokSamArganuM jJAna nA maLe to saMsAranA hitAhitanuM jJAna ApanArA saMto maLavA joie. A kALamAM evA saMto durlabha hoya che. vajralepam bhaviSyati praznakartA : loko bhagavAnane chetarIne dharmamAM bhraSTAcAra kare che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 117 118 AptavANI-3 bhagavAna svarUpa, kyAre ? praznakartA : jIva, AtmA ane bhagavAnamAM phera zo ? dAdAzrI : svasattAmAM AvI jAya tyAra pachI bhagavAna kahevAya. puruSa thAya pachI puruSArthamAM Ave tyAre bhagavAna kahevAya, ne jyAM sudhI prakRtinI sattAmAM che tyAM sudhI jIva che. 'huM marI jaiza" evuM bhAna che te jIva che ne 'huM nahIM karuM" tevuM bhAna Ave te AtmA ne 'phUla sTeja'mAM Ave te bhagavAna. praznakartA : AtmA bhagavAnanuM svarUpa kyAre gaNAya ? dAdAzrI : e bahu khoTuM kahevAya. eTalA mATe to pahelAMthI ja pahelAnA jJAnIo zloka bolelA : anya kSetre kRtam pApam, dharmakSetre vinazyati, dharmakSetre kRtam pApam, vajalepam bhaviSyati. vajalepa eTale lAkho varasa mATe khalAsa thai jAya ! narka maLe ! je potAnuM ja ahita karI rahyAM che tene ame jAgatA UMdhe che ema kahIe chIe. AnAthI to manuSyapaNuM jatuM raheze, duHkhanA DuMgara UbhA karI rahyAM che. Ane jJAna ekaluM ja aTakAvI zake. satyajJAna maLavuM joie. pastAvo ekalo karavAthI kazuM vaLe nahIM. pastAvo e to dharmanuM eka zarUAtanuM pagathiyuM che. praznakartA : khoTAM kAma kare ne pastAvo kare ne pAchuM enuM e cAlyA kare ne ? dAdAzrI : pastAvo hArTilI hovo joie. UdhuM jJAna maLe che temAMthI tRSNAo utpanna thAya che ane UMdhA jJAnanI ArAdhanAthI phaLasvarUpe du:kha Ave che. bAkI, kudarata koine duHkha ApavA sarjAyelI nathI. manuSya sivAyanA itara prANIone kaMi ciMtA ke du:kha nathI. | vikalpI thAya tyAra pachI manuSya ahaMkArI thAya tyAM sudhI ahaMkAra normala kahevAya che, sAhajika, vAstavika ahaMkAra kahevAya. vikalpI thAya to javAbadAra banyo. ane javAbadAra banyA pachI du:kha Ave. jyAM sudhI vikalpI nA thAya, javAbadAra nA thAya, tyAM sudhI kudarata koi divasa koine ya duHkha ApatI nathI. praznakartA : duHkha manuSyo ja UbhAM kare che ? dAdAzrI : ApaNe ja UbhuM karyuM che, kudarate nahIM. kudarata to helpaphula che. jJAnano durUpayoga thayo eTale zetAnanuM rAja tamArI upara thai gayuM tyAM pachI bhagavAna UbhA nA rahe. dAdAzrI : potAnA svarUpanuM bhAna thAya tyAre bhagavAna svarUpa thavA mAMDe ane pachI karmanA bojA ochA thai jAya tyAre chelle phula svarUpa thAya tyAre pote ja paramAtmA thAya. praznakartA : AtmA daihika rUpa dhAraNa kare tyAre jIva kahevAya ? dAdAzrI : AtmA daihika rUpa dhAraNa karato nathI, khAlI 'bilIpha" badalAya che, 'huM caMdulAla chuM' e roMga bilIpha beThI che, kharI rIte tame AtmAsvarUpa ja cho ne AtmasvarUpe koi dahADo maratA ja nathI, khAlI 'bilIpha' ja mare che. praznakartA : darekanA AtmA eka svarUpa che, to pachI darekane anubhava judA judA kema thAya che ? dAdAzrI : dareka AtmA samasaraNa mArgamAM che. enA pravAha judA judA hovAthI darekane judA judA anubhava thAya che. praznakartA : zuddhAtmA ane azuddhAtmA baMne AtmA eka hoya ? dAdAzrI : azuddha to apekSAnA AdhAre kahevAya che. 'huM caMdulAla chuM' tyAre azuddha kahevAya, e jIvAtmA kahevAya. ane e "roMga bilIpha'
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 119 120 AptavANI-3 phrekacara thai jAya ne 'rAiTa bilIpha' bese tyAre 'zuddhAtmA' kahevAya. praznakartA : 'huM zuddhAtmA chuM" ema boluM chuM temAM kaMi pracaMDa ahaMkAra to nathI ghUsI jato ne ? dAdAzrI : nA, e to (A jJAna maLyA pachI) tame pote te svarUpa thaine bolo cho. potAnA svarUpamAM ja bolyA mATe ahaMkAra nA kahevAya. jyAM pote nathI tyAM huM chuM mAne te ahaMkAra che. praznakartA : sAcA jIvavALA kone kahevAya ? dAdAzrI : sAcA jIvavALA to AtmA zuddhAtmA jANyo e ja pote kahevAya. bAkI, A maMdirane bhagavAna mAnIe to bhagavAna kyAM jAya? maMdirane bhagavAna kahIne coMTI paDIe to bhagavAna hasyA kare ke alyA, tuM AMdhaLo che ke zuM ? A mane oLakhato nathI ne A maMdirane coMTI paDayo ! maMdirane ja cetana mAne che. AtmA mokSasvarUpa, to mokSa koto ? caMdramA to ekano eka ja che. tArI aNasamajaNathI AvuM be dekhAya che. arIsA AgaLa cakalI bese che, tyAM be cakalI hoya che ? chatAM ene bhrAMti thAya che ke bIjI cakalI che, te cAMca mAra mAra kare che. ene vAgatuM ya haze. ene kADhI mUkIe to ya e pAchI Ave. ApaNe ene pUchIe ke zuM khoLo cho bahena ? tamane nathI dhaNI, nathI diyara, nathI sAsu to zuM khoLo cho ? evuM A lokone AMTI paDI gai che. A arIso to moTuM 'sAyansa' che. AtmAnuM 'phijhikala' varNana karavuM hoya to A arIso ja eka sAdhana che ! | 'huM , huM chuM' kare che to AtmA kahe che ke jA, tuM ane huM judAM! e igoijhama ogaLI gayo ke 'tuM ja che? ahaMkAra ema ne ema ogaLaze nahIM, e caTaNInI jema vaTAya evo nathI. e to potAnI bhUlo dekhAya eTale ahaMkAra ogaLe. ahaMkAra eTale bhUlanuM svarUpa. brahma, parabrahmanI pahecAna ! praznakartA : AtmA ajara che, amara che, dehathI chUTo che, to mokSa kono thAya che ? dAdAzrI : ahaMkArano. ahaMkArano mokSa thai jAya eTale e vilaya thai jAya. jeno udbhava thayo che, teno vilaya thAya. ahaMkAra ja baMdhAyelo che, AtmA baMdhAyelo nathI. jJAnI puruSa samajaNa pADe eTale ahaMkArano mokSa thai jAya. AtmA zuddha ja che, mokSasvarUpa ja che ! kyAre ya azuddha thayo nathI ke baMdhAyo nathI !! A jagata e "igoijhama'nuM vijhana che. AkAzakusumavat dekhADe enuM nAma igoijhama. koi vakhata AMkha upara hAtha dabAi gayo hoya to be caMdramA dekhAya. AmA zuM satya che ? zuM rahasya che ? are bhAi, praznakartA : brahma ane parabrahma eTale zuM ? dAdAzrI : brahma e AtmA che ne parabrahma e paramAtmA che. jyAM sadhI dehadhArI hoya tyAM sudhI e AtmA AtmA gaNAya, paramAtmA gaNAya nahIM. tIrthaMkaro ne jJAnI puruSo dehadhArI paramAtmA gaNAya. praznakartA : A brahma che e zuM che ? dAdAzrI : tamAruM nAma zuM che ? praznakartA : caMdulAla. dAdAzrI : tame caMdubhAi cho e taddana khoTuM nathI. bAya rIleTiva vyu poinTa yu Ara caMdubhAi enDa bAya riyala vyu poinTa yu Ara brahma! brahma eTale AtmA. paNa brahmanuM bhAna thavuM joie ne ? praznakartA : mAyika brahma ane amAyika brahma e samajAvo.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 121 dAdAzrI : evuM che ne, mAyika brahmane brahma kahevuM e guno che. je bhramaNAmAM paDyA ane brahma kahevAya kema karIne ? mAyika eTale bhramaNAmAM paDelo. sAcA brahmane brahma kahevAya. praznakartA : jo manuSya saMpUrNa brahmasvarUpa, paramAtmAsvarUpa thai gayo, to e vAta karI zake ? dAdAzrI : je vAta karI zakatA nathI te brahmasvarUpa thayA ja nathI. saMpUrNa brahmasvarUpe kyAre kahevAya ke bahAranuM saMpUrNa bhAna hoya, saMsArIo karatAM vadhAre bhAna hoya. dehabhAna jatuM rahe e to ekAgratA che. ene AtmA prApta thayo nA kahevAya. saMpUrNa brahma svarUpa thayA pachI vANI hoya, badhuM ja hoya. kAraNa ke deha ane AtmA banne chUTA ja varte. jema A koTa ane zarIra chUTAM varte tema. potapotAnA nijadharmamAM rahe, brahma brahmanA dharmamAM ane anAtmA anAtma bhAgamAM rahe che. dehabhAna nA rahe e jJAnanI pUrNatAnI, nirvikalpa dazAnI nizAnI nathI. ekAgratA kare, kuMDalinI jAgrata kare. e TempararI avasthA che. pachI pAcho hato tevo ne tevo thai jAya. e hempiMga vastu che, paNa pUrNadazA hoya. [8] sUjha, udAsInatA ! sUjha, samasaraNa mArganI deNa ! praznakartA : sUjha eTale zuM ? e preraNA kahevAya ? dAdAzrI : preraka e DiscArja che. mahIM ekadama lAiTa mArI de ane tenAthI preraNA thAya che. e lAiTa thAya che te sUjha che. sUjha e to avirata pravAha che. paNa tene AvaraNa AvelAM che tethI dekhAtuM nathI eTale kaMi sUjha nA paDe. eTale loko jarAka mAthuM khaMjavALe eTale mahIM lAiTa thAya ne sUjha paDI jAya. A mAthuM khaMjavALe eTale zuM thAya che e khabara che? praznakartA : nA, dAdA.. dAdAzrI : cittavRttio Amatema kheMcAyelI hoya, te mAthuM khaMjavALe eTale jarAka ekAgra thAya. ekAgratA thai ke mahIM jhaTa sujha paDI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 123 124 AptavANI-3 jAya. bhAvajAgRti hoya tene jAgRta kahe che, ane sUjha jAgRti to bahu UMcI vastu che. bhAvajAgRtimAM Avyo eTale sapanAmAMthI ALasa maraDIne kaMika bhAna thayuM ema samajAya. praznakartA : sUjha ane prajJAmAM zo phera che ? dAdAzrI : prajJA e kAyamI vastu che. ne sUjha "cenja mAryA kare. jema AgaLa vadhe tema sUjha "cenja' thAya kare. prajJA e 'TempararI paramenanTa' vastu che. jyAM sudhI saMpUrNapada nA prApta thAya, siddhadazA nA thAya tyAM sudhI ja prajJA hoya. prajJA svarUpajJAna pachI ja utpanna thAya che; jyAre sUjha to darekane samasaraNa mArganA mAile utpanna thatI bakSisa have je sUjha paDe che te paNa saMpUrNa svataMtra nathI. AtmA paramAtmasvarUpa che. te khoTuM ya sUjhADato nathI ne sAcuM ya sUjhADato nathI. e to pApano udaya Ave tyAre khoTuM sUjhe ane puNyano udaya Ave tyAre sAcuM dekhADe. AtmA kazuM ja karato nathI,e to mAtra spaMdanone ja joyA kare jagata sUjha paDe che tene puruSArtha kahe che. kharI rIte A puruSArtha che ja nahIM. sUjha e to kudaratI bakSisa che. darekane sUjha hoya che, te tenI sUjha parathI ApaNane mAluma paDI jAya ke A samasaraNa mArganA pravAhanA keTalAmAM mAile che. cha mahinA pahelAMnI ane atyAranI sUjhamAM phera paDayo hoya, vadhI hoya to samajAya ke e kyA mAIla pahoMcyo che. A jagatamAM jovA jevI e eka ja vastu che. A manuSyamAM zarIramAM ekalI sUjha ja 'DiscArja' nathI, bIjuM badhuM ja 'DiscArjache. sUjha pote "cArja nathI karatI, paNa sujhamAMthI "cArja UbhuM thai jAya che. sUjhamAM ahaMkAra bhego thayo to cArja UbhuM thAya che. sUjhamAM ahaMkAra nathI, paNa temAM ahaMkAra pachIthI bhaLe che. praznakartA sUjha ane darzana eka ja ke ? dAdAzrI : eka kharAM, paNa loka darzanane bahu nIcalI bhASAmAM laI jAya che. darzana to bahu UMcI vastu che. vItarAgoe sUjhane darzana kahyuM che. agiyAramAM mAilathI rakhaDatAM AgaLa cAlyA to tyAMnuM darzana thayuM. jema jema AgaLa cAle tema tema tenuM 'DevalapamenTa' vadhatuM jAya, tema tema tenuM darzana UcuM vadhatuM jAya. ane eka dahADo mahIM lAiTa thai jAya ke 'huM A na hoya, paNa huM AtmA chuM.' ke darzana nirAvaraNa thai jAya ! tame je projekaTa karo cho te sUjhanA AdhAre karo cho, pachI preraNA thAya te lakho cho. sUjha bahu jhINI vastu che. jagatamAM aMtarasUjhane 'helpa' koi e karI nathI. yogamAM aMtarasUjha bahu 'spIDilI' khIle che. paNa loko UMdhe mArge gayA te khAlI cakaraDAM ja joyA kare che ! sUjha pachI bhAva utpanna thAya che, jagatamAM bhAgye ja bahu thoDA mANaso sUjhamAM ne bhAvamAM jAgRta hoya. sUjha ane bhAva je sahaja prayatna maLe che, aprayAsa prayatna maLe che, tenI dIvAdAMDI thai bese che, bAkI praznakartA : samaja ane sUjhamAM phera ? dAdAzrI : samajane sUjha kahe che, samaja e darzana che, e AgaLa vadhatuM vadhatuM TheTha kevaLadarzana sudhI jAya. - A ame tamane samajAvIe ane tamane enI geDa besavI eTale e tamane 'phUla' samajamAM AvI jAya. eTale huM je kahevA mAguM chuM te tamane poinTa-Tu-poinTa 'ekajhekTalI" samajAI jAya. enuM nAma geDa beThI kahevAya. darekanuM nyU yorjaTa juduM juduM hoya eTale judI judI rIte samajAya. darekanI darzanazaktinA AdhAre vAta 'phITa' thAya. praznakartA: sUjha paDe che tyAre sUjhamAM sUjha che ke ahaMkAra bole che e khabara paDatI nathI.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 125 126 AptavANI-3 dAdAzrI : ahaMkAranA paDaghA che tene lIdhe mANasa sUjhano lAbha pUrepUro uThAvI zakato nathI. sUjha to darekane paDyA ja kare. jema jema ahaMkAra zUnyatAne pAmato jAya tema tema sUjha vadhatI jAya. A sAyanTisTone sUjhamAM dekhAya, temane jJAnamAM nA dekhAya. sUjha e kudaratI bakSisa che. udAsInatA kone kahevAya ? vairAgIne 'game nahIM? te potAnI zaktithI tenuM nathI hotuM. amuka game ne amuka nA game evuM hoya; jyAre udAsInatAvALAne to eka AtmA jANavA sivAya bIjI koi vastumAM rUci nA hoya. praznakartA : vItarAgatA varte che ke udAsInatA varte che, e kevI rIte samajAya ? bemAM phera zuM ? dAdAzrI : udAsInatA eTale rAgadveSa para Ataro nAkhI devo te ane vItarAgatAmAM rAgadveSa ja nA hoya. udAsInatAmAM pahelAM badhI vRttio maMda paDI jAya pachI vItarAgatA utpanna thAya. udAsInatA eTale rUci Ave ya nahIM ne arUci Ave ya nahIM. praznakartA : bahAra kyAMya ullAsa nA lAge ne mahIM rAgadveSa nA hoya te zuM kahevAya ? dAdAzrI : udAsInatAmAM aMdara ullAsa hoya ne bahAra ullAsa nA dekhAya; jyAre vItarAgatAmAM aMdara bahAra badhe ullAsa hoya. huM sarva paratattvothI sarvathA udAsIna ja chuM. huM sarva paratattvothI sarvathA vItarAga ja chuM. A udAsIna eTale lokabhASAno udAsa nahIM, paNa huM svatattvavALo thayo eTale have mAre A parAyAM tattvonI jarUra nathI. ethI 'ene' udAsInabhAva rahe, potAnuM sukha anaMta sAhebIvALuM che evuM bhAna thAya eTale bAhyavRttio nA thAya, eTale paradravyo pratye vItarAga bhAva rahe, potAnA svarUpanuM jJAna nA hoya tevI udAsInatA ApaNane nA hoya. paNa ullAsita udAsInatA hoya. bhagata lokone ghera lagna hoya to ya udAsInatA lAge tevuM ApaNane nA hoya. - AtmasvarUpa prApta karyA pachI bIje badhethI pahelI udAsInatA Ave ne chevaTe vItarAgatA Ave. praznakartA : vairAgya, udAsInatA ane vItarAgatAmAM zo phera che ? dAdAzrI : vairAgya kSaNajIvI che. vairAga utpanna thAya tyAMthI te saMpUrNa vairAgya rahe te badhA bhAgane vairAgya kahyo. vairAga eTale nA bhAvatuM, nA gamatuM thayuM che. paNa padhdhatisaranuM nA kahevAya. duHkha Ave eTale vairAga Ave ane udAsInatA vItarAgatAnuM pravezadvAra che. udAsInatA e kramikamArganI bahu UMcI vastu che. kramikamArgamAM udAsInatA eTale badhI nAzavaMtI cIjo para bhAva tUTI jAya ane avinAzInI zodha hovA chatAM te prApta nA thAya.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AptavANI-3 'cArja thayeluM kahIe chIe. e vizeSabhAve pariNamatuM pudgala che. ene ame mizracetana kahIe chIe. praznakartA : AhAra, bhaya, nidrA ane maithuna A cAra saMjJAo e gAMTho che ke pratiSThita AtmAno svabhAva che ? dAdAzrI : e pratiSThita AtmAno svabhAva nathI, pratiSThita AtmA e 'igoijhama'nuM pUtaLuM che. jeTalA bhAva bharelA teTalA bhAva UbhA thayA. AhAra dITho ke AhAranI gAMTha phUTe. lAkaDI dIThI to bhayanI gAMTha phUTe. AhAra, bhaya, maithuna, nidrA e saMjJAo gAMTho svarUpe che; saMyoga maLyo ke gAMTha phUTe. pratiSThita AtmAmAM krodha, mAna, mAyA, lobhanI pratiSThA thayelI te atyAre phaLa Ape che. svarUpanuM jJAna thai gayuM eTale pratiSThA baMdha [9] pratiSThita AtmA : zuddhAtmA ! thai. jagatanA loko kahe che ne ke "mAro AtmA pApI che' e pratiSThita AtmA mATe kahevAya che. mULa AtmA to zuddhAtmA che, e eka kSaNa paNa azuddha thayo ja nathI. AtmAnA je paryAyo che te azuddha thayA che eTale pratiSThA karelI ke "A huM chuM, A mAruM che.' 'cArja'mAM pratiSThita AtmA hoya nahIM. 'cArja'mAM pote hoya. 'DiscArjamAM pratiSThita AtmA hoya. vyavahAra AtmA : nizcaya AtmA ! jagatanuM adhiSThAta zuM ? 'pratiSThita AtmA' A jagatanuM adhiSThAna che. 'pratiSThita AtmA' koNa ? 'huM caMdulAla chuM, A deha mAro che, A mAruM che, mana mAruM che', evI pratiSThA karavAthI pratiSThita AtmA baMdhAya che. A zenAthI utpanna thayuM ? ajJAnamAMthI. A mUrtimAM pratiSThA kare to te phaLa Ape che, tyAre A to bhagavAnanI sAkSImAM pratiSThA thAya che. te kevuM phaLa Ape ! A 'pratiSThita AtmA' e ame navo zabda Apyo che. lokone sAdI bhASAmAM samajAya ane bhagavAnanI vAta sahelAithI samajAya evI rIte mUkayuM che. praznakartA: 'pratiSThita AtmA' pudgala che ke cetana che ? dAdAzrI : pula che, paNa cetanabhAva pAmeluM che, ene ApaNe praznakartA : A zubha-azubha bhAva thAya che te kone thAya che ? pratiSThita AtmAne ? dAdAzrI : evuM che ke zubha ane azubha bhAva pratiSThita AtmA kare te vakhate te pratiSThita AtmA gaNAto nathI, te ghaDIe 'vyavahAra AtmA' gaNAya che. pratiSThita AtmA to jene svarUpajJAna maLyA pachI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 bAkI rahyuM te pratiSThita AtmA. je pratiSThA dehamAM 'huM'paNAnI karI hatI te pratiSThAnuM phaLa rahyuM che. svarUpajJAna pahelAM pratiSThita AtmA kahevAya nahIM, vyavahAra AtmA kahevAya. 129 praznakartA : jyAre vyavahAra AtmA zubha-azubha bhAva kare, tyAre caitanya AtmAne vaLagaNa kevI rIte lAge ? dAdAzrI : A zubha-azubha bhAva thAya che temAM vyavahAra AtmA ekalo nathI, nizcaya AtmA bhegA hoya che, 'enI' mAnyatA ja e che ke A ja huM eka chuM. praznakartA : nizcaya AtmA eTale zuM ? dAdAzrI : nizcaya AtmA eTale zuddhAtmA. evuM che ke, A 'vyavahAra AtmA' che te vyavahArathI kartA che ane nizcayathI AtmA akartA che. praznakartA : nizcaya AtmA bhAvano to kartA kharo ne ? dAdAzrI : e bhAvano ya kartA nathI. bhAvano ya kartA svarUpanI ajJAnatA ! praznakartA : bhAvo kyAre thAya ? dAdAzrI : svarUpanI ajJAnatA hoya tyAke bhAva ne abhAva thAya. praznakartA : jJAna hoya to bhAva hoya ? dAdAzrI : jJAna hoya to bhAva ja nA hoya. jJAna hoya tyAM svabhAva-bhAva hoya, ane jyAM jJAna nathI tyAM bhAva hoya. mithyAtva che tyAM bhAva ke abhAva che; samakti hoya tyAM te nathI. praznakartA : jJAna hAjara hoya to ja bhAva abhAva thAya ne ? dAdAzrI : hA, AtmA hoya to ja bhAva abhAva thAya, nahIM to A 'TeparekarDa'mAM bhAvAbhAva nA thAya. AptavANI-3 praznakartA : zuddhAtmAe paralakSa karyuM eTale bhAva abhAva thayA ? dAdAzrI : zuddhAtmA paralakSa karato ja nathI. 'zuddhAtmA' e 'zuddhAtmA' ja rahe che, niraMtara jJAnasahita, saMpUrNa jJAnasahita che. paralakSane paNa e pote jANe che ke A paralakSa koNe karyuM ! praznakartA : paralakSa karanAro koNa ? dAdAzrI : eTaluM ja 'jJAnI puruSa' pAse samajI jAya to A saMsAranA badhA phoDa ukalI jAya. A ahIM ja geDa besavI joie ke A preraNA karanAra koNa ? 130 praznakartA : bhAvano udbhava thavo e preraNA kahevAya ? dAdAzrI : nA, e AtmAno guNa nathI. e tamArI ajJAnatAthI thayuM che. praznakartA : ajJAnatA kyAre thAya ? jJAnanI hAjarImAM ja ne ? dAdAzrI : hA. jJAna che to ajJAna hoya. jema pelo mANasa dArU pIdhelo hoya, te caMdulAla zeTha hoya to bole ke 'huM sayAjIrAva gAyakavADa chuM.' tyArathI ApaNe nA samajIe ke Ane dArUno amala che ? tema A ajJAnano amala che. praznakartA : ajJAna jJAnamaya thAya to ? dAdAzrI : tyAre ene ajJAna na kahevAya. pachI to jJAnamaya pariNAma ja vartyA kare. ane jyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI ajJAnamaya pariNAma ja vartyA kare. pachI tapa kare, japa kare, zAstro vAMce ke game te kriyA kare, paNa enAthI karma ja baMdhAya. paNa te bhautika sukha ApanArAM hoya. ja praznakartA : AtmAno AmAM doSa nathI to tene baMdhana kema thAya ? dAdAzrI : potAno doSa kyAre kahevAya ke pote saMpUrNa doSita hoya
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 131 132 AptavANI-3 to ja doSa kahevAya. naimittika doSane doSa kahevAya nahIM. mArA dhakkAthI ja tamane dhakko vAgyo ne tethI pelAne vAgyo, tethI pelA bhAI tamane gunegAra gaNe che. tevI rIte AtmA pote A bhAvano kartA nathI, paNa A naimittika dhakkAone laIne, "sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' ne laine thAya che. praznakartA : 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' cetanane lAgu paDe ke acetanane ? - dAdAzrI : mAnyatAne lAgu paDe che, pratiSThita AtmAne lAgu paDe che. pratiSThita AtmAmAM ya bahu zakti che. tame, caMdulAla ahIM beThAM beThAM zAradAbahena mATe saheja paNa avaLo vicAra karo to te temane ghera pahoMcI jAya tema che ! praznakartA : tamArA ane amArA pratiSThita AtmAmAM zo phera che tapa, dhyAna, zAstronuM vAMcana e badhuM ja 'mikenikala AtmA' kare che. zene mATe ? to kahe ke, "avicaLa AtmA prApta karavA mATe'. paNa mULamAM bhUla e che ke "huM AtmA chuM' evuM jene mAne che te 'mikenikala AtmA' che. ane ene sudhAravA phare che. krodha, mAna, mAyA, lobhane dabAvavA mATe, enuM chedana karavA mATe dhamAla dhamAla karI mele che. paNa A guNa konA che ? AtmAnA che? AnI oLakha nahIM hovAthI anaMta avatArathI A mAra khA khA karyA che. krodha, mAna, mAyA, lobha e AtmAnA vyatireka guNo che, anvaya guNo nathI. anvaya guNo eTale AtmAnA svAbhAvika guNo, niraMtara sAthe rahenArA guNo. jyAre vyatireka guNo eTale AtmAnI khAlI hAjarIthI ja pudgalamAM utpanna thatA guNo ! praznakartA: 'mikenikala AtmA' ane zuddhAtmA'mAM zo phera che ? dAdAzrI : 'mikenikala AtmA' e AtmAthI pratibiMba UbhuM thayeluM, tevA svarUpe dekhAya. emAM 'daraasala AtmA'nA guNadharma nA hoya, paNa tevAM ja lakSaNa dekhAya. eTale AkhuM jagata emAM phasAyuM che. 'mikenikala AtmAmAM acaLatA nA hoya. praznakartA : ApanAmAM 'jJAnI' koNa ane 'dAdA bhagavAna' koNa e nathI samajAtuM. dAdAzrI : jJAnanAM vAkyo je bole che emane vyavahAramAM 'jJAnI" kahevAya che. ane ahIM pragaTa thayA che e vagara to jJAna vAkyo nIkaLe nahIM. mahIM pragaTa thayA che e 'dAdA bhagavAna che. amAre paNa e pada levuM che eTale ame paNa 'dAdA bhagavAnane namaskAra karIe. amuka TAima ame 'dAdA bhagavAna joDe abheda rahIe, tanmaya rahIe ane vANI bolatI vakhate nahIM bhagavAna" judA ne 'ame judA ! dAdAzrI : kazo ja phera nathI. tamArAmAM ajJAnatA hatI tene laine caMcaLatA hoya. amArAmAM nAma ya caMcaLatA nA hoya. "jJAtI' koNa ? "dAdA bhagavAna' koNa ? praznakartA : 'dAdA bhagavAna' eTale zuM ? "e. ema. paTela no AtmA e ja 'dAdA bhagavAna' ? dAdAzrI : hA. be jAtanA AtmA che eka 'mikenikala AtmA' ane eka 'daraasala AtmA'. 'mikenikala AtmA' caMcaLa hoya ane 'daraasala AtmA' e 'dAdA bhagavAna che. A badhuM bole, kare, khAya, pIe, dhaMdhA kare, zAstro vAMce dharmadhyAna kare e badhuM 'mikenikala' che, e joya 'daraasala AtmA'. tamArAmAM ya 'daraasala AtmA' e ja 'dAdA bhagavAna" che, e ja "paramAtmA' che. A badho vyavahAra je kare che te 'mikenikala AtmA' kare che. japa,
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 AptavANI-3 uparI banAvavAnI melo ne pIDA ! A bhagavAnane uparI banAvavo tenAM karatA ApaNI 'vAiphane uparI banAvIe to e bhajiyAM to banAvI Ape ! alyA, tuM pote ja bhagavAna che. paNa te jANato nathI. jyAM sudhI A jANatA nathI tyAM sudhI bhagavAnane uparI tarIke mAthe rAkhe che, paNa kyA bhagavAna ? jo tAre bhagavAnane ja uparI rAkhavA hoya to kyA bhagavAnane rAkhIza ? uparavALAne nahIM. upara to koI bApo ya nathI, upara to khAlI AkAza che. bhagavAna to mahIM beThA che te che. kharI 'thiyarI' to mahIM beThA che te ja bhagavAna che. tenuM nAma "zuddhAtmA'. tene game te nAma Apo, paNa mahIM beThelAnI ja tapAsa kare to kAma thaze. bhagavAna upara che, upara che-ema gappAM mAre, kAgaLo lakhe, vinaMtI kare kazuM vaLe nahIM. bAkI loko bhagavAnanuM avalaMbana le che, paNa te zAnA AdhAre? bhagavAnane oLakhyA vagara temanuM sIdhuM avalaMbana zI rIte levAya ? bhagavAnanI to pahelI oLakha joie. jagata AkhuM bhagavAnane jANatuM ja nathI. [10] jagasaMcAlakanI hakIkata ! jene bhagavAna mAne che ... ... e to 'mikenikala eDajasTamenTa' ! koi bApo ya tamAro uparI nathI. koi uparI ja nathI, koI bosa nathI. vagara kAmano bhaDaka bhaDaka kare che. are, bhagavAne ya tAro uparI nathI. tuM pote bhagavAna che, paNa tenuM bhAna thavuM joie. ane jayAM sudhI pote bhagavAna che tevuM bhAna nA thAya, tyAM sudhI bhagavAnane uparI mAnavA joie, tyAM sudhI bhagata rahevuM joie ane bhAna thayA pachI bhagatapaNuM chUTuM ! koi bApo ya tAro uparI nathI, tenI A 'gerenTI' ApuM chuM. A to vagara kAmanI bhaDaka ghUsI gaI che ke "Ama karI nAkhaze, tema karI nAkhaze." mATe tAre bhaDakavAnuM koi kAraNa nathI, ane tAruM 'vyavasthita haze to tane koi choDavAnuM nathI. A 'inkamaTekSa'vALAnuM kAgaLiyuM AvyuM ke zeTha bhaDakI mare. alyA, A kAgaLiyuM to tArA 'vyavasthita'mAMno eka eviDansa che. 'inkamaTekSa'vALo kai saramukhatyAra nathI. mATe bhagavAnane A jagatane je zakti calAvI rahI che tene ja AkhuM jagata bhagavAna mAne che. kharekhara jagata calAvanAro bhagavAna nathI. e to eka 'mikenikala eDajasTamenTa' che, "komyuTara' jevuM che. "mazInarI' vItarAga hoya ke rAgadveSavALI hoya ? praznakartA: vItarAga hoya. dAdAzrI : te A jagata calAvanAra zakti vItarAga che. 'mikenikala eTajasTamenTa' che tene loko jANe ke A ja bhagavAna che. A zaktimAM vItarAgatAno guNa kharo, paNa e zakti bhagavAna che ja nahIM, e to "onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che. paNa lokone enuM bhAna nathI, bebhAnapaNAthI badhuM cAle che. ane potAnA svarUpanuM jene bhAna thai gayuM tyAra pachI teno 'eviDansa' badalAya che. e chUTo
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 135 thai jAya che, mukta thai jAya che ! 'huM ja caMdubhAI chuM' e "roMga bilIpha' "dhI varlDa ijha dhI kamplITa DrAmA iTaselpha." DrAmAnI goThavaNI paNa enI meLe "iTaselpha' thayelI che, ane te pAchI 'vyavasthita'ne vaza che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa : 2 vyavahAra jJAna [1] jIvana jIvavAnI kaLA ! AvI 'lAipha'mAM zo sAra ? A jIvanano hetu zuM haze, e samajAya che ? kaMika hetu to haze ne ? nAnA hatA, pachI thaiDA thAya che ne pachI nanAmI kADhe che. nanAmI kADhe che tyAre ApeluM nAma lai le che. ahIM Ave ke tarata nAma ApavAmAM Ave che, vyavahAra calAvavA ! jema DrAmAmAM bhartRhira nAma Ape che ne ? 'DrAmA' pUro eTale nAma pUruM. ema A vyavahAra calAvavA nAma Ape che, ane e nAma upara baMgalA, moTara, paiso rAkhe che ane nanAmI kADhe che tyAre enI japtI thai jAya che. loko jIvana gujAre che ne pachI gujarI jAya che ? A zabdo ja 'iTaselpha' kahe che ke A badhI avasthAo che, gujAro eTale ja vATakharcI ! have A jIvanano hetu mojazokha haze ke pachI paropakAra mATe haze ? ke pachI zAdI karIne ghara calAvavuM e hetu che ? A zAdI to pharajiyAta hoya che. koine pharajiyAta zAdI na hoya to zAdI nA thAya. paNa nAchUTake zAdI thAya AptavANI-3 che ne ?! A badhuM zuM nAma kADhavAno hetu che? AgaLa sItA ne evI satIo thai gayelI, te nAma kADhI gayelI. paNa nAma to ahIMnuM ahIM ja rahevAnuM che, ne joDe zuM lai javAnuM che ? tamArI gUMco ! 138 tamAre mokSe javuM hoya to jajo ne nA javuM hoya to nA jazo, paNa ahIM tamArI gUMconA badhA ja khulAsA karI jAo. ahIM to dareka jAtanA khulAsA thAya. A vyAvahArika khulAsA thAya che to ya vakIlo paisA le che ! paNa A to amUlya khulAso, enuM mUlya nA hoya. A badho gUMcALo che ! ane te tamane ekalAne ja che ema nathI, AkhA jagatane che. 'dha varlDa ijha dha pajhala iTaselpha.' A 'varlDa' 'iTaselpha pajhala' thayeluM che. dharma vastu to pachI karavAnI che, paNa pahelI jIvana jIvavAnI kaLA jANo ne zAdI karatA pahelAM bApa thavAnuM lAyakAtapatra meLavo. eka injina lAvIe, emAM peTrola nAkhIe ane calAva calAva karIe paNa e miniMgalesa jIvana zuM kAmanuM ? jIvana to hetusara hovuM joie. A to injina cAlyA kare, cAlyA ja kare, e nirarthaka nA hovuM joie. ene paTTo joDI Ape to ya kaMika daLAya. paNa A to AkhI jiMdagI pUrI thAya chatAM kazuM ja daLAtuM nathI ane uparathI AvatA bhavanA vAMka UbhA kare che !! A to lAipha badhI phrekacara thai che. zenA hAru jIve che te bhAne ya nathI rahyuM ke A manuSyasAra kADhavA mATe huM jIvuM chuM ! manuSyasAra zuM che ? to ke' je gatimAM javuM hoya te gati maLe agara to mokSe javuM hoya to mokSe javAya ! AvA manuSya-sAranuM koine bhAna ja nathI, tethI bhaTaka bhaTaka karyA kare che. paNa e kaLA koNa zIkhave ?! Aje jagatane hitAhitanuM bhAna ja nathI, saMsAranA hitAhitanuM keTalAkane bhAna hoya, kAraNa ke e buddhinA AdhAre keTalAke goThaveluM hoya
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 che. paNa e saMsArI bhAna kahevAya ke saMsAramAM zI rIte huM sukhI thAuM ? kharekhara to A paNa 'karekaTa' nathI. 'karekaTanesa' to kyAre kahevAya ke jIvana jIvavAnI kaLA zIkhyo hoya to. A vakIla thayo to ya kaMI jIvana jIvavAnI kaLA AvaDI nahIM. tyAre DaoNkaTara thayo to ya e kaLA nA AvaDI. A tame 'ArTisTa'nI kaLA zIkhI lAvyA ke bIjI koi paNa kaLA zIkhI lAvyA, e kaMi jIvana jIvavAnI kaLA nA kahevAya. jIvana jIvavAnI kaLA to, koi mANasa sarasa jIvana jIvato hoya tene ApaNe kahIe ke, tame A zI rIte jIvana jIvo cho evuM kaMika mane zIkhavADo. huM zI rIte cAluM ? to e kaLA zIkhAya ? enA kaLAdhara joie, eno kaLAdhara hovo joie, eno guru hovo joie. paNa AnI to koine paDelI ja nathI ne? jIvana jIvavAnI kaLAnI to vAta ja uDADI melI che ne ? amArI pAse je koi raheto hoya tene A kaLA maLI jAya. chatAM, AkhA jagatane A kalA nathI AvaDatI evuM ApaNAthI nA kahevAya. paNa jo 'kaMplITa' jIvana jIvavAnI kaLA zIkhelA hoya ne to lAipha 'ijhI' rahe paNa dharma to joDe joie ja. jIvana jIvavAnI kaLAmAM dharma mukhya vastuM che ane dharmamAM ya bIjuM kazuM nahIM, mokSa dharmanI ya vAta nahIM, mAtra bhagavAnanI AjJArUpI dharma pALavAno che. mahAvIra bhagavAna ke kRSNa bhagavAna ke je koi bhagavAnane tame mAnatA ho tenI AjJAo zuM kahevA mAge che te samajIne pALo. have badhI nA paLAya to jeTalI paLAya eTalI sAcI. have AjJAmAM evuM hoya ke brahmacarya pALajo ne ApaNe paiNIne lAvIe to e virodhAbhAsa thayuM kahevAya. kharI rIte teo ema nathI kahetA ke tame AvuM virodhAbhAsavALuM karajo. e to evuM kahe che ke tArAthI jeTalI amArI AjJAo 'eDajasTa' thAya eTalI 'eDajasTa' kara. ApaNAthI be AjJAo 'eDajasTa' nA thai to zuM badhI AzAo mUkI devI ? ApaNAthI thatuM nathI mATe zuM ApaNe choDI devuM ? tamane kevuM lAge che ? be nA thAya to bIjI be AjJA paLAya to ya bahu thai gayuM. 139 lokone vyavahAradharma paNa eTalo UMco maLavo joie ke jethI lokone jIvana jIvavAnI kaLA AvaDe. jIvana jIvavAnI kaLA AvaDe ene AptavANI-3 ja vyavahAradharma kahyo che. kaMi tapa, tyAga karavAthI e kaLA AvaDe nahIM. A to ajIrNa thayuM hoya to kaMika upavAsa jevuM karaje. jene jIvana jIvavAnI kaLA AvaDI tene Akho vyavahAradharma AvI gayo ane nizcaya dharma to Devalapa thaine Ave to prApta thAya ane A akrama mArge to nizcaya dharma jJAnInI kRpAthI ja prApta thai jAya che ! 'jJAnI puruSa' pAse to anaMta jJAnakaLA hoya ne anaMta prakAranI bodhakaLA hoya ! e kaLAo evI suMdara hoya ke sarva prakAranAM duHkhothI mukta kare. samaja kevI ? te duHkhamaya jIvyA !! 140 'A' jJAna ja evuM che ke je chatuM kare ane jagatanA loko to ApaNe chatuM nAkhyuM hoya to ya UMdhuM karI nAkhe. kAraNa ke samajaNa UMdhI che. UMdhI samajaNa che eTale UMdhuM kare, nahIM to A hindustAnamAM koi jagyAe duHkha nathI. A je duHkho che te aNasamajaNanAM duHkho che ane loko sarakArane vagove, bhagavAnane vagove ke, A amane duHkha de che ! loko to basa vagovaNAM karavAno dhaMdho ja zIkhyA che. hamaNAM koi aNasamajaNathI, bhUlathI mAMkaDa mAravAnI davA pI jAya to e davA ene choDI de ? praznakartA : nA choDe. dAdAzrI : kema, bhUlathI pI lIdhIne ? jANI joine nathI pIdhI to ya e nA choDe ? praznakartA : nA. enI asara nA choDe. dAdAzrI : have ene mAre che koNa ? e mAMkaDa mAravAnI davA ene mAre che, bhagavAna nathI mArato, A duHkha ApavuM ke bIjI koi vastu karavI e bhagavAna nathI karato, pudgala ja duHkha de che. A mAMkaDanI davA e paNa pudgala ja che ne ? ApaNane Ano anubhava thAya che ke nA thAya ? A kALanA jIvo pUrvavirAdhaka vRttionA, pUrvavirAdhaka kahevAya. pahelAnA kALanA loko to khAvAnuM-pIvAnuM na hoya, lUgaDAM-lattAM na hoya
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 141 142 AptavANI-3 to ya calAvI letA, ane atyAre kazAyanI tANa nahIM to ya ATalo badho kakaLATa, kakaLATa ! temAM ya dhaNIne "inkamaTekSa', "selsaTekSa'nAM lapharAM hoya, eTale tyAMnA sAhebathI e bhaDakatA hoya ane ghera bai-sAhebane pUchIe ke tame zenA bhaDako cho ? tyAre e kahe ke, "mArA dhaNI vasamA khAvAnuM badhuM maLyAM kare, ane e pAchuM 'vyavasthita' che. jo dADhI enI meLe thAya che to zuM tane khAvApIvAnuM nahIM maLI rahe ? A dADhInI icchA nathI to ya te thAya che ! have tamane vadhAre vastunI jarUra nathI ne ? vadhAre vastunI juo ne keTalI badhI upAdhi che! tamane 'svarUpajJAna" maLatAM pahelAM taraMgo AvatA hatA ne ? taraMgone tame oLakho kharA ne ? praznakartA : jI hA, taraMgo AvatA hatA. dAdAzrI : mahIM jAtajAtanA taraMgo AvyA kare, te taraMgone bhagavAne AkAzI phUla kahyuM che. AkAzI phUla kevuM hatuM ne kevuM nahotuM. enA jevI vAta ! badhA taraMgamAM ne anaMgamAM, bemAM ja paDyA che. Ama, sIdhI dhola mAratAM nathI. sIdhI dhola mAre e to padhdhatisara kahevAya. paNa mahIM 'eka dhola coDI daIza' evI anaMga dhola mAryA kare. jagata taraMgI bhUtomAM taraphaDayA kare che. Ama thaze to Ama thaze ne tema thaze. AvA zokhanI kyAM jarUra che ? cAra vastuo maLI hoya ne kakaLATa mAMDe e badhAM mUrkha, phUlIza kahevAya. TAime khAvAnuM maLe che ke nathI maLatuM ? game tevuM pachI hoya, ghIvALuM ke ghI vagaranuM, paNa maLe che ne ? TAima cA maLe che ke nathI maLatI ? pachI be TAima ho ke eka TAima, paNa cA maLe che ke nathI maLatI ? ane lUgaDAM maLe che ke nathI maLatAM ? khamIza-pATaluna ziyALAmAM TADhamAM paheravAnAM kapaDAM maLe che ke nathI maLatAM ? paDI rahevAnI oraDI che ke nahIM ? ATalI cAra vastu maLe ne pachI bUma pADe te badhAMne jelamAM ghAlI devAM joie! tema chatAM tene bUma rahetI hoya to teNe zAdI karI levI joie. zAdInI bUma mATe jelamAM nA ghAlI devAya. A cAra vastuo joDe AnI jarUra che. uMmaralAyaka thayelAne zAdI mATe nA na paDAya. paNa AmAMya keTalAka zAdI thaI hoya ne tene toDI nAkhe che ne pachI ekalA rakhaDe che ne du:khe vahore che. thayelI zAdI toDI nAkhe che, kaI jAtanI pablika che A ?! A cAra-pAMca vastu nA hoya to ApaNe jANIe ke A bhaine jarA aDacaNa paDe che. te ya duHkha nA kahevAya, aDacaNa kahevAya. A to Akho dahADo du:khamAM kADhe che, Akho dahADo taraMgo karyA ja karato hoya. jAtajAtanA taraMgo karyA kare!! A eka jaNanuM moTuM jarA hiTalara jevuM hatuM, enuM nAka jarAka maLatuM AvatuM hatuM. te potAnI jAtane manamAM khuda mAnI beThelo ke ApaNe to hiTalara jevA chIe ! mera cakkara ! kaMI hiTalara ne kaMi tuM ? zuM mAnI beTho che ?! hiTalara to amatho bUma pADe to AkhI duniyA hAlI UThe ! have A lokonA taraMgono kyAM pAra Ave ! eTale vastunI kazI jarUra nathI, A to ajJAnatAnuM duHkha che. ame 'svarUpa jJAna' ApIe pachI duHkha nA rahe. amArAM pAMca vAkyomAM ApaNe kyAM nathI rahetA eTaluM ja basa joyA karavAnuM ! enA TAima jagata AkhuM "annesesarI' parigrahanA sAgaramAM DubI gayuM che nesesarI'ne bhagavAna parigraha kahetA nathI. mATe dareke potAnI 'nesesiTI' keTalI che e nakkI karI levuM joie. A dehane mukhya zenI jarUra che ? mukhya to havAnI. te tene kSaNe kSaNe phrI opha kosTa maLyA ja kare che. bIjuM, pANInI jarUra che. e paNa ene phrI opha kosTa maLyA ja kare che. pachI jarUriyAta khAvAnI che. bhUkha lAge che eTale zuM ke phAyara thayo, mATe ene holavo. A 'phAyara'holavavA mATe zuM joIe ? tyAre A loko kahe ke, 'zrIkhaMDa, bAsuMdI !" nA alyA, je hoya te nAkhI dene mahIM. khIcaDI-kaDhI nAkhI hoya to ya e holavAya. pachI sekanDarI sTeja nI jarUriyAtamAM paheravAnuM, paDI rahevAnuM e che. jIvavA mATe kaMI mAnanI jarUra che ? A to mAnane khoLe che ne mUcchita thaine phare che. A badhuM 'jJAnI puruSa' pAsethI jANavuM joie ne ?! eka dahADo jo naLamAM khAMDa nAkheluM pANI Ave to loka kaMTALI jAya. alyA, kaMTALI gayo ? to ke' hA, amAre to sAduM ja pANI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 143 144 AptavANI-3 joie. AvuM ja thAya ne to ene sAcAnI kiMmata samajAya. A loka to phenTA ne kokAkolA khoLe che. alyA, tAre zenI jarUriyAta che e jANI le ne ! cokhkhI havA, cokhkhuM pANI ne rAtre khIcaDI maLI gai to A deha bUma pADe ? nA pADe. eTale jarUriyAta zuM che eTaluM nakkI karI lo. tyAre A loka amuka ja prakArano AiskrIma khoLaze ! kabIra sAheba zuM kahe che? terA verI koI nahIM, terA verI phela." annesesarI' mATe khoTI doDAdoDa kare che e ja 'phela" kahevAya. tuM hindustAnamAM rahe che ne nahAvA mATe pANI mAMge to ame tene 'phela" aMtarasukhanuM belensa ja zI rIte rahe ? nakala karIne jIvavuM sAruM ke asala? A chokarAMo ekabIjAnI nakala kare che. ApaNane nakala kevI ? A phorenanA loko ApaNI nakala karI jAya. paNa A to phorena'nA thoDA 'hippI" ahIM AvyA ne ahIMnA lokoe temanI nakala karI nAkhI ! Ane jIvana kahevAya ja kema ? loko 'goLa maLato nathI, khAMDa maLatI nathI' ema bUmo pADe che. khAvAnI cIjo mATe kaMI bUmo pADavI ? khAvAnI cIjone to tuccha gaNI che. khAvAnuM to peTa che te maLI rahe che. dAMta che teTalA koLiyA maLI rahe che. dAMte ya kevA che ! cIravAnA, phADavAnA, cAvavAnA judA judA, A AMkho kevI sArI che ? karoDa rUpiyA Ape to ya AvI AMkha maLe ? nA maLe. are, lAkha rUpiyA hoya to ya akkaramI kaheze, 'huM du:khI chuM'. ApaNI pAse ATalI badhI kiMmatI vastuo che enI kiMmata samajato nathI. A ekalI AMkhanI ja kiMmata samaje to ya sukha lAge. A dAMte ya chevaTe to nAdArI kADhavAnA, paNa atyAre banAvaTI dAMta ghAlIne sAkAra kare che. paNa te bhUta jevuM lAge. kudaratane navA dAMta ApavAnA hoya to te nA Apata ? nAnA chokarAne navA dAMta Ape che ne ? nA kahIe ? "apane phela miTA de, phira galI galI meM phira." A dehanI jarUriyAta keTalI ? cokhkhuM ghI-dUdha joie tyAre e cokhkha nathI ApatA ne peTamAM kacaro nAkhe che. e phela zuM kAmanA ? A mAthAmAM zuM nAkhe che, baLyuM ? zempa, sAbu jevuM nA dekhAya ne pANI jevuM dekhAya evuM mAthAmAM ghAlaze. A akkalanA iskotarAoe evI zodhakhoLa karI ke je phela nahotA e ya phela thai gayA ! AnAthI aMtarasukha ghaTI gayuM ! bhagavAne zuM kahyuM hatuM ke bAhyasukha ane aMtarasukhanI vacce pAMca, daza TakAno phera haze to cAlaze, paNa A nevuM TakAno phera hoya to te nA cAle. AvaDo moTo thayA pachI e phela thAya ! maravuM paDe ? paNa ema nathI marAtuM ne sahana karavuM paDe. A to naryA phela ja che, "annesesarI' jarUriyAta UbhI karI che. eka kalAka bajAra baMdha thai gayuM hoya to lokone ciMtA thai jAya ! alyA, tAre zuM joie che te tane ciMtA thAya che ? to kahe ke, mAre jarA AiskrIma joie che, sigareTa joie che ! A to phela ja vadhAryo ne? A aMdara sukha nathI tethI loka bahAra DAphoLiyAM mAre che. ahIM aMtarasukhanI je silaka hatI te ya Aje jatI rahI che. aMtarasukhanuM belensa nA toDazo. A to jema phAve tema silaka vAparI nAkhI to pachI A dehane ghauM khavaDAvyA, dALa khavaDAvI, chatAM chevaTe nanAmI ! sabakI nanAmI! chevaTe to A nanAmI ja nIkaLavAnI che. nanAmI eTale kudaratanI japtI. badhuM ahIM mUkIne javAnuM ne joDe zuM lai javAnuM ? gharanAM joDenI, gharAka joDenI, vepArI joDenI gUMco ! bhagavAne kahyuM ke "he jIvo! bujho, bujho, bujha. manuSyapaNuM pharI maLavuM mahAdurlabha che." jIvana jIvavAnI kaLA A kALamAM nA hoya. mokSano mArga to javA do, paNa jIvana jIvatAM to AvaDavuM joie ne ? zemAM hita ? nakkI karavuM paDe ! amArI pAse vyavahAra jAgRti to niraMtara hoya ! koI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 145 146 AptavANI-3 ghaDiyALanI kaMpanI mArI pAse paisA laI gaI nathI. koi reDiyovALAnI kaMpanI mArI pAsethI paisA lai gai nathI. ame e vasAvyAM ja nathI. A badhAMno artha ja zo che ? 'miniMgalesa' che. je ghaDiyALe mane herAna karyo, jene jotAMnI sAthe ja mahIM tela reDAya e zuM kAmanuM ? ghaNA kharAne bApane dekhavAthI mahIM tela reDAya. pote vAMcato nA hoya, copaDI AvI mUkIne ramatamAM paDyo hoya ne acAnaka bApane dekhe to tene tela reDAya, evuM A ghaDiyALa dekhatAMnI sAthe tela paDayuM to badhuM mela ghaDiyALane cheTuM. ane A bIjuM badhuM reDiyo-TI.vI to pratyakSa gAMDapaNa che, pratyakSa meDanesa' che. praznakartA : reDiyo to gharagharamAM che. dAdAzrI : e vAta judI che. jyAM jJAna ja nathI tyAM AgaLa zuM thAya ? ene ja moha kahevAya ne ? moha kone kahevAya che ? nA jarUriyAta cIjane lAve ne jarUriyAta cIjanI kasara veThe enuM nAma moha kahevAya. A konA jevuM che te kahuM ? A DuMgaLIne khAMDanI cAsaNImAM nAkhIne Ape to lai Ave tenA jevuM che. alyA, tAre DuMgaLI khAvI che ke cAsaNI khAvI che te pahelAM nakkI kara. DuMgaLI e DuMgaLI hovI joie. nahIM to DuMgaLI khAdhAno artha ja zo ? A to badhuM gAMDapaNa che. potAnuM kaMi Disijhana nahIM, potAnI sUjha nahIM ne kazuM bhAne ya nahIM! ko'kane DuMgaLIne khAMDanI cAsaNImAM khAto jue eTale pote paNa khAya ! DuMgaLI evI vastu che ke khAMDanI cAsaNImAM nAkhe ke te yujhalesa thai jAya. eTale koine bhAna nathI, bilakula bebhAnapaNuM che. potAnI jAtane manamAM mAne ke, 'huM kaMika chuM' ane ene nA ya kema paDAya ApaNAthI ? A AdivAsI paNa manamAM samaje ke, 'huM kaMika chuM.' kAraNa ke ene ema thAya ke, 'A be gAyo ne A be baLadano huM uparI chuM !' ane e cAra jaNano e uparI ja gaNAya ne ? jyAre emane mAravuM hoya tyAre e mArI zake, e mATe adhikArI che e. ane koino uparI nA hoya to chevaTe vahuno to uparI hoya ja. Ane kema pahoMcI vaLAya ? jyAM viveka nathI, sArAsAranuM bhAna nathI tyAM zuM thAya ? mokSanI to vAta javA do paNa sAMsArika hitAhitanuM paNa bhAna nathI. saMsAra zuM kahe che ke rezamI cAdara maphata maLatI hoya to te lAvIne pAtharo nahIM ane 'koTana' vecAtI maLatI hoya to lAvo. have tame pUchazo ke emAM zuM phAyado ! to ke' A maphata lAvavAnI Teva paDayA pachI jo kadI nahIM maLe to muzkelImAM mukAi jaiza. mATe evI Teva rAkhaje ke kAyama maLyA kare. mATe koTananI vecAtI lAvaje, nahIM to Teva paDayA pachI kaparuM lAgaze. A jagata ja badhuM evuM thai gayuM che, upayoga nAme ya nA maLe. moTA moTA AcArya mahArAjone kahIe ke, "sAheba, A cAra godaDAMmAM Aje sUI jAo.' to emane mahAupAdhi lAge, UMgha nA Ave AkhI rAta ! kAraNa ke sAdaDImAM sUvAnI Teva paDelI ne ! A sAdaDIthI TevAyelA che ne pelA cAra godaDAMthI TevAyelA che. bhagavAnane to beu kabUla nathI. sAdhunA tapane ke gRhasthInA vilAsane bhagavAna kabUla karatA nathI e to kahe che ke jo tamAruM upayogapUrvaka haze to te sAcuM. upayoga nathI ne emane ema Teva paDI jAya te badhuM miniMgalesa kahevAya. vAto ja samajavAnI che ke A raste AvuM che ne A raste AvuM che. pachI nakkI karavAnuM che ke kaye raste javuM. nA samajAya to 'dAdA'ne puchavuM. te 'dAdA' tamane batAvaze ke A traNa rastA jokhamavALA che ne A rasto binajokhamI che te raste amArA AzIrvAda laine cAlavAnuM ne AvI goThavaNIthI sukha Ave ! eka jaNa mane kahe ke, "mane kazI samajaNa paDatI nathI. kazAka AzIrvAda mane Apo." tenA mAthe hAtha mUkIne me kahyuM, 'jA, AjathI sukhanI dukAna kADha. atyAre tArI pAse je che te dukAna kADhI nAkha." sukhanI dukAna eTale zuM? savArathI UThayA tyArathI bIjAne sukha ApavuM, bIjo vepAra nA karavo. have e mANasane to AnI bahu samajaNa paDI gai. eNe to basa A zarU karI dIdhuM, eTale to e khUba AnaMdamAM AvI gayo ! sukhanI dukAna kADhe ne eTale tAre bhAge ya sukha ja raheze
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 147 148 AptavANI-3 amAre to kAyama posTa ophisa baMdha ja hoya che. A divALIne dahADe badhA zA mATe DAhyA thai jAya che? emanI 'bilIpha badalAi jAya che tethI. Aje divALIno dahADo che, AnaMdamAM gALavo che evuM nakkI kare che tethI emanI bilIpha badalAi jAya che, tethI AnaMdamAM rahe che. "ApaNe" mAlika eTale goThavaNI karI zakIe. te nakkI karyuM hoya ke "Aje tochaDAi karavI nathI.' to tArAthI tochaDAi nahIM thAya. A aThavADiyAmAM eka dahADo ApaNe niyamamAM rahevAnuM, posTa ophisa baMdha karIne eka dahADo besavAnuM. pachI cho ne loko bUmo pADe ke Aje posTa ophisa baMdha che ? vera khape te AnaMda paNa rahe ! ane lokone bhAge ya sukha ja jaze. ApaNe halavAinI dukAna hoya pachI koine tyAM jalebI vecAtI levA javuM paDe ? jyAre khAvI hoya tyAre khavAya. dukAna ja halavAinI hoya tyAM pachI zuM ? mATe tuM sukhanI ja dukAna kADha. pachI kazI upAdhi ja nahIM. tamAre jenI dukAna kADhavI hoya tenI kADhI zakAya. jo badhA ja dahADAnI nA kADhI zakAya to aThavADiyAmAM eka dahADo ravivAranA dahADe to kADho ! Aje ravivAra che, 'dAdA'e kahyuM che ke sukhanI dukAna kADhavI che. tamane sukhanA gharAko maLI raheze. 'vyavasthita no niyama ja evo che ke grAhakane bhegA karI Ale. 'vyavasthita' no niyama e che ke te je nakkI karyuM hoya te pramANe tane gharAka mokalI Ape. jene je bhAvatuM hoya teNe tenI dukAna kADhavI. keTalAka to saLIo karyA kare. emAMthI e zuM kADhe ? koine halavAino zokha hoya to te zenI dukAna kADhe ? halavAinI ja. lokone zeno zokha che ? sukhano. to sukhanI ja dukAna kADhe, jethI loko ya sukha pAme ne potAnA gharanAM ya sukha bhogave. khAo, pIo ne majhA karo. AvatA du:khanA phoTA nA pADo. khAlI nAma sAMbhaLyuM ke caMdubhAi AvavAnA che, haju AvyA nathI, khAlI kAgaLa ja Avyo che tyAMthI ja enA phoTA pADavA maMDI jAya. A 'dAdA' to 'jJAnI puruSa' emanI dukAna kevI cAle ? Akho divasa ! A 'dAdA' nI sukhanI dukAna, temAM koie DhekhALo nAkhyo hoya to ye pAchA ene gulAbajAMbu khavaDAvIe. sAmAne ochI khabara che ke A sukhanI dukAna che eTale tyAM DhekhALo nA marAya ? emane to, nizAna tAkyA vagara jyAM AvyuM tyAM mAre. ApaNe koine duHkha nathI ApavuM AvuM nakkI karyuM to ya ApanAro to ApI ja jAya ne ? tyAre zuM karIza tuM? jo huM tane eka rasto batAvuM. tAre aThavADiyAmAM eka dahADo "posTa ophisa' baMdha rAkhavAnI. te dA'De koino manIorDara svIkAravo nahIM ne koine manIorDara karavAno nahIM. ane koi mokale to tene bAjue mUkI rAkhavAnuM ne kahevAnuM ke, "Aje posTaophisa baMdha che. kala bAta kareMge.' A jagatamAM koipaNa jIvane kiMcitmAtra duHkha na devAnI bhAvanA hoya to ja kamANI kahevAya. evI bhAvanA roja savAre karavI. koi gALa Ape te ApaNane nA gamatI hoya to tene jame ja karavI, tapAsa nA karavI ke meM ene kyAre ApI hatI. ApaNe to tarata ja jame karI levI ke hisAba patI gayo. ne cAra pAchI ApI to copaDo cAlu rahe, ene RNAnubaMdha kahe che. copaDo baMdha karyo eTale khAtuM baMdha. A loka to zuM kare ke pelAe eka dhIrI hoya to A uparathI cAra dhIre ! bhagavAne zuM kahyuM che ke, je rakama tane gamatI hoya te dhIra ane nA gamatI hoya to nA dhIrIza. koi mANasa kahe ke, tame bahu sArA cho to ApaNe ya kahIe ke "bhai, tame ya bahu sArA cho." AvI gamatI vAta dhIro to cAle. A saMsAra badho hisAba cUkavavAnuM kArakhAnuM che. vera to sAsu thaine, vahu thaine, chokaro thaine, chevaTe baLada thaine paNa cUkavavuM paDe. baLada lIdhA pachI rUpiyA bAraso cUkavyA pachI bIje divase e marI jAya ! evuM che A jagata !! anaMta avatAra veramAM ne veramAM gayA che! A jagata verathI khaDuM rahyuM che ! A hinduo to gharamAM vera bAMdhe ane A muslimone jue to e gharamAM vera nA bAMdhe, bahAra jhaghaDo karI Ave. e jANe ke ApaNe to AnI A ja oraDImAM AnI ja joDe rAtre paDI rahevAnuM che, tyAM jhaghaDo karyo kema pAlave ? jIvana jIvavAnI kaLA zuM che
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 149 150 AptavANI-3 ApaNI AbarU joi jAya. amAre gharamAM ya koI jANe nahIM ke 'dAdAne A bhAvatuM nathI ke bhAve che. A rasoi banAvavI te zuM banAvanAranA hAthano khela che ? e to khAnAranA 'vyavasthita'nA hisAbe bhANAmAM Ave che, temAM Dakho nA karavo joie. sAhyabI, chatAM ya nA mANI ! ke saMsAramAM vera nA baMdhAya ne chUTI javAya. te nAsI to A bAvAbAvalIo jAya che ja ne ? nAsI nA javAya. A to jIvanasaMgrAma che, janmathI ja saMgrAma cAluM ! tyAM loka mojamajhAmAM paDI gayuM che ! gharanAM badhAM joDe, AjubAju, ophisamAM badhAM joDe 'samabhAve nikAla' karajo. gharamAM nA bhAvatuM thALImAM AvyuM tyAM 'samabhAve nikAla' karajo. koine chaMcheDazo nahIM je bhANAmAM Ave te khAje. je sAmuM AvyuM te saMyoga che ne bhagavAne kahyuM che ke saMyogane dhakko mArIza to e dhakko tane vAgaze ! eTale amane nA bhAvatI vastu mUkI hoya to ya ame mahIMthI be cIja khAi laie. nA khAie to be jaNanI joDe jhaghaDA thAya. eka to je lAvyo hoya, jeNe banAvyuM hoya tenI joDe bhAMjagaDa paDe, tarachoDa vAgI jAya, ane bIjuM khAvAnI cIja joDe. khAvAnI cIja kahe che ke, meM zo guno karyo ? huM tArI pAse AvI chuM, ne tuM mAruM apamAna zuM kAma kare che ? tane ThIka lAge teTaluM le, paNa apamAna nA karIza mAruM. have ene ApaNe mAna nA ApavuM joie ? amane to ApI jAya to ya ame tene mAna ApIe. kAraNa ke eka to bheguM thAya nahIM ne bheguM thAya to mAna ApavuM paDe. A khAvAnI cIja ApI ne tenI tame khoDa kADhI to pahelu AmAM sukha ghaTe ke vadhe ? A hoTalamAM khAya che te pachI maraDo thAya. hoTalamAM khAya pachI dhIme dhIme Ama bhego thAya ane eka bAju paDI rahe. pachI e jyAre paripAka thAya tyAre maraDo thAya. cUMka Ave e keTalAya varSo pachI paripAka thAya. amane to A anubhava thayo tyAra pachI badhAne kahetA ke hoTalanuM nA khavAya. ame eka vakhata mIThAinI dukAne khAvA gayelA. te pelo mIThAI banAvato hato temAM parasevo paDe, kacaro paDe ! AjakAla to ghare ya khAvAnuM banAve che te kyAM cokhkhuM hoya che ? loTa bAMdhe tyAre hAtha dhoyA nA hoya, nakhamAM mela bharAyo hoya. AjakAla nakha kApatA nathI ne ? ahIM keTalAka Ave ene nakha lAMbA hoya tyAre mAre tene kahevuM paDe che, bahena AmAM tane lAbha che ke ? lAbha hoya to nakha rahevA deje. tAre kaMi proiganuM kAma karavAnuM hoya to rahevA deje. tyAre e kahe ke, nA. AvatI kAle kApI lAvIza. A lokone kaMI sensa ja nathI ! te nakha vadhAre che, ne kAna pAse reDiyo laIne phare che ! potAnuM sukha zAmAM che e bhAna ja nathI, ane potAnuM paNa bhAna kyAM che ? e to lokoe je bhAna ApyuM te ja bhAna che. praznakartA : ghaTe. dAdAzrI : ghaTe e vepAra to nA karo ne ? jenAthI sukha ghaTe evo vepAra na ja karAya ne ? mane to ghaNA phera nA bhAvatuM zAka hoya te khai lauM ne pAcho kahuM ke AjanuM zAka bahu sarasa che. praznakartA : e droha nA kahevAya ? nA bhAvatuM hoya ne ApaNe kahIe ke bhAve che, to e khoTuM manane manAvavAnuM nA thayuM ? dAdAzrI : khoTuM manane manAvavAnuM nahIM. eka to 'bhAve che" evuM kahIe to ApaNA gaLe Utaraze. 'nathI bhAvatuM' kahyuM eTale zAkane rIsa caDhaze, banAvanArane rIsa caDhaze ane gharanA chokarAM zuM samajaze ke A DakhAvALA mANasa kAyama AvuM ja karyA kare che ? gharanAM chokarAMo bahAra keTalI badhI jAhojalAlI bhogavavAnI che ! A lAkha rUpiyAnI DabalaDekara basamAM ATha AnA Ape to ahIMthI TheTha carcageTa sudhI besIne javA maLe ! emAM gAdI pAchI kevI sarasa ! are ! potAnA ghere ya evI nathI hotI ! have AvI sarasa puNya maLI che paNa bhogavatAM nathI AvaDatuM, nahIM to hindustAnamAM lokone lAkha rUpiyAnI basa kyAMthI bhAgyamAM hoya ? A moTaramAM jAo cho te kaze dhULa UDe che ?
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 nA. e to rastA dhULa vagaranA che. cAle to page ya dhULa caDe nahIM. are, bAdazAhane ya enA vakhatamAM rastA dhULavALA hatA. te bahAra jaine Ave to dhULathI bharAi jAya ! ane Amane bAdazAha karatAM ya vadhAre sAhyabI che, paNa bhogavatAM ja nathI AvaDatuM ne ? A basamAM beTho hoya to ya mahIM cakkara cAlu ! saMsAra saheje ya cAle, tyAM... 151 kazuM du:kha jevuM che ja nahIM ane je che e aNasamajaNanAM duHkho che. A duniyAmAM keTalA badhA jIvo che ? asaMkhyAta jIvo che ! paNa koinI ya bUma nathI ke amAre tyAM dukALa paDayo ! ane A akkaramIo varase varase bUmAbUma kare che ! A dariyAmAM koi jIva bhUkhe marI gayo hoya evuM che ? A kAgaDA-bAgaDA badhA bhUkhe marI jAya evuM che ? nA, e bhUkhathI nahIM maravAnA, e to kaMi athaDAi paDayA hoya, eksiDanTa thayo hoya, agara to AyuSya pUruM thAya tyAre marI jAya. koi kAgaDo tamane du:khI dekhAyo ? koi sukAine kaMtAi gayelo kAgaDo dekhyo tame ? A kUtarAMne kaMi UMghanI goLIo khAvI paDe che ? e to kevAM nirAMte UMghI jAya che. A akkaramIo ja vIsa-vIsa goLIo UMghavA mATe khAya che ! UMgha e to kudaratI bakSisa che, UMghamAM to kharekharo AnaMda hoya! ane A DokaTaro to bebhAna thavAnI goLIo Ape che. goLIo khAine bebhAna thavuM te A dArU pIe che tenA jevuM che. koi 'blaDaprezara' vALo kAgaDo joyo tame ! A manuSya nAmanAM jIvaDAM ekalA ja duHkhiyAM che. A manuSya ekalAMne ja kolejanI jarUra che. A cakalAM suMdara mALo gUMthe che te temane koNa zikhavADavA gayeluM ? A saMsAra calAvavAnuM to ApameLe ja AvaDe evuM che. hA, 'svarUpajJAna' meLavavA puruSArtha karavAnI jarUra che. saMsArane calAvavA kazuM ja karavAnI jarUra nathI. A manuSyo ekalAM ja bahu doDhaDAhyA che. A pazu-pakSIone zuM bairI-chokarAM nathI ? temane paraNAvavA paDe che ? A to manuSyone ja bairI-chokarAM thayAM che. manuSyo ja paraNAvavAmAM paDyAM che. paisA bhegA karavAmAM paDyA che. alyA, AtmA jANavA pAchaLa mahenata AptavANI-3 kara ne ! bIjA kazA mATe mahenata-majUrI karavA jevI che ja nahIM. atyAra sudhI je kaMi karyuM che te poka mUkavA jevuM karyuM che. A chokarAMne corI karatAM koNa zikhavADe che ? badhuM bIjamAM ja raheluM che. A lImaDo pAne pAne kaDavo zAthI che ? enA bIjamAM ja kaDavAza rahelI che. A manuSyo ekalAM ja duHkhI-duHkhI che, paNa emAM emano doSa nathI. kAraNa ke cothA ArA sudhI sukha hatuM, ane A to pAMcamo Aro, A ArAnuM nAma ja duSamakALa ! eTale mahAdu:khe karIne samatA utpanna nA thAya. kALanuM nAma ja duSama !! pachI suSama khoLavuM e bhUla che ne ? 152 //////////
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AptavANI-3 [2] yoga-upayogo paropakArAya ! jIvanamAM, mahatakArya ja A be ! rIte thAya e pUche, eTale ame tene kahIe ke, jema phAve tema devuM karIne ghI pIje, game tyAM rakhaDaje ne tane phAve tema majA karaje, pachI AgaLanI vAta AgaLa ! ane puNyarUpI mitra joito hoya to ame batADI daie ke, bhai, A jhADa pAsethI zIkhI le. koi jhADa enuM phaLa pote khAi jAya che ? tyAre koi gulAba enuM phUla khAi jatuM haze ? thoDuMka to khAi jatuM haze, nahIM ? ApaNe nA hoie tyAre rAtre e khAi jatuM haze, nahIM ? nA, khAi jAya ? praznakartA : nA khAya. dAdAzrI : A jhADa-pAna e to manuSyone phaLa ApavA mATe manuSyonI sevAmAM che. have jhADone zuM maLe che ? emanI gati UMcI jAya che, ane manuSyo AgaLa vadhe che-emanI helpa laine ! ema mAno ne, ke ApaNe kerI khAdhI. e AMbAnA jhADanuM zuM gayuM ? ane ApaNane zuM maLyuM ? ApaNe kerI khAdhI eTale ApaNane AnaMda thayo. enAthI ApaNI vRttio je badalAI tenAthI ApaNe so rUpiyA AdhyAtmika kamAie. have kerI khAdhI eTale temAMthI pAMca TakA AMbAne tamArAmAMthI jAya ane paMcANuM TakA tamAre bhAge rahe, eTale e loko ApaNA bhAgamAMthI paDAve, pAMca TakA paDAve ne e bicArAM UMcI gatimAM Ave ane ApaNI adhogati thatI nathI, ApaNe paNa vadhIe. eTale A jhADo kahe che ke amAruM badhuM bhogavo, dareka jAtanAM phaLa phUla bhogavo. mATe A jagata tamane poSAtuM hoya, jagata jo tamane gamatuM hoya, jagatanI cIjonI icchA hoya, jagatanA viSayonI vAMchanA hoya to ATaluM karo, 'yoga-upayogo paropakArAya.' yoga eTale A mana, vacana, kAyAno yoga ane upayoga eTale buddhi vAparavI, mana vAparavuM, citta vAparavuM-e badhuM ja pArakAne mATe vApara ane pArakAne mATe nA vaparAya to ApaNA loko chevaTe gharanAM mATe paNa vApare che ne ! A kutarIne khAvAnuM kema maLe che ? e baccAMnI mahIM bhagavAna rahelA che. te baccAMnI sevA kare che tenAthI ene badhuM maLI rahe che. A AdhAre jagata badhuM cAlI rahyuM che. A jhADane kyAMthI khorAka maLe che ? A jhADoe kaMi puruSArtha karyo che ? e to jarA ya 'imozanala' nathI. e koi dahADo 'imozanala' manuSyano avatAra zene mATe che ? potAnuM A baMdhana, kAyamanuM baMdhana tUTe e hetu mATe che, 'ebsolyuTa' thavA mATe che ane jo A 'ebsolyuTa' thavAnuM jJAna prApta nA thAya to tuM pArakAnA hAru jIvaje. A be ja kAma karavA mATe hindustAnamAM janma che. A be kAma loko karatAM haze ? lokoe to bheLaseLa karIne manuSyamAMthI jAnavaramAM javAnI kaLA khoLI kADhI che ! popakAthI paA sathavAre ! jyAM sudhI mokSa nA maLe tyAM sudhI puNya ekaluM ja mitra samAna kAma kare che ane pApa duzmana samAna kAma kare che. have tamAre duzmana rAkhavo che ke mitra rAkhavo che e tamane je game te pramANe nakkI karavAnuM che, ane mitrano saMjoga kema thAya te pUchI levuM ane duzmanano saMjoga kema jAya te pUchI levuM ane jo duzmana gamato hoya to te saMjoga kevI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 thAya che ? e to koi dahADo AghAM-pAchAM thatAM ja nathI. emane koi dahADo thatuM nathI ke lAva ahIMthI mAila cheTe vizvAmitrI che te tyAM jaine ke pANI pI AvuM ! 155 paropakAra, pariNAme lAbha ja ! praznakartA : A jagatamAM sArAM kRtyo kyAM kahevAya ? enI vyAkhyA ApI zakAya ? dAdAzrI : hA, sArAM kRtyo to A jhADa kare, badhAM kare che e tadna sArAM kRtyo kare che. paNa e pote kartAbhAve nathI. A jhADa jIvavALAM che. badhAM pArakA mATe potAnAM phaLa Ape che. tame tamArAM phaLa pArakAne ApI do. tamane tamArA phaLa maLyA karaze. tamArAM je phaLa utpanna thAya-daihika phaLa, mAnasika phaLa, vAcika phaLa. 'phrI opha kosTa' lokone ApyA karo to tamane tamArI dareka vastu maLI Avaze, tamArI jIvana-jarUriyAtamAM kiMcit mAtra aDacaNa nahIM paDe. ane jyAre e phaLa tame tamArI meLe khAi jazo to aDacaNa AvI maLaze. A AMbo enAM phaLa khAi jAya to eno mAlika je hoya te zuM kare ? ene kApI nAkhe ne ? tema A loko potAnAM phaLa pote ja khAi jAya che, eTaluM ja nahIM uparathI phI mAMge che ! eka arajI lakhI ApavAnA bAvIsa rUpiyA mAMge che ! je dezamAM 'phrI opha kosTa' vakIlAta karatA, ane uparathI gharanuM jamADIne vakIlAta karatAM tyAM A dazA thai / gAmamAM vaDhavADa thai hoya, to nagarazeTha hoya te pelA be laDhavAvALAne kaheze, 'bhAi caMdulAla, tame Aje sADA dasa vAge ghera Avajo ane nagInadAsa, tame paNa te TAime ghera Avajo;' ane nagInadAsanI jagyAe koi majUra hoya ke kheDUta hoya ke je vaDhatA hoya temane ghera bolAvI jAya. beune besADe, beune sahamata kare. jenA paisA cUkavavAnA hoya tene thoDA rokaDA apAvI, bAkInA haptA baMdhAvI Ape. pachI beu jaNane kaheze, cAlo, mArI joDe jamavA besI jAo. bannene jamADIne pachI ghera mokalI Ape ! che atyAre AvA vakIla ? mATe samajo, ane samayane oLakhIne cAlo. ane jo potAnI jAtane potA mATe ja vApare to maraNa vakhata du:khI thavAya. jIva nIkaLe AptavANI-3 156 nahIM ! ne baMgalA moTara choDIne javAya nahIM! ane A lAipha jo paropakAra mATe jaze to tamane kazI ya khoTa nahIM Ave, koi jAtanI tamane aDacaNa nahIM Ave, tamArI je je icchAo che te badhI ja pUrI thaze. ane Ama kUdAkUda karazo to eke ya icchA pUrI nahIM thAya, kAraNa ke e rIta tamane UMgha ja nahIM AvavA de. A zeThiyAone to UMgha ja nathI AvatI, traNa-traNa, cAra-cAra divasa sudhI UMghI nathI zakatA. kAraNa ke lUMTabAjI ja karI che jenI ne tenI. praznakartA paropakArI mANasa lokonA sArA mATe kahe to paNa loko te samajavAne taiyAra ja nathI, tenuM zuM ? dAdAzrI : evuM che, ke paropakAra karanAra jo sAmAnI samajaNa jue to to e vakIlAta kahevAya. eTale sAmAnI samajaNa jovAnI nA hoya. A AMbo che te phaLa Ape che. pachI te AMbo enI keTalI kerIo khAto haze ? praznakartA : eke ya nahIM. dAdAzrI : to e badhI kerIo konA mATe che ? praznakartA H pArakA mATe. dAdAzrI : huM.. te AMbo jue che ke A mArI kerIo khAnAro lucco che ke sAro che ? je Ave ne lai jAya tenI te kerI, mArI nahIM. paropakArI jIvana to e jIve che ! praznakartA : paNa je upakAra kare tenI upara ja loko doSAropaNa kare che, to ya upakAra karavo ? dAdAzrI : hA. e ja jovAnuM che. apakAra upara upakAra kare te ja kharuM che. AvI samajaNa loka kyAMthI lAve ? AvI samajaNa hoya to to kAma ja thai gayuM ! A paropakArInI to bahu UMcI sthiti che, e ja AkhA manuSya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 157 jIvanano dhyeya che. ane hindustAnamAM bIjo dhyeya, aMtima dhyeya mokSa prAptino che. praznakartA : paropakAranI sAthe 'igoijhama'nI saMgati hoya che ? dAdAzrI : haMmezAM paropakAra je kare che teno 'igoijhama' normala ja hoya, teno vAstavika "igoijhama' hoya. ane je korTamAM doDhaso rUpiyA phI laIne bIjAnuM kAma karatA hoya teno 'igoijhama" bahu vadhI gayelo hoya, eTale jene 'igoijhama' vadhAravAno nA hoya teno 'igoijhama' bahu vadhI gayo hoya. A jagatano kudaratI niyama zuM che ke tamArA potAnAM phaLa bIjAne Apo to kudarata tamAruM calAvI leze. A ja guhya sAyansa che. A parokSa dharma che. pachI pratyakSa dharma Ave che, Atmadharma chelle Ave manuSyajIvanano hisAba ATalo ja che. arka ATalo ja che ke mana, vacana, kAyA pArakA mATe vAparo. [3] du:kha kharekhara che ? 'rAiTa bilIpha tyAM duHkha nathI ! praznakartA: dAdA, duHkha vize kaMika kaho. A duHkha zemAMthI utpanna thAya che ? dAdAzrI : tame jo AtmA cho to AtmAne du:kha hoya ja nahIM koi dahADoya ane tame caMdulAla cho to duHkha hoya. tame AtmA cho to du:kha hotuM nathI, UlaTuM du:kha hoya te ogaLI jAya. 'huM caMdulAla chuM e 'roMga bilIpha' che. A mArA vAipha che, A mArAM madhara che, phAdhara che, kAkA che, ke huM 'ekasaporTa-imporTa'no vepArI chuM, e badhI jAtajAtanI 'roMga bilIpha' che. A badhI 'roMga bilIphane laine duHkha utpanna thAya che. jo 'roMga bilIpha' jatI rahe ne 'rAiTa bilIpha' besI jAya to jagatamAM kaMi duHkha che ja nahIM. ane tamArA jevA (khAdhe pIdhe sukhI) ne du:kha hoya nahIM. A to badhAM vagara kAmanA aNasamajaNanAM duHkho che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 159 160 AptavANI-3 eTale A badhAM duHkho UbhAM karelAM che. huM nyAyAdhIza houM to badhAMne sukhI karIne sajA karuM. koine enA gunA mATe sajA karavAnI Ave to pahelAM to huM ene pAMca varSathI ochI sajA thAya evuM nathI evI vAta karuM. pachI vakIla ochAM karavAnuM kahe tyAre 4 varSa, pachI 3 varSa, 2 varSa ema karatAM karatAM chelle cha mahinAnI sajA karuM. AthI pelo jelamAM to jAya ane sukhI thAya. manamAM rAjI thAya ke cha mahinAmAM patyuM, A to mAnyatAnuM ja du:kha che. jo tene pahelI ja cha mahinAnI sajA thaze ema kahevAmAM Ave to ene e bahu lAge. pemenTa'mAM to samatA rakhAya ! du:kha to kyAre gaNAya ? du:kha kone kahevAya ? A zarIrane bhUkha lAge tyAra pachI khAvAnuM ATha kalAka-bAra kalAkamAM nA maLe tyAre du:kha gaNAya. tarasa lAgyA pachI be-traNa kalAkamAM pANI nA maLe to e du:kha jevuM lAge. saMDAsa lAgyA pachI saMDAsamAM javA nA de, to pachI ene duHkha thAya ke nA thAya ? saMDAsa karatAM ya A mUtaraDIo che te badhI baMdha karI de ne, to mANaso badhAM bUmAbUma karI mele. A mUtaraDIonuM to mahAna du:kha che lokone. A badhAM duHkhane duHkha kahevAya. praznakartA : A badhuM barAbara che, paNa atyAre saMsAramAM joie to dasamAMthI nava jaNAne du:kha che. dAdAzrI : dasamAMthI nava nahIM, hajAramAM be jaNa sukhI haze, kaMika zAMtimAM haze. bAkI badhuM rAtadahADo baLyA ja kare che. zakkariyAM bharahArDamAM mUkyAM hoya to keTalI bAju baphAyA kare ? praznakartA : A du:kha je kAyama che emAMthI phAyado kemano uThAvavAno ? dAdAzrI : A duHkhane vicAravA mAMDe to duHkha jevuM nahIM lAge. du:khanuM jo yathArtha pratikramaNa karazo to duHkha jevuM nahIM lAge. A vagara vicAre ThokamaThoka karyuM che ke A du:kha che, A duHkha che ! ema mAno ne, ke tamAre tyAM bahu vakhatanA jUnA sophAseTa che. have tamArA mitrane ghera sophAseTa hoya ja nahIM eTale te Aje e navI jAtanA sophAseTa lAvyA. e tamArA 'vAipha' joi AvyAM. pachI ghera AvIne kahe ke, 'tamArA bhAibaMdhane ghera kevA sarasa sophAseTa che ! ne ApaNe tyAM kharAba thai gayA che.' te A du:kha AvyuM !!! gharamAM du:kha nahotuM te jovA gayA tyAMthI du:kha laine AvyA ! tame baMgalo bAMdhyo nA hoya ne tamArA bhAibaMdhe baMgalo bAMdhyo ne tamArAM 'vAiphatyAM jAya, jue ne kahe ke, "kevo sarasa baMgalo temaNe bAMdhyo ! ane ApaNe to baMgalA vagaranAM !' e du:kha AvyuM !!! A tamane gAdIe beso evuM sukha che, chatAM bhogavatA nA AvaDe tyAre zuM thAya ? eMsI rUpiyAnA maNanA bhAvanA bAsamatI hoya tenI mahIM retI nAkhe ! A du:kha AvyuM hoya to ene jarA kahevuM to joie ne ke, 'ahIM kema AvyAM cho ? ame to dAdAnA chIe. tamAre ahIM AvavAnuM nahIM. tame jAo bIjI jagyAe. ahIM kyAM AvyA tame ? tame ghara bhUlyA.eTaluM emane kahIe to e jatA rahe. A to tame bilakula ahiMsA karI (!). duHkha Ave to temane ya pesavA devAnA ? emane to kADhI mUkavAnA, emAM ahiMsA tUTatI nathI. du:khanuM apamAna karIe to e jatAM rahe. tame to tenuM apamAne ya karatA nathI. eTalA badhA ahiMsaka nA thavAya. praznakartA : duHkhane manAvIe to nA jAya ? dAdAzrI : nA. ene manAvAya nahIM. ene paTAvIe to e paTAvAya nahIM evuM che. ene to AMkha kADhavI paDe. e nAnyatara jAti che. eTale e jAtino svabhAva ja evo che. ene aTAvIe paTAvIe to e vadhAre tAboTA pADe ane ApaNI pAse ne pAse AvatuM jAya ! 'vArasa aho mahAvIranA, zUravIratA relAvajo, kAyara bano nA koi dI, kaSTo sadA kaMpAvajo.'
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 161 AptavANI-3 ApaNe gharamAM beThAM hoie ne kaSTo Ave to te ApaNane dekhIne kaMpI jAya ne e jANe ke ApaNe ahIM kyAM phasAyA ! ApaNe ghara bhUlyAM lAge che ! A kaSTo ApaNAM mAlika nathI, e to nokaro vagara kAmanA zuM kAma bUmAbUma karo cho ? A du:kha che te avaLI samajaNanuM che. jo sAcI samajaNa phITa kare to du:kha jevuM che ja nahIM. A ApaNo paga pAkyo hoya to ApaNe tapAsa karavAnI ke mArA jevuM du:kha lokone che ke kema ? davAkhAnAmAM joi AvIe tyAre khabara paDe ke ohoho ! duHkha to ahIM ja che. mArA page jarAka thayuM che ne huM nAhaka duHkhI thai rahyo . A to tapAsa to karavI paDe ne ! vagara tapAse duHkha mAnI laie te pachI zuM thAya ? tamane badhA puNyazALIone du:kha hoya ja kevI rIte ? tame puNyazALIne ghera jamyA. thoDIka mahenate AkhA divasano khorAka malyA kare. praznakartA : sahune potAnuM du:kha moTuM lAge ne ? dAdAzrI : e to pote UbhuM kareluM eTale jeTaluM moTuM karavuM hoya teTaluM thAya, cALIsa gaNuM karavuM hoya to teTaluM thAya ! * nakkI karavA jevo "projekTa' !! jo kaSTo ApaNAMthI dhrUje nahIM to ApaNe 'dAdAnAM' zenAM ? kaSTane kahIe ke, 'be ja kema AvyAM ? pAMca thaine Avo. have tamArAM badhAM ja pemenTa karI daizuM." koi ApaNane gALa bhAMDe to ApaNuM jJAna tene zuM kahe ? e to 'tane' oLakhato ja nathI. UlaTuM tAre ene kahevAnuM ke, 'bhAI, kaMi bhUla thai haze tethI gALa bhAMDI gayo. mATe zAMti rAkhaje.' ATaluM karyuM ke tAruM 'pemenTa' thai gayuM ! A loko to karo Ave eTale bUmAbUma kare ke, 'huM marI ja gayo !' ema bole. maravAnuM eka vakhata ne bole so so vakhata ke 'huM marI gayo !?" alyA, jIvato chuM ne zuM kAma marI gayo chuM, ema bole che ? maryA pachI bolaje ne ke 'huM marI gayo." jIvato kaMi marI jAya ? 'huM marI gayo' e to AkhI jiMdagImAM bolavAnuM vAkaya nathI. sAcA du:khane jANavuM joie ke du:kha kone kahevAya ? A bAbAne huM mAra mAra karuM chuM to ya e raDato nathI ne hase che, enuM zuM kAraNa? ane tame ene eka TapalI mAro to e raDavA mAMDaze, enuM zuM kAraNa ? ene vAgyuM tethI ! nA ene vAgyAnuM duHkha nathI, enuM apamAna karyuM tenuM ene du:kha che. Ane duHkha kahevAya ja kema ? duHkha to kone kahevAya ke khAvAnuM nA maLe, saMDAsa javAnuM nA maLe, pezAba karavAno nA maLe tene du:kha kahevAya. A to sarakAre gheraghera saMDAsa karI ApyAM che, nahIMtara to pahelAM gAmamAM loTA laine jaMgalamAM javuM paDatuM hatuM. have to beDarUmamAMthI UThayA ke A saMDAsa ! pahelAMnA ThAkorane ya tyAM nahotI evI sagavaDa AjanA manuSyo bhogave che. ThAkorane ya saMDAsa javA loTo laine javuM paDatuM ! eNe julAba lIdho hoya to ThAkore ya doDe ! ane Akho dahADo Ama thai gayuM ne tema thai gayuM evI bUmAbUma kare che. alyA zuM thai gayuM che ? A paDI gayuM, pelu paDI gayuM ! zuM paDI gayuM? A manuSyone jIvana jIvatAM ja nA AvaDyuM. jIvana jIvavAnI cAvI ja khovAi gai che. cAvI bilakula khovAi gai hatI; te have pAchuM kaMika sAruM thayuM che. A aMgrejo AvyA pachI loko potAnA custa saMskAramAMthI DhIlAM paDyAM, eTale bIjAmAM DakhoDakhala nA kare ne mahenata ryA kare. pahelAM to naryo Dakhalo ja karatA hatA. A loko vagara kAmanA mAra khA khA kare che. A jagatamAM tamAro koI bApo ya uparI nathI. tame saMpUrNa svataMtra cho. tamAro projekaTa paNa svataMtra che, paNa tamAro projekaTa evo hovo joIe ke koI jIvane tamArA thakI kiMcitmAtra duHkha nA thAya. tamAro projekTa bahu moTo karo, AkhI duniyA jevo karo. praznakartA : e zakya che ? dAdAzrI : hA. mAro bahu moTo che. koi paNa jIvane duHkha nA thAya evI rIte huM rahuM chuM.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 163 164 AptavANI-3 praznakartA : paNa bIjA mATe to e zakya nathI ne ? dAdAzrI : zakya nathI, paNa eno artha evo nathI ke badhA jIvone duHkha ApIne ApaNo projekTa karavo. eno kaMika niyama to rAkhavo joie ne ke ochAmAM ochuM koine duHkha thAya evo projekaTa karI zakAya ?! huM tamane taddana azakya che te karavAnuM nathI kaheto. dAdAzrI : ene takalIpha nahi thAya evuM tamane bhale lAgatuM hoya, paNa tevuM nathI. e karoDapati enA chokarA mATe eka rUpiyAnI vastu lAvavI hoya to sAcavI sAcavIne lAve. koi karoDapatine ghera tame paisA rakhaDatA mUkelA joyA ? paiso darekane jIva jevo vahAlo hoya che. ApaNA bhAva evA hovA joie ke A jagatamAM ApaNAM mana, vacana, kAyAthI koI jIvane kiMcitmAtra duHkha na ho. praznakartA : paNa e rIte sAmAnya manuSyane anusaravuM muzkela paDe ... mAtra bhAvatA ja kravAtI !! ne ? praznakartA: koIne duHkha ja nathI, to pachI ApaNe bIjAne duHkha daie to ene duHkha kevI rIte thAya ? dAdAzrI : huM tamane Aje ne Aje te pramANe vartavAnuM kaheto nathI. mAtra bhAvanA ja karavAnI kahuM chuM. bhAvanA eTale tamAro nizcaya. dAdAzrI : duHkha enI mAnyatAmAMthI gayeluM nathI ne ? tame mane dhola mAro to mane duHkha nahIM thAya, paNa bIjAne to enI mAnyatAmAM enAthI duHkha che eTale ene mArazo to ene duHkha thaze ja. 'roMga bilIpha' hajI gaI nathI. koi ApaNane dhola mAre to ApaNane duHkha thAya che, e "levalathI jovuM. ko'kane dhola mAratI vakhate manamAM AvavuM joie ke mane dhola mAre to zuM thAya ? ApaNe koinI pAsethI rUpiyA dasa hajAra uchInA lAvyA, pachI ApaNA saMjoga avaLA thayA eTale manamAM vicAra Ave ke "paisA pAchA nahIM ApuM to zuM thavAnuM che !' te ghaDIe ApaNe nyAyathI tapAsa karavI joIe ke, "mAre tyAMthI koI paisA laI gayo hoya ne e mane pAchA nA Ape to zuM thAya mane?" evI nyAyabuddhi joie. ema thAya to mane bahu ja du:kha thAya, tema sAmAne paNa duHkha thaze. mATe mAre paisA pAchA ApavA ja che evuM nakkI joie ane evuM nakkI karo to pAchuM ApI zakAya. praznakartA : manamAM ema thAya ke A dasa karoDano AsAmI che to ApaNe tene dasa hajAra nahi ApIe to kaMi takalIpha nahIM thAya.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AptavANI-3 [4] phemilI orgenAijhezana' ! 'nesesiTI' che, tenI pahelAM tapAsa karavI paDe. bIjI badhI annesesiTI. e anesesiTInI vastuo mANasane gUMcave, pachI UMghanI goLIo khAvI paDe ! A gharamAM zA mATe laDAio thAya che ? chokarA joDe kema vaDhavADa thAya che ? e badhuM jANavuM to paDe ne ? A chokaro sAmo thAya ne ene mATe DokaTarane pUchIe ke 'kAMi batAvo." paNa e zI davA batAve ? enI ja bairI enI sAme thatI hoya ne ! A to AkhI jiMdagI rUnI sarve kare, koi laviMganI sarve kare, kAMi ne kAMI sarve kare, paNa aMdaranI sarve koi dahADo nathI karI ! zeTha tamArI sugaMdha tamArA gharamAM Ave che ? praznakartA : sugaMdha eTale zuM ? dAdAzrI : tamArA gharanA badhA mANasone tame rAjI rAkho cho ? gharamAM kakaLATa thato nathI ne ? praznakartA: kakaLATa to thAya che. roja thAya che. dAdAzrI : te kai jAtanA pAkyA tame ? vahune zAMti nA ApI, chokarAMne zAMti nA ApI ! are, tamArI jAtane paNa zAMti nA ApI ! tamAre mokSe javuM hoya to mAre vaDhavuM paDaze ane tamAre devagatimAM javuM hoya to bIjo saraLa rasto tamane lakhI ApuM. pachI to huM tamane 'Avo zeTha, padhAro.' ema kahuM. mane beu bhASA AvaDe. A brAMtinI bhASA huM bhUlI nathI gayo. pahelAM 'tune tune matirbhinnA" hatI, te atyAre tumaDe tumaDe matirbhinnA thai gai che ! tune ya gayAM ne tumaDAM rahyAM ! saMsAranA hitAhitanuM ya koi bhAna nathI. A te kevI 'lAipha' ? 'phemilI orgenAijhezana'nuM jJAna che tamArI pAse ? ApaNA hindustAnane 'hAu Tu orgenAijha phemilI' e jJAna ja khUTe che. phorenavALA to phemilI jevuM samajatA ja nathI. e to jemsa vIsa varasano thayo eTale enAM mAbApa viliyama ne merI, jemsane kaheze ke, 'tuM tAre judo ne ame be popaTa ane popaTI judAM !' emane "phemilI orgenAijha' karavAnI bahu Teva ja nathI ne ? ane emanI phemilI to cokhuM ja bole. merI joDe viliyamane nA phAvyuM eTale DAyavorsanI ja vAta ! ane ApaNe to kyAM DAyavorsanI vAta ?! ApaNe to joDe ne joDe ja rahevAnuM, kakaLATa karavAno ne pAchuM sUvAnuM ya tyAM ja, enI e ja rUmamAM ! A jIvana jIvavAno rasto nathI. A phemilI lAipha nA kahevAya. are, ApaNI DosIone jIvana jIvavAno rasto pUchayo hota to kaheta ke, 'nirAMte khAo, pIo, utAvaLa zuM kAma karo cho ?" mANasane zenI AvuM saMskArasiMcana zobhe ? mA-bApa tarIke kema rahevuM tenuM ya bhAna nathI. eka bhAi hatA te potAnI bairIne bolAve che. "are, bAbAnI mammI kyAM gai ?" tyAre
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 bAbAnI mammI mahIMthI bole, kema zuM che ? tyAre bhAi kahe, 'ahIM Ava, jaladI jaladI ahIM Ava, jo jo, tArA bAbAne ! kevuM parAkrama karatA AvaDe che, e jo to kharI !! bAbAe paga UMcA karIne mArA gajavAmAMthI kevA dasa paisA kADhayA ! kevo hoMziyAra thayo che bAbo !' 167 mera cakkara, ghanacakkara AvA kaMithI pAkyA ! A bApa thai beThA ! zarama nathI AvatI ? A bAbAne kevuM uttejana maLyuM e samajAya che ? bAbAe joyA karyuM ke ApaNe bahu moTuM parAkrama karyuM ! AvuM te zobhe ? kaMi kAyadesara hovu joie ne ? A hindustAnanuM manuSyapaNuM AvuM lUMTAI jAya te zobhe ApaNane ? zuM bolavAthI chokarAMne sAruM 'enakarejamenTa' thAya ne zuM bolavAthI tene nukasAna thAya, enuM bhAna to hovuM joie ne ? to 'aTesTeDa phAdhara' ne 'aTesTeDa madhara' che. bApa mULo ne mA gAjara, pachI bolo, chokarAM kevAM pAke ? kaMi sapharajana ochAM thAya ?! premamaya DIliMga - chokarAM sudhare ja !! eka bApe enA chokarAMne saheja ja halAvyo eTale chokaro phATI gayo, ne bApane kahevA lAgyo ke, 'mAre ne tamAre nahIM phAve.' pachI bApa chokarAne kahevA lAgyo ke, 'bhai ! meM tane kazuM kharAba nathI kahyuM tuM zuM kAma gusse thAya che ?" tyAre meM bApane kahyuM ke, 'have zuM kAma oraDo dhUo cho ? pahelAM halAvyuM zuM kAma ? koine halAvazo nahIM, A pAkAM cIbhaDAM che. kazuM bolazo nahIM. merI bhI cUpa ne terI bhI cUpa. khai, pIne moja karo.' praznakartA : A chokarAM kharAba lAine caDhI jAya to mAbApanI pharaja che ne ke ene vALavo joie ? dAdAzrI : evuM che ne, ke mAbApa thaine ene kahevuM joie, paNa mAbApa che ja kyAM atyAre ? praznakartA : mAbApa kone kahevAya ? AptavANI-3 dAdAzrI : mAbApa to tenuM nAma kahevAya ke chokaro kharAba lAine caDhayo hoya chatAM ya eka dahADo mAbApa kaheze, bhai, A ApaNane zobhe nahIM, A teM, zuM karyuM ? te bIje dahADethI enuM baMdha thai jAya ! evo prema ja kyAM che ? A to prema vagaranAM mAbApa. A jagata premathI ja vaza thAya. A mAbApane chokarAM para keTalo prema che-gulAbanA choDa para mALIno prema hoya teTalo ! Ane mAbApa kema kahevAya ? 'anusirTiphAiDa phAdhara' ne 'ansarTiphAiDa madhara' ! pachI chokarAMnI zI sthiti thAya ? kharI rIte pahelAM 'TesTiMga' karAvIne, 'sarTiphikeTa' meLavIne pachI ja paraNavAnI chUTa hovI joie. parIkSAmAM pAsa thayA vagara, sarTiphikeTa vagara 'gavarmenTa'mAM ya nokarIe letA nathI, to AmAM 'sarTiphikeTa' vagara paiNAvAya zI rIte ? A mA ke bApa tarIkenI javAbadArI dezanA vaDApradhAna tarIkenI javAbadArI karatAM ya vadhAre che, vaDApradhAna karatAM ya UMcuM pada che. 168 praznakartA : 'sarTiphAiDa phAdhara-madhara'nI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : 'asarTiphAiDa' mA-bApa eTale potAnAM chokarAM potAnA kahyA pramANe cAle nahIM, potAnA chokarAM potAnA upara bhAva rAkhe nahIM, herAna kare ! te mA-bApa 'asarTiphAiDa' ja kahevAya ne ? nahIM to mauta dharI 'joyA' karo !!! eka siMdhIbhAi AvelA te kahe ke eka chokaro Ama kare che ne bIjo tema kare che, ene zI rIte sudhAravo ! me kahyuM, 'tame evA chokarA zuM karavA lAvyA ? chokarA sArA vINIne ApaNe nA laie ?" A hAphUsanI kerIo badhI eka jAtanI hoya che te badhI mIThI joine, cAkhI karIne badhI lAvIe. paNa tame be khATI lAvyA, be utarelI lAvyA, tUrI lAvyA, be gaLI lAvyA, pachI enA rasamAM barakata Ave kharI ? pachI vaDhavaDhA karIe eno zo artha ? ApaNe khATI kerI lAvyA pachI khATIne khATI jANavI tenuM nAma jJAna. ApaNane khATo svAda Avyo te joyA karavAnuM. A prakRtine joyA karavAnI che. koinA hAthamAM sattA nathI. ...
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 169 17) AptavANI-3 avasthA mAtra kudaratI racanA che. AmAM koinuM kazuM cAle nahIM, pheraphAra thAya nahIM ne pAchuM vyavasthita che. praznakartA : mAravAthI chokarAM sudhare ke nahIM ? dAdAzrI : koi dahADo sudhare nahIM, mAravAthI kazuM sudhare nahIM. A mazIna ne mArI juo to ! e bhAMgI jAya. tema A chokarAM ya bhAMgI jAya. uparathI sAjAMsamAM dekhAya, paNa mahIM bhAMgI jAya. bIjAne enakareja karatA nA AvaDe to pachI mauna rahe ne, cA pIne chAnomAno. badhAMnA moDhAM joto jA, A be pUtaLAM kakaLATa mAMDe che tene joto jA. A ApaNA kAbumAM nathI. ApaNe to AnA jANakAra ja chIe. jene saMsAra vadhAravo hoya teNe A saMsAramAM vaDhavaDhA karavI, badhuM ya karavuM. jene mokSe javuM hoya tene ame 'zuM bane che tene 'juo' ema kahIe chIe. ja ghanacakkaro pAkyA che te ziSyo sAmA thAya che. A chokarAM to DAhyA ja che, paNa guruo ne mA-bApa ghanacakkara pAkayAM che ! ane vaDIlo junI pakkaDa pakaDI rAkhe pachI chokarAM sAmAM thAya ja ne ? atyAre mA-bApanuM cAritrya evuM hotuM nathI ke chokarAM sAmAM nA thAya. A to vaDIlonuM cAritrya ghaTI gayuM che, tethI chokarAM sAmAM thAya che. AcAra, vicAra ne uccAramAM savaLo pheraphAra thato jAya to pote paramAtmA thaI zake che ne avaLo pheraphAra thAya to rAkSasa paNa thai zake che. loko sAmAne sudhAravA mATe badhuM phrekacara karI nAkhe che. pahelAM pote sudhare te bIjAne sudhArI zake. paNa pote sudharyA vagara sAmo kemano sudhare ? mATe pahelAM tamArA potAnA bagIcAnuM saMbhALo pachI bIjAnuM jovA jAva. tamAruM saMbhALazo to ja phaLaphUla maLaze. Dakho tahIM, "eDajasTa' thavA jevuM ! A saMsAramAM vaDhIne kazuM sudharavAnuM nathI, UlaTo manamAM ahaMkAra kare che ke huM khUba vaDhayo. vaDhayA pachI juo to mAla hato teno te ja hoya, pittaLano hoya te pittaLano ja ne kAMsAno hoya te kAMsAno ja rahe. pittaLane mAra mAra kare to ene kATa caDhayA vagara rahe ? nA rahe. kAraNa zuM ? to ke' kATa caDhavAno svabhAva che eno. eTale mauna rahevAnuM. jema sinemAmAM nA gamato sIna Ave to tethI karIne tyAM ApaNe jaine paDado toDI nAkhavo ? nA, e ya jovAnuM. badhA ja gamatA sIna Ave kaMi ? keTalAka to sinemAmAM khurazI para beThA beThA bUmAbUma kare che, e ya mArI nAkhaze, mArI nAkhaze ! A moTA dayALanAM khokhAM joi lyo ! A to badhuM jovAnuM che. khAva, pIvo, juo ne majhA karo !! saMsArano artha ja samasaraNa mArga, eTale niraMtara parivartanapaNAne pAmyA kare. tyAre A vaiDiyAo jUnA jamAnAne ja vaLagI rahe. alyA, jamAnA pramANe kara, nahIM to mAra khaine marI jaiza ! jamAnA pramANe eDajasTamenTa levuM joie. mAre to cora joDe, gajavAM kApanAra joDe, badhAM joDe eDajasTamenTa thAya. cora joDe ame vAta karIe to e ya jANe ke A karUNAvALA che. ame corane tuM khoTo che evuM nA kahIe. kAraNa ke eno e 'dhU poinTa' che. tyAre loka ene nAlAyaka kahIne gALo bhAMDe. tyAre A vakIlo juThThA nathI ? 'sAva juko kesa jitADI ApIza" ema kahe, te e ThagArA nA kahevAya ? corane lucco kahe ne A taddana juThThA kesane sAco kahe, teno saMsAramAM vizvAsa kema karAya ? chatAM enuM ya cAle che ne ? koine ya ame khoTo nA kahIe. e enA 'dhU poinTathI karekaTa ja che. paNa ene sAcI vAtanI samaja pADIe ke A corI kare che tenuM phaLa tane zuM Avaze. A vaiDiyAM gharamAM pese to kaheze, 'A lokhaMDanuM kabATa ? A reDiyo ? A AvuM kema ? tevuM kema ?" ema Dakho kare. alyA, koi ... potAnuM ja sudhAravAnI jarUra ! praznakartA : A chokarAM zikSakanI sAme thai jAya che, te kyAre sudharaze ? dAdAzrI : je bhUlanA pariNAma bhogave tenI bhUla che. A guruo
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 171 172 AptavANI-3 praznakartA: amAro bhatrIjo roja nava vAge UThe che, kazuM kAma thatuM nathI, juvAnanI dostI kara. A to yuga ja badalAyA karavAno. te vagara A jIve zI rIte ? kaMika navuM jue eTale moha thAya. navuM nA hoya to jIve zI rIte ? AvuM navuM to anaMta AvyuM ne gayuM, temAM tamAre Dakho karavAno nA hoya. tamane nA phAve to te tamAre nA karavuM. A AiskrIma ema nathI kaheto tamane ke amArAthI bhAgo. ApaNe nA khAvo hoya to nA khaie. A to haiDiyAM enI para ciDhAyA kare. A matabhedo to jamAno badalAyAnA che. A chokarAM to jamAnA pramANe kare. moha eTale navuM navuM utpanna thAya ane navuM ne navuM ja dekhAya che. ame nAnapaNathI buddhithI bahu ja vicArI lIdheluM ke A jagata UMdhuM thai rahyuM che ke chatuM thai rahyuM che, ane e paNa samajAyeluM ke koine sattA ja nathI A jagatane pheravavAnI. chatAM ame zuM kahIe chIe ke, jamAnA pramANe eDajasTa thAva ! chokaro navI ja TopI paherI Ave to evuM nA kahIe ke, AvuM kaMithI lai Avyo ? enA karatAM eDajasTa thaie ke, AvI sarasa TopI kyAMthI lAvyo ? keTalAnI AvI ? bahu sastI maLI ? Ama eDajasTa thai jaie. dAdAzrI : ApaNe tene oDhADIne kahIe ke nirAMte sUi jA bhAi. enI prakRti judI te moDo UThe ne kAma vadhAre kare ne akkaramI cAra vAgyAno UThayo hoya to ya kazuM nA kare. huM ya dareka kAmamAM hamezAM leTa hato. skUlamAM ya ghaMTa sAMbhaLyA pachIthI gherathI nIkaLato ane kAyama mAstarano kakaLATa sAMbhaLato ! have mAstarane zI khabara ke mArI prakRti zuM che ? darekanuM 'rasTana' juduM 'pIsTana' juduM juduM hoya. praznakartA : paNa moDAmAM 'Disiplina' nA rahe ne ? dAdAzrI : A moDo UThe eTalA mATe tame kakaLATa karo te ja 'Disiplina nathI. mATe tame kakaLATa karavAnuM baMdha karI do. tamAre je je zaktio mAgavI hoya, te A dAdA pAse roja so-so vakhata mAMgajo, badhI maLaze. have A bhAine samaja pADI, eTale emaNe to amArI AjJA pALIne bhatrIjAne gharamAM badhAMe kazuM kahevAnuM baMdha karyuM. aThavADiyA pachI pariNAma e AvyuM ke bhatrIjo enI jAte sAta vAge UThato thai gayo ne gharamAM badhA karatAM vadhAre sAruM kAma karato thayo ! sudhAravA mATe kahevAnuM baMdha karo ! A chokarAMo Akho dahADo kAne reDiyo nathI aDADI rAkhatA ? kAraNa ke A rasa navo navo udayamAM Avyo che bicArAne ! A enuM navuM 'DevalapamenTa' che. jo 'Devalapa' thayelo hota to kAne reDiyo aDAData ja nahIM, eka phero joi lIdhA pachI pharI aDADe nahIM. navIna vastune eka phera jovAnI hoya, eno kAyama anubhava levAno nA hoya. A to kAnanI navesarathI indriya AvI che tethI Akho dahADo reDiyo sAMbhaLyA kare che ! manuSyapaNAnI temanI zarUAta thAya che. manuSyapaNAmAM hajAro vakhata AvI gayelo mANasa AvuM tevuM nA kare. praznakartA : chokarAone pharavAnuM bahu hoya che. dAdAzrI : chokarAM koi ApaNAM baMdhAyelAM nathI, sahusahunA baMdhanamAM che, ApaNe to eTaluM kahevuM paDe ke, "vahelA Avajo'. pachI jyAre Ave tyAre 'vyavasthita'. vyavahAra badho karavAno, paNa kaSAyarahita karavAno. vyavahAra kaSAyarahita thayo to mokSa ne kaSAyasahita vyavahAra, te saMsAra. A kALamAM ochuM bolavuM enA jevuM eke ya nathI. A kALamAM bola paththara jevA vAge evA nIkaLe che, ane darekanA evA ja hoya. eTale bolavAnuM ochuM karI nAkhavuM sAruM. koine kazuM kahevA jevuM nathI. kahevAthI vadhAre bagaDe che. ene kahIe ke, gADIe vahelo jA. to e moDo jAya ane kazuM nA kahIe to TAima jAya. ApaNe nA hoie to badhuM cAle evuM che. A to potAno khoTo ahaMkAra che. je dahADAthI chokarA joDe kacakaca karavAnuM tame baMdha karazo te dahADAthI chokarAM sudharaze. tamArA bola sArA nIkaLatA nathI, enAthI sAmo akaLAya che. tamAro
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 173 174 AptavANI-3 gharamAM cha mahInA mauna lo. chokarAM pUche to ja bolavAnuM ane te paNa temane kahI devAnuM ke mane nA pUcho to sAruM. ane chokarAM mATe avaLo vicAra Ave to tenuM tarata ja pratikramaNa karI nAkhavuM. rIleTiva' samajI upalaka rahevuM ! bola e saMgharato nathI, UlaTA e bola pAchA Ave che. ApaNe to chokarAMne khAvAnuM pIvAnuM banAvI ApIe ne ApaNI pharaja bajAvIe, bIjuM kahevA jevuM nathI. kahevAthI phAyado nathI evuM tamane tAraNa nIkaLe che ? chokarAM moTAM thayAM che e kaMi dAdarethI paDI jAya che ? tame tamAro Atmadharma zuM karavA cUko cho? A chokarA joDeno to rileTiva dharma che. tyAM khoTI mAthAkUTa karavA jevI nathI. kakaLATa karo cho tenA karatAM mauna rahezo to vadhAre sAruM raheze. kakaLATathI to potAnuM magaja bagaDI jAya ne sAmAnuM paNa bagaDI jAya. praznakartA : chokarAM enI javAbadArI samajIne rahetAM nathI. dAdAzrI : javAbadArI vyavasthita nI che, e to enI javAbadArI samajelo ja che. ene kahetAM tamane AvaDatuM nathI tethI Dakho thAya che. sAmo mAne tyAre ApaNuM kaheluM kAmanuM. A to mAbApa bole gAMDuM pachI chokarAM ya gAMDuM kADhe. praznakartA chokarA tochaDAIthI bole che. dAdAzrI : hA, paNa e tame zI rIte baMdha karazo ? A to sAmasAmuM baMdha thAya ne to badhAnuM sAruM thAya. eka phero manamAM vikhavAda paDI gayo pachI enI linka cAlu thai jAya, pachI manamAM enA mATe graha baMdhAi jAya ke A mANasa Avo che. tyAre ApaNe mauna laine sAmAne vizvAsamAM levA jevuM che. A bola bola karavAthI koinuM sudhare nahIM. sudharavAnuM to 'jJAnI puruSa'nI vANIthI sudhare. chokarAM mATe to mAbApanI jokhamadArI che. ApaNe nA bolIe to nA cAle ? cAle eTale bhagavAne kahyuM che ke jIvatAM ja marelAnI jema rahe. bagaDeluM sudharI zake che. bagaDelAne kApI nA nAkhavuM. bagaDelAne sudhAravuM e amArAthI thai zake, tamAre nA karavuM. tamAre amArI AjJA pramANe cAlavuM. e to je sudharelo hoya te ja bIjAne sudhArI zake ? pote ja sudharyA nA hoya te bIjAne zI rIte sudhArI zake ? chokarAMne sudhAravA hoya to A amArI AjJA pramANe cAlo. chokarAMne to nava mahinA peTamAM rAkhavAnA, pachI calAvavAnA, pheravavAnAM, nAnAM hoya tyAM sudhI. pachI choDI devAnAM, A gAyo-bheMso yu choDI de che ne ? chokarAMne pAMca varSa sudhI TokavA paDe, pachI TokAya paNa nahIM ane vIsa varasa pachI to enI bairI ja ene sudhAre. ApaNe sudhAravAnuM nA hoya. chokarA joDe upalaka rahevAnuM. kharI rIte potAnuM koI che ja nahIM. A dehanA AdhAre mArAM che. deha baLI jAya to koi joDe Ave che ? A to je mAro kahI koTe vaLagADe che, tene bahu upAdhi che. bahu lAgaNInA vicAra kAma lAge nahIM. chokaro vyavahArathI che. chokaro dAjhe to davA karIe, paNa ApaNe kaMi raDavAnI zarata karelI che? oramAna chokarAM hoya te DhIMcaNe karIne kaMi dhAvaNa Ave ? nA, evuM rAkhavuM. A kaLiyuga che. "rIleTiva' sagAi che. "rIleTiva' ne rIleTiva' rAkhavuM, "rIyala' nA karavuM. A rIyala saMbaMdha hoya to chokarAMne kahIe ke tuM sudhare nahIM tyAM sudhI judo rahe. paNa A to rIleTiva sagAi che mATe-eDajasTa evarIvera. A tame sudhAravA nathI AvyA, tame karmanA sakaMjAmAMthI chUTavA AvyA cho. sudhAravA karatAM sArI bhAvanA bhAvo. bAkI koi koine sudhArI nA zake. e to jJAnI puruSa sudharelA hoya te bIjAMne sudhArI zake. mATe temanI pAse laI jAva. A bagaDe che zAnAthI ? chaMcheDavAthI. AkhA varlDanuM kAma chaMcheDavAthI bagaDayuM che. A kutarAMne ya chaMcheDo to keDI khAya, bacakuM bhare. eTalA mATe loka kutarAMne chaMcheDatA nathI. A manuSyone chaMcheDe to zuM thAya ? e ya bacakuM bharaze. mATe nA chaMcheDazo. A amArA eka eka zabdamAM anaMtA anaMtA zAstro rahyAM che !
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 175 176 AptavANI-3 A samaje ane pAMsaro heMDayo to kAma ja kADhI nAkhe !! ekAvatarI thai javAya evuM A vijJAna che ! lAkho avatAra kapAi jaze !!! A vijJAnathI to rAge ya UDI jAya ne e ya UDI jAya. ne vItarAga thai javAya. aguru-ladhu svabhAvano thai jAya eTale A vijJAnano jeTalo lAbha uThAvAya teTalo ocho che. zI levA-devA ? smazAnamAM nA javAnuM hoya to kaca kaca karo ! mATe kazuM bolavA jevuM nathI. A to gAyo bheMso ya enA bAbA joDe rItasara bhoM bhoM kare, vadhAre bole nahIM ! ne A manuSyo to TheTha sudhI bola bola kare. bole e mUrakha kahevAya, AkhA gharane khalAsa karI nAkhe. eno kyAre pAra Ave ? anaMta avatArathI saMsAramAM bhaTakayA. nA koinuM bhaluM karyuM, nA potAnuM bhaluM karyuM. je mANasa potAnuM bhaluM kare te ja bIjAnuM bhaluM salAha ApavI paNa nA chUTake !! kare. sAcI sagAi ke parabhArI pIDA ?! amArI peTha 'abudha' thai gayo to kAma ja thai gayuM. buddhi vaparAi to saMsAra Ubho thayo pAcho. gharanAM pUche to ja javAba Apavo ApaNe ane te vakhate manamAM thAya ke A nA pUche to sAruM evI ApaNe bAdhA rAkhavI. kAraNa ke nA pUche to ApaNe A magaja calAvavuM nA paDe. evuM che ne, ke ApaNA A jUnA saMskAra badhA khalAsa thai gayA che. A duSamakALa jabarajasta vyApelo che, saMskAramAtra khalAsa thai gayA che. mANasane koine samajaNa pADatAM AvaDatI nathI. bApa chokarAMne kaMika kahe to chokaro kaheze ke, "mAre tamArI salAha nathI sAMbhaLavI." tyAre salAha ApanAro kevo ne lenAre kevo ? kai jAtanA loka bhegA thayA cho ?!. A loka tamArI vAta zAthI nathI sAMbhaLatA ? sAcI nathI tethI. sAcI hoya to sAMbhaLe ke nA sAMbhaLe ? A loka zAthI kahe che ? Asaktine lIdhe kahe che. A Asaktine lIdhe to pote potAnA avatAra bagADe che. bAbo mAMdo hoya to ApaNe davA badhI karIe, paNa badhuM upalaka. ApaNA chokarAMne kevA mAnavA joie ? oramAna. chokarAMne mArA chokarAM kahe ane chokarAM ya mArI mA kahe, paNa mahIM lAMbI sagAi nahIM. eTale A kALamAM oramAi sagAi rAkhajo, nahIM to mAryA gayA jANajo. chokarAM koine mokSe laI janArAM nathI. jo tame DAhyA thazo to chokarAM DAhyAM thaze. chokarA joDe vahAla te karAtuM haze ? A vahAla to goLI mAre, vahAla vaiSamAM pharI jAya. parANe prIta karIne calAvI levAnuM. bahAra 'sAruM lAge che' tema kahevAnuM. paNa mahIM jANIe ke parANe prIti karI rahyA chIe. A na hoya sAcI sagAi. chokarAnI sagAinI kyAre khabara paDe ke jyAre ApaNe eka kalAka ene mArIe, gALo daie tyAre e kaladAra che ke nahIM, enI khabara paDe. jo tamAro sAco dIkaro hoya to tamArA mArI rahyA pachI e tamane page lAgIne kahe ke "bApujI, tamAro hAtha bahu duHkhato haze !" AvuM kahenAro hoya to sAcI sagAi rAkhIe. paNa A to eka kalAka chokarAne TeDakAvIe to chokaro mAravA pharI vaLe ! A to mohane laine Asakti thAya che. 'riyala chokaro' kone kahevAya ke bApa marI jAya eTale chokaro smazAnamAM jaIne kahe ke "mAre marI javuM che.' koi chokaro bApa joDe jAya che tamArA muMbaimAM ? A to badhI parabhArI pIDA che. chokaro ema nathI kaheto ke mArA para paDatuM nAMkho, paNa A to bApa ja chokarAM para paDatuM nAkhe che. A ApaNI ja bhUla che. ApaNe bApa tarIkenI badhI ja pharajo bajAvavAnI, have, A bhavamAM to sAcavI laie ! badhuM 'vyavasthita' calAve che, kazuM bolavA jevuM nathI. 'potAno dharma karI levA jevo che. pahelAM to ema jANatA hatA ke ApaNe calAvIe chIe eTale ApaNe holavavuM paDe. have to calAvavAnuM ApaNe nahIM ne ? have to A ya bhamaraDA ne te ya bhamaraDA ! mela ne pIDA ahIMthI ! pyAlA phUTe, kaDhI DhaLe, vahu chokarAMne vaDhatI hoya to ya ApaNe Ama ADA pharIne nirAMte besI javuM. ApaNe joie tyAre e kahe ne ke, tame jotA hatA ne kema nA bolyA ? ane nA hoya to hAthamAM mALA lai ne pheravyA karIe eTale e kaheze ke, A to mALAmAM che. melo ne paiDa ! ApaNe
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 177 178 AptavANI-3 jeTalI ghaTita hoya teTalI badhI ja bajAvavAnI. eka bApa enA chokarAne chAtIe "Ama" dabAva dabAva karato hato, te khUba dabAvyo eTale chokarAe bApane bacakuM bharI lIdhuM ! koi AtmA koino pitA-putra hoI zake ja nahIM. A kaLiyugamAM to mAMgatA leNAvALAM chokarAM thaine AvyA hoya che ! ApaNe gharAkane kahIe ke, mane tArA vagara gamatuM nathI, tArA vagara gamatuM nathI to gharAka zuM kare ? mAre.A to rileTiva sagai che, AmAMthI kaSAyo UbhA thAya. A rAga kaSAyamAMthI dveSa kaSAya Ubho thAya. uchALe caDhavAnuM ja nahIM. A dUdhapAka ubharAya tyAre lAkaDuM kADhI levuM paDe, enA jevuM che. ... chatAM ghaTita vyavahAra keTalo ? praznakartA chokarAnI bAbatamAM kayuM ghaTita che ne kayuM aghaTita che e samajAtuM nathI. dAdAzrI : jeTaluM sAmAM jaine karIe chIe e ja doDhaDahApaNa che, te pAMca varSa sudhI ja karavAnuM hoya. pachI to chokaro kahe ke, 'bApujI mane phI Apo." tyAre ApaNe kahIe ke, 'bhai paisA kaMi ahIM AgaLa naLamAM AvatA nathI. amane be dahADA AgaLathI kahevuM. amAre uchInA lAvavA paDe che." ema kahIne bIje dahADe ApavA. chokarAM to ema samajI beThAM hoya che ke naLamAM pANI Ave ema bApujI pANI ja Ape che. mATe chokarA joDe evo vyavahAra rAkhavo ke enI sagAi rahe ane bahu upara caDhI vAge nahIM, bagaDe nahIM. A to chokarAM upara eTaluM badhuM vahAla kare ke chokaro bagaDI jAya. atizaya vahAla te hotuM haze ? A bakarI joDe vahAla Ave ? bakarImAM ne chokarAmAM zo phera che ? beumAM AtmA che. atizaya vahAle ya nahIM ne niHspRha paNa nahIM thaI javAnuM. chokarAMne kahevuM ke, kaMi kAmakAja hoya to pUchajo. huM beTho chuM tyAM sudhI kaMI aDacaNa hoya to pUchajo. aDacaNa hoya to ja, nahIM to hAtha ghAlIe nahIM. A to chokarAnA gajavAmAMthI paisA nIce paDa paDa karatA hoya to bApa bUmAbUma karI mele, "eya caMdu, eya caMdu !" ApaNe kAma bUmAbUma karIe ? enI meLe pUchaze tyAre khabara paDaze. AmAM ApaNe kakaLATa kyAM karIe ? ane ApaNe nA hota to zuM thAta ? 'vyavasthita'nA tAbAmAM che, ane vagara kAmano Dakho karIe chIe. saMDAsa ya 'vyavasthita'nA tAbAmAM che, ane tamAruM tamArI pAse che. potAnA svarUpamAM pote hoya tyAM puruSArtha che. ane potAnI-svasattA che. A pudgalamAM puruSArtha che ja nahIM. pudgala prakRtine AdhIna che. chokarAMno ahaMkAra jAge tyAre pachI tene kazuM kahevAya nahIM ane ApaNe zuM kAma kahIe ? Thokara vAgaze to zIkhaze. chokarAM pAMca varSanAM thAya tyAM sudhI kahevAnI chUTa ane pAMcathI soLa varSavALAne vakhate be TapalI mAravI ya paDe. paNa vIsa varSano juvAna thayA pachI enuM nAma ya na levAya, kazuM akSare ya bolAya nahIM, bolavuM e guno kahevAya. nahIM to ko'ka dahADo baMdUka mArI de. praznakartA : A 'asarTiphAiDa' 'phAdhara' ane 'madhara" thai gayAM che. eTale A pajhala UbhuM thAya che ? dAdAzrI : hA, nahIM to chokarAM AvAM hoya ja nahIM, chokarAM kahyAgarAM hoya. A to mA-bApa ja ThekANAM vagaranAM che. jamIna evI che, bIja evuM che, mAla rAzI che ! uparathI kahe ke mArAM chokarAM mahAvIra pAkavAnA che ! mahAvIra te pAkatA haze ? mahAvIranI mA to kevI hoya !! bApa jarA vAMkAcUMkA hoya to cAle, paNa mA kevI hoya ?! praznakartA : chokarAMnA ghaDatara mATe ke saMskAra mATe ApaNe kazo vicAra ja nahIM karavAno ? dAdAzrI : vicAra karavA mATe vAMdho nathI. praznakartA : bhaNatara to skUlamAM thAya, paNa ghaDataranuM zuM ? dAdAzrI : ghaDatara sonIne soMpI devAnuM, enA ghaDavaiyA hoya te ghaDe. chokaro paMdara varasano thAya tyAM sudhI ene ApaNe kahevuM, tyAM sudhI ApaNe jevAM chIe evo tene ghaDI AlIe. pachI ene enI vahu ja ghaDI Alaze. A ghaDatAM nathI AvaDatuM, chatAM loka ghaDe ja che ne ?! ethI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 179 180 AptavANI-3 ghaDatara sAruM thatuM nathI. mUrti sArI thatI nathI. nAka aDhI iMcanuM hoya tyAre sADA cAra iMcanuM karI nAkhe ! pachI enI vAipha Avaze te kApIne sarakhuM karavA jaze. pachI pelo ya pelInuM kApaze ne kaheze, 'AvI jA." pharajiyAtamAM nATakIya rahIe ! garaje, emAM navuM zuM karyuM ? e to pharajiyAta che. chokrAM joDe glAsa vitha kera' ! A nATaka che ! nATakamAM bairI-chokarAMne potAnAM kAyamanAM karI laie te kaMI cAlI zake ? hA, nATakamAM bole tema bolavAmAM vAMdho nahIM ke, "A mAro moTo dIkaro, zatAyu thA." paNa badhuM upalaka, 'suparaphaluasa" nATakIya. A badhAMne sAcAM mAnyAM tenA ja pratikramaNa karavAM paDe che. jo sAcuM nA mAnyuM hota to pratikramaNa karavA nA paData, jyAM satya mAnavAmAM AvyuM tyAM rAga ne dveSa zarU thai jAya, ane pratikramaNathI ja mokSa che. A dAdA dekhADe che te AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAnathI mokSa che. A saMsAra to tAyapho che naryo, mazkarI jevuM che. eka kalAka jo chokarA joDe laDIe to chokaro zuM kahe ? 'tamAre ahIM rahevuM hoya to huM nahIM rahuM." bApA kahe, 'huM tane milakata nahIM ApuM.' to chokaro kahe, 'tame nahIM ApanArA koNa ?" A to mArI ThokIne le evAM che. are, korTamAM eka chokarAe vakIlane kahyuM ke, "mArA bApanI nAkakaTTI thAya evuM karo to huM tamane traNaso rUpiyA vadhAre ApIza." bApa chokarAMne kahe ke, 'tane Avo jANyo hota, to janmatAM ja tane mArI nAkhyo hota !' tyAre chokaro kahe ke, 'tame mArI nA nAkhyo te ya ajAyabI che ne !!" AvuM nATaka thavAnuM te zI rIte mAro !! AvAM AvAM nATaka anaMta prakAranAM thai gayAM che, are ! sAMbhaLatAM ya kAnanA paDadA tUDI jAya !! alyA, AnAthI ya kaMi jAtajAtanuM jagamAM thayuM che, mATe ceto jagatathI ! have potAnA deza bhaNI vaLo, 'svadeza'mAM cAlo. paradezamAM to bhUtAM ne bhUtAM ja che. jyAM jAo tyAM ! kUtarI baccAM dhavaDAve che e pharajiyAta che, e kaMi upakAra karatI nathI. pADuM be dahADA bheMsane dhAve nahIM to bheMsane bahu duHkha thAya. A to pAtAnI garaje dhavaDAve che. bApA chokarAMne moTAM kare che te potAnI praznakartA : dAdA, gharamAM chokarAM-chokarIo gAMThatAM nathI, huM khUba vaTuM chuM to ya kaI asara thatI nathI. dAdAzrI : A relavenAM pArsala para lebala mAreluM tame joyuM che ? 'glAsa vitha kera' evuM hoya che ne ? tema gharamAM paNa 'glAsa vitha kera' rAkhavuM. have glAsa hoya ane tame hathoDA mAra mAra karo to zuM thAya ? ema gharamAM mANasone kAcanI jema sAcavavAM joie. tamane e baMDala para game teTalI cIDha caDhI hoya to ya tene nIce pheMko ? tarata vAMcI lo ke 'glAsa vitha kera" ! A gharamAM zuM thAya che ke kaMika thayuM to tame tarata ja chokarIne kahevA maMDI paDo, 'kema A pAkITa khoi nAkhyuM ? kyAM gai hatI ? pAkITa kevI rIte khovAi gayuM ?" A tame hathoDA mAra mAra karo cho. A 'glAsa vitha kera' samaje to pachI svarUpajJAna nA ApyuM hoya to ya samajI jAya. A jagatane sudhAravAno rasto ja prema che. jagata jene prema kahe che te prema nathI, te to Asakti che. A bebI para prema karo, paNa te pyAlo phoDe to prema rahe ? tyAre to ciDhAya. mATe e Asakti che. chokarA-chokarI che tenA tamAre vAlI tarIke, TrasTI tarIke rahevAnuM che. ene paiNAvAnI ciMtA karavAnI nA hoya. gharamAM je banI jAya tene karekaTa kahevuM, "inkarekaTa' kahezo to kazo phAyado nahIM thAya. khoTuM jonArane baLApo thaze. ekano eka chokaro marI gayo to karekaTa che ema koine nA kahevAya. tyAM to ema kahevuM paDe ke, bahu khoTuM thai gayuM. dekhADo karavo paDe. DrAmeTika karavuM paDe. bAkI aMdarakhAne 'karekaTa' ja che. ema karIne cAlavuM. pyAlo jyAM sudhI hAthamAM che tyAM sudhI pyAlo ! pachI paDI jAya ne phUTI jAya eTale 'karekaTa' che ema kahevuM. bebIne kahevuM ke, sAcavIne dhIre rahIne leje paNa mahIM 'karekaTa' che ema kahevuM. krodhanI vANI nA nIkaLe eTale sAmAne nA vAge. moDhe bolI nAkhe te ekalo
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 181 182. AptavANI-3 ja krodha nA kahevAya, mahIM ghumAya te ya krodha che. A sahana karavuM, e to Dabala krodha che. sahana karavuM eTale dabAva dabAva karavuM te, e to eka dahADo sprIMga UchaLe tyAre khabara paDe. sahana zA mATe karavAnuM? Ano to jJAnathI ukela lAvI nAkhavAno. uMdaraDe mUcho kApI te 'jovAnuM ane jANavAnuM' temAM raDavAnuM zAne mATe ? A jagata jovA-jANavA mATe che ! ghara, eka bagIco ! ja kAma levuM joie. e eDajasTa nahIM thAya to rIlezana bagaDI jaze. mATe bagIcAne saMbhALo ane gArDanara thAva. vAiphanI judI prakRti hoya, chokarAMnI, chokarIonI judI judI prakRti hoya. te darekanI prakRtino lAbha uThAvo. A to rIleTiva saMbaMdha che, vAipha paNa rIleTiva che. are, A deha ja rIleTiva che ne ! rIleTiva eTale emanI joDe bagADo to e chUTAM thai jAya ! koIne sudhAravAnI zakti A kALamAM khalAsa thai gai che. mATe sudhAravAnI AzA choDI do, kAraNa ke mana, vacana, kAyAnI ekAtmavRtti hoya to ja sAmo sudharI zake, manamAM jevuM hoya tevuM vANImAM nIkaLe ne tevuM ja vartanamAM hoya to ja sAmo sudhare. atyAre evuM che nahIM. gharamAM darekanI joDe kevuM valaNa rAkhavuM tenI 'normAliTI' lAvI nAkho. emAM mUrzita thavA jevuM ja zuM ? eka bhAi mane kahe ke, 'dAdA, gharamAM mArI bairI Ama kare che ne tema kare che.' tyAre meM tene kahyuM ke, "benane pUcho e zuM kahe che ?" e kahe che ke "mAro dhaNI Avo nAgo che. akkala vagarano che." have AmAM tamAro ekalAMno nyAya zuM karavA khoLo cho ? tyAre e bhAi kahe ke, 'mAruM ghara to bagaDI gayuM che. chokarAM bagaDI gayAM che, bairI bagaDI gai che." me kahyuM, 'bagaDI nathI gayuM kazuM. tamane e jotAM AvaDatuM nathI. tamAruM ghara tamane jotAM AvaDavuM joie.' tamAruM ghara to bagIco che. satyuga, dvApara ne tretAyugamAM ghara eTale khetarAM jevAM hatAM. koi khetaramAM naryA gulAba ja, koi khetaramAM naryA caMpA, koimAM kevaDo, ema hatuM. ane A kaLiyugamAM khetara rahyuM nathI, bagIcA thai gayA. eTale eka gulAba, eka mogaro, eka camelI ! have tame gharamAM vaDIla gulAba ho ne gharamAM badhAMne gulAba karavA pharo, bIjA phUlane kaho ke, mArA jevuM tuM nathI, tuM to dhoLuM che. tAruM dhoLuM kema AvyuM ? gulAbI phUla lAva. Ama sAmAne mAra mAra karo cho ! alyA, phUlane jotAM to zIkho. tamAre to eTale sudhI karavAnuM ke, A zuM prakRti che ! kai jAtanuM phUla che ! phaLaphUla Ave tyAM sudhI choDane jo jo karavAnuM ke A kevo choDa che ? mane kAMTA che Ane kAMTA nathI. mAro gulAbano choDa che, Ano gulAbano nathI. pachI phUla Ave tyAre ApaNe jANavuM ke, "ohoho ! A to mogaro che !" eTale enI sAthe mogarAnA hisAbe vartana rAkhavuM. camelI hoya to tenA hisAbe vartana rAkhavuM. sAmAnI prakRtinA hisAbe vartana rAkhavuM. pahelAM to gharamAM DosA hoya te temanA kahyA pramANe gharamAM chokarAM cAle, vahuo cAle. jyAre kaLiyugamAM judI judI prakRti, te koine meLa khAya nahIM, mATe A kALamAM to gharamAM badhAnI prakRtinA svabhAvane eDajasTa thaIne keTalAka to chokarAM 'dAdA, dAdA' kahe, eTale dAdAjI mahIM malakAya ! alyA, chokarAM 'dAdA, dAdA' nA kare to zuM "mAmA, mAmA' kare?! A chokarAM 'dAdA, dAdA' kare, paNa mahIM samajatAM hoya ke dAdA eTale thoDA vakhatamAM je marI javAnA che te, je kerIo have nakAmI thai gai, kADhI nAkhavAnI thaI enuM nAma dAdA ! ane dAdo mahIM malakAya ke huM dAdo thayo ! AvuM jagata che ! are, pappAne ja bAbo jaine kAlI bhASAmAM kahe ke "pappAjI, cAlo mammI cA pIvA bolAve.' te bApo mahIM evo malakAya, evo malakAya, jANe sAMDha malakAyo ! eka to bALabhASA, kAlIbhASA, temAM ya pappAjI kahe. eTale tyAM to moTo pradhAna hoya to ya temano hisAba nahIM. A to manamAM zuM ya mAnI beTho che ke mArA sivAya koi pappo ja nathI. mera gAMDiyA ! A kUtarAM, gadheDAM, bilADAM naryA pappA ja che ne ? koNa pappA nathI ? A badho kakaLATa eno e ja che ne ? samajIne pappA nA thAya evuM kaMi caritra koinuM udayamAM Ave to enAM to vadhAmaNAM ja levAM paDe. bAkI badhA pappA ja thAya che ne ? bose
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 183 184 AptavANI-3 to vALavo paDaze ne ? chokarAone jarAka halAvavAnI ja jarUra hoya che. Ama saMskAra to hoya che, paNa halAvavuM paDe. temane halAvavAmAM kazo guno che ? oNphisamAM TaiDakAvyo hoya ne ghera bAbo pappA, pappA' kare. eTale te ghaDIe badhuM bhUlI jAya ne AnaMda thAya. kAraNa ke A paNa eka prakAranI madirA ja kahevAya che, te badhuM bhulAvI de che ! ekya chokarAM nA hoya ne chokaro janme to te hasAvaDAve, bhAine khUba AnaMda karAvaDAve. tyAre e jAya tyAre raDAvaDAve ya eTaluM ja. mATe ApaNe eTaluM jANI levuM ke AvyA che te jAya, tyAre zuM zuM thAya ? mATe AjathI hasavuM ja nahIM. pachI bhAMjagaDa ja nahIM ne ! A to kyA avatAramAM baccAM nhotAM ? kUtarAM, bilADAM-badhe baccAM, baccAM ne baccAM ja koTe vaLagADayAM che. A bilADIne ya bebIo ja hoya che ne ! praznakartA : dAdA, mAro chokaro paMdaraso rUpiyA mahine kamAya che. huM rITAyarDa chuM, tenI sAthe rahuM chuM. have chokarA ane vahu mane TokayA kare che ke tame Ama kema karo cho ? bahAra kema jAva cho ? eTale huM temane kahevAno chuM ke huM gharamAMthI cAlyo jaiza. dAdAzrI : khavaDAve-pIvaDAve che sArI rIte ? praznakartA : hA, dAdA. vyavahAra normAliTIpUrvaka ghaTe ! mATe darekamAM normAliTI lAvI nAkho. eka AMkhamAM prema ne eka AMkhamAM kaDakAi rAkhavI. kaDakAithI sAmAne bahu nukasAna nathI thatuM, krodha karavAthI bahu nukasAna thAya che. kaDakAi eTale krodha nahIM, paNa phUMphADo. ame paNa dhaMdhA para jaie eTale phUMphADo mArIe, kema Ama karo cho ? kema kAma nathI karatAM ? vyavahAramAM je jagyAe je bhAvanI jarUra hoya, tyAM te bhAva utpanna nA thAya to e vyavahAra bagADayo kahevAya. eka mANasa mArI pAse Avyo, te benkano menejara hato. te mane kahe ke, "mArA gharamAM mArI vAiphane ne chokarAMne huM eka akSare ya kaheto nathI. huM bilakula ThaMDo rahuM chuM.' temane kahyuM, 'tame chellAmAM chellA prakAranA nakAmA mANasa cho. A duniyAmAM kazA kAmanA tame nathI.' pelo mANasa manamAM samaje ke huM AvuM kahIza eTale A dAdA mane moTuM inAma ApI deze. mera gAMDiyA, AnuM inAma hotuM haze ? chokaro UMdhuM karato hoya, tyAre ene ApaNe 'kema AvuM karyuM ? have AvuM nahIM karavAnuM ema nATakIya bolavAnuM, nahIM to bAbo ema ja jANe ke ApaNe je kaMi karIe chIe te karekaTa ja che. kAraNa ke bApAe ekasepTa karyuM che. A nA bolyA, tethI to gharanAM phATI gayAM che. bolavAnuM badhuM paNa nATakIya ! chokarAone rAtre besADIne samajAvIe, vAtacIta karIe. gharanAM badhA khUNAmAM paMjo dAdAzrI : tyAra pachI cAlyo jaiza ema nA bolAya. vakhate kahyA pachI javAnuM nA bane, ApaNA bola ApaNe ja gaLavA paDe. praznakartA : eTale mAre emane kazuM ja kahevAnuM nahIM ? dAdAzrI : bahu tyAre dhIme rahIne kahIe ke, Ama karo to sAruM, pachI mAnavuM nA mAnavuM tamArI marajInI vAta che, tamArI dhola sAmAne vAge tevI hoya ane tenAthI sAmAnamAM pheraphAra thato hoya to ja dhola mArajo ne jo polI dhola mArazo, to e UlaTo vipharaze. tenA karatAM uttama to dhola nA mAravI te che. gharamAM cAra chokarAM hoya temAM benI kaMi bhUla nA hoya to ya bApa emane TeDakAya TeDaphAya kare ane bIjA be bhUlo karyA ja kare to paNa ene kaMi nA kare. A badhuM enI pAchaLanA 'ruTakojha'ne laine che. e to AzA ja nA rAkhazo ! praznakartA : chokarAMne ciraMjIvI kema kahetA haze ? dAdAzrI : ciraMjIvI nA lakhe to bIjA zabda pesI jaze. A chokaro moTo thAya ne sukhI thAya, ApaNI nanAmI nIkaLatAM pahelAM ene
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 185 sukhI joie, evI bhAvanA kharI ne ? chatAM mahIM manamAM evI AzA kharI ke A paiDapaNamAM sevA kare. A AMbA zA mATe uchere che ? kerIo khAvA. paNa AjanA chokarAM, e AMbA kevA che ? ene be ja kerIo Avaze ne bApA pAsethI bIjI be kerIo mAMgaze. mATe AzA nA rAkhazo. eka bhAi kahe ke, mAro dIkaro kahe che ke "tamane mahine so rUpiyA mokaluM ?" tyAre e bhAi kahe ke, "meM to tene kahI dIdhuM ke bhai, mAre tArA bAsamatInI jarUra nathI, mAre tyAM bAjarI pAke che. tenAthI peTa bharAya che. A navo vepAra kyAM zarU karavo ? je che temAM saMtoSa che.' 'mitrAcArI' e ya 'eDajasTamenTa' ! praznakartA : chokarAMne mahemAna gaNavAM ? dAdAzrI : mahemAna gaNavAnI jarUra nathI. A chokarAMne sudhAravA mATe eka rasto che, emanI joDe mitrAcArI karo, ame to nAnapaNathI ja A rasto lIdhelo. te AvaDA nAnA chokaro joDe paNa mitrAcArI ne paMcAzI varSanA laiDiyA joDe paNa mitrAcArI ! chokarAM joDe mitrAcArInuM sevana karavuM joie. chokarAM prema khoLe che, paNa prema temane maLato nathI. eTale pachI emanI muzkelI e ja jANe, kahevAya nahIM ne sahevAya nahIM. AjanA juvAniyAMo mATeno rasto amArI pAse che. A vahANanuM sukAna kai rIte levuM te amane mahIMthI ja rasto maLe che. mArI pAse prema evo utpanna thayo che ke je vadhe nahIM ne ghaTe paNa nahIM. vadhaghaTa thAya tene Asakti kahevAya. je vadhaghaTa nA thAya te paramAtma-prema che. eTale game te mANasa vaza thai jAya.mAre koine vaza karavA nathI, chatAM premane sahu koi vaza rahyA kare che ame to nimitta chIe. kharo dharmoya ja have ! praznakartA : A navI prajAmAMthI dharmano lopa zA mATe thato jAya che ? AptavANI-3 dAdAzrI : dharmano lopa to thai ja gayo che, lopa thavAno bAkI ja rahyo nathI. have to dharmano udaya thAya che. lopa thai rahe tyAre udayanI zarUAta thAya. jema A dariyAmAM oTa pUrI thAya eTale aDadhA kalAkamAM bharatInI zarUAta thAya. tevuM A jagata cAlyA kare che. bharatI-oTanA niyama pramANe. dharma vagara to mANasa jIvI ja zake nahIM. dharma sivAya bIjo AdhAra ja zo che, mANasane ? 186 A chokarAMo arIso che. chokarAMo uparathI khabara paDe ke 'ApaNAmAM keTalI bhUla che !' bApa rAtre UMghe nahIM ne chokaro nirAMte UMghe che, emAM bApanI bhUla. meM bApane kahyu ke, 'AmAM tArI ja bhUla che.' teM ja gayA avatAramAM chokarAMne caMpe caDhAvelo, phaTavelo ne, te ya tArI kaMika lAlaca khAtara. A to samajavA jevuM che. A 'arTiphAiDa phAdhara'ne 'arTiphAiDa madhara'ne peTe chokarAM janmyAM che, temAM e zuM kare ? vIsa-pacIsa varSanA thAya eTale bApa thai jAya. hajI eno ja bApa enA mATe bUmo pADato hoya ! A to rAma Azare phAdhara thai jAya che. AmAM chokarAno zo vAMka? A chokarA amArI pAse badhI bhUlo kabUla kare, corI kare to te ya kabUla karI le che. AlocanA to gajabano puruSa hoya tyAM ja thAya. hindustAnano kaMi ajAyaba sTejamAM pheraphAra thai jaze ! saMskAra pamADavA, tevuM cAritra khape ! praznakartA : dAdA, gharasaMsAra badho zAMtithI rahe ne aMtarAtmAnuM sacavAya evuM karI Apo. dAdAzrI : gharasaMsAra zAMtimAM rahe eTaluM ja nahIM, paNa chokarAM paNa ApaNuM joine vadhAre saMskArI thAya evuM che. A to badhuM mAbApanuM gAMDapaNa joine chokarAM paNa gAMDA thai gayAM che. kAraNa ke mAbApanA AcAra, vicAra paddhatisara nathI. dhaNI-dhaNiyANI ya chokarAM beThAM hoya tyAre cenacALA kare eTale chokarAM bagaDe nahIM to zuM thAya ? chokarAMne kevA saMskAra paDe ? maryAdA to rAkhavI joie ne ? A devatAno kevo
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 187 oM paDe che ? nAnuM chokaruM ya devatAno oM rAkhe che ne ? mAbApanAM mana phrekacara thai gayAM che. mana vihavaLa thai gayAM che. vANI game tevI bole che. sAmAne du:khadAyI thai paDe tevI vANI bole che, eTale chokarAo kharAba thai jAya. ApaNe evuM bolIe ke dhaNIne duHkha thAya ne dhaNI evuM bole ke ApaNane duHkha thAya. A to badhuM 'pajhala' UbhuM thai gayuM che. hindustAnamAM AvuM nA hoya. paNa A kaLiyuganuM nimitta che. eTale AvuM ja hoya. temAM ya A eka ajAyaba vijJAna nIkaLyuM che. te jene bheguM thaze tenuM kAma nIkaLI jaze. ... mATe sabhAvanAmAM vALo ! samajathI dIpe gRhasaMsAra ! matabhedamAM samAdhAna kai rIte ? praznakartA : chokarAM vAMkA cAle to zuM karavuM ? dAdAzrI : chokarAM vAMke raste jAya to ya ApaNe ene joyA karavuM ne jANyA karavuM. ane manamAM bhAva nakkI karavo, ane prabhune prArthanA karavI ke AvA para kRpA karo. ApaNe to je banyuM te karekaTa kahevuM. je bhogave tenI bhUla che. banyuM te karekaTa kahIne cAlo to ukela Avaze. bhagavAne kahyuM, 'tuM sudhara to tArI hAjarIthI badhuM sudharaze !' nAnAM chokarAM-chokarIone samajAvavuM ke savAre nAhIdhoine sUryapUjA karavI, ne roja TUMkAmAM bole ke, mane tathA jagatane sabuddhi Apo, jagatanuM kalyANa karo. ATaluM bole to temane saMskAra maLyA kahevAya, ane mAbApanuM karmabaMdhana chUTayuM. A to badhuM pharajIyAta che. mAbApa pAMca hajAranuM devuM karIne chokaro bhaNAvyo hoya tema chatAM koi divasa chokaro uddhatAi kare to, bolI nA batAvAya ke ame tane bhaNAvyo. e to ApaNe 'DayuTI bAunDa' hatA, pharajiyAta hatuM. pharajiyAta hatuM te karyuM. ApaNe ApaNI pharaja bajAvavI. kALa vicitra AvI rahyo che. AMdhIo upara AMdhIo thavAnI che ! mATe cetatA rahejo. A jema pavananI AMdhIo Ave che ne tevI kudaratanI AMdhI AvI rahI che. manuSyone mAthe mahAmuzkelIo che. sakkariyuM bharavADamAM baphAya tema loko baphAi rahyA che ! zenA AdhAre jIvI rahyA che, tenI potAne samajaNa nathI. potAnI jAtanI zraddhA paNa jatI rahI che ! have zuM thAya ? gharamAM vAipha joDe matabheda thAya to tenuM samAdhAna karatAM AvaDe nahIM, chokarAM joDe matabheda Ubho thayo to tenuM samAdhAna karatAM nA AvaDe ane guMcAyA kare. praznakartA : dhaNI to ema ja kahe ne, ke 'vAipha" samAdhAna kare, huM nahIM karuM ! dAdAzrI : haM..., eTale 'limiTa' pUrI thai gai. 'vAipha' samAdhAna
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AptavANI-3 AptavANI-3 189 kare ne ApaNe nA karIe to ApaNI 'limiTa' thai gai pUrI. kharo puruSa hoya ne te to evuM bole ke 'vAipha' rAjI thai jAya ane ema karIne gADI AgaLa cAlu karI de. ane tame to paMdara-paMdara dahADA, mahinA-mahinA sudhI gADI besADI rAkho, te nA cAle. jyAM sudhI sAmAnA mananuM samAdhAna nahIM thAya tyAM sudhI tamAre muzkelI che. mATe samAdhAna karavuM. praznakartA : sAmAnuM samAdhAna thayuM kevI rIte kahevAya? sAmAnuM samAdhAna thAya, paNa temAM tenuM ahita hoya to ? dAdAzrI : e tamAre jovAnuM nahIM. sAmAnuM ahita hoya te to sAmAne jovAnuM che. tamAre sAmAnuM hitAhita jovuM, paNa tame hita jonArAmAM, tamArAmAM zakti zI che? tame tamAruM ja hita joi zakatA nathI, te bIjAnuM hita zuM juo cho ? sahu sahunA gajA pramANe hita jue che, eTaluM hita jovuM joie. paNa sAmAnA hitanI khAtara athaDAmaNa UbhI thAya evuM hovuM nA joie. praznakartA : sAmAnuM samAdhAna karavAno ApaNe prayatna karIe, paNa temAM pariNAma juduM AvavAnuM evI ApaNane khabara hoya to enuM zuM karavuM ? dAdAzrI : pariNAma game te Ave, ApaNe to 'sAmAnuM samAdhAna karavuM che' eTaluM nakkI rAkhavuM. 'samabhAve nikAla' karavAnuM nakkI karo, pachI nikAla thAya ke nA thAya te pahelethI jovAnuM nahIM. ane nikAla thaze ! Aje nahIM to bIje dahADe thaze, trIje dahADe thaze. cIkaNuM hoya to be varSe, traNa varSe ke pAMca varSe ya thaze. vAiphanA RNAnubaMdha bahu cIkaNAM hoya, chokarAMonA cIkaNA hoya, mAbApanA cIkaNAM hoya tyAM jarAka vadhu samaya lAge. A badhA ApaNI joDe ne joDe ja hoya, tyAM nikAla dhIme dhIme thAya. paNa ApaNe nakkI karyuM che ke jyAre tyAre 'ApaNe samabhAve nikAla karavo che" eTale eka dahADo e nikAla thai raheze, eno aMta Avaze. jyAM cIkaNA RNAnubaMdha hoya tyAM bahu jAgRti rAkhavI paDe, AvaDo amatho sApa hoya paNa cetatA ne cetatA rahevuM paDe. ane bephAma rahIe, ajAgrata rahIe to samAdhAna thAya nahIM. sAmI vyakti bolI jAya ne ApaNe paNa bolI jaie, bolI javAnoya vAMdho nathI, paNa bolI javAnI pAchaLa ApaNe 'samabhAve nikAla' karavo che evo nizcaya rahelo che, tethI dveSa raheto nathI. bolI javuM e pudgalanuM che ane dveSa rahevo, enI pAchaLa potAno Teko rahe che. mATe ApaNe to 'samabhAve nikAla' karavo che ema nakkI karI kAma karyuM jAva, hisAba cUkate thai ja jaze. ne Aje mAMganArane nA apAyuM to kAle apAze, hoLI para apAze, nahIM to divALI para apAze. paNa mAMganAro lai ja jaze. A jagata cUkate karyA pachI nanAmImAM jAya che. A bhavanA to cUkate karI nAkhe che je game te raste, pachI navAM bAMdhyAM te judAM. have ApaNe navA bAMdhIe nahIM ne jUnAM A bhavamAM cUkate thaI ja javAnAM. badho hisAba cUkate thayo eTale bhai cAlyA nanAmI laine ! jyAM kaMi paNa copaDAmAM bAkI rahyuM hoya tyAM thoDA dahADA vadhAre rahevuM paDe. A bhavanuM A dehanA AdhAre badhuM cUkate ja thai jAya. pachI ahIM jeTalI gUMco pADI hoya te joDe lai jAya ne pharI pAcho navo hisAba zarU thAya. ... mATe athaDAmaNa TALo ! mATe jyAM ho tyAMthI athaDAmaNane TALo. A athaDAmaNo karI A lokanuM to bagADe che, paNa paraloka hau bagADe che ! je A lokanuM bagADe to paralokanuM bagADayA vagara rahe nahIM ! A loka sudhare teno paraloka sudhare. A bhavamAM ApaNane koI paNa jAtanI aDacaNa nA AvI to jANavuM ke parabhave paNa aDacaNa che ja nahIM ane ahIM aDacaNa UbhI karI to te badhI tyAM ja AvavAnI che. praznakartA : athaDAmaNamAM athaDAmaNa karIe to zuM thAya ? dAdAzrI : mAthuM phUTI jAya ! eka mANasa mane saMsAra pAra karavAno rasto pUchato hato. tene me kahyuM ke, "athaDAmaNa TALaje." mane pUchayuM ke, 'athaDAmaNa eTale zuM ?" tyAre meM kahyuM ke "ApaNe sIdhA cAlatA hoie
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 191 192 AptavANI-3 kAraNa ke badhAnAmAM AtmA che, Atmazakti badhAnAmAM sarakhI che. kAraNa A pudgalanI nabaLAine laine sahana karavuM paDe che. paNa sahana karatAMnI sAthe e vera rAkhyA vagara rahe nahIM ane Avate bhave e enuM vera vALe pAchuM ! sahata ? nahIM, solyuzana lAvo ! ne vacamAM thAMbhalo Ave to ApaNe pharIne javuM ke thAMbhalAne athaDAvavuM ?" tyAre e kahe, "nA. athaDAie to mAthuM tUTI jAya." A patharo Ama vacce paDelo hoya to ApaNe zuM karavuM joie ? pharIne javuM joie. A bheMsanA bhAi rastAmAM vacce Ave to zuM karo ? bheMsanA bhAine oLakho ne tame ? e Avato hoya to pharIne javuM paDe, nahIM to mAthuM mAre to toDI nAkhe badhuM. tevuM mANaso ya koika evA AvatA hoya to pharIne javuM paDe. tevuM athaDAmaNanuM che. koI mANasa vaDhavA Ave, zabdo bombagoLA jevA AvatA hoya tyAre ApaNe jANavuM ke athaDAmaNa TALavAnI che. ApaNA mana upara asara bilakula hoya nahIM chatAM kaMika asara ociMtI thai, tyAre ApaNe jANIe ke sAmAnA mananI asara ApaNA para paDI; eTale ApaNe khasI javuM. e badhI athaDAmaNo che. e jema jema samajatA jazo tema tema athaDAmaNane TALatA jazo, athaDAmaNa TALe tenAthI mokSa thAya che ! A jagata athaDAmaNa ja che, spaMdana svarUpa che. eka bhAIne ekAvananI sAlamAM A eka zabda Apyo hato. 'athaDAmaNa TALa' kahyuM hatu ane AvI rIte tene samajaNa pADI hatI. huM zAstra vAMcato hato tyAre e mane AvIne kahe ke, 'dAdA, mane kazuMka Apo." e mAre tyAM nokarI karato hato tyAre meM ene kahyuM, 'tane zuM Ape ? tuM AkhI duniyA joDe laDhIne Ave che, mArAmArI karIne Ave che.' relavemAM ya ThokAThoka kare, Ama paisAnAM pANI kare ne relavene je kAyadesara bharavAnA che te nA bhare ane uparathI jhaghaDA kare, A badhuM huM jANuM. te meM ene kahyuM ke, 'tuM athaDAmaNa TALa. bIjuM kazuM tAre zIkhavAnI jarUra nathI.te Aja sudhI hajI ye pALe che. atyAre tame enI sAthe athaDAmaNa karavAnI navI navI rIto khoLI kADho, jAtajAtanI gALo bhAMDo to e Ama khasI jaze. mATe athaDAmaNa TALo, athaDAmaNathI A jagata UbhuM thayuM che. ene bhagavAne verathI UbhuM thayuM che, ema kahyuM che. dareka mANasa, are jIvamAtra vira rAkhe. vadhu paDatuM thayuM ke vera rAkhyA vagara rahe nahIM.te pachI sApa hoya, vIMchI hoya, baLadiyo hoya ke pADo hoya, game te hoya paNa vera rAkhe. praznakartA : dAdA, athaDAmaNa TALavAnuM Ape je kahyuM, eTale sahana karavuM ema artha thAya ne ? dAdAzrI : athaDAmaNa TALavAnuM eTale sahana karavAnuM nathI. sahana karazo to keTaluM karazo ? sahana karavuM ane 'sprIMga' dabAvavI e be sarakhuM che. 'IMga' dabAvelI keTalA dahADA raheze ! mATe sahana karavAnuM to zIkhazo ja nahIM, solyuzana karavAnuM zIkho. ajJAna dazAmAM to sahana ja karavAnuM hoya che. pachI eka dahADo sprIMga' UchaLe tema badhuM pADI nAkhe, paNa e to kudaratano niyama ja evo che. evo jagatano kAyado ja nathI ke koIne lIdhe ApaNe sahana karavuM paDe. je kaMI sahana karavAnuM thAya che bIjAnA nimitte, e ApaNo ja hisAba hoya che. paNa ApaNane khabara nathI paDatI ke A kyA copaDAno ne kyAMno mAla che, eTale ApaNe ema jANIe ke ANe navo mAla dhIravA mAMDayo. navo koi dhIre ja nahIM, dhIrelo ja pAcho Ave. ApaNA jJAnamAM sahana karavAnuM hotuM nathI. jJAnathI tapAsa karI levI ke sAmo 'zuddhAtmA' che. A je AvyuM te mArA ja karmanA udayathI AvyuM che, sAmo to nimitta che. pachI ApaNane A jJAna iTaselpha ja 'pajhala' "solva' karI Ape. praznakartA : eno artha ema thayo ke manamAM samAdhAna karavAnuM ke A mAla hato te pAcho Avyo ema ne ? dAdAzrI : e pote zuddhAtmA che ne A enI prakRti che. prakRti A
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 193 194 AptavANI-3 haze ne ? phaLa Ape che. ApaNe zuddhAtmA chIe, e paNa zuddhAtmA che. have bannene 'vAyara' kyAM lAgu thayo che? A prakRti ne te prakRti, banne sAmasAmI badhA hisAba cUkave che. emAM A prakRtinA karmano udaya te pelo Ape kaMika. mATe ApaNe kahyuM ke A ApaNA karmano udaya che ne sAmo nimitta che, e ApI gayo eTale ApaNo hisAba cokhkho thai gayo. A solyuzana' hoya tyAM pachI sahana karavAnuM rahe ja nahIM ne ? sahana karavAthI zuM thaze ? Avo phoDa nahIM pADo, to eka dahADo e 'sTIMga' kudaze. kUdelI spIMga tame joyelI ? mArI 'sprIMga' bahu kudatI hatI. ghaNA dahADA huM bahu sahana karI lauM ne pachI eka dahADo uchaLe to badhuM ja uDADI mUkuM. A badhuM ajJAna dazAnuM, mane eno khyAla che. e mArA lakSamAM che. eTale to huM kahI dauM ne ke sahana karavAnuM zIkhazo nahIM. e ajJAnadazAmAM sahana karavAnuM hoya. ApaNe ahIM to phoDa pADI devo ke AnuM pariNAma zuM, enuM kAraNa zuM, copaDAmAM paddhatisaranuM joi levuM, koi vastu copaDA bahAranI hotI nathI. dAdAzrI : hA. athaDAmaNa che te 'vyavasthita'nA AdhAre kharI paNa evuM kyAre kahevAya ? athaDAmaNa thai gayA pachI. "ApaNe athaDAmaNa nathI karavI' evo ApaNo nizcaya hoya. sAme thAMbhalo dekhAya eTale ApaNe jANIe ke thAMbhalo Ave che, pharIne javuM paDaze, athaDAvuM to nathI. paNa ema chatAM athaDAmaNa thai jAya tyAre ApaNe kahevuM, vyavasthita che. pahelethI ja 'vyavasthita che' mAnIne ThaMDIe to to 'vyavasthita'no durupayoga thayo kahevAya. 'nyAya svarUpa', tyAM upAya tapa !!. praznakartA : athaDAmaNa TALavAnI 'samabhAve nikAla karavAnI ApaNI vRtti hoya, chatAM sAmo mANasa ApaNane herAna kare, apamAna kare to zuM karavuM ApaNe ? hisAba cUkate ke "kokijha' paDyAM ? praznakartA : navI levaDadevaDa nA thAya e kevI rIte bane ? dAdAzrI : navI levaDadevaDa kone kahevAya ? "kojhijha'ne navI levaDadevaDa kahevAya, A to 'iphekaTa' ja che khAlI ! A je je bane che e badhuM 'iphekTa' ja che, ane 'kojhijha' adarzanIya che. indriyathI 'kojhijha' dekhAya nahIM, je dekhAya che e badhI iphekaTa che. eTale ApaNe jANavAnuM ke hisAba cUkate thayo. navuM je thAya che te to mahIM thai rahyuM che, te atyAre nA dekhAya, e to jyAre pariNAma pAme tyAre. haju e to meLamAM lakheluM nathI, noMdhavahImAMthI haju to e copaDAmAM Avaze. praznakartA : AgaLanA pAkA copaDAnuM atyAre Ave che ? dAdAzrI : hA. praznakartA : A athaDAmaNa thAya che te 'vyavasthita'nA AdhAre ja - dAdAzrI : kazuM nahIM. e ApaNo hisAba che, to ApaNe teno 'samabhAve nikAla' karavo che ema nakkI rAkhavuM. ApaNe ApaNA kAyadAmAM ja rahevuM, ane ApaNe ApaNI meLe ApaNuM 'pajhala" "solva" karyA karavuM. praznakartA : sAmo mANasa ApaNuM apamAna kare ne ApaNane apamAna lAge enuM kAraNa ApaNo ahaMkAra che ? dAdAzrI : kharI rIte sAmo apamAna kare che te ApaNo ahaMkAra ogALI nAkhe che, ane te ya pelo 'DrAmeTika ahaMkAra. jeTalo ekasesa ahaMkAra hoya te ogaLe, emAM bagaDI zuM javAnuM che ? A karmo chUTavA detAM nathI. ApaNe to nAnuM bALaka sAmuM hoya to ya kahIe, have chUTakAro tamane koie anyAya karyo ne tamane ema thAya ke mane A anyAya kema karyo to tamane karma baMdhAya. kAraNa ke tamArI bhUlane laine sAmAne anyAya karavo paDe che. have ahIM kyAM mati pahoMce ? jagata to
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 195 196 AptavANI-3 kakaLATa karI mele ! bhagavAnanI bhASAmAM koi nyAye ya karatuM nathI ne anyAye ya karatuM nathI, 'kare kaTa' kare che. have A lokonI mati kyAMthI pahoMce ? gharamAM matabheda ochA thAya, bhAMjagaDa ochI thAya, AjubAjunAno prema vadhe to samajIe ke vAtanI samajaNa paDI. nahIM to vAtanI samaja paDI nathI. jJAna kahe che ke tuM nyAya khoLIza to tuM mUrkha che ! mATe eno upAya che tapa ! ko'ke tamane anyAya karyo hoya to te bhagavAnanI bhASAmAM 'karekaTa' che; je saMsAranI bhASAmAM khoTuM karyuM ema kaheze. A jagata nyAyasvarUpa che, gamyuM nathI. eka macchara paNa emane ema tamane aDe tema nathI. macchara aDayo mATe tamAruM kaMIka kAraNa che. bAkI ema ne ema eka spaMdana paNa tamane aDe tevuM nathI. tame saMpUrNa svataMtra cho. koinI ADakhIlI tamane nathI. praznakartA : athaDAmaNamAM mauna hitakArI kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : mauna to bahu hitakArI kahevAya. praznakartA : paNa dAdA, bahAra mauna hoya, paNa aMdara to bahu ghamasANa cAlatuM hoya tenuM zuM thAya ? dAdAzrI : e kAmanuM nahIM. mauna to pahelAmAM paheluM mananuM joie. uttama to, 'eDajasTa evarIvera' ! dAdAzrI : ajJAnatA. praznakartA : ekaluM zeTha joDe ja athaDAmaNa thAya evuM nathI, badhAM joDe thAya che, tenuM zuM ? dAdAzrI : hA, badhA joDe ya thAya. are, A bhIMta joDe ya thAya. praznakartA : eno rasto zuM haze ? dAdAzrI : ame batAvIe chIe pachI bhIMta joDe paNa athaDAmaNa nA thAya. A bhIMta joDe athaDAya temAM kono doSa ? jene vAgyuM teno doSa. emAM bhIMtane zuM ! cIkaNI mATI Ave ne tame lapasyA emAM bhUgla tamArI che. cIkaNI mATI to nimitta che. tamAre nimittane samajIne mahIM AMgaLA khosI devA paDe. cIkaNI mATI to hoya ja, ne lapasAvavuM e to eno svabhAva ja che. praznakartA : paNa kaMkAsa UbhA thavAnuM kAraNa zuM ? svabhAva nA maLe tethI ? dAdAzrI : ajJAnatA che tethI. saMsAra tenuM nAma ke koikoinA svabhAva maLe ja nahIM. A 'jJAna' maLe teno eka ja rasto che, 'eDajasTa evarIvera' ! koi tane mAre to ya tAre tene 'eDajasTa' thai javAnuM. praznakartA : vAipha joDe ghaNIvAra athaDAmaNa thai jAya che. mane kaMTALo ya Ave che. dAdAzrI : kaMTALo Ave eTaluM ja nahIM, paNa keTalAka to dariyAmAM paDatuM nAkhe, bAMDI pIne Ave. moTAmAM moTuM duHkha zenuM che ? 'DisaeDajasTamenTa'nuM, tyAM 'eDajasTa evarIveranuM kare to zuM vAMdho che. praznakartA : emAM to puruSArtha joie. dAdAzrI : kazo puruSArtha nahIM. mArI AjJA pALavAnI ke "dAdA' e kahyuM che ke "eDajasTa evarIvera.' te eDajasTa thayA kare. bIbI kahe ke, che praznakartA : jIvanamAM svabhAva nathI maLatA tethI athaDAmaNa thAya ne ? dAdAzrI : athaDAmaNa thAya tenuM ja nAma saMsAra che ! praznakartA : athaDAmaNa thavAnuM kAraNa zuM ?
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 197 198 AptavANI-3 sAthe kAma che ? mATe kaye raste nAsto sAro maLe enI tapAsa karo. jo myunisipAliTIvALA noMdha rAkhatA hota ke konuM calaNa gharamAM che to huM ya eDajasTa nA thAta. A to koi bApo ya noMdha karatuM nathI ! ApaNA paga phATatA hoya ne bIbI paga dabAvatI hoya ne te vakhate koi Ave ne A joIne kahe ke, "ohoho ! tamAru to gharamAM calaNa bahu sarasa che." tyAre ApaNe kahIe ke, "nA, calaNa enuM ja cAle che.' ane jo tame ema kahyuM ke "hA, amAruM ja calaNa che to pelI paga dabAvavAno choDI deze. enA karatAM ApaNe kahIe, nA, enuM ja calaNa 'tame cora cho.' to kahevuM ke, yu Ara karekaTa.' ane thoDIvAra pachI e kahe ke, "nA, tame corI nathI karI." to ya 'yu Ara karekaTa." kahIe. evuM che brahyAno eka divasa, eTalI ApaNI AkhI jiMdagI ! brahmAno eka dahADo jIvavuM ne A zI dhAMdhala ? vakhate ApaNane brahmAnA so varSa jIvavAnuM hoya to to ApaNe jANIe ke ThIka che, eDajasTa zA mATe thaie ? 'dAvo mAMDa' kahIe. paNa A to jaladI patAvavuM hoya tene zuM karavuM paDe ? "eDajasTa' thaie ke dAvo mAMDo kahIe ? paNa A to eka dahADo ja che, A to jaladI patAvavAnuM che. je kAma jaladI patAvavuM hoya tene zuM karavuM paDe ? "eDajasTa' thaine TuMkAvI devuM, nahIM to laMbAyA kare ke nA laMbAyA kare ? bIbI joDe laDhe to rAtre UMgha Ave kharI ? ane savAre nAsto ya sAro nA maLe. ame A saMsAranI bahu sukSma zodhakhoLa karelI. chellA prakAranI zodhakhoLa karIne ame A badhI vAto karIe chIe ! vyavahAramAM kema karIne rahevuM te ya ApIe chIe ane mokSamAM kevI rIte javAya te ya ApIe chIe. tamane aDacaNo kema karIne ochI thAya e amAro hetu praznakartA : ene mAkhaNa lagAvyuM nA kahevAya ? dAdAzrI : nA, ene sTreiTa ve kahevAya; ane pelA vAMkAcUMkA rastA kahevAya. A duSamakALamAM sukhI thavAno A huM kahuM chuM te judo rasto che. huM A kALa mATe kahuM chuM. ApaNe ApaNo nAsto zuM karavA bagADIe ? savAramAM nAsto bagaDe, bapore nAsto bagaDe, Akho dahADo bagaDe !! rIekazanarI' prayato na ja karAya ! gharamAM calaNa choDavuM to paDe che ? gharamAM ApaNe ApaNuM calaNa nA rAkhavuM, je mANasa calaNa rAkhe tene bhaTakavuM paDe. ame ya hIrAbAne kahI dIdheluM ke ame nAcalaNI nANuM chIe. amane bhaTakavAnuM poSAya nahIM ne ! nAcalaNI nANuM hoya tene zuM karavAnuM ? ene bhagavAnanI pAse besI rahevAnuM. gharamAM tamAruM calaNa calAvavA jAva to athaDAmaNa thAya ne ? ApaNe to have 'samabhAve nikAla karavAno. gharamAM 'vAiphajoDe 'phrenDa' tarIke rahevAnuM . e tamArA 'phrenDa' ne tame emanA 'phrenDa' ! ane ahIM koi noMdha karatuM nathI ke calaNa tAruM hatuM ke emanuM hatuM! myunisipAlITImAM noMdha thatI nathI ne bhagavAnane tyAM ya noMdha thatI nathI. ApaNe nAstA sAthe kAma che ke calaNa praznakartA : bapore pAchuM savAranI athaDAmaNa bhUlIye jaie ne sAMje pAchuM navuM thAya. dAdAzrI : e ame jANIe chIe, athaDAmaNa kai zaktithI thAya che. e avaLuM bole che temAM kaI zakti kAma karI rahI che. bolIne pAchA 'eDajasTa thaie chIe, e badhuM jJAnathI samajAya tema che chatAM eDajasTa thavAnuM jagatamAM. kAraNa ke dareka vastu "enDavALI' hoya che. ane vakhate e lAMbA kALa sudhI cAle to ya tame tene 'helpa' nathI karatA, vadhAre nukasAna karo cho. tamArI jAtane nukasAna karo cho ne sAmAnuM nukasAna thAya che ! ene koNa sudhArI zake ? je sudharelo hoya te ja sudhArI zake. potAnuM ja ThekANuM nA hoya te sAmAne zI rIte sudhArI zake ? praznakartA : ApaNe sudharelA hoya to sudhArI zakIe ne ?
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 199 2) AptavANI-3 dAdAzrI : hA, sudhArI zakIe. praznakartA : sudharelAnI vyAkhyA ? dAdAzrI : sAmA mANasane tame vaDho to ya ene emAM prema dekhAya. tame Thapako Apo to ya ene tamArAmAM prema dekhAya ke ohoho ! mArA phAdharano mArA para keTalo badho prema che ! Thapako Apo, paNa premathI Apo to sudhare. A kolejomAM jo prophesaro Thapako ApavA jAya to prophesarone badhA mAre ! sAmo sudhare e mATe ApaNA prayatno rahevA joie, paNa je prayatno "rIekazanarI' hoya evA prayatnomAM nA paDavuM. ApaNe ene TaiDakAvIe ne ene kharAba lAge e prayatna nA kahevAya. prayatna aMdara karavA joie, sUkSma rIte ! cULa rIte jo ApaNane nA phAvatuM hoya to sUkSma rIte prayatno karavA joie. vadhAre Thapako nA Apavo hoya to thoDAkamAM kahI devuM joie ke, 'ApaNane A zobhe nahIM.' basa ATaluM ja kahIne baMdha rAkhavuM. kahevuM to paDe paNa kahevAnI rIta hoya. ... nahIM to prArthanAnuM 'eDajasTamenTa' ! cAle che tene cAlavA done ! A to kaLiyuga che ! vAtAvaraNa ja kevuM che !! mATe bIbI kahe che ke, 'tame nAlAyaka cho.' to kahevuM 'bahu sAruM.' praznakartA : ApaNane bIbI nAlAyaka kahe, e to saLI karI hoya evuM lAge. dAdAzrI : to pachI ApaNe zo upAya karavo ? tuM be vakhata nAlAyaka che evuM ene kahevuM ? ane tethI kaMi ApaNuM nAlAyakapaNuM bhUMsAi gayuM ? ApaNane sikko vAgyo eTale pAchA ApaNe zuM be sikkA mAravA ? ane pachI nAsto bagaDe, Akho dahADo bagaDe. praznakartA: 'eDajasTamenTanI vAta che. enI pAchaLa bhAva zuM che ? pachI kyAM AvavuM ? dAdAzrI : bhAva zAMtino che, zAMtino hetu che. azAMti utpanna nahIM karavAno kImiyo che. jJAtI' pAse "eDajasTamenTa' zIkhIe ! praznakartA : sAmAne samajAvavA meM mAro puruSArtha karyo, pachI e samaje nA samaje e eno puruSArtha ? dAdAzrI : ATalI ja javAbadArI ApaNI che ke ApaNe ene samajAvI zakIe. pachI e nA samaje to eno upAya nathI. pachI ApaNe eTaluM kahevuM ke, 'dAdA bhagavAna ! Ane sabuddhi Apajo." ATaluM kahevuM paDe. kaMi ene addhara nA laTakAvAya, gapyuM nathI. A 'dAdA'nuM "eDajasTamenTa'nuM vijJAna che, ajAyaba "eDajasTamenTa' che A. ane jyAM eDajasTa' nahIM thAya tyAM teno svAda to Avato ja raheze ne tamane ? A 'DisaeDajasTamenTa e ja murkhAi che. kAraNa ke e jANe ke mAruM dhaNIpaNuM huM choDuM nahi, ane mAruM ja calaNa rahevuM joie ! to AkhI jiMdagI bhUkhe maraze ne eka dahADo 'poijhana' paDaze thALImAM ! saheje eka bhAI hatA. te rAtre be vAge zuM zuM karIne ghera AvatA haze tenuM varNana karavA jevuM nathI. tame jANI jAo. te pachI gharamAM badhAMe nizcaya karyo ke Amane vaDhavuM ke gharamAM pesavA nA devA ? zo upAya karavo? te teno anubhava karI AvyA. moTAbhAi kahevA gayA to e moTAbhAine kahe ke, 'tamane mAryA vagara choDIza nahIM." pachI gharanAM badhAM mane pUchavA AvyA ke, "AnuM zuM karavuM? A to AvuM bole che." tyAre meM gharanAMne kahI dIdhuM ke, koie tene akSare ya kahevAnuM nahIM.tame bolazo to e vadhAre sTaMTa thai jaze, ane gharamAM pesavA nahIM do to e bahAravaTuM karaze. ane jyAre AvavuM hoya tyAre Ave ne jyAre javuM hoya tyAre jAya. ApaNe rAITe ya nahIM bolavAnuM ne roMge ya nahIM bolavAnuM, rAtreya nahIM rAkhavAno ne dveSe ya nahIM rAkhavAno, samatA rAkhavAnI, karuNA rAkhavAnI. te traNa-cAra varSa pachI e bhAi sarasa thai gayo ! Aje e bhAi dhaMdhAmAM bahu madadarUpa thAya che ! jagata nA kAmanuM nathI, paNa kAma
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 201 202 AptavANI-3 letA AvaDavuM joie. badhA ja bhagavAna che, ane dareka judA judA kAma laIne beThA che, mATe nA gamatuM rAkhazo nahIM. have A ghora anyAya kahevAya. ApaNane A zobhe nahIM. strI to potAnI bhAgIdAra kahevAya. bhAgIdAra joDe kaleza ? A to kaleza thato hoya tyAM koi rasto kADhavo paDe, samajAvavuM paDe. gharamAM rahevuM che to kaleza zAne ? Azritane kacaDavuM, ghora anyAya ! "sAyansa' samajavA jevuM ! praznakartA ApaNe kaleza nA karavo hoya paNa sAmo AvIne jhaghaDe to zuM karavuM ? emAM eka jAgrata hoya paNa sAmAvALo kaleza kare, to tyAM to kaleza thAya ja ne? praznakartA : mArI patnI sAthe mAre bilakula bane nahIM. game teTalI nirdoSa vAta karuM, mAruM sAcuM hoya to paNa e UMdhuM le. bAhyanuM jIvanasaMgharSa to cAle che, paNa A vyaktisaMgharSa zuM haze ? dAdAzrI : evuM che, mANasa potAnA hAtha nIcevALA mANasane eTalo badho kacaDe che, eTalo badho kacaDe che ke kazuM bAkI ja nathI rAkhato. potAnA hAtha nIce koi mANasa AvyuM hoya, pachI e strI rUpe ke puruSarUpe hoya, potAnI sattAmAM AvyA tene kacaDavAmAM bAkI nathI rAkhatA. gharanA mANasa joDe kakaLATa kyAre ya nA karavo joie. e ja oraDImAM paDI rahevAnuM tyAM kakaLATa zA kAmano ? koine pajavIne pote sukhI thAya e kyAreya nA bane, ne ApaNe to sukha ApIne sukha levuM che. ApaNe gharamAM sukha ApIe to ja sukha maLe ne cA-pANI ya barobara banAvIne Ape, nahIM to cA paNa bagADIne Ape. nabaLo dhaNI bairI para zUro. je ApaNA rakSaNamAM hoya tenuM bhakSaNa kayAMthI karAya ! je potAnA hAtha nIce Avyo tenuM to rakSaNa karavuM e ja moTAmAM moTo dhyeya hovo joie. eno guno thayo hoya to ya enuM rakSaNa karavuM joie. A pAkistAnI sainiko atyAre badhA ahIM kedI che, chatAM ya temane kevuM rakSaNa Ape che ! tyAre A to gharanAM ja che ne ! A to bahAranA joDe miyAuM thaI jAya, tyAM jhaghaDo nA kare ne ghera ja badhuM kare. potAnI sattA nIce hoya tene kacaDakacaDa kare ne uparIne sAheba, sAheba kare. hamaNAM A polIsavALo TaiDakAve to 'sAheba, sAheba' kahe ane ghera 'vAipha' sAcI vAta kahetI hoya to ene sahana nA thAya ne tene TaiDakAve. 'mArA cAnA kapamAM kIDI kyAMthI AvI ?' ema karIne gharanAMne phaphaDAve. tenA karatAM zAMtithI kIDI kADhI lene. gharanAM ne phaphaDAve ne polIsavALA AgaLa dhUke ! - dAdAzrI : A bhIMta joDe laDhe, to keTalo vakhata laDhI zake ? A bhIMta joDe eka dahADo mAthuM athaDAyuM to ApaNe enI joDe zuM karavuM ? mAthe athaDAyuM eTale ApaNe bhIMta joDe vaDhavADa thai eTale ApaNe bhIMtane mAramAra karavI ? ema A khUba kaleza karAvatuM hoya to te badhI bhIMto che ! AmAM sAmAne zuM jovAnuM? ApaNe ApaNI meLe samajI javAnuM ke A bhIMta jevI che, AvuM samajavAnuM. pachI koi muzkelI nathI. praznakartA : ApaNe mauna rahIe to sAmAne UMdhI asara thAya che ke Amano ja doSa che, ne e vadhAre kaleza kare. dAdAzrI : A to ApaNe mAnI lIdhuM che ke huM mauna thayo tethI AvuM thayuM. rAtre mANasa UThayo ne bAtharUmamAM jatAM aMdhArAmAM bhIMta joDe athaDAyo, te tyAM ApaNe mauna rahyA tethI te athaDAi ? mauna raho ke bolo tene sparzatuM ja nathI, kaMI lAgatuM-vaLagatuM nathI. ApaNA mauna rahevAthI sAmAne asara thAya che evuM kazuM hotuM nathI ke ApaNA bolavAthI sAmAne asara thAya che evuM paNa kazuM hotuM nathI. "onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' mAtra vaijJAnika sAMyogika purAvA che. koinI ATalI ya sattA nathI. ATalI ya sattA vagaranuM jagata, emAM koI zuM karavAnuM che ? A bhIMtane jo sattA hoya to Ane sattA hoya ! A bhIMtane ApaNane vaDhavAnI sattA che ? evuM sAmAne bUmAbUma karavAno zo artha ? enA hAthamAM sattA ja nathI tyAM!
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 203 204 AptavANI-3 miyAM-bIbI mATe tame bhIMta jevA thaI jAo ne ! tame bairIne TaiDakAva TaiDakAva karo ! to tenI mahIM bhagavAna beThelA te noMdha kare ke A mane TaiDakAve che ! ne tamane e TeDakAve tyAre tame bhIMta jevA thai jAo, to tamArI mahIM beThelA bhagavAna tamane 'helpa' kare. bahu moTuM vizALa jagata che, paNa A jagata potAnA rUmanI aMdara che eTaluM ja mAnI lIdhuM che, ane tyAMya jo jagata mAnato hoya to ya sAruM. paNa tyAM ya 'vAipha" joDe laTTabAjI uDADe ! alyA, A na hoya tAruM pAkistAna ! je bhogave tevI ja bhUla ! praznakartA keTalAka evA hoya che ke ApaNe game teTaluM sAruM vartana karIe to ya te samajatA nathI. dAdAzrI : e nA samajatA hoya to emAM ApaNI ja bhUla che ke e samajaNavALo kema nA malyo ApaNane ! Amano saMyoga ApaNane ja kema bAjhayo ? je je vakhate ApaNane kaMi paNa bhogavavuM paDe che te bhogavavAnuM ApaNI ja bhUlanuM pariNAma che. praznakartA to ApaNe ema samajavAnuM ke mArA karmo evA che ? dAdAzrI : cokkasa. ApaNI bhUla sivAya ApaNane bhogavavAnuM hoya nahIM. A jagatamAM evuM koi nathI ke je ApaNane saheja paNa kiMcitmAtra duHkha Ape ane jo koI duHkha ApanAra che to te ApaNI ja bhUla che. tattvano doSa nathI, e to nimitta che. mATe bhogave tenI bhUla. koI strI ne puruSa be jaNa khUba jhaghaDatA hoya ane pachI ApaNe beu sUi gayA pachI chAnAmAnA jovA jaie to pelI bahena to ghasaghasATa UMghatI hoya ane bhai Ama Ama pAsAM pheravatA hoya to ApaNe samajavuM ke A bhainI ja bhUla che badhI, A bahena bhogavatI nathI. jenI bhUla hoya te bhogave. ane te ghaDIe jo bhai UMghatA hoya ne bahena jAgyA karatAM hoya to jANavuM ke bahenanI bhUla che. 'bhogave tenI bhUla.' A vijJAna bahu bhAre 'sAyansa' che. huM kahuM chuM te bahu jhINuM sAyansa che. jagata AkhuM nimittane ja bacakAM bhare che. bairI ane dhaNI beu pADozI joDe laDatAM hoya tyAre beu ekamata ne ekAjata hoya. pADozIne kahe ke tame AvA ne tame tevA. ApaNe jANIe ke A miyAM-bIbInI ToLI abheda ToLI che, namaskAra karavA jevI lAge che. pachI gharamAM jaie to bahenathI jarA cAmAM khAMDa ochI paDI hoya eTale pelo kaheze ke, huM tane roja kahuM chuM ke cAmAM khAMDa vadhAre nAkha, paNa tAruM magaja ThekANe nathI rahetuM. A magajanA ThekANAvALo cakkara ! tArA ja magajanuM ThekANuM nathI ne ! alyA, kai jAtano che tuM? roja jenI joDe sodAbAjI karavAnI hoya tyAM kakaLATa karavAno hoya ? tamAre koInI joDe matabheda paDe che ? praznakartA : hA, paDe ghaNIvAra. dAdAzrI : 'vAIpha' joDe matabheda paDe che ? praznakartA : hA, ghaNI vAra paDe. dAdAzrI : "vAipha' joDe paNa matabheda thAya ? tyAM ya ekatA nA rahe to pachI bIje kyAM rAkhavAnI ? ekatA eTale zuM ke kyAreya matabheda nA paDe. A eka jaNa joDe nakkI karavuM ke tamAre ne mAre matabheda nA paDe. eTalI ekatA karavI joie. evI ekatA karI che tame ? praznakartA: AvuM koi dahADo vicAreluM nahIM. A pahelI vAra vicAruM chuM. dAdAzrI : hA, te vicAravuM paDaze ne ? bhagavAna keTalA vicAra karI karIne mokSe gayA ! matabheda game che ?
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 205 206 AptavANI-3 praznakartA : nA. dAdAzrI : matabheda thAya tyAre jhaghaDA thAya, ciMtA thAya. te matabhedamAM AvuM thAya che to manabhedamAM zuM thAya ? manabheda thAya, DAivorsa le ane tanabheda thAya tyAre nanAmI nIkaLe ! kakaLATa karo, paNa bagIcAmAM (!) kaleza tamAre karavo hoya to bahAra jaine karI Avavo. gharamAM jo kakaLATa karavo hoya to te dahADe bagIcAmAM jaine khuba laDIne ghera AvavuM. paNa gharamAM 'ApaNI rUmamAM laDavuM nahIM." evo kAyado karavo. ko'ka dahADo ApaNane laDavAno zokha thai jAya to bIbIne ApaNe kahIe ke, cAlo Aje bagIcAmAM khuba nAstA-pANI karIne khUba vaDhavADa tyAM karIe. loko vacce paDe evI vaDhavADa karavI. paNa gharamAM vaDhavADa nA hoya. jyAM kaleza thAya tyAM bhagavAna nA rahe. bhagavAna jatA rahe. bhagavAne zuM kahyuM ? bhaktane tyAM kaleza nA hoya parokSa bhakti karanArane bhakta kahyA ne pratyakSa bhakti karanArane bhagavAne "jJAnI' kahyA, tyAM to kaleza hoya ja kyAMthI ? paNa samAdhi hoya ! eTale koi dahADo laDhavAnI bhAvanA thAya tyAre ApaNe patirAjane kahevuM ke, "cAlo ApaNe bagIcAmAM.' chokarA ko'kane soMpI devAM. pachI patirAjane pahelethI kahI devuM ke, huM tamane pablikamAM be dhola mAruM to tame hasajo. loko bhale ne jue, ApaNI gammata ! loko AbarU noMdhavAvALA, te jANe ke koi dahADo AmanI AbarU nA gai te Aje gai. AbarU to koinI hotI haze ? A to DhAMkI DhAMkIne AbarU rAkhe che bicArA ! manamAM ! bIjA koine pUchato ya nathI. baIne ya pUchato nathI ke A nekaTAi paheryA pachI huM kevo lAguM chuM ! arIsAmAM joine pote ne pote nyAya kare che ke, 'bahu sarasa che, bahu sarasa che.' Ama Ama paTiyAM pADato jAya ! ane strI paNa cAMdalo karIne arIsAmAM potAnA pote cALA pADe ! A kaI jAtanI rIta kahevAya ?! kevI lAIpha ?! bhagavAna jevo bhagavAna thaine A zuM dhAMdhala mAMDe che ! pote bhagavAna svarUpa che. kAnamAM laviMgiyA ghAle che te potAne dekhAya kharAM ? A to loka hIrA dekhe eTalA mATe pahere che. AvI jaMjALamAM phasAyA che to ya hIrA dekhADavA phare che ! alyA, jaMjALamAM phasAyelA mANasane zokha hoya ? jhaTapaTa ukela lAvo ne ! dhaNI kahe to dhaNIne sAruM dekhADavA mATe paherIe. zeTha be hajAranA hIrAnA kApa lAvyA hoya ne pAMtrIsa hajAranuM bila lAve to zeThANI khuza ! kApa potAne to dekhAya nahIM. zeThANIne meM pUchayuM ke 'rAtre UMghI jAo cho tyAre kAnanA laviMgiyA UMghamAM ya dekhAya che ke nahIM ?" A to mAneluM sukha che, 'roMga" mAnyAtAo che tethI aMtarazAMti thAya nahIM. bhAratIya nArI kone kahevAya ? gharamAM be hajAranI sADI AvIne paDelI hoya te pahere. A to dhaNi-dhaNiyANI bajAramAM pharavA gayAM hoya ne dukAne hajAranI sADI bharAvelI hoya te sADI strIne kheMce ne ghera Ave to ya moM caDheluM hoya ne kakaLATa mAMDe. tene bhAratIya nArI kema kahevAya ? ... AvI rIte ya kakleza TALyo ! ... A te kevo moha ?! hinduo to mULathI ja kalezI svabhAvanA. tethI kahe che ke, hinduo gALe jIvana kalezamAM ! paNa musalamAno to evA pAkA ke bahAra jhaghaDI Ave, paNa ghera bIbI joDe jhagaDo nA kare. have to amuka muslima loko ya hinduo joDe rahIne bagaDI gayA che. paNa hinduo karatAM A bAbatamAM mane teo DAhyA lAgelA. are, keTalAka musalamAno to bIbIne hiMcako hau nAkhe. amAre konTrAkaTara'no dhaMdho eTale amAre musalamAnane ghera paNa javAnuM thAya, ame tenI cA pIe ya kharA ! amAre koinI joDe judAi nA hoya. eka dahADo tyAM gayelA te miyAbhAie AbarU to tene kahevAya ke nAgo phare to ya rUpALo te dekhAya! A to kapaDAM pahere to ya rUpALA nathI dekhAtA. jAkITa, koTa, nekaTAi pahere to ya baLadiyA jevo lAge che ! zuM ya mAnI beThA che potAnA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AptavANI-3 matabheda pahelAM ja, sAvadhAnI ! AptavANI-3 207 bIbIne hIMcako nAkhavA mAMDayo ! te meM tene pUchayuM ke, 'tame AvuM karo cho te caDhI besatI, nathI ?" tyAre e kahe ke "e zuM caDhI besavAnI hatI ? enI pAse hathiyAra nathI, kazuM nathI.' meM kahyuM ke, "amArA hinduo ne to bIka lAge ke bairI caDhI besaze to zuM thaze ? eTale ame hIMcako nathI nAkhatA." tyAre miyAMbhAi kahe ke, 'A hiMcako nAkhavAnuM kAraNa tame jANo cho ? mAre to A be ja oraDIo che. mAre kaMi baMgalA nathI A to be ja oraDIo ne temAM bIbI joDe vaDhavADa thAya to huM kyAM sUi jauM ? mArI AkhI rAta bagaDe. eTale huM bahAra badhAMnI joDe vaDhI AvuM. paNa bIbI joDe kliyara rAkhavAnuM." bIbI miyAMne kaheze ke, 'savAre gosa lAvavAnuM kahetA hatA ne te kema nA lAvyA ?" tyAre miyAMbhAi rokaDo javAba Ape ke, 'kala lAuMgA.' bIje dahADe savAre kahe, Aja to kidhara se bhI le AuMgA." ne sAMje khAlI hAthe pAcho Ave tyAre bIbI khUba akaLAya, paNa miyAMbhAI khUba pAko te evuM bole, 'yAra merI hAlata meM jAnatA huM !" te bIbIne khuza karI de, jhaghaDo nA kare! ne ApaNA loka zuM kahe ? 'tuM mane dabAya dabAya karuM chuM? jA nathI lAvavAno." alyA, AvuM nA bolAya. UlaTuM tAruM vajana tUTe che. AvuM tuM bole che mATe tuM ja dabAyelo chuM. alyA, e tane zI rIte dabAve ? e bole tyAre zAMta rahevAnuM, paNa nabaLA bahu cIDhiyA hoya. eTale e ciDhAya tyAre ApaNe baMdha rAkhIne enI 'rekarDa' sAMbhaLavI. je gharamAM jhaghaDo nA thAya te ghara uttama. are ! jhaghaDo thAya paNa pAchuM tene vALI le to ya uttama kahevAya ! miyAMbhAine eka dahADo khAvAmAM TesTa nA paDe, miyAM ciDhAya ne bole ke tuM aisI hai, taisI hai. ane sAme jo pelI ciDhAya to pote cUpa thai jAya, ne samajI jAya ke AnAthI bhaDako thaze. mATe ApaNe ApaNAmAM ane e enAmAM ! ane hinduo to bhaDako karIne ja rahe ! vANiyAnI pAghaDI judI, dakSiNInI judI, gujarAtInI judI, suvarNakAranI judI, brAhmaNanI judI, sau saunI pAghaDI judI. cUle cUle dharama judo. badhAnAM 'lyu poinTa" judA ja, meLa ja nA khAya. paNa jhaghaDo nA kare to sAruM. ApaNAmAM kaluSita bhAva rahyo ja nA hoya tene lIdhe sAmAne paNa kaluSita bhAva nA thAya. ApaNe nA ciDhAie eTale e ya ThaMDA thAya, bhIMta jevA thai javuM eTale saMbhaLAya nahIM, amAre pacAsa varasa thayAM paNa koi dahADo matabheda ja nahIM. hIrAbAne hAthe ghI DhoLAtuM hoya to ke huM joyA ja karuM. amAre te vakhate jJAna hAjara rahe ke e ghI DhoLe ja nahIM. huM kahuM ke DhoLo to ya e nA DhoLe. jANI joine koi ghI DhoLatuM haze ? nA. chatAM ghI DhoLAya che e jovA jevuM che mATe ApaNe juo ! amAre matabheda thatA pahelAM jJAna ona-dha-momenTa hAjara rahe. merI hAlata meM hI jAnatA huM bole eTale bIbI khuza thai jAya. ane ApaNA loka to hAlata ke kazuM kahe nahIM. alyA, tArI hAlata kahe to kharo ke sArI nathI. mATe rAjI rahejo." badhAnI hAjarImAM, sUryanArAyaNanI sAkSIe, goranI sAkSIe paiNyo tyAre gore sodA karyA ke "samaya varte sAvadhAna' te tane sAvadha thatAM ya nathI AvaDatuM? samaya pramANe sAvadha thavuM joie. gora bole che, 'samaya varte sAvadhAna." te gora samaje, paraNanAro zuM samaje ?! sAvadhAnano artha zuM ? to ke 'bIbI ugra thai hoya tyAre tuM ThaMDo thai jaje, sAvadha thaje. have beu jaNa jhaghaDe to to pADozI jovA Ave ke nA Ave ? pachI tamAzo thAya ke nA thAya ? ane pAchuM bheguM nA thavAnuM hoya to laDho. are, vaheMcI ja nAkho ! tyAre kahe, "nA, kyAM javAnuM !" jo pharI bheguM thavAnuM che to pachI zuM karavA laDhe che ! ApaNe evuM cetavuM nA joie ? strI jANe jAti evI che ke e nA phare, eTale ApaNe pharavuM paDaze. e sahaja jAti che, e phare evI nathI. bairI ciDhAya ne kahe, "huM tamArI thALI laIne nathI AvavAnI, tame jAte Avo. have tamArI tabiyata sArI thai che ne haiDatA thayA cho. Ama loko joDe vAto karo cho, haropharo cho, bIDI pIvo cho ane uparathI TAima thAya tyAre thALI mAgo cho. huM nathI AvavAnI ! tyAre ApaNe
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 AptavANI-3 AptavANI-3 209 dhIme rahIne kahIe, 'tame nIce thALImAM kADho, huM AvuM chuM.' e kahe, 'nathI AvavAnI." te pahelAM ja ApaNe kahIe ke, huM AvuM , mArI bhUla thai gai lo. AvuM karIe to kaMI rAta sArI jAya, nahIM to rAta bagaDe. pelA DacakArA mAratA tahIM sUI gayA hoya ne A bai ahIM DacakArA mAratAM hoya. beune UMgha Ave nahIM. savAre pAchAM cApANI thAya te cAno pyAlo khakhaDAvIne mUkI DacakAro mAre ke nA mAre ? te A baie ya tarata samajI jAya ke DacakAro mAryo. A kakaLATanuM jIvana che. AkhA varlDamAM A hinduo gALe che jIvana kalezamAM. aMgrejonA vakhatamAM kahetA hatA ne ke - deva gayA DuMgare, pIra gayA makake. aMgrejonA rAjamAM DheDa mAre dhakake." ApaNA gharamAM kalezarahita jIvana jIvavuM joie, eTalI to ApaNane AvaData AvaDavI joie. bIjuM kaMI nahIM AvaDe to tene ApaNe samajaNa pADavI ke, 'kaleza thaze to ApaNA gharamAMthI bhagavAna jatA raheze. mATe tuM nakkI kara ke amAre kaleza nathI karavo.' ne ApaNe nakkI karavuM ke kaleza nathI karavo. nakkI karyA pachI kaleza thai jAya to jANavuM ke AmAM ApaNI sattA bahAra thayeluM che. eTale ApaNe e kaleza karato hoya to ya oDhIne sUi javuM e ya thoDI vAra pachI sUi jaze. ane ApaNe paNa sAmuM bolavA lAgIe to ? kaleza vagaranuM ghara, maMdira jevuM ! avaLI kamANI, kaleza karAve ! jyAM kaleza hoya tyAM bhagavAnano vAsa rahe nahIM. eTale ApaNe bhagavAnane kahIe, 'sAheba tame maMdiramAM rahejo, mAre ghera Avazo nahIM ! ame maMdira vadhAre baMdhAvIzuM, paNa ghera Avazo nahIM !' jyAM kaleza na hoya tyAM bhagavAnano vAsa nakkI che, enI tamane huM 'gerenTI' ApuM chuM. ane kaleza to buddhi ane samajaNathI bhAMgI zake ema che. matabheda TaLe eTalI jAgRti to prakRti guNathI paNa AvI zake che, eTalI buddhi paNa AvI zake tema che. jANyuM tenuM nAma ke koinI joDe matabheda nA paDe. mati pahoMcatI nathI tethI matabheda thAya che. mati phula pahoMce to matabheda nA thAya. matabheda e athaDAmaNa che, 'vikanesa" che. kaMIka bhAMjagaDa thaI gaI hoya to tame thoDI vAra cittane sthira karo ane vicAro to tamane sUjha paDaze. kaleza thayo eTale bhagavAna jatA rahe ke nA jatA rahe ? praznakartA: jatA rahe. dAdAzrI : bhagavAna amuka mANasone tyAMthI jatA ja nathI, paNa kaleza thAya tyAre kahe, "cAlo ahIMthI, ApaNane ahIM nahIM phAve." A kakaLATamAM mane nahIM phAve. eTale derAsaramAM ne maMdiramAM jAya. A maMdiramAM ya pAcho kaleza kare. mugaTa, dAgInA laI jAya tyAre bhagavAna kaheze ke ahIMthI paNa ThaMDI have. te bhagavAne ya kaMTALI gayA che. muMbaimAM eka UMcA saMskArI kuTuMbanAM benane meM pUchayuM ke, "gharamAM kaleza to nathI thato ne ?" tyAre e bena kahe, 'roja savAramAM kalezanA nAstA ja hoya che !' kahyuM, 'tyAre tamAre nAstAnA paisA bacyA, nahIM ?' bena kahe, "nA, te ya pAuM pAchA kADhavAnA, pAuMne mAkhaNa copaDatA javAnuM.' te kaleze ya cAlu ne nAstA ya cAlu ! alyA, kaI jAtanA jIvaDAo che ? praznakartA : keTalAkanA gharamAM lakSmI ja evA prakAranI haze eTale kaleza thato haze ? dAdAzrI : A lakSmIne lIdhe ja AvuM thAya che. haMmezAM jo lakSmI nirmaLa hoya to badhuM sAruM rahe, mana sAruM rahe. A lakSmI mAThI gharamAM peThI che, tenAthI kaleza thAya che. ame nAnapaNamAM nakkI kareluM ke banatA sudhI khoTI lakSmI pesavA ja nA devI, chatAM saMjogovazAt pesI jAya to tene dhaMdhAmAM rahevA devI, gharamAM nA pesavA devI, te Aje chAsaTha varasa thayAM paNa khoTI lakSmI pesavA dIdhI nathI, ne gharamAM koi dahADo kaleza
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 211 212 AptavANI-3 Ubho thayo ya nathI. gharamAM nakkI kareluM ke ATalA paisAthI ghara calAvavuM. dhaMdho lAkho rUpiyA kamAya, paNa A paTela sarvisa karavA jAya to zuM pagAra maLe ? bahu tyAre chaso-sAtaso rUpiyA maLe. dhaMdho e to puNyanA khela che. mAre nokarImAM maLe eTalA ja paisA ghera vaparAya, bIjA to dhaMdhAmAM ja rahevA devAya. inkamaTekSavALAno kAgaLa Ave te ApaNe kahevuM ke 'pelI rakama hatI te bharI do.' kyAre kyo 'eTeka" thAya tenuM kazuM ThekANuM nahIM ane jo pelA paisA vAparI khAya to tyAM inkamaTekSavALAno 'eTeka' Avyo, te ApaNe ahIM pelo "eTeka Ave ! badhe 'eTeka" pesI gayA che ne ? A jIvana kema kahevAya? tamane kema lAge che ? bhUla lAge che ke nathI lAgatI ? te ApaNe bhUla bhAMgavAnI che. ne ? kalezarahita thavuM joie, tethI zAstrakAroe kahyuM che ke "jyAM kiMcitmAtra kaleza che tyAM dharma nathI." jelanI avasthA hoya tyAM 'Diprezana' nahIM ne mahelanI avasthA hoya tyAM 'elivezana' nahIM, evuM hovuM joie. kaleza vagara jIvana thayuM eTale mokSanI najIka Avyo, te A bhavamAM sukhI thAya ja. mokSa darekane joIe che. kAraNa ke baMdhana koIne gamatuM nathI. paNa kalezarahita thayo to jANavuM ke have najIkamAM ApaNuM sTezana che mokSanuM. ... to ya ApaNe chatuM karIe ! akhataro to karI juo !! kaleza nA thAya evuM nakkI karo ne ! traNa dahADA mATe to nakkI karI juo ne! akhataro karavAmAM zuM vAMdho che. traNa divasanA upavAsa kare che ne tabiyata mATe ? tema A paNa nakkI to karI juo. ApaNe gharamAM badhAM bhegAM thai ne nakkI karo ke 'dAdA vAta karatA hatA, te vAta mane gamI che. to ApaNe kaleza AjathI bhAMgIe." pachI juo. dharma ryo (!) to ya kaleza ? eka vANiyAne meM pUchayuM, 'tamAre gharamAM vaDhavADa thAya che ?" tyAre eNe kahyuM, 'ghaNI thAya che.' meM pUchayuM, "eno tuM zo upAya kare che ?" vANiyo kahe, "pahelAM to huM bAraNAM vAsI AvuM chuM.' meM pUchyuM, pahelAM bAraNAM vAsavAno zo hetu ?" vANiyAe kahyuM, 'loko pesI jAya te UlaTI vaDhavADa vadhAre. gharamAM vaDhIe pachI enI meLe TADhuM paDe.' AnI buddhi sAcI che, mane A gamyuM. ATalI ya akkalavALI vAta hoya to tene ApaNe 'ekasepTa' karavI joie. koi bhoLA mANasa to UlaTAnuM bAraNuM baMdha hoya to ughADI Ave. ane lokone kahe, "Avo, juo amAre tyAM !" alyA, A to tAyapho karyo ! A laThThabAjI kare che temAM koinI javAbadArI nathI, ApaNI potAnI ja jokhamadArI che. Ane to pote ja chUTuM karavuM paDe ! jo tuM kharo DAhyo puruSa hoya to loko UMdhuM nAkha nAkha kare tene tuM chatuM kara kara karyA kare to tAro ukela Avaze. lokono svabhAva ja UMdhuM nAkhavuM e che. tuM samakitI houM to loko UMdhuM nAkhe to ApaNe chatuM karI nAkhIe, ApaNe to UMdhuM nAkhIe ja nahIM. bAkI, jagata to AkhI rAta naLa ughADo rAkhe ne mATaluM UMdhuM rAkhe evuM che ! potAnuM ja sarvasva bagADI rahyA che. e jANe ke huM lokonuM bagADuM chuM. lokanuM to koi bagADI zake ema che ja nahIM, koi evo jabhyo ja nathI. hindustAnamAM prakRti mapAya nahIM, ahIM to bhagavAna paNa gothAM jyAM kaleza nathI tyAM yathArtha jaina, yathArtha vaiSNava, yathArtha zaiva dharma che. jyAM dharmanI yathArthatA che tyAM kaleza nA thAya. A ghera ghera kaleza thAya che, to e dharma kyAM gayA ? saMsAra calAvavA mATe je dharma joie che ke zuM karavAthI kaleza nA thAya, eTaluM ja jo AvaDI jAya to ya dharma pAmyA gaNAya. - kalezarahita jIvana jIvavuM e ja dharma che. hindustAnamAM ahIM saMsAramAM ja potAnuM ghara svarga thaze to mokSanI vAta karavI, nahIM to mokSanI vAta karavI nahIM, svarga nahIM to svarganI najIkanuM to thavuM joie
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 213 2 14 AptavANI-3 khAi jAya ! 'phorena'mAM to eka dahADo enI 'vAipha' joDe sAco rahyo to AkhI jiMdagI sAco nIkaLe; ane ahIM to Akho dahADo prakRtine jo jo kare chatAM ya prakRti mapAya nahIM. A to karmanA udaya khoTa khavaDAve che, nahIM to A loko khoTa khAya ? are, mare to ya khoTa nA khAya, AtmAne bAjue thoDIvAra besADIne pachI mare. pharI jaI' ne matabheda TALyo ! dAdAzrI : jamatI vakhate Tebala para matabheda thAya che ? praznakartA : e to thAya ne ! dAdAzrI : kema paraNatI vakhate Avo karAra karelo ? praznakartA : nA. dAdAzrI : te vakhate to karAra karelA ke samaya varte sAvadhAna. gharamAM vAipha joDe 'tamAruM ne amAruM" evI vANI nA hovI joie. vANI vibhakta nA hovI joie, vANI avibhakta hovI joie. ApaNe avibhakata kuTuMbanA ne ? amAre hIrAbA joDe kyAreya matabheda thayo nathI, kyAreya vANImAM mArI-tArI' thayuM nathI. paNa eka phero amAre matabheda paDI gayelo. emanA bhAine tyAM pahelI dIkarInA lagna hatAM. te temaNe mane pUchayuM ke, 'emane zuM ApavuM che ?" tyAre meM temane kahyuM ke, 'tamane ThIka lAge te, paNa gharamAM A taiyAra cAMdInA vAsaNo paDelAM che te Apajo ne ! navuM banAvazo nahIM." tyAre emaNe kahyuM ke, 'tamArA mosALamAM to mAmAnI dikarI paraNe to moTA moTA tATa banAvIne Apo cho !' e mArA ne tamArA zabdo bolyAM tyArathI huM samajI gayo ke Aja AbarU gai ApaNI ! ApaNe ekanA eka tyAM mArA-tamArAM hoya ? huM tarata samajI gayo ne tarata huM pharI gayo, mAre je bolavuM hatuM te uparathI Akho ya huM pharI gayo. meM temane kahyuM, 'huM evuM nathI kahevA mAgato. tame A cAMdInA vAsaNa Apajo ne uparathI pAMcaso eka rUpiyA Apajo, emane kAma lAgaze.' 'huM... eTalA badhA rUpiyA te kaMI apAtA haze ? tame to jyAre ne tyAre bhoLA ne bhoLA ja raho cho, jene tene Apa Apa ja karo cho.' meM kahyuM, "kharekhara, mane to kazuM AvaDatuM ja nathI." juo, A mAre matabheda paDato hato, paNa kevo sAcavI lIdho pharI jaine ! saravALe matabheda nA paDavA dIdho. chellAM trIsa-pAMtrIsa varSathI amAre nAme ya matabheda nathI thayo. bA paNa devI jevAM che ! matabheda koi jagyAe ame paDavA nA daie. matabheda paDatA pahelAM ja ame samajI jaie ke AmathI pheravI nAkho, ne tame to DAbuM ne jamaNuM be bAjunuM ja pheravavAnuM jANo ke AmanA AMTA caDhe ke AmanA AMTA caDhe. amane to sattara lAkha jAtanA AMTA pheravatAM AvaDe. paNa gADuM rAge pADI daie, matabheda thavA nA daie. ApaNA satsaMgamAM vIseka hajAra mANaso ne cAreka hajAra mahAtmAo, paNa amAre koi joDe ekuMya matabheda nathI. judAi mAnI ja nathI ke koinI joDe ! jyAM matabheda che tyAM aMzajJAna che ne jyAM matabheda ja nathI tyAM vijJAna che. jyAM vijJAna che tyAM sarvAza jJAna che, "senTara'mAM bese to ja matabheda nA rahe. tyAre ja mokSa thAya. paNa DigrI upara besI ne 'amAruM-tamAruM rahe to eno mokSa nA thAya. niSpakSapAtIno mokSa thAya ! samakitInI nizAnI zuM? to ke gharanAM badhAM UMdhuM karI Ape to ya pote chatuM karI nAkhe. badhI bAbatamAM chatuM karavuM e samakitInI nizAnI che. ATaluM ja oLakhavAnuM che ke A 'mazInarI' kevI che, eno 'phayujha' UDI jAya to zI rIte 'phayujha' besADI Apavo. sAmAnI prakRtine 'eDajasTa' thatAM AvaDavuM joie. amAre jo sAmAno 'phayujha' UDI jAya to ya amAruM eDajasTamenTa hoya. paNa sAmAnuM "eDajasTamenTa' tUTe to zuM thAya ? 'phayujha' gayo. eTale pachI to e bhIMte athaDAya, bAraNe athaDAya, paNa vAyara tUTato nathI. eTale jo koI phayujha nAkhI Ape to pAchuM rAge paDe nahIM to tyAM sudhI e guMcAya. saMsAra che eTale ghA to paDavAnA ja ne? ne bAMsAheba paNa kaheze kharAM ke have ghA rUjhAze nahIM. paNa saMsAramAM paDe eTale pAchA ghA rUjhAi
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 215 216 AptavANI-3 jAya. mUrthitapaNuM kharuM ne ! mohane laine mUrSitapaNuM che. mohane laIne ghA rUjhAI jAya. jo ghA nA rUjhAya to to vairAgya ja AvI jAya ne ?! moha zenuM nAma kahevAya ? badhA anubhava bahu thayA hoya, paNa bhUlI jAya. DAyavorsa letI vakhate nakkI kare ke have koi strIne paraNavuM nathI, to ya pharI pAcho jhaMpalAve ! nAkhavA pharatI hoya. manamAM vicAre ke phalANI rANIo emanI potAnI ne A parabhArIo ! eTale rasto kaMIka karo. kAMika kare te rAjAne mAravA mATe, paNa te pelI rANIone bukI karavA sAruM ! rAjA upara dveSa nathI, pelI rANIo upara dveSa che. paNa emAM rAjAnuM gayuM ne tuM to rAMDIza ne? tyAre kahe ke, "huM rAMDIza paNa Ane raMDAvuM tyAre kharI !" A amane to badhuM tAdrazya dekhAyA kare, A bharata rAjAnI rANInuM tAdrazya amane dekhAyA kare. te dahADe kevuM moDhuM caDheluM haze. rAjAnI kevI phasAmaNa haze, rAjAnA manamAM kevI ciMtAo haze, te badhuM ya dekhAya ! eka rANI jo teraso rAjAo joDe paiNI hoya to rAjAonAM moDhAM nA caDhe ! puruSane moDhuM caDhAvatA AvaDe ja nahIM. ... A te kevI klAmaNa ?.. paNaze nahIM to jagatanuM belensa kema raheze ? paNa ne. cho ne paiNe ! 'dAdA'ne teno vAMdho nathI, paNa vAMdho aNasamajaNano che. ApaNe zuM kahevA mAMgIe chIe ke badhuM karo, paNa vAtane samajo ke zuM hakIkata AkSepo, keTalA du:khadAyI ! bharata rAjAe teraso rANIo sAthe AkhI jiMdagI kADhI ane te ja bhave mokSa lIdho ! teraso rANIo sAthe !!! mATe vAtane samajavAnI che. samajIne saMsAramAM raho, bAvA thavAnI jarUra nathI. jo A nA samajAyuM to bAvo thaine eka khUNAmAM paDI rahe. bAvo to, jene strI joDe saMsAramAM phAvatuM nA hoya te thAya, ane strIthI dUra rahevAya che ke nahIM, evI zakti meLavavA mATenI eka kasarata che. saMsAra to TesTa ekajhAminezana che. tyAM TesTeDa thavAnuM che. lokhaMDa paNa TesTeDa thayA vagaranuM cAlatuM nathI, to mokSamAM anTesTeDa cAlatuM haze ? mATe mUchita thavA jevuM A jagata nathI. mUchane lIdhe AvuM jagata dekhAya che ane mAra khai khaIne marI javAnuM ! bharatarAjAne teraso rANIo hatI te tenI zI dazA haze ? A ghera eka rANI hoya to ya te DheDa phajeto karAva karAva kare che to teraso rANIomAM kyAre pAra Ave ? are, eka rANI jItavI hoya to mahAmuzkela thai paDe che! jitAya ja nahIM. kAraNa ke matabheda paDe ke pAcho loco paDI jAya ! bharatarAjAne to teraso rANIo joDe nabhAvavAnuM. rANIvAsamAMthI pasAra thAya to pacAsa rANIonAM moDhAM caDhelAM ! are, keTalIka to rAjAnuM kATaluM ja kADhI badhuM ja taiyAra che, paNa bhogavatAM AvaDatuM nathI, bhogavavAnI rIta AvaDatI nathI. muMbaInA zeThiyAo moTA Tebala para jamavA bese che, paNa jamI rahyA pachI tame Ama karyuM. tame tema karyuM. mAruM haiyuM tuM bALabALa kare che vagara kAmanI. are vagara kAmanuM to koI bALatuM haze ? kAyadesara bALe che, gerakAyadesara koi bALatuM ja nathI. A lAkaDAMne loko bALa che, paNa lAkaDAnA kabATane koi bALe che ? je bALavAnuM hoya tene ja bALe che. Ama AkSepo Ape che. A to bhAna ja nathI. manuSyapaNuM bebhAna thai gayuM che, nahIM to gharamAM te AkSepo apAtA haze ? pahelAMnA vakhatamAM gharamAM mANaso ekabIjAne AkSepo Ape ja nahIM. are, ApavAno thAya to ya nA Ape manamAM ema jANe ke AkSepa ApIza to sAmAne du:kha thaze ane kaLiyugamAM to lAgamAM levA phare. gharamAM matabheda kema hoya? khakhaDATamAM, jokhamadArI potAnI ja ! praznakartA : matabheda thavAnuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : bhayaMkara ajJAnatA ! ene saMsAramAM jIvatAM nathI
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 217 218 AptavANI-3 AvaDatuM, dIkarAno bApa thatAM nathI AvaDatuM, vahuno dhaNI thatAM nathI AvaDatuM. jIvana jIvavAnI kaLA ja AvaDatI nathI ! A to chate sukhe sukha bhogavI zakatA nathI. praznakartA : paNa vAsaNa to gharamAM khakhaDe ja ne ? dAdAzrI : vAsaNa roja roja khaMkhaDavAnuM kemanuM phAve ? A to samajato nathI tethI phAve che. jAgrata hoya tene to eka matabheda paDayo to AkhI rAta UMgha nA Ave ! A vAsaNone (mANasone) to spaMdano che, te rAtre sUtAM sUtAM ya spaMdano karyA kare ke, A to AvA che, vAMkA che, UMdhA che, nAlAyaka che, kADhI melavA jevA che ! ane pelAM vAsaNone kaMi spaMdana che ? ApaNA loka samajyA vagara TApasI pUre ke, be vAsaNo joDe hoya to khakhaDe ! mera cakakara, ApaNe kaMI vAsaNa chIe ? eTale ApaNane khakhaDATa joie ? A dAdAne koie koi dahADo khakhaDATamAM joyA nA hoya ! svapna ya nA AvyuM hoya evuM !! khakhaDATa zeno ? A khakhaDATa to ApaNI potAnI jokhamadArI upara che. khakhaDATa kaMi ko'kanI jokhamadArI para che ? cA jaladI AvI nA hoya to ApaNe Tebala para traNavAra ThokIe e jokhamadArI konI ? enA karatAM ApaNe babucaka thaine besI rahIe, cA maLI to ThIka, nahIM to jaizuM ophise ! zuM khoTuM ? cAno ya kaMi kALa to haze ne ? A jagata niyamanI bahAra to nahIM hoya ne ? eTale ame kahyuM che ke 'vyavasthita' ! eno TAima thaze eTale cA maLaze, tamAre ThokavuM nahIM paDe. tame aMdana UbhAM nahIM karo to e AvIne UbhI raheze, ane spaMdana UbhA karazo to ya e Avaze. paNa aMdananAM, pAchA vAiphanA copaDAmAM hisAba jame thaze ke tame te dahADe Tebala ThokatA hatA ne ! te mAre kALaje vAgeluM che'. alyA, vIsa varSa thayAM to ya noMdha tAjI !! bAbo vIsa varasano moTo thayo, paiNavA jevo thayo to ya hajI pelI vAta rAkhI melI ?! badhI cIja saDI jAya, paNa AmanI cIja nA saDI ! strIne ApaNe ApyuM hoya to te asala jagyAe rAkhI mele, kALajAnI mahIM, mATe Alazo karazo nahIM. nathI AlavA jevI cIja A, cetatA rahevA jevuM che. tethI zAstramAM hau lakhyuM che ke, 'ramA ramADavI sahela che, vIphare mahAmuzkela che !' vIphare to e zuM nA kahyuM te kahevAya nahIM. mATe strIne vAre ghaDIe ADacheTa ADacheTa nA karAya. zAka TADhuM kema thai gayuM ? dALamAM vaghAra barobara nathI karyo, ema kacakaca zuM karavA kare che ? bAra mahinAmAM ekAda dahADo ekAda zabda hoya to ThIka che. A to roja!! 'bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM' ApaNe bhAramAM rahevuM joie. dALa sArI nA thai hoya, zAka TATuM thai gayuM hoya to te kAyadAne AdhIna thAya che. ane bahu thAya tyAre dhIme rahIne vAta karavI hoya to karIe koi vakhata ke', A zAka roja garama hoya che, tyAre bahu sarasa lAge che. AvI vAta karIe to e Takora samajI jAya. DIliMga na AvaDe, te vAMka kono ? aDhAraso rUpiyAnI ghoDI lo, pachI bhaI upara besI jAya. bhaine besatA nA AvaDe, te saLI karavA jAya eTale ghoDIe koi divasa saLI joi nA hoya eTale UbhI thai jAya ! akkaramI paDI jAya ! pAcho bhai lokone kahe zuM ke, "ghoDIe mane pADI nAkhyo'. ane A ghoDI eno nyAya kone kahevA jAya ? ghoDI para besatAM tane nathI AvaDatuM emAM tAro vAMka ke ghoDIno ? ane ghoDI ya besatAMnI sAthe ja samajI jAya ke A to jaMgalI janAvara beThuM, Ane besatAM AvaDatuM nathI ! tema A hindustAnI strIo eTale AryanArI, tenI joDe kAma letAM nA AvaDe to pachI e pADe ja ne ? eka phera dhaNI jo strInI sAme thAya to teno vakkara ja nA rahe. ApaNuM ghara sArI rIte cAlatuM hoya, chokarAM bhaNatAM hoya sArI rIte, kazI bhAMjagaDa nA hoya ane ApaNane temAM avaLuM dekhAyuM ane vagara kAmanA sAmA prakRti oLakhIte, cetatA rahevuM ! puruSo prasaMgo bhUlI jAya ane strIonI noMdha AkhI jiMdagI rahe, puruSo bhoLA hoya, moTA mananA hoya, bhadrika hoya, te bhUlI jAya bicArA. strIo to bolI jAya hau ke, 'te dahADe tame AvuM bolyA hatA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 219 220 AptavANI-3 'DIliMga' karatAM AvaDavuM joie. strIne to eka AMkhe devI tarIke juo ne bIjI AMkhe enuM strIcaritra juo. eka AMkhamAM prema ne bIjI AMkhamAM kaDakAi rAkho to ja belensa jaLavAze. ekalI devI tarIke jozo ne AratI utArazo to e UMdhe pATe caDhI jaze, mATe 'belensa'mAM rAkho. vyavahAra''A' rIte samajavA jevo ! thaie eTale ApaNI akkalano kImiyo strI samajI jAya ke AnAmAM barakata nathI. jo ApaNAmAM vakakara nA hoya to ghoDIne paMpALa paMpALa karIe to ya eno prema ApaNane maLe. pahelo vakakara paDavo joie. 'vAipha'nI keTalIka bhUlo ApaNe sahana karIe to tenA para prabhAva paDe. A to vagara bhUle bhUla kADhIe to zuM thAya ? keTalAka puruSo strInA saMbaMdhamAM bUmAbUma kare che, te badhI khoTI bUmo hoya che. keTalAka sAheba evA hoya che ke 'ophisamAM kArakUna joDe DakhADakha karyA kare. badhA kArakUna paNa samaje ke sAhebanAmAM barakata nathI. paNa kare zuM ! puNyae ene bosa tarIke besADyo tyAM ? ghera to bIbI joDe paMdara paMdara divasathI kesa penDiga paDelo hoya ! sAhebane pUchIe, 'kema ?" to kahe ke, "enAmAM akkala nathI'. ne e akkalano kothaLo ! vece to cAra AnA ya nA Ave ! sAhebanI 'vAipha'ne pUchIe to e kaheze ke, "javA do ne emanI vAta. kazI barakata ja nathI emanAmAM !" strIo mAnabhaMga thAya te AkhI jiMdagI nA bhUle. TheTha nanAmI kADhatAM sudhI e rIsa sAbUta hoya ! e rIsa jo bhulAtI hoya to jagata badhuM kyAranuM ya pUruM thai gayuM hota ! nathI bhulAya evuM mATe cetatA rahejo. badhuM cetIne kAma karavA jevuM che ! strIcaritra kahevAya che ne ? e samajAya evuM nathI. pAchI strIo devIo paNa che ! eTale evuM che, ke emane devIo tarIke jozo to tame deva thazo. bAkI tame to maraghA jevA rahezo, hAthiyA ne maraghA jevA ! hAthIbhAi AvyA ne maraghAbhAi AvyA ! A to lokone rAma thavuM nathI ne gharamAM sItAjIne khoLe che ! gAMDiyA, rAma to tane nokarImAM ya nA rAkhe. AmAM Amano paNa doSa nathI. tamane strIo joDe 'DIliMga' karatAM nathI AvaDatuM . tamane vepArIone gharAka joDe DIliMga karatAM nA AvaDe to e tamArI pAse nA Ave. eTale ApaNA loka nathI kahetA ke selsamena' sAro rAkho ? sAro, dekhAvaDo, hoziyAra 'selsamena' hoya to loka thoDo bhAva paNa vadhAre ApI de. evI rIte ApaNane strI joDe puruSe strInI bAbatamAM hAtha nA ghAlavo ne strIe puruSanI bAbatamAM hAtha nA ghAlavo. dareke potapotAnAM DipArTamenTamAM ja rahevuM. praznakartA strInuM DipArTamenTa karyuM ? zemAM zemAM puruSoe hAtha nA ghAlavo ? dAdAzrI : evuM che, khAvAnuM zuM karavuM, ghara kema calAvavuM, te badhuM strInuM DipArTamenTa che. ghauM kyAMthI lAve che, kyAMthI nathI lAvatI te ApaNe jANavAnI zI jarUra ? e jo ApaNane kahetAM hoya ke 'ghauM lAvavAmAM aDacaNa paDe che" to e vAta judI che. paNa ApaNane e kahetAM nA hoya, rezana batAvatAM nA hoya, to ApaNe e 'DipArTamenTa'mAM hAtha ghAlavAnI jarUra ja zI ? Aje dUdhapAka karajo, Aje jalebI karajo e ya ApaNe kahevAnI jarUra zI ? TAima Avaze tyAre e mUkaze. emanuM 'DipArTamenTa' e emanuM svataMtra ! vakhate bahu icchA thai hoya to kahevuM ke, "Aje lADu banAvaje." kahevA mATe nA nathI kaheto, paNa bIjI ADI-avaLI, amathI amathI bUmAbUma kare ke kaDhI khArI thai, khArI thai te badhuM gama vagaranuM che. A relavelAina cAle che. temAM keTalI badhI kAmagIrIo hoya che ! keTalI jagyAethI noMdha Ave, khabaro Ave, te enuM 'DipArTamenTa' ja AkhuM juduM. have temAM ya khAmI to Ave ja ne ? tema 'vAipha'nA DipArTamenTamAM ko'ka phero khAmI paNa Ave. have ApaNe jo emanI khAmI kADhavA jaie to pachI e ApaNI khAmI kADhaze. tame Ama nathI karatA, tema nathI
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 karatA. Ama kAgaLa Avyo ne tema karyuM tame. eTale e vera vALe. huM tamArI khoDa kADhuM to tame paNa mArI khoDa kADhavA talapI rahyA hoya ! eTalo kharo mANasa to gharanA bAbatamAM hAtha ja nA ghAle. ene puruSa kahevAya. nahIM to strI jevo hoya. keTalAka mANaso to gharamAM jaine maracAMnAM DabbAmAM jue ke, A be mahinA para maracAM lAvyAM hatAM te eTalI vAramAM thai rahyAM ? alyAM, maracAM jue che te kyAre pAra Ave ? e jenuM 'DipArTamenTa' hoya tene ciMtA nA hoya ? kAraNa ke vastu to vaparAyA kare ne levAyA ya kare. paNa A vagara kAmano doDhaDAhyo thavA jAya! 221 pachI baie ya jANe ke bhainI pAvalI paDI gayelI che. mAla kevo che te bena samajI jAya. ghoDI samajI jAya ke upara besanAra kevo che, tema strI paNa badhuM samajI jAya. enA karatAM 'bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM'. bhAbho bhAramAM nA rahe to vahu zI rIte lAjamAM rahe ? niyama ane maryAdAthI ja vyavahAra zobhaze. maryAdA nA oLaMgazo ne nirmaLa rahejo. praznakartA : strIe puruSanI kai bAbatamAM hAtha nA ghAlavo ? dAdAzrI : puruSanI koi bAbatamAM Dakho ja nA karavo. dukAnamAM keTalo mAla Avyo ? keTalo gayo ? Aje moDA kema AvyA ? pelAne pachI kahevuM paDe ke, 'Aje navanI gADI cUkI gayo.' tyAre bena kaheze ke, 'evA kevA pharo cho ke gADI cUkI javAya ?" eTale pachI pelA ciDhAi jAya. pelAne manamAM ema thAya ke AvuM bhagavAna paNa pUchanAra hota to tene mArata. paNa ahIM AgaLa zuM kare have ? eTale vagara kAmanA Dakho kare che. bAsamatInA cokhA sarasa rAMdhe ne pachI mahIM kAMkarA nAkhIne khAya ! emAM zuM svAda Ave ? strI puruSe ekamekane helpa karavI joie. dhaNIne ciMtA-varIjha rahetI hoya te tene kema karIne nA thAya evuM strI bolatI hoya. tema dhaNI paNa bairI muzkelImAM nA mUkAya evuM joto hoya. dhaNIe paNa samajavuM joie ke strIne chokarAM ghera keTalAM herAna karatAM haze! gharamAM tUTe-phUTe to puruSe bUma nA pADavI joie. paNa te ya loka bUma pADe ke gaye vakhate sarasamAM sarasa Dajhana kapa-rakAbI lAvyo hato, te tame e badhAMe kema phoDI nAkhyA ? badhuM khalAsa karI nAkhyuM. eTale pelI AptavANI-3 benane manamAM lAge ke, meM toDI nAkhyA ? mAre kaMi ene khai javAM hatAM ? tUTI gayAM te tUTI gayAM, temAM huM zuM karuM ? mI kAya karuM ? kaheze. have tyAM ya vaDhavADo. jyAM kazI levAya nahIM ne devA ya nahIM. jyAM vaDhavAnuM koi kAraNa ja nathI tyAM ya laDhavAnuM ?! 222 amAre ne hIrAbAne kazo matabheda ja nathI paDato. amAre emanAmAM hAtha ja nahIM ghAlavAno koi dahADo ya. emanA hAtha paisA paDI gayA, ame dIThA hoya to ya ame ema nA kahIe ke tamArA paisA paDI gayA.' te joyuM ke nA joyuM ? gharanI koi bAbatamAM ya amAre hAtha ghAlavAno nahIM. e paNa amArAmAM hAtha nA ghAle. ame keTalA vAge UThIe, keTalA vAge nahAie, kyAre AvIe, kyAre jaie, evI amArI koi bAbatamAM kyAre paNa e amane nA pUche. ane ko'ka dahADo amane kahe ke, "Aje vahelA nAhI lo.' to ame tarata dhotiyuM maMgAvIne nAhI laie. are, amArI jAte TuvAla laine nAhI laie. kAraNa ke ame jANIe ke A 'lAla vAvaTo' dhare che. mATe kaMika bho haze. pANI nA AvavAnuM hoya ke evuM kaMika hoya to ja e amane vahelA nAhI levAnuM kahe, eTale ame samajI jaie. eTale thoDuM thoDuM vyavahAramAM tame ya samajI lo ne, ke koi koinAmAM hAtha ghAlavA jevuM nathI. phojadAra pakaDIne ApaNane lai jAya pachI e jema kahe tema ApaNe nA karIe ? jyAM besADe tyAM ApaNe nA besIe ? ApaNe jANIe ke ahIM chIe tyAM sudhI A bhAjagaDamAM chIe evuM A saMsAre ya phojadArI ja che. eTale emAM ya saraLa thai javuM. ghera jamavAnI thALI Ave che ke nathI AvatI ? praznakartA : Ave che. dAdAzrI : rasoi joie te maLe, khATalo pAtharI Ape, pachI zuM ? ane khATalo nA pAtharI Ape to te ya ApaNe pAtharI laie ne ukela lAvIe. zAMtithI vAta samajAvavI paDe. tamArA saMsAranA hitAhitanI vAta kaMi gItAmAM lakhelI hoya ? e to jAte samajavI paDaze ne ?
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 223 'hasabaMDa' eTale 'vAipha'nI ya 'vAipha' ! (pati eTale patnInI patnI !) A to loka dhaNI ja thai bese che ! alyA, 'vAipha' kaMi dhaNI thaI besavAnI che ?! 'hasabanDa' eTale 'vAIpha'nI 'vAIpha'. ApaNA gharamAM moTo avAja nA thavo joie. A kaMi 'lAuDa spIkara' che ? A to ahIM bUmo pADe te poLanA nAkA sudhI saMbhaLAya ! gharamAM, 'gesTa' tarIke raho. ame ya gharamAM 'gesTa' tarIke rahIe chIe. kudaratanA 'gesTa' tarIke tamane jo sukha nA Ave to pachI sAsarImAM zuM sukha AvavAnuM che ?! 'mAra'to pachI badalo vALe ! praznakartA : dAdA, mAro mijAja chaTakI jAya te pachI mAre hAtha keTalIka vAra bairI para upaDI jAya che. dAdAzrI : strIne koi divasa marAya nahIM. jyAM sudhI gAtaro majabUta hoya tamArA tyAM sudhI e cUpa rahe, pachI e tamArA para caDhI bese. strIne ne manane mAravuM e to saMsAramAM bhaTakavAnAM be sAdhano che, A bene marAya nahIM. temanI pAse to samajAvIne kAma levuM paDe. amAro eka bhAibaMdha hato, te huM jyAre jouM tyAre bairIne eka tamAco ApI de, enI jarAka bhUla dekhAya to ApI de. pachI huM ene khAnagImAM samajAvuM ke A tamAco te ene Apyo paNa enI e noMdha rAkhaze. tuM noMdha nA rAkhuM paNa e to noMdha rAkhaze ja. are, A tArAM nAnAM nAnAM chokarAM, tuM tamAco mAre che tyAre tane Tagara Tagara joyA kare che te ya noMdha rAkhaze. ane e pAchAM mA ne chokarAM bhegAM maLIne Ano badalo vALaze. e kyAre badalo vALaze ? tArAM gAtara DhIlAM paDaze tyAre. mATe strIne mAravA jevuM nathI. mAravAthI to UlaTuM ApaNane ja nukasAnarUpa, aMtarAyarUpa thai paDe che. Azrita kone kahevAya ? khIle baMdhI gAya hoya, tene mArIe to e kyAM jAya? gharanA mANaso khIle bAMdhelAM jevA che, tene mArIe to ApaNe naMgoDa kahevAie. ene choDI de ne pachI mAra, to te tane mAraze AptavANI-3 athavA to nAsI jaze. bAMdhelAne mAravuM e zUravIranAM kAma kema kahevAya ? e to bAyalAnAM kAma kahevAya. 224 gharanA mANasane to saheje ya du:kha devAya ja nahIM. jenAmAM samaja nA hoya te gharanAMne duHkha de. phariyAda nahIM; nikAla lAvo ne ! praznakartA : dAdA, mArI phariyAda koNa sAMbhaLe ? dAdAzrI : tuM phariyAda karIza to tuM phariyAdI thai jaiza. huM to je phariyAda karavA Ave tene ja gunegAra gaNuM. tAre phariyAda karavAno vakhata ja kema Avyo ? phariyAdI ghaNAkharA gunegAra ja hoya che. pote gunegAra hoya to phariyAda karavA Ave. tuM phariyAda karIza to tu phariyAdI thai jaiza ane sAmo AropI thaze. eTale enI draSTimA AropI tuM TharIza. mATe koinI viruddha phariyAda nA karavI. praznakartA : to mAre zuM karavuM ? dAdAzrI : 'e' avaLA dekhAya to kahevuM ke, e to sArAmAM sArA mANasa che, tuM ja khoTI che. ema guNAkAra thai gayo hoya to bhAgAkAra karI nAkhavo ne bhAgAkAra thai gayo hoya to guNAkAra karI nAkhavo. A guNAkAra bhAgAkAra zAthI zIkhave che ? saMsAramAM niveDo lAvavA mATe. pelo bhAgAkAra karato hoya to ApaNe guNAkAra karavA eTale rakama UDI jAya. sAmA mANasa mATe vicAra karavo ke eNe mane Ama kahyuM, tema kahyuM e ja guno che. A rastAmAM jatI vakhate bhIMta athaDAya to tene kema vaDhatA nathI ? jhADane jaDa kema kahevAya ? je vAge e badhAM lIlAM jhADa ja che ! gAyano paga ApaNA upara paDe to ApaNe kaMi kahIe chIe ? evuM A badhA lokonuM che. 'jJAnI puruSa' badhAne zI rIte mAphI Ape ? e samaje ke A bicArA samajatA nathI, jhADa jevA che. ne samajaNavALAne to kahevuM ja nA paDe, e to mahIM tarata pratikramaNa karI nAkhe.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 225 226 AptavANI-3 sAmAno doSa ja nA joie, nahIM to enAthI to saMsAra bagaDI jAya che. potAnA ja doSa jo jo karavA. ApaNA ja karmanA udayanuM phaLa che A ! mATe kaMi kahevAnuM ja nA rahyuM ne ? badhAM anyonya doSa de ke 'tame AvA cho, tame tevAM cho.ne bhegAM besIne Tebala para khAya. Ama vera mahIM baMdhAya che, A verathI duniyA UbhI rahI che. tethI to ame kahyuM ke 'samabhAve nikAla karajo.' enAthI vera baMdha thAya. lAvyAM. tyAre meM ene samajAvI, paiNyA vagara cAle ema nathI ane paiNIne pastAyA vagara cAle tema nathI. mATe A badhI rokakaLATa rahevA de ne huM kahuM chuM e pramANe tuM paraNI jA. jevo vara maLe evo, paNa vara to maLyo ne ? koi paNa jAtano vara joie. eTale lokone AMgaLI karavAnI TaLI jAya ne ! ane kyA AdhAre dhaNI maLe che e me tene samajAvyuM. bena samajI gai, ne mArA kahyA pramANe paiNI. paNa pachI vara jarA dekhAvaDo nA lAgyo. paNa eNe kahyuM ke mane dAdAjIe kahyuM che eTale paraNavuM ja che. benane paiNatA pahelAM jJAna ApyuM. ane pachI to eNe mAro eka zabda oLaMgyo nahi ne bena ekadama sukhI thai gai. sukha letAM phlAmaNa vadhI ! saMsArI mIThAimAM zuM che ? kai evI mIThAi che ke je ghaDIvAre ya Take ? vadhAre khAdhI hoya to ajIrNa thAya, ochI khAdhI hoya to mahIM lAlaca pese. vadhAre khAya to mahIM taraphaDAmaNa thAya. sukha evuM hovuM joie ke taraphaDAmaNa nA thAya. juone, A dAdAne che ne evuM sanAtana chokarAo chokarInI pasaMdagI karatA pahelAM bahuM cUMthe che. bahu UMcI che, bahu nIcI che, bahu jADI che, bahu pAtaLI che, jarA kALI che. mera cakakara, A te bheMsa che ? chokarAMone samaja pADo ke lagna karavAnI rIta zuM hoya ! tAre jaine choDIne jovI ne AMkhathI AkarSaNa thAya e ApaNuM lagna nakkI ja che ane AkarSaNa nA thAya to ApaNe baMdha rAkhavuM. sukha ! jagata' vera vALe ! sukha paDe eTalA mATe loka zAdI kare che, tyAre UlaTuM vadhAre phasAmaNa lAge. mane koi "helpara' maLe, saMsAra sArI cAle evo koi 'pArTanara' maLe eTalA mATe zAdI kare che ne ? saMsAra Ama AkarSaka hoya paNa mahIM peThA pachI mUMjhavaNa thAya, pachI nIkaLAya nahIM. lakkaDa kA lahu ja khAya vo bhI pastAya, jo nA khAya vo bhI pastAya.' paiNIne pastAvAnuM, paNa pastAvAthI jJAna thAya. anubhavajJAna thavuM joie ne ? emane ema copaDI vAMce to kaMi anubhavajJAna thAya ? copaDI vAMcIne kaMi vairAga Ave ? vairAga to pastAvo thAya tyAre thAya. A to 'Ama phare, tema phara' kare ! eka chokaro AvuM bolato hato tene meM to khakhaDAvyo. meM kahyuM, 'tArI madhara hau vahu thai hatI. tuM kaI jAtano mANasa che te ?" strIonuM ATaluM badhuM ghora apamAna ! Aje chokarIo vadhAre vadhI gai che tethI strIonuM apamAna thAya che. pahelAM to A DobAonuM ghora apamAna thatuM hatuM. teno A badalo vALe che. pahelAM to pAMcaso DobAo-rAjAo lAinabaMdha UbhA rahe ne eka rAjakuMvarI varamALA paherAvavA nIkaLe, ne DobAo Doka AgaLa dharIne UbhA rahe ! kuMvarI AgaLa khasI ke DobAne kApo to lohI ya nA nIkaLe ! kevuM ghora apamAna ! baLyuM, A paiNavAnuM !! enA karatA nA paiNyA hoya to sAruM !! ane AjakAla to chokarIo hau kahetI thai gai che ke jarA Ama pharo to ? tame jarA kevA dekhAva cho ? juo, ApaNe Ama A rIte lagna nakkI thAya ! eka benane paraNavuM ja nahotuM, emanAM gharanAM mArI pAse tene teDI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 227 228 AptavANI-3 jovAnI 'sisTama' kADhI to A veSa thayo ne ApaNo ? enA karatAM 'sisTama" ja nA pADIe to zuM khoTuM ? A ApaNe lapharuM ghAlyuM to ApaNane e lapharuM vadhyuM . A kALamAM ja chellAM pAMceka hajAra varSathI pakSI kanyA levA jAya che. te pahelAM to bApa svayaMvara race ne tenI mahIM pelA so DobA AvelA hoya ! temAthI kanyA eka DobAne pAsa kare ! A rIte pAsa karIne paiNavAnuM hoya tenA karatAM nA paiNavuM sAruM. A badhA DobA lAinabaMdha UbhA hoya, temAMthI kanyA varamALA laIne nIkaLI hoya. badhAnA manamAM lAkha AzAo hoya te DokI AgaLa dharyA kare ! A rIte ApaNI pasaMdagI vahu kare enA karatAM janma ja nA levo sAro ! te Aje e DobAo strIonuM bhayaMkara apamAna karIne vera vALe che ! strIne jovA jAya tyAre kahe, 'Ama phara, tema phara." upara caDhayo hoya to ene e vicAraNA sAMbhare ne e jAgrata thaI jAya. zubha vicAraNAnAM bIja paDe, pachI e vicAraNA cAlu thai jAya. paNa A to zeTha Akho dahADo lakSmInA ne lakSmInA vicAromAM ja ghUmyA kare ! eTale mAre zeThane kahevuM paDe che ke, "zeTha, tame lakSmI pAchaLa paDyA cho? ghera badhuM bheLAI gayuM che !' choDIo moTara laIne Ama jatI hoya, chokarAo tema jAya ne zeThANI A bAju jAya. "zeTha, tame to badhI rIte lUMTAI gayA cho!' tyAre zeThe pUchayuM, "mAre karavuM zuM ?" me kahyuM, 'vAtane samajone kevI rIte jIvana jIvavuM e samajo. ekalA paisA pAchaLa nA paDo. zarIranuM dhyAna rAkhatA raho, nahIM to hArTa-pheila thaze." zarIranuM dhyAna, paisAnuM dhyAna, chokarIonA saMskAranuM dhyAna, badhA khUNA vALavAnA che. eka khUNo tame vALa vALa karo cho, have baMgalAmAM eka ja khUNo jhApaTa jhApaTa karIe ne bIje badhe paMjo paDayo hoya to kevuM thAya ? badhA ja khUNA vALavAnA che. A rIte to jIvana kema jivAya ? komanasensavALo gharamAM matabheda thavA ja nA de. e komanasensa' kyAMthI lAve ? e to 'jJAnI puruSa' pAse bese, 'jJAnI puruSa'nA caraNonuM sevana kare tyAre "komanasensa utpanna thAya. 'komanasensa'vALo gharamAM ke bahAra kyAMya jhaghaDo ja nA thavA de. A muMbaimAM matabheda vagaranAM ghara keTalAM ? matabheda thAya tyAM "komanasensa' kema kahevAya ? - gharamAM vAipha kahe ke, atyAre dahADo che to ApaNe "nA, rAta che" kahIne jhaghaDA mAMDIe to teno kyAre pAra Ave ? ApaNe tene kahIe ke, "ame tane vinaMtI karIe chIe ke rAta che, jarA bahAra tapAsa karI ne.' to ya e kahe ke, "nA, divasa ja che tyAre ApaNe kahIe, 'yu Ara karekaTa, mArI bhUla thai gai.' to ApaNI pragati maMDAya, nahIM to Ano pAra Ave tema nathI. A to 'bAyapAsara" (vaTemArga) che badhA. 'vAipha" paNa 'bAyapAsara' che. komanasensathI "solyuzana' Ave ! huM badhAne ema nathI kaheto ke tame badhAM mokSe cAlo. huM to ema kahuM chuM ke jIvana jIvavAnI kaLA zIkho." "komanasensa" thoDI ghaNI to zIkho lokonI pAsethI ! tyAre zeThiyAo mane kahe che ke, "amane komanasensa to che." tyAre meM kahyuM, "komanasensa' hoya to AvuM hoya nahIM. tuM to DaphoLa che. zeThe pUchayuM, 'komanasensa eTale zuM ?" meM kahyuM, 'komanasensa eTale evarIvera eplIkebala-thIyarITIkalI ejha vela ejha prekaTIkalI.' game tevuM tALuM hoya, kaTAyeluM hoya ke game tevuM hoya paNa kUMcI nAkhe ke tarata UghaDI jAya enuM nAma komanasensa. tamAre to tALAM UghaDatAM nathI, vaDhavADo karo cho ane tALAM toDo cho ! are, upara ghaNa moTo mAro cho ! matabheda tamane paDe che ? matabheda eTale zuM ? tALuM ughADatAM nA AvaDayuM te komanasensa kyAMthI lAve ? mAruM kahevAnuM ke pUrepUrI traNaso sATha DigrInI saMpUrNa 'komanasensa' nA hoya, paNa cAlIsa DigrI, pacAsa DigrInuM AvaDe ne ? evuM dhyAnamAM lIdhuM hoya to ? eka zubha vicAraNA rIleTiva, aMte go samajAya ! A badhI "rIleTIva' sagAio che. 'riyala' sagAi AmAM koI
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 229 230 AptavANI-3 che ja nahIM. are, A deha ja 'rIleTiva' che ne ! A deha ja dago che, to e dagAnAM sagAM keTalAM haze ? A dehane ApaNe roja navaDAvIe, dhovaDAvIe to ya peTamAM duHkhe to ema kahIe ke roja tArI ATalI ATalI mAvajata karuM chuM to Aje jarA zAMta rahe ne ? to ya e ghaDIvAra zAMta nA rahe. e to AbarU lai nAkhe. are, A batrIsa dAMtamAMthI eka duHkhato hoya ne to ya e bUmo paDAvaDAve. AkhuM ghara bharAya eTalA to AkhI jiMdagImAM dAtaNa karyA hoya, roja pIMchI mAramAra karI hoya toya moTuM sApha nA thAya ! e to hatuM tevuM ne tevuM ja pAchuM. eTale A to dago che. mATe manuSya avatAra ne hindustAnamAM janma thAya, UMcI jJAtimAM janma thAya ane jo mokSanuM kAma nA kADhI lIdhuM to tuM bhaTakAi maryo ! jA tAruM badhuM ja nakAmuM gayuM ! kaMika samajavuM to paDaze ? 'Dabala eTeka' kare have Ano pAra kyAM Ave ? 'vAipha" jo moMghA bhAvanuM zAka lAvI hoya to ApaNe kahIe, 'bahu sAruM karyuM. mArA dhanabhAgya ! bAkI, mArA jevA lobhiyAthI ATaluM moMghu nA lavAta.' ame eka jaNane tyAM UtarelA. te enAM vAipha cheTethI taNacho mArIne cA mUkI gayAM. huM samajI gayo ke A beune kaMika bhAMjagaDa paDelI che. meM bahenane bolAvIne pUchayuM, 'taNacho kema mAryo ?" to e kahe, 'nA, evuM kazuM nathI.' meM ene kahyuM, tArA peTamAM zuM vAta che e huM samajI gayo chuM. mArI pAse chupAve che ? te taNacho mAryo to tAro dhaNI ya manamAM samajI gayo ke zuM hakIkata che. A ekaluM kapaTa choDI de chAnImAnI, jo sukhI thavuM hoya to.' puruSa to bhoLA hoya ne A to strIo cAlIsa varSa upara pAMcapaccIsa gALo dIdhI hoya to te kahI batAve ke tame te dahADe Ama kahetA hatA ! mATe sAcavIne strI joDe kAma kADhI levA jevuM che. strI to ApaNI pAse kAma kADhI leze. paNa ApaNane nathI AvaDatuM. strI sADI lAvavAnuM kahe doDhaso rUpiyAnI to ApaNe paccIsa vadhAre ApIe. te cha mahinA sudhI to cAle. samajavuM paDe, lAipha eTale lAipha che ! A to jIvana jIvavAnI kaLA nA hoya ne vahu karavA jAya ! vagara saTiphi keTe dhaNI thavA gayA, dhaNI thavA mATenI lAyakAtanuM 'sarTiphikeTa' hovuM joie to ja bApa thavAno adhikAra prApta thAya. A to vagara adhikAre bApa thai gayA ne pAchA dAdA ya thAya ! Ano kyAre pAra Avaze ? kaMika samajavuM joie. bhale mokSanI jarUra badhAne nA hoya, paNa 'komanesansanI jarUra to badhAne kharI. A to 'komanasensa' nahIM hovAthI gharanuM khAIpIne athaDAmaNo thAya che. badhA kaMi kALAM bajAra kare che ? chatAM gharanA traNa mANasomAM sAMja paDaye tetrIsa matabheda paDe che. AmAM zuM sukha paDe ? pachI naphaphaTa thai jIve. e svamAna vagaranuM jIvana zuM kAmanuM ? emAM ya mejisTreTa sAheba korTamAM sAta varSanI sajA ThokIne AvyA hoya, paNa ghera paMdara paMdara dahADAthI kesa 'paMDiMgamAM' paDyo hoya ! bAisAheba joDe abolA hoya ! tyAre ApaNe mejisTreTa sAhebane pUchIe ke, 'kema sAheba ?" tyAre sAheba kahe ke, 'bAi bahu kharAba che, bilakula jaMgalI che.' have bAisAhebane pUchIe ke, 'kema sAheba to bahu sArA mANasa che ne ?!" tyAre bAisAheba kahe, 'javA do ne nAma. roTana mANasa che." have AvuM sAMbhaLIe, tyAMthI ja nA samajI jaie ke A badhu polaMpola che jagata ? AmAM karekaTanesa jevuM kazuM ja nathI. | 'vAipha" jo zAka moMghA bhAvanuM lAvI hoya to zAka joine akkarmI taDUke, ATalA moghA bhAvanuM te zAka lavAtuM haze ? tyAre bAisAheba kaheze, 'A tame mArI para eTeka karyo." ema kahIne bAi rIleTivamAM, to sAMdhavAnuM ! A to "rIleTiva' sagAio che. jo 'rIyala' sagAi hoya ne, to to ApaNe jakake caDhelA kAmanA ke tuM sudhare nahIM tyAM sudhI jakke caDhIza. paNa A to 'rileTiva' ! "rIleTiva' eTale eka kalAka jo baisAheba joDe jAmI jAya to beune 'DAyavorsa'no vicAra AvI jAya, pachI e vicArabIjanuM jhADa thAya. ApaNe jo, 'vAipha'nI jarUra hoya to e
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 231 AptavANI-3 phADaphADa kare to ApaNe sAMdha sAMdha karavuM. to ja A 'rIleTiva' saMbaMdha Take, nahIM to tUTI jAya. bApa joDe ya "rIleTIva' saMbadha che. loka to 'rIyala' sagAi mAnIne bApa joDe caDhe jake. e sudhare nahIM tyAM sudhI jakke caDhavuM ? mera cakkara, ema karatAM, sudharatAM to Doso marI jaze! enA karatAM enI sevA kara ne bicAro vera bAMdhIne jAya enA karatAM ene nirAMte maravA de ne ! enAM ziMgaDAM ane bhAre. koine vIsa vIsa phUTa lAMbAM ziMgaDAM hoya temAM ApaNane zuM bhAra ?! jenA hoya tene bhAra. ApaNe ApaNI pharaja bajAvavI. mATe jazna nA caDho, tarata vAtano ukela lAvI nAkho. tema chatAM sAmo mANasa bahu bAjhe to kahIe ke, "huM to pahelethI ja DaphoLa chuM. mane to AvuM AvaDatuM ja nathI.' evuM kahI dIdhuM eTale pelo ApaNane choDI de. je te raste chUTI jAo ane manamAM ema nahIM mAnI besavAnuM ke badhAM caDhI besaze to zuM karIzuM ? e zuM caDhI bese ? caDhI besavAnI koi zakti ja dharAvatuM nathI. A badhAM karmanA udayathI bhamaraDA nAce che ! mATe jema tema karIne Ajano zukravAra kaleza vagara kADhI nAkho, kala kI bAta kala dekha leMge. bIje dahADe kaMika TeTo phUTavAno thayo to game te rIte tene DhAMkI devo, phira dekha leMge. Ama divaso kADhavA. praznakartA : enI joDe karma baMdhAyAM hoya to bIjA avatAramAM to, bhegAM to thAya ne ? dAdAzrI : bhegAM thAya, paNa bIjI rIte bhegAM thAya. ko'kanI orata thaine ApaNe tyAM vAto karavA Ave. karmanA niyama kharA ne ! A to ThAma nahIM ne ThekANuM ya nahIM. ko'ka puNyazALI mANasa evo hoya ke je amuka bhava joDe rahe. juone neminAtha bhagavAna, rAjula sAthe nava bhavathI joDe ne joDe ja hatA ne ! evuM hoya to vAta judI che. A to bIjA bhavanuM ja ThekANuM nathI. are, A bhavamAM ja jatA rahe che ne ! ene 'DAyavorsa' kahe che ne ? A bhavamAM ja be dhaNI kare, traNa dhaNI kare ! eDajasTa thaie, to ya sudhare ! e sudhareluM kyAM sudhI Take ? dareka vAtamAM ApaNe sAmAne 'eDajasTa' thai jaie to keTaluM badhuM saraLa thai jAya. ApaNe joDe zuM lai javAnuM che ? koi kaheze ke, "bhAi, ene sIdhI karo.' 'are, ene sIdhI karavA jaiza to tuM vAMko thai jaiza." mATe 'vAiphane sIdhI karavA jazo nahIM, jevI hoya tene karekaTa kahIe. ApaNe enI joDe kAyamanuM sATuM-sahiyAruM hoya to judI vAta che, A to eka avatAra pachI to kyAMya vikharAi paDaze. baMnenA maraNakALa judA, baMnenAM karama judAM ! kazuM levAya nahIM ne devAya nahIM ! ahIMthI te kone tyAM jaze tenI zI khabara ? ApaNe sIdhI karIe ne AvatA janme jAya kokane bhAge ! mATe tamAre emane sIdhAM karavA nahIM. e tamane sIdhA kare nahIM. jevuM maLyuM evuM sonAnuM. prakRti koinI koi dahADo sIdhI thAya nahIM. kUtarAnI pUchaDI vAMkI ne vAMkI ja rahe eTale ApaNe cetIne cAlIe. jevI ho te bhale ho, 'eDajasTa evarIvhera'. kaiDakAvAnI jagyAe tame nA TeDakAvI tenAthI 'vAipha' vadhAre sIdhI rahe. je gusso nathI karato eno tApa bahu sakhata hoya. A ame koine koI dahADo ya vaDhatA nathI, chatAM amAro tApa bahu lAge. praznakartA : to pachI e sIdhI thai jAya ? dAdAzrI : sIdhA thavAno mArga ja pahelethI A che. te kaLiyugamAM lokone poSAtuM nathI. paNa enA vagara chUTako nathI. praznakartA : paNa e agharuM bahu che. dAdAzrI : nA, nA. e agharuM nathI, e ja saheluM che. gAyanAM ziMgaDA gAyane bhAre. praznakartA ApaNane paNa e mAre ne ? dAdAzrI : ko'ka dahADo ApaNane vAgI jAya. ziMgaDuM vAgavA Ave
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 to ApaNe Ama khasI jaie, tevuM ahIM paNa khasI javAnuM ! A to vAMdho kyAM Ave che ? mArI paiNelI ne mArI 'vAipha'. are, nhoya 'vAipha' A 'hasabanDa' ja nathI to pachI 'vAipha' hotI haze ? A to anADInA khela che ! AryaprajA kyAM rahI che atyAre ? sudhAravA karatAM, sudharavAtI jarUra ! praznakartA : 'potAnI bhUla che' evuM svIkArI laine patnIne sudhArI nA zakAya ? 233 dAdAzrI : sudhAravA mATe pote ja sudharavAnI jarUra che. koine sudhArI zakAto ja nathI. je sudhAravAnA prayatnavALA che te badhAM ahaMkArI che. pote sudharyo eTale sAmo sudharI ja jAya. meM evAya joyelA che ke je bahAra badho sudhAro karavA nIkaLyA hoya che ne gharamAM emanI 'vAipha' AgaLa AbarU nathI hotI, madhara AgaLa AbarU nathI hotI. A kai jAtanA mANaso che ? pahelo tuM sudhara. huM sudhAruM, huM sudhAruM e khoTo igoijhama che. are, tAruM ja ThekANuM nathI, te tuM zuM sudhAravAno che ?! pahelAM pote DAhyA thavAnI jarUra che. 'mahAvIra' mahAvIra thavA mATeno ja prayatna karatA hatA ane teno ATalo badho prabhAva paDayo che ! paccIso varSa sudhI to emano prabhAva jato nathI !!! ame koine sudhAratA nathI. zete sudhAravAto adhikAra ?! tamAre sudhAravAno adhikAra keTalo che ? jemAM caitanya che tene sudhAravAno tamane zo adhikAra ? A kapaDuM meluM thayuM hoya to ene ApaNe sApha karavAno adhikAra che. kAraNa ke tyAM sAmethI koi jAtanuM riekazana nathI. ane jemAM caitanya che e to riekazanavALuM che, ene tame zuM sudhAro ? A prakRti potAnI ja sudharatI nathI tyAM bIjAnI zuM sudharavAnI ? pote ja bhamaraDo che. A badhA Topsa che. kAraNa ke e prakRtine AdhIna che, puruSa thayo nathI. puruSa thayA pachI ja puruSArtha utpanna thAya. A to puruSArtha joyo ja nathI. 234 AptavANI-3 vyavahAra ukelavo, 'eDajasTa' thaine ! praznakartA : vyavahAramAM rahevAnuM to 'eDajasTamenTa' ekapakSI to nA hovuM joie ne ? dAdAzrI : vyavahAra to enuM nAma kahevAya ke 'eDajasTa' thaie eTale pADozI ya kahe ke, badhA ghera jhaghaDA che, paNa A ghera jhaghaDo nathI.' eno vyavahAra sArAmAM sAro gaNAya. jenI joDe nA phAve tyAM ja zakti keLavavAnI che. phAvyuM tyAM to zakti che ja. nA phAve e to nabaLAi che. mAre badhA joDe kema phAve che ? jeTalA eDajasTamenTa lezo teTalI zaktio vadhaze ane azaktio tUTI jaze. sAcI samajaNa to bIjI badhI samajaNane tALAM vAgaze tyAre ja thaze. 'jJAnI' to sAmo vAMko hoya to ya tenI joDe 'eDajasTa' thAya, 'jJAnI puruSa'ne joine cAle to badhI jAtanAM eDajasTamenTa karatAM AvaDI jAya. AnI pAchaLa sAyansa zuM kahe che ke vItarAga thai jAo, rAgadveSa nA karo. A to mahIM kaMika Asakti rahI jAya che, tethI mAra paDe che. A vyavahAramAM ekapakSI, niHspRha thai gayA hoya te vAMkA kahevAya. ApaNane jarUra hoya to sAmo vAMko hoya to ya tene manAvI levo paDe. A sTezana para majUra joito hoya to e AnAkAnI karato hoya to ya tene cAra AnA ochAvattA karIne manAvI levo paDe, ane nA manAvIe to e bega ApaNA mAthA para ja nAkhe ne ? DonTa sI laoNjha, plIjha seTala'. sAmAne 'seTalamenTa' levA kahevAnuM. 'tame Ama karo, tema karo.' evuM kahevA mATe TAima ja kyAM hoya ? sAmAnI so bhUla hoya to ya ApaNe to potAnI ja bhUla kahIne AgaLa nIkaLI javAnuM. A kALamAM 'laoN' (kAyadAo) to jovAto haze ? A to chelle pATale AvI gayeluM che ! jyAM juo tyAM doDAdoDa ne bhAgAbhAga ! loka gUMcAi gayelAM che !! ghera jAya to vAipha bUmo pADe, chokarAM bUmo pADe, nokarIe jAya to zeTha bUmo pADe, gADImAM jAya to bhIDamAM dhakkA khAya ! kyAMya nirAMta nahIM. nirAMta to joie ne ? koi
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 235 laDI paDe to ApaNe tenI dayA khAvI ke ahoho, Ane keTalo badho akaLATa haze te laDI paDe che ! akaLAya te badhA nabaLA che. praznakartA : ghaNI vakhata ema bane ke eka samaye be jaNa sAthe 'eDajasTamenTa' eka ja vAta para levAnuM hoya to te ja vakhate badhe zI rIte pahocI vaLAya ? dAdAzrI : beu joDe levAya. are, sAta jaNa joDe levAnuM hoya to ya lai zakAya. eka pUche, "mAruM zuM karyuM ?" tyAre kahIe, 'hA bA, tArA kahyA pramANe karIzuM. bIjAne ya ema kahIzuM.' tame kahezo tema karIzuM 'vyavasthita'nI bahAra thavAnuM nathI, mATe game te rIte jhaghaDo nA Ubho karazo. ya A to sAruM-khoTuM kahevAthI bhUtAM pajave che. ApaNe to baMnene sarakhAM karI nAkhavAnAM che. Ane sAruM kahyuM eTale peluM khoTuM thayuM, eTale pachI e pajave. paNa baMnenuM mikScara karI nAkhIe eTale pachI asara nA rahe. 'eDajasTa evarIvera'nI ame zodhakhoLa karI che. kharuM kaheto hoya tenI joDe ya ne khoTuM kaheto hoya tenI joDe ya 'eDajasTa' thA. amane koI kahe ke, 'tamArAmAM akkala nathI.' to ame tene tarata 'eDajasTa' thaI jaIe ne tene kahIe ke, "e to pahelethI ja nahotI ! hamaNAM kaMi tuM khoLavA Avyo che ? tane to Aje enI khabara paDI, paNa huM to nAnapaNathI e jANuM chuM.' Ama kahIe eTale bhAMjagaDa maTI ne ? pharI e ApaNI pAse akkala khoLavA ja nA Ave. Ama nA karIe to 'ApaNe ghera' kyAre pahoMcAya ? ame A saraLa ne sIdho rasto batADI daie chIe ane A athaDAmaNa kaMi roja roja thAya che ? e to jyAre ApaNAM karmanA udaya hoya tyAre thAya, teTalA pUratuM ApaNe 'eDajasTa' thavAnuM. gharamAM 'lIlA' joDe jhaghaDo thayo hoya to jhaghaDo thayA pachI 'lIlA'ne hoTalamAM lai jaine, jamADIne khuza karIe, have tAMto nA rahevo joie. 'eDajasTamenTa'ne ame nyAya kahIe chIe. Agraha-durAgraha e kaMi nyAya nA kahevAya. koi paNa jAtano Agraha e nyAya nathI. ame 236 AptavANI-3 kazAno kakko nA pakaDIe. je pANIe maga caDe enAthI caDAvIe, chevaTe gaTaranAM pANIe paNa caDAvIe !! A bahAraviTayA maLI jAya tenI joDe 'DieDajasTa' thaie to e mAre. enA karatAM ApaNe nakkI karIe ke ene 'eDajasTa' thaine kAma levuM che. pachI ene pUchIe ke, "bhai, tArI zI icchA che ? jo bhai, ame to jAtrA karavA nIkaLyA chIe. tene eDajasTa thai jaie'. A vAMdarAnI khADI gaMdhAya to ene zuM vaDhavA javAya ? tema A mANaso gaMdhAya che tene kaMi kahevA javAya ? gaMdhAya e badhI khADIo kahevAya ne sugaMdhI Ave e bAga kahevAya. je je gaMdhAya che e badhA kahe che ke tame amArI joDe vItarAga raho ! A 'eDajasTa evarIvera' nahIM thAya to gAMDA thazo badhA. sAmAne chaMcheDyA karo tethI ja gAMDA thAya. A kUtarAne eka phero chaMcheDIe, bIjA phera, trIjA phera chaMcheDIe tyAM sudhI e ApaNI AbarU rAkhe paNa pachI to bahu chaMcheDa karIe to e ya bacakuM bharI le. eya samajI jAya ke A roja chaMcheDe che te nAlAyaka che, nAgo che. A samajavA jevuM che. bhAMjagaDa kazI ja karavAnI nahIM; eDajasTa evarIvera. nahIM to vyavahAratI gUMca AMtare ! pahelo A vyavahAra zIkhavAno che. vyavahAranI samajaNa vagara to loko jAtajAtanA mAra khAya che. praznakartA : adhyAtmamAM to ApanI vAta mATe kaMI kahevAnuM ja nathI. paNa vyavahAramAM ya ApanI vAta 'Topa'nI vAta che. dAdAzrI : evuM che ne, ke vyavahAramAM 'Topa'nuM samajyA sivAya koi mokSe gayelo nahIM, game teTaluM bAra lAkhanu AtmajJAna hoya paNa vyavahAra samajyA sivAya koi mokSe gayelo nahIM ! kAraNa ke vyavahAra choDanAra che ne ? e nA choDe to tame zuM karo ? tame 'zudhdhAtmA' cho ja, paNa vyavahAra choDe to ne ? tame vyavahArane gUMcava gUMcava karo cho.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 237 238 AptavANI-3 jhaTapaTa ukela lAvo ne ? A bhAine kahyuM hoya ke, "jA dukAnethI AiskrIma lai Ava." paNa e aDadhethI pAcho Ave. ApaNe pUchIe, 'kema ?" to e kahe ke, 'rastAmAM gadheDuM maLyuM tethI ! apazukana thayAM !!" have Ane AvuM UMdhuM jJAna thayuM che te ApaNe kADhI nAkhavuM joie ne ? ene samajAvavuM joie ke bhai, gadheDAmAM bhagavAna rahelA che mATe apazukana kazuM hotuM nathI. tuM gadheDAno tiraskAra karIza to te temAM rahelA bhagavAnane pahoMce che, tethI tane bhayaMkara doSa bese che. pharI AvuM nA thAya. evI rIte A UMdhuM jJAna thayuM che. tenA AdhAre "eDajasTa' nathI thai zakatA. kAunTaTapalI' - eDajasTamenTanI rIta ! ApaNe pahelAM ApaNo mata nA mUkavo. sAmAne pUchavuM ke A bAbatamAM tamAre zuM kahevuM che ? sAmo enuM pakaDI rAkhe to ame amAruM choDI daie. ApaNe to eTaluM ja jovAnuM ke kaye raste sAmAne du:kha nA thAya. ApaNo abhiprAya sAmA upara besADavo nahIM. sAmAno abhiprAya ApaNe levo. ame to badhAno abhiprAya laIne 'jJAnI' thayA chIe. huM mAro abhiprAya koi para besADavA jAuM to huM ja kAco paDI jAuM. ApaNA abhiprAyathI koine duHkha nA hovuM joie. tArA 'rivolyuzana' aDhArasonA hoya ne sAmAnA chasonA hoya ne tuM tAro abhiprAya enA para besADe to sAmAnuM enjina tUTI jAya. enA badhAM gIyara badalavA paDe. praznakartA: 'rivolyuzana' eTale zuM ? dAdAzrI : A vicAranI je spIDa che te darekane judI hoya. kazuM banyuM hoya to te eka miniTamAM to keTaluM ya dekhADI de, enA badhA paryAyo' eTa-e-TAima' dekhADI de. A moTA moTA presiDanTone miniTanA bAraso bAraso 'rivolyuzana' pharatA hoya, to amArA pAMca hajAra hoya. mahAvIrane lAkha 'rivolyuzana' pharatA ! A matabheda paDavAnuM kAraNa zuM ? tamArI vAiphane so 'rivolyuzana' hoya ne tamArA pAMcaso 'rivolyuzana' hoya ane tamane vacce 'kAunTarapulI' nAkhatAM AvaDe nahIM eTale taNakhA jhare, jhaghaDA thAya. are ! keTalIka vAra to 'enjina' hau tUTI jAya. 'rivolyuzana' samajyA tame ? A majUrane tame vAta karo to tamArI vAta ene pahoMce nahIM. enA 'rivolyuzana' pacAsa hoya ne tamArA pAMcaso hoya, koine hajAra hoya, koine bAraso hoya. jevuM jenuM 'DevalapamenTa' hoya te pramANe 'rivolyuzana ' hoya . vacce 'kAunTarapulI' nAkho to ja ene tamArI vAta pahoMce. 'kAunTarapulI' eTale tamAre vacce paTTo nAMkhI tamArA 'rivolyuzana' ghaTADI nAkhavA paDe. huM dareka mANasanI joDe 'kAunTarapulI' nAkhI dauM. ekalo ahaMkAra kADhI nAkhavAthI ja vaLe tema nathI, kAunTarapulI paNa darekanI joDe nAkhavI paDe. tethI to amAre koinI joDe matabheda ja nA thAya ne ! ame jANIe ke A bhAinA ATalA ja 'rivolyuzana' che. eTale te pramANe huM 'kAunTarapulI' goThavI dauM. amane to nAnA bALaka joDe paNa bahu phAve. kAraNa ke ame temanI joDe cAlIsa 'rivolyuzana' goThavI daie eTale ene mArI vAta pahoMce, nahIM to e mazIna tUTI jAya. praznakartA : koi paNa, sAmAnA 'levala' upara Ave to ja vAta thAya ? dAdAzrI : hA, enA 'rivolyuzana' para Ave to ja vAta thAya. A tamArI joDe vAtacIta karatAM amArAM 'rivolyuzana' kayAMnA kyAM jai Ave ! AkhA varlDamAM pharI Ave !! "kAunTarapulI' tamane nAkhatAM nA AvaDe temAM ochAM 'rivolyuzana'vALA eMjinano zo doSa ? e to tamAro doSa ke 'kAunTarapulI' nAkhatAM nA AvaDI ! avaLuM kahevAthI kakaLATa thayo .... praznakartA : patino bhaya, bhaviSyano bhaya, 'eDajasTamenTa' levA deto nathI. tyAM AgaLa "ApaNe ene sudhAranAra koNa' e yAda rahetuM nathI,
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 ne sAmAne cetavaNI rUpe bolAi jAya che. dAdAzrI : e to 'vyavasthita'no upayoga kare, 'vyavasthita' phITa thai jAya to kazo vAMdho Ave tema nathI. pachI kazuM pUchavA jevuM ja nA rahe. dhaNI Ave eTale thALI pATalo mUkIne kahIe ke, 'cAlo jamavA !' emanI prakRti badalAvAnI nathI. je prakRti ApaNe joine, pasaMda karIne paiNIne AvyA te prakRti TheTha sudhI jovAnI. mATe pahele dahADe zuM nahotA jANatA A prakRti AvI ja che ? te ja dahADe chUTuM thai javuM hatuM ne ! vaTalAyA zuM karavA vadhAre ? 239 A kacakacathI saMsAramAM kazo phAyado thato nathI, nukasAna ja thAya che. kacakca eTale kakaLATa ! tethI bhagavAne ene kaSAya kahyA. tamArAM benI aMdara 'problema' vadhe tema juduM thatuM jAya. 'problema' 'solva' thai jAya pachI juduM nA thAya. judaithI duHkha che. ane badhAMne 'problema' UbhA thavAnA, tamAre ekalAMne thAya che evuM nathI. jeTalAMe zAdI karI tene 'problema' UbhA thayA vagara rahe nahIM. karmanA udayathI jhaghaDA cAlyA kare, paNa jIbhathI avaLuM bolavAnuM baMdha karo. vAta peTamAM ne peTamAM ja rAkho, gharamAM ke bahAra bolavAnuM baMdha karo. ne ? aho ! vyavahAra eTale ja .... praznakartA : prakRti nA sudhare, paNa vyavahAra to sudharavo joie dAdAzrI : vyavahAra to lokone AvaDato ja nathI. vyavahAra koi dahADo AvaDayo hota, are aDadho kalAke ya AvaDayo hota to ya ghaNuM thai gayuM ! vyavahAra to samajayA ja nathI. vyavahAra eTale zuM ? upalaka ! vyavahAra eTale satya nahIM. A to vyavahArane satya ja mAnI lIdhuM che. vyavahAramAM satya eTale 'rileTiva' satya te. ahIMnI noTo sAcI hoya ke khoTI hoya, beu 'tyAM'nA sTezane kAma lAgatI nathI. mATe mela pULo AptavANI-3 Ane, ane ApaNe 'ApaNuM' kAma kADhI lo. vyavahAra eTale dIdheluM pAchuM ApIe te. hamaNAM koi kahe ke, "caMdulAlamAM akkala nathI.' to ApaNe jANIe ke A dIdheluM ja pAchuM AvyuM ! A jo samajo to tenuM nAma vyavahAra kahevAya. atyAre vyavahAra koine che ja nahIM. jene vyavahAra vyavahAra che eno nizcaya nizcaya che. 240 ... te samyak kahevAthI kakaLATa zame ! praznakartA : koie jANI joine A vastu pheMkI dIdhI to tyAM AgaLa kayuM 'eDajasTamenTa' levuM ? dAdAzrI : A to pheMkI dIdhuM, paNa chokaro pheMkI de to ya ApaNe 'joyA' karavAnuM. bApa chokarAne pheMkI de to ApaNe joyA karavAnuM. tyAre zuM ApaNe dhaNIne pheMkI devAno ? ekanuM to davAkhAnuM bheguM thayuM, have pAchAM be davAkhAnA UbhAM karavAM ?! ane pachI jayAre ene lAga Ave tyAre e ApaNane pachADe, pachI traNa davAkhAnAM UbhAM thayAM. praznakartA : to pachI kazuM kahevAnuM ja nahIM ? dAdAzrI : kahevAnuM, paNa samyak kahevuM jo bolatAM AvaDe to. nahIM to kUtarAnI peTha bhasa bhasa karavAno artha zuM ? mATe samyak kahevuM. praznakartA : samyak eTale kevI rItanuM ? dAdAzrI : 'ohoho ! tame A bAbAne kema pheMkayo ? zuM kAraNa enuM ?" tyAre e kaheze ke, 'jANI joine huM kaMi pheMkuM ? e te mArA hAthamAMthI chaTakI gayo ne pheMkAi gayo ?' praznakartA : e to, e khoTuM bolyA ne ? dAdAzrI : e jUThThuM bole e ApaNe jovAnuM nahIM. jUThuM bole ke sAcuM bole e enA AdhIna che, e ApaNA AdhIna nathI. e enI marajImAM Ave tevuM kare. ene jUThuM bolavuM hoya ke ApaNane khalAsa ka2vA hoya e enA tAbAmAM che. rAtre ApaNA mATalAmAM jhera nAkhI Ape to
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 241 242 AptavANI-3 ApaNe to khalAsa ja thai jaie ne ! mATe ApaNA tAbAmAM je nathI te ApaNe jovAnuM nahIM. samyaka kahetAM AvaDe to kAmanuM che ke, "bhai, AmAM zuM tamane phAyado thayo ?" to e enI meLe kabUla karaze. samyaka kahetA nathI ane tame pAMca zeranI Apo to pelo daza zeranI Ape ! praznakartA kahetAM nA AvaDe to pachI zuM karavuM ? cUpa besavuM ? dAdAzrI : mauna rahevuM ane joyA karavuM ke 'kyA hotA hai ?" sinemAmAM chokarAM pachADe che tyAre zuM karIe chIe ApaNe ? kahevAno adhikAra kharo badhAno, paNa kakaLATa vadhe nahIM evI rIte kahevAno adhikAra. bAkI, je kahevAthI kakaLATa vadhe e to mUrkhAnuM kAma che. dAdAzrI : nA thai zake. ApaNe to sAmo maLe to kema cho ? kema nahIM ? ema kahevuM. sAmo jarA bUmAbUma kare to ApaNe jarA dhIme rahIne 'samabhAve nikAla karavo. eno nikAla to karavo ja paDaze ne jayAre tyAre ? abolA raho tethI kaMi nikAla thai gayo ? e nikAla thato nathI eTale to abolA UbhA thAya che. abolA eTale bojo, jeno nikAla nA thayo eno bojo. ApaNe to tarata ene UbhA rAkhIne kahIe, 'UbhA raho ne, amArI kaMi bhUla hoya to mane kaho. mArI bahu bhUlo thAya che. tame to bahu hoziyAra, bhaNelA te tamArI nA thAya paNa huM bhaNelo ocho eTale mArI bahu bhUlo thAya.' ema kahIe eTale e rAjI thai jAya. praznakartA : evuM kahevAthI ya e narama nA paDe to zuM karavuM ? dAdAzrI : narama nA paDe to ApaNe zuM karavAnuM ? ApaNe kahI chUTavAnuM. pachI zo upAya ? jayAre tyAre ko'ka dahADo narama thaze. TeDakAvIne narama karo to te tenAthI kazuM narama thAya nahIM. Aje narama dekhAya, paNa e manamAM noMdha rAkhI mele ne ApaNe jayAre narama thaie te dahADe te badhuM pAchuM kADhe. eTale jagata veravALuM che. niyama evo che. ke vera rAkhe, mahIM paramANuo saMgrahI rAkhe mATe ApaNe pUrepUro kesa UMce mUkI devo. Takora, ahaMkArapUrvaka te karAya ! praznakartA : vyavahAramAM koi khoTuM karato hoya tene Takora karavI paDe che. tenAthI tene duHkha thAya che, to kevI rIte eno nikAla karavo ? dAdAzrI : vyavahAramAM Takora karavI paDe, paNa emAM ahaMkAra sahita thAya che mATe enuM pratikramaNa karavuM. praznakartA H Takora nA karIe to e mAthe caDhe ? dAdAzrI : Takora to karavI paDe, paNa kahetAM AvaDavuM joie. kahetA nA AvaDe, vyavahAra nA AvaDe eTale ahaMkAra sahita Takora thAya. eTale pAchaLathI enuM pratikramaNa karavuM. tame sAmAne Takora karo eTale sAmAne khoTuM to lAgaze, paNa enuM pratikramaNa kara kara karazo eTale ja mahine, bAra mahine vANI evI nIkaLaze ke sAmAne mIThI lAge. atyAre to 'TesTeDa' vANI joie. 'anaTesTeDa' vANI bolavAno adhikAra nathI. A rIte pratikramaNa karazo to game tevuM haze to ya sIdhuM thai jaze. A abolA to bojo vadhAre ! prakRti pramANe eDajasTamenTa .... praznakartA : ApaNe sAmAne abolA toDavA kahIe ke mArI bhUla thai, have mAphI mAguM chuM, to ya pelo vadhAre cage to zuM karavuM ? dAdAzrI : to ApaNe kahevAnuM baMdha karavuM. ene evuM kaMIka UMdhuM jJAna thai gayuM hoya ke-"bahuta name nAdAna" tyAM pachI cheTA rahevuM. pachI je hisAba thAya te kharo. paNa jeTalAM saraLa hoya ne tyAM to ukela lAvI nAkhavo. ApaNe gharamAM koNa koNa saraLa che ane koNa koNa vAMkuM che. e nA samajIe ? praznakartA : abolA lai vAtane TALavAthI eno nikAla thai zake?
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 243 praznakartA : sAmo saraLa nA hoya to enI sAthe ApaNe vyavahAra toDI nAkhavo? dAdAzrI : nA toDavo. vyavahAra toDavAthI tUTato nathI. vyavahAra toDavAthI tUTe evo che ya nahIM. eTale ApaNe tyAM mauna rahevuM ke ko'ka dahADo cIDhAze eTale ApaNo hisAba patI jaze. ApaNe mauna rAkhIe eTale ko'ka dahADo e ciDhAya ne jAte ja bole ke 'tame bolatA nathI, keTalA dahADAthI mUMgA pharo cho !' Ama ciDhAya eTale ApaNuM patI jaze, tyAre zuM thAya te ? A to jAtajAtanuM lokhaMDa hoya che, amane badhAM oLakhAya. keTalAMkane bahu garama karIe to vaLI jAya. keTalAkane bhaThThImAM mUkavuM paDe, pachI jhaTa be hathoDA mAryA ke sIdhuM thai jAya. A to jAta jAtanAM lokhaMDa che ! AmAM AtmA e AtmA che, paramAtmA che ane lokhaMDa e lokhaMDa che. A badhI dhAtu che. saraLatAthI ye ukela Ave ! praznakartA : ApaNane gharamAM koi vastunuM dhyAna rahetuM nA hoya, gharanAM ApaNane dhyAna rAkho, dhyAna rAkho kahetA hoya, chatAM nA rahe to te vakhate zuM karavuM ? dAdAzrI : kazuM ya nahIM. gharanAM ke, dhyAna rAkho, dhyAna rAkho.' tyAre ApaNe kahevuM ke, 'hA, rAkhIzuM.' ApaNe dhyAna rAkhavAnuM nakkI karavuM. tema chatAM dhyAna nA rahyuM ne kUtaruM pesI gayuM tyAre kahIe ke, 'mane dhyAna nathI rahetuM.' eno ukela to lAvavo paDe ne ? amane ya koie dhyAna rAkhavAnuM soMpyuM hoya to ame dhyAna rAkhIe, tema chatAM nA rahyuM to kahI daie ke, 'bhai, A rahyuM nahIM amArAthI.' evuM che ne ApaNe moTI uMmaranA chIe evo khyAla nA rahe to kAma thAya. bALaka jevI avasthA hoya to 'samabhAve nikAla' sarasa thAya. ame bALaka jevA hoi e. eTale ame jevuM hoya tevuM kahI daie, Ame ya kahI daie ne teme ya kahI daie, bahu moTAi zuM karavAnI ? AptavANI-3 kasoTI Ave e puNyazALI kahevAya ! mATe ukela lAvavo, jaka nA pakaDavI. ApaNe ApaNI meLe ApaNo doSa kahI devo. nahIM to e kahetAM hoya tyAre ApaNe khuza thavuM ke, ohoho, tame amAro doSa jANI gayA ! bahu sAruM karyuM ! tamArI buddhi ame jANIe nahIM. sAmAtuM samAdhAta karAvo ne ! 244 .... koi bhUla haze to sAme kaheto haze ne ? mATe bhUla bhAMgI nAkho ne ! A jagatamAM koi jIva koine takalIpha ApI zake nahIM evuM svataMtra che, ane takalIpha Ape che te pUrve Dakhala karelI tethI. te bhUla bhAMgI nAkho pachI hisAba rahe nahIM. 'lAla vAvaTo' koi dhare to samajI javuM ke AmAM ApaNI kaMi bhUla che. eTale ApaNe tene pUchavuM ke, 'bhai, lAla vAvaTo kema dhare che ?' tyAre e kahe ke, 'tame Ama kema karyuM hatuM ?" tyAre ApaNe enI mAphI mAgIe ne kahIe ke, 'have to tuM lIlo vAvaTo dharIza ne ?" tyAre e hA kahe. amane koi lAla vAvaTo dharatuM ja nathI. ame to badhAMnA lIlA vAvaTA joie tyAra pachI AgaLa heMDIe. koi eka jaNa lAla vAvaTo nIkaLatI vakhate dhare to ene pUchIe ke, 'bhai tuM kema lAla vAvaTo dhare che ?" tyAre e kahe ke, 'tame to amuka tArIkhe javAnA hatA te vahelA kema jAva cho ?' tyAre ame ene khulAso karIe ke, 'A kAma AvI paDayuM eTale nA chUTake javuM paDe che !' eTale e sAmethI kahe ke, "to to tame jAva, jAva kazo vAMdho nahIM.' A to tArI ja bhUlane lIdhe loka lAla vAvaTo dhare che, paNa jo tuM eno khulAso karuM to javA de. paNa A to koi lAla vAvaTo dhare eTale akkaramI bUmAbUma kare, 'jaMgalI, jaMgalI akkala vagaranAM, lAla vAvaTo dhare che ?' ema DaphaDAve. alyA, A to teM navuM UbhuM karyuM. koi lAla vAvaTo dhare che mATe dhera ijha samathIMga roMga.' koi emane ema lAla vAvaTo dhare nahIM.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 ra5 245 246 AptavANI-3 jhaghaDA, roja te kema poSAya ? nathI ke khoTano vepAra karo ! kaMika napho kamAtA to haze ne ? praznakartA : jhaghaDAmAM AnaMda Avato haze ! dAdAzrI : A duSamakALa che eTale zAMti rahetI nathI, te baLelo bIjAne bALI mele tyAre ene zAMti thAya. koi AnaMdamAM hoya te ene game nahIM eTale palIto cAMpIne te jAya tyAre ene zAMti thAya. Avo jagatano svabhAva che. bAkI, jAnavaro ya vivekavALAM hoya che, e jhaghaDatAM nathI. kUtarAM ya che te potAnA lattAvALAM hoya temanI sAthe aMdaroaMdara nA laDhe, bahAranA lattAvALA Ave tyAre badhA bhegAM maLIne laDhe. tyAre A akkaramIo mAMhyomAMhya laDhe che ! A loko vivekazUnya thai gayA dAdAzrI : gharamAM jhaghaDA thAya che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : "mAilDa' thAya che ke kharekharA thAya che ? praznakartA : kharekharA paNa thAya, paNa bIje divase bhUlI jaie. dAdAzrI : bhUlI nA jAva to karo zuM ? bhUlI jaie to ja pharI jhaghaDo thAya ne ? bhUlyA nA hoie to pharI jhaghaDo koNa kare ? moTA moTA baMgalAmAM rahe che, pAMca jaNa rahe che, chatAM jhaghaDo kare che ! kudarata khAvApIvAnuM Ape che tyAre loka jhaghaDA kare che ! A loko jhaghaDA, kalezakaMkAsa karavAmAM ja zUrA che. jayAM laDhavADa che e "aMDaraDevalarDa' prajA che. saravaiyuM kADhatAM AvaDatuM nathI eTale laDhavADa thAya che. jeTalA manuSyo che teTalA dharma judA judA che. paNa potAnA dharmanuM deruM bAMdhe kevI rIte ? bAkI dharma to darekanA judA che. upAzrayamAM sAmAyika kare te ya darekanI judI judI hoya. are, keTalAka to pAchaLa rahyA rahyA kAMkarI mAryA karatA hoya, te ya enI sAmAyika kare ? AmAM dharma rahyo nathI, marma rahyo nathI. jo dharma ya rahyo hotane to gharamAM jhaghaDA nA thAta. thAya to te mahinAmAM ekAda vAra thAya. amAsa mahinAmAM eka dahADo ja Ave ne ! 'jhaghaDaprapha' thai javA jevuM ! praznakartA : ApaNe jhaghaDo nA karavo hoya, ApaNe koI dahADo jhaghaDo ja nA karatA hoie chatAM gharamAM badhA jhaghaDA sAmethI roja karyA kare to tyAM zuM karavuM ? dAdAzrI : ApaNe 'jhaghaDAprUpha' thai javuM. 'jhaghaDapruphathaie to ja A saMsAramAM rahevAze. ame tamane 'jhaghaDAprUpha' karI ApIzuM. jhaghaDo karanAro ya kaMTALI jAya evuM ApaNuM svarupa hovuM joie. koi 'varlDa'mAM ya ApaNane 'Dipresa' nA karI zake evuM joie. ApaNe 'jhaghaDApUra' thai gayA pachI bhAMjagaDa ja nahIM ne ? lokone jhaghaDA karavA hoya, gALo ApavI hoya to ya vAMdho nahIM. ane chatAM ya naphaphaTa kahevAya nahIM, UlaTI jAgRti khUba vadhaze. praznakartA : hA. vairabIjamAMthI jhaghaDA udbhave ! dAdAzrI : A to trIse ya dahADA amAsa. jhaghaDAmAM zuM maLatuM haze ? praznakartA : nukasAna maLe. dAdAzrI : khoTano vepAra to koi kare ja nahIM ne ? koi kahetuM pUrve je jhaghaDA karelA tenAM vera baMdhAya che ane te Aje jhaghaDA rUpe cUkavAya che. jhaghaDo thAya te ja ghaDIe veranuM bIja paDI jAya, te Avate bhave Ugaze.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 243 248 AptavANI-3 praznakartA : to e bIja kevI rIte dUra thAya ? dAdAzrI : dhIme dhIme 'samabhAve nikAla' karyA karo to dUra thAya. bahu bhAre bIja paDayuM hoya to vAra lAge, zAMti rAkhavI paDe. ApaNuM kazuM koi lai letuM nathI. khAvAnuM be TAima maLe, kapaDAM maLe, pachI zuM joie ? oraDIne tALuM mArIne jAya, paNa ApaNane be TAima khAvAnuM maLe che ke nathI maLatuM eTaluM ja jovuM. ApaNane pUrIne jAya to ya kai nahIM, ApaNe sUi jaie. pUrva bhavanAM vera evAM baMdhAyelAM hoya ke ApaNane tALAmAM baMdha karI ne jAya ! vera ne pAchuM aNasamajaNathI baMdhAyeluM ! samajaNavALuM hoya to ApaNe samajI jaie ke A samajaNavALuM che, to ya ukela AvI jAya. have aNasamajaNanuM hoya tyAM zI rIte ukela Ave? eTale tyAM vAtane choDI devI. dAdAzrI : e to mAnyuM ke 'nathI gamatuM' tethI. A Dhola vagADatI hoya to ApaNe kahevuM ke, "ohoho, Dhola bahu sarasa vAge che !!! eTale pachI mahIM kazuM nA thAya. 'A kharAba che" evo abhiprAya Apyo eTale mahIM badhI mazInarI bagaDe. ApaNe to nATakIya bhASAmAM kahIe ke 'bahu sarasa Dhola vagADayo." eTale mahIM aDe nahIM. A 'jJAna' maLyuM che eTale badhuM 'pemenTa' karI zakAya. vikaTa saMyogomAM to jJAna bahu hitakArI che, jJAnanuM 'TesTiMga' thai jAya. jJAnanI roja 'prekTIsa karavA jAva to kazuM 'TesTiMga" nA thAya. e to eka phero vikaTa saMjoga AvI jAya to badhuM 'TesTeDa' thai jAya ! A sadvicAraNA, keTalI sarasa che jJAna thakI, vairabIja chuTe ! have vera badhAM choDI nAkhavAnAM. mATe ko'ka phero amArI pAsethI 'svarUpajJAna' meLavI lejo eTale badhAM vera chUTI jAya. A bhavamAM ne A bhavamAM ja badhAM vera choDI devAnAM, ame tamane rasto dekhADIzuM. saMsAramAM loka kaMTALIne mota zAthI khoLe che ? A upAdhio game nahIM tethI. vAta to samajavI paDaze ne ? kayAM sudhI muzkelImAM paDI rahezo ? A to jIvaDAM jevuM jIvana thai gayuM che. naryo taraphaDATa, taraphaDATa ne taraphaDATa! madhyamAM AvyA pachI taraphaDATa kema hoya ? je brahmAMDano mAlika kahevAya tenI A dazA ! AkhuM jagata taraphaDATamAM che ne taraphaDATa nA hoya to mUrdhAmAM hoya. A be sivAya bahAra jagata nathI. ane tuM jJAnaghana AtmA thayo to Dakho gayo. ame to eTaluM jANIe ke A jhaghaDayA pachI 'vAipha'nI joDe vahevAra ja nA mAMDavAno hoya to judI vAta che. paNa pharI bolavAnuM che to pachI vaccenI badhI ja bhASA khoTI che. amAre A lakSamAM ja hoya ke be kalAka pachI pharI bolavAnuM che, eTale enI kaca kaca nA karIe. A to tamAre abhiprAya pharI badalavAno nA hoya to judI vAta che. abhiprAya ApaNo badalAya nahIM to ApaNuM kareluM kharuM che. pharI jo 'vAipha" joDe besavAnA ja nA ho to jhaghaDyA e kharuM che. paNa A to AvatI kAle pharI joDe besIne jamavAnA che. to pachI kAle nATaka karyuM tenuM zuM ? e vicAra karavo paDe ne ? A loko tala zekI zekIne vAve che tethI badhI mahenata nakAmI jAya che jhaghaDA thatA hoya tyAre lakSamAM hovuM joie ke A karmo nAca nacAve che. pachI e 'nA'no jJAnapUrvaka ukela lAvavo joie. jevo abhiprAya tevI asara ! praznakartA : dAdA, A to jhaghaDA karanAra banne jaNAe samajavuM joie ne ? dAdAzrI : nA A to 'saba saba kI samAlo.' ApaNe sudharIe to sAmevALo sudhare. A to vicAraNA che, ne ghaDI pachI joDe besavAnuM praznakartA : Dhola vAgatuM hoya to, ciDhiyAne ciDha caDhI kema jAya che?
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 249 250 AptavANI-3 che to pachI kakaLATa zAne ? zAdI karI che to kakaLATa zAne ? tamAre gaikAlanuM bhulAI gayuM hoya ne amane to badhI ja vastu 'jJAna'mAM hAjara hoya. jo ke A to sarvicAraNA che te "jJAna" nA hoya tene paNa kAma Ave. A ajJAnathI mAne che ke e caDhI vAgaze. koi amane pUche to ame kahIe ke, 'tuM ya bhamaraDo ne e ya bhamaraDo te zI rIte caDhI vAgaze ? e kaMi enA tAbAmAM che ?" te e 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. ane vAipha caDhIne kayAM upara besavAnI che ? tame jarA namatuM Apo eTale e bicArInA manamAM ya oriyo pUro thAya ke have dhaNI mArA kAbUmAM che ! eTale saMtoSa thAya ene. 'tame AvA cho, tame tevA cho, tame amArA asIla para Ama juThThA Aropa karo cho' bhase. ApaNane ema lAge che ke A beu bahAra nIkaLIne mAramArA karaze. paNa bahAra nIkaLyA pachI joie to beu joDe besIne TesTathI cA pItA hoya ! praznakartA : e 'DrAmeTika' laDyA kahevAya ? dAdAzrI : nA. e popaTamastI kahevAya. 'DrAmeTika' to 'jJAnI puruSa' sivAya koine AvaDe nahIM. popaTo mastI kare to ApaNe gabharAi jaie ke beu hamaNAM marI jaze, paNa nA mare. e to amathA amathA cAMco mAryA kare, koine vAge nahIM evI cAMco mAre. ame vANIne "rekarDa kahI che ne ? 'rekarDa' vAga vAga karatI hoya ke 'maNimAM akkala nathI. maNimAM akkala nathI." tyAre ApaNe ya gAvA lAgavuM ke 'maNimAM akkala nathI'. zaMkA, e ya vaDhavADatuM kAraNa ! mamatAtA AMTA, ukelAya kai rIte ? gharamAM moTA bhAganI vaDhavADo atyAre zaMkAthI UbhI thai jAya che. A kevuM che ke zaMkAthI spaMdano UDe ne e spaMdanonA bhaDakA jAge. ane jo niHzaMka thAya ne to bhaDakA enI meLe zamI jAya. dhaNI-dhaNiyANI beu zaMkAvALAM thAya to pachI bhaDakA zI rIte zame ? ekane to niHzaMka thaye ja chUTako. mAbApanI vaDhavADothI bALakonA saMskAra bagaDe. mATe bALakonA saMskAra nA bagaDe eTalA mATe banne jaNAe samajIne nikAla lAvavo joie. A zaMkA kADhe koNa ? ApaNuM "jJAna" to saMpUrNa niHzaMka banAve tevuM che ! AtmAnI anaMta zaktio che !! evI vANIne nabhAvI laie ! A TIpoya vAge to ApaNe tene gunegAra nathI gaNatA. paNa bIjuM mAre to tene gunegAra gaNe. kUtaruM ApaNane mAre nahIM ne khAlI bhasabhasa kare to ApaNe tene calAvI laie chIe ne jo mANasa hAtha upADato nA hoya ne ekaluM bhasabhasa kare to nabhAvI levuM nA joie ! bhasa eTale 'Tu spIka.' 'bArkaeTale bhasavuM. 'A bairI bahu bhasyA kare che" evuM bole che ne ? A vakIlo ya korTamAM bhasatA nathI ? pelo jaja beune bhasatA joyA kare ! A vakIlo nirlepatAthI bhase che ne ? korTamAM to sAmasAmI Akho dahADo kAma karatAM karatAM ya dhaNInuM pratikramaNa karyA karavAnuM. eka dahADAmAM cha mahinAnuM vera kapAI jAya, ane artho dahADo thAya to mAno ne traNa mahinA to kapAi jAya che ! paraNyA pahelAM dhaNI joDe mamatA hatI ? nA. to mamatA kyArathI baMdhAI? lagna vakhate corImAM sAmasAmI beThA eTale te nakkI karyuM ke A mArA dhaNI AvyA, jarA jADA che ne zAmaLA che A pachI emaNe ya nakkI karyuM ke A amArAM dhaNiyANI AvyA. tyArathI "mArA, mArA'nA je AMTA vAgyA te AMTA vAge vAga kare che. te paMdara varSanI A philma che tene 'na hoya mArA, na hoya mArA." karIza tyAre e AMTA ukelAze ne mamatA tuTaze. A to lagna thayA tyArathI abhiprAyo UbhA thayA, 'prejyuDisa' Ubho thayo ke "A AvA che, tevA che." te pahelAM kaMi hatuM ? have to ApaNe manamAM nakkI karavuM ke, 'je che te A che.' ane ApaNe jAte pasaMda karIne lAvyA chIe. have kAMi dhaNI badalAya ?
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 251 252 AptavANI-3 badhe ja phasAmaNa ! kyAM javuM ? badhuM eTale ene A jaMjALa poSAya, bAkI jagatamAM majhA khoLavA mAge te AmAM to vaLI kaMi majhA hotI haze ? polaMpola, kyAM sudhI DhAMkavI ? jeno rasto nathI ene zuM kahevAya ? jeno rasto nA hoya tenI kANa-mokANa nA karAya. A pharajiyAta jagata che ! gharamAM vahuno kalezavALo svabhAva nA gamato hoya, moTAbhAino svabhAva nA gamato hoya, A bAju bApujIno svabhAva nA gamato hoya, tevA ToLAmAM mANasa phasAi jAya to ya rahevuM paDe. kyAM jAya te ? A phasAmaNano kaMTALo Ave, paNa javuM kyAM ? cogaradamanI vADo che. samAjanI vADo hoya, samAja mane zuM kaheze ?' sarakAranI ya vADo hoya. jo kaMTALIne jaLasamAdhi levA jahunA kinAre jAya to polIsavALA pakaDe. 'alyA, bhai mane ApaghAta karavA de ne nirAMte, maravA de ne nirAMte " tyAre e kahe, 'nA. maravA ya nA devAya. ahIM AgaLa te ApaghAta karavAnA prayAsano guno karyo mATe tene jelamAM ghAlIe chIe !' maravA ya nathI detA ne jIvavA ya nathI detA, AnuM nAma saMsAra ! mATe raho ne nirAMte.... ane sigAreTa pIne sUi nA rahevuM ? ! AvuM che pharajiyAta jagata ! maravA ya nA de ne jIvavA ya nA de. mATe jema tema karIne "eDajasTa' thaIne TAima pasAra karI nAkhavo eTale devuM vaLI jAya. koinuM paccIsa varSanuM, koinuM paMdara varSanuM, koinuM trIsa varSanuM, nA chUTake ya ApaNe devuM pUruM karavuM paDe. nA game to ya enI e ja oraDImAM joDe rahevuM paDe. ahIM pathArI badasAhebanI ne ahIM pathArI bhAIsAhebanI ! moDhAM vAMkAM pheravIne sUi jAya to ya vicAramAM to baisAhebane bhAisAheba ja Ave ne ! chUTako nathI. A jagata ja AvuM che. emAM ya ApaNane e ekalAM nathI gamatAM evuM nathI, emane ya pAchA ApaNe nA gamatA hoie ! eTale AmAM majhA kADhavA jevuM A to badhuM banAvaTI jagata che ! ne gharamAM kakaLATa karI, raDI ane pachI moDhuM dhoIne bahAra nIkaLe !! ApaNe pUchIe, 'kema caMdubhAI ?" tyAre e kahe, 'bahu sAruM che. alyA, tArI AMkhamAM to pANI che, moTuM dhoIna Avyo hoya. paNa AMkha to lAla dekhAya ne ? enA karatAM kahI nAkha ne ke mAre tyAM A duHkha che. A to badhA ema jANe ke bIjAne tyAM du:kha nathI, mAre tyAM ja che. nA, alyA badhA ja raDayA che. eke eka gherathI raDIne moDhAM dhoine bahAra nIkaLyA che. A ya eka ajAyabI che ! moDhAM dhoine zuM kAma nIkaLo cho ? dhoyA vagara nIkaLo to lokone khabara paDe ke A saMsAramAM keTaluM sukha che ?! huM raDato bahAra nIkaLuM, tuM raDato bahAra nIkaLe, badhA raDatA bahAra nIkaLe eTale khabara paDI jAya ke A jagata poluM ja che. nAnI uMmaramAM bApA marI gayA te smazAnamAM raDatA raDatA gayA ! pAchA AvIne nahAyA eTale kazuM ja nahIM !! nahAvAnuM A lokoe zIkhavADeluM, navaDAvI-dhovaDAvIne cokhkho karI Ale ! evuM A jagata che ! badhA moDhAM dhoine bahAra nIkaLelA, badhA pAkA Thaga. enA karatAM khulluM karyuM hoya to sAruM. ApaNA "mahAtmAo'mAMthI koika ja mahAtmA khulluM karI de che, 'dAdA, Aje to bairIe mane mAryo !" ATalI badhI saraLatA zene lIdhe AvI ? ApaNA jJAnane lIdhe AvI. 'dAdAne to badhI ja vAta kahevAya. AvI saraLatA AvI tyAMthI ja mokSe javAnI nizAnI thai. AvI saraLatA hoya nahIM ne ? mokSe javA mATe saraLa ja thavAnuM che. A bahAra to dhaNI cITa-cITa karyA kare. bairIno mAra pote khAto hoya to ya bahAra kahe ke, "nA, nA, e to mArI dIkarIne mAratI hatI !' alyA, meM jAte tane mAratAM joyuM hatuM ne ? Ano zo artha ? 'miniMgalesa." enA karatAM sAcesAcuM kahI de ne ! AtmAne kyAM mAravAnuM che ? ApaNe AtmA chIe, mAraze to dehane mAraze. ApaNA AtmAnuM to koi apamAne ya nathI. A saMsAranI jhaMjhaTamAM vicArazIlane poSAya nahIM. je vicArazIla nathI tene to A jhaMjhaTa che enI ya khabara paDatI nathI, e jADuM khAtuM kahevAya. jema kAne bahero mANasa hoya tenI AgaLa tenI game teTalI khAnagI vAto karIe eno zuM vAMdho ? evuM aMdare ya baheruM hoya che
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 karI nA zake. kAraNa ke 'ApaNane' e dekhe to apamAna kare ne ? dekhyA vagara zI rIte apamAna kare ? dehane to A bheMsa nathI mArI jatI ? tyAM nathI kahetA ke A bheMse mane mArI ? A bheMsa karatAM gharanAM bai moTAM nahIM ? emAM zuM ? zenI AbarU javAnI che ? AbarU che ja kyAM te ? A jagatamAM keTalA jIvo rahe che ? koI lUgaDAM pahere che ? AbarUvALA kapaDAM pahere ja nahIM. jene AbarU nahIM te kapaDAM paherI AbarU DhAMka DhAMka kare, jaMyAthI phATe tyAMthI sAMdha sAMdha kare. koi joi jaze, koi joi jaze ! alyA, sAMdhI sAMdhIne keTalA dahADA AbarU rAkhIza ? sAMdhelI AbarU rahe nahIM. AbarU to jayAM nIti che, pramANikatA che, dayA che, lAgaNI che, 'oblAijhiMga necara' che, tyAM che. .... Ama phasAmaNa vadhatI gaI ! A roTalA ne zAka mATe zAdI karavAnI. dhaNI jANe ke huM kamAi lAvuM, paNa A khAvAnuM karI koNa Ape ? bAi jANe ke huM roTalA banAvuM kharI, paNa kamAvI koNa Ape? ema karIne beu paraNyAM, ne sahakArI maMDaLI kADhI. pachI chokarAM ya thavAnAM. eka dUdhInuM bI vAvyu, pachI dUdhiyAM besyA kare ke nA besyA kare ? velAne pAMdaDe pAMdaDe dUdhiyAM bese, evuM A mANaso paNa dUdhiyAMnI peTha besyA kare che. dUdhI ema nathI bolatI ke mArAM dUdhiyAM che. A manuSyo ekalA ja bole ke A mArAM dUdhiyAM che. A buddhino durupayoga karyo, buddhi upara nirbhara rahI tethI manuSya jAti nirAzrita kahevAi. bIjA koi jIva buddhi para nirbhara nathI. eTale e badhAM Azrita kahevAya, Azritane duHkha nA hoya. Amane ja duHkha badhuM hoya ! 253 A vikalpI sukho mATe bhaTakabhaTaka kare che, paNa bairI sAmI thAya tyAre e sukhanI khabara paDe ke A saMsAra bhogavavA jevo nathI. paNa A to tarata ja mUrchita thai jAya ! mohano ATalo badho mAra khAya che, tenuM bhAna paNa rahetuM nathI. bIbI rIsAyelI hoya tyAM sudhI yA allAha paravara digAra' kare ane bIbI bolavA AvI eTale miyAMbhAi taiyAra ! pachI allAha ne 254 AptavANI-3 bIjuM badhuM bAjue rahe ! keTalI mUMjhavaNa !! ema kAMi du:kha maTI javAnAM che ? ghaDIvAra tuM allAha pAse jAya to kaMi duHkha maTI jAya ? jeTalo vakhata tyAM rahuM eTalo vakhata mahIM saLagatuM baMdha thai jAya jarA, paNa pachI pAchI kAyamanI sagaDI saLagyA ja karavAnI. niraMtara pragaTa agni kahevAya, ghaDIvAra paNa zAtA nA hoya ! jyAM sudhI zuddhAtmA svarupa prApta nA thAya, potAnI dRSTimAM 'huM zuddha svarupa chuM.' evuM bhAna nA thAya tyAM sudhI sagaDI saLagyA ja karavAnI. lagnamAM paNa dIkarI paraNAvatA hoya to ya mahIM saLagyA karatuM hoya ! niraMtara baLApo rahe ! saMsAra eTale zuM ? jaMjALa. A deha vaLagyo che te ya jaMjALa che ! jaMjALano te vaLI zokha hoto haze ? Ano zokha lAge che e ya ajAyabI che ne ! mAchalAMnI jALa judI ne A jALa judI ! mAchalAMnI jALamAMthI kApI karIne nIkaLAya paNa kharuM, paNa AmAMthI nIkaLAya ja nahIM. TheTha nanAmI nIkaLe tyAre nIkaLAya ! ene to 'laTakatI salAma' ! .... AmAM sukha nathI e samajavuM to paDaze ne ? bhAio apamAna kare, baisAheba paNa apamAna kare, chokarAM apamAna kare ! A to badho nATakIya vyavahAra che, bAkI AmAMthI koi sAthe ochA AvavAnA che ? tame pote zudhdhAtmA ne A badhA vyavahAro uparachallA eTale ke 'suparaphaluasa'karavAno che. pote 'homa DipArTamenTa'mAM rahevuM ane 'phorena'mAM 'suparaphaluasa' rahevuM. 'suparaphaluasa' eTale tanmayAkAra vRtti nahIM te, 'DrAmeTika' te. khAlI A 'DrAmA' ja bhajavavAno che. 'DrAmA'mAM khoTa gai to paNa hasavAnuM ne napho Ave to paNa hasavAnuM. 'DrAmA'mAM dekhAva paNa karavo paDe, khoTa gai hoya to tevo dekhAva karavo paDe ! moDhe bolIe kharA ke bahu nukasAna thayuM, paNa mahIM tanmayAkAra nA thaie. ApaNe 'laTakatI salAma' rAkhavAnI. ghaNA nathI kahetA ke bhai, mAre to AnI joDe 'laTakatI salAma ' jevo saMbaMdha che ? ! evI ja rIte AkhA jagata joDe rahevAnuM. jene 'laTakatI salAma' AkhA jagata joDe AvaDI e jJAnI thai gayo. A deha joDe paNa 'laTakatI salAma !' ame
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 255 256 AptavANI-3 paNa enA A RNAnubaMdha evA hoya che, bairI du:kha devA mATe ja AvelI hoya che te hisAba cUkave ja. niraMtara badhA joDe 'laTakatI salAma' rAkhIe chIe to ya badhA kahe ke, 'tame amArA para bahu sAro bhAva rAkho cho.' huM vyavahAra badhAM ya karuM chuM paNa AtmAmAM rahIne. praznakartA : ghaNIvAra moTI vaDhavADa gharamAM thai jAya che to zuM karavuM ? gAMDo ahaMkAra, to vaDhavADa karAve ! dAdAzrI : DAhyo mANasa hoya ne to lAkha rupiyA Ape to ya vaDhavADa nA kare ! ne A to vagara paise vaDhavADa kare, to e anADI nahIM to zuM ? bhagavAna mahAvIrane karmo khapAvavA sATha mAila cAlIne anArya kSetramAM javuM paDeluM, ne AjanA loka puNyazALI te ghera beThA anArya kSetra che ! kevAM dhanya bhAgya ! A to atyaMta lAbhadAyI che karmo khapAvavA mATe, jo pAMsaro rahe to. kalAkano guno, daMDa jiMgI AkhI saMsAramAM vaDhavAnI vAta ja nA karavI, e to roga kahevAya. vaDhavuM e ahaMkAra che, khullo ahaMkAra che, e gAMDo ahaMkAra kahevAya, manamAM ema mAne ke 'mArA vagara cAlaze nahIM." koine vaDhavAmAM to ApaNane UlaTo bojo lAge, naryuM mAthuM pAkI jAya. vaDhavAno koine zokha hoya kharo ? gharamAM sAmA pUche, salAha mAge to ja javAba Apavo. vagara pUchaye salAha ApavA besI jAya ene bhagavAne ahaMkAra kahyo che. dhaNI pUche ke, "A pyAlA kyAM mUkavAnA che ?" to badhuM javAba Ape ke, 'phalANI jagyAe mUko.' te ApaNe tyAM mUkI devA. tene badale e kahe ke, 'tane akkala nathI, kyAM mUkavAnuM tuM kahe che ? eTale baI kahe ke, 'tamArI akkalathI mUko.' have Ano kyAM pAra Ave ? A saMyogonI athaDAmaNa che ! te bhamaraDA khAtI vakhate, UThatI vakhate athaDAyA ja kare ! bhamaraDA pachI TIcAya che ne cholAya che ne lohI nIkaLe che !! A to mAnasika lohI nIkaLavAnuM ne ! peluM lohI nIkaLatuM hoya to te sAruM. paTTI mArIe eTale besI jAya. A mAnasika ghA para to paTTI ya nA lAge koi ! eka kalAka nokarane, chokarAne ke bai ne TeDakAva TaiDakAva karyo hoya to pachI e dhaNI thaine ke sAsu thai ne tamane AkhI jiMdagI kacaDe kacaDa karaze ! nyAya to joie ke nA joie ? A bhogavavAnuM che. tame koIne duHkha Apazo to duHkha tamAre mATe AkhI jiMdagInuM Avaze, eka ja kalAka duHkha Apo to tenuM phaLa AkhI jiMdagI maLaze. pachI bUmo pADo ke 'vahu mane Ama kema kare che ?" vahune ema thAya ke 'A dhaNI joDe mArAthI Ama kema thAya che?" ene paNa duHkha thAya, paNa zuM thAya ? pachI meM temane pUchyuM ke vahu tamane khoLI lAvI hatI ke tame vahune khoLI lAvyA hatA !' tyAre e kahe ke, "khoLI lAvyA hatA." tyAre eno zo doSa bicArIno ? lai AvyA pachI avaLuM nIkaLe, emAM te zuM kare ? kyAM jAya pachI ? keTalIka strI to patine mAre hale. pativratA strIne to AvuM sAMbhaLatAM ja pApa lAge ke AvuM bairI dhaNIne mAre ! praznakartA : jo puruSa mAra khAya to te bAyalo kahevAya ne ? dAdAzrI : evuM che, mAra khAvo e kAMi puruSanI nabaLAI nathI. evI vANI bolavA jevI nahIM ! gharamAM koIne kAMI kahevuM e moTAmAM moTo ahaMkArano roga che. potapotAno hisAba laine ja AvyA che badhAM ! sahu sahunI dADhI Uge che, ApaNe koine kahevuM nathI paDatuM ke dADhI kema ugADato nathI ? e to ene Uge ja. sahu sahunI AMkhe jue che, sahu sahunA kAne sAMbhaLe che ! A Dakho karavAnI zI jarurata che ? eka akSara paNa bolazo nahIM. eTalA mATe ame A 'vyavasthita'nuM jJAna ApIe chIe. avyavasthita
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 257 258 AptavANI-3 kayAre paNa thatuM ja nathI. avyavasthita dekhAya che te paNa 'vyavasthita' ja che eTale vAta ja samajavAnI che. ko'ka phero pataMga gulAMTa khAya tyAre doro kheMcI levAno che. doro have ApaNA hAthamAM che. jenA hAthamAM dorI nathI enI pataMga gulAMTa khAya, te zuM thAya ? dorI hAthamAM che nahIM ne bUmAbUma kare che ke mArI pataMge gulAMTa khAdhI ! gharamAM akSare ya bola bolavAnuM baMdha karo. 'jJAnI' sivAya koithI bola bolAya nahIM. kAraNa ke 'jJAnI'nI vANI kevI hoya ? parecchAnusArI hoya, bIjAonI icchAne AdhAre e bole che. emane zA mATe bolavuM paDe ? emanI vANI to bIjAonI icchA pUrNa thavA mATe nIkaLe che. ane bIjA bole te pahelAM to badhAMnuM mahIM hAlI jAya, bhayaMkara pApa lAge, saheje bolAya nahIM. saheja paNa bolo to tene kacakaca kahevAya. bola to konuM nAma kahevAya ke sAMbhaLa sAMbhaLa karavAnuM mana thAya, vaDhe to ya e sAMbhaLavAnuM game. A to jarAka bole te pahelAM ja chokarAM kahe ke, 'kAkA, have kacakaca karavAnI rahevA do. vagara kAmanA Dakho karo cho.' vaDheluM jyAre kAmanuM ? pUrvagraha nA hoya to. pUrvagraha eTale manamAM yAda hoya ja ke gaikAle ANe Ama kyuM hatuM ne Ama vaDhayo hato, te A Avo ja che. gharamAM vaDhe ene bhagavAne mUrkha kahyo che. koIne duHkha ApIe to ya narke javAnI nizAnI che. kAkA joDe roja laDhatAM hatAM. kAkA ya tamane ghaNI vAra mAratA hatA. to A zuM ?" tyAre kAkI kahe, 'paNa tArA kAkA jevA dhaNI mane pharI nahIM male !" A ApaNA hiMdustAnanA saMskAra ! - dhaNI kone kahevAya ? saMsArane nabhAve tene. patnI kone kahevAya ? saMsArane nabhAve tene. saMsArane toDI nAkhe ene patnI ke dhaNI kema kahevAya ? eNe to enA guNadharma ja khoi nAkhyA kahevAya ne ? 'vAipha para rIsa caDhe to A mATalI ochI pheMkI devAya? keTalAka kapa-rakAbI pheMkI de ne pachI navA lai Ave ! alyA, navA lAvavA hatA to phoDayA zuM kAma ? krodhamAM aMdha banI jAya te hitAhitanuM bhAna paNa gumAvI de . A loka to dhaNI thai beThA che. dhaNI to evo hovo joie ke baI Akho dahADo dhaNInuM moDhuM joyA kare. praznakartA : paraNyA pahelAM bahu jue che. dAdAzrI : e to jALa nAkhe che. mAchaluM ema jANe ke A bahu sArA dayALu mANasa che te mAruM kAma thai gayuM. paNa eka vakhata khAi to jo, kAMTo pesI jaze. A to phasAmaNavALuM che badhuM ! AmAM prema jevuM kayAM rahyAM ? saMsAra tabhAvavAtA saMskAra - kyAM ?! manuSya sivAya bIjA koi dhaNIpaNuM nathI bajAvatA. are AjakAla to 'DAyavorsa' le che ne ? vakIlane kahe ke, "tane hajAra, be hajAra rUpiyA ApIza, mane 'DAyavorsa' apAvI de." te vakIle ya kaheze ke, 'hA, apAvI daIza." alyA, tuM lai le ne 'DAyavorsa'. bIjAne zuM apAvavA nIkaLyA cho ? pahelAMnA vakhatanAM eka DozImAnI vAta che. te kAkAnI saravaNI karatAM hatAM. 'tArA kAkAne A bhAvatuM hatuM, te bhAvatuM hatuM.' ema karI karIne khATalAmAM vastuo mUkatAM hatA. meM temane kahyuM, 'kAkI ! tame to gharanA joDe napho thayo jyAre kahevAya ke gharanAne ApaNA upara prema Ave, ApaNA vagara game nahIM ne kayAre Ave, kayAre Ave evuM rahyA kare. loko paraNe che paNa prema nathI, A to mAtra viSayAsakti che. prema hoya to game teTalo ekabIjAmAM virodhAbhAsa Ave chatAM prema nA jAya. jyAM prema nA hoya te Asakti kahevAya. Asakti eTale saMDAsa ! prema to pahelAM eTalo badho hato ke dhaNI paradeza gayo hoya ne te pAcho nA Ave to AkhI jiMdagI enuM emAM ja citta rahe, bIjA koi sAMbhare ja nahIM. Aje to be varasa dhaNI nA Ave to bIjo dhaNI kare ! Ane prema kahevAya ? A to saMDAsa che, jema saMDAsa badale che tema ! je galana che
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 259 260 AptavANI-3 ke A "normAliTI'mAM nathI rahevAtuM. eTale ApaNe to mahIM potAne ja Takora mAravI ke 'vaheluM UThavuM joie.' te Takora phAyado karaze. Ane ja puruSArtha kahyo che. rAtre gokhe gokha kare ke "vaheluM UThavuM che, vaheluM UThavuM che.' mArI macakoDIne vahelA UThavAno prayatna kare, enAthI to magaja bagaDaze. ... zaktio keTalI DAuta gaI ! tene saMDAsa kahevAya. premamAM to arpaNatA hoya. prema eTale laganI lAge te ane te Akho dahADo yAda AvyA kare. zAdI be rUpe pariNAma pAme, koi vakhata AbAdImAM jAya to koI vakhata barabAdImAM jAya. prema bahu ubharAya te pAcho besI jAya. je ubharAya che te Asakti che. mATe jyAM ubharAya tenAthI dUra rahevuM. laganI to AMtarika hovI joie. bahAranuM khokhuM bagaDI jAya, kahovAi jAya to ya prema eTalo ne eTalo ja rahe. A to hAtha dajhAyo hoya ne ApaNe kahIe ke "jarA dhovaDAvo." to dhaNI kaheze ke, "nA mArAthI nathI jovAtuM " alyA, te dahADe to hAtha paMpALa paMpALa karato hato, ne Aje kema Ama ? A dhRNA kema cAle ? jayAM prema che tyAM dhRNA nathI ne jayAM dhRNA che tyAM prema nathI. saMsArI prema paNa evo hovo joie ke je ekadama ocho nA thai jAya ke ekadama vadhI paNa nA jAya. 'normAliTImAM hovo joie.' jJAnIno prema to kyAre paNa vadhaghaTa nA thAya. e prema to judo ja hoya, ene paramAtmaprema kahevAya. normAliTI, zIkhavA jevI ! praznakartA: 'pati e ja paramAtmA che' e zuM khoTuM che ? dAdAzrI : AjanA patione paramAtmA mAne to e gAMDA thaine phare evA che ! eka dhaNI enI bairIne kahe, 'tArA mAthA upara devatA mUka ne tenA para roTalI zeka !' mULa to baMdara chApa ne uparathI dAru pivaDAve to enI zI dazA thAya ? puruSa to kevo hoya ? evA tejasvI puruSo hoya ke jenAthI hajAro strIo thathare ! Ama jotAMnI sAthe ja pUjI jAya !! Aja to dhaNI evA thai gayA che ke saliyo potAnI bairIno hAtha jhAle to tene vinaMtI kare, "are saliyA choDI de. merI bIbI hai, bIbI hai.' mera cakkara, AmAM saliyAne tuM vinaMtI kare che ? kai jAtano cakkara pAkyo che tuM? e to ene mAra, enuM gaLacuM pakaDa ne bacakuM bhara. Ama enA page lAgyo e kAMI choDI de evI jAta nathI. tyAre e 'polIsa, polIsa, bacAvo bacAvo' kare. alyA, tuM dhaNI thaine 'polIsa, polIsa' zuM kare che ? polIsane zuM topane bAre caDhAvavo che ? tuM jIvato che ke marelo. che ? polIsanI madada levAnI hoya to tuM dhaNI nA thaiza. praznakartA : vyavahAramAM 'normAliTI'nI oLakhANa zuM ? dAdAzrI : badhA kahetA hoya ke 'tuM moDI UThe che. moDI UThe che." to ApaNe nA samajI jaIe ke A "normAliTI' khovAi gai che ? rAtre aDhI vAge UThIne tuM pharaphara kare to badhA nA kahe ke, 'ATalA badhA vahelA zuM UTho cho ? A paNa 'normAliTI" khoI nAkhI kahevAya. "normAliTI' to badhAMne 'eDajesTa' thai jAya evI che. khAvAmAM paNa normAliTI' joie, jo peTamAM vadhAre nAkhyuM hoya to UMgha AvyA kare. amArI khAvApIvAnI badhI ja "normAliTI' jojo. sUvAnI, UThavAnI badhI ja amArI "normAliTI' hoya. jamavA besIe ne thALImAM pAchaLathI bIjI mIThAi mUkI jAya to huM have AmAMthI thoDuMka lauM huM pramANaphera thavA nA dauM. huM jANuM ke A bIjuM AvyuM mATe zAka kADhI nAkho. tamAre ATaluM badhuM karavAnI jarura nahIM. tamAre to moDuM uThAtuM hoya to bola bola karavuM gharano dhaNI 'hApha rAunDa' cAle ja nahIM, e to "ola rAunDa" joie. kalama, kaDachI, barachI, taravuM, tAMtaravuM ne taskaravuM-A chae. cha kaLA nathI AvaDatI to e mANasa nathI. game teTalo nAnAmAM nAgo mANasa hoya to paNa tenI joDe "eDajasTa thatAM AvaDe, magaja khase nahIM
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 262 AptavANI-3 te kAmanuM ! bhaDake cAle nahIM. jene potAnI jAta upara vizvAsa che tene A jagatamAM badhuM ja maLe evuM che, paNa A vizvAsa ja nathI Avato ne ! keTalAkane to e ya vizvAsa UDI gayo hoya che ke "A vAipha joDe raheze ke nahIM rahe ? pAMca varasa nabhaze ke nahIM nabhe ?" "alyA, A paNa vizvAsa nahIM ? vizvAsa tUTayo eTale khalAsa. vizvAsamAM to anaMta zakti che, bhale ne ajJAnatAmAM vizvAsa hoya. 'mAruM zuM thaze' thayuM ke khalAsa ! A kALamAM loka bagavAi gayelA hoya ne doDato doDato Avato hoya ne tene puchIe ke 'tAruM nAma zuM che ?" to e bagavAi jAya ! pekIMga !' strI e eka jAtanI 'iphekTa' che, te AtmA para strInI 'iphekTa' varta. AnI 'iphekTa' ApaNA upara nA paDe tyAre kharuM. strI e to zakti che. A dezamAM kevI rIte strIo rAjanItimAM thai gai ! ane A dharmakSetre strI paDI te to kevI hoya ?! A kSetrathI jagatanuM kalyANa ja karI nAkhe ! strImAM to jagatakalyANanI zakti bharI paDI che. tenAmAM potAnuM kalyANa karI lai ne bIjAnuM kalyANa karavAnI zakti che. pratikramaNathI, hisAba badhA chUTe ! vAMka pramANe vAMkuM maLe ! praznakartA : huM 'vAipha' joDe bahu 'eDajasTa' thavA jAuM chuM, paNa thavAtuM nathI. dAdAzrI : badhuM hisAbasara che ! vAMkA AMTA ne vAMkI naTa, tyAM sIdhI naTa pherave to zI rIte cAle ? tamane ema thAya ke A strI jAti AvI kema ? paNa strI jAti to tamAruM 'kAunTara veiTa' che. jeTalo ApaNo vAMka eTalI vAMkI. eTale to badhuM 'vyavasthita' che evuM kahyuM che praznakartA : keTalAka strIthI kaMTALIne gharathI bhAgI chUTe che, te kevuM ? dAdAzrI : nA, bhAgeDu zA mATe thaie ? ApaNe paramAtmA chIe. ApaNe bhAgeDu thavAnI zI jarUra che ? ApaNe eno 'samabhAve nikAla' karI nAkhavo. praznakartA : nikAla karavo che to kai rIte thAya ? manamAM bhAva karavo ke A pUrvanuM AvyuM che ? dAdAzrI : eTalAthI nikAla nA thAya. nikAla eTale to sAmAnI joDe phona karavo paDe, enA AtmAne khabara ApavI paDe. te AtmAnI pAse ApaNe bhUla karI che evuM kabUla-ekasepTa karavuM paDe. eTale pratikramaNa moTuM karavuM paDe. praznakartA : sAmo mANasa ApaNuM apamAna kare to paNa ApaNe tenuM pratikramaNa karavAnuM ? dAdAzrI : apamAna kare to ja pratikramaNa karavAnuM, ApaNane mAna Ape tyAre nahIM karavAnuM. pratikramaNa karIe eTale sAmA para dveSabhAva to thAya ja nahIM. uparathI enI para ApaNI sArI asara thAya. ApaNI joDe dveSabhAva nA thAya e to jANe paheluM sTepa, paNa pachI ene khabara paNa pahoMce che. praznakartA : enA AtmAne pahoMce kharuM ? praznakartA : badhA ja ApaNane sIdhA karavA AvyA hoya ema lAge che. dAdAzrI : te sIdhA karavA ja joie tamane. sIdhA thayA sivAya duniyA cAle nahIM ne ? sIdhA thAya nahIM to bApa zI rIte thAya ? sIdho thAya to bApa thAya. zaktio khIlavatAra joie ! eTale strIono doSa nathI, strIo to devI jevI che ! strIo ane puruSomAM e to AtmA ja che, phakata khokhAMno phera che. 'Dipharansa opha
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 263 264 AptavANI-3 dAdAzrI : hA, jarura pahoMce. pachI e AtmA enA pudgalane paNa dhakele che ke "bhai, phona Avyo tAro. ApaNuM A pratikramaNa che te atikramaNa uparanuM che, kramaNa upara nathI. praznakartA : ghaNAM pratikramaNo karavAM paDe ? dAdAzrI : jeTaluM spIDamAM ApaNe makAna bAMdhavuM hoya eTalA kaDiyA ApaNe vadhAravAnA. evuM che ne, ke A bahAranA loko joDe pratikramaNa nahIM thAya to cAlaze, paNa ApaNI AjubAjunAM ne najIkanAM, gharanAM che emanAM pratikramaNa vadhAre karavAM. gharanAM mATe manamAM bhAva rAkhavA ke mArI joDe janmyA che, joDe rahe che te ko'ka dahADo A mokSa mArga upara Ave. vyavahAramAM, vepAramAM, bhAgIdArImAM kevuM sAcavIe chIe ! to A saMsAranI bhAgIdArImAM ApaNe nA sAcavI levAya ? saMsAra e jhaghaDAnuM saMgrahasthAna che. koine tyAM be AnI, koine tyAM cAra AnI ne koine tyAM savA rUpiyA sudhI pahoMcI jAya che ! ahIM ghera 'eDajasTa' thatAM AvaDatuM nathI ne AtmajJAnanA zAstro vAMcavA beThA hoya ! alyA, mela ne pULo ahIMthI, paheluM 'A' zIkhane. gharamAM 'eDajasTa' thavAnuM to kazuM AvaDatuM nathI. AvuM che A jagata ! eTale kAma kADhI levA jevuM che. jJAtI' choDAve, saMsArajaMjALathI ! ... to saMsAra Athame ! praznakartA : A saMsAranAM badhAM khAtAM khoTavALAM lAge che, chatAM koi vakhata naphAvALA kema lAge che ? jene "eDajasTa' thavAnI kaLA AvaDI e duniyAmAthI mokSa tarapha vaLyo. "eDajasTamenTa' thayuM enuM nAma jJAna. je "eDajasTamenTa' zIkhI gayo te tarI gayo. bhogavavAnuM che te to bhogavavAnuM ja che, paNa 'eDajasTamenTa' AvaDe ene vAMdho nA Ave, hisAba cokhkho thai jAya. suvALA joDe to sahu koi 'eDajasTa' thAya paNa vAMkA-kaThaNa-kaDaka joDe, badhAM ja joDe 'eDajasTa' thatAM AvaDayuM to kAma thai gayuM. mukhya vastu eDajasTamenTa' che. 'hA' thI mukti che. ApaNe 'hA' kahyuM to paNa 'vyavasthita'nI bahAra kAMI thavAnuM che ? paNa 'nA' kahyuM to mahA upAdhi ! gharanAM dhaNI-dhaNiyANI beu jaNa nizcaya kare ke mAre "eDajasTa" thavuM che to banneno ukela Ave. e vadhAre kheMce to "ApaNe" "eDajasTa' thai javuM to ukela Ave. eka mANasano hAtha du:khato to, paNa te bIjAne hoto kaheto, paNa bIjA hAthe hAtha dabAvIne bIjA hAthethI 'eDajasTa' karyuM ! evuM 'eDajasTa' thaie to ukela Ave. matabhedathI to ukela nA Ave. matabheda pasaMda nahIM, chatAM matabheda paDI jAya che ne ? sAmo vadhAre kheMcAkheMca kare to ApaNe choDI daie ne oDhIne sUi javuM, jo choDIe nahIM ne beu kheMcyA rAkhe to beune UMgha nA Ave ne AkhI rAta bagaDe. dAdAzrI : je khoTavALAM lAge che temAMthI koika vakhata je naphAvALo lAge che te bAda karI nAkhavuM. A saMsAra bIjA kazAthI thayelo nathI, guNAkAra ja thayelA che. huM je rakama tamane dekhADuM tenAthI bhAgAkAra karI nAkhazo eTale kazuM bAkI nahIM rahe. bhaNyA to bhaNyA, nahIM to 'dAdAnI AjJA mAre pALavI ja che, saMsArano bhAgAkAra karavo ja che."evuM nakkI karyuM ke tyAMthI bhAgye ja ! bAkI A dahADA zI rIte kADhavA e ya mUzkela thaI paDyuM che. dhaNI Ave ne kaheze ke, "mArA hArTamAM du:khe che." chokarAM Ave ne kaheze ke, huM nApAsa thayo.' dhaNIne 'hArTa'mAM du:khe che evuM ene kahe. ene vicAra Ave ke 'hArTa pheIla" thaI jaze to zuM thaze ! badhA ja vicAro pharI vaLe, jaMpavA nA de. 'jJAnI puruSa' A saMsAra jALamAMthI chUTavAno rasto dekhADe, mokSano mArga dekhADe ane rastA upara caDhAvI de, ane ApaNane lAge ke ApaNe A upAdhimAMthI chuTayA !
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 265 266 AptavANI-3 evI bhAvanAthI choDAvatAra maLe ja ! A badhI parasattA che. khAo cho, pIo cho, chokarAM paraNAvo cho e badhI parasattA che. ApaNI sattA nathI. A badhA kaSAyo mahIM beTho che. emanI sattA che. "jJAnI puruSa' 'huM koNa chuM ?" enuM jJAna Ape tyAre A kaSAyothI, A jaMjALamAthI chuTakAro thAya. A saMsAra choDayo ke dhakko mAryo chuTe evo nathI, mATe evI kaMIka bhAvanA karo ke A saMsAramAMthI chuTAya to sAruM. anaMta avatArathI chUTavAnI bhAvanA thayelI, paNa mArgano bhomiyo joie ke nA joie ? mArga dekhADanAra 'jJAnI puruSa' joie. A cIkaNI maTI zarIra para coMTADI hoya to tene ukhADIe to paNa e UkhaDe nahIM, vALane sAthe kheMcIne UkhaDe tema A saMsAra cIkaNo che. 'jJAnI puruSa' davA dekhADe to e UkhaDe. A saMsAra choDaye chUTe evo nathI. jeNe saMsAra choDayo che, tyAga lIdho che e enAM karmanA udaye choDAvyo che. sahusahune tenA udayakarmanA AdhAre tyAgadharma ke gRhasthIdharma maLyo hoya. samakita prApta thAya tyArathI sidhdhadazA prApta thAya. A badhuM tame calAvatA nathI. krodha, mAna, mAyA, lobha, kaSAyo calAve che. kaSAyonuM ja rAja che ! "pote koNa che" enuM bhAna thAya tyAre kaSAyo jAya. krodha thAya tyAre pastAvo thAya, paNa bhagavAne kaheluM pratikramaNa AvaDe nahIM to zuM vaLe ? pratikramaNa AvaDe to chuTakAro thAya. A kaSAyo jaMpIne ghaDI vAra besavA nA de. chokaro paraNAvatI vakhate moha pharI vaLelo hoya ! tyAre mUrchA hoya. bAkI kALajuM to Akho dahADo cAnI peThe UkaLatuM hoya! to ya manamAM thAya ke "" to jeThANI chuM ne ! A to vyavahAra che, nATaka bhajavavAnuM che. A deha chUTayo eTale bIje nATaka bhajavavAnuM. A sagAIo sAcI nathI, A to saMsArI RNAnubaMdha che. hisAba pUro thaI gayA pachI chokaro mAbApanI joDe nA javA jevuM che. dhaNI apamAna kare tyAre yAda AvavuM joie ke A to mArAM ja karmano udaya che ane dhaNI to nimitta che, nirdoSa che. ane mArA karmanA udaya phare tyAre dhaNI 'Avo, Avo' kare che. mATe ApaNe manamAM samatA rAkhIne ukela lAvI nAkhavo. jo manamAM thAya ke "mAro doSa nathI chatAM mane Ama kema kahyuM.' eTale pachI rAte traNa kalAka jAge ne pachI thAkIne sUi jAya. bhagavAnanA uparI thayelA badhA phAvelA ane bairInA uparI thayelA badhA mAra khAIne marI gayelA. uparI thAya to mAra khAya. paNa bhagavAna zuM kahe che ? mArA uparI thAya to ame khuza thaie. ame to bahu dahADA uparIpaNuM bhogavyuM, have tame amArA uparI thAo to sAruM. 'jJAnI puruSa' je samajaNa Ape te samajaNathI chuTakAro thAya. samajaNa vagara zuM thAya ? vItarAga dharma ja sarva duHkhothI mukti Ape. gharamAM to suMdara vyavahAra karI nAkhavo joie. 'vAipha'nA manamAM ema thAya ke Avo dhaNI nahIM maLe koI dahADo ane dhaNInA manamAM ema thAya ke AvI 'vAipha' paNa kyAreya nA maLe !! evo hisAba lAvI nAkhIe tyAre ApaNe kharA !!! jAya. 'ANe mAruM apamAna karyuM !" mela ne chAla. apamAna to gaLI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 AptavANI-3 [6] dhaMdho, dharmasameta ! dAdAzrI : ciMtA thavA mAMDe ke samajo ke kArya bagaDavAnuM che. vadhAre ciMtA nA thAya to samajavuM ke kArya bagaDavAnuM nathI. ciMtA kAryane avarodhaka che. ciMtAthI to dhaMdhAne mota Ave. je caDha-utara thAya enuM nAma ja dhaMdho, pUraNa-galana che e. pUraNa thayuM enuM galana thayA vagara rahe ja nahIM. A pUraNa-galanamAM ApaNI kazI milakata nathI, ane je ApaNI milakata che. temAMthI kazuM ja pUraNa-galana thatuM nathI ! evo cokho vyavahAra che !! A tamArA gharamAM tamArAM vahu-chokarAM badhAM ja pArTanarsa ne ? praznakartA : sukha-du:khanA bhogavaTAmAM kharAM. dAdAzrI : tame tamArAM bairI-chokarAMnA vAlI kahevAo. ekalA vAlIe zA mATe ciMtA karavI ? ane gharanAM to UlaTuM kahe che ke tame amArI ciMtA nA karazo. praznakartA : ciMtAnuM svarUpa zuM che ? janmyA tyAre to hatI nahIM ne AvI kayAMthI? dAdAzrI : jema buddhi vadhe tema baLApo vadhe. jamyA tyAre buddhi hoya che ? dhaMdhA mATe vicAranI jarUra che. paNa tenI AgaLa gayA to bagaDI jAya. dhaMdhA aMge dasa-paMdara miniTa vicAravAnuM hoya pachI ethI AgaLa jAo ne vicAronA vaLa caDhavA mAMDe te 'normAliTI'nI bahAra gayuM kahevAya, tyAre tene choDI deje. dhaMdhAnA vicAra to Ave, paNa e vicAramAM tanmayAkAra thaine e vicAra laMbAya to pachI enuM dhyAna utpanna thAya ne tethI ciMtA thAya, e bahu nukasAna kare. jIvana zene mATe vaparAyAM ! dAdAzrI : A dhaMdho zene mATe karo cho ? praznakartA : paisA kamAvavA. dAdAzrI : paisA zene mATe ? praznakartA : enI khabara nathI. dAdAzrI : A konA jevI vAta che ? mANasa Akho dahADo enjina calAva calAva kare, paNa zene mATe ? kaMi nahIM. enjinano paTTo nA Ape tenA jevuM che. jIvana zene mATe jIvavAnuM che ? khAlI kamAvavA mATe ja ? jIva mAtra sukhane khoLe che. sarva duHkhothI mukti zI rIte thAya e jANavA mATe ja jIvavAnuM che. ... vicAraNA karavAnI, ciMtA nahIM ! praznakartA : dhaMdhAnI ciMtA thAya che, bahu aDacaNo Ave che. cUkavavAnI dattatamAM cokhAM rahe ! praznakartA: dhaMdhAmAM bahu khoTa gai che to zuM karuM ? dhaMdho baMdha karI dauM ke bIjo karuM ? devuM khUba thai gayuM che. dAdAzrI : rU bajAranI khoTa kaMi kariyANAnI dukAna kADhaye nA pUrI thAya. dhaMdhAmAM gayelI khoTa dhaMdhAmAMthI ja pUrI thAya, nokarImAMthI nA vaLe,
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 269 27) AptavANI-3 'konTrAkTa'nI khoTa kaMi pAnanI dukAnathI vaLe ? je bajAramAM ghA paDayo hoya te bajAramAM ja ghA rUjhAya, tyAM ja enI davA hoya. mahela nirAzA lAvyA vagara rahe nahIM. saMsAramAM vItarAga rahevuM bahu muzkela che. e to jJAnakaLA ne budhdhikaLA amArI jabarajasta hoya tethI rahevAya. gharAkInA paNa niyama che ! ApaNe bhAva eka rAkhavo ke ApaNAthI koi jIvane kiMcit mAtra duHkha na ho. ApaNe bhAva eka cokhkho rAkhavo ke badhuM ja devuM cUkate karavuM che, te jo cokhkhI dAnata hoya to devuM badhuM ja moDuM vaheluM cUkate thaI jAya. lakSmI to agiyAramo prApya che. mATe koinI lakSmI ApaNI pAse nA rahevI joie, ApaNI lakSmI koInI pAse rahe teno vAMdho nathI. paNa dhyeya niraMtara e ja rahevo joie ke mAre pAi e pAi cUkavI devI che, dhyeya lakSamAM rAkhIne pachI tame khela khelo. khela khelo paNa khelADI nA thai jazo, khelADI thai gayA ke tame khalAsa ! praznakartA H dukAnamAM gharAka Ave eTalA mATe huM dukAna vahelI kholuM ne moDI baMdha karuM chuM, te barAbara che ne ? - dAdAzrI : tame gharAkane AkarSavAvALA koNa ? tamAre to dukAna loko jayAre kholatA hoya te TAima kholavI. loko sAta vAgye kholatA hoya ne ApaNe sADAnava vAgye kholIe te khoTuM kahevAya. loka jayAre baMdha kare tyAre ApaNe ya baMdha karI ghera javuM. vyavahAra zuM kahe che ke loko zuM kare che te juo. loka sUi jAya tyAre tame ya sui jAo. rAte be vAgyA sudhI mahIM ghamasANa macAvyA kare e konA jevI vAta ! jamyA pachI vicAra karo cho ke kevI rIte pacaze ? enuM phaLa savAre maLI ja jAya che ne ? evuM dhaMdhAmAM badhe che. ..jokhama jANI, nirbhaya rahevuM ! dareka dhaMdhA udaya-astavALA hoya che. macchara khUba hoya to ya AkhI rAta UMghavA nA de ane be hoya to ya AkhI rAta UMghavA nA de ! eTale ApaNe kahevuM. 'he maccharamaya duniyA ! be ja UMghavA nathI detA to badhA ja Avo ne." A naphA-khoTa e macchara kahevAya. praznakartA : dAdA, hamaNAM dukAnamAM gharAkI bilakula nathI to zuM karuM ? kAyado kevo rAkhavo ? banatA sudhI dariyAmAM UtaravuM nahIM ! paNa UtaravAno prasaMga AvI gayo to pachI DarIza nahIM. jayAM sudhI DarIza nahIM tyAM sudhI allAha tere pAsa. te Daryo ke allAha kaheze jA oliyAnI pAse ! bhagavAnane tyAM resakorsa ke kApaDanI dukAnamAM phera nathI, paNa tamAre jo mokSe javuM hoya to A jokhamamAM nA Utarazo. A dariyAmAM peThA pachI nIkaLI javuM sAruM. ame dhaMdho kevI rIte karIe e khabara che ? dhaMdhAnI sTImarane dariyAmAM taratI mUkatA pahelAM pUjAvidhi karAvIne sTImaranA kAnamAM phUMka mArIe, 'tAre jayAre DUbavuM hoya tyAre DUbaje, amArI icchA nathI." pachI cha mahine DUbe ke be varSe DUbe tyAre ame "eDajasTamenTa" lai laie ke cha mahinA to cAlyuM ! vepAra eTale A pAra ke pele pAra. AzAnA dAdAzrI: A "ilekTrisiTI' jAya eTale tame "ilekTrisiTI kayAre Ave, kayAre Ave', ema karo to jaladI Ave ? tyAM tame zuM karo cho? praznakartA : eka-be vAra phona karIe ke jAte kahevA jaie. dAdAzrI : so vAra phona nA karo ? praznakartA : nA. dAdAzrI : A lAiTa gaI tyAre ApaNe to nirAMte gAtA hatA ne pachI enI meLe AvI ne ? praznakartA : eTale ApaNe niHspRha thavuM ?
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 271 dAdAzrI : niHspRha thavuM e ya guno che ne saspRha thavuM te ya guno che. lAiTa Ave to sAruM eTaluM ApaNe rAkhavuM, saspRha-niHspRha rahevAnuM kahyuM che. gharAka Ave to sAruM eTaluM rAkhavuM, pachI udhAmA nA nAkhavA. 'regyulAriTI' ane bhAva nA bagADavo, e 'rIleTiva' puruSArtha che. gharAka nA Ave to akaLAvuM nahIM ne eka dahADo gharAkanAM jholejholAM Ave tyAre badhAMne saMtoSa Apavo. A to eka dahADo gharAka nA Ave to nokarone zeTha TaiDakAya TaiDakAya kare ! te ApaNe tenI jagyAe hoie to zuM thAya ? e bicAro nokarI karavA Ave ne tame tene TaiDakAvo, to e vera bAMdhIne sahana karI le. nokarane TaiDakAvavuM nahIM, e ya mANasajAta che. ene ghera bicArAne duHkha ne ahIM tame zeTha thaine TaiDakAvo te e bicAro kayAM jAya ! bicArA upara jarAka dayAbhAva to rAkho ne ! A to gharAka Ave to zAMtithI premathI tene mAla ApavAno. gharAka nA hoya tyAre bhagavAnanuM nAma levAnuM. A to gharAka nA hoya tyAre Ama jue ne tema jue. mahIM akaLAyA kare, Aje kharco mAthe paDaze. ATalI nukasAnI gai' e cakkara calAve, ciDAya ane nokarane TaiDakAve ya kharo. Ama ArtadhyAna ne raudradhyAna karyA kare ! gharAka Ave che te ya 'vyavasthita'nA hisAbathI je gharAka AvavAno hoya e ja Ave che, emAM mahIM cakkara nA calAvIza. dukAnamAM gharAka Ave to paisAnI Apa-le karavAnI, paNa kaSAya nahIM vAparavAnA, paTAvIne kAma karavAnuM. A paththara nIce hAtha AvI jAya to hathoDo mAro ? nA, tyAM to dabAI jAya to paTAvIne kADhI levAnA. emAM kapAya vApare to vera baMdhAya ne eka veramAMthI anaMta UbhAM thAya. A verathI ja jagata UbhuM che, e ja mULa kAraNa che. prAmANikatA, bhagavAtanuM lAyasansa ! praznakartA : AjakAla prAmANikapaNe dhaMdho karavA jAya to vadhAre muzkelI Ave, e kema ema? dAdAzrI : prAmANikapaNe kAma karyu to eka ja muzkelI Ave, paNa AptavANI-3 aprAmANikapaNe kAma karazo to be prakAranI muzkelIo Avaze. prAmANikatAnI muzkelIomAMthI to chUTI javAze, paNa aprAmANikatAmAMthI chUTavuM bhAre che. prAmANikatA e to bhagavAnanuM moTuM 'lAyasansa' che, enuM koi nAma nA de. tamane e 'lAyasansa' phADI nAkhavAno vicAra thAya che ? 232 taphA-khoTe, harSa-zoka zo ? dhaMdhAmAM mana bagaDe to ya napho 66,616 thaze ne mana nA bagaDe to ya napho 66,616 raheze, to kayo dhaMdho karavo ? ... amAre moTA dhaMdhA cAle, paNa dhaMdhAno kAgaLa 'amArI' upara nA Ave. kAraNa ke dhaMdhAno napho dhaMdhA khAte ane dhaMdhAnI khoTa paNa dhaMdhA khAte ja ame nAkhIe. gharamAM to huM nokarI karato hoUM ne je pagAra maLe teTalA ja paisA pesavA devAnA. bAkIno napho te dhaMdhAno ne khoTa te ya dhaMdhA khAte. nANAMno bojo rAkhavA jevo nathI. benkamAM jamA thayA eTale hAza karyuM ne, to jAya eTale du:kha thAya. A jagatamAM kazuM ja hAza karavA jevuM nathI kAraNa ke TempararI' che. dhaMdhAmAM hitAhita ! dhaMdho kayo sAro ke jemAM hiMsA nA samAtI hoya, koine ApaNA dhaMdhAthI duHkha nA thAya. A to dANAvALAno dhaMdho hoya te zeramAMthI thoDuM kADhI le. AjakAla to bheLaseLa karavAnuM zIkhyA che. temAM ya khAvAnI vastuomAM bheLaseLa kare te janAvaramAM cAra pagamAM jaiza. cA25go thAya pachI paDe to nahIM ne ? vepAramAM dharma rAkhajo, nahIM to adharma pesI jaze. praznakartA : have dhaMdho keTalo vadhAravo joie ? dAdAzrI : dhaMdho eTalo karavo ke nirAMta UMgha Ave, ApaNe jayAre
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 273 khaseDavA dhArIe tyAre e khaseDI zakAya evuM hovuM joIe je AvatI nA hoya te upAdhine bolAvavAnI nahIM. vyAjano vAMdho ? praznakartA : zAstramAM vyAja levAno niSedha nathI ne ? dAdAzrI : ApaNAM zAstroe vyAjano vAMdho uThAvyo nathI, paNa vyAjakhAu thayo te nukasAnakAraka che. sAmAne du:kha nA thAya tyAM sudhI vyAja levAmAM vAMdho nathI. karakasara, to tobala' rAkhavI ! [7] uparIno vyavahAra ! gharamAM karakasara kevI joie ? bahAra kharAba nA dekhAya ne karakasara hovI joie. karakasara rasoDAmAM pesavI nA joie, udAra karakasara hovI joie. rasoDAmAM karakasara pese to mana bagaDI jAya, koi mahemAna Ave to ya mana bagaDI jAya ke cokhA vaparAi jaze ! koi bahu lApho hoya tene ame kahIe ke 'nobala' karakasara karo. anDarahenDa'nI to rakSA karavAnI ! praznakartA: dAdA, zeTha mArAthI bahu kAma le che ne pagAra thoDo Ape che ne uparathI TaiDakAve che. dAdAzrI : A to hindustAnanA zeThiyA te vahune hau chetare. paNa chevaTe nanAmI kADhe che tyAre to e ja chetarAya che. hindustAnanA zeThiyAo nokaranuM tela kADha kADha kare, jaMpIne khAvA ya nA de, nokaranA pagAra kApI le. pelA inkamaTekSavALA kApI le, tyAre tyAM sIdhA thAya, paNa Aja to inkamaTekSavALAnuM ya A loko kApI le che ! jagata to pyAdAne, 'anDarahenDa'ne TaiDakAve evuM che. alyA, sAhebane TeDakAvane, tyAM ApaNuM jIteluM kAmanuM ! jagatano Avo vyavahAra che. jayAre bhagavAne eka ja vyavahAra kahyo hato ke tArA "anDara'mAM je AvyA temanuM rakSaNa karaje. "anDarahenDa'nuM rakSaNa kare te bhagavAna thayelA. huM nAno hato tyArathI ja 'anDarahenDa'nuM rakSaNa karato.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 275 276 AptavANI-3 atyAre ahIM koI nokara cAnI Tre laIne Ave ne te paDI jAya eTale zeTha ene TaiDakAve ke 'tArA hAtha bhAMgalA che. dekhAtuM nathI ?" have e to nokara rahyo bicAro. kharekhara nokara koI dahADo kazuM toDe nahIM, e to "roMga bIliphathI ema lAge che ke nokare toDayo. kharekhara toDanAro bIjo che. have tyAM binagunegArane gunegAra TharAve che, nokara pachI enuM phaLa Ape che, koipaNa avatAramAM. praznakartA : to e vakhate toDanAra koNa hoi zake ? dAdAzrI : e ame "jJAna" ApIe chIe te vakhate badhA khulAsA ApI daie chIe, A toDanAra koNa? calAvanAra koNa e badhuM ja 'solva karI ApIe chIe. have tyAM kharI rIte zuM karavuM joie? bhrAMtimAM ya zuM avalaMbana levuM joie ? nokara to 'sinsIyara' che, e toDe evo nathI. praznakartA : game teTalo 'sinsIyara' hoya paNa nokaranA hAthe tUTI gayuM to parokSa rIte e javAbadAra nahIM ? dAdAzrI : kharo, javAbadAra ! paNa ApaNe keTalo javAbadAra che te jANavuM joie. ApaNe pahelAmAM paheluM tene pUchavuM joie ke, 'tuM dAjhayo to nathI ne ?" dAjhayo hoya to davA copaDavI. pachI dhIme rahIne kahevuM ke utAvaLe nA cAlIza havethI. javAbadArI che, jo bahAravaTiyA sAme Ave ne tame bahAravaTiyA thAo to kharuM, paNa tyAM to badhuM ApI do cho ne ? nabaLA sAme sabaLa thAo temAM zuM ? sabaLa thaIne nabaLA sAme nabaLA thAo to kharuM. A ophisaro ghera bairI joDe laDhIne Ave ne ophisamAM AsisTanTa"nuM tela kADhe ! alyA, 'AsisTanTa" to khoTI sahI karAvIne laI jaze to tArI zI vale thaze ? 'AsisTanTa"nI to khAsa jarUra. ame 'AsisTanTane bahu sAcavIe. kAraNa ke enA lIdhe to ApaNuM cAle che. keTalAka to sarvisamAM zeThane AgaLa lAvavA potAne DAhyA dekhADe. zeTha kahe 20 TakA leje. tyAre zeTha AgaLa DAhyA dekhAvA 25 TakA le. A zA hAru pApanAM poTalAM bAMdhe che ! sattAno durUpayoga, to... A to sattAvALo hAtha nIcenAne kacaDa kacaDa kare che. je sattAno durUpayoga kare che te sattA jAya ne uparathI mAnava avatAra na Ave. eka kalAka ja jo ApaNI sattAmAM AvelA mANasane TaiDakAvIe to AkhI jiMdagInuM AyuSya baMdhAI jAya. sAmAvaLiyAne TaiDakAve to juduM che. praznakartA : sAmo vAMko hoya to jevA sAthe tevA nA thavuM ? dAdAzrI : sAmI vyaktinuM ApaNe nA jovuM joie, e enI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 AptavANI-3 [8] kunnatane tyAM "gesTa' ! ane "tharDa kalAsa'nI judI, badhA 'kalAsa'to kharA ne ? eTale badhI ja taiyArIo sAthe tame AvyA cho, to pachI hAya-ajaMpo zAnA hAru karo cho ? jenA 'gesTa' hoIe tyAM AgaLa vinaya kevo hovo joie ? huM tamAre tyAM gesTa thayo to mAre "gesTa' tarIkeno vinaya nA rAkhavo joie ? tame kaho ke 'tamAre ahIM nathI sUvAnuM, tyAM sUvAnuM che.' to mAre tyAM sui javuM joie. be vAge jamavAnuM Ave to ya zAMtithI jamI levuM joie. je muke te nirAMte jamI levuM paDe, tyAM buma paDAya nahIM. kAraNa ke "gesTa' chuM. te have 'gesTa' rasoDAmAM jaIne kaDhI halAvavA jAya to kevuM kahevAya ? gharamAM Dakho karavA jAya to tamane koNa UbhuM rAkhe? tane bAsuMdI thALImAM mUke to te khAi leje. tyAM ema nA kaheto ke 'ame gaLyuM nathI khAtA." jeTaluM pIrase eTaluM nirAMte khAje, khAruM pIrase to khAruM khAje. bahu nA bhAve to thoDuM khAje, paNa khAje ! "gesTa'nA badhA kAyadA pALaje. 'gesTa'ne rAgadveSa karavAnA nA hoya 'gesTa' rAgadveSa karI zake ? e to vinayamAM ja rahe ne ? ame to "gesTa' tarIke ja rahIe, amAre badhI ja cIja-vastu Ave. jene tyAM "gesTa' tarIke rahyAM hoie tene herAna nahIM karavAnAM. amAre badhI ja cIja ghera beThAM Ave, saMbhAratAM ja Ave ane na Ave to amane vAMdho ya nathI. kAraNa ke tyAM "gesTa' thayA chIe. kone tyAM ? kudaratane ghera ! kudaratanI marajI nA hoya to ApaNe jANIe ke ApaNA hitamAM che ane marajI enI hoya to ya ApaNA hitamAM che. ApaNA hAthamAM karavAnI sattA hoya to eka bAju dADhI Uge ne eka bAju nA Uge to ApaNe zuM karIe ? ApaNA hAthamAM karavAnuM hota to badhuM goTALiyuM ja thAta. A to kudaratanA hAthamAM che. enI kayAMya bhUla nathI hotI, badhuM ja padhdhatisaranuM hoya. juo cAvavAnA dAMta judA, cholavAnA dAMta judA, khANiyA dAMta judA. juo, kevI sarasa goThavaNI che ! janmatAM ja AkhuM zarIra maLe che, hAtha, paga, nAka, kAna, AMkho badhuM ja maLe, paNa moDhAmAM hAtha nAkho to dAMta nA maLelA hoya tyAre kaMi bhUla thai gai haze kudaratanI ? nA, kudarata jANe ke janmIne tarata ene dUdha pIvAnuM che, kudarata, janmathI ja hitakArI ! A saMsAramAM je jIvamAtra che te kudaratanA 'gesTa' che, dareka cIja kudarata tamane tamArI pAse taiyAra karIne Ape che. A to tamane kaDhApoajaMpo, kaDhApo-ajaMpo rahyA kare che. kAraNa ke A samajaNa nathI, ane evuM lAge che ke huM karuM chuM.' A bhrAMti che. bAkI koithI ATaluM ya thai zakatuM nathI. ahIM janma thatA pahelAM, ApaNe bahAra AvavAnA thayA te pahelAM loko badhI ja taiyArIo karI rAkhe che ? bhagavAnanI savArI AvI rahI che ! janmatA pahelAM bALakane ciMtA karavI paDe che ke bahAra nIkaLyA pachI mArA dUdhanuM zuM thaze ? e to dudhanI kuMDIo badhuja taiyAra hoya che ! DokTaro, dAyaNo ya taiyAra hoya, ane dAyaNa nA hoya to chevaTe vALaMdANI ya hoya che. paNa kaMikanI kaMika taiyArI to hoya ja, pachI jevA 'gesTa' hoya ! "pharsTa kalAsa'nAM hoya tenI taiyArI judI, 'sekanDa kalAsa'nI judI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 279 280 AptavANI-3 bIjo khorAka pace nahIM, mAnuM dUdha pIvAnuM che to dAMta ApIzuM to e bacakuM bharI leze ! juo kevI suMdara goThavaNI karelI che ! jema jema jarUrI paDe tema dAMta Ave che. pahelAM cAra Ave pachI dhIme dhIme bIjA Ave. ane A IMDiyAne dAMta paDI jAya to pAchA nA Ave ! kudarata badhI ja rIte rakSaNa kare che, rAjAnI peThe rAkhe che. paNa akkaramIne rahetAM nathI AvaDatuM te zuM thAya ? paNa DakhalAmaNathI du:kha vahoya ! ja. kharI rIte to te ya tArI pharaja nathI. kudarata tArI pAse e paNa karAvaDAve che. paNa AgaLa joto nathI ne Dakho kare che. kudarata to evI sarasa che ! A aMdara ATaluM moTuM kArakhAnuM cAle che to bahAra nahIM cAle ? bahAra to kazuM calAvavAnuM che ja nahIM. zuM calAvavAnuM che ? praznakartA : koI jIva UMdhuM kare to te ya enA hAthamAM sattA nathI ? dAdAzrI : nA, sattA nathI, paNa UMdhuM thAya evuM ya nathI, paNa eNe avaLA-savaLA bhAva karyA tethI A UMdhuM thai gayuM. pote kudaratanA A saMcAlanamAM Dakho karyo che, nahIM to A kAgaDA, kUtarAM A janAvaro kevAM ? davAkhAnuM nA joie, korTo nA joie, e loko jhaghaDA kevA patAvI de che ? be AkhalAo laDhe, khUba laDhe, paNa pachI chuTayA pachI e kaMI korTa khoLavA jAya che ? bIje dahADe joie to nirAMte baMne pharatA hoya ! ane A akkaramIone korTo hoya, davAkhAnAM hoya to ya e duHkhI, du:khI ne duHkhI ! A loka roja rodaNAM raDatAM hoya. Amane akkaramI kahevAya ke sakkaramI kahevAya ? A cakalo, kAbara, kUtarAM badhAM kevAM rUpALAM dekhAya che ! e kaMI ziyALAmAM vasANuM khAtAM haze ? ane A akkaramI vasANuM khAine ya rUpALA dekhAtA nathI, kadarUpA dekhAya che, A ahaMkAra ne laine rUpALo mANase ya kadarUpo dekhAya che. mATe kaMIka bhUla rahe che, evo vicAra nahIM karavAno ? rAtre hAMDavo peTamAM nAkhIne sUi jAya che ne ? pachI nasakorAM gharaDa-gharaDa bolAve che ! mera cakkara, mahIM tapAsa karane zuM cAle che te ! tyAre kahe ke, "emAM mI kAya karuM ?" ane kudaratanuM kevuM che ? peTamAM pAcaka rasa, 'bAila' paDe che, bIjuM paDe che, savAre 'blaDa' 'blaDa'nI jagyAe. yurina' 'yurina'nI jagyAe, 'saMDAsa' 'saMDAsa'nA ThekANe pahoMcI jAya che. kevI paddhatisaranI suMdara vyavasthA karelI che ! kudarata kevaDuM moTuM aMdara kAma kare che ! jo DokTarane eka dahADo A aMdaranuM pacAvavAnuM soMpyuM hoya to e mANasane mArI nAkhe ! aMdaranuM pAcakarasa nAkhavAnuM, 'bAila' nAkhavAnuM, badhuM DaoNkTarane soMpyuM hoya to DaoNkTara zuM kare ? bhUkha nathI lAgatI mATe Aje jarA pAcaka raso vadhAre nAkhavA do. have kudaratano niyama kevo che ke pAcaka raso TheTha maratA sudhI pahoMcI vaLe evA pramANathI nAkhe che. have A te dahADe, ravivArane dahADe pAcaka rasa vadhAre nAkhI de eTale budhavAre mahIM bilakula pace ja nahIM ! budhavAranuM pramANe ya ravivAre nAkhI dIdhuM ! kudaratanA hAthamAM kevI sarasa bAjI che ! ane eka tamArA hAthamAM dhaMdho Avyo, ane te ya dhaMdho tamArA hAthamAM to nathI ja. tame khAlI mAnI beThA cho ke huM dhaMdho karuM chuM, te khoTI hAyavoya, hAyavoya karo cho ! dAdarathI senTrala TeksImAM javAnuM thayuM te manamAM athaDAze-athaDAze karIne bhaDakI mare. alyA, koI bApo ya athaDAvAno nathI, tuM tArI meLe AgaLa joine cAla. tArI pharaja keTalI ? tAre AgaLa joine cAlavAnuM eTaluM ... to ya kudarata, sadA madade rahI ! praznakartA : zubha raste javAnA vicAro Ave che paNa te TakatA nathI ne pAchA azubha vicAro Ave che, te zuM che ? dAdAzrI : vicAra zuM che ? AgaLa javuM hoya to ya vicAra kAma kare che ne pAchaLa javuM hoya to ya vicAra kAma kare che. khudA tarapha javAnA rastAe AgaLa jAo cho ne pAchA vaLo cho, enA jevuM thAya che. eka mAila AgaLa jAo ne eka mAila pAchaLa jAo, eka mAila AgaLa jAo ne pAchA vALo.... vicAra eka ja jAtanA rAkhavA sArA. pAchaLa javuM eTale pAchaLa javuM ne AgaLa javuM eTale AgaLa javuM. AgaLa javuM
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 hoya tene ya kudarata 'helpa' kare che ne pAchaLa javuM hoya tene ya kudarata 'helpa' kare che. 'necara' zuM kahe che ? 'Ai vila helpa yu.' tAre je kAma karavuM hoya, corI karavI hoya to 'Ai vila helpa yu.' kudaratanI to bahu moTI 'helpa' che, kudaratanI 'helpa'thI to A badhuM cAle che ! paNa tuM nakkI nathI karato ke mAre zuM karavuM che ? jo tuM nakkI kare to kudarata tane 'helpa' ApavA taiyAra ja che. 'pharsTa DisAiDa' ke mAre ATaluM karavuM che, pachI te nizcayapUrvaka savAranA pahoramAM yAda karavuM joie. tamArA nizcayane tamAre 'sinsIyara' rahevuM joie, to kudarata tamArI tarapheNamAM 'helpa' karaze. tame kudaratanA 'gesTa' cho. 281 eTale vAtane samajo. kudarata to 'AI vila helpa yu' kahe che. bhagavAna kaMi tamane 'helpa' karatA nathI. bhagavAna navarA nathI. A to kudaratanI badhI racanA che ane te bhagavAnanI khAlI hAjarIthI ja racAyeluM che. praznakartA : ApaNe kudaratanA 'gesTa' ke 'pArTa opha necara' chIe ? dAdAzrI : 'pArTa opha necara' paNa kharA ane 'gesTa' paNa kharA. ApaNe paNa 'gesTa' tarIke rahevAnuM pasaMda karIe chIe. game tyAM besazo to ya tamane havA maLI raheze, pANI maLI raheze. ane te ya 'phrI opha kosTa' ! je vadhAre kiMmatI che te 'phrI opha kosTa' maLI rahe che. kudaratane jenI kiMmata che tenI A manuSyone kiMmata nathI. ane jenI kudaratanI pAse kiMmata nathI, (jema ke hIrA) tenI ApaNA lokone bahu kiMmata che. ////////// [9] manuSyapaNAtI kiMmata !! kiMmata to, sinsIyAriTI te morAliTItI ! AkhA jagatanuM 'bejhamenTa', 'sinsIyAriTI' ane 'morAliTI' be ja che, e be saDI jAya to badhuM paDI jAya. A kALamAM 'sinsIyAriTI' ane 'morAliTI' hoya e to bahu moTAmAM moTuM dhana kahevAya. hindustAnamAM e Dhagale DhagalA hatuM, paNa have A lokoe e badhuM phorenamAM eksaporTa karI dIdhuM, ane 'phorena'thI badalAmAM zuM 'imporTa' karyuM te tame jANo cho ? te A 'eTikeTa'nA bhUtAM peThAM ! ene lIdhe A bicArAne jaMpa nathI raheto. ApaNe e 'eTikeTa'nA bhUtanI zI jarUra che ? jenAmAM nUra nathI tenA mATe e che ApaNe to tIrthaMkarI nUranA loka chIe, RSimunionAM saMtAna chIe ! tAruM phATeluM lUgaDuM hoya to ya tAruM nUra tane kahI Apaze ke 'tuM koNa che ?" praznakartA : 'sinsIyAriTI' ane 'morAliTI'no 'ekajhekTa' artha samajAvo.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 283 dAdAzrI : 'morAliTI'no artha zuM ? potAnA hakkanuM ane sahaje maLI Ave te badhuM ja bhogavavAnI chUTa. A chellAmAM chello 'morAliTI'no artha che. 'morAliTI' to bahu gUDha che, enA to zAstronAM zAstro lakhAya. paNa A chellA artha parathI tame samajI jAo. ane 'sinsIyAriTI' to je mANasa pArakAne 'sinsIyara' raheto nathI te potAnI jAtane 'sinsIyara' raheto nathI. koine sTeja paNa 'inasinsIyara' nA thavuM joie, enAthI potAnI 'sinsIyAriTI' tUTe che. 'sinsIyAriTI' ane 'morAliTI' A be vastuo A kALamAM hoya to bahu thai gayuM. are, eka hoya to ya te TheTha mokSe lai jAya ! paNa tene pakaDI levu joie, ane 'jJAnI puruSa' pAse jayAre jayAre aDacaNa paDe tyAre AvIne khulAsA karI javA joie ke A 'morAliTI' che yA A 'morAliTI' nathI. 'jJAnI puruSa'no rAjIpo ane 'sinsIyAriTI' A benA guNAkArathI tamAma kAma saphaLa thAya tema che ! 'itasinsIyAriTI'thI ya mokSa ! koi vIsa TakA 'sinsIyAriTI' ane eMsI TakA 'inasinsIyAriTI' vALo mArI pAse Ave ne pUche ke, mAre mokSe javuM che ne mArAmAM to A mAla che to zuM karavuM?" tyAre huM ene kahuM ke so TakA 'inasinsIyara' thai jA, pachI huM tane bIjuM dekhADuM ke je tane mokSe lai jaze. A eMzI TakAnuM devuM e kyAre bharapAi karI rahe ? enA karatAM eka vAra nAdArI kADha. 'jJAnI puruSa'nuM eka ja vAkya pakaDe to ya te mokSe jAya. AkhA 'varlDa' joDe 'inasinsIyara' rahyo haze teno mane vAMdho nathI, paNa eka ahIM 'sinsIyara'rahyo to te tane mokSe lai jaze ! so TakA 'inasinsIyAriTI' e paNa eka moTo guNa che, e mokSe lai jAya. kAraNa ke bhagavAnano saMpUrNa virodhI thai gayo. bhagavAnanA virodhIne teDI javA AptavANI-3 vinA bhagavAnanA bApane ya chUTako nathI ! kAM to bhagavAnano bhakta mokSe jAya ke kAM to bhagavAnano saMpUrNa virodhI mokSe jAya !! eTale huM nAdArane to dekhADuM ke so TakA 'inasinsIyara' thai jA, pachI huM tane bIjuM dekhADuM je tane TheTha lai jaze. bIjuM pakaDAvuM to ja kAma thAya, khAlI 'inasinsIyara' thai gayo to to nA jivAya ! 284 //////////
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 AptavANI-3 [10] Adarza vyavahAra aMte, vyavahAra Adarza joize ! che, Adhi, vyAdhi, upAdhimAM samAdhi rahe tevuM che. bahAra badho 'rileTiva vyavahAra che ane A to 'sAyansa' che. "sAyansa' eTale 'riyala' ! Adarza vyavahArathI ApaNAthI koine ya du:kha nA thAya. teTaluM ja jovAnuM, chatAM paNa ApaNA thakI koIne duHkha thAya to tarata ja pratikramaNa karI levAnuM, ApaNAthI kaMi enI bhASAmAM nA javAya. A je vyavahAramAM paisAnI levaDa-devaDa vageremAM vyavahAra che e to sAmAnya rivAja che, tene ame vyavahAra nathI kahetA, koine ya du:kha nA thavuM joie te jovAnuM ne du:kha thayuM hoya to pratikramaNa karI levuM tenuM nAma Adarza vyavahAra ! | amAro Adarza vyavahAra hoya. amArA thakI koine ya aDacaNa thai hoya evuM bane nahIM. koinA copaDe amArI aDacaNa jame nahIM hoya. amane koi aDacaNa Ape ne ame paNa aDacaNa ApIe to amArAmAM ne tamArAmAM phera zo ? ame saraLa hoie, sAmAne oTImAM ghAlIne saraLa hoie. te sAmo jANe ke 'dAdA, hajI kAcA che.' hA, kAcA thaine chUTI javuM sAruM, paNa pAkA thaine enI jelamAM javuM khoTuM, evuM te karAtuM haze ? amane amArA bhAgIdAre kahyuM ke, 'tame bahu bhoLA cho." tyAre meM kahyuM ke, "mane bhoLo kahenAra ja bhoLo che.' tyAre temaNe kahyuM ke "tamane bahu jaNa chetarI jAya che.' tyAre meM kahyuM ke, "ame jANI bUjhIne chetarAie chIe." amAro saMpUrNa Adarza vyavahAra hoya jenA vyavahAramAM koI paNa kacAza haze te mokSane mATe pUro lAyaka thayo nA gaNAya. praznakartA : jJAnInA vyavahAramAM be vyakti vacce bheda hoya kharo ? dAdAzrI : emanI draSTimAM bheda ja nA hoya, vItarAgatA hoya. emanA vyavahAramAM bheda hoya. eka milamAlika ne teno DrAyavara ahIM Ave to zeThane sAme besADuM ne DrAyavarane mArI joDe besADuM, eTale zeThano pAro UtarI jAya ! ane vaDA pradhAna Ave to huM UThIne emano AvakAra karuM ne emane besADuM, emano vyavahAra nA cUkAya. emane to vinayapUrvaka UMce besADuM, ane emane jo mArI pAsethI jJAna grahaNa karavuM Adarza vyavahAra sivAya koi mokSe gayo nathI. jaina vyavahAra e Adarza vyavahAra nathI. vaiSNava vyavahAra e Adarza vyavahAra nathI. mokSa javA Adarza vyavahAra joize. Adarza vyavahAra eTale koi jIvane kiMcit mAtra duHkha nA thAya te. gharanA, bahAranA, ADozI-paDozI koine paNa ApaNA thakI duHkha nA thAya te Adarza vyavahAra kahevAya. jaina vyavahArano abhiniveza karavA jevo nathI. vaiSNava vyavahArano abhiniveza karavA jevo nathI. badho abhiniveza vyavahAra che. bhagavAna mahAvIrano Adarza vyavahAra hoya. Adarza vyavahAra hoya eTale dumanane paNa khUMce nahIM, Adarza vyavahAra eTale mokSe javAnI nizAnI. jaina ke vaiSNava gacchamAMthI mokSa nathI. amArI AjJAo tamane Adarza vyavahAra tarapha lai jAya che, e saMpUrNa samAdhimAM rakhAve tevI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 287 288 AptavANI-3 hoya to mArI sAme nIce besADuM, nahIM to UMce besADuM. lokamAnyane vyavahAra kahyo ane mokSamAnyane nizcaya kahyo, mATe lokamAnya vahevArane te rUpe 'ekasepTa' karavo paDe. ame UThIne emane nA bolAvIe to temane duHkha thAya, tenI jokhamadArI amArI kahevAya. praznakartA : moTA hoya tene pUjya gaNAya kharuM. dAdAzrI : moTA eTale uMmaramAM moTA evuM nahIM, chatAM mAjI moTAM hoya to emano vinaya rakhAya, ane jJAnavRdhdha thayAM hoya temane pUjya gaNAya. satsaMgamAMthI ame ghera TAimasara jaie. jo rAtre bAra vAge bAraNuM khakhaDAvIe to e kevuM dekhAya ? gharanAM moDhe bole, 'game tyAre Avazo to cAlaze." paNa temanuM mana to choDe nahIM ne ? e to jAtajAtanuM dekhADe. ApaNAthI emane saheja paNa duHkha kema apAya ? A to kAyado kahevAya ne kAyadAne AdhIna to rahevuM ja paDe. be vAge UThIne 'riyala'nI bhakti karIe to koi kaMi bole ? nA, koi nA pUche. vyavahArane juo. zudhdha vyavahAramAM nizcaya zudhdha upayoga hoya. kRpALudeve kahyuM : 'gacchamatanI je kalpanA te nahIM sad vyavahAra." badhA saMpradAyo e kalpita vAto che. temAM sad vyavahAre ya nathI, to pachI tyAM zuddha vyavahAranI vAta zI karavI ? zuddha vyavahAra e nirahaMkArI pada che, zuddha vyavahAra e binaharIpha che. ApaNe jo harIphAimAM UtarIe to rAgadveSa thAya. ApaNe to badhAne kahIe ke tame jyAM cho tyAM ja barobara cho. ne tamane jo khUTatuM hoya to ahIM amArI pAse Avo. ApaNe ahIM to premanI ja lhANI hoya, koi TheSa karato Ave to ya prema Apavo. kramikamArga eTale zudhdha vyavahAravALA thai zudhdhAtmA thAo ane akrama mArga eTale pahelAM zudhdhAtmA thaine pachI zudhdha vyavahAra karo. zudhdha vyavahAramAM vyavahAra badho ya hoya, paNa temAM vItarAgatA hoya. eka-be avatAramAM mokSe javAnA hoya tyAMthI zuddha vyavahAranI zarUAta thAya. zudhdha vyavahAra sparze nahIM tenuM nAma 'nizcaya' ! vyavahAra eTalo pUro karavAno ke nizcayane sparze nahIM, pachI vyavahAra game te prakArano hoya. cokhkho vyavahAra ne zudhdha vyavahAramAM phera che. vyavahAra cokhkho rAkhe te mAnavadharma kahevAya ane zudhdha vyavahAra to mokSe laI jAya. bahAra ke gharamAM vaDhavADa nA kare te cokho vyavahAra kahevAya ane Adarza vyavahAra kone kahevAya ? potAnI sugaMdhI phelAve che. Adarza vyavahAra ane nirvikalpa pada e be prApta thai jAya pachI rahyuM zuM ? ATaluM to AkhA brahmAMDane pheraphAra karI Ave. zuddha vyavahAra : sa6 vyavahAra praznakartA : zuddha vyavahAra kone kahevo ? sad vyavahAra kone kahevo ? dAdAzrI : "svarUpa'nuM jJAna prApta thayA pachI ja zuddha vyavahAra zarU thAya, tyAM sudhI sad vyavahAra hoya. praznakartA : zudhdha vyavahAra ne sad vyavahAramAM phera zo ? dAdAzrI : sad vyavahAra ahaMkArasahita hoya ne zudhdha vyavahAra nirahaMkArI hoya. zudhdha vyavahAra saMpUrNa dharmadhyAna Ape ane sad vyavahAra alpa aMze karIne dharmadhyAna Ape. jeTalA zudhdha vyavahAra hoya teTalo zuddha upayoga rahe. zudhdha upayoga eTale 'pote' jJAtAdraSTA hoya, paNa jue zuM ? to ke', zudhdha Adarza vyavahArathI mokSArtha sadhAya ! dAdAzrI : tAro vyavahAra kevo karavA mAMge che ? praznakartA : saMpUrNa Adarza.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-3 dAdAzrI : paiDAM thayA pachI Adarza vyavahAra thAya te zuM kAmanuM ? Adarza vyavahAra to jIvananI zarUAtathI hovo joie. 289 'varlDa'mAM eka ja mANasa Adarza vyavahAravALo hoya to tenAthI AkhuM 'varlDa' pheraphAravALuM thAya evuM che. praznakartA : Adarza vyavahAra kevI rIte thAya ? dAdAzrI : tamane (mahAtmAone) je nirvikalpa pada prApta thayuM to temAM rahevAthI Adarza vyavahAra enI meLe Avaze. nirvikalpa pada prApta thayA pachI kazo Dakho thato nathI, chatAM paNa tamane Dakho thAya to tame mArI AjJAmAM nathI, amArI pAMca AjJA tamane bhagavAna mahAvIra jevI sthitimAM rAkhe evI che. vyavahAramAM amArI AjJA tamane bAdhaka nathI, Adarza vyavahAramAM rAkhe evuM che. 'A' jJAna to vyavahArane 'kamplITa' AdarzamAM lAve tevuM che. mokSa kono thaze ? Adarza vyavahAravALAno. ane 'dAdA'nI AjJA e vyavahAra Adarza lAve che. saheja paNa koinI bhUla Ave to e Adarza vyavahAra nathI. mokSa e kaMi gappu nathI, e hakIkata svarUpa che. mokSa e kaMi vakIlonuM zodheluM nathI ! vakIlo to gappAmAMthI zodhe tevuM e nathI, e to hakIkata svarUpa che. eka bhAi mane eka moTA AzramamAM bhegA thayA. meM temane pUchayuM ke, 'ahIM kyAMthI tame ?" tyAre temaNe kahyuM ke, 'huM A AzramamAM chellA dasa varSathI rahuM chuM.' tyAre meM temane kahyuM ke "tamArAM mAbApa gAmamAM bahu ja garIbImAM chellI avasthAmA duHkhI thAya che.' tyAre temaNe kahyuM ke, 'emAM huM zuM karuM ? huM emanuM karavA jAuM to mAro dharma karavAno rahI jAya.' Ane dharma kema kahevAya ? dharma to tenuM nAma ke mAbApane bolAve, bhAine bolAve. badhAne bolAve. vyavahAra Adarza hovo joie. je vyavahAra potAnA dharmane tarachoDe, mA-bApanA saMbaMdhane paNa tarachoDe, tene dharma kema kahevAya ? are, manamAM bhAMDelI gALa ke aMdhArAmAM karelAM kRtyo e badhuM bhayaMkara guno che ! pelo jANe ke mane koNa jovAnuM che ? ne koNa Ane jANavAnuM che ?' alyA, A nA hoya popAbAinuM rAja ! A to bhayaMkara guno che! A badhAMne aMdhArAnI bhUlo ja pajave che ! AptavANI-3 vyavahAra Adarza hovo joie. jo vyavahAramAM cIkaNA thayA to kaSAyI thai javAya. A saMsAra to machavo che, te machavAmAM cA-nAsto badhuM karavAnuM paNa jANavAnuM ke AnAthI kinAre javAnuM che. 20 mATe vAtane samajo. 'jJAnI puruSa' pAse to khAlI vAtane samajavAnI ja che, karavAnuM kazuM ja nathI ! ne je samajIne samAi gayo te thai gayo vItarAga !! - jaya saccidAnaMda.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : dAdA bhagavAna phAunDezana vatI zrI ajita sI. paTela 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014. phonaH (079) 275448, 27543979. : saMpAdakane svAdhIna prathama AvRti : 5,000 dvitiya AvRtiH 2,0% 1996 phebruArI, 2003 (saMparkasUtra) pUjya DaoN. nIrubahena amIna tathA Aptaputra dIpakabhAI desAI aDAlaja : sImaMdhara sITI,trimaMdira saMkula, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, jI. gAMdhInagara-382421. phona : (079) 3970102-3-4 amadAvAda muMbaI dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, 904-bI, navInaAzA epArTamenTa, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, dAdAsAheba phALake roDa, amadAvAda - 380014. dAdara (se.re.), muMbaI - 400014. phonaH (079)27540408, 27543979| phona : (022) 241376 16 E-Mail: info@dadabhagwan.org Mobile : 9820-153953 rAjakoTa : zrI atula mAladhArI, mAdhavaprema epArTamenTa, mAI maMdiranI sAme, 11, manahara ploTa, rAjakoTa. phona : (0281) 2468830 surata : zrI viThThalabhAI paTela, 35, zAMtivana sosAyaTI, laMbe hanumAna roDa, paMcaratna TAvara pAchaLa, surata. phona : (0261) 8544964 godharA : zrI ghanazyAma varIyA, sI-11, AnaMdanagara sosAyaTI, sAyansa kolejanI pAchaLa, godharA. phona : (02672) 251875 U.S.A. : Dada Bhagwan Vignan Institue : Dr. Bachu Amin, 902 SW Mifflin Rd, Topeka, Kansas 66606, U.S.A. Tel : 785 271-0869, E-mail : bamin@cox.net Dr. Shirish Patel, 2659, Raven Circle, Corona, CA 92882 Tel. : 909-734-4715, E-mail: shirishpatel@attbi.com U.K : Mr. Maganbhai Patel, 2, Winifred Terrace, Enfield, Great Cambridge Road, London, Middlesex, ENI 1HH, U.K. Tel: 020-8245-1751 Mr. Ramesh Patel, 636, Kenton Road, Kenton Harrow. Tel.:020-8204-0746, E-mail: dadabhagwan_uk@yahoo.com Canada : Mr. Bipin Purohit, 151, Trillium Road, Dollard DES Ormeaux, Quebec H9B 1T3. Tel.: 514-421-0522 Africa : Mr. Manu Savla, PISU & Co., Box No. 18219, Nairobi, Kenya. Tel: (R) 254-2-744943 (O) 254-2-554836 Website: www.dadabhagwan.org, www.dadashri.org bhAva mUlya : "parama vinaya' ane 'huM kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! dravya mUlya : 50 rUpiyA (rAhata dare) lesara kaMpojha : dAdA bhagavAna phAunDezana, amadAvAda. mudraka : mahAvideha phAunDezana (prinTIMga DIvIjhana), pArzvanAtha cembarsa, rijharva beMka pAse, InkamaTeksa, amadAvAda. phona : 27542964