________________
આપ્તવાણી-૩
આપ્તવાણી-૩
જગત આખું પોતાને ‘ગમે” ત્યાં તન્મયાકાર થઇ જાય, તે રૂપ જ થઇ જાય. અને સ્વરૂપ જ્ઞાન પછી એ તન્મયાકાર ના થાય.
પ્રશ્નકર્તા : નિર્વેદ એટલે શું ?
દાદાશ્રી : નિર્વેદ એટલે મન, વચન, કાયા એ ત્રણે ય ‘ઇફેકિટવ’ હોવા છતાં પોતે ‘અનઇફેકિટવ’ રહે, વેદના ના રહે. સિદ્ધ ભગવાનને નિર્વેદ ના કહેવાય. કારણ કે તેમને મન, વચન, કાયા નથી. વેદનાનાં આધારે નિર્વેદ છે. એ હૃદ્ધ છે. એકલું વેદ ના કહેવાય.
જાણવાની બાબતમાં આત્મા વેદક છે ને ખમવાની બાબતમાં નિર્વેદક છે.
આત્મા તો પરમાત્માસ્વરૂપી છે. એને પણ આ દેહની અસર પહોંચે છે. એ અસરને ‘જોયા’ કર્યું એટલે છૂટયા !
આત્મા : શુદ્ધ ઉપયોગ !
અશુદ્ધ ઉપયોગ એટલે મનુષ્યને મારી નાંખે, મનુષ્યનું માંસ ખાય. એનું ફળ નર્કગતિ.
અશુભ ઉપયોગ એટલે કપટ કરે. ભેળસેળ કરે, સ્વાર્થ માટે જૂઠું બોલે, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ કરે, એ બધો અશુભ ઉપયોગ. એનું ફળ તિર્યંચગતિ, જનાવરની ગતિ.
શુભ ઉપયોગ એટલે મનની શક્તિ, વાણીની, દેહની, અંતઃકરણની બધી શક્તિ પારકા માટે વપરાય તે ! સંપૂર્ણ શુભમાં રહે તે દેવગતિ મેળવે ને શુભાશુભવાળો મનુષ્યમાં આવે. | ‘શુદ્ધ ઉપયોગ’ એટલે ‘હું શુદ્ધાત્મા છું અને હું આ નથી કરતો પણ બીજું કોઇ કરે છે' એવું ભાન થાય, પોતે શુદ્ધમાં રહે અને સામાના શુદ્ધાત્મા જુએ છે. કોઇ ગાળ ભાંડે, ગજવું કાપી નાંખે તો ય એના શુદ્ધાત્મા જ જુએ તે શુદ્ધ ઉપયોગ ! જગત આખું નિર્દોષ દેખાય એમાં. હું શુદ્ધાત્મા છું' એ લક્ષ બેસે ત્યારથી શુદ્ધ ઉપયોગની શરૂઆત થાય છે, અને સંપૂર્ણ શુદ્ધ ઉપયોગને કેવળજ્ઞાન કહ્યું છે.
શુદ્ધ ઉપયોગ સિવાય બીજો પુરુષાર્થ નથી. શુદ્ધ ઉપયોગ ચૂકવો એને પ્રમાદ કહ્યો. એક ક્ષણ વાર ગાફેલ ના રહેવું જોઇએ. આ ટ્રેન સામેથી આવતી હોય તો ત્યાં ગાફેલ રહો છો ? જ્યારે આ તો અનંત અવતારની ભટકામણ છે ત્યાં ગાફેલ કેમ રહેવાય ?
પ્રશ્નકર્તા : ઉપયોગ એટલે ‘એકઝેટલી' કોને કહેવાય ?
દાદાશ્રી : આ પૈસા ગણો, સો સોની નોટો, ત્યારે કેવો ઉપયોગ રહે છે તમને? તે ઘડીએ ઉપયોગ ચૂકો છો ? હું તો કોઈ દહાડો આ રૂપિયા ગણવામાં ઉપયોગ ના દઉં. આમાં ઉપયોગ દીધે કેમ પાલવે ? આમાં તો મારો મહામૂલ્લો ઉપયોગ બગડે. આ ઉપયોગ વેડફાય છે તેની કોઇને ખબર જ પડતી નથી. આત્માનો આખો ઉપયોગ ઊંધો જ વપરાયો છે. જ્યાં ઉપયોગ દેવાની જરૂર નથી, જે ઉપયોગ દીધા વગર ચાલે તેમ છે ત્યાં ઉપયોગ દે છે અને જયાં ઉપયોગ દેવાનો છે તેની ખબર નથી.
આ ઊંઘ સારી આવી કે નહીં આવી, એના માટે ઉપયોગ દેવાનો
આ દેહની સાથે આત્મા છે, તે આત્માને ઉપયોગ હોવો ઘટે. મનુષ્યો ચાર પ્રકારના ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. આ જાનવરો આત્માનો ઉપયોગ કરતા નથી. ઉપયોગ ફકત અહંકારીઓને જ છે. જાનવરો તો સહજભાવે છે. આ ગાયો, ભેંસોને સહજભાવે રહે કે આ ખવાય ને આ ના ખવાય.
આત્માના ચાર ઉપયોગ છે. અશુદ્ધ ઉપયોગ, અશુભ ઉપયોગ, શુભ ઉપયોગ અને શુદ્ધ ઉપયોગ.
પ્રશ્નકર્તા : આત્માના ઉપયોગ, તે ‘શુદ્ધાત્મા’ના કે ‘પ્રતિક્તિ આત્મા’ના ?
દાદાશ્રી : પહેલા ત્રણ ઉપયોગ પ્રતિષ્ઠિત આત્માના છે અને શુદ્ધ ઉપયોગ તે શુદ્ધાત્માનો અને તે ય ખરી રીતે પ્રજ્ઞાનો છે.
આ ઉપયોગમાં મૂળ આત્મા પોતે કંઇ કર્તા નથી.