________________
આપ્તવાણી-૩
સ્થૂલ સંયોગો એટલે બહારથી ભેગા થાય છે, તે છે. સ્થૂળ સંયોગો ઉપાધિ સ્વરૂપ છે, છતાં તેના આપણે જ્ઞાતાદ્રષ્ટા રહી શકીએ છીએ. કારણ કે આ અક્રમવિજ્ઞાન છે, સૂક્ષ્મ સંયોગો જે દેહની અંદર ઉત્પન્ન થાય છે, મનના, બુધ્ધિના, ચિત્તના, અહંકારના એ સૂક્ષ્મ સંયોગો છે, ને પાછા ચંચળ ભાગના છે. ચંચળ ભાગ એ સૂક્ષ્મ છે. વાણીના સંયોગ તો પ્રગટ માલમ પડી જાય. વાણી સૂક્ષ્મ-ભાવે ઉત્પન્ન થાય છે અને સ્થૂલ ભાવે પ્રગટ થાય છે. વાણીના સંયોગ સૂક્ષ્મ-સ્થૂલ કહેવાય. આ બધા સંયોગો પર છે ને પરાધીન છે. એને પકડયો પકડી શકાતો નથી, અને ભગાડયો ભગાડી શકાતો નથી. સંયોગ માત્ર જ્ઞેય સ્વરૂપ છે ને આપણે જ્ઞાતા છીએ. સંયોગ ખુદ જ વિયોગી સ્વભાવનો છે. માટે જ્ઞાતાદ્રષ્ટા રહેશે તો એનો વિયોગ ઇટસેલ્ફ થઇ જશે. આમાં આત્માનું કોઇ કર્તવ્ય રહેતું નથી. એ માત્ર જ્ઞાતાદ્રષ્ટા સ્વભાવમાં રહી શકે છે. ઇચ્છિત કે અનિચ્છિત સંયોગ હોય તેનો વિયોગ થાય છે. ગમતા સંયોગને પકડયો પકડી શકાતો નથી, ના ગમતા સંયોગને ભગાડયો ભગાડી શકાતો નથી. માટે નિશ્ચિત રહેવું. સંયોગ આપણા કાબૂમાં નથી. આ ‘દાદા’ની આજ્ઞા છે માટે ફાંસીનો સંયોગ ઊભો થાય તો તે પણ વિયોગી સ્વભાવનો છે, એમ જાણો. આપણી પાસે નાશવંત છે તે જ લઇ જશે ને ? અને તે પાછું ‘વ્યવસ્થિત’ના હિસાબમાં આવી ગયેલું હોય તો તેને કોઇ કાઢનાર નથી. માટે ‘વ્યવસ્થિત’માં જે હો તે ભલે હો.
૧૦૫
આ વાત જેણે આત્મા પ્રાપ્ત કર્યો છે તેને જ લાગુ પડે છે. બીજા માટે લાગુ નથી થતી. કારણ કે આત્મદશામાં આવ્યા સિવાય ગાળો બોલે ને પછી બોલે કે વાણી પર છે ને પરાધીન છે તો તેનો દુરુપયોગ થઇ જાય. પછી મનમાં નક્કી ના કરે કે આવું ખોટું નથી બોલવું. એટલે એની પ્રગતિ રૂંધાઇ જાય. જ્યારે જેને આત્મા પ્રાપ્ત થયો છે. તે તો અત્યંત જાગ્રતપણે સ્થૂલ સંયોગો, સૂક્ષ્મ સંયોગો ને વાણીના સંયોગોનો જ્ઞાતાદ્રષ્ટા રહે ને જાગૃતિપૂર્વક પ્રતિક્રમણ કરાવી એનો નિકાલ કરે. કારણ કે હવે દુકાન ખાલી કરવી છે એમ નક્કી હોય છે.
અક્રમવિજ્ઞાન જુદું જ છે. એમાં અમે પહેલું ચાર્જ થતું બંધ કરી આપીએ છીએ અને જે ડિસ્ચાર્જ રહે છે તેનો સમભાવે નિકાલ કરવાનો
૧૦૬
આપ્તવાણી-૩
કહીએ છીએ, નવું ચાર્જ ના થાય એવું કરી આપીએ છીએ. આ સહેલામાં સહેલો આત્યંતિક મુક્તિનો માર્ગ છે ! જેને એ મળી ગયો એ છૂટી
ગયા !!
પ્રાકૃત ગુણો : આત્મ ગુણો !
પ્રશ્નકર્તા : આત્મા પ્રાપ્ત કરવા, તે માટે પાત્ર થવા સારા ગુણોની જરૂર ખરી?
દાદાશ્રી : ના. ગુણોની જરૂર નથી, નિષ્લેફીની જરૂર છે. ગુણને શું કરવાના ? આ બધા તો પ્રાકૃત ગુણો છે, પૌદ્ગલિક ગુણો છે.
પ્રશ્નકર્તા : આ બધા ગુણો તો આત્માના જ હોય ને ? દાદાશ્રી : આમાં એક પણ આત્માનો ગુણ નથી. તમે પ્રકૃતિને આધીન છો, અને પ્રકૃતિના ગુણો અને આત્માના ગુણો સર્વથા જુદા છે.
પ્રકૃતિનો એક પણ ગુણ ‘શુદ્ધચેતન’માં નથી અને ‘શુદ્ધચેતન’નો એક પણ ગુણ પ્રકૃતિમાં નથી, બન્ને ગુણે કરીને સર્વથા જુદા છે.
܀܀܀܀܀