________________
આપ્તવાણી-૩
૫૧
પર
આપ્તવાણી-૩
તો એ પારિણામિક જ્ઞાન કહેવાય. સાંસારિક બાબતોમાં એ જ્ઞાન હાજર રહે કે આ ખાઇશ કે આ કરીશ તો એનું પરિણામ આ આવશે. “કોઝ' (થતાં) પહેલાં ‘ઇફેકટ’ શું થશે એ સમજાઇ જાય.
પ્રશ્નકર્તા : આ ક્રિયાઓ કરે છે તેનું ફળ મળે છે. જે ફળની ભાવના વગર કરે તો ય ફળ મળે ?
દાદાશ્રી : દાઝવાની ભાવના વગર દેવતામાં હાથ પડે તો દાઝે. તેવું પરિણામિક છે. તરત જ ફળ આપે, છોડે નહીં. એવું આ જગત છે. દરેક પારિણામિક સ્વભાવમાં છે. પરિણામ આવે જ.
રાગદ્વેષ છોડી દે.
દાદાશ્રી : ભગવાને રાગદ્વેષની ના નથી પાડી, કષાયની ના પાડી છે. ‘કષાય રહિત થાઓ” એમ કહ્યું છે. રાગદ્વેષ એ તો પારિણામિક ભાવ છે, રિઝલ્ટ છે, એ છોડયે છૂટે નહીં કંઇ. તમે એવું કંઇક “જ્ઞાન” આપો એટલે એ છૂટે.
પારિણામિક ભાવનો ખ્યાલ નહીં હોવાથી જગત “રાગદ્વેષ છોડો, રાગદ્વેષ છોડો’ એમ કહે છે. એ શી રીતે છૂટે ? એ કંઈ કાગળિયા છે કે લખીને ફાડી નાખવાં? ભગવાને સંસારનું ‘રૂટ કોઝ” શું કહ્યું ? રાગદ્વેષ ને અજ્ઞાન. તેમાંય મૂળ ‘રૂટ કોઝ' શું? તો કે' અજ્ઞાન. એ કારણનો ફેરફાર થાય તો રાગદ્વેષ તો પારિણામિક ભાવ છે. એટલે એ તો જતા રહેશે.
પ્રશ્નકર્તા : ઘણી વખત ના બોલવું હોય છતાં બોલી જવાય. પછી પસ્તાવો થાય.
દાદાશ્રી : વાણીથી જે કંઇ બોલાય છે તેના આપણે ‘જ્ઞાતાદ્રષ્ટા.” પણ જેને એ દુ:ખ પહોંચાડે તેનું પ્રતિક્રમણ ‘આપણે’ ‘બોલનારા” પાસે કરાવવું પડે. પરિણામિક ભાવ છોડે નહીં. આ તો પુદ્ગલના પારિણામિક ભાવો છે. પેટમાં વાયુ થયો ને બટાકા ખાઓ તો વાયુ વધે. આ પણ એક પુદ્ગલનો પારિણામિક ભાવ છે. એને તો ‘પ્લસ-માઇનસ’ કરવું જોઇએ, નહીં તો ‘એબ્નોર્મલ થઇ જાય.
ચેતતતો પરિણામિક ભાવ, જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા !
શુદ્ધાત્માના પારિણામિક ભાવો એ તો જ્ઞાતાદ્રષ્ટા જ છે. આ બહાર ઔદયિક ભાવમાં આડુંઅવળું બોલી જવાયું તે આ ચંદુલાલ જોડે પાડોશી સંબંધ રહ્યો છે માટે ચંદુલાલ પાસે પ્રતિક્રમણ કરાવવું. આ તો પાડોશી ભાવમાં નહીં રહેતાં નિકટભાવમાં આવી જવાથી આવું લાગે છે. આ પૌગલિક પરિણામોની ઇચ્છા ના હોય તો ય તે આવે, ના ઇચ્છા હોય તો ય બોલી જવાય.
રાગદ્વેષ, પણ પરિણામિક ભાવ !
તું કાર્યનું બોલીશ નહીં, કાર્યનું સેવન કરીશ નહીં. એ પરિણામ છે. પણ કારણો (કોઝિઝ)નું સેવન કર. કારણનું સેવન કરવામાં ના આવે ત્યાં સુધી કશું જ બને નહીં. પછી શાસ્ત્રો વાંચે, તપ કરે. ત્યાગ કરે કે ગમે તે કરે. પણ કંઇ વળે નહીં.
જે જ્ઞાન ક્રિયાકારી થાય એનું નામ જ્ઞાન. ચાલીસ વર્ષથી ઉપદેશકો કહેતા હોય કે ‘રાગદ્વેષ છોડો, રાગદ્વેષ છોડો' પણ ના છૂટતા હોય ત્યારથી આપણે ના સમજી જઇએ કે આ ક્રિયાકારી જ્ઞાન નથી ? એ શું કામનું ? બાકી, પારિણામિક ભાવમાં કશું જ કરવાનું ના હોય. ક્રોધ, માન, માયા, લોભ છોડવાનું કહે છે પણ ખરી રીતે એ ય તો પારિણામિક ભાવ છે. પરીક્ષા આપ એટલે પાસ થવાશે. વીતરાગો કેવા ડહાપણવાળા હતા ! પણ લોક ઊંધુ સમજ્યા ! લોકોએ પારિણામિક ભાવને ક્રિયાકારી કર્યું. ચાલુ ગાડીને ચલાવ ચલાવ કરી અને પાછા ખુશ થયા.
દાદાશ્રી : તમારા સાયન્સમાં પારિણામિક ભાવ હોય છે ને ? પ્રશ્નકર્તા: સાયન્સ તો આખું પારિણામિક ભાવ પર જ હોય છે. દાદાશ્રી : પારિણામિક ભાવમાં કશું જ કરવાનું ના હોય. Hટ અને
પ્રશ્નકર્તા : એવું કહ્યું છે કે જીવને બંધન રાગદ્વેષનું જ છે એટલે