________________
આપ્તવાણી-૩
૧૪
આપ્તવાણી-૩
આત્મા આવી છે. અને તમને અક્રમ માર્ગમાં તો સીધો આત્માનુભવ જ થાય છે.
સાક્ષાત થયું તે જ “જ્ઞાત' !
દાદાશ્રી : શુદ્ધાત્માનું લક્ષ રહે છે તમને ? પ્રશ્નકર્તા : હા જી. દાદાશ્રી : કેટલો વખત રહે છે?
માથું દુઃખે, ભૂખ લાગે, બહાર ગમે તેટલી મુશ્કેલીઓ આવે, પણ મહીં શાતા જતી નથી અને આત્માનુભવ કહ્યો. આત્માનુભવ તો દુ:ખને ય સુખ કરી આપે અને મિથ્યાત્વીને તો સુખમાં ય દુઃખ લાગે. કારણ કે દ્રષ્ટિફેર છે. યથાર્થ, જેમ છે તેમ દેખાતું નથી, ઊંધું દેખાય છે. માત્ર દ્રષ્ટિ બદલવાની જરૂર છે. બાકી ક્રિયાઓ લાખો અવતાર કર્યા કરશો તો ય તેનું ફળ સંસાર જ મળશે. દ્રષ્ટિ બદલવાની છે. અજ્ઞાને કરીને ઊભા કરેલાંના જ્ઞાન કરીને છેદ કરવાનો છે. પુદ્ગલમાં જે ખળભળાટ છે તે બંધ થઈ જાય એટલે આત્માનો અનુભવ થાય.
પ્રશ્નકર્તા : આત્માનુભવ થયો ક્યારે કહેવાય ?
દાદાશ્રી : ‘પોતાની’ પ્રતીતિ થાય ત્યારે. ‘પોતે આત્મા છે' એવી પ્રતીતિ પોતાને થાય અને ‘હું ચંદુલાલ છું’ એ વાત ખોટી નીકળી એવો અનુભવ થાય, ત્યારે જાણવું કે અજ્ઞાન ગયું.
જ્ઞાનીઓએ આત્માનો અનુભવ કોને કહ્યો? ગઈ કાલ સુધી જે દેખાતું હતું તે ઊડ્યું ને નવી જ જાતનું દેખાયું. અનંત અવતારથી ભટક્તા હતા, ને જે “રીલેટિવ' દેખાતું હતું તે ગયું અને નવી જાતનું ‘રિયલ દેખાવાનું શરૂ થયું, એ આત્માનો અનુભવ ! દ્રશ્યને અદ્રશ્ય કર્યું ને અદ્રશ્ય હતું તે દ્રશ્ય થયું!!
‘થિયરેટિકલ’ એ અનુભવ ના કહેવાય, એ તો સમજ કહેવાય. અને ‘પ્રેકટિકલ’ એ અનુભવ કહેવાય. - આત્માનો અનુભવ જેને સંપૂર્ણ થયો છે એ “જ્ઞાની પુરુષ' કહેવાય. એ આખા બ્રહ્માંડનું વર્ણન આપી શકે. બધા જ જવાબો આપી શકે. ગમે તેનું પૂછે, ખુદાનું પૂછે, ક્રાઈસ્ટનું પૂછે, કૃષ્ણનું પૂછે કે મહાવીરનું પૂછે તો ય ‘જ્ઞાની' તેનાં જવાબ આપી શકે. આ ‘અક્રમ વિજ્ઞાન' થકી તમને પણ આત્માનુભવ જ પ્રાપ્ત થયો છે. પણ તે તમને સહજ પ્રાપ્ત થયેલો છે તેથી તમને પોતાને લાભ થાય, પ્રગતિ મંડાય. ‘જ્ઞાની'ના પરિચયમાં વિશેષ વિશેષ રહીને સમજી લેવાનું છે. કરવાનું કશું ય નથી. ક્રમિક માર્ગમાં તો કેટલો બધો પ્રયત્ન કરે ત્યારે આત્માનો ખ્યાલ આવે, તે ય ઝાંખો ઝાંખો અને લક્ષ તો બેસે જ નહીં. એમને લક્ષમાં રાખવું પડે કે
પ્રશ્નકર્તા : નિરંતર. આપે જ્ઞાન આપ્યું ત્યારથી જ નિરંતર રહે છે.
દાદાશ્રી : આત્માનુભવ સિવાય લક્ષ રહે જ નહીં. ઊંઘમાંથી જાગો તો તરત જ લક્ષ આવી જાય છે કે ?
પ્રશ્નકર્તા : હા, તરત જ. એની મેળે જ, આંખ ખૂલતાં જ પ્રથમ ‘હું શુદ્ધાત્મા છું' લક્ષમાં આવે છે.
દાદાશ્રી : આનું નામ સાક્ષાત્કાર થયો કહેવાય. એને જ્ઞાન કહે છે. અને જે જ્ઞાન સાક્ષાત્ થતું નથી એને અજ્ઞાન કહેવાય.
આત્માની પ્રતીતિ જ બેસવી બહુ મુશ્કેલ છે તો લક્ષ ને અનુભવની તો વાત જ ક્યાં કરવી? આત્માની પ્રતીતિ એટલે નિઃશંકતા, આ જ આત્મા છે એની ખાતરી થવી તે. એ ખાતરી તમને અમે કરાવી આપીએ છીએ. એટલે તો તમને મહીં મન, બુદ્ધિ, ચિત્ત અહંકાર-બધા નિઃશંક થઈ જાય છે.
જ્ઞાન તો તેનું નામ કહેવાય કે ગમે તેવા સંજોગોમાં હાજર થાય. હરેક વખતે, જ્યાં જાઓ ત્યાં હાજર થાય. હાજર થઈને પાછું સમાધાન આપે. આપણું આ જ્ઞાન સર્વસમાધાની જ્ઞાન છે. ગમે તે દ્રવ્યમાં સમાધાન રહે, ગમે તે ક્ષેત્રમાં સમાધાન રહે ને ગમે તે સમયે સમાધાન રહે એવું આ વિજ્ઞાન છે. ગાળ ભાંડે, ગજવું કાપે તો તે ઘડીએ આ જ્ઞાન સમાધાન આપશે. જ્ઞાન ચેતવ્યા કરે, નિરંતર.