________________
આપ્તવાણી-૩
આકારે શેયાકાર થઇ જાય. દ્રશ્યકાર હોતું નથી. કારણ કે દર્શન સામાન્ય હોય તે જ્ઞાન વિશેષ ભાવે હોય તેથી શેય જુદું જુદું હોય.
૬૭
પ્રશ્નકર્તા : ‘દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયથી હું સંપૂર્ણ શુદ્ધ છું, સર્વાંગ શુદ્ધ છું', એ શુદ્ધાત્માએ કરીને કે પ્રતિષ્ઠિત આત્માએ કરીને ?
દાદાશ્રી : શુદ્ધાત્માએ કરીને.
પ્રશ્નકર્તા : સિદ્ધ ભગવંતોને કે જે સિદ્ધ ક્ષેત્રમાં છે, તે આ કેરી જુએ તો તેમને પર્યાય ઉત્પન્ન થાય કે નહીં ?
દાદાશ્રી : પર્યાય વગર તો આત્મા જ ના હોય ને ! પર્યાય હોય તો જ વસ્તુ તત્ત્વે કરીને અવિનાશી અને પર્યાયે કરીને વિનાશી હોય. પ્રશ્નકર્તા : આપણે જે જોઇએ છીએ અને સિદ્ધ ભગવંતો જે જુએ છે તેનાં પર્યાય જુદાં હશે ?
દાદાશ્રી : એ તો જુદાં જ ને ! આપણે ચોંટેલાને ઉખાડીએ છીએ એને સિદ્ધોને તો કંઇ ઉખાડવા કરવાનું નહિ. એમને તો ચોંટતા જ નથી ને ! આપણને શ્રદ્ધામાં સિદ્ધોનું સ્વરૂપ છે ને વર્તનમાં આ વિનાશી સ્વરૂપ છે. પણ શ્રધ્ધામાં આ વિનાશી સ્વરૂપ ગયું છે.
પ્રશ્નકર્તા : ‘દ્રવ્યે કરીને, તત્ત્વે કરીને સંપૂર્ણ શુદ્ધ છું, સર્વાંગ શુદ્ધ છું' એ જ્ઞાન-દર્શનથી જ ને ?
દાદાશ્રી : દ્રવ્યથી ખરો, જ્ઞાન-દર્શનથી ય ખરો અને ગુણથી ય ખરો, બધા જ ગુણથી.
પ્રશ્નકર્તા : આત્મા શુદ્ધ થઇ જાય પછી એના પર્યાય ખરા ? દાદાશ્રી : પર્યાય વગર તો આત્મા જ ના હોય.
પ્રશ્નકર્તા : પર્યાય થાય તો પછી આત્મા એ બદલાઇ ના જાય ? દાદાશ્રી : કશું જ ના બદલાય. આ લાઇટ છે તે જડ છે. તે તેને દાખલા તરીકે લઇએ તો આ લાઇટ એ દ્રવ્ય કહેવાય અને જે પ્રકાશ
આપ્તવાણી-૩
આપવાની શક્તિ છે એ જ્ઞાન-દર્શન કહેવાય અને પ્રકાશમાં આ બધી વસ્તુઓ દેખાય તે જ્ઞેય કહેવાય. હવે લાઇટને કશામાં બંધ કરી દો તો એને કશું ચોંટી પડતું નથી, એ ચોખ્ખું જ રહે. તમારી શ્રદ્ધામાં છે તેવો આત્મા થશે.
૬૮
પ્રશ્નકર્તા : પોતે પોતાના દ્રવ્યથી પણ શુદ્ધ છે, એ શેનાથી? દાદાશ્રી : એ સ્વભાવથી જ છે. દ્રવ્યથી તો બધાં તત્ત્વો શુદ્ધ છે, ફકત પર્યાયથી જ બધું બગડયું છે.
આ પર્યાય શબ્દ સંસારમાં વપરાય છે તેમ ના વપરાય. પર્યાય ફકત અવિનાશી વસ્તુને, સત્ વસ્તુને જ લાગુ થાય છે, બીજી કોઈ જગ્યાએ લાગુ ના થાય. ચેતનના પર્યાય ચેતન હોય ને અચેતનના પર્યાય અચેતન હોય. દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાય જો એકઝેકટનેસમાં સમજાઇ જાય તો ‘કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપ’ થઇ જાય !
પ્રશ્નકર્તા : અચેતન પર્યાય શું અસર કરે ?
દાદાશ્રી : ‘જ્ઞાની’ને કશી જાતની અસર ના થાય અને અજ્ઞાનીને અસર કરે.
પ્રશ્નકર્તા : અજ્ઞાનીને કર્મ બંધાવડાવે ?
દાદાશ્રી : હા.
આત્માનાં દ્રવ્ય, ગુણ અને પર્યાય એ બહુ ઝીણી વાત છે, પહોંચે તેમ નથી. વીતરાગોનું વિજ્ઞાન પાર પમાય તેવું નથી.
આત્મા : પરમાનંદ સ્વરૂપી !
જ્યાં સુધી વ્યવહાર આત્મા છે ત્યાં સુધી માનસિક આનંદ છે. આત્મા જાણ્યા પછી આત્માનો આનંદ પ્રાપ્ત થાય. શબ્દરૂપે સાંભળેલા આત્માથી કામ ના થાય, યથાર્થ સ્વરૂપે હોવું જોઇએ.
નિરંતર આનંદમાં રહેવું એનું નામ જ મોક્ષ. કોઇ ગાળો ભાંડે,