________________
આપ્તવાણી-૩
૨૫
આપ્તવાણી-૩
પુદ્ગલ એટલે પુરગલ. જે પૂરણ-ચલન થાય છે તે બધું પુદ્ગલ કહેવાય. આ જગત કેવું રૂપાળું લાગે છે. તેનાથી તો ફસામણ ઊભી થઈ છે. રૂપાળું ય લાગે ને કદરૂપું ય લાગે! કારણ કે સાપેક્ષ છે. પુદ્ગલ તો સ્વતંત્ર ગુણોવાળું છે. રૂપ, રસ, સ્પર્શ અને ગંધ એના ગુણો છે પણ જ્ઞાયકભાવ એનામાં નથી. પુદ્ગલ પોતે જાણી શકે નહીં. વળી એને લાગણીનો અનુભવ થતો નથી.
કરામત તે બધી પૂગલતી જ !
રાગથી ત્યાગો કે દ્વેષથી ત્યાગો તેનું ‘રિએકશન’ આવ્યા વગર રહે જ નહીં. પુદ્ગલની કરામત એવી છે કે તમે જે વસ્તુ તરછોડશો તે પછી ક્યારેય ભેગી ના થાય. આ ભવમાં તો કદાચ મળે, પણ બીજા ભવમાં ના મળે.
પરમાણુઓની અવસ્થા, કઈ કઈ ?
આખું જગત પુદ્ગલ પરમાણુઓથી ભરેલું છે. શુદ્ધ સ્વરૂપે રહેલા પરમાણુઓને તીર્થંકર ભગવાને વિશ્રા કહ્યા. હવે સંજોગોના દબાણથી કોઇની જોડે ગુસ્સો થયો ત્યારે તે વખતે હું ચંદુલાલ છું ને મેં આ કર્યું” એવું જે જ્ઞાન છે તેથી બહારના પરમાણુઓ ખેંચે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ભ્રાંતિથી આત્મા પુદ્ગલની અવસ્થામાં તન્મયાકાર થાય છે, તે ભાસ્યમાન પરિણામને પોતાનાં માને છે, તેનાથી પરમાણુઓ ‘ચાર્જ થાય છે. પ્રયોગ થયો માટે તેને પ્રયોગસા કહેવાય. એ પ્રયોગસા એ કોઝલ બોડી' રૂપે રહે છે. તે આવતે ભવ મિશ્રસા થઈ જાય. એટલે ઇફેકટિવ બોડી થઇ જાય. હવે ‘સાયટિફિક સરકમસ્ટેન્સિયલ એવિડન્સના આધારે એ પ્રયોગસા પરમાણુઓ જ્યારે ડિસ્ચાર્જ થાય એટલે કડવા-મીઠાં ફળ આપીને જાય, તે વખતે મિશ્રણા કહેવાય. ડિસ્ચાર્જ થઇ જાય પછી પાછા શુદ્ધ થઇને વિશ્રણા થાય.
જ્ઞાન આત્માનું અને કરામત બધી જ પુદ્ગલની છે. આત્મા આવી કરામત ના કરે. આ હિમાલયમાં બરફ પડતો હોય તો એકદમ મહાવીરનું સ્ટેચ્ય” થઇ જાય! એ પુદ્ગલની કરામત છે, ‘ટેમ્પરરી” છે. પુદ્ગલ એવું સક્રિય છે કે જેથી કરીને જાતજાતનું પરિવર્તન થાય છે.
આ મહીં વઘાર થયો ને બધા છીંકવા મંડયા. આ કોની કરામત? તમારી તો છીંક ખાવાની ઇચ્છા નથી. જો તું કર્તા હોઉં તો બંધ કરી દેને આ છીંકો ! પણ ના. એ તો પુદ્ગલની કરામત છે. આ પુદ્ગલની કરામત બહુ ઝીણી વાત છે.
આ જગતના લોકો એવા પુરુષાર્થ છે કે લોખંડની મોટી મોટી સાંકળોના બંધ તોડી નાખે. પણ આ સૂક્ષ્મ બંધન, આત્મા અને પુદ્ગલનું, એ ના તોડી શકે, અને જો તે તોડવા જાય તો ઉલટાના વધારે વીંટળાય.
પુદ્ગલ તો કેવું શક્તિશાળી છે !! ખુદ પરમાત્મા જ એમાં ફસાયા છે ને !!! એક પ્યાલામાં જરાક ઝેર ઓગાળીને પીવડાઓ તો શું થશે? ચેતન ફડાક દઇને ભાગી જશે ! અરે, ઝેરની તો મોટી શક્તિ, પણ આ એક ઈન્કમટેક્ષનું જરાક કાગળિયું આવ્યું હોય તો મહીં ફફડાટ ફફડાટ થઈ જાય છે, સાહેબને ગાળો ભાંડવા માંડે. ખોલીને જુએ તો રિફન્ડ આવ્યું હોય, એવું છે ! પુદ્ગલ પણ ચેતનને હલાવે છે. સવારે ઉઠી જવાય છે, ચિંતા થઇ જાય છે, ક્રોધ થઇ જાય છે, આ બધું શું છે ? ખેતરમાં બીજ નાખી આવીએ તે અનેક ગણું થઇને આવે છે. ત્યાગીઓ ત્યાગે છે તે અનેકગણું થઇને આવે.
દાન આપતી વખતે ‘હું દાન આપું છું' એવો ભાવ થાય છે, તે વખતે પુણ્યનાં પરમાણુઓ ખેંચાય છે. અને ખરાબ કામ કરતી વખતે પાપના ખેંચાય છે. એ પછી ફળ આપતી વખતે શાતા ફળ આપે કે અશાતા ફળ આપે. જ્યાં સુધી અજ્ઞાની હોય ત્યાં સુધી ફળ ભોગવે, સુખદુઃખ ભોગવે, જ્યારે જ્ઞાની એ ભોગવે નહીં, “જાણ્યા’ કરે.
પુદ્ગલ અવસ્થામાં આત્મા અજ્ઞાનભાવે અવસ્થિત થયો તે પ્રયોગસા. પછી તેનું ફળ ‘વ્યવસ્થિત આપે છે ત્યારે મિશ્રસા. પ્રયોગસા થયા બાદ ફળ આપવાનું ‘વ્યવસ્થિત’ના તાબામાં જતું રહે છે. ‘ટાઇમિંગ’, ક્ષેત્ર એ બધા જ “સાયન્ટિફિક સરકમસ્ટેન્સિયલ એવિડન્સ” ભેગા થાય ત્યારે તે રૂપકમાં આવે. ‘સ્વરૂપનું જ્ઞાન” થાય એટલે પોતે આ પુદ્ગલની