________________
આપ્તવાણી-૩
૧૦૯
૧૧૦
આપ્તવાણી-૩
પ્રશ્નકર્તા : આત્માને રાગદ્વેષ લાગે?
દાદાશ્રી : ના, રાગદ્વેષ એ આત્માનો ગુણ નથી. આ તો રોંગ બિલિફથી રાગદ્વેષ થાય છે.
દાદાશ્રી : એ ભૌગોલિક સ્થાન છે એ બરાબર છે, પણ ખરેખર તમે પોતે જ મોક્ષ સ્વરૂપ છો !
પ્રશ્નકર્તા: આત્મા, પરમાત્મા તો જુદા જ છે. એ બેનો કંઈ સંબંધ તો ખરો ને ?
દાદાશ્રી : જુદા નથી. એ જ આત્મા, ને એ જ પરમાત્મા છે. ફકત દશામાં ફેર છે. ઘેર આવો ત્યારે ચંદુભાઈ અને ઓફિસમાં બેઠા ત્યારે કલેકટર સાહેબ કહેવાય. ‘હું, બાવો ને મંગળદાસ' એના જેવું છે !
પ્રશ્નકર્તા : આત્મા પરમાત્મા એક થાય એ તો છેલ્લું સ્ટેજ કહેવાય
આત્મા એ જ પરમાત્મા !
ને ?
દાદાશ્રી : હા, એ છેલ્લું સ્ટેજ કહેવાય. એ પછી આગળ કશું કરવાનું રહેતું નથી.
આત્માનું દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર ! પ્રશ્નકર્તા આત્મા ક્ષેત્ર તરીકે કેવી રીતે રહેલો છે ?
દાદાશ્રી : આત્માનું સ્વક્ષેત્ર, પોતાનો અનંત પ્રદેશ ભાગ છે તે. એનું ખરેખર ક્ષેત્ર નથી કહેવા માંગતો. એ તો પારક્ષેત્રમાંથી કાઢવા માટે સ્વક્ષેત્રનું વર્ણન કર્યું છે.
પ્રશ્નકર્તા : આત્માનું દ્રવ્ય બદલાય ?
દાદાશ્રી : આત્માનું સ્વદ્રવ્ય ના બદલાય. પણ આત્માને જે દ્રવ્ય આ સંસારભાવથી લાગુ થયા છે તે બધા બદલાયા કરે. ક્ષેત્ર બદલાયા કરે, કાળ બદલાયા કરે અને તેના આધારે ભાવ બદલાયા કરે. ભયવાળી જગ્યાએ ગયા ત્યાં ભય ઉત્પન્ન થાય. જીવમાત્રને સમયે સમયે ભાવ બદલાયા કરે.
પ્રશ્નકર્તા : “આત્મા એ જ પરમાત્મા છે' એ સમજાવો.
દાદાશ્રી : “રીલેટિવ'માં આત્મા છે ને ‘રિયલમાં પરમાત્મા છે. જયાં સુધી વિનાશી ચીજોનો વેપાર છે ત્યાં સુધી સંસારી આત્મા છે, ને સંસારમાં નથી તો પરમાત્મા છે. “રીલેટિવ'ને ભજે તો વિનાશી છે ને ‘રિયલ’ને ભજે તે પરમાત્મા છે, તને ભાન હોય તો પરમાત્મામાં રહે ને ભાન નથી તો તું ચંદુભાઈ છે.
પ્રશ્નકર્તા : આત્માને ઓળખવાથી આપણને શું પ્રાપ્ત થયું સમજવું?
દાદાશ્રી : સનાતન સુખ.
પ્રશ્નકર્તા : આત્મા ચેતન છે. સનાતન છે, કે તેનું વિલીનીકરણ થાય છે ? શું એની સ્થિતિ બદલાય છે?
દાદાશ્રી : આત્મા સનાતન છે, એનો એ જ રહે છે, જેમ વીંટીમાં સોનું અને તાંબું ભેગું થયું હોય તો સોનાની સ્થિતિ બદલાતી નથી, એના ગુણધર્મ બદલાતા નથી તેમ. આત્માના ગુણધર્મ અનાત્માની સાથે રહેવા છતાં બદલાતા નથી. અને સોનાને પ્રયોગ કરીને છૂટું પાડી શકાય છે.
પ્રશ્નકર્તા : ઘઉંના દાણામાં અને પક્ષીમાં ચેતના જુદી ને ?
દાદાશ્રી : ના, ચેતના તો સરખી જ, મારામાં, તમારામાં ને ઘઉંના દાણામાં ચેતના તો સરખી જ પણ દરેકના આવરણમાં ફેર છે.
પ્રશ્નકર્તા : ચેતન બીજાને હલાવે ?
પ્રશ્નકર્તા : આત્માના પ્રકાર જુદા જુદા હોય ? દાદાશ્રી : ના, આત્મા એક જ પ્રકારના છે.