Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama satabAla mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavI maMtrIH zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAInI vADI, amadAvAda, cothI sudhArelI AvRtti prata 2000 ki. 2-4-0 mudraka: jayaMtI ghelAbhAI dalAla vasaMta prinTIMga presa, ghI kAMTA roDa, amadAvAda,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthAzramanI AdarzatAnA jhaMkhanArAone 'samarpaNa
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 thI 36 saLiyuM 1. nizakhaMDa: (1) aitihAsika daSTie avalokana (2) brahmacaryAzrama (3) viSayanirdeza (4) gRhasthAzramanuM sthAna (5) lagnacarcA - 37 thI 2 2 08 3 55 2. katavyakhaMDa: (1) pati patnInAM kartavyo (2) saMtati pratye mAbApanuM kartavya putranAM mAbApa pratyenAM kartavyo (4) sAsusasarAnAM kartavyo sAsusasarA pratye vahunAM kartavya (6) bhAMDunAM kartavyo 105 112
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 125 132 142 151 159 (7) derANI jeThANI (8) mitra (9) vaDIle ane juvAna (10) kuTumbanimaNu. (11) pADozIdharma (12) sAmAnya kartavyo (13) rAjataMtra ane prajA (14) samAja ane sevAvRtti vikAsakhaMDa: (1) Arthika pravRtti (2) samAjadharma (3) rASTradharma, (4) AdhyAtmika dharma ' ! 184 196 209 thI 277 211 220 241 148
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA yasmAt trayo'pyAzramiNo, jJAnenA'nnena cA'nvaham / gRhasthenaiva dhAryante, tasmAj jyeSThAzramo gRhI // jJa'nAdi saMskArAdArA ane annAdi sAdhanAdvArA gRhasthAzrama traNe AzrameAnI sevA bajAvI zake che. te dRSTibinduthI gRhasthAzrama paNa mahAna upayeAgI Azrama che. saMskRtiArA mAnasika ane khArAkadvArA zArIrika nirvAha karanAra ane vikAsamAmAM eka visAmA samAna e ja uttama gRhasthAzrama Aje kevI kaDhaMgI paristhitimAMthI pasAra thAya che, te nIcenAM citrothI kaIka samajAro. citro AkhA hiMdu Aje me vibhAgeAmAM vibhakta che. te be vargomAM sudhAraka ane rUDhicusta ema bhAvanAmAM e vaheNa vahe che. AthI pahelA varga sudhAraka tarIke ane khIjo varga rUDhicusta tarIke oLakhAya che. pahelAmAM bahu aMze pAzcAtya sa MskRtinI chApa che. kAraNa ke sAmAjika siddhAMtA, khAnapAna, rahanasahana, kaLAvikAsa, udyogavana
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ < evIevI aneka bAbatomAM prAyaH tyAMnuM anukaraNa dekhAI Ave che. jyAre khIjA varga'mAM jUnuM te ja sAnuM" e mAnyatA rUDha thayelI dekhAya che. vAvAvAcaM pramAn e emanuM jIvanasUtra che. samaya, lokamAnasa, saMcAgA vagerenuM nirIkSaNa karI te kazuM parivatana karavA icchatA nathI. A rIte pahelAmAM arvAcIna aMzA ane khIjAmAM prAcIna aMzo bahu bhAge najare paDe che. A che vanA vicAradra&nuM kSetra have mAtra dharaja nathI rahyuM. tenuM kSetra samAja, rASTra ane dha`saMsthA sudhI vistarI gayuM che, tenAM mULa paNa UMDAMUMDAM naMkhAI gayAM hoya ema paNu jaNAya che. A samarAMgaNe caDelA eka pakSa samAjabaMdhAraNa ukheDavAnA prayatna kare che; ane mIjo jarjarita kheAkhAMne thUMkanA sAMdhAthI kAyama TakAvavAne prayatna kare che. have gRhasthanAM vyAvahArika jIvana para dRSTipAta karIe. bIjuM citra A sAme UgatA yuvAna kheDA che. tenuM vadana ullAsa ane smitathI jhaLakI rahyuM che; bhavya kalpanAe tenA mastiSkamAM ghaDAI rahI che; krAntinA meLA, utsAhane taravarATa ne snehanI UrminI jIvata mUrti samA e dekhAya che. te dAmpatyajIvananAM madhura svapnAM seve che; samAjasudhAranA siddhAntA para tenuM mAnasamathana cAle che; rASTrasvAtaMtryanI bhAvanAmAM te mahAle che. pharIthI juo--te ja yuvAna gRhasthAzramamAM pagaraNa mAMDe che. thoDA ja samaya pachI tenA yauvananI camaka harAI gayelI jaNAya che. nirAzAnI aMdhArakeATaDImAM, prakAza ane pavana vinA, tene prANa guMgaLAtA dekhAya che. bekArI ane kuTu bakalezathI tenuM bhejuM zaktihIna thatuM spaSTa dekhAya che. patnI ane pati vaccenA jaTila jhadhaDAnI jhALamAM tenA sukhada gRhasthAzramanuM sANaluM bhasmIbhUta thatuM jAya che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjI* citra ahIM sapatti che, putra che, mAtApitA che, ane patnI paNa che. A rIte gRhasthAzramanAM Avazyaka aMge teA che. paraMtu saMpa nathI, sneha nathI ane samaja nathI. kusaMpa, svArthI ane mUrkhatAnI tripuTIthI trAsI gayelA yuvAnane jue. tenA mAM para nUra dekhAya che? cAlu' citra juo A ceAthu citra. akkalanA ethamIra patine panAre paDelI eka kAmaLa mALA che. tenA patimAM sAmarthya ane samajaNu abhAva che. sAsu tA kaMkAsanu dhara che. A bALAneA khaLApe kavA asahya che? pAMcamu... citra pitA ane putra vacce, sAsu ane vahu vacce vicArAnA sumeLa nathI. sausaunI dizAo judI che. " citra eka lAkhA rUpiyAne mAlika banI hajArA cetanavaMtA mAnavAnAM deha ane buddhi banne kharIde che, te ja mAlika para koi adhikArInI sattAne kAyaDA pharI vaLe che. vaLI te adhikArI paNa kAI jImI sattA nIce cagadAI rahyo che. AvAM aneka citro e samajAve che ke Ajanu gAsthya naMdanavana ke kalpavRkSa nathI rahyuM. te bagIcAmAM puSpAne badale kAMTA vAyA che. tenAM phAmAM rasa ne cetanatAne badale zuSkatA te kaTutA anubhavAya che. DhASa kAnA? AvI paristhitimAM je vaga kevaLa kama ke prAdhanA ja doSa gaNe che te vAstavika nathI. kAraNa ke manuSya potAnA jIvana vaccenI .
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNI gUMco puruSArthadvArA ukelI zake che. prArabdhane kayAM sudhI avakAza Apavo te saMbaMdhamAM eka mahApuruSe kahyuM che ke ane te dra uSyati StroH eTale ke yatna karavA chatAM kAryasiddhi na thAya to prathama te prayatna bhUlarahita che ke kema te joI jevuM; ane tema chatAM niSphaLatA prApta thAya to tenuM koI agamya kAraNa haze ema mAnIne zAMtipUrvaka prayatna jArI rAkha. A parathI puruSArthanA pradhAna paNAmAM gRhasthAzramI yathAzaya phALe je ApI zake che to te prayatna kevA prakArane have joIe te prazna svAbhAvika ja upasthita thAya che. - A "Adarza gRhasthAzramanuM pustaka tenA ja pratyuttararUpe che. temAM gRhasthAzramI jIvanane lagatA keyaDA ukelavAnuM hitAvaha mArgadarzana che. te dhyeya jALavavA A pustakamAM je je dRSTibinduo rAkhavAmAM AvyAM che te jaNAvI dauM. daSTibindue [1] gRhasthAzrama paNa jIvanavikAsanuM eka zreSTha sthAna ane sahAyaka aMga che. vikAsanI nIsaraNI para caDanAre pratyeka sopAnanI khUba kALajI dharAvI AgaLa dhapavAnuM che te batAvavuM. (2] javAbadArIvALA gRhasthAzrama nakkara rasamaya rahe, nIrasa na banI jAya, temaja te rasavRtti paNa patanane mArge na kheMcI jAya, tevI saMbhALanuM lakSya rajU karavuM. ] strI jAti ane puruSajAti bane te AzramanAM samAna upagI aMga hovAthI strI jAti ane puruSajAti bannenAM bAlyavayathI mAMDI jIvanaparyatanAM upasthita thatAM kSetrone avakAza have ghaTe ane tethI AyuSyanA traNa khaMDa pADI brahmacArIjIvana, satakarmaparAyaNa gRhasthajIvana ane vAnaprasthajIvanane [vAnaprastha eTale vanavAsa nahi paNa pitAne vyAvahArika beje prajAne soMpI zAMtimaya
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane sAtvika jIvana gujAravA mATe nivRtti levI te ] lagatI kartavyapraNAlikA ahIM rajU karavI. [4] rasamayatA ane vikAsano saMbaMdha kevaLa vaiyaktika jIvana sAthe nahi paraMtu samaSTi sAthe paNa che. samAjano saMkSobha vyaktizAMtine khaLabhaLAvI mUke che tethI vyakti ane vizva sudhInA pratyeka saMbaMdhanuM dhImedhIme vahena cAlu rahe tevI paristhiti batAvavI. A badhAM dRSTibinduothI chaNAtA gRhasthAzramane yathArtha nyAya maLe te sAruM A pustakane traNa khaMDamAM vibhakta karyuM cheH (1) nirdezakhaMDa, (2) kartavyakhaMDa, ane (3) vikAsakhaMDa. temAM khAsa khAsa kayA muddAo vicArAyA che tenuM sAMkaLiyAmAM spaSTa varNana che. chatAM ahIM DuM tAtvika darzana karAvavuM e prasaMgocita thaze. tavadarzana prathama nirdezikhaMDanAM pAMca prakaraNo paikI pahelAmAM AzramanI utpatti kevA saMjogomAM ane kyA udeza thavA pAmI che, teno pUrvapara aitihAsika saMbaMdha ane tene lagatI carcA Ave che. bIjAmAM brahmacaryAzrama, tenI AvazyakatA, tenA lAbha vagerenuM darzana karAvavAmAM AvyuM che. A bInAmAM prAcIna gurukuLanI prathAnuM dhyeya ane vartana kevuM hatuM tenuM citra paNa derAyuM che. * trIjAmAM tyAgAzramanI ane gRhasthAzramanI tAratamyatAnI tAtvika vivecanA karavAmAM avI che, je vAMcavAthI amuka varga ke je zramaNa saMskRtinA ekAMta virodhamAM ke ekAMta samarthanamAM mAne che tene samAdhAna maLI rahe ane vikAsane anukrama paNa barAbara samajAya. cothAmAM gRhasthAzramanI javAbadArI ane gRhasthAzramanuM sthAna sAmAjika, rASTrIya ane dhArmika dRSTie kevA prakAranuM che te aneka daSTibinduothI raju karavAmAM AvyuM che. pAMcamAmAM lagnacarcAno viSaya che. lagnajIvananuM dhyeya paNa
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTaluM bhavya hoI zake ane lagnajIvana vikRta na banatAM tenuM sukAna vikAsa tarapha gatimAna rahe te nItikArenAM kathanane ahIM spaSTa karavAmAM AvyuM che. eka tarapha lagnavyavasthAnI arAjaktAne vegabhara Avato juvALa ane bIjI bAju vartamAna lakSmavyavasthAnuM zithila baMdhAraNa tathA lagnaviSayaka upasthita thatA siddhAMtanI chaNAvaTa vagere muddAo carcAyA che. vaLI A prakaraNamAM lagnajIvananuM dhyeya sAdhavAne gRhastha sAdhakane bodha thAya ane nirdoSa gAuththajIvana TakAvI vikAsanA sopAnamAM AgaLa vadhe te vicArasaraNInuM mULa paNa gUMthAyuM che. dvitIya khaMDa. bIjA kartavyakhaMDamAM kramazaH gRhajIvananI dIkSAne khyAla Ave; ane te AzramamAM pravezatAM pahelAM dampatInI kevI gyatA hovI joIe ane kaI jAtanA saMyamI niyamothI te dampatInuM jIvana maryAdita rahevuM ghaTe, ItyAdi patipatnInA pArasparika pAlyaniyamo tathA mAtApitA, sAsuvahu, sasarAjamAI, bhAIbahena, sALA-banevI, vevAIvelAM vagere kuTuMba pratinAM kartavya tathA pADezIdharma ane vyavasAyI jIvananAM dhaMdhAdArIne aMge upasthita thatAM kartavya kSetrane A prakaraNamAM khUba rapaSTatAthI ullekha karavAmAM Avyo che. tRtIya khaMDa che trIjA vikAsakhaMDamAM kuTuMbanI bahAra DokiyuM karIne samAja, deza ane vizvanI sAthe vyakitane saMbaMdha ane tene laIne vizALa kartavyakSetra paDyuM che te kevI rIte ane kayA prakAranuM te badhuM batAvyuM che. - AdhyAtmika dharma nAmanA prakaraNamAM nIti, mAnavatA, sajajanatA kartavyaparAyaNatA ane AdhyAtmikatA ema kramazaH vikAsa sIDIe caDatAMcaDatAM gRhasthasAdhaka vikAsane pathe kevI rIte AgaLa dhape che tenuM spaSTa citra doravAmAM AvyuM che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' sauthI aMtanA bhAgamAM gRhasthAzramI jIvanamAM kyA kayA mukhya saddaguNa Avazyaka che te batAvyuM che. A traNa khaMDanA traNa pAyA jeTale aMze majabUta thAya, teTale aMze gRhasthAzramanI AdarzatA siddha thAya ane e AdarzatAthI jIvana rasamaya ane sukhamaya bane e bhAva pragaTa karI, A pustakanuM saLaMga saMkalana A rIte pUrNa thaI jAya che... eka khulAse koIne ahIM e prazna thAya, ke "vaLI munine A badhA viSaya carcavAnuM zuM prayojana ? e te mAtra tyAganI ja vAto kahe ke lakhe." A praznanuM samAdhAna thoDuM karI lauM. : muninuM lakSya tyAga tarapha ja hoya, ane tenA dareka vyavasAyamAM paNa tyAganI ja preraNuM hoya, te nirvivAda vAta che. ane tene huM svIkAruM chuM, paraMtu te tyAganA dRSTibindumAM bhinnabhinna vyakita paratve tenI tenI yogyatAnA kSetra pramANe itarane batAvAtA tyAgamAM tAratamyatA paNa hovI joIe. A manuSyasvabhAvane paNa bhUlI javo joIto nathI. te daSTibinduthI badhAne e ja prakArane ekAMta upadeza karavo hitAvaha nathI. kevaLa gRhasthadharmane tyAga e ja tyAgane mArga nathI, jevI jenAmAM zakti che ane teTalo temane tyAga karAvavo ghaTe, ane te ja hitAvaha che. - Aje samAja bIjuM to zuM paraMtu keTaleka aMze mAnavatAne suddhAM paravArI beTho che. e je kramazaH vikAsane sapAna nahi caDe, to apUrva tyAgane lAyaka nahi banI zake; ane gyatA vinA je tyAgapaMthamAM pagaraNa mAMDaze, to tyAgane yathArtha rIte ArAdhavAmAM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmI rahevAne saMbhava raheze. AthI pUrvanA tyAgI puruSoe te sopAnanA krama pramANe janatAne gheravAno prayAsa A rIte karyo hato. jainadarzana paNa ema ja mAne che, ane te bhagavAna mahAvIranA zabdothI ahIM spaSTa thAya che. te bhagavAne kahyuM, pahelAM manuSyatva (mAnavadharma) pachI ja itara dharmone sthAna hoI zake. vaLI temaNe pitAnA zAsanamAM zramaNasaMsthA ane gRhasaMsthA e bannene samucita sthAna ApyuM che; ane pitAnA sapUtane ema samajAvyuM che ke jyAM je vastunI truTi hoya tyAM tamArA zramaNadharmane kSati na pahoMce te dhyeyane jALavI te te Apo. je samAjamAM nItitattvanI truTi hoya tyAM naitika siddhAMtane samajAvI mAnavasamAjane AgaLa dhapAvo, paNa te badhuM kramapUrvaka AgaLa vadhavAmAM kAryasiddhinI saphaLatA che ane jokhama paNa nathI. A rIte vikAsanA dhyeye vALavAmAM ane mAnavasamAjane zAnti pahoMcADavAmAM udAra ane niHsvArtha tyAgI saMsthA vadhu sarasa ane suMdara kArya karI zake, ema dareka dharmasaMsthApakane lAgavAthI temaNe tyAgI saMsthA para A bhAra soMpe hoya tema lAge che. che. te ja lakSyabinduthI A pustaka gUMthAyuM che. nIti, kartavya ane dharmanA je je siddhAMta jyAM jyAM rajU karavAmAM AvyA che, tyAM tyAM te te nItikAra ane dharmasaMsthApakeno nirdeza paNa karavAmAM Avyo che. aMtamAM, A granthamAM mukhyatve jemanAM vyAkhyAnenA vicAranuM dehana che ane jemaNe A granthanuM sAMgopAMga nirIkSaNa ane bahumUlI sUcanAo ApI saMzodhana karyuM che, te paramapUjya gurudevane AbhAra mAnI viramuM chuM. "saMtabAla suMdaravana, vilepArale tA. 24-6-35.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI prastAvanA Adarza gRhasthAzrama nI A cothI AvRtti ghaNuM ja lAMbA samaye bahAra paDe che. mahAvIra sAhitya prakAzanamaMdiranuM kAma boLabhe paDyA pachI kAgaLaniyamana AvyuM ane kavoTA aMge kaze prayatna na thayo. maMdiranI IcchA hoya toye have prakAzananI sthiti na rahI. paraMtu rASTrIya pradhAne e sattAsUtro hAtha dharyA pachI maMdirane je kaTA maLyo temAMthI A prakAzana pragaTa thaI zakaryuM che. bIjI saMsthAe A pustakanA prakAzananI mAgaNI karI hatI, paraMtu e saMsthAnuM dhoraNa vagerene vicAra karI jotAM enA svIkAramAM saMkoca thato hato, jyAre pustakanI mAgaNI dinapratidina vadhye jatI hatI. chevaTe moDuM chatAM A prakAzana A rIte mULasaMsthAkArA ja thAya che, e mAre mana saMtoSanI vAta che. hiMdustAnane AjhAdI ATalI vahelI maLI jaze e kalpanAmAMye nahatuM, paNa e thayuM. AjhAdI AvI, paraMtu e bhAgalAvALI AvI. bhAgalA paDavA chatAMye hiMdu-muslima vacce tatkALa ekadilI na thavAne kAraNe prathama ajJAna ane garIba muslima nimitta banyA. enA pratyAghAto hiMduo para paNa kamanazIba rIte paDyA. mahAtmAjI na heta te kadAca A jhera haju kyAM jaIne aTakta te na kahI zakAya. paraMtu e mahApuruSe kemavAdanA jherane ulecatAM ulecatAM zeSa jiMdagInuM
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ alidAna ApI dIdhuM. have e kAmavAda daphnAI javAnA che, e viSe zaMkA nathI. paraMtu muslimeA pratye hiMdune vizvAsa besatAM haju vAra lAgaze. bIjI bAju prajAmAM ahiMsAne AThe kAyaratA--ane have tA kAyaratAnuM saMgaThita svarUpa thayuM che, eTale te kADhavA mATe bharacaka prayatna karavA paDaze. trIjI bAju aspRzyatAnuM tUta gAmaDAMemAM te ema ja UbhuM che. ceAthI bAju strImAM tAkAta ane svamAna khIlatAM jAya che, paNa emane khyAla puruSavargamAM vyApaka nathI thayA. pAMcamI bAjI hamaNAM hamaNAM te| mahArASTrI kahe che, muMbai amAru"; gUjarAtI kahe che, 'muMbaI amAruM--' Ama prAMtIya sa'kucitatA pAMgaratI jAya che. chaThThI bAju sattAnI paDApaDImAM navAnavA rAjadvArI pakSe! phUTatA jAya che. sAtamI bAju sattAnAM sUtreA ane praleAbhanI vacce koMgresamAM pesI javA pAmelAM keTalAMka svArthI tattva koMgresanI kArakIrdi para pIMchI pheravavAmAM lAgI gayAM che. AThamI bAju paDAzI pAkistAna hiMdI saMdhanA nAyakAnI bhalAIne samajI na zakavAne kAraNe UlaTA rAha laI rahyuM che. navamI bAju bhAgye ja kAI evA divasa jate! haze ke nAsI javAnA, ApaghAta karavAnA athavA agnisnAna karavAnA prasaMge| samAjamAM na banatA hAya. dazamI bAju samAjamAM saMgrahakhArI ane naphAkhArIe mAnavatAnI hada kathAranIye vaTAvI dIdhI che. agiyAramI khAju sthApita hite, jUnI amaladArI rItarasameA ane pratyAghAtI tA dezamAM aMdhAdhUMdhI phelAvavA mathI rahyAM che. bAranI bAjI lAkazAhI prathA pramANe mAthAMdI mata pramANe rAjataMtra cAlaze, tema chatAM mAthAMone AnI kazI ja gama nathI. svarAjya eTale ekeeka mANasanI javAbadArI evu gheADA ja leAkeA samajyA hovAthI A Ape! ane te Ape!' evI sarakAra tarapha khUme! nAkhyA kare che. teramI khAjI dharmAMte nAme haju chUpI rIte kAmavAdanu jhera phelAvAya che ane vaTALavRtti paNa cAle che. 15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI aneka bAjuono ukela ekamAtra mAnavanI jIvanazuddhimAM ja che. mAnava e sRSTinuM, dezanuM ane samAjanuM addabhuta aMga che. e je dRSTisaMpanna thAya ane temAMya Adarza gRhasthAzramanI dRSTie patipatnI banne dRSTisaMpanna thAya, to aneka praznone ekavAra niveDe Ave ja. A badhAmAM aMtaHkaraNarita dharma ja kAma ApI zake. kAraNa ke kAyadAo te jaDa che. temAMya rAjataMtranA kAyadA te gulAmI tarapha ja ghasaDI javAnA. eTale dharma ja samAja, rASTra ane duniyAne tAraze. A pustakamAM je citra khaDuM karavAmAM AvyuM che ane dizAsUcana ApavAmAM AvyuM che, te upalI dRSTie kaMIka paNa upayogI thaze, ema huM mAnuM chuM. chellA thoDA samayamAM to duniyAnA ane khAsa karIne hiMdanA saMgamAM jabaradasta palaTe thayo che. AthI A AvRttinuM punaH vAcana karatAM ghaNo sudhArAvadhAre karavo paDyo che. bhAgye ja ekAda be prakaraNa kazA ja sudhArA vinA ema ja rahevA dIdhAM che. keTalAMkamAM thoDe to keTalAMkamAM ghaNe ja sudhAravadhAro thayo che. keTaluMka lakhANa lagabhaga navesarathI ja lakhavuM paDayuM che. ' AmAM "vizvavAtsalyanA saMpAdaka bhAI navalabhAI paNa nimitta thayA che. temaNe na preryo hota to bhAgye ja ATale sudhArAvadhAro karavAnuM banI zakyuM hatuM. samayanI tANumAM emaNe pUrti karavA prayatna karyo che. dUdhana, kaThina zabdono sudhAro ane uparAMta Arthika pravRtti prakaraNa to mArA vicArane anurUpa rahI temanI ja kalame lakhAyuM che. A rIte navalabhAInA A hissAnI vAcakone jANa rahe. saMtabAla?
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirdezakhaMDa
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ aitihAsika daSTie avalokana eka eva idaM sarvaM pUrva AsIt yudhiSThira kriyAkarmavibhedena cAturvaNye vyavasthitam ||-mhaabhaart mahAbhArata e vedadharmane prAcIna graMtha che. temane A loka che. tene artha e che ke pUrvakALamAM A AkhuM vizva eka ja pravAhamAM vahetuM hatuM. paraMtu pAchaLathI rASTranI vyavasthA jALavavA sAru kriyA ane karmanA bheda pramANe cAra vibhAgo nakkI karavAmAM AvyA. te vibhAge te vakhate samAjarUpe hatA. brAhmaNasamAja, kSatriya samAja, vaizyasamAja ane samAje e tenAM nAmo hatAM. vidyA ane saMskRtine prajA vargamAM pracAra karanAranI gaNanA brAhmaNavargamAM prajAnAM saMrakSaNa karanAranI gaNanA kSatriyavargamAM; kRSi ane vANijyadvArA prajAvargamAM sevA karanAranI gaNanA vaiomAM ane kevaLa sevAbhAvI varganI gaNanA zukavargamAM thatI hatI. A ja kathananI jaina ane bauddha zAstromAM paNa pUrti che: kammuNA bambhaNo hoi, kammuNA hoi khattiyo / , , , , varaso muLA do, suda vaDu muLA che . uttarAdhyayanasUtra, ma. 2. . -
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama "varNavyavasthA jAtigata nathI paNa karmagata che. karmathI ja manuSya brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra tarIke oLakhAya che." na jaccA vasalo hoti, na jaccA hoti brhmnno| kammaNA vasalo hoti kammuNA hoti brahmaNo // auddha draya, punita, sUtra 6. " jAtithI manuSya halakA varNano gaNatA nathI, paraMtu karmathI ja ucca ke nIca gaNAya che." prajAvarganuM pUrvAcitra manuSyajAti jyAM sudhI AvI rIte samAjamAM pariNata thaI nahotI tyAM sudhI te kevI sthitimAM hatI tene ullekha prAcIna jaina zAstronA ItihAsamAMthI maLI Ave cheH "ghaNuM ghaNuM varSo pahelAM jyAre manuSyavarga taddana ajJAna hato, potAnI jAtane saMbaMdha dharAvatA niyamonuM tene bhAna suddhAM nahatuM, zarIranirvAhanAM upayogI sAdhanA jJAnathI paNa te vaMcita hatA, tyAranI A vAta che." A AkhA vizvamAM prANajIvana sAthe saMbaMdha dharAvatA niyamo be prakAranA hoya che -(1) Akasmika niyamo ane (2) kartavya niyame. Akasmika niyamomAM vidhiniSedha hetAM nathI. kAraNa ke tenuM saMcAlana mAnavapuSArthathI para rahelI sattAne adhIna hoya che. Ane kAI prArabdha, keAI kudarata, to koI karma tarIke kalpe che. paraMtu bIjA niyame jemane ApaNe kartavyaniyamo tarIke oLakhIe chIe temAM moTe bhAge puruSArthanuM ja sthAna hoya che, tethI jeTale aMze puruSArthamAM saMgInatA Ave teTale aMze jIvanayAtrAne saraLatApUrvaka nirvAha thAya ane jIvanauddeza paNa saphaLa thaI zake. jIvanayAtrAnA niyamomAM zarIra, mana ane AtmAne lagatA niyamano paNa samAveza thAya che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ etihAsika daSTie avalokana udbodhaka e AvazyaktA pUrI pADavA sAru AvA ja prasaMge bhagavAna RSabhadeva, ke jeo jainazAsananA AdisaMsthApaka gaNuya che ane jemane vedamAM bahu mAnabharyA pUjana ane arcana karavAnAM vidhivA maLI Ave che, te pote manuSyavarganA uddabodhaka ane preraka tarIke utpanna thayA. temaNe te avikasita mAnavasamAjane zarIrazAstrane lagato tathA kRSividyA, vANijyavidyA ane zastravidyAne vyavahAru abhyAsa karAvyo. mAnavasamAjane TakI rahevAne annanI je anivArya jarUra hatI te kRSividyAthI pUrI paDI. vANijyavidyAthI parasparanA vinimayAdi vyavahAramAM saraLatA AvI ane zastravidAthI prANIvarganuM saMrakSaNa karavAnI anukULatA pedA thaI. A rIte bhinnabhinna vidyAonA zikSaNamAM paNa te varga AgaLa vadhavA lAgyA. samAjanI utpatti AvI rIte manuSyavarga seMkaDo varSo sudhI A pramANe aneka prakAranI avanavI zodha karyo jato hato ane buddhibaLane vikasAvyuM jato hato. tevA samaye eTale ke mahAbhAratakALa pahelAM e manuSyavarga samAjarUpe pariNata thayo. arthAta ke sau saunAM vibhinna karma pramANe temane bhinnabhinna saMjJAo prApta thaI tyArathI brAhmaNasamAja, kSatriyasamAja, vaizyasamAja ne samAjanI racanA thavA pAmI che. A rIte uparanA vibhAgo pitapotAnAM viziSTa kartavyonA sUcaka che ane kartavyanI vyavasthA sAru ja te racAyA che. A varNavyavasthA thayA pachI mAnavasamAjamAM eka bIjI AzramavyavasthA utpanna thaI che. prastuta sthaLe te AzramavyavasthA kayA prasaMgamAM janmI haze tenI vicAraNuM karavI ucita che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama AzramavyavasthA ane tenI upagitA zArIrika ane mAnasika e banne zaktione khyAla AvyA pachI te ubhaya zaktionuM preraNIjanaka koI eka tattva pitAnAmAM che evuM mAnavasamAja jyArathI samajavA lAgyo tyArathI tene AtmatattvanA zedhananI tIvra jijJAsA jAgI, ane tene aMge nIti ane dharma jevAM AtmavikAsanAM upayogI to nirmAyAM. AvA ja prasaMgamAM AzramavyavasthAnI praNAlikAno prAraMbha thayo hoya tema lAge che. paraMtu te samaye to mAnavasaMskRtivikAsanA mAtra be pravAha havA ghaTe -(1) gRhasthI jIvana ane (2) tyAgI jIvana. jenadarzananA paramaprAcIna graMthomAM tevA ja ullekho najare . paDe che -(1) kari ma ane (2) kari ma aa. bauddha graMthamAM paNa tevI ja praNAlikA najare paDe che. cAra AzramonI praNAlikA te bane mArgonI suvizeSa yogyatA ne suvyavasthA sAcavavA sAru vedadharmamAM jIvanavikAsanA cAra vibhAge zarU thayA hovA joIe. saMnyastavargane bahu spaSTa ulekha to bhagavAna zaMkarAcAryanA kALa pachI ja maLI Ave che. te cAra AzramonAM nAmo kramazaH A pramANe cheH-(1) brahmacaryAzrama, (2) gRhasthAzrama, (3) vAnaprasthAzrama ane (4) saMnyastAzrama (tyAgAzrama). aitihAsika daSTie gRhasthAzramanuM ATaluM avalokana karyA pachI badhA AzramanA mULabhUta ane jIvanavikAsanA daDha pAyArUpa brahmacaryozramanuM citra avalaMkIe.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacaryAzrama brahmacaryAzrama eTale jIvanazaktine saMgrahita karavAnuM atyuttama sthAna. vIryanuM saMrakSaNa ane sustaMbhana je AzramamAM rahIne thAya te AzramanuM nAma brahmacaryAzrama. sAmAnya rIte manuSyane jIvanakALa so varSane nakkI karI zAstrakAroe AzramanA cAra vibhAge nakkI karyA che. te apekSAe brahmacaryAzramane kALa pacIsa varSa sudhIne gaNe che. bALavayamAM mAnasa taddana keruM hoya che, temAM je je prakAranI saMskRtinAM citro aMkita karavAmAM Ave tevAM citro zIdhra aMkAya che. te sAru pUrvakALe nUtana prajAjIvanamAM susaMskRtinAM caNatara caNavA sAru gurukuLonI vyavasthA pracalita hatI ane te gurukuLAmAM bALavidyArthIone pacIsa varSanI vaya sudhI rAkhavAmAM AvatA. brahmacaryanuM mAhAsya pUrva pazcima Adi sarva dezamAM brahmacaryanuM mAhAmya te Aje paNa tevuM ne teTaluM ja che. brahmacaryapAlananA upAyonI mAnyatAmAM bhale matabheda hoya, paraMtu brahmacaryanI AvazyakatAmAM koI sthaLe be mata che ja nahi. kAraNa ke pratyeka kAryamAM jIvanazaktinI AvazyakatA che, ane te zakti hoya to ja pratyeka kAryamAM saphaLatA maLI zake che. paraMtu abrahmacarya ane te paNa kAcI vayamAM sevAyeluM abrahmacarya to jIvanazaktinA vikAsanA mULamAM ja ghA kare che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama abrahmacaryanuM pariNAma eka anubhavI puruSa kahe che ke jenuM bAlyavayamAM brahmacarya khaMDita thayuM che te tyAgI banIne paNa nathI te zAMtine ArAdhI zakato ke nathI gRhasthAzramane saphaLa banAvI zakato. te vizvamAM mAtra bojArUpa jIvana vahana kare che. pote duHkhI thAya che ane anyanA duHkhanuM kAraNa bane che. vaLI mUDhatamadhamasa arthAt adhama ke anarthanuM mULa abrahmacarya ja che, ema prAcIna zAstrakAroe paNa samajAvyuM che. brahmacaryAzramanI praNAlikA tethI ja prAcIna kALamAM bAlyavayathI brahmacaryanA pAlana sAru AvI AzramanI praNAlikArUpa uttama sagavaDa cAlu hatI. te kALamAM gRhasthajIvananA vaibhavavilAsane tyAga karI je RSivarga vAnaprastha jIvana gujArato hato, ekAMta araNyavAsa sevI pitAnI AvazyakatAo haLavI karI khetI dvArA svAvalaMbI jIvana jIvI rahyo hato, te pIDha, pavitra ane saMpUrNa sadAcArI vargane caraNe gRhastha pitAnI prajAne dharatA hatA. kRSNa, rAma ItyAdi mahApuruSonAM jIvanavRttAto parathI ApaNe te spaSTa jANI zakIe chIe. A praNAlikAthI tyAranI prajAnI bAlasaMskRtimAM cAra mahAna saddaguNe vyApaka hatAH (1) vizvabaMdhutva (2) svAvalaMbIpaNuM (3) sadAcAra ane (4) kartavyaparAyaNatA. A cAre saddaguNa sAcuM sukha prApta karAvavA mATe pratyeka Azramane ekasarakhA upayogI che. AzramajIvananuM citra tyAM nahetA rAjA ke raMkanA bheda, nahotI uccanIca bhAvanAnI malina vRtti. tyAM hatAM manuSyajAti vaccenI samAnatA ane samAna hakka, je kArya sudAmA jevA nidhana brAhmaNaputrane karavAnuM hatuM te ja kArya rAjaputra zrIkRSNane paNa karavAnuM hatuM. tyAM nahatI zaherI jIvananA kRtrima sneha ane svArthanI badabo. tyAM te prasaratI hatI svAbhAvika akhaMDa snehanI suvAsa. tenA kAne nahetA paDatA bibhatsa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacaryAzrama zabdanA dhvani ke tenI AMkhe nahotuM javAtuM zaherI jIvananuM aMgAracitra. paNa tenA kAne athaDAtAM hatAM kudaratanAM bhAvamaya guMjana ane dRSTigocara thatA hatA mRgalAMnA nirdoSa vine. RSipatnIonA pUrNa vAtsalyamaya ane pavitra vAtAvaraNamAM brahmacaryanuM pAlana svAbhAvika rIte ja surakSita hatuM. te mAtAonI maMgaLamaya mUrti jotAM ja mAtRbhAvanA vizuddha saMskAra jAgRta thatA hatA. AvI saMskRtimAM je bALake pacIsapacIsa varSo sudhI rahe tenI zakti tathA ejanma kevAM apUrva hoI zake te kalpanA paNa bhavya ane AhAdajanaka che. AvI rIte jIvanavikAsanI bhinnabhinna upayogI vidyAo zIkhavI, sarva kaLAomAM nipuNa banAvI niyata kALa samApta thatAM te kizorane punaH tenAM mAtapitAne suprata karavAmAM Avato. brahmacaryAzrama pachInI be zreNI brahmacaryAzramane vaTAvI gayA pachI gRhasthAzramamAM praveza karI " popakAra, dayA, dAna, ityAdi saddaguNadvArA samAjanI sevA bajAvavAnI tathA suMdara ane sudaDha prajA utpanna karavAnI vRtti je yuvAnane thatI hatI te upakuvaraNa brahmacArI yuvAnane suyogya patnI saha gRhasthAzramamAM praveza karAvAte, ane e pariNIta yugalane gRhasthAzramamAM pravezatAM pahelAM e Azrama suMdara, sukhI ane svargIya banAvavA mATe zikSA paNa ApavAmAM AvatI. paraMtu je yuvAna AjIvana brahmacarya pAlana karavA samartha hoya te niSThika brahmacArI rahI, upadezaka ke tyAgI saMsthAmAM bhaLI, prajAvargamAM dharmajAgRtinuM mahattvabhayuM kArya karatA hatA. ' A uparathI brahmacaryAzrama pachI gRhasthAzramanI bhUmikA kevA saMjogomAM ane kevI rIte zarU thatI hatI te spaSTa thAya che. have ApaNe prastuta viSayanuM nidarzana karIe.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 viSayanirdeza brahmacaryAMzramanA gata prakaraNathI ApaNe spaSTa rIte joI zakavA ke brahmacarcyAzrama e gRhasthAzrama ane tyAgAzrama baMnenuM mULa che ane tethI te traNe AzrameAnA paraspara gADha saMbaMdha che. vAnaprasthAzrama te lagabhaga tyAgAzrama jevA ja heAya che. paraMtu phera eTale ja ke vAnaprasthAzramIne tyAgI jevA kaDaka niyame pALavAnA hAtA nathI, ane tethI vAnaprasthAzramI manuSya gRhasthAzramane lagatAM satarkamAM avazya karI zake che, paraMtu tyAgamAOmAM te gRhasthajIvanane lagatA kAI paNa kAne sthAna hotuM nathI. ' ATalA sakSipta pRthakkaraNathI spaSTa khyAla AvI zake che ke A badhA Azrame! ekakhIjAnA sahAyaka ane peASaka che. keAI paNa Azrama anya Azramane bAdhaka hAtA nathI. have ApaNe prastuta viSayanI carcA para AvIe. gRhasthAzrama ane tyAgAzrama e bannemAM te saMbaMdhamAM aneka matabheda ane mAnyatAo eka pakSa kahe che ke sthAzramaNamo dharmaH / gRhasthadharma samAna anya kAI uttama dharma nathI. tenAM kAraNe nIce uttama Azrama kayeA ? daSTigAcara thAya che. mUto na maviSyati /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnadeza 11 pramANe cheH--(1) bhagavAna mahAvIra, bhagavAna chuM, bhagavAna kRSNa vagere vizvava MdyavibhUtie gRhasthAzramanA uttama phaLasvarUpe ja janma pAmI hatI, ke jemaNe vizvanAM garIkha tathA pAmara prANIonA ulhAra karyAM che. (2) bhISma ane ka jevAM aneka vIraratnA paNa gRhasthAzramanA ratnAkaramAMthI ja janma pAmyAM che, ke jemaNe bhAratIya saMskRtine vIratAnA epathI ajavALI che. (3) sanyAsI, tyAgI, brahmacArI, glAna, rAgI, bALa ane vRddha vagere saunuM rakSaNa ane pAlana paNa gRhasthAzramathI ja thAya che. (4) AkhA saMsAranI utpattinuM mULa paNa gRhasthAzrama ja che. AthI gRhasthAzramane sarvottama mAnavAnI kANa nA kahI zake ? khIjo varga kahe ke tyAgAzrama e ja uttama che. kAraNa ke tyAga vinA mAnavajIvananA vikAsa saMbhavatA nathI. tyAga e ja mAtra mukti sAdhavAnA mArga che. aneka tyAgI mahAnubhAveAe te mArgone svIkArI sva ane paranu kalyANa sAdhyuM che. daSTAMtarUpe, arvAcIna kALanA zrI zaMkarAcAya pote paNa tyAgI hatA. prAcIna kALamAM te aneka maharSioe e ja rAjamArgomAM muktinI sAdhanA sAdhI hatI. prAcIna itihAsa tenI sAkSI ApI rahyo che. A banne pakSeAnI dalIlAmAM bahu aMze vAstavikatA che kharI. paraMtu te ubhaya AzrameAmAM A uttama ke te uttama evI carcAmAM UtaravuM ceAgya nathI. kAraNa ke A praznanA niya te te vyaktinI yeAgyatA para avalaMbe che. je vyakti gRhasthAzramane yAgya hAya tene mATe tyAgamA ucca hovA chatAM AcaraNIya nathI thaI zakatA. te ja rIte je vyakti tyAgAzramane yeAgya hAya tene mATe te ja Azrama uttama gaNI zakAya. sArAMza ke te bannenI uttamatAnA tAla vivekamuddidvArA te te sthAne karI levA ghaTe, ane tethI ja zAstrakArAe. te bannemAM kAInI nyUnatA ke uttamatA ne varNavatAM bhUmikAonA vikAsakrama A pramANe samajAvyeA cheH mANusattaM, savaNe, nANe ya vinnANe, paccakkhANe ya saMjame /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdarI gRhasthAzrama sauthI prathama mAnavatA, pachI sadharmazravaNa, viveka, vijJAna (viziSTa jJAna), AvazyakatA ghaTADavAnA niyamo ane tyArabAda tyAga. A badhI kramapUrvakanI bhUmikAomAM tyAganuM mAhAsya sarvotkRSTa che. kAraNa ke jagatanAM sarva prANIo je sukhane icche che te sukhane saMbaMdha vaibhavanI prApti sAthe nathI, paraMtu AtmasAkSAtkAra para te nirbhara che. e AtmasAkSAtkAranuM kendrasthAna aMtaHkaraNa che. aMtaHkaraNanI zuddhi saMtoSa ane prema vinA sulabha nathI, ane saMtoSa tathA premanAM amRta te vaibhavavilAsanA tyAgathI ja pAmI zakAya che. paraMtu vaibhava tyAga karavo eTale sAdhuveza dhAraNa kare ema nathI. tyAgano Adarza sevI, potapotAnI regyatA anusAra te te sthAnanAM viziSTa kartavyone nyAya ApI, te te bhUmikAmAMthI pasAra thaI AgaLa vadhavuM, evuM ja te parathI phalita thAya che. uparanA zAstrakathanane paNa e ja sAra che. sAdhujIvana yadyapi ucca che chatAM je manuSya mAnavadharma ke gRhastha dharmanI bhUmikAmAMthI pasAra na thayo hoya, te tyAgI jIvana ucca hovA chatAM tene adhikArI banI zakato nathI. te daSTibiMduthI ane bIjI rIte kahIe to gRhasthAzrama e paNa tyAgI jIvananA sthaMbha samAna che. je te sthaMbha vadhu sudaDha haze to tyAgI jIvananI imArata suvyavasthita TakI raheze. te beyane anusarIne paNa Aje gRhasthAzramano Adarza samajAvavAno prayAsa karavo egya mAnI A viSayane A graMthamAM nyAya ApavAnuM ucita dhAyuM che. eTale viSaya nirdeza karI have ApaNe rASTra, samAja ane dharmamAM gRhasthAzramanuM sthAna zuM che te vicArIe.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthAzramanuM sthAna rASTrIya daSTie rASTra eTale deza. judAMjudAM gAme tathA zaherane samUha te prAMta, ane prAMtanA samUhane deza kahevAmAM Ave che. gAmamAM prajA vase che mATe ja tene gAma evI saMjJA maLI che. A parathI prajAne mATe samUha te ja deza tarIke oLakhAya che, ke je samUhamAM ekadhArI saMskRti ane rahanasahana hoya che. pratyeka prajAnuM janana, rakSaNa, piSaNa ane saMvardhana e cAre vastuo gRhasthAzramamAMthI ja uddabhave che. AthI rASTrIya daSTie gRhasthAzramanuM sthAna keTaluM mahatvanuM che te spaSTa samajAya che. sAmAjika daSTie manuSyanA samAna AcAravicArathI raMgAelA samUhane samAja kahevAmAM Ave che, ane tenA peTA vibhAgane maMDaLa (jJAti kahevAya che. vyaktigata jIvananI sArI ke mAThI asaranuM pariNAma sIdhI rIte sauthI prathama to te maMDaLa ane pachI samAja para thAya che. AthI jeTalI dehane cetanazaktinI AvazyakatA che teTalI samAjane vyaktigata Adarza gRhasthAzramanI paNa che. gRhasthanuM vyaktigata
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 Adarza gRhasthAzrama jIvana jeTale aMze uttama ane bhavya hoya teTale aMze te samAja sukhI ane svargIya anavAne. dhArmika dRSTie rASTrIya ane sAmAjika hitamAM gRhasthAzramanA phALA che te vAta sau kAI ekamate svIkAre tema che. paraMtu dhArmikatAmAM gRhasthAzramaneA phALA hoI zake ke kema te saMbaMdhamAM Aje moTA va zakAzIla che. te varga ema mAne che ke gRhasthAzrama eTale pApa, ane pApa eTale adha. adhama hoya tyAM dharma hAIja zI rIte zake ? ane AvA gRhasthAzramamAM AtmavikAsane paNa sthAna kayAMthI hAya ? AvI. mAnyatA amuka kALathI pracalita thayelI hAya tema jaNAya che. A mAnyatAne ajJAna vargamAM pracAra thavAthI pariNAma e Ave che ke gRhasthAzramI peAtAnI jAtane pApI mAnI potAnI pavitra kromAMthI DagI jAya che. kAraNa ke te mAne che ke gRhasthAzramamAM te! pApaja che ane pApanA pariNAme sasAraparibhramaNa che, teA pachI pApIne vaLI pApa zAM! ema mAnI, jANavA chatAM durlakSa rAkhI, te keTalAka anarthA gRhasthAzramamAM rahI karI bese che. gRhasthAzramInI javAbadArI uparanI mAnyatA kevaLa bhramamUlaka ane taddana vajUda vagaranI che. gRhasthAzrama e paNa AtmavikAsanu prathama pagathiyuM che. gRhasthAzramamAM rahIne paNa manuSya satya, ahiMsA, saMyama ityAdi sadguNAnI ArAdhanA karI ucca kATie pahoMcI zake che. jaina zAstrakAree kahyuM che ke " milAdu vA ziDye vA suvaNa gammara vivuM| '' arthAt tyAgI bhikSu hA, gRhastha hA, te ubhaya paikI je kAI saMyamI heAya te sva meLavavAnA adhikArI che. gItAjI paNa punaH punaH pAkArIne kahe che ke
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthAzramanu sthAna 15 gRhasthAzramamAM rahIne paNa Urdhvagatie jaI zakAya che. mAtra A sUtra yAda rAkhavuM joie ke "rmaceSAdhiAraste mA hetu vAcana / " satkarma karavAnA ja manuSyane adhikAra che, tenA phaLanI vAsanAne tene adhikAra nathI. kAraNa ke phaLa tenA ekalAnA hAthanI vastu nathI. eTale A rIte dhArmika dRSTie gRhasthAzramanu lakSyabiMdu ucca prATinuM ja che, ane gRhasthAzrama paNa naMdanavana samAna adhA AzrameAnuM vizrAmasthAna che, ema svIkAryA vinA cAlatuM nathI. lakSyabindu ' Adarza gRhasthAzramanuM dhyeyavilAsa bhAgavavAnu nathI paNa vikAsa sAdhavAnu` che. gRhasthanuM brahmacarya khaMDana suMdaratama prajotpattiarthe che, vikAravAsanAnI pUrti artha nathI. AthI AvA brahmacaryuM- khaMDanamAM pApa hovA chatAM te pApa gRhasthAzramIne pIDI zakatuM nathI. Adarza gRhasthAzramInI pravRtti parane pIDavA mATe nahi paNa pApakArAze` hAya che, tethI te pravRtti puNyakArI banI rahe che. paraMtu jo te ja gRhasthAzrama Adaza na hoya tA naMdanavanane ale narakAgAra jeveA thai paDe, te vAta paNa bhUlavI na ghaTe. kAraNa ke gRhasthAzramanu sthAna jeTale darajje ucca teTalI ja tenI javAbadArI paNa gaMbhIra che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 lagnacarcA je AzramamAM rahI gRhasthajIvana gALavAnuM hoya che tene gRhasthAzrama kahevAya che, ane gRhasthajIvananA prAraMbha vAstavika rIte te vivAhita jIvana pachI ja thAya che. eTale vivAhita jIvana e gRhasthAzramanuM prathama ane Avazyaka aMga che. tethI A prakaraNamAM lagnajIvanane lagatA praznonI vicAraNA karIzuM. lagna eTale zu? lagna zabda rU dhAtu parathI AvyA che, lIna thavuM e tene zabdA che. vivAha e paNa lagnanA paryAyavAcI zabda che, ane te paNa vi+var arthAt gRhasthAzramanAM kabyAne vahana karavAnuM sUcave che. jAyA eTale strI, jAyApati e banne zabdo maLIne daMpatI zabda bane che. sArAMza ke strI ane pati ubhayanuM premamaya milana thavuM tenuM nAma daMpatIlagna. zAstrIya dRSTIe dampatIlagnanI A vyAkhyA che. pazcimanA vicArAnI asara ApaNA samAja para paNa thaI ane yuvAnA mukta sahacAranI AkarSaka vAtAthI aMjAyA, tene lagnajIvana baMdhanarUpa lAgyuM. lagnavyavasthA mAnavajIvana mATe tana nirupayeAgI che, ema paNa keTalAka mAne che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA ApaNe A mAnyatAne ahIM sudhI sahamata thaI zakIe ke je brahmacArI puruSa kivA brahmacAriNI strI jIvanaparyata naiSThika brahmacArI rahevA mAgatA hoya tene mATe vivAhita jIvananI AvazyaktA nathI. temaja keIpaNa zAstrakAree tevA vargane vivAhita jIvana gALavuM ja joIe evI pharaja pADI nathI. paraMtu jeo naiSThika brahmacArI rahevA mAgatA nathI chatAM lagna vyavasthAne eka prakAranI parataMtratA mAnI te vyavasthAno bhaMga kare che, teo te banne mArge cUke che, pitAnuM patana kare che, ane bhAvi prajAnI saMskRtinuM khUna kare che. tatvaciMtake AvI svataMtratAne haLahaLatI svachaMdatAno ja namUno mAne che. bhale pachI tene pragatikAraka sudhArAnuM AkarSaka nAma ApaviAmAM AvyuM hoya. AvI svachaMdatAne vAyu chellA amuka samaya thayAM to vegabhara kuMkAI rahyo che. AnuM pariNAma vyakti ane samAja bane para - kaDavuM AvyuM che. ane tevA prasaMge lagnanA AdarzanI vicAraNuM karavAno dareka vargane sAru samaya AvI lAge che. lagnane Adarza gRhasthAzramane Adarza jeTale ucca ane unnati sAdhaka che, teTale ja lagnajIvanano Adarza paNa ucca ane vikAsa sAdhaka che. pati patnI vaccenI premajharaNInuM eka saritArUpa banI rahevuM te ja lagnane Adarza. je jIvanathI nirdoSa premanuM maMDANa thAya te ja lagnajIvana. tethI ja samAjahitaiSIoe lagnajIvanane ucca koTinuM kamyuM che. zAstrakAroe paNa kahyuM che ke lagna e mAtra dehalagna nathI paraMtu te mane lagna ane Atmalagna paNa che. e ja daSTibiMduthI nArIne dharmapatnInuM mAnanIya biruda paNa ApavAmAM AvyuM che. patnIe patinA sthULa dehanI jeTale aMze darakAra rAkhavI joIe te karatAM vizeSa rIte patinI mAnasika temaja AdhyAtmika zuddhi
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama para rAkhavI joIe. ane e tyAre ja banI zake ke jyAre dampatIjIvanamAM zikSaNa ane sadAcArane saMpUrNa sthAna maLyuM hoya tathA vizuddha premanA hetupUrvaka parasparanAM lagna thayAM heya. prAcIna kALamAM A Adarza yathArtha jaLavAI rahe te hetue ja yuvaka ane yuvatInAM hiteSI murabbIo para te bannenAM lagnajIvananI pasaMdagI karavAno adhikAra soMpAyo hato, ane Aje paNa te dhAraNa astitva dharAve che. - jo ke Aje badhA evuM bane che kharuM ke putra ane putrInAM mAtApitA svArtha kiMvA lebhane vaza thaI potAnI upalI pharajathI cuta thaI, potAnI pharajanA hitamAM bhAre nukazAna pahoMcADe che; ane A ja kAraNe samAjanI lagnavyavasthA paratve Aje aneka vicAronA prahAro thaI rahyA che. bIjI taraphTI vidhavAvivAha jevA prazno carcAI rahyA che. paraMtu UMDA ciMtanathI avazya ema jaNAI Avaze ke AmAM prAcIna baMdhAraNa ke lagnavyavasthA lezamAtra dUSita nathI; mAtra tene nahi anusaranAra apavAdita vyaktio ja te paratve javAbadAra che. samAjanI vyavasthA, pachI te prAcIna ho ke arvAcIna che, mAnavajAtine mATe sarjAyelA svArtha ityAdi doSone laIne temAM apavAdo to avazya nIkaLavAnA. AvA apavAdonI khAtara AvA samAjabaMdhAraNano lepa karavAnI bhAvanA sevavI ke tevA prayatna karavA te karatAM apavAdanuM mULa zodhI tenI sudhAraNa karavI te ja prajAnA sAmudAyika hitanI daSTie vadhu upayogI che. vartamAna sudhArAnuM nidarzana Aje to koI prAcIna nIti ke niyama, pachI bhalene te upayogI ane jIvanavikAsa mATe anivArya hoya, paNa teno lepa karI eka DagaluM AgaLa vadhavuM tene keTaleka varga sudhAre mAnI rahyo che,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA ane tevI rIte AcarI paNa rahyo che. AvA sudhArAmAM nathI dekhAtuM vyaktigata hita ke nathI hotuM sAmAjika hita. AvA sudhArAne vAstavika sudhAre kaI rIte gaNI zakAya ? sudhArAnI AvazyaktA te sudhArAnI AvazyaktA te dareka kALamAM hoya che, paraMtu te sudhArAo samAjajIvananA saMrakSaka niyamone anulakSIne ja thayA hovA joIe. tevA samAjane hitakArI sudhArAo dareka kALanI viziSTa vyaktioe karyA hoya che. je ApaNe Aja sudhInAM dharmazAstra ane nItizAstranA avelekanathI joI jANI zakIe chIe. daSTAMtarUpe, eka kALa e hato ke te vakhate koI eka puruSane ekathI vadhu patnIonAM saMrakSaNa ane pAlana karavAnI paNa chUTa Apa| vAmAM AvatI, ane ekathI vadhAre patnI sAthenA lagnamAM sAmAjika guno gaNato nahi. paraMtu tyArapachI samaya pramANe parivartana thatAM eka patie eka patnI sAthe lagna karavuM te ja sAmAjika sabhyatA gaNavA lAgI ane Aje paNa te ja baMdhAraNa cAlu che. paraMtu AvI samaya paratvenI anumati nArIjIvananA saMpUrNa rakSaNa ane hitanA daSTibiMduthI ja yojAyelI hatI te bhUlavuM na ghaTe. sArAMza ke Aja sudhInA samAjabaMdhAraNanA je je niyama upasthita thatA AvyA che te badhA samAjanI sArvadezika surakSAne anulakSIne ja yojAyelA che, AthI tene yathArtha rIte anusaravAnI ane tene sudaDha banAvavAnI samAjanA pratyeka aMganI pharaja che. kAraNa ke samAjabaMdhAraNanA niyamonI adhInatAmAM vyaktigata svAtaMtranI hAni nathI paNa surakSA che. * hamaNuM hamaNuM mukta sahacAra ane premalagnanA AkarSaka nAmanA bahAnA heThaLa lagna vyavasthAnI je arAjakatA samAjamAM pravartI rahI che tenI vAstaviktA zI che, ane sAmAjika daSTie tenI upayogitA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 Adarza gRhasthAzrama keTalI che, tene vicAra karIe. mukta sahacAra je yuvatIo brahmacaryAvasthAmAM jIvana gALavAnI IcchA na hovA chatAM paNa avivAhita rahI puruSo sAthe mukta sahacArathI jIvana gALavA Icche che, tathA te sthitimAM svataMtra sukha meLavavAnI AzA rAkhe che, temanI dazA keTalIka vAra bajAru strI karatAM paNa sahastragaNI bUrI thaI jAya che, kAraNa ke mukta sahacAramAM eka ja premanuM pAtra hoya tevI kazI nizcitatA saMbhavatI nathI. tethI te bicArI premanA bahAnA heThaLa aneka havasano zikAra banI javA pAme che, AthI je pariNAmanI yauvanakALamAM kalpanA suddhAM hotI nathI tevuM akathya kaSTa pAchalI vayamAM tene sosavuM paDe che. samAjathI to te prathamathI ja svayaM alaga thayela hoya che ane pAchaLathI tenA kahevAtA premIothI paNa tarachoDAya che. AvI paristhitimAM tenuM snehI ke saMrakSaka koI rahetuM nathI tyAre te tene pazcAttApa parAkASThAe pahoMcI jAya che. tevI ja rIte je yuvako paNa AvI jAtanuM jIvana gujAre che te nivarya ane niHsAdhana banI potAnuM ane sAthe sAthe samAjanuM paNa bahu bUruM karI nAkhe che. AvAM yuvaka ane yuvatIo atyAcAra, adharma ane evA kaMIka anarthonI pIDA pAme che, ane temanuM mAnI lIdheluM svacchedI sukha pariNAme temane pitAne paNa eTaluM te Thage che ke teo pote jIvanaparyata duHkhanI yAtanAo vahana kare che. ane samAja tathA rASTrane paNa tene aMge bahu sosavuM paDe che. aMgata jIvanamAM paNa vizuddha premano vikAsa ruMdhAI jatAM sukha ane saMtoSane badale tiraskAra ane asaMtoSa janme che. mATe AvA duHkhamaya ane hAnikAraka bhaviSyathI bacavA sAru "anyamA novAta vAnita sadA" (manusmRtinIti)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA eka patie eka patnInI ane eka patnIe eka patinI pasaMdagI karI vivAhita jIvana gALavuM temAM bhaviSyanI prajAnuM hita che. A rIte darzanazAstroe tathA nItikAroe ekabhAryAvratanI dhArmika dRSTie je ghoSaNuM karI che te sAmAjika dRSTie paNa vadhu upayogI che te spaSTa jANI zakAya che. jo ke jenazAstra tyAgamArga para vadhu bhAra Ape che. kAraNa ke anaMta jJAnIoe aneka anubhavothI siddha karyuM che ke manuSyajIvananuM aicchika sukha tyAgabhAvanA para ja nirbhara che. tema chatAM teTalI yegyatA na hoya to gRhasthajIvananI vyavasthAne paNa te nyAya Ape che, ane tene uddezIne kahe che ke gRhasthAe "vAsaMtoSa" eTale ke prajotpattino ja zuddha hetu hoya te te dampatI prema paNa acaLa ane sthira TakI rahe che. AvAM lagna te ja sAco premalagna gaNAya. AvAM premalagnamAM dehasaundaryanI kasoTIthI ja mAtra yuvaka ane yuvatIne joDI devAmAM AvatAM nathI. paNa teonAM pArasparika guNadoSo, prakRti, vaya, ItyAdi bAbatono sumeLa sAdhI lagna karavAmAM Ave che. AvAM pati ane patnIonAM jIvana vizvAsa, sahakAra ane snehanA strotathI taraboLa rahe che. pitAnAM putraputrIne jIvanaparyatanA saLaMga praznarUpa lagnajIvanane A rIte yojI ApavAM e ja te ubhayanA vaDIlenI pavitra pharaja che ema samAjabaMdhAraNa paNa pikArIne jaNAve che. premalagna hamaNAM hamaNAM upara kahelA mukta sahacAranI mAphaka premalagnanA nAme eka bIje bhrama paNa kavacita dekhAva de che. AvA kahevAtA premalagnamAM yuvaka ane yuvatI ane koInI salAha svIkAryA vinA kevaLa potAnI ja pasaMdagIthI lagna karavAnI mAnyatA dharAve che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama sahacAranA siddhAMtanI mAphaka A mAnyatAmAM lagna vyavasthAno tiraskAra nathI. to pachI te siddhAMtamAM zI kuTi che ke jethI tenI bhramamAM gaNanA thAya, te zaMkA nivAravA sAru tenI vAstavikatA vicArIe. vayanI asara yuvaka ane yuvatI ke jemane jIvanaparyata ekabIjAno sahakAra sAdhI gRhasthAzramarUpI zakaTano bhAra vahana karavAnuM hoya che, teo rAjIkhuzIthI paraspara pitAnI meLe yogya pAtra zodhI le te kaI khoTuM nathI. paraMtu te prasaMga ja evo hoya che ke te samaye AvAM yuvayuvatIomAMnAM ghaNAMkharAM eka prakAranA Avezane adhIna heya. che, ane te vastu te vayamAM svAbhAvika che. bIjuM, teone paripakva vayanA anubhavanuM jJAna paNa hetuM nathI, ane ghaNakharAM te ekabIjAnA dehasaundaryathI ja AkarSAyAM hoya che. evAM kAraNone laIne ja pArasparika guNadoSanI nirIkSaNabuddhi teomAM jAgRta thavA pAmatI nathI. anubhava A sthaLe mahAtmA gAMdhIjInA putranA lagnaprasaMganI vastusthitinuM darzana karAvavAthI te paristhitino khyAla Avaze ane lagnavyavasthAnI AvazyakatAno paNa baMdha thaze ema dhArI tenuM saMkSipta avataraNa ahIM ApyuM che. "gAMdhIjInA putra pitAnI IcchA jema bane tema jaladI vivAhita jIvana svIkAravAnI che, ema gAMdhIjIne jaNAvyuM. ane emAM emanI madada ane saMmati mAgI. gAMdhIjIe bannene maMjUrI ApavA kabUla karyuM, ane jJAtibaMdhana toDIne vivAha karavo e -emaNe nizcaya karyo. emaNe zedha calAvI ane eka kanyA emane vivAha mATe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA 23 pasaMda karavA jevI lAgI, paNa e kanyA vivAha mATe saMmata nahotI. bIjI kanyA pasaMda karI, e vivAhita jIvana IcchatI hatI. gAMdhIjIe potAnI svabhAvasiddha saraLatAthI potAnA dIkarAnA guNadoSanuM kanyA ane enAM mAtApitA AgaLa varNana karyuM ane vicAra karavA kahyuM. gAMdhIjIe kanyAnA guNadoSe potAnA putrane lakhI jaNAvyA ane pitAnI bhalAmaNa lakhI jaNAvI. kanyAmAM eka zArIrika khoDa hatI. eka mitre gAMdhIjIne sUcavyuM ke "tamAre varakanyAne meLavI ApavAM joIe, ane bannene ekabIjAne paricaya thavA devo joIe. ane kanyAnI zArIrika kheDane nibhAvI levA putra keTale aMze taiyAra che, tathA paricaya thayA bAda ekabIjA sAthe lagna karavA saMmata rahe che ke kema, te jovuM joIe.' gAMdhIjIne A sUcanA ThIka na lAgI. emaNe kahyuM, "mane AvI paddhati barAbara lAgatI nathI. Aje e banne lagna mATe utAvaLAM thayAM che. emanI dRSTi Aje mohAMdha gaNAya. e bhegAM thaI "hA" bhaNe te vicArapUrvaka hA kahI che ema nahi kahI zakAya. "nA" nIkaLI zake evAM jeTalAM kAraNo hoI zake te bannene spaSTa karI samajAvyAM che. jemanAmAM kAmecchA ubhavI che evAM strIpuruSa, ekabIjA pratye sakAmadaSTi ekavAra piSyA bAda lagna karavA na karavAno TharAva karavAnI chUTa levA Icche, e mane ayogya lAge che. emAM samAjanI ane khAsa karIne strI jAtinI rikSA nathI. samAjane e apavitra karanArI vastu che." " ("jenati mAMthI) AvI sAhasika lagnapraNAlikAne anusaravAmAM khUba jokhama che. yuvAnInA AvA premaprasaMgo bahudhA vAsanAthI janme che, tethI te sneha kRtrima hovAthI gRhasthAzramanA jIvanakALamAM teno raMga jhaMkhavAya che athavA nAbUda thAya che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama phalanidarzana Aveza ane mehathI utpanna thayelAM lagna kasoTImAM sAMgopAMga pAra UtarI zakatAM nathI. gRhasthAzramanuM nAva jema jema AgaLa dhapatuM jAya che, tema tema tevA yugalane avanavA anubhavo thatA rahe che. dhImedhIme vaya vadhatAM sauMdaryanuM AkarSaNa kSINa thatuM jAya che, ane sukhaduHkhamAM parasparanI vRttionI kasoTI paNa thatI jAya che. - AvA prasaMge yuvAnanI mahattvAkAMkSAnA havAI killAo eka pachI eka jamInadosta thatA jaNAya che, tyAre pitAnI sAhasavRttinuM ane bhUlanuM tene bhAna thAya che kharuM. paraMtu have te teo jIvananI musApharImAM bahu AgaLa vadhI gayelAM hoya che. tethI prakRtinA aNabanAvamAM paNa temanA gRhasthAzramanuM rasiyuM gADuM sukhe agara duHkhuM pasAra thaye ja chUTako che. teo bhale te samaye samAja tarapha zApa varasAve, paraMtu nathI temAM samAjanA baMdhAraNano doSa ke nathI itarane deSa; doSa mAtra temanI potAnI ja vRttine che. vaDIlee zuM karavuM? AthI ja AvA bhaviSyathI bacavA mATe nItikAroe varakanyAnA guNadoSane bhAra anubhavI vaDIlene soMpyo che. kAraNa ke teo parasparanI vaya, ubhayanAM mAtApitAnI kulInatA, kanyAnI yogyatA ane saguNAdinI parIkSA karavAno pAke anubhava dharAve che. - je vaDIle nisvAthI ane prajAnA hitaiSI hoya che teo potAnI pharajane barAbara samajI zake che, ane potAnI saMtatinuM gRhasthajIvana suMdara rIte pasAra thAya tevI gya jeDInI pasaMdagI karI Ape che. te pasaMdagI thayA pachI potAnI saMtatine paNa te vastusthitinuM yathArtha bhAna karAvI, teonI pAkI anumati maLyA pachI ja teonAM lagna karI Ape che. AvA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA 25 gRhasaMsAramAM te yuvayuvatIne temanuM manorathapUrNa svargIya jIvana gALavAnI taka sAMpaDe che. ane tevA daMpatIjIvanamAM saujanya ane snehanI suvAsa TheTha sudhI prasarI rahe che. e khedano viSaya che ke Ajane vaDIla varga A pavitra pharajane keTaleka aMze paravArI beThe che. Aje to putraputrIne game tenI sAthe joDI ApavAM eTalAmAM ja pitAnA kartavyanI ItisamApti mAnI bese che, athavA svArthavaza ayogya kArya karI bese che. lagnavyavasthAmAM vyApI rahelI arAjakatA ane AjanA gRhasthAzramanI durdazAmAM A paNa eka prabaLa kAraNa che. teomAMnAM keTalAMka te lagnajIvana mATe varakanyAnA guNadoSane to zuM paraMtu gyAyogya vayane suddhAM vicAra karavAne avakAza levA mATe bhatAM nathI. eka pitA potAnA svArthanI khAtara koI buTTAsuddA ke saDelA puruSanA karamAM pitAnI kumaLI kaLI jevI nirdoSa bALAnuM jIvana homatAM lezamAtra acakAto nathI. koI pitA pitAnI putrIne lagnasaMbaMdha bALavayamAM ja karI nAkhe che, athavA te agya saMbaMdha paNa joDI de che. . AvA niyamaviruddha tathA aNameLa lagnathI e kizora bALAo dAmpatyajIvananA sumadhura rasathI vaMcita rahe che, ane evAM evAM kAraNothI abaLAonA ArtanAdo ane vaidhavyajIvananI karuNu kahANIo prAyaH janme che. vadhArAmAM vaidhavyajIvanane pavitra ane surakSita rAkhavAnA upAya ane sAdhana tarapha paNa AvAM kahevAtAM hitaiSIo bedarakArI seve che. riNAme samAjane kalaMkita SS karanArAM duSTa kAryonI paraMparA eka pa SSS ka utpanna thatI jAya che, je nivAravA vidhavAvivAha ane evI evI pravRttinI jhuMbeza uThAvato eka varga samAja sAme chaDecoka taiyAra thatuM jAya che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 Adarza gRhasthAzrama samAjanAM A badhAM dardone mULathI nAbUda karavA sAru varakanyAnA vaDIlAne peAtAnI pavitra pharajanuM bhAna thAya tevI vyavahAru kAziza karavAnI pratyeka sAcA sudhArakanI sauthI prathama ane agatyanI pharaja che. A pravRttimAM vicArabaLa uparAMta kAryaCkAraka zaktinI paNa pUrNa AvazyakatA che, ane sAthesAthe phaLa paratve dhIraja ane sahiSNutAnI paNa apekSA che. paraMtu 'manasvI ryArthI na maLati du:zai na ca sukhaM / A pharaja yathArtha rIte bajAvI zakAya te samAjajIvanane kArI rahelAM aneka dardanA jaDamULathI nAza thaI zake, e nirvivAda vastu che. .. chUTAcheDA atyAra sudhI ApaNe je carcA karI gayA te badhI lamajIvananA prAraMbhakALanI hatI. A prazna lagnajIvana pachInA che. eTale tenI paNa prAsaMgika carcA gRhasthajIvanamAM anivAya hovAthI ahI te praznanI. vAstavikatAnI vicAraNA karI levI ucita che. dAmpatyajIvana yeAgya hAvA chatAM zArIrika AkaSa NunI hInatAne kAraNe athavA vAsanAnI atRptine kAraNe keTaleka sthaLe eka uparAMta bIjI patnIlagna athavA chUTAcheDAne upayAga vatamAnakALamAM keTalIka vAra thatA hAya tema dekhAya che. AvI jAtanA chUTAcheDAne vAyu prAyaH videzI sa MsathI UtarI AvelA jaNAya che. jo ke pati ane patnInuM sanmAna ane lagnajIvananI vyavasthA yathArtha jALavavA sAru ati prakhaLa kAraNavazAt tA bhAratavanI prAcIna samAjavyavasthAmAM paNa AvI chUTane ullekha smRtimAM che khare. naSTe mRte pravrajite klibe ca patite patau / paMcasthApatyu nArImAM, tikSyo viSayate||
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA pati naSTa thayo hoya, mRtyu pAmyo hoya, tajI gayo hoya, napuMsaka thaI gayo hoya ane patita thayo hoya to AvAM prabaLa kAraNathI te bIjA pati sAthe lagna karI zake che." paraMtu Aje jevA rUpamAM te prazna upasthita karavAmAM Ave che tevA chUTAcheDAnI chUTa to gRhasthAzramanI saMsthAne lezamAtra upayogI nathI, eTaluM ja nahi balka te dAmpatyajIvananAM nirmaLa snehamAM bahu hAnikAraka che ema dIrghavicArane aMte jaNAyA vinA rahetuM nathI. kAraNa ke eka pati potAnI premapAtra patnIno ane eka patnI potAnA prANavallabha prItamane jyAre paNa IcchA thAya tyAre (gaLe Utare evA eka paNa sabaLa kAraNa sivAya) tyAga karI zake tevI jAtanI sArvadezika chUTa bhAratIya saMskRti sAru bilakula anAvazyaka ane taddana nirupayogI che. je bhAratamAM patinA mRtyu pAchaLa patnInuM jIvana ane patnInA viyegathI patinuM jIvana nIrasa banI jatuM e apUrva dAmpatyaprema hato te ja bhAratamAM chUTAcheDAnI AvI anAvazyaka prathAnI carcAo UbhI thAya che, te kharekhara bhAratIya saMskRti mATe lajajAspada vastu che. ane gRhasthAzramanI hInatAno paNa eka namUno che tema jANIne kyA samAjapremIne haiye darda utpanna nahi thAya ? - have te pAzcAtya dezanA samAjahitaciMtake paNa AvI jAtanA chUTAcheDAnI anAvazyakatA svIkAratA thaI gayA. che. tethI spaSTa jaNAya che ke te vastu samAja sAru upayogI nathI. Ane mATe pazcimamAM chAzavAre chUTAcheDA na thAya evA kAyadAo ane punarlagnanA prasaMga bhAre kara nAkhI lagnajIvana vyavasthita karavAnA prayatna thaI rahyA che. mATe samAjanA pratyeka javAbadAra agresare tathA lekanetAe AvA prazno para UMDI cikitsA karI te kAraNono ja nAza karavo e ja temanuM anivArya rtavya che. kAraNa ke samAjanI sudhAraNuM tathA samAjanI surakSitatA AvA prazno para ja avalaMbe che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Adarza gRhasthAzrama chUTAcheDAnuM mULa AjanA dukhI gRhasthAzrama para vakIlenI bedarakArI sivAya eka bIjuM paNa prabaLa karaNa che ke je chUTAcheDAnA upasthita thayelA praznonuM mULa che. te che dAmpatyapremano abhAva. zuddha dAmpatyapremane Aje vikAsanI vAsanAnA zetAne cUMthI khAdha che. vikAsanI atimAtrAothI vikArane puSTi maLI che ane maLe jAya che. vaLI brahmacarya ane saMyamanI upayogitA mAtra dhArmika dRSTie nahi paraMtu sAmAjika dRSTie paNa Aje UbhI thavA pAmI che. vaLI A banne siddhAMtane pracAra jevI rIte gRhasthAzramanA lagnaviSayaka aMgane vyavasthita rAkhavA sAru jeTalo upayogI che teTalo ja rASTranI vyApI rahelI bekArInA nivAraNa mATe paNa Avazyaka che tema UMDANathI vicAratAM jaNAI Ave che. have to ApaNI sarakAre evA kAyadA karyA che ke jethI samAja je tene sAcA arthamAM apanAvI le te evA prasaMgo kavacita ja banaze. saMtatiniyamanane siddhAMta lagnaviSayaka carcAmAM AgaLa vadhatAM eka bIje paNa svAbhAvika prazna thAya che ke lagnajIvanamAM saMtatinuM sthAna che ke kema? kAraNa ke zAstrakAroe to "pranATi adhinAmAuttama prajotpatti arthe lagnavyavasthA nirmANa karI che. te saMtatiniyamanane siddhAMta zAthI astitvamAM AvyuM te jANavuM joIe. keTalAka ema mAne che ke prajA vadhavAthI rASTrIya bekArImAM vadhAre thAya che, mATe saMtatiniyamana samAjane Avazyaka che. A siddhAMtamAM paNa prAyaH videzano ja cepa che. bhAratanI bekArI * Aje bhAratanI bekArIne prazna ukelavA mATe keTalAka javAbadAra vicArake paNa te tarapha AkarSAyA che kharA. paraMtu A siddhAMta eTale upalaka dRSTie saraLa ane suMdara lAge che teTaluM ja pariNAme samAjajIvanano nAzaka che. vaLI rASTrIya bekArI dUra karavAnI dRSTie
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA paNa tenI upayogitA yathArtha rUpamAM siddha thaI zakatI nathI te bhUlavuM na ghaTe. kAraNa ke AkhI sRSTimAM e kudaratI niyama che ke je je prANIo janme che tenI utpattinI sAthe ja tenI jIvanapayogI sAmagrInuM sarjana paNa thatuM rahe che. daSTAMtarUpe ApaNe joI zakIe. chIe ke jyAre bALaka utpanna thAya che tyAre tene havA, jaLa ane khorAkanI AvazyakatA hoya che. to havA kudaratI rIte tene maLI rahe che tathA jaLa ane kherAkanI garaja pUrI pADavA sAru te ja vakhate mAtAnA payodharamAM dUdhanI vyavasthA thayelI hoya che, ane e ja prakAre jemajema tenuM jIvana laMbAtuM jAya che tematema zakti ane sAdhana prApta thatAM rahe che. arthazAstranI daSTie avalokana karatAM hetrI je nAmanA eka vidvAna arthazAstrIe A ja mAnyatAne puSTi ApatAM kahyuM che, ke "vastInA vadhavAthI kaMIjiMdagInI khArAkI khUTI jatI nathI. mAnavazaktino Aje daSTigocara thato hAsa ane mAnavaduHkhono gaMja e kudaratanA kAyadAne aMge nathI. e to kudaratanA kAyadAne nahi anusaravAnAM ja sIdhAM pariName che." eTale A uparathI spaSTa samajAya che ke jeo rASTranI bekArI dUra karavA mATe A saMtatiniyamananA siddhAMtane pracAra kare che te taddana avAstavika che. saMtatiniyamananuM dhyeya ane tenuM pariNAma A paNa je saMtatiniyamanane siddhAMta vIryasaMrakSaNanA zuddha lakSyabiMduthI yojAto hoya to Aje tevA niyamananI AvazyaktA che kharI. kAraNa ke eka mahApuruSe jaNAvyuM che ke je prajA vikArI bhAvanAne aMge utpanna thAya che te kadI mAtA, pitA, kuTuMba, samAja ke rASTranI sevA te karI zakatI nathI, balka UlaTuM mAtRdrohI, pitRlohI, kuTuMbadrohI, samAjadrohI tathA rASTradrohI bane che. te mahAsvArtha ane vAsanAnA vamaLamAM gothAM khAI potAnuM jIvana pUruM kare che. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke -.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 Adarza gRhasthAzrama jAyante durvivAheSu brahmakarmadviSaH sutAH / ka. 3-41. vivAhanI pavitra bhAvanA lupta thayA pachI arthAta vikArI vAsanAthI je prajA janme che te adhArmika ja bane che. AvI pAmara prajAne utpanna karavI te paNa eka prakAranuM pApa che. paraMtu je prajA dharmabhAvanA ane ucca saMskArathI utpanna thAya che te ja prajA potAnA kartavyanuM pAlana karavA sAru vividha Atmabhoga ApI zake che. tethI jyAM jyAM vilAsa ane svArthanuM sAmrAjya -vyApI rahyuM hoya tyAM tevA vAtAvaraNamAM tevI prajAnI vRddhi thAya te karatAM saMyamanI bhAvanA phelAya te vadhu yogya che. vaLI pariNata daMpatI kAyika brahmacarya pALe te potAnuM svAthya ke je tatva Aje samAjamAM badhe alpa pramANamAM mAlUma paDe che tene punaH prApta karI potAnI amUlya zaktinA saMcayano paramArtha khAtara sadvyaya karI zake. pUrvakALamAM AvI bhAvanA khUba vyApaka hatI ane tethI prajAjIvana aneka prakAre sukhI hatuM. AvuM dampatI saha brahmacaryanuM pAlana karanAra varga bhale alpa pramANamAM taiyAra thaI zake. paraMtu te vairga samAja temaja rASTrane upayogI thaI prajAnI AziSo avazya meLavI zake temAM to leza mAtra Azcaryo nathI. paraMtu jo koI vikArI vAsanAne poSIne kRtrima prAgadvArA prajanananA kAryane aTakAvavAnI koziza kare to to pariNAma e Ave ke puruSa jAti napuMsaka bane ane strI jAtinAM vAtsalya tathA saujanyanA stroto sukAI jAya. pariNAme rASTrIya hitane badale rASTrIya saMskRtinA mULamAM ja kApa paDe, ane saMskRti nAza pAmyA pachI mAnavajAtimAM jIvana jevuM kazuM tattva rahevA pAme nahi. . vaLI jeo vikAravAsanAne paNa khAvApIvA ke maLatyAganI kriyAnI peThe kudaratanI hAjata mAne che te paNa eka bhramapUrNa mAnyatA che. tevI mAnyatA dharAvanAra varge samajI levuM joIe ke
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA 32 : , brahmacarya e asvAbhAvika vastu nathI, tema asAdhya pakSI . vaLI vAsanAne vahetI mUkvI e khAvApIvA jevI anivArya kriyA nathI, kAraNa ke jema jema tene vahetI mukAya che tematema viSA zuLavarmA mUtha gvAmita (mahAmArata) eTale ke jema AhutithI agni zAMta paDato nathI balake vadhe che, tema te paNa vaLe jAya che. mATe je koI vyakti yA samUha A siddhAMtane vAsanAnA poSaNa arthe ja durupayoga kare to te varga pitAnA ane prajAnA hitane mahAna hAni pahoMcADe che. ane te adhArmika kArya mAnavatAne paNa lAve tevuM che, tema teNe samajI levuM ghaTe. lagnajIvananI paristhiti A badhAM dardInuM mULa AjanA lagnajIvananI beyazanya pari sthiti ja che. vicAramAM bhale na che paraMtu vartanamAM te mAtra vikArane piSavA sAru jANe lagna na hoya, tevuM dhyeya samAjamAM bahu aMze dekhAya che. tethI ja strInuM jIvana paNa eka zaNagArelI pUtaLI jevuM niprANa thaI gayuM che. vivAhita jIvana pachI jyAM sudhI pati ane patnI ubhayanI vAsanA tRpta thatI rahe che tyAM sudhI te mAnI lIdhele prema TakI rahe che. pachI te tene vilaya thAya che, kivA kSINa thato jAya che. dampatIjIvanamAM lAgaNInI ekAkAratA eTale ke ekabIjAnAM sukhe sukha ane duHkhe duHkha thAya tevI sthitinAM darzana ja thatAM nathI. A prazna eTale gaMbhIra ane agatyanuM che ke tenA ukela para ja Adarza gRhasthAzramanI imAratanA pAyAnI daDhatAne AdhAra che. jyAre pati ane patnI e banne vikArI vAsanAnI pUrtinAM sAdhana nahi paNa gRhasthAzramanAM be cakre che, pratyeka kAryamAM bannene parasparanA sahakArathI jIvavAnuM hoya che, strI jAtine paNa puruSa jAti jeTalo adhikAra che, ATaluM samajI vartanamAM mukAze tyAre AjanI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 Adaza gRhasthAzrama dekhAtI lagnajIvananI avyavasthAne ukela saheje AvI raheze, ane te divasa evo bhavya haze ke gheraghera svarga Utaraze ane AnaMdamaMgaLanA kalarava saMbhaLAze. AvI rIte lagna vyavasthAnI vicAraNA pachI samAjamAM daMpatIjIvananuM eka aMga ke je rogiSTa che tenI vicAraNA karavI ahIM Avazyaka che. strI samAjanI vartamAna hAlata strI paNa gRhasthAzramarUpI rathanuM cakra che, tethI jeTale aMze te cakra majabUta na hoya teTale aMze gRhasthAzramamAM zithilatA Ave e svAbhAvika ja che. chellA zAsanakALamAM nArIjIvananI zikSaNa praNAlikA ghaNI ja avyavasthita thaI gaI hatI. tenA jIvanane upayogI viSayanuM bahoLe aMze tene jJAna maLatuM nahotuM. tethI nArIjIvana nirmAlya prAyaH thaIgayuM. pUrvakALe nArIjIvana keTaluM mahattvanuM hatuM tenuM manusmRtinAM A sUkto spaSTa pramANa Ape che yatra nAryastu pUjyanta ramate tatra phevatA: " jyAM gRhadevIonAM sanmAna hoya che tyAM ja devonAM ramaNa hoya che. A sivAya rAdhAkRSNa, sItAroma ityAdi bhaktimatromAM paNa sannArInuM sauthI prathama sthAna che. - A uparathI samajI zakAya che ke je varga, vartamAna nArIjIvananI durdazAmAM bhAratanI prAcIna praNAlikAnI UNapa AgaLa dhare che te taddana asthAne che. A vize nathI zAstrano deSa ke nathI samAjabaMdhAraNane doSa, doSa che mAtra puruSonI mUDha svArthaparAyaNatAne. - jyArathI nArIjIvana pratye puruSavarga bedarakAra banyo ane nArIjIvana pratyenuM sanmAna ghaTI nArI e paganI mojaDI ane vAsanA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 lagacarcA tRptinA eka sAdhana tarIke manAvA lAgI, tyArathI "cAdara mAvanA caya siddhirmavati tAdazI" te kathanAnusAra A bhAvanAnA phaLasvarUpe gRhasthAzramanI ane kramazaH rASTranI paNa durdazAnI zarUAta thavA pAmI che. Aje bhagavAna mahAvIre, bhagavAna kRSNa vagere mahApuruSo prasavanAra e ratnakuMkhadhAriNIomAMthI moTe bhAge niSNANa ane niteja prajA utpanna thavA mAMDI che. eka kavie kahyuM che ke daivIbhAvathI deva bane, paNa golIthI golA thAve, UMdaraDI samaje strIne te temAMthI udara pAve. gulAmaDIthI gulAma pAke, rANu prasare che rANA; bhAva jevI tame bhAvanA, zANuthI pragaTe zANuM. zrI tarapha AvI bhAvanA thavAnuM kAraNa ApaNuM dhana taraphanI saMkucita daSTi che. nArInuM vaidhavyajIvana Aje strIomAM paNa sauthI vadhu kharAba dazA je kAInI hoya te te ApaNI vidhavA bahenanI che. bAlyavayamAM pitAnA patijanya sukhathI vaMcita thayelI ane yAvadUchavana brahmacarya pALavAnI prabaLa pipAsu AvI tyAgamUrtine I puruSavarge pitAnI vikArI ane vilAsI vRtti mATe zaramAvuM joIe, ane tevI vidhavA bahene pratye pUjyabhAva keLavI vaphAdAra thavuM ghaTe. e tenI pavitra pharaja che. tene badale pitAnI vidhavA baheno para atyAcAra gujAranAra je varga Aje samAjamAM astitva dharAve che te varga kharekhara nArIjIvananI hatyAno gunegAra che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama 34 A praznane ukelavAnA upAya vidhavA baheno e samAjanI eka Adaza ane jIvatI jAgatI sayamanI pratimA che. tenA kiThana mArgomAM saraLatA karI, tene zikSa ane saMskArathI sajjita karI tene mATe yeAgya sagavaDa karI ApavI, ane samAjamAM tenuM mAnabharyuM sthAna sthApita karavuM, te sauthI uttama kavya che; ane vidhavA baheneAnuM temAM ja vAstavika kalyANa nirmAyuM che, te vAta samAjanA dareka hitaiSIe samajatA thaI javuM dhaDe. A mArge ja te baheneA svecchAe vaidhavya pALavA samartha banI zake ane brahmacaryanA prabhAvane tAdaza karAvI zake. paraMtu UlaTuM jo te vane samAja kevaLa julamanI jaMjIrAthI jakaDI leze teA samAja Aje je kaTu pariNAma bhogave che temAM umerA thaze. Ajane yuga samAjanA pratyeka aMganA sahakArane sAdhavAnI che, tiraskAra karavAneA nathI. vaidhavyanu eka kAraNa Akasmika kAraNeA bAda karatAM vaidhavyajIvananuM vizeSa pramANa prAyaH mAtApitAnI peAtAnI saMtati pratye pharaja bhulAvAthI ja janmavA pAmyuM che tema UMDANuthI vicAratAM jaNAze. eTale khIjA upAya tarIke bALalagna, vRddhavivAha ane aNumeLa gaNAtI lagnasa MbaMdhAnI prathA samAjamAMthI zIghra nAbUda thavAnI AvazyakatA che. strIjIvananI unnati arthe kAyadA te! AvyA che ja paNa samAje ene dilathI samajapUrvaka apanAvave joie. sIsvAta trya nArIjIvananI sudhAraNA sAru Aje strIsvAtaMtryanI gheASA cArekArathI AvI rahelI sabhaLAya che. jo ke A prakAranI svataMtratAnA nAda sannArIonA peAtAnA aMtaHkaraNane avAja che ke kema ane
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnacarcA 5 je prakAranI svataMtratAnI mAMga Aje karavAmAM Ave che, te svataMtratA strIone upayogI che ke kema, te eka vicAraNaya prazna che. thoDA ja vakhata para "mana" nAmanA hindI dainikamAM nArIjIvananA praznanI gaMbhIra samAlocanA karatI eka lekhamALA eka viduSI bahena taraphathI prasiddha thaI hatI ke je bahena pite samAjajIvananAM abhyAsI ane anubhavI tarIke suprasiddha che. temaNe sannArIonA pratinidhi banIne AjanI svataMtratA para ziSTa strIone kevo abhiprAya che ane te kevI svataMtratA cAhe che, teno AbedRba khyAla nIcenAM vAkyothI Apyo hataH "AjanI svataMtratA uparathI te amRta jevI madhura ane dUdha jevI ujjavala dekhAya che, paraMtu tenI UMDANamAM to chalochala viSa bharyA che. temAM nArIjIvanane vikAsa nathI, paNa hAsa che. je svataMtratAmAM jIvanane vikAsa nathI, te jIvana svataMtra kahevaDAvavAne lezamAtra lAyaka na hoI zake. amane Aje svataMtratA avazya joIe che paraMtu te sabhyatAbharI svataMtratA, nahi ke svacchaMdatA." Ama kahI AjanA nArIjIvananI parataMtratAnAM mULa kAraNo pAmaratA, beTI lajajA ane vikAsanI nabaLI vRttine darzAvI, A nirbaLatAone parivAra jyAre sannArIo pote ja karI zakaze tyAre ja svAbhAvika ane sAcI svataMtratA teo prApta karI zakaze, ema dizAsUcana karyuM hatuM. nArIjIvana mATe uparyukta cikitsA samucita ane vAstavika che ema ApaNane lAgyA vinA raheze nahi. prAcIna kALamAM niDaratA ane saMyama jevA saddaguNethI nArIjIvana sukhI ane unnata hatuM. puruSonI jema strIo paNa suzikSita hatI, ane tethI ja gRhasthAzramane lagatA pratyeka kAryamAM upayogI thaI ardhAganAnA vizeSaNane caritArtha karI zakatI hatI. jyAre yuddha kAryamAM AvazyaktA paDatI tyAre te kesariyAM paherI raNe caDatI, gRhajIvananA vahevAra calAvavAmAM te nipuNa hatI. prasaMga paDe jJAnacarcAmAM paNa te rasa laI zakatI.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 Adarza gRhasthAzrama jJAnamAM strIe keTalI AgaLapaDatI hatI te zaMkarAcAryanI sAthe thayelA ma`DanamizranAM dharmapatnInA saMvAdathI samajI zakAya che. ATalI yeAgyatA hAvA chatAM teonuM mukhya kAya to peAtAnA gRhamadiramAM svarga banAvavA sAru patisevA ane prajApAlananuM hatuM. kAraNa ke patisevAmAM dAmpatyapremanI surakSA ane prajApAlanamAM rASTrIya saMskRtinAM saMrakSaNa samAyelAM che. strIone je AnaMda patinA vizuddha premanI chAyA taLe maLI rahe che, te AnaMda pramukhapadanI khurazI maLavAthI maLI zakatA nathI. ane rASTranI sevA paNa teo gRhamaMdiramAM rahevA chatAM uttama rIte bajAvI zake che., kAraNa ke je kumaLAM bALakA bhaviSyanA nAgarikA banI rASTranI sevA karavAnAM che, temanAmAM rASTrabhakti ane dhArmikatAnA uttama saMskArAnuM bIjArApaNa karIne A gRhalakSmI ja se zikSakAnI garaja sArI zake che. A uparathI gRhiNInuM biruda dharAvanArI strIonuM rASTra keTaluM RNI che ane gRhamaMdiramAM strInuM sthAna rASTriya daSTie keTaluM upaceAgI che. te spaSTa samajI zakAya che, ane gRhakAne je leAkA tuccha kATimAM lekhe che tee gaMbhIra bhUla kare che, te vastu paNa vizeSa rUpe samajAvavAnI have AvazyakatA rahetI nathI. A rIte nArIjIvananuM svAtaMtrya ane svAbhAvika sukha zikSaNa ane sadAcAranA vikAsa para avalaMbe che, tethI nArIjIvananA vikAsasAdhaka ane tene baMdhamesatA suzikSaNanI pRthaka vyavasthA thavAnI khUba AvazyakatA che. kAraNa ke jo nArIjIvana suvyavasthita thaze tA ja AkhA gRhasthAzrama suvyavasthita banaze. Aje chellA be saikAmAM divase divase niSprANa banelA strIjIvanane pharIthI UMcuM lAvavAne mATe sarakAra kAyadA teA kare ja che, te A dizAmAM AzAjanaka pagaluM che. paN kAyadAone samAja samajI zake ane pacAvI zake tathA strIo paNa peAtAnA adhikArAnI surakSA karI zake tevuM ghaDatara khAsa thavAnI jarUra che. A pramANe lagnajIvana ane gRhasthAzramanA aMganI sudRDhatAnI -vicAraNA pachI gRhasthAzramane Adaza banAvavAmAM khIjA je je prayAseAnI AvazyakatA che, tenI ApaNe dvitIya khaMDamAM vivecanA karIzuM.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavyakhaMDa
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pati patnInAM kartavya gRhasthajIvanane prAraMbha catarthamAyuSo bhAgamuSitvAdha gurau dvijaH / dvitIyamAyuSo bhAgaM kRtadAro gRhe vaset // ' manusmRti: : 2 "jiMdagInA cAra vibhAge paikI pahelo vibhAga brahmacaryAzramamAM gALI gRhasthAzrama icchatA manuSya vivAhita thaIne gRhasthajIvana gALavuM joIe." - AzramavyavasthAmAM gRhasthajIvananuM sthAna jeTaluM mahatvanuM che teTaluM javAbadArIvALuM paNa che. AthI gRhasthAzramamAM praveza karavo eTale eka mahAna javAbadArIbharI sthitimAM jAvuM, ane tethI ja gRhasthajIvananA svIkArane paNa eka prakAranI dIkSA kahevAmAM Ave che. brahmacaryAzramane kALa jema pacIsa varasane nakkI karavAmAM AvyA che, tema A Azramano kALa paNa pacIsa varSano che. ane tyArabAda vAnaprasthAzrama Adi AzramamAM te pariName che. paraMtu Aje vAnaprasthAzramanI praNAlikA luptaprAya thaI gaI hovAthI jIvanaparyata pati ane patnIne gRhasthasthitimAM saMpUrNa jIvana gALavAnuM hoya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAmama 40 pati ane patnI eTale kuTuMba e samAjanuM agatyanuM aMga che, teA patipatnI e kuTuMbanAM AbhUSaNa che. tethI e baMne potapotAnAM kanyA samajIne AcaratAM thAya, te temanA jIvanamAM sukhanAM jharaNAM vahe ane kauTuMbi jIvana samRddha banatAM samAja paNa unnata thAya. dAmpatyajIvananA A AdazAM saLaMga jaLavAI rahe te mATe nIcenI pratijJA ane ekabIjA pratyenAM kartavyo mATe satata jAgrata rahevuM joie. gRhasthajIvananI prAraMbhika pratijJA 1. patie peAtAnI patnI sivAya itara strIo pratye mAtRSTi keLavavI ane te ja rIte patnIe paNa anya puruSA pratye bhrAtRSTi dhAraNa karavI. 2. ame te jIvanaparyaMta sahajIvana gALavAnAM chIe. tethI te sahajIvana suramya rahe te sAru manuSyajAtane sulabha evI sAmAnya bhUlAne paraspara gaLI jatAM ame zIkhIzuM. 3. pati ane patnI e bannenAM kAryAkSetro bhinna hAvA chatAM gRhasthAzramarUpI rathane vahana karanArAM te ekasarakhAM upayAgI cakre che. emAM eka paNa evuM upayogI ke nakAmuM nathI. baMne ekabIjAnAM pUraka che. 4. jeTalA pramANamAM pati patnIne hitabuddhithI kahI zake che, teTalA ja pramANamAM patinI bhUlanA prasaMgamAM patnI paNa vinItabhAve zikhAmaNa ApavAnI hakadAra che. 5. jema patinI yogya bAbatamAM tene saMtApa ApavA e patnInI pavitra pharaja che, te ja rIte yeAgya bAbateAmAM patnInA aMtaHkaraNane saMtAvuM ane sanmAnavuM e patinI paNa anivA pharaja che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM kartavya . 41 6. amAre gRhasthAzrama kevaLa amArA svArthanI pUrti sAru nathI, paraMtu vizeSataH kuTuMba, samAja ane rASTranI ucita ane upayogI sevA bajAvavA arthe che; tethI amAruM jIvana evuM haLavuM banAvIzuM ke jethI bIjAne bojArUpa na thatAM upakAraka thAya. 7. amAruM paraspara saMye jana vikAra athe nathI, sneha ane sahakAra arthe che-je sahakArathI Atithya satkAramAM, dhArmika yamaniyamanA AcaraNamAM tathA Itara prANIonI sevAmAM saraLatA thAya. 8. "samI varatAM ghaniti" A sUtrano artha e che ke pati ane patnI bannee e dharma prati pratyeka kSaNe lakSya ApavuM ghaTe. gRhasthAzramano dharma eTale kaThina che ke tyAM zANuM mANaso paNa jANavA chatAM brAtimAM paDe che. pApane prasaMga paLe paNa dhamamAM aDaga rahevuM, e dampatInuM anivArya kartavya che. ATalI bAbato jANyA pachI ane tevA AcaraNanI yogyatA prApta karyA pachI je yuvayuvatIo gRhasthAzramamAM praveza kare che, teonAM gRhasthajIvana svargIya zAM banI rahe che. eka Avazyaka sUcanA dAmpatyajIvanamAM pravezatAM ja je eka vastu taraphanI upekSA, gRhasthAzramanI AdarzatAmAM UNapa lAvI mUke che, te saMbaMdhamAM ahIM eka Avazyaka sUcana karavuM yogya che. yuvAnImAM pagalAM mAMDato yuvAna navA ja prakAranA anubhavo kare che. vIrya enA dehamAM UchaLI rahyuM hoya che. ene egya mArga ane vahana na maLe te zarIramAM pedA thayelI A addabhuta zakti vikRta mArge vaLI jAya che. ene mada kahevAya che. jemanAM mana brahmacaryAzramamAM ghaDAyelAM nathI teo Ane bhoga bane che. - yuvatI para paNa A vayanI gupta asara yuvAna karatAM vadhu pramANamAM hoya che. te tenAM aMga, vANuM ane hAvabhAva parathI pratita thAya che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama paraMtu strIjIvanane sulabha evA lajjA, sahiSNutA, dhairya, kemalatA ItyAdi guNone laIne te bAhyarUpamAM to kavacita ja dekhAva de che, ane te dRSTie tevI sthitimAM te yuvatI karatAM yuvAnanI javAbadArI saMyamanI bAbatamAM vadhu hoya che. AvA Avegane adhIna thayele je juvAna vivAhita jIvana pahelAM vAtAvaraNa ke kusaMganA pariNAme potAne patha cUkI gaye heya. che, tenuM vivAhita jIvana keTaluM kaSTaprada ane kevuM zocanIya thaI paDe che, tenuM varNana kalpanAthI atIta che. paraMtu je yuvAna haju supatha para sthira rahI zake che, ane jenA uddAma aMtaHkaraNamAM Adarza gRhasthAzramanI mahattvAkAMkSA che, te yuvAna paNa vivAhita thayA pachI gRhasthAzramanA prAraMbhamAM ja pitAnA duHkhane netaravAnuM pagaluM bharavAnI mahAbhUla karI nAMkhe che. joke pati patnIne paraspara vizuddhaprema heya. e dampatIjIvanano mukhya dharma che. kAraNa ke- yadA bhartA ca bhAryA ca parasparavazAnugau / tadA dharmArthakAmAnAM prayANAmapi saMgatam // manusmRtiH 3: 62 "jema jema pati ane patnI paraspara vizuddha prema dharAve che tema tema dharma, artha ane kAma e traNe puruSArthonI vizuddhi ane unnati thAya che." paraMtu je yuvaka ane yuvatI A Avezane adhIna thAya che tene prema akhaMDa na rahetAM vikta banI vikAravAsanAnA rUpamAM palaTAI jAya che. te bannenAM aMtaHkaraNamAM eka prakAranI pahelAM na anubhavI hoya evI Aga saLage che ane tenI zarIra ane mana para paNa kAramI asara thAya che. AvA prasaMge te banne ekabIjA pratye eTalAM to Asakta hoya che ke teone pitAnAM kartavyanuM bhAna suddhAM rahetuM nathI. AvI tIvra Asaktine paNa teo bhrAtithI prema mAnI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM kata le che. AvA saMmohane vaza thaI puruSa strInI vAsanA saMtoSavA khAtara pitAnuM sattva nicovavAnI zarUAta karI de che; pitAnA cetanane vecI mana ane vAsanAnA gulAma bane che. te ja rIte strI paNa puruSanA patananuM prabaLa sAdhana banI pitAnuM patana notare che, temaja amUlya svAthya ane saundarya gumAve che. Ave vakhate temanAM vaDIle ke jeo jIvananI AvI kAramI kasoTImAMthI pasAra thayAM hoya che, athavA jeo AvA prasaMganAM pariNAmothI jJAta hoya che, tevAM hitaiSI murabbIo te yugalane pitAnA kartavyanuM bhAna karAvavA mathe che. paraMtu tyAre te teo ema mAnI bese che ke A badhAM amArA snehamArgamAM kAMTA veravAnuM dUra kRtya kare che, ane mIThA dAMpatyamAM viSa reDe che. AvI bhramamUlaka mAnyatAne aMge temanI zikhAmaNa svIkAravAne badale teo temane sAmane kare che athavA baMDakhera pravRtti Adare che. anicchanIya pariNAma Ama thavAnAM be mukhya kAraNa hoI zakeH (1) navA vAtAvaraNamAM. AvatI kanyAne mAbApe e tAlIma ApI hatI nathI. (2) puruSanI Asakti gADha hoya che, kAraNake saMskArabharyuM paNa jAtIya vijJAna ene zIkhavavAmAM AvatuM nathI, tathA trIpuruSa vacce samAjanI kahevAtI zuddhine khAtara kRtrima dIvAla vadhu paDatI UbhI karI devAmAM AvI hoya che. ekAMtano lAbha laI hamezAM patnI potAnA pati pAse potAnAM sAsu, sasarA, naNaMda vagerenA doSanuM digadarzana karAve che; diyara, jeTha vagere kuTuMbIjano sAthe rahevAmAM muzkelIonuM bhAna karAve che; ane AvI parataMtratAmAMthI chUTakArAne dama kheMcavA ane svataMtra sukha meLavavAnI taka levA mATe vAraMvAra vinavaNI karyA kare che, athavA uzkere che. * *
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama mehAMdha yuvAna tenAM pariNAmano vicAra karavA besI rahetA nathI. jo te sazakta hAya che te teA turata ja peAtAnA snehIjanAnAM vAtsalya ke premane ThAkare mArI temanAthI dUra thavAnuM :pasaMda kare che. jo pAtAnA paga para UbhA rahI zake tema na heAya te! kAI khIjo mA zodhI le che. AvI sAhasavRttithI thayeluM kA ja mATe bhAge tenA khArA saMsAranuM nimitta bane che tenA khyAla tene pAchalA jIvanamAM ja AvI zake che. paraMtu A vRttine, AvA Avegane vaza thaI te tevA samaye rekI zakatA nathI. AvI rIte AkhA kuTuMbanA kalahanuM vAtAvaraNa prAyaH AvA nazAthI ja jAge che, tema kahevuM lezamAtra asthAne nathI. 44 paraMtu je yuvAne brahmacaryanuM mahattva jANyuM che, jenAmAM mAtApitA tathI maLelA saMskAro tathA pUgata saMskRtinA vArasA che, je hitAhita samajI zake che ane jenuM mana baLavAna hoya che tevA vIra yuvAna AvA nazAne vaza thatA nathI; paNa A nazAte peAtAnA kAbUmAM rAkhe che; tema ja potAnI patnIne suzikSA ApI yathA samajUtIthI ThekANe lAve che. kadAca potAnAM mAtApitA ke kuTuMbIjatAnI prakRtine aMge gRhamaMdiramAM aNubanAva rahetA hoya te tenuM mULa zeAdhI tene nivAravAnI kAziza kare che ane potAnI bhAryAne sahanazIla banAvI gRhasthAzramanI mahAna pharajonuM bhAna karAve che. eka vyApI rahelA bhrama A sthaLe kahevuM joie ke keTalAka buddhimAna gaNAtA puruSAmAM paNa paraNyA eTale viSayopabhegA karavA ja joIe' e jAtanI bhrAMti hoya che. kharekhara A eka mahAAnikAraka mAnyatA che, ane te Adarza gRhasthAzramanA la'karUpa che. vivAhitajIvanavilAsa ane vikAranI pUrti arthe nathI ja. kevaLa sudRDha ane saMskArI prajotpattinA zubha hetu mATeja dAMpatyajIvana
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM kartavya nirmAyuM che. tethI ja nItikAroe prajotpattinA hetupUrvaka "#gzrAmAmi cAt " arthAta RtukALe ja abhisaraNa karavuM e siddhAMta, para bhAra mUkyo che. A parathI gRhasthajIvanamAM paNa brahmacaryanI mahattA ane dhArmiktAnI keTale aMze AvazyakatA ane sthAna che, tene khyAla AvI zake che. je AvI vRtti pati ane patnI ubhaya yuvAnavayamAM seve ane temAM kavacita khalanA thAya to tene turata sudhArI levAnuM lakSya rAkhe to khUba ja lAbha thAya. AvI rIte jeTale aMze daMpatIjIvanamAM brahmacaryanuM pAlana thAya teTale aMze teono gRhasthAzrama saphaLa ane sukhI nIvaDe ane temanI prajA paNa vIryavAna ane saMyamI bane. patananI parisImA brahmacaryanA khaMDanathI sukha maLe che tevI mAnyatA avAstavika che. kAraNa ke je dvArA te jIvAtmA je sukha meLavavA mathe che te ja sukha gumAve che. vIryanA khalana pachI UMDeUMDe tenA aMtaHkaraNamAM "AghAta thAya che. ativikAranA pariNAme te resiSTa bane che, ane zArIrika saMpati gumAvyA pachI bhrAMtithI mAnI lIdhelA viSayajanya sukhano upabhoga paNa te karI zakato nathI. AvA patananI parisImA rahetI nathI. jeo brahmacaryanuM mAhAtmya samaje che tevA puruSo paNa ekavAra pitAne paMtha cUkyA pachI mananA evA te gulAma banI jAya che ke te viSayanA vyasana vinA tene eka paNa divasa pasAra thaI zakato nathI. AvA puruSo svastrIrata hovAno dAvo bhale karatA hoya, paraMtu svatrI sAthe paNa maryAdita brahmacarya pALavAnuM hoya che. kAraNa ke strI e kAMI viSayavAsanA saMtoSavAnuM yaMtra nathI. strI e dharmapatnI che. prajotpattine
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdarA gRhasthAzrama zuddha hetu sivAyano saMga vyabhicAra che. tethI je tevuM kRtya kare che, tenI gaNanA kharekhara viSayAMdha ke laMpaTamAM thAya che. jeNe yuvAnI jALavI nathI tevA A ajJAna narabhramare vaya vadhavA chatAM paNa potAnI duSTa lAlasAne rokI zakatA nathI. tethI eka strI hovA chatAM saMtatinI IcchAne khare karI te bIjI strI paraNe che, athavA parastrIgAmI banI te vAsanAne tRpta karavA sAru aneka abaLAonAM jIvana bhraSTa karI samAjadrohI bane che; athavA jeonI pAse saMpatti ke tevAM sAdhana hotAM nathI tevA pAmaro strIti para daSTivikAra sevatA hoya che. koI paNa rUpavatI strIne jotAM vAra ja tenI dabAyelI vAsanA bhabhUkI UThe che ane tenI tRptinA saMyogo meLavavA te Atura bane che. AvA puruSo anicchAe zArIrika rIte brahmacarya pALe te paNa teone brahmacArI gaNI zakAya nahi. kAraNake temanAM mana ane vANI to vikArI thaI cUkyAM hoya che. AvA puruSonI zArIrika saMpattine bamaNe hAsa thAya che. ane AmAMnA keTalAka to rAkSasI vRttine adhIna banI keka kumaLAM bALaka ane bAlikAonAM jIvananuM adhaHpatana paNa kare che. patnIvALA yuvAno A vRttine adhIna thaI svapatnI sAthenuM maryAdita brahmacaryavrata pALI zakatA nathI, ane tethI potAnI strInI sagarbhAvasthAmAM paNa te saMyamI rahI zakatA nathI. patnInI icchA na hoya to paNa A setAniyatane adhIna thayelA teo baLAtkAra kare che. ane nAnI vayanI patnI hoya to paNa atyAcAra karatAM cUkatA nathI. evA vikArI puruSa gharaDA thatAM emanI ikiye ane zarIra te zithila thAya che, paraMtu emanI vAsanAne vega zithila nathI thatuM. juvAnImAM jeNe saMyamano prayatna karyo nathI tene vRddhAvasthAmAM paNa vikAre satAvyA kare che, ane evo mANasa jIvananA kaLazarUpI vRddhatvanI sukhazAMti pAmI zakato nathI.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM be ApaNuM dezanuM gabharAvI mUke evuM moTuM maraNa-pramANu ane kasuvAvaDamAM mAtAnA mRtyunA aneka prasaMgo A vayanA vikArenuM ja pariNAma che. A viSayamAM kevaLa puruSo ja javAbadAra nathI, paraMtu keTaleka aMze strIo paNa che. joke strIe pote bhale atyAcAra karatI na hoya; paraMtu atyAcAra karanAra karatAM atyAcArane bhoga thaI paDanAra varga paNa ocho gunegAra gaNAto nathI. A dizAmAM niraMkuza vikArane sAmane karavAnI je vRttio strIomAM AvatI jAya che, te AvakAralAyaka che. strI jAti je strI jAti pitAnA sthAnane surakSita rAkhI zake, to puruSone svayaM potAnA sthAnanuM bhAna thAya. prAcIna itihAsamAM ghaNe sthaLe evAM jvalaMta daSTa che ke aneka strIratnoe pitAnA satItvanuM rakSaNa karavA sAru aneka viSayAMdha pAmarane pitAnA sthAnanuM bhAna karAvyuM che. jesala toralanuM arvAcIna citra Ane ja khyAla Ape che. Aje paNa bhAratane khUNe evI evI keka vIrAMganAo paDI che ke je lAlaca kivA vikArane vaza nahi thatAM sAtvika vIratAthI pitAnA strIdharmanuM rakSaNa karI rahI che. have to sevAnA kAmamAM paNa ThIkaThIka pramANamAM bahene brahmacaryanuM pAlana karI AgaLa AvI rahI che. ahIM eka sUcana karavAnuM mana thAya che. lAMbA kALa sudhI sahelA anyAyonA pratyAghAta UThe te svAbhAvika che. paNa emAMthI TreSanI vRtti na janme e tarapha strI jAtie khAsa dhyAna ApavAnuM che. strI-puruSa samAnatAmAM mAnatI bahene pratye mArI khAsa apekSA che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 Adarza gRhasthAzrama kRtrima phezana pazcimanA saMsargathI temanA saddaguNa karatAM nirupayogI vastuone ApaNe vizeSa pramANamAM svIkAra karatA AvyA chIe te Aja sudhIne ItihAsa sAkSI pUre che. te ja rItine anusarIne tyAMnI phaeNzanebala rItine paNa ApaNane bure pAza lAgyo che ke jeNe puruSo karatAM paNa bhAratanA strI jIvana para bhAre kharAba asara upajAvI mUkI che. jema puruSa viSayanA gulAma hoya che tema strI jAti paNa hoya che kharI. paraMtu te banne vacce tAratamya hoya che. te ja rIte sauMdaryanA saMbaMdhamAM paNa che. suMdara banavAnI vRtti puruSo karatAM strIomAM vizeSa hoya che. puruSa sAMdaryane cAhe che kharo, paraMtu tenI prApti mATe jeTale bhega strIono hoya che teTalo puruSone hote nathI. sArAMza ke strI e sauMdaryanI utkRSTa upAsikA che, ane sauMdarya saMvardhana sAru te bhAre utkaMThA dharAve che. sauMdarya e zuM che? sauMdarya e naisargika vastu che. te bahArathI meLavAtuM nathI. zarIrasauMdaryane paNa mATe AdhAra zArIrika taMdurastI para ja nirbhara hoya che. svAstha thayA pachI sauMdarya TakI zakatuM ja nathI, e nirvivAda vastu che. Ama chatAM yuvAnavayamAM te vAtane bhUlI jaI ghaNI yuvatIo zarIrane durupayoga karI potAnA vAstavika sauMdaryane lupta karI bese che, ane pachI te sauMdaryanI prApti sAru khATI phezananAM avalaMbana laI tenI pAchaLa satata phegaTa kaziza karyA kare che. joke phezana keTalIka vAra bahAranI kRtrima suMdaratA lAve che kharI, paraMtu te vinAzI ane kRtrima hoya che. tevI kRtrimatAthI gRhasthAzramamAM lAbhane badale khUba hAni pahoMce che. phaeNzanathI kaI jAtanAM nukasAna thAya che tenuM saMkSipta avalokana karIe.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ pati patnInAM kartavya phezananA geraphAyadA prathama te AvI sauMdaryalelupa strIone ghaNekhare samaya phensI vase paheravAmAM tathA vALa ityAdinI anAvazyaka TApaTIpamAM vyartha cAlyo jAya che. bIjuM, A phezanano zokha pUrNa karavA sAru teone evA aneka padArtho vAparavAnI AvazyakatAo vAraMvAra UbhI thAya che ane te khAtara Arthika nukasAna thAya che. ATaATale bhoga ApyA chatAM paNa lAbhane badale prAyaH hAni pahoMce che, kAraNa ke e padArtha saudaryavardhaka thavAne badale UlaTe rahAsA sauMdaryane paNa vikRta banAvI de che. eTale te dRSTie paNa kRtrima phezanano nAda taddana nirupayogI che. A uparAMta bIjuM agatyanuM nukasAna e che ke phezana te roja ne roja badalAtI rahe che, paNa enI asara mana para paDatAM mana caMcaLa banI jAya che. Arthika hAni thavAthI rASTrIya daSTie te te sahasA tyAjya ja che. Aje deza ghaNe daridra che. tene AvAM anAvazyaka khoTA kharce paravaDI zake tema nathI. A vAta jeTale aMze puruSoe vicAravI joIe teTale ja aMze strIoe paNa vicAravI e temanI pharaja che. kAraNa ke teo paNa samAjanuM eka aMga che. AthI samAja ane rASTranA hita khAtara temaNe pitAnI rUDhio ane truTione dUra karavA mATe sajja thaI javuM joIe. svarAja AvyA pachI samAjane daI sAme rAkhIne ja pitAnI jarUriyAtono vicAra karavo joIe. jyAM prajAne moTo varga Aje bekArI bhogavI rahyo che, garIbAIthI ribAI rahyo che, paheravA sAru pUratAM vastra ke khAvA sAru pUratuM anna suddhAM maLI zakatuM nathI, tyAM khoTA mojazokha tathA beTA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama ezaArAmanI khAtara dravyane durvyaya karavo ke karAve e kAryanI gaNanA pApamAM ja thaI zake. jo ke temanA patio te Aje kadAca pitAnI patnIone DhIMgalI mAnI zaNagAravA sAru game tyAMthI ane game te rIte lAvIne AvA padArtho pUrA pADaze, ane te dvArA strIonI AvI IcchAne saMtoSI potAnI vAsanA paNa pUrNa karaze. paraMtu tenuM pariNAma e Avaze ke AthI AkhA rASTramAM anyAya ane svArthanuM sAmrAjya vyApI dezane haju paNa vadhu kaMgALa ane pAmara banAvaze. | mATe AvA mAThA bhaviSyathI bacavA sAru paNa ApaNuM strIsamAje AvI khoTI phezananA phAMsAmAM na phasAtAM te mArgathI dUra thaI potAnI jarUriyAtonuM kSetra sAcI levuM ghaTe, ane sAcA saudaryane nibhAvavA sAru viSayavRtti paratve saMtoSa keLavI levo joIe. AthI rASTranI AbAdI ane nIti ema bannene vikAsa thaze. strIomAM vIratva pragaTaze, ane te pitAnA prabhAvathI potAnA pati padabhraSTa thatA haze to temane ThekANe lAvavAmAM saphaLa thaze tema ja phalataH pote paNa zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika sukhano sAkSAtkAra karI zakaze. pati ane patnIe pALavAnA niyamo pati ane patnIe maryAdita brahmacarya pALavA sAru ane saMyamanI ArAdhanA karavA sAru taddana sAdA ane saraLa nIcenA niyamo para khyAla ApavAnI AvazyakatA che. 1. RtukALa sivAya prAyaH brahmacarya pALavuM joIe, ane tenA pAlana sAru zayyA payapha hevI joIe. sahazayyAne lIdhe parasparanA aMgasaMsargathI vikAranI savizeSa jAgRti thavA pAme che, tethI te maryAdA pALavI ghaTe. brahmacarya pALavAnI IcchA dharAvatA keTalAka puruSo pitAnA mabaLane majabUta mAnI "emAM te zuM?" ema upekSA karI sahazayyA rAkhe che. temanuM mana
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM kartavya vaheluM cAmaDuM calita thaI bahudhA temanA saMkalpamAM kSati ja pahoMcADe che. brahmacaryanI ArAdhanA karanAra gRhastha sAdhaka sUvAnuM paNa alaga khaMDamAM rAkhe e ISTa che. 2. rAtre sUtI vakhate sAtvika vAMcana athavA e mAge preraNa Ape evAM strIpuruSonAM jIvanacaritra vAMcavAM. japa-prArthanA paNa madadagAra thaI zake. 3. indriyANi pramAthIni haraMti prasabhaM manaH / mAthAnItA' uttejita thayelI indriya manane caMcaLa banAve che. A viSaya para jenadarzane te bahu gaMbhIra samAcana karyuM che. jema vRkSanA rakSaNa mATe majabUta vADa karavI paDe che te ja rIte brahmacaryapipAsuone mATe brahmacaryanA rakSaNa sAru teNe nava vADo batAvI che, te paikI A traNa vastuo para to khUba ja bhAra ApavAmAM Avyo cheH vibhUSA, strItaNe saMga, rasALAM svAdu bhojana, karAla jheranA jevAM, te AtmArthI mumukSune. zarIranI TApaTIpa, rasALAM bhojana ane gADha ekAMtamAM puruSa ane strIne pArasparika saMsarga AtmahitAtha janane ane brahmacArIne mATe hAnikAraka che. AthI sAtvika khorAka khAvo joIe, sAdo pizAka paheravo joIe ane zuddha vAtAvaraNamAM rahevuM joIe. 4. AvA uttama jIvanane mATe kephI khANuM ane pINune tyAga kare sauthI adhika Avazyaka che. - madirA ke tevI kephI cIje jJAnataMtuone uzkerI mUke che tathA nirbaLa paNa banAve che. mAMsa ane madirAno upayoga karanAra vadhu vadhu tAmasI vRttimAM ghasaDAI jAya che. ane tethI te vRttine AdhIna thaI te sAtvika jIvana gujArI zakato nathI. mAna,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama ke Aje to A prazna eTale zArIrika daSTie vicArAya che teTale gRhasthAzramIne Arthika dRSTie paNa ati vicAraNIya thaI paDyuM che. bhAratanI aDhaLaka saMpatti AvAM AvAM kephI pINuM ane vividha khANuo pAchaLa daravarSe veDaphAI jAya che. 5. mehaka ane AkarSaka chatAM je kharAba vRttine uzkere che tevuM nirupayogI sAhitya ane naitika jIvanane hAni pahoMcADe tevAM nATaka ane sinemAmAM dekhADAtAM dazyo tathA tevA ja prakAranA mohaka vAtAvaraNathI paNa dUra rahevuM jarUrI che. kAraNa ke saMsarga, darzana tathA vAcananI sArI ke mAThI asara gupta rIte thatI ja rahe che. ane tethI brahmacaryanA vAstavika phaLane icchanAra sajajanoe upayukta viSayomAM sAvaceta rahevAnI jarUra che. anya pradezamAM to AvI badhI pravRttio upara khUba takedArI rAkhavAmAM Ave che. prajAjIvana para beTI asara paDe tevI jAtanAM sAhitya, kaLA, ane prayogonI chUTe tyAM ApavAmAM AvatI ja nathI. bhAratamAM haju tevI sthiti nathI. tethI prajAnA hita khAtara kaLAnA upAsakoe kaLAnI vikRtio dUra karavA kamara kasavI ghaTe, ane te kaLAo kupAtramAM veDaphAI jatI hoya to tevAone khaseDI pitAne hAtha karI levI ghaTe. kAraNa ke Aje te dhodha eTalo badho jozabhera vahI rahyuM che ke prajAnI saMskRtinA sudhAra ke bagADanuM A eka ja sukAna che. 6. ucca bhAvanAvALAM yuvAna yugaloe pitAnAM patipatnI sivAya anya strIpuruSo sAthe ekAMta saMsarga ane khAnagI paricayanA prasaMgathI dUra rahevuM ghaTe. kAraNa ke tethI naitika jIvanamAM vizeSa hAni pahoMcavAno saMbhava che. A niyamano hetu e nathI ke strI ane puruSajAti vacce
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ patipatnInAM kartavya ' 53 dveSa ke ataDAI UbhI karavI. kAraNa ke strI ane puruSanI samAnatA to gRhasthajIvanamAM anivArya Avazyaka che. paraMtu strIpuruSanI samAnatA te bannenA ati saMsargathI ja sAdhya thAya che tevuM kazuM nathI. puruSanI samAnatAno AdhAra te puruSonI strIo pratyenI udAra bhAvanA ane viveka para ja avalaMbe che. ati saMsarganA pariNAme keTalIka vakhata samAnatAnA yogya lAbhane badale vizeSa pramANamAM hAni thatI dekhAya che. puruSanA svabhAvagata sAhasane laIne puruSane strIonA ati saMsargathI to nukasAna thayAnAM aneka daSTAMto ApaNe jANIe chIe. paraMtu strIone paNa puruSanA ati sahavAsathI ghaNuM veThavuM paDyuM che, te vAta paNa navIna nathI. eTale te dRSTie A niyamanuM vivekapurasara pAlana karavuM Avazyaka che. 7. patie pitAnI patnI ane patnIe potAnA pati pratye samAnatA keLavavI joIe. - je patnI pitAnA pati sivAya anya puruSa sAme brAtRbuddhithI ane puruSa potAnI strI sivAya anya strIo pratye mAtabuddhithI jotAM zIkhe te AvI ucca bhAvanA vartanamAM AvI zake, ane tevuM vartana thavAthI te banne samAnatA anubhavI zake. samAnatAnI bhAvanAvALI strI svAbhAvika rIte ja patinuM eka virAmasthAna banI rahe che. pati pitAnA vyAvahArika bojAthI kaMTALI jato hoya tyAre A ardhAganA tene bhAra haLavo karI zake che ane patinA duHkhe duHkhI ane sukhe sukhI banI zake che. AvI strIone ja zAstrakAe uttama koTinI gaNI che. te ja rIte je pati pitAnuM gRhamaMdira e ja svarga che ane pitAnI patnI e ja pitAnA prema
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 Adarza gRhasthAzrama ane sukhanuM kendrasthAna che ema samaje che te ja Adarza pati che. ema samajAvyuM che. A badhA niyamanI Adarza gRhasthAzramI jIvanamAM anivArya upayogitA che. kAraNa ke je A niyamanuM pati ane patnI banne yathArtha pAlana kare to tenA gRhasthajIvananuM svarga devone paNa ApI zake. ane tevAM yugalo pitAnA gRhasthAzramamAM rASTrIya ane dhArmika pharaje prati lakSa rAkhI aihika ane pAralaukika hita sAdhI AkhA samAjane pitAne Adarza pUrI pADI zake.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya je dezamAM prajAnI saMskRti para vadhu lakSa apAya che te deza sukhI ane AbAda hAya che. kAraNa ke sArAye rASTranI unnatinA AdhAra prajAnI saMskRti para nirbhara che. supraNayI daMpatInA gRhasthAzramanA phaLasvarUpe utpanna thayelI saMtatine garbha pravezathI mAMDIne pukhta vaya pa ta mAtApitAe temanAmAM kaMI jAtanA saMskArI reDavA ghaTe tathA temanI pratye kevI jAtanuM vartana rAkhavuM ghaTe te vastune vicArIzuM. pitAnI pharaja garbhadhAraNa thayA pachI prasUtikALa paryaMta patnIsaMga karavA te eka bhayaMkara pApa che. eTaluM ja nahi balke tyAM sudhI patnI pratye vikArI dRSTithI jovuM ke vikArI vAtA karavI te paNa pApavRttinuM ja eka svarUpa che. kAraNa bALaka jyArathI garbha mAM Ave che tyArathI mAtAnI ane tenI nADI eka ja heAya che. mAtAnA zvAseAphsaddArA ja garbha jIve che. tethI mAtA para thatI sArI ke mAThI asara satati para paNa tAtkAlika thAya che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama je saMtatinAM mAtApitA bALaka dUdha pItuM thAya tyAM sudhI paripUrNa brahmacarya pALe che, te saMtati saMyamI ane baliSTa bane che. paraMtu je saMtatinAM mAtApitA pitAtI bUrI vAsanAne rokI zaktAM nathI, temanI saMtati vikArI ane regiSTa bane che. tenAM mAbApa te saMtatinAM dharmamAtA ke dharmapitAne badale saMtatinAM saMhAraka samAM gaNAya che. eTale vikArasaMyama e mAbApanuM saMtati pratyenuM sauthI prathama kartavya che. je mAbApa potAnA A kartavyane cUkyA pachI bhaviSyamAM pitAnI saMtati taraphathI saddabhAvanA ke sevAnI AzA rAkhe che, teo bAvaLanuM bIja vAvI kerInI IcchA rAkhanAra mUnA jevuM behUduM kArya karI rahyAM che, tema lAge che. puruSane upAlaMbha Ave samaye garbha mATenI pitAnI javAbadArI mAtA karatAM adhika che. paraMtu temAMthI pitAnI pharaja samajanAra bahu ceDA ja varga Aje najare paDe che. vizeSAMze to evA mUkha ane vAsanAmaya puruSo hoya che ke je prasUtikALa thatAM sudhI paNa pitAnI kAramI vAsanAne rokI zakatA nathI. kharekhara, AvA puruSe pitAnA pavitra nAmane paNa lajAve che. kasuvAvaDa ane DIlI saMtatinuM utpanna thavuM, e moTe bhAge evA prakAranI vAsanAnuM ja pariNAma che; strIonAM aneka dardInuM paNa A eka mukhya kAraNa che. Aje suvArogone to rAphaDe phATyo che. seMkaDe 25 TakA mAtAo te suvAvaDamAM ja mRtyu pAme che; ane bAkInI je jIve che te zaktihIna thaI jIvana pUrNa kare che. temanuM nUra corAI gayeluM hoya che. pradara, hisTIriyA ane tevAM jIvaleNa dardothI te hamezAM pIDAtI rahe che. pachI aneka zaktivardhaka pINuo ke je zArIrika ane dhArmika dRSTie hAnikAraka ane ekAMtatyAjya hoya che, temanuM
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 saMtati pratye mAbApanuM kartavya tene sevana karavuM paDe che. chatAM paNa gayeluM svAstha tene pharIthI sAMpaDI zakatuM nathI, ane becAra bALakonI mAtA banI gayA pachI bhalene vaya mAtra 30 varSanI hoya paraMtu eka 80 varSanI DozI karatAM te ochI gharaDI ke ochI zithila dekhAtI nathI. A badhAM dardInuM mULa vikAranI vAsanA ja che. ati vikAranuM pariNAma kevaLa puruSone ja bhogavavuM paDe che tevuM kAMI nathI. tenI asara A rIte strIo upara paNa bahu bUrI thAya che. AvI rIte gumAvelA Arogyane meLavavA je saMtatiniyamananA upAyo mATe phAMphAM mAre che, temaNe thAkIne te Akhare pitAnI vikArI vAsanAne kAbUmAM lAvavAne raste ja vaLavuM paDaze. paraMtu pachIthI vaLavuM te karatAM prathamathI ja vaLavuM e vadhu ucita che, kAraNa kudaratanA kAnUnane adhIna thaI Akhare tema vartavAnI pharaja avazya UbhI thAya che. prathamanA cha varSanA gALA e bALakanA jIvanane mATe sauthI vadhu agatyano hoya che. e samaya daramiyAna bIjAM saMtAnane beje mAbApa para AvI paDe to teo prathama bALaka pratye pUratuM lakSya ApI zakatAM nathI. AnI asara bhAvi prajAnA jIvana para paDe che. vadhu javAbadArIne bojo sahana na thatAM mAbApa cIDiyAM bane che, ane enAthI bALakanI aneka Urmio ane bhAvanAo kacaDAI jAya che. strIone sUcana - A paristhitimAM saMtatinI mAtA kaMI ochI javAbadAra nathI. teNe AvA patine saddabodhadvArA potAnI pavitra pharajanuM bhAna karAvavuM ghaTe ane je te na mAne te satyAgrahathI paNa tene ThekANe lAvavA prayatna karavo joIe; paraMtu AvI vAsanAmaya vRttine adhIna to kadI na ja thavuM ghaTe. patinI AvI vAsanA tRpta karavAmAM koI patibhakti samajatuM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama 58 hAya te! te kevaLa bhrama che. yAda rAkhavuM joie ke patnI e patinI gulAmaDI ( viSayavAsanAnI tRptiarthe ) nathI, paNa jIvananI sAthIdAra che. tethI AvA padabhraSTa thayelA patine bhAnamAM lAvavA mATe zakya teTalA badhA prayatnA karavAne tene saMpUrNa hakka che. Ave samaye jo te ATalI paNa naitika hiMmata na dAkhave teA te atyAcArI patinI peThe pAte paNa gunegAra bane che, ane te ja vakhate te saMtatinI pavitra mAtA maTI dhAtinI banI rahe che. sayamanuM zubha pariNAma je mAbApe potAnI saMtati traNacAra varSanI thatAM sudhI brahmaca pALe che temanI saMtati sautha, svAsthya ane saMskArathI bharapUra dekhAya che. tenA vana upara lAlI camake che, tenuM lalATa bhavya ane surekha jaNAya che. ane AvuM be varSAnuM bALaka paNa pAMca varSanI vaya jeTaluM puSTa lAge che. garbhAdhAna pachI mAtAe pALavAnA niyamA 1. mana ane vANIthI paNa brahmacaryanI bhAvanAnuM vaheNa cAlu rahe te sAru ucca ane pavitra vAtAvaraNamAM rahevuM. 2. satIenAM jIvanacaritrA vAMcavAM ke sAMbhaLavAM. 3. khATI niMdA, kUthalI ke nirarthaka vAta karavI ke sAMbhaLavI nahi.. 4. kutsita (vikAravaka) dRzyo jovAM nahi. 5. laDAyeTaTI ke jhaghaDAmAM rasa levA nahi. paNa navuM navuM upayeAgI zikSaNa meLavavAmAM samaya pasAra karavA. te samayanI dareka kriyAnI asara avazya thAya che. abhimanyune garbhamAM ja mAtAnI vRttithI ja thayuM hatuM te vAta teA ja nahi balke Aje paNa ApaNe pratyakSa avyaktapaNe bALaka para cha kAMThAnA yuddhanuM jJAna zAstraprasiddha che. eTaluM joI zakIe chIe ke
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 saMtati pratye mAbApanuM kartavya garbhavatI mAtA jevA vicAra seve che ane jevI rIte varte che tevI prakRtinuM bALaka janme che. - "Adata jevI hoya mAtamAM tevI putramAM Ave che. - garbhavatInI saghaLI ceSTA garbhe ga jamAve che." -saMtaziSya eTale je garbhavatI mAtA te samaye bedarakAra rahe che, tenuM pariNAma te saMtati saMskRtihIna thavAthI tene pitAne paNa bhaviSyamAM bhegavavuM paDe che. dehada - dehada' zabdane gUjarAtI bhASAmAM DohaLe kahevAmAM Ave che. dehada eTale be hRdayavALI garbhavatInI utkaTa IcchA. jemAM dardIne ArAma thato jAya che tyAre bhinnabhinna jAtanI janarucio jAgRta thAya che, tema garbhavatI strIne paNa AvA samaye judAjudA prakAranI IcchAo utpanna thAya che. je bahene suzIla ane saMskArI hoya che temane AvI uttama prakAranI rucio pragaTe che; kAIne dhArmika vAto sAMbhaLavAnI, koIne kudaratI dazyo jovAnI, koIne dAna devAnI, keIne sumadhura khAnapAna levAnI, to keIne satkAryAdi karavAnI, vagere. AvI uttama rUcione paripUrNa karavI te temanAM pati, sAsu ane vaDIlonI pharaja che; kAraNa ke tevI uttama IcchAo paripUrNa na thAya to tenA aMtaHkaraNamAM duHkha thavAne lIdhe saMtatine paNa IjA pahoMcavAno saMbhava che. paraMtu keTalIka bahene mATI ke rAkha khAvAnI nirarthaka vAto karavAnI, nirupayogI jevAsAMbhaLavAnI, ke khATuM, khAruM, tIkhuM- tamatamatuM khAvAnI paNa IcchA thAya che. AvI icchAo prAyaH AsapAsanA kharAba vAtAvaraNathI ke halakI khAsiyatanI strIonA
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 Adarza gRhasthAzrama saMsargathI athavA te zArIrika piSaka dravyonI khAmIthI janme che. zANI mAtAoe evI icchAne svayaM saMyamapUrvaka dAbI devI joIe athavA yogya upacAra karavA joIe. anyathA pitAnI prajA para tevA khoTA saMskAronI chApa paDI javAne bhaya rahe che. khAnapAna jevI rIte prajAnA saMskArone AdhAra mAtA para che te ja rIte garbhanI taMdurastIne AdhAra paNa mAtAnAM rahana sahana ane khAnapAna para che. tethI ati maracAvALA, ati mIThAM, tUrAM, khATAM ke kharAM khANuM khAvAM nahi, paNa sAduM ane sAtvika bhojana ane te paNa parimita levuM. cA, kophI ke tevAM bIjAM kaI paNa jAtanAM kephI pINuM na pIvAM, ane halanacalanAdi kriyAo paNa garbhane - takalIpha na paDe tema taddana azakta na banI jAya tevI rIte karavI, e bALakanI mAtA bananAra dareka bahenanI pharaja che. vaDIlene nideza . A prasaMge te bahenanAM vaDIlo ane temAM paNa khAsa karIne temanI sAsuonuM anivArya kartavya che ke temaNe temanI pAsethI zrama paDe tevuM kArya na levuM, bahu UThabesanI kriyAo na karAvavI, tene dhrAsako paDe tevuM vartana na rAkhavuM, ane tene vizeSa zAMti kema rahe, te tarapha sAvaceta rahevuM. - gRhakAryanI sattA ghaNuMkharuM sAsunA hAthamAM hoya che teno ghaNIvAra keTalIka sAsuo durupayoga karI nAkhe che. keTalIka sAsuo garbhavatI vahuo pAse ati takalIpha paDe tevuM kArya le che. Ama karavAmAM teo kadAca pitAne svArtha sare che ema mAnatI haze. paraMtu tenuM pariNAma e Ave che ke te vahunI tabiyata lathaDe che, ane sAthe sAthe saMtatine paNa duHkha thAya che. AvuM pariNAma bhaviSyamAM moTI AphatanuM kAraNa banI rahe che, mATe A saMbaMdhamAM pahelethI ja kALajI rAkhavI ghaTe.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya suvAvaDane prazna davAkhAnAmAM je svacchatA ane sagavaDa hoya che te sAdhane sArA sAdhanasaMpannane tyAM paNa hotAM nathI. ane tenI AvazyakatA paNa che. - have te ApaNe tyAM paNa Thera Thera prasUtigRhe nIkaLavA lAgyAM che ane te jarUrI paNa che. paraMtu enI upacAro karavAnI rItamAM hiMdanI paristhitine anukULa thAya tevuM ghaNuM saMzodhana jarUrI che. AjanA navA vijJAna pAse zarIrazAstra tathA svacchatA viSenA je khyAle che te varSothI cAlI AvatI dAyaNe pAse nathI, ane tethI te khUba ja sudhArA mAgI le che. je e baMneno vyavahAru samanvaya karI navuM ja zAstra nirmANa karavAmAM Ave te pazcimanA mAtra anukaraNathI je nukasAna thAya che temAMthI ApaNe ugarI jaIzuM. vaLI keTalIka vakhata evuM paNa bane che kharuM ke dezI suyANI jeTaluM narsane paripakva vyavahAru jJAna na hovAne kAraNe garbhane ane mAtAne sosavuM paDyuM hoya ! paraMtu jyAM sudhI zAstrIya dRSTie zarIrazAstrano abhyAsa karAvI evAM dezI prasUtigRhe taiyAra na thAya tyAM sudhI Ama karyA vinA chUTake thato nathI, kAraNa ke AjanI zaherI strI eTalI to nirbaLa hoya che ke thatuM prasUtikaSTa sahana karavAnI zakti teNe gumAvI dIdhI che. bIjI bAju tandurasta grAmINa strIo prAcIna kALanI peThe Aje paNa te kaSTa sahelAIthI sahana karI zake che. kAraNa ke temanAmAM tAkAta paripUrNa hoya che. prAcIna pratizAstranuM jJAna Aje naSTaprAya thaI gayuM che tenI punaracanA karavAnI ane garbhavatI pAse svaccha vAtAvaraNa ane vyavasthA rAkhavAnI zikSAne pracAra karavAnI paNa AvazyakatA jaNAya che. bALaka e rASTranuM dhana che, eTale prasUtikALa daramyAna mAtAne
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 Adarza gRhasthAzrama ane bALakane pUratuM pASaNa maLe e mATe samAja athavA sarakAre vyavasthA karavI joIe. nima LatAnA janma strIonI A nirbaLatA janmavAnuM mULa ekamAtra vyAyAmane abhAva ja che. pahelAM kameAda, DAMgara, tala ityAdinI khAMDavAnI kriyAthI hAthanA snAyuo ane phephasAMne khUba kasarata maLatI. daLavAthI peTanAM AMtaraDAMne vyAyAma maLatA. dUradUrathI pANInAM kheDAM bharI lAvavAthI paga, DAka ityAdi dareka aMgane tAlIma maLatI. pazupAlanane rivAja vizeSa pramANamAM hAvAthI strIone satata kA rahyA karatuM hatuM. jIvananAM Avazyaka tattvA jevAM ke havA, jaLa ane khArAka te traNe AvA kudaratI vyAyAmeAthI sAttvika ane svaccha maLatAM hatAM, ane tethI zArIrika, mAnasika ane ta MdurastI jaLavAI rahetI hatI. Ave! vyAyAma jatAM Aje zArIrika ane Arthika ema banne STithI khUba veThavuM paDe che. temAM paNa haju kAMI khAkI rahI gayuM hAya tema dezanI durdazA karanArAM aneka vyasanA puruSasa MsargathI strIjIvanamAM paNa lAgu paDI gayAM che. cAnI badI khIjA nAnAMmoTAM vyasane bAda karIe te! paNa strIomAM A vyasana jyAM jue tyAM bahu aMze dekhAva de che. zArIrika, Arthika, rASTrIya ane dhArmi`ka ema cAre dRSTie cA hAnikartA che, te vAta have cAnA geraphAyadAnuM ATaluM sAhitya nIkaLyA pachI vizeSa samajAvavAnI AvazyakatA rahetI nathI. paraMtu A sthaLe eTaluM nirdeza karavAnuM jarUra mana thAya che ke te peAtAnAM zarIra tarapha bhale khedarakAra hAya, paNa prajAnA hita mATe te| temaNe jarUra A adImAMthI chUTI javuM joie. je bALakanI mAtA cA pIe che te bALakane gaLathUthImAM ja
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sati pratye mAbApanuM kenya 63 amRtane badale viSa pAya che, ane prajAnuM AyuSya a* banAvavAnI pAzavI kriyA kare che, tema mAnavuM asthAne nathI. A badIe mAM, vidhavA hA ke sadhavA hA, kAI ne bAkI rahevA dIdhAM nathI. A kuTeva dareka strIoe zIghra tajI devI joIe. bALaucheranA jJAnano abhAva ( nAnA bALakane jarA AMkha, mAthuM dukhe ke turata ja meAlAvA DokaTarane' ema kahevu paDe te bALaucheranA jJAnanA abhAvane namUnA che. anubhavI DAzI paNa gaI ane gharavaidAneA lApa thatA gayA, paraMtu tenuM pariNAma teA bALakAne ja bhAgavavuM paDayu. mAMdagIe vadhI ane davAonA khATalA pIvarAvIne bALAne mAyakAMgalAM anAvI mUkyAM. A duHkhathI chUTavA mATe mAtA thayA pahelAM dareka bahene dharagaththuM vaidakanA abhyAsa karavAnI khUba ja jarUrI che. nAnAM mALakA pratye bALakA jyAM sudhI mAtAnuM dUdha pIe tyAM sudhI mAtAe peAtAnI dareka kriyAmAM saMyamI rahevuM ghaTe ane dUdhapAnanI sAthe ucca saMskArAnuM pAna paNa karAvavuM ghaTe. bALakanA kAnamAM mIThAM ane madhura vacane bharavAM joIe. kAraNa A vakhate bALakanI mAtA sAthe eTalI teA ekAkAratA hAya che ke te peAtAnI mAtA sivAya jagatamAM kAI te oLakhatuM ja nathI. keTalIka mAtAe te bALakanI pUrI zarIrasvacchatA paNa rAkhI zakatI nathI, tyAM saMskRtinI te! vAta ja zI ? AvI mAtAnI gaNunA za khaNI strIomAM thAya che. tenAM bALA rUpALAM ane taMdurasta haiAvA chatAM kAI ne ramADavAnuM ke jovAnuM mana suddhAM thatuM nathI. temanI AMkhamAM cIpaDA khAvA hAya che. nAkamAMthI lIMTa ane me DhAmAMthI lALa jharatI hAya che. tema ja kAnamAM melanA thara jAmelA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama hoya che. zANI mAtAoe bALaka pratye AvI bedarakArI dUra karI sAvadhAna rahevuM joIe. be upayogI vAte bALakane chAnuM rAkhavA agara suvarAvavA mATe keTalIka mAtAo re bAvo Avyo, e bAghaDe Avyo, sUI jA, je bilADI AvI ! tane khAI jaze, chAno re', evI evI trAsadAyaka rADo pADI bALakamAM bIkanI lAgaNI utpanna kare che. keTalIka vaLI bALakane khUba raDAvavAnI Adata pADe che, e paNa sArI Teva nathI. AthI bALaka picuM ane bIkaNa bane che. mAtAe bALakane retala ane pAmara na banAvatAM sarvadamananI peThe siMhanA dAMta gaNe tenuM nirbhaya ane zUravIra banAvavuM joIe. kahyuM che ke : jananI jaNa to bhaktajana, kAM dAtA, kAM zara, nahi to reje vAMjhaNI, mata gumAvIza nara." kAraNa ke bALakanA sArAmAThA bhaviSyanI vidhAtA eka mAtA ja che. AthI bALaucheranuM kArya je mAtAne AvaDatuM nathI, te sArA rASTranI drohI bane che. prajotpatti karavI temAM ja kaMI mAbApanAM kartavyanI itisamApti thaI jatI nathI. tenI pharajano moTo prazna te bALaka jamyA pachI ja Ubhe thAya che. bAlazikSaNa bALaka pAMca cha varSanuM thAya tyAM sudhI tenA zikSaNane bhAra tenI mAtA para nirbhara hoya che. A kALa joke bahu alpa che, chatAM teTalA ja samayamAM pUrelA saMskAre jIvanaparyata sthAyI rahI zake che. ATalI vaya sudhI to mAbApoe bALaka prati hareka paLe jAgrata rahevuM ja joIe, ane pachIthI te bALakane gya zikSakanA hAtha taLe seMpI devuM ghaTe.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya zikSakenA hAtha taLe gayA pachI paNa mAbApo dekharekha rAkhavAnI pharajathI to kadI chUTI zakatAM ja nathI. paraMtu zikSaNane baje temanA parathI zikSaka dvArA A rIte UtarI jAya che. zikSakenuM kartavya zikSaka eTale paMtujI nahi, bhADUtI mANasa nahi, paNa AkhA rASTranA nAgarikone e nirmAtA pitA che. vidyArthI pratyeno tene prema ane sahiSNutA mAtA jevAM udAra hovAM ghaTe. ' zikSake pitAnA A kartavyathI cUkyA che tyArathI teo paMtujI banI gayA che. prathamanA vakhatamAM vidyA ApavAnuM kArya prAyaH tyAgI varga ja karato hato, ane tethI gurupadanuM gaurava tathA sanmAna hatuM. Aje zikSakenuM sthAna vidyAthIonAM hRdayamAM nathI. kAraNa spaSTa che. zikSakanI daSTi mukhyapaNe paisA tarapha vaLI gaI che. teo pitAnuM pada ane mahattA cUkyA che. samAja paNa e ja mane bhoga bane che. bALakanA saMskAra karatAM paisA ene vadhu AkarSe che. eTale zikSaNa Aje nikhkhANa banI gayuM che. ane jene bIje kyAMya patto nathI khAto evI ja leka zikSako bane che. have, samAje sArA zikSako meLavavA hoya te temane pratiSThA ane poSaNa ApavA joIe. zikSakanI pasaMdagI zikSaNanI sAthe sAthe cAritranI *rIte karavI joIe. A kAma sarakAra na karI zake eTale zikSaNanI saMsthA moTA bhAge prajAnA hAthamAM hevI joIe. AvI keLavaNamAM kevaLa akSarajJAnane ja samAveza thato nathI; balake jIvanopayogI kaLAo uparAMta zarIrazAstra ane mAnasazAstrano paNa temAM samAveza thAya che. AvuM zikSaNa ApavAmAM pipaTiyuM zALAjJAna ja mAtra kArya ApI zakyuM nathI. paNa zikSakamAM paripakava
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 Adarza gRhasthAzrama anubhava ane sAthesAthe temanAmAM cAritranI suvAsa paNa pUrNa hevI joIe. ApaNuM rASTranA saddabhAgye gAMdhIjIe zikSaNanA kSetramAM paNa krAMti karI "pAyAnI keLavaNI "thI ApaNane paricita karI dIdhA che. Aja sudhI zikSaNa ane jIvana be chUTAM paDI gayAM hatAM. have jIvanamAMthI ja zikSaNa e vyAkhyA svIkArAI che. ane kAma karatAM karatAM, hAthapaga halAvatAM mANasa jIvana jIvatAM zIkhe ane ghaDAya evA prayoga thaI rahyA che. A che navI tAlImano AtmA. A zikSaNa jeTaluM vaheluM vyApaka banaze teTale aMze meLavelA svarAjane pAye majabUta banaze. upayogI zikSaNa ATaluM upayogI jJAna te bALakane avazya maLavuM joIe ke jethI te bhaviSyane Adarza nAgarika bane 1. mAtRbhASAnuM UMDuM ane rASTrabhASAnuM paripakava jJAna. 2. kRSi, vANijya ane Itara hunnare; jevAM ke suthArI, luhArI, vaNATa, raMgATa vageremAMthI pitAnI pasaMdagI pramANe temAMthI ekAdanuM talasparzI jJAna ke je jJAna dvArA manuSya svAvalaMbI rIte pitAnI AjIvikA calAvI zake. . 3. dezanI paristhiti tathA te pratyenI potAnI pharaja. 4. rASTra ane AMtararASTrIya saMbaMdhono paricaya. 5. pitAnA rASTranA rAjakAraNanA mukhya mukhya viSayanuM jJAna. 6. dezanI ane vizvanI mahAna vibhUtionAM jIvanacaritranuM jJAna. 7. jagatanA mukhya mukhya dharmo jevA ke vedika, jaina, bauddha, muslima, khristI, zIkha, pArasI ane yahUdI vagerenuM rahasya, tenI . utpatti tathA tenA saMsthApakenA uddezanuM samanvayAtmaka jJAna.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya' 8. sAhitya, kaLA, vijJAna ane saMgItanuM jJAna. ' kaLA kaI ? Aje kaLAnI je vyAkhyA samAjamAM pracalita che te kaLA nathI paNa kaLAnuM eka vikRta svarUpa che. je kaLAdvArA sAcI rasavRtti jAgrata thAya ane tene vega vikAsa prati vaLe te ja (kaLA) sAcI kaLA che. AvI rasavRtti kAryamAM utpanna thaI zake. paraMtu jyAre amuka ja kAryamAM rasavRtti utpanna thAya tyAre jANavuM joIe ke te rasavRtti nathI paNa rAgavRtti che, ane te kaLA paNa AvI rAgavRttithI vikRta thaI jAya che. dAkhalA tarIke, saMgIta e kaLA che. vAsaMvAdana e kaLA che. paraMtu jyAre te halakA pAtramAM ane AvI zRMgArika vRtti utpanna karavAmAM yojAya che tyAre te kaLA maTI jaI vikRta thAya che ane vikAsane badale patana paNa kare che. saMgItanI jema jIvananAM badhAM kSetramAM samajavuM. zALA ane kolejamAM maLatuM zikSaNa bALaknA mAnasane je utpanna kare che. seMkaDo anupayogI bAbate te vidyAthIne zIkhavI paDe che ane saMskRti sudhAramAM paNa te jJAna upayogI thatuM nathI. tethI zikSaNa viSayaka sudhAraNuM ane punarracanAnI Aje anivArya agatyatA che. te khAtara pratyeka rASTrahitaSIe banatuM karI chUTavuM ghaTe, ane zikSaNa saMsthAnA saMcAlakanuM A viSaya para dhyAna kheMcAvavuM ghaTe. svarAja AvyA pachI A dizAmAM jhaDapabhera pragati thavI joIe. ane ApaNI zALA pazcimanA anukaraNarUpa nahi paNa bhAratIya saMskRtinA keMdrarUpa banavI joIe. bALaka ane bAlikAonI zikSaNapraNAlikA - strI ane puruSanA zarIrabaMdhAraNamAM jeTale kudaratI pheraphAra che
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adara gRhasthAzrama teTaluM ja temanI prakRtimAM paNa parAvartana hoya che. strIomAM puruSa karatAM zraddhA, saraLatA, sahiSNutA ane sevA ItyAdi guNa vizeSa rUpe hoya che. AvA guNaparAvartanane aMge ja samAjanA mAnasazAstrIoe bane pAtro svataMtra ane samAna hovA chatAM bhinnabhinna kAryomAM temanI pRcapRthak yojanA karI che. ane tethI teonA zikSaNamAM paNa bhinnabhinna dizAo hevI joIe ema lAge che. joke keTalAka vyavahAra samAna rIte jALavavAne hoya che. tethI prAthamika jJAna bannene samAna apAya te ucita che ane tethI nAnI vaya sudhI teonuM sahazikSaNa hoya te svAbhAvika che. paraMtu Aje samAjamAM eka moTo prazna aneka rIte carcAI rahyo che te te kolejanA sahazikSaNane che. pukhta vayanAM yuvayuvatIenuM amaryAdita sAthe rahevuM e naitika dRSTie hAnikAraka che, e vastune bAju para mUkIe te paNa eTaluM to jarUra svIkAravuM paDe che ke tenuM zikSaNa strIjIvananI upayogitAmAM bahu Avazyaka nathI, eTale te daSTie paNa te vastu vivAdagrasta che. pariNAma " kolejanuM zikSaNa lIdhA pachI kadAca te bahu AgaLa vadhIne zikSikA, DokaTara ke baeNrisTara banaze. paraMtu Akhare tene prAyaH vivAhita to banavuM ja paDaze, ane tyAre tenuM kAryakSetra svAbhAvika rIte ja badalI javAnuM. mAno ke te potAnuM kAryakSetra puruSanI mAphaka nitika hiMmata rAkhI calAve, to paNa nArIjIvanane aMge elA A dizAnA zikSaNathI tenuM kArya saMpUrNa rIte sarI zakaze nahi. patiprema, prajApAlana ityAdi kAryo te nArIjIvanane mATe anivArya rahevAnAM ja. - Itara dezanI paddhati, rItarivAja, vAtAvaraNa ane e badhI paristhiti aMge kadAca tyAM AvuM zikSaNa strIone mATe upayogI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya haze. jemake raziyAmAM Aje prajA utpanna thayA pachI tenA pAlananuM kArca mAtApitA para rahetuM nathI. e bALapaNathI mAMDIne moTI ummara-svAvalaMbI na bane tyAM sudhI tene badhe bhAra tyAMnI sarakAra mAthe le che, ane badhI vyavasthA karI Ape che. paraMtu bhAratIya saMskRti ane manuSyanA sahaja vikAsanI najare te baMdhabesatuM paNa nathI. bhAratamAM cAritra e ja jIvana che. prema sneha ane sevA e jIvanavRkSanAM rasika phaLo che. AvA rasanA AsvAdanamAM bhAratIya strIo pitAnuM saddabhAgya samaje che. ghaDIbhara mAnI lo ke AjanA samAja punarracanA pAme ane strI ane puruSa baMnene eka ja kArya para yojAvAnuM thAya. te paNa Avo suzikSita varga to apavAdarUpe ja nIkaLavAno, ane te mArgamAM paNa manuSyahRdayanI mahatvAkAMkSA je vastunA zodhana pAchaLa mathe che te temAMthI maLe che ke kema, e eka gaMbhIra ane ciMtanIya vastu che. ahIM e vastu khAsa yAda rAkhavI joIe ke puruSanA karatAM strIne darajajo ane adhikAra jarAye ocho nathI. ane tethI puruSanI jema strIne paNa keLavaNI prApta karavAno pUrNa adhikAra che. paraMtu seMkaDe navvANuM TakA strIone mAtRpada bhogavavAnuM hoya che. tethI te padane upayogI jJAna to tene maLavuM ja joIe. te uparAMta svarAja maLyA pachInA sAmAjika utthAnamAM strIoe mahattvano bhAga bhajavavAne che. Arthika parAdhInatAne kAraNe je badhAM kSetromAM strIone parAvalaMbI banavuM paDayuM che temAMthI temanuM utthAna karI samAjane UMce lAvavAno che. nArIjIvanane upayogI kaLA akSarajJAna, gaNita vagere jJAna uparAMta strI jIvanamAM vizeSAMze kaLAjJAnanI AvazyaktA che. hunnarane samAveza paNa kaLAmAM thaI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adaza gRhasthAzrama zake che. Aje bALAnAM mAbApa bALAnA zikSaNa tarapha jeTalAM bedarakAra rahe che teTaluM ja duHkhamaya pariNAma tene pAchaLathI bhogavavuM paDe che, te pratyakSa anubhavAya che. strI jIvananA AjanA duHkhada pArataMtrayanuM mULa kAraNa paNa A ja che. keTalAMka mAbApa ema kahe che ke bALAne kyAM nokarI karavA javuM che ke zikSaNanI tene jarUra hoya ! ema mAnI akSarajJAnathI paNa tene vaMcita rAkhe che. A mAnyatA strIjIvananA vikAsamAM mahAna rAdha kare che, tema samajI tene upayogI dareka kaLA maryAdita kSetramAM rahIne tene jarUra zIkhavavI ghaTe. gRhasthadharmanA dRSTibiMdue akSarajJAna uparAMta pAkazAstranI kaLA, bALauchera, gharagaththu vaiduM, zIvaNa, gUMthaNa ane bharatanI kaLA tathA gRhaudyoga, jevAM ke daLavuM, reMTiye kAMtavo vagere temane sahajasAdhya heI AvaDavAM joIe. AvA zikSaNanI tAlIma ApI pahelAM tevI zikSikAo utpanna karI levAnI khUba AvazyakatA che. bALAonA jIvana para zikSikA svajAtIya hevAthI saMskRti ane zikSaNa bane para temanI UMDI asara sArI rIte paDe che. AthI eka sAmAnya varganA kuTuMba pAchaLa doDhasothI base rUpiyA jeTaluM phAlatuM kharca Ave che te bacI jAya ane kapaDAMnuM kharca nIkaLI gayA pachI kherAkanuM kharca to bahu ja jUja Ave. AthI te gRhasthAzramane sukhamaya banAvI zake eTaluM ja nahi, bake nArIjAtine vaidhavyajIvanamAM je duHkha bhogavavuM paDe che te duHkhane paNa AvI rIte svAvalaMbI banI parihAra karI zake. daMpatIjIvananAM sukhasAdhanomAM puruSa karatAM vadhu pramANamAM strIo mATe potAnA patine raMjana karavA sAru bIjI kaLAo, jevI ke saMgItAdinI AvazyakatA hoya che kharI; paraMtu temanuM sthAna tenA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya uddeza pUratuM maryAdita hovuM ghaTe. A kaLAnA vikAsa mATe ja garabA, rAsa vagere paddhatio samAjamAM cAlu hatI. paraMtu ati bArIka ane maryAdAvihIna svAMga sajI anya puruSonI sAthe jAheramAM nATayAdi prayogo karavA te kadAca pAzcAtya. sabhyatAne anurUpa bhale hoya, paraMtu bhAratIya saMskRti mATe te baMdhabesatuM thaI zake tema nathI. ane tema karavAmAM kaLA paNa nathI. sArAMza ke kaLApremIoe kaLAnI saMskRti tarapha vadhu lakSa rAkhI tene vikAsa karavo joIe. saMskAritA bALakonA zikSaNaviSayaka je zikSaka utArI zake che, paraMtu tema chatAM bALaka yathArtha zikSaNa le che ke kema, tathA te zikSaNanI bALakanA jIvana para kevI ane kayA prakAranI asara thAya che te tapAsavAnuM kAma to mAbApanuM ja rahe che. divasanA cha thI ATheka kalAka ja bALaka nizALamAM hoya che. tyAM tene vividha viSayonuM jJAna apAya che. paNa divasano moTo bhAga to te ghera ja hoya che. tyAM ja tenuM bhaNatara pAkuM thAya che, sAcuM cAritra ghaDAya che. nAnAM bALake jemanI sAthe ramatAMkhelatAM hoya che te bALakanAM mAbAponI khAsiyata ucca hovI joIe. halakAM mAbApanAM je saMtAna hoya che temanAmAM saMskAragata kuTevo lAgu paDI gayelI hoya che. AvA saMsargathI sAthe ramatAM sArAM bALake paNa kharAba thaI jAya che, ane temanAmAM keTalIka kuTeva evI jaDa ghAlI bese che ke je zarIra ane mana para kAramI asara kare che, ane pachI jiMdagI sudhI te kuTeva chUTI zakatI nathI. - keInI eMThI bIDI pIvI, paraspara gALAgALI karavI, cAritraviSayaka khoTI khoTI azlIla ceSTAo karavI, A badhAM
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 Adarza gRhasthAzrama bALasaMskRtinAM dekhAvamAM nAnAM chatAM mahAna dardI che. tevA saMsargathI mAbApoe bALakene dUra rAkhI tenA susaMskAra tarapha sAvaceta rahevuM ghaTe. keTalAMka mAbApa bALaka jarA bhUlyuM eTale tene mAravA maMDI paDe che; keTalIka mAtA bALAone "napIrI, nabhAI vAlA mUI" ityAdi gALo de che, te bahu bUrI kuTeva che; keTalIka mAtAo pote kAI para keI kAraNathI gusse thAya che te pitAne gusso bALakane mArIne utAre che. A badhI mAbApanI potAnI ja khAmI che. joke bALakane suzikSA ApavI ane tenA jIvanamAM vakratA na Ave tevI sudhAraNA karavI e mAbApanI pharaja che. paNa bALakane mAravAthI te kadI sudharatuM nathI, balake vadhu bagaDIne haThIluM thaI jAya che. ethI enI Urmi ane sahaja vikAsa ruMdhAya che. sAcuM dhana - bALakane saMskAritA ane zikSaNa ApavuM e ja sAcuM dhana che. te dhanane kaI chInavI zakatuM nathI. je mAbApa AvA zAzvata dhana tarapha bedarakAra rahe che ane tenA sAru dhAtunAM dhanano saMcaya kare che, te kharekhara bhUle che. dhananA saMcayathI bALake sukhI thAya che te mAnyatA kevaLa bramapUrNa che, UlaTuM jyAM dhana hoya che tyAM vaibhavavilAsa, mUrkhatA ane mada vadhe che ke je durguNothI kuLanuM patana thAya che, ane saMtAna duHkhI thAya che kiMvA bhAI bhAI vacce laDI saMpatti ane zarIra banne gumAve che. saMskArasaMcaya karavAthI dhanasaMcayanI tRSNathI utpanna thatAM aneka pApa, rASTradroha ane bimArIono aMta AvI jaze ane rASTranAM bhUkhe TaLavaLatAM bhAratImAtAnAM bALakone paNa rAhata maLaze. A vastu nirvivAda satya che. Aje evAM ghaNAM daSTAMti maLaze ke jenAM mAbApa dhanane
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanu ke vya 73 vArasA mUkI gayAM che temanI saMtati duHkha ane khekArInI khAimAM gAthAM khAtI khAtI mAbApe para abhizApa varasAvI rahI che. ane evAM paNa ghaNAM dAMtA che ke jemanAM mAbApe| sthULa dhana nahi paNa sadguNI ane zikSaNanA vArase mUkI thayAM che, te saMskAra ane saMpattithI sadAcAra ane sukhamAM jhIlI rahI che. mATe mAbApeAe tevA dhanasaMcayane badale zikSaNa ane saMskAritAne peAtAnAM pratyeka bALakAmAM vArasA bharavA e ja ucita che, ane e ja temanI pavitra pharaja che. vyAyAma zarIrane taMdurasta rAkhavA mATe kaI bhAre bhAre khArAkAnI AvazyakatA rahetI nathI. paNa A vAtane nahi samajanAra ghaNAM mAbApo peAtAnA bALakane na pacI zake tevA baliSTha padArthoM parANe khavaDAvI puSTa banAvavA cAhe che, ane e rIte bALakeA pratyenA peAtAnA premane vyakta kare che, te jabarI bhUla che. temaNe peAtAnAM mALAne taMdurarata rAkhavA mATe bahu sAdA ane sAttvika khArAka ApavA ghaTe, ane sAthesAthe vyAyAmanI tAlIma paNa ApavI joIe. jyAM sudhI bALaka nAnuM hoya tyAM sudhI teA tene deDavAnuM, kUvAnuM vagere jAtajAtanI nAnI nAnI ramateAthI vyAyAma maLI rahe che. paraMtu jema jema moTuM thAya tematema tene sArI vyAyAmazALAomAM upayAgI kasarate zIkhavAnI tAlIma ApavI joIe. AvI tAlIma ApavAthI vagara auSadhe ane vagara baliSTa AhAre tenuM svAsthya suMdara rahe che ane tenI mAnasika zakti paNa vikasita thAya che. bAlikAone to gharagaththu kAryothI kasarata karAvavI joIe, jethI temanA zarIrasvAsthyanI sAthe temane gRhaudyoganuM jJAna maLe, ane Arthika draSTie paNa lAbha thAya..
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 Adarza gRhasthAzrama hiMdustAna have svataMtra thayuM che. potAnA naitika patanamAMthI ene UMce AvavuM che. haju paNa duniyAnA dezo vaijJAnika hiMsaka zastronI zodha ane harIphAImAM macI paDelA che. eve vakhate bahAranAM rASTronA AkramaNathI bacavA-enI sAme TakI rahevA palisarAja nahIM cAlI zake. tethI dezanAM pratyeka yuvayuvatIne vyAyAmanI tAlIma uparAMta pUrvakALanI jema lazkarI tAlIma ApavI Avazyaka che. A zikSaNa ane vyAyAma uparAMta bAlikAone mAtAe uttama prakAranA saMskAranuM zikSaNa paNa vizeSa ApavuM joIe. kAraNa ke putranuM jIvana puruSajAti hovAthI sadA svataMtra rahe che, paNa bALAene to vivAhita thayA pachI zvasuragRhe ja javAnuM hoya che. tyAM te sahiSNu, udAra ane suMdara jIvana gALI zake to ja teno gRhasthAzrama Adarza banI za A rIte bAlaka ane bAlikAone te te aMgane upayogI zikSaNa ane saMskAra ApyA pachI yogya vaya thaye, temane yogya sthaLa joI temanI saMmati meLavI gRhasthAzramamAM joDI ApavAM, e mAtApitAnI pharaja che. e pharajanA pAlanathI AryabhAvanAnuM mULa daSTi-- bindu barAbara jaLavAI rahe che. keTalAMka mAbApa bALaka ane bALA pratye asamAna bhAvanAo. rAkhatAM hoya che. temane ghera jyAre putra avatare che tyAre te utsava Ujave che, paNa jyAre putrI avatare che tyAre jANe mahAna devI kepa na thayo hoya tevI duHkhada sthiti anubhave che. A bheda bALapaNathI. mAMDIne TheTha sudhI rAkhe che. AvI bhedabhAvanA e bhAratIya saMskRti mATe mahAna kalaMkarUpa che. tevI vRtti utpanna thavAnuM mULa kAraNa te. putra kamAI le, ane putrIne to ApavuM paDe; putra tera lADI lAve jyAre putrI to sAsarAne ghera cAlI jAya !" AvI AvI jAtanI vAthI vRtti ja che. AvI manodazA pAzavavRttithI paNa nikRSTa gaNAya.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM ktavya lagnasamaya pazcaviMze tato varSe SumAnArI tu ssoddshe| . samatvAgataSIyauM tau jAnIyAt kuzalo bhiSak // "puputa vaiviza" pacIsamA varSe puruSa ane soLamA varSe strI samAnavIrya thAya. che ema kuzaLa vaide jANavuM. zAstrIya AjJA paNa e che ke lagnaSNu saMtAna hoya to 25 varSano putra ane 16 varSanI putrI thayA pachI ja tenA lagnasaMbaMdha joDI ApavA. AthI vadhu vaya hoya to cAlI zake, paNa alpa vaya te nahi ja; kAraNa ke teTalI paripakava vaya thayA pachI ja gRhasthAzramane vahana karavAnI zakti temanAmAM Ave che, ane parasparanA hitAhitane paNa tyAre ja jANI zake che. paraMtu Aje A praNalikAne ghaNuM samAjamAM bhaMga thato jovAmAM Ave che. - AjanI paristhitimAM saMtatiniyamana atyaMta jarUrI che. tethI lagnanI vaya soLathI vadhArIne vIsa karavAmAM Ave che tethI strIonA vikAsamAM paNa upayoga thAya, ane ghaNI bhAvi muzkelIo TaLI jAya. ucca gaNAtAM evAM ghaNAM kuTuMbamAM evI khAsiyata heya che ke teo nAnapaNathI ja bALakonA ajJAnapaNAmAM temanAM vevizALa karI de che, ane keTaleka sthaLe to ajJAnadazAmAM lagna paNa karI nAkhe che. 1 nAnI ummaranAM lagnothI dekhItI rIte nIce pramANe nukasAna thAya cheH (1) pati ane patnI vaccenuM je vayanuM aMtara rahevuM joIe te rahetuM nathI. tene pariNAme kajoDAM thAya che. AvAM kajoDAMnI saMtati kadarUpI ane nirbaLa janme che. (2) vayanI asamAnatAthI prakRtine meLa khAto nathI. (3) ajJAna dazAmAM thaI gayelAM lagnane aMge dAmpatyapremane pravAha ekarUpatAmAM vaheto nathI. (4) AthI bAlavayamAM ja vadhavyaduHkhanI saMbhAvanA paNa bahu aMze rahe che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Adaza gRhasthAzrama mAre ghera jaladI vahu Ave ane mArA kAryamAM jaladI bhAga le ema putranI mAtA mAnatI hoya che. ane pitA ema mAne che ke putrane jeTaluM jaladI paraNAvuM teTale karajathI jaladI chUTo thAuM. kAla koNe dIThI che ? mATe paraNAvIne lahAvo laI laIe. mAbApanI AvI manedazA bALalagnAdinuM kAraNa che. ane te putraputrInA bhAvi jIvananI bhAre ghAtaka che. tethI tevI mAnyatAne tyAga karavo ghaTe. aNumeLa lagna keTalAMka mAbApa khAnadAna (kulIna) mUratiyo maLe te mATe nAnI ummaramAM potAnI putrInAM lagna karI nAkhe che. eTaluM ja nahi paNa keTalIka vAra to A brAtine vaza thaI pitAnI putrI karatAM nAnI ummaranA bALaka sAthe vivAha saMbaMdha joDI de che. A paNa eka jAtanuM aNameLa lagna ja che. strI ane puruSa vacce nItikArie je 7-8 varSanuM aMtara rAkhyuM che te zarIrazAstrane anusarIne ja nakkI karavAmAM AvyuM hoya che. paraMtu tene Thekare mArI jeo AvAM aNumeLa lagna karI nAkhe che ane temane tethI je hAni thAya che te akathya che. kanyAvikraya eka dIkarI ne bIjI gAya, jyAM dore tyAM jAya" tevI saraLatAno durupayoga karI keTalAMka mAbApo pitAnI kanyAnuM lagna karAvI temAMthI dhana meLave che. A eka karuNAjanaka pagaluM che. zAstrakAroe kahyuM che ke - gRhaNazchulkaM hi lomena syAn naro'prasyavikrayI // manusmRti je puruSa kanyAnuM thoDuM paNa dhana le che te pitAnI prajAne vyApAra karanAra adhama gaNAya che.'
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya G7 je pitAnI saMta tane utpanna karI vece che te pitA ke mAtA manuSya nathI, pazu nathI, paNa tenAthI ye adhama che. AvAM mAbApomAM pitAnI saMtati pratye vAtsalyanuM bidu paNa kayAMthI hoI zake ? pitAne mAla sarasa ane suMdara bane te sAru te pitAnI putrIne uchere che ane poSe che; jyAre mAla pAkIne taiyAra thaI jAya tyAre koI grAhaka zodhI tene vecI nAMkhe che. mAMsavitA bIjA pazuo pratye bhale nirdaya hoya, paraMtu potAnA hAtha nIce ucharelAM pazuo para to te paNa premALa vRtti dAkhave che. jyAre ahiMsaka ane sabhya gaNatAM je kuTuMbamAM A prathA che te to kharekhara nirdayatAnI parAkASThA ja gaNAya. - kanyAvikraya A rIte uddabhave che. (1) pitA RNa-devAdAra banele haya, (2) pahelAM sArI sthitimAM hoya ane pachI nirdhana banI gayo hoya, (3) pote bekAra hoI sAmAjika rUDhi eTale ke jamaNavAra, kariyAvara vagerene pahoMcI vaLavAne khAtara ane (4) keTaleka sthaLe potAnA dIkarAne varAvavA ke potAne paraNavA khAtara sATAM kare che. te paNa eka jAtano vikraya ja che. uparanAM cAra kAraNe paikI je kaI kAraNathI A kArya thAya che temAM ekale pitA ja nahi balka kanyAnI mAtA ane samAja paNa javAbadAra che. mAtAnI pharaja je mAtA suzIla hoya che te pitAnA patine AvA vakhate sArA vicAre ApI potAnA kartavyanuM bhAna karAve che. paraMtu khedanI vAta e che ke keTalIka vAra mAtA pote ja dAgInA, dhana, vastra evA zuddha svArtha khAtara AvA duSTakAryamAM saMmata thAya che. je mAtA saMmata na hoya te jarUra A kArya na thAya. paNa ajJAna ane svArthodhatAne vaza thayelI AvI nArIo potAnI ja nArIjAtinI kaDI sthiti karavAmAM ADakatarI rIte kAraNabhUta thAya che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama samAjanI javAbadArI A sthaLe vadhumAM vadhu je kaI javAbadAra hoya te te samAja ja che. samAjajIvanane karI rahelAM AvAM gupta pApa para "emAM te zuM ?" ema kahI samAja AMkhamiMcAmaNAM karI le che, ane keTalIka vAra samAjanI javAbadAra gaNAtI vyaktio chaDecoka thatA AvA gunAone miSTabhojana ke dhananI thelIomAM lebhAI nibhAvI le che tathA keTalIka vAra AvA vyaktigata doSo para DhAMkapichoDe karI nAkhe che. ethI ja e doSa dhIme dhIme vadhatA jAya che. A rIte AvI bAbatamAM svAbhAvika paNe ja teo vizeSa javAbadAra banI rahe che. - jyAM sudhI AvA banAvo kavacita ja bane che, tyAM sudhI te kArya karanAra mAbApone samAja taraphathI saMkSobha rahyA kare che. paraMtu jema jema tevI saMkhyA vadhatI jAya che tema tema vijhAnA kIDAnI mAphaka te eTalA te TevAI jAya che ke pachI tene A ghAtakI prathA tyAgavAnuM mana thatuM nathI. ane tenuM udAharaNa ApaNe Aje ghaNI samAjamAM pratyakSa joI zakIe chIe. tevI ghAtakI rUDhinAM mULa eTalAM te UMDAM pesI gayAM hoya che ke zANAM ane vicAraka gaNAtAM leke paNa te burI prathAthI chUTI zakatAM nathI. vAstavika rIte te kanyAne dAna tarIke ApavI e ja mAbApanI pharaja che. zAstravihita kanyAdAna zabda pite ja te sUcita kare che. ghaNuM samAjamAM A rIti Aje paNa pracalita che, teo kanyAnuM dhana letA nathI eTaluM ja nahi, samaye samaye tene sahAya karavAnuM paNa cUkatA nathI. pArasI ane evI jAtamAM to putranI mAphaka ja putrone paNa milakata samAna rIte vaheMcI ApavAnI rIti che. strI jAti ane puruSajAti vaccenI samAnatAnuM A eka dRSTAMta che. kanyAne mRtyu sudhI athavA tyAra pachI paNa e kuTuMba pratye potAnI pharaja samajIne kaMIka ne kaMIka ApatA rahevuM evuM dharmanuM aMga che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya nyAvikrayanuM pariNAma je mAbApa ApattinI khAtara kanyAvikraya kare che te paNa teTalAM ja adhama che. kAraNa ke Apatti e mAnavadharmanI kasoTI che. temAM je mAnavadharma cUke che teo potAnuM mRtyu ja kheMcI lAve che. koI prazna kare ke kanyAvikraya karavAthI nukasAna zuM? tene uttara spaSTa che ke kanyAvikraya karanAra prathama pitAne AtmA vece che. kAraNa ke prema e AtmAnuM svarUpa che. jyAre A kArya to aMtaHkaraNamAM vahetI premamaya lAgaNI sAva sUkAI jaI te nirdaya bane tyAre ja banI zake che. eTale e kArya prathama to AtmasvarUpanuM ja ghAtaka che. vaLI je mAbApa leza paNa svArthanI AzA rAkhe che te potAnI kanyA mATe yogya pAtra joI zaktAM nathI. tethI AvA ayogya pAtrane panAre paDelI te abaLAnA dilane dubhAvavAnA pApamAM bhAgIdAra paNa te ja bane che. vRddhalagna vRddhalagnano vikAsa A vRttine aMge ja thavA pAmyo che. ene tenuM pariNAma zuM AvyuM che te to sAme UbhelI vidhavAo pite ja sAkSI ApI rahI che, ane jyAM jyAM aNameLa lagna ane kajoDAMnAM lagna thayAM hoya che tyAM tyAMthI phalANuM strI baLI marI, phalANue kUvo pUryo, evIevI azrotavya vAto ane ArtanAdo saMbhaLAya che. samAjanI mahAna durdazA karanAra A ghAtakI prathAne zIdhrAtizIdhra nAbUda karavI joIe, ane mAbApoe pitAnI putrInI yathocita saMmati maLyA pachI ja temanAM lagna karavAM joIe. keTaleka sthaLe kanyAvikrayane badale varaviya thato jovAmAM Ave che. je samAjamAM kanyAonuM pramANa adhika hoya che tyAM AvI jAtanI kuprathA cAlI rahelI hoya che. A kuprathAne pariNAme eka upara bIjI ke trIjI patnI paraNatAM manuSya lAjato nathI. tyAM soya
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama prathA (sapatnI)mAM paraspara kalaha ane kAMkAsanI kho nIkaLatI dekhAya che. eTaluM ja nahi balke strIAtinAM adhaHpatana paNa AvI AmAMthI ja utpanna thAya che. baMgALamAM ucca kAmanI banelI hajA ... vezyAe tenu jIvatuM jAgatuM udAharaNa che. 80 A kuprathA jyAM cAlu hoya che tyAM nArIjAtanA svamAnanI hiMsA thAya che, puruSane mana strIenuM kANI kADI jeTaluM mUlya hotuM nathI ane tethI tenA jIvana tarapha khedarakAra rahI bajAru mAla tarIke tene upayeAga karI zake che. AvA gRhasthAzramamAM premanuM biMdu paNa kayAMthI hAya ! je sannArIe ratnasamAna putraputrIe ApyAM haiAya che tenI ja khaLatI citA upara khIjuM sagapaNu karatAM e narAdhamane leza paNa AMcakA lAgatA nathI. chatAM A dhAtakI kArya je samAjamAM khAnadAnInA eka svarUpa tarIke gaNAya che te samAja kaI kArTinA haze te kalpI zakAtuM nathI. AvI rIte kanyAvikraya ane vavikraya e banne kuprathAomAM nArIjAtinuM dhAra apamAna ane hiMsA che, tema ja AvI hiMsA sAmAjika ane naitika banne dRSTie tyAjya che. AthI bALa, yuvAna ke vRddha, strI ke puruSa dareke A dhAra prathAno nAza karavA harapaLe susajja rahevuM joIe, pachI te potAnA samAjamAM hai| ke anya samAjamAM hA. kAraNa ke A kaI ekalA samAjane ja nahi, balke AkhI srIjAtine ane sArA rASTranA prazna che. lagnasamaye samAjamAM evI aneka kurUDhio vyApI rahI che ke je lakhavA esIe teA tenu eka meTuM pustaka bharAya. prastuta sthaLe lagnaviSayaka kurUDhionI vicAraNA karavAnI che. kAraNa ke te kurUDhi mAtApitAAthI ja pASAya che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya pizAka - lagna samaye bahu bhAre pizAka vara, vahu ane tenA lAgatAvaLagatAoe dhAraNa karavo joIe ja, pachI bhale ghara pahoMcatuM hoya ke na heya. eTaluM ja nahi balake vahu mATe 25-25 vastronI joDa ane te paNa bahu bhAre kiMmatanI ApavI ja joIe; te vinA sAruM na dekhAya, evo rivAja samAjamAM cAlu che. jyAre A rivAja prathama cAlu thayo haze tyAre te AkhA samAjane mATe pharajiyAta nahi ja, heya. kAraNa ke sau koI tevA dhanADhya hotA nathI. paNa Aje te kanyAvikraya kare ke vRddhavivAha kare; paraMtu A badhuM te karavuM ja joIe, evo rivAja samAjamAM rUDha thaI gayo che. ane Aje te e kurUDhinA pariNAme aneka gupta pApa AcaravAM paDe che. AvAM vastromAM kaI jAtanI zobhA che te samajAtuM nathI. tevAM bArIka vastromAM keTalI hiMsA, keTalI Arthika muzkelI vagere paDe che, te jANavA chatAM sudhAraka gaNuta varga paNa jUnA cIle ghasaDAyA kare che te ja A kurUDhinI krUratAno namUno che. divase divase vadhatI jatI phrezanenI khAtara tevA pozAkanA vastranI kiMmata uparAMta vadhu to silAInI pAchaLa dravya veDaphAI" jAya che. ane je vastro kharIdAya che te paNa eTalAM kavinAnAM hoya che ke ekAdaLe dhaNa joyA pachI tene pheMkI ja devAM paDe che. AvA kharcALa ane AchakaDA pizAka uparAMta dAgInAnuM. paNa eka eka lagna pAchaLa ghaNuM meTuM kharca hoya che. pahelAMnA vakhatamAM ghareNunI saMkhyA alpa hovAthI te bhAre bhAre karavAmAM AvatAM hatAM. A rItinI pAchaLano uddeza e hato ke te bAIne sukhedukhe te dhana kAma Ave. kAraNa ke te dAgInA (strIdhana)nI mAlikI te bAInI ja gaNAtI. Aje e udeza bhUlI javAya che. nAnAM nAnAM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama aneka phezanadAra AbhUSaNonI majUrI pAchaLa dhAtunI kiMmata karatAM vadhu dravya nakAmuM veDaphAI jAya che. keTalAMka kuTuMbone karaja karI A rUDhine anusaravuM paDe che, to keIne bIjAnAM uchatAM lAvI A samaya sAcavI levo paDe che. kanyAne zobhArthe je dAgInAo paherAvAya che, te zobhAne badale UlaTAM kAna, nAka vagerenA chedavAthI duHkharUpa bane che. te uparAMta kAna tathA nAkamAM mela bharAya che. Doka, hAtha ane paga paNa ghasAya che, ane khUba beja thAya che te naphAmAM. A rIte te AbhUSaNo sukhane badale duHkha ane zobhAne badale keTalIka vAra beDeLatA lAve che. zANuM mAtAoe susaMskAra bharI bALAone sArA saddaguNonAM AbhUSaNothI zaNagArI lahAvo levo ghaTe. ane AvI kurUDhine toDI pitAnI sajjanatAne paricaya samAjane Apa ghaTe. AthI dezane paNa Arthika daSTie ghaNo lAbha thaze. AbhUSaNone niSedha karavAne ahIM Azaya nathI. paraMtu te AbhUSaNe upayogitA ane suMdaratAnI daSTie hovAM joIe ane te paNa samAjamAM rUDhirUpe to na ja hovAM joIe, te samajAvavAne udeza che. azlIla gIta lagnaavasare keTalIka bahene alIla (guMdA) gIta gAIne lahANuM le che. te paNa eka prakAranI kurUDhi che. AvI jAtanI hAMsI ane mazkarIthI pAsenAM bALakonA mAnasa para tenA bUrA saMskAranI chApa paDe che. vAtAvaraNa bibhatsa ne zRMgArika bane che. AthI tevAM azlIla gItone badale teve samaye zikSApade ane saMgIta sumadhura svare gAvAM ghaTe, jethI gammatanI sAthe sAruM jJAna paNa maLe. lagnavidhi lagnasamaye je vidhidvArA gRhasthajIvananAM kartavyone nirdeza ane pratijJA karavAmAM Ave che tene lagnavidhi kahevAya che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 83. saMtati pratye mAbApanuM kartavya prAcIna kALamAM te vidhinuM gaurava kevuM haze ane te vakhatanA maMtroccAraNo kevI spaSTa zailIthI uccArAtAM haze te to daiva jANe, paraMtu Aje evI pavitra ane upayogI lagnavidhi "mo guma mArca guma mA che to te sAvadhAna" evA evA apura, azuddha ane ekanA eka maMtra vAraMvAra belI savAbe copaDI bhaNelA gorabApA haDaselIne pUruM karI de che, ane vara, kanyA tathA Itarane chUTakArAne dama kheMcAve che. corImAM A badhI kriyAo abodha yuvAna ane mugdhA bAbA temanAM snehIone sahAre laI utsAhahInapaNe mAMDamAMDa pUrI karI kAMThe pahoMcI jAya che. badhI vidhine samaya lagabhaga rAtrine ja hoya che. sAmayuM karI moDI rAte AvelA, thAkIne lotha thayelA. e vara ane kanyApakSanA mANasone rAtrinA bAra ke eka vAgyA sudhI A kriyAmAM joDAI rahevuM paDe, tyAM rasa paNa zAne heya ! Aje te varane pakhavA AvatI sAsu rUDhi mujaba ghasaruM, trAka, ravAyo, ane sAMbeluM batAvIne cAlI jAya che. tenA gUDha arthane pote ja jyAM na samajatI hoya tyAM jamAIne to bhAna ja kyAMthI hoya ! AkhI lagnavidhi ane tene aMgenAM saMzAtmaka cihno evAM te preraka ane bodhaprada che ke je te suggadampatIne saMpUrNa rIte rahasya sAthe vistArathI samajAvyAM hoya, to Aje gRhasthAzramanI je viTaMbanAe uThAvavI paDe che tene saheje ukela AvI rahe. samAjanA bhaDavIra gaNAtA AgevAno jeTalo rasa lagnanA lADu pAchaLa laI rahyA che teTale rasa je AvA upayogI prazno paratve le to ghaNuM uttama gaNAya. meTI moTI jAne laIne javuM, pitAne mATe ane kanyAnA vaDIlone mATe hADamArIo UbhI karavI, te kAMI lagnajIvananI lahANa nathI. thoDAMka mANaso, sAdAI ane ekAda TaMkanuM bhajana, ATalethI je lagna patI jAya te samAjanA AvA avasaro pAchaLa vyartha veDaphAtA samaya ane dhananI khUba rakSA thAya ane lagnanI dhamAliyA vidhine badale temAM paNa AdarzatA Ave. bethI traNa
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 Adarza gRhasthAzrama kalAka sudhI kAI sArA gRhasthAzramanA anubhavI ane pIDha vidvAna pAse zAMtipUrvaka A vidhi karAvAya te yAgya gaNAya. vidAyazikSA je bALAe seALaseALa varSa sudhI kuTubanA premamaya vAtAvaraNamAM UcharelI heAya che, jeNe mAtAnuM vAtsalya, pitAnA lADu ane bhAInAM mIThaDAM snehasaMbhAraNAM vaccene svargIya AnaMda lIdhA hAya che, te bALAne badhA AnaMdane cheADI peAtAnI premALa sahacarIonA snehavinodane dUra karI ane janmasthAnanI mIThI mamatAne paraharI ajANyA aNuanubhavela vAtAvaraNamAM mukAvuM paDe che. tenI te vakhatanI mAnasika sthiti kevI karuNa haze ! tenA aMtaHkaraNane A prasaMganI kAramI vedanA kevI pIDatI haze ! te dRzya kharekhara kavionI kalpanAthIye para che. Ave prasaMge mAtAnuM hRdaya paNa cirAtuM hAya che. tenI AMkha mAMthI jharatAM premAzru vAtAvaraNane karuNa banAvI de che. tenI vAcA UpaDatI nathI, chatAM Ave samaye tenA premanI karI seTI khIjI rIte thAya che. te kameTI eTale vidAyanI zikhAmaNa. putrI pAse jatAM tenuM hRdaya valavale, chatAM ka`banA dAbathI tene dabAvI putrInAM snehAtruone lUchatI ane gAdamAM letI e mAtA jyAre vidAyazikSA Ape che tyAre kavizrI kheATAdakaranuM 'jananInI joDa sakhI ! nahi jaDe re lAla 'nuM citra pratyakSa thAya che ane vasamA kaThAra hRdayane paNa kAmaLa banAvI ekavAra teA raDAvI mUke che ane sAthesAthe natamastaka banAvI de che. tyAre te mAtAnA hRdayanI zI sthiti thAya che te bhAva A abhijJAnazAkuMtala'ne! eka mlAka vyakta kare cheH zuzrUSasva gurUn kuru priyasakhIvRttiM sapatnIjane bharturviprakRtApi roSaNatayA mA sma pratIpaM gamaH / bhUyiSTha bhava dakSiNA parijane bhAgyeSvanutse kinI yAntyeva gRhiNIpadaM yuvatayo vAmAH kulasyAdhayaH //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanuM kartavya "beTA! sAsu, sasarA ne vaDIlanI bhaktipUrvaka sevA karaje. tenA svabhAva ke durguNa sAmuM joIza nahi, ane tArI derANI, jeThANI vagere sAthe sAhelInI jema premALa hRdaye vartaje. padArthanA ochAvattApaNuM sAme joIza nahi. sneha AgaLa ratnonAM paNa kazAM mUlya nathI. patinA premanI paLepaLe jhaMkhanA karaje. svapnAmAM paNa tenI sAthe ja karIza nahi. tenA lezamAtra kapanuM nimitta kadI banIza nahi. kadAca kAraNavazAt te krodhe bharAya topaNa ujavala aMtaHkaraNane kApathI kALuM na karIza. tArI nIcenA mANaso para tuM amadaSTi rAkhaje, ane dayAdaSTithI temanAM duHkha dUra karavA prayatna karaje. tamArA dAmpatyajIvanamAM game tevI vipatti Ave to paNa pati patnI bannenI ekAkAratA jALavI rAkhaje. patinAM duHkhamAM bhAgIdAra banaje. vastra, AbhUSaNa ane khAnapAnane meha na rAkhaje. garIba dazAmAM gamagIna ane tavaMgarapaNAmAM uchAMchaLI na banaje. tArI ATalI gyatA tane gRhiNapada mATe yogya banAve che. A pramANe je bALA nathI vatI zakatI, te A gRhiNI padane lAyaka nathI." mAtAnI A chellI zikhAmaNa dAmpatyapremane mIThe AzIrvAda che. je mAtAnA AvA uddagAre hoya che tenI putrIne gRhasthAzrama paNa te ja suMdara bane che. AvI sAsuo pitAne jamAIne paNa putravat mAne che ane tenA hita sAru satata jAgRta rahe che. potAnI putrInA guNadoSanuM hRdaya kholI tenI pAse nivedana karI tene mArga saraLa banAvI Ape che. 'keTalIka mAtAo ke je A pharajane nathI samajI zakatI te nAnapaNathI ja potAnI bALAomAM halakA saMskAre reDe che. sAruMsAruM khAvuM, sArAM kapaDAM paheravAM, dAgInAothI zarIra zaNagAravuM, pachI bhale pati garIba ke bekAra hoya. AvA saMskArathI te zvazuragRhe jaI pote sukhI thatI nathI ane bIjAone paNa duHkhI kare
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 Adarza gRhasthAzrama che. svArtha tarapha tenI dRSTi vizeSa rahe che. tethI te nAnI nAnI bAbate mAM derANI, jeThANI, sAsu vagere sAthe laDe che. AvI vaDhakaNI bALAone vaLI te mAtAe piyaramAM Azraya ApI uzkere che ke ADakatarI rIte tenu uparANuM le che. tevI mAtAe peAtAnI putrInA mIThA saspeMsAramAM jhera reDe che, mAtAe thaIne zatrunuM kA kare che. temanu A jAtanuM vahAla e paNa haLAhaLa viSa che. mATe dareka mAtAe cetAnI putrInA sAcA hitanI khAtara dIrghadRSTithI prasaMga pArthe uparanA ja saMskArA reDavA joIe ane zikhAmaNa paNa tevI ja ApavI joie. A rIte putraputrI pukhta vayanAM thayA pachI ane temanAM lagna. ityAdi kriyA patI gayA pachI temanAM mAbApa peAtAnI javAbadArIthI ghaNe aMze mukta thAya che. joka pitAnI hitabuddhi ane mAtAnuM vimaLa vAtsalya e banne vahena tA vahetI gaMgAnI pere jIvanabhara putraputrI para vahetAM ja rahe che. te kadI sukAI zakatAM nathI. paraMtu kAnI javAbadArInA khAjo te! jarUra tenA parathI UtarI ja jAya che. putrI peAtAne sAsare sidhAvyA pachI tenuM peAtAnA piyaramAM Agamana paNa kavacita ja thAya che. joke te vAstahevAre ke kAi sAremAre prasaMge ja Ave che. tema chatAM tene mahiyarane prema te akhaMDa ja rahe che. putrIpratye jyAre jyAre te mAtApitAne tyAM Ave tyAre mAbApanI pharaja che ke tenuM sukhaduHkha pUchI tenAM duHkhane dUra karavA yathAzakya prayatnA karavA, tenI Arthika, sAmAjika vagere muzkelI ukelavI, temanA zvazurapakSa sAthe sumeLa rakhAvavA, tenAM sAsusasarA ityAdinI sevA karavAnI taka ApavI, tenAM sukhaduHkhamAM bhAga levA ane tene zubha zikSA ApavI. bALAnA sukhI jIvana sAruM peAtAnuM kavyaMmezAM bajAvatA rahevuM, e te! mAbApanI DeDa sudhInI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtati pratye mAbApanu ke vya pharaja che. kAraNa ke putra karatAM putrInuM jIvana jeTaluM vadhu dayanIya che teTaluM ja vadhu nirIkSaNIya che. putrapratye 2 prApte tu SoDaze varSe putre mitraSadAcaret / putra meTA thayA pachI tenA pratye mAbApeAe tene mitra samAna gaNI vatana rAkhavuM ema nItikArI kahe che. pachIthI pratyeka kA'mAM tenI saMmati levI. tenI saMmati levAthI tenuM hRdaya sadA premALa ane prajhula rahe che. kadAca tenA ane peAtAnA vicArAmAM vayanuM aMtara hAvAthI tAratamya sabhave che kharuM, paraMtu mAtApitAnI pharaja che ke yuvAna putranA vicArA sAMbhaLavA. tenA para potAnI dIrghadRSTi pheravavI ane je grAhya hoya te grahaNa karavuM ane khATuM lAge te sudhAravA sAru mIDI zikSA ApavI, paNa te vicArane tiraskAra na karavA. tiraskAra karavAthI tenuM aMtara dubhAya che ane premamAM kSati paheAMce che. tenA satkA mAM ane sadvicAramAM sAtha devA, tene utsAhapUrNa banAvave, paNa rAdha na karavA. te vyavahArathI anabhijJa hAya te| peAtAne vyAvahArika anubhava kahevA ane e rIte premapUrvaka tenA jIvanamAM sahAyaka thavuM e pitAnI pharaja che. mAtAnA prema teA sadA putra para akhaMDa ja rahe che. chatAM adhika putro hAya tA dareka para samAna prema rAkhavA. tenI bhUla thatI hAya tA mAtRhRdayane chAje tevI cita mA`dizA batAvavI e temanI paNa pharaja che. Ama vartavAthI jIvananA aMta sudhI e AkhuM kuTuMba snehAmRta ane saMskArasudhAthI tarakheALa rahe che ane tenuM vAtAvaraNa kaika pADAzI kuTuMmene paNa anukaraNIya banI rahe che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM kartavyA putrI pAtAMne sAsare sidhAvyA pachI tenuM kavyakSetra vibhakta thaI peAtAnAM pati, sAsu, sasarA, naNaMda, derANI, jeThANI tyAdi paratve rahe che tethI teTaluM ja tenA mAbApa pratyenuM kavyakSetra saheje parimita banI jAya che. vaLI je je sAmAnya kavya mAbApa pratyenAM hAvAM joI e te te tenAmAM kudaratI rIte ja rahe che. tethI tenA nirdeza karavAnI ahIM AvazyakatA rahetI nathI. paraMtu putranI pukhta vaya thayA pachI jeTale aMze tenAM mAbApa vyamukta thAya che teTale ja daro putranu peAtAnAM mAbApa pratyenuM navIna kAryakSetra UbhuM thAya che. Aje eka kahevata pracalita che ke "putrane AvI lADI re pachI mAbApa mUkayAM kADhI re, putrane AvI mUchyuM re pachI mAbApane nava pUchyuM re. A kahevata ghaNe sthaLe ciratA thatI hAya che. putranI A kata vyabhraSTatA mAbApAnAM aMtaHkaraNane ati duHkhita kare che. varSo sudhI jahemata uThAvI mAbApAe putra taraphathI zAMti ane nivruttinI je AzAe rAkhI heAya che, te putranI AvI vRttithI taddana karamAi jAya che. AvAM mAbApeAnA abhizApe ane aMtaranI AThe je putra para varase che te bhale kadAca dhanika hAya, paraMtu tenA aMtaHkaraNamAM A
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM kartavyo akAryathI UMDuM UMDuM duHkha avazya utpanna thAya che ke je bhUMsAvAne mATe bahAranI Itara sAmagrI taddana nirarthaka nIvaDe che. keTalAka putro to pitAnAM mAbApanuM bharaNapoSaNa karavA suddhAM taiyAra hotA nathI, ane keAI kare che te paNa tenA tarapha tiraskAranI daSTithI jue che. te azakta ane vayovRddha thayelAM mAtApitAne nivRtti ane saMtoSa ApavAne badale kaleza ane paritApa upajAve che ane mAthAkUTa zrama paNa karAve che. - keTalAka kulIna gaNAtA putra te mAbApanA bharaNapoSaNa sAru pitAnA bhAIo vacce mAMhomAMhe laDe che. temane judAM rAkhe che ane kharca mATe AnAkAnI kare che. keTalAMka to vaLI be bhAIo hoya te eka mAne poSe che ane eka bApane piSe che, arthAta ke mAbApanA A rIte vibhAgo pADI de che. pitAnA mojazokha ane ezaArAmanI pAchaLa hajAre ane lAkha kharcanArane potAnAM mAtApitAnuM bharaNapoSaNa karavuM e bhAre paDe ke khUce e svArthadhatAnI parAkASThA ane halakAInI parisImAM che. AvA kAryamAM mAnavatAno mahAna hAsa che. mAbApanI sevA saMsmaraNa UDho garbhaH prasavasamaye soDhamatyugrazUlaM pathyAhAraiH svapana vidhibhiH stanyapAnaprayatnaiH / viSTAmUtraprabhRtimalinaiH kaSTamAsAdya sadhakhAtaH putraH kathamapi yayA stUyatAM saiva maataa|| A nItizAstrano eka zloka che ane temAM mAtRsevA kevI advitIya ane apAra hoya che tenuM digadarzana che. jyArathI bALaka garbhamAM Ave che tyArathI mAMDIne tenI pukhta ummara na thAya tyAM sudhI tenA jIvanane mahattvabharyo AdhAra kevaLa mAtAnI cIvaTa para avalaMbe che. tenuM A tAdaza citra che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama prathama te e ganA bhArate navanava mAsa sudhI vahana kare che. gane lezamAtra duHkha na thAya te sAru te bicArI potAnI priyamAM priya vastune paNa tyajI de che. khAnapAnanA svAda ane rasavRtti para kAkhu rAkhI sAduM ane sAmAnya bhAjana le che. UDavAmAM, besavAmAM, khelavAmAM ke cAlavAmAM rakhene garbha dubhAya, tema vicArI vicArIne badhI kriyA kare che. prasavanA samaye te apAra ane akathya. kaSTa veThe che. paraMtu prasava thayA pachI bALakane dhvani sAMbhaLe che ke turata ja jANe badhuM duHkha bhUlI gai na heAya tema tenA mukha para mRdu mRdu smitanI chAyA taravarI rahe che. keTalA e. agAdha prema ! 90 prasava thayA pachI paNa bALakanuM svAsthya suMdara rahe te sAru khAnapAna ityAdimAM pUrvavata ja saMyama rAkhe che, ane jyAre jyAre AvazyakatA hoya tyAre tyAre bIjuM badhuM kA DhADI bALakane sAttvika payanuM pAna karAve che. peAte badhu kAma karatI hAya che, paraMtu tenI dRSTi te| peAtAnA bALaka tarapha ja hAya che. jyAre te raDe che tyAre tene badhA AnaMda sukAI jAya che. paraMtu jyAre tenu vadana praphulla hoya che tyAre ja bahAranuM badhuM duHkha bhUlI te svanI meAja mANe che. kheALAmAM suvADI bALakane te paMpALe che, kara dharI bALakane hulAve che ane pAraNe peDhADI tenAM mIThaDAM veNu ! kevI tenI amIbharI AMkhaDI ! mastake mIThA jhulAve che. kevAM sahazayyAmAM sUteluM bALaka sUtra ke viSTAthI uttama vastra kharAba kare chatAM vinA kSeAbhe tene sApha karavu, bhInAmAMthI sUkAmAM suvADavuM, rAtri ne rAtrinA ujAgarA karavA, bharanidrAmAMthI paLepaLe jAgRta thavuM; AvAMAvAM aneka kaSTomAM paNa jene premapravAha tevA te tevA akhaDita rahe evI jo kAI paNa bhaktimAna sevikA hAya teA te
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM kartavya eka mAtA ja che, ke jenI tulanA AkhA jagatamAM ghI jaDatI nathI. sUrya, caMdra, dharaNuM, samudra Adi jagatanA mahAna upakAraka che. paraMtu jananInA anaMta upakAra AgaLa teno upakAra sAva phikko ane alpa ja lAge che, jenA guNonI saMkhyA mukhathI gaNAtI nathI ane uramAM samAtI ye nathI; evI e aparaMpAra upakArakAriNuM jananIne kaTikaTi vaMdana he. pitAne sneha e paNa jevote heta nathI. putranAM lAlanapAlana pAchaLa tenAM paNa samaya ane zakti bane bhoga apUrva hoya che. bALakanA hitanI khAtara te vahAlAmAM vahAlI saMpattine nyochAvara kare che. tenA sukhanI pAchaLa tenI sevAne paNa AvA mahatIya phALo che. adhamatAne paricaya : paraMtu e premapravAhinI, anekaupakAriNuM pUjyapAtra jananIne esa, besa, DokarI !" ane pUjya pitAne "sAThe buddhi nAThI' evAMevAM tiraskRta vacane ane vizeSaNathI vadhAvI lenArA keTalAka putro Aje bhAratamAM daSTigocara thAya che. kharekhara, A keTalI durbhAgyanI bInA che! AvA varganI gaNanA pazumAM karavI ke kyAM karavI teya samajAtuM nathI. je zikSaNa AvI jAtanI niSphara vRtti jAgRta karatuM hoya te zikSaNa bhale daphanAI jAo. tenI lezamAtra AvazyakatA nathI. ane je vAtAvaraNamAM AvI ekAMta svArthavRttine piSaNa maLatuM hoya te vAtAvaraNa paNa vilaya pAme te jarAya baTuM nathI. je dhana ke je adhikAra mAtApitA ane putra vacce tathA bhAIbhAI vacce kaleza utpanna kare, tevI saMpattimAM mahAlavuM te karatAM garIbImAM dina gALavA e mAnavasaMskRti mATe vadhu salAmatIbhayuM che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama abhaktinuM kAraNa mAtApitA pratye AvI abhakti thavAnAM mULa kAraNe mukhyatve karIne nIce pramANe hoya cheH 1. vahu ane sAsune aNabanAva--te be rIte uddabhave che eka to kAryamAM ane vicAramAM parasparanI asahiSNutA ane bIjuM sAmAnya bhUla thatAM TekaTeka karavAne svabhAva. - zANI strI hoya che te AvI sAmAnya vastune bahu mahatva ApatI nathI ane potAnI sAsu sAthe sumeLa sAdhI le che. ane keTalIka sAsuo paNa evI hoya che ke te potAnI juvAna vahune premanI gAMThathI bAMdhIne keLavI le che. paNa je sAsuemAM ATalI AvaData hotI nathI te paraspara vigraha kare che ane puruSone hathiyArarUpa banAve che. te vastu ApaNe A ja khaMDanA pahelA prakaraNamAM vicArI gayA chIe. A paNa eka strI jAtinA durbhAgyane namUne che ke jenuM pariNAma AkhA kuTuMbane sosavuM paDe che. 2. vayano mada-zAstrakAroe kahyuM che ke yauvanaM dhanasampattiH prbhutvmvivekitaa| ekaikamapyanarthAya kimu yatra catuSTayaM // . dhana, adhikAra ane yauvana; e traNenuM jyAM milana thAya che tyAM prAyaH avivekitA janme che, eTale kartavyAkartavyanuM tene bhAna rahetuM nathI. te nazAmAM mAtApitAnA pUrvaupakAranuM tene vismaraNa thaI jAya che. tethI paNa AvI bedarakArI Ave che. 3. vicAronI asamAnatA-vicArenI asamAnatAthI paNa ghaNIvAra mAbApanI sAthe meLa khAte nathI. zANuM bALake Ave sthaLe sahanazIla ane udAra banI pitAnuM kArya barAbara bajAvyuM jAya che, ane bhakti tathA premathI potAnAM mAbApane paNa satya vastu samajAvI zake che. paraMtu je uchAMchaLAM hoya che te
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM kartavya sahana karI zakatAM nathI, ane mAbApa sAthe laDavAnuM zarU karI de che. A rIte mAbApa ane putra vacce mIThA snehamAM kalezanAM jherI bIjo vavAvAM zarU thAya che. A abhaktinAM traNa kAraNo paikI pahelA kAraNanI vistRta vivecanA cothA prakaraNamAM karIzuM. ahIM bIjA ane trIjAnI vivecanA karIe. svacchaMdatA jyAM sudhI samAja vyavasthita hoya che tyAM sudhI samAjanAM sau aMgene IcchAo ke anicchAe potapotAnAM kartavyamAM parAyaNa rahevuM paDe che. paraMtu samAjamAM jyAre rUDhionAM tAMDavanRtya thAya che, samAjanA netAo-agresare pitAnI pharaja cUke che, kartavyabhraSTa bane che tyAre samAjamAM avyavasthA vadhe che, tyAre koI koIne kahI zakatuM nathI, ane AvI arAjakatAmAMthI ja svacchaMdatAne janma thAya che. pUrva vaNita mada, moTAI, yuvAnI, dhana ane mUkhatA e badhA svacchaMdatAnAM vardhaka kAraNo che. AthI svachaMdatA phUle che, phale che ane phaLe che. Aje AvI svacchaMdatA ghaNAkharA yuvAnomAM bahu aMze dRSTigocara thAya che, ane A doSathI temanA vicAro ane utsAha ati ucca hovA chatAM te AgaLa vadhI zakatA nathI, eTaluM ja nahi balake ghaNu vAra Thokara khAtA najare dekhAya che. A svachaMdI vRtti prathama to samAjanI praNAlikA ane niyamo pratye ja lAgu paDe che. paraMtu Akhare to tenAM pagaraNa sarva kSetromAM vyApaka bane che. AvA yuvAnane niyamonI adhInatA lezamAtra paravaDatI nathI. tene mAtra svachaMdI vihAra game che. A samaye te yuvAnanI A pravRttine pAza tenI sahacAriNIne kadAca lAgu paDI jAya to to tenuM pariNAma bahu bUruM Ave che. teo bane naitika bAbate pratye paNa pachIthI bedarakAra banatAM jAya che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adaza gRhasthAzrama Aje svataMtratAne jamAno che, ane ame svataMtra rahevA IcchIe chIe, tema mAnI A vRttine svataMtratAmAM samAveza kare che. vastutaH A svataMtratA to nathI ja, paNa narI svachaMdatA che. AvI svachaMdatAmAM vikAsane lezamAtra avakAza nathI. svacchaMdatAnuM pariNAma AvAM yuvAna yugalo khoTI phezana pAchaLa puSkaLa dhananI barabAdI kare che. nATaka, sinemA ane bIjI aneka bAbato pAchaLa te lAgyAM rahe che, pitAnuM ghara tapAsavAnI temane paravA hotI nathI. pitAnA hAthamAM gharanI mAlikInI lagAma AvyA pachI te khUba uDAu bane che, kamAvAne badale dinapratidina khoTA kharacamAM vRddhi thatI jAya che. AmAMnA keTalAkane beTA saMgathI bUrI badIo paNa lAgu paDI jAya che. AvI svachaMdI vRttine laIne temanAM mAbApa temane rAdha kare te svAbhAvika che. paraMtu teo temano A redha sAMkhI zakatAM nathI, ane temanI zikhAmaNa mAnavA mATe thobhI paNa zakatAM nathI. pariNAme mAbApe ane temanI sAthe kaleza thatA rahe che. mAbApa pratye abhakti thavAnuM keTaleka sthaLe ane keTaleka aMze A paNa eka kAraNa che. vicArenI asamAnatA sAsuvahunA aNabanAva ane svacchaMdatA sivAya mAbApa pratye abhakti ke aprema thavAnuM bIjuM kAraNa vicAronI asamAnatA che. paraMtu uparanAM be kAraNothI mAbApanI jevI kaDI sthiti thAya che tevI A kAraNamAM thatI nathI. kAraNa ke A kAraNa mUkha ke svacchaMdI putrathI utpanna thatuM hotuM nathI. paraMtu A kAraNa to vicAraka gaNutA putromAMthI janme che, ane A kAraNamAM mAbApane paNa keTaleka aMze doSa hoya che. te eTalAM badhAM rUDhicusta
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM ktavya ane ajJAna hoya che ke "Agese calI AtI hai." "vAva vacce pramANam' ityAdi kahI zatAnagati karI rahyAM hoya che. tethI sAmAjika ke. dhArmika kriyAmAM koI yuvAna jijJAsApUrvaka prazna kare ke rUDhi sAme aNagamo batAve to tene turata ja nAstika ane avinItanAM vizekSaNethI teo vadhAvI le che. keTalAka pitA to gusse thaI jaI gALo bhAMDe che athavA kavacita tADana paNa kare che. A prasaMge tene have potAne putra pukhta thayo che tethI tenI sAthe mitrane chAje tevI sabhyatA rAkhavI joIe tevo kaze khyAla rahetuM nathI. AvI rIte te yuvAnane mane duHkha thAya tevuM kArya bane che ane evA evAM kAraNothI vaDIla pratyene tene hArdika bhAva sukAI jAya che ane paraspara asaMtoSa janme che. je putramAM kAMIka sabhyatA hoya che te A badhuM belyA vinA sahI le che khare, paraMtu tenA mAnasamAM paNa asaMtoSavRttithI ameLanA saMskAre A rIte vadhavA pAme che. ane keAIvAra Aveza ke uchuMkhalatA AvI jAya te A manovRtti kAryamAM pariNamavAne paNa saMbhava rahe che. putrone sUcana AvAM mAbApane to bIjuM zuM kahevAya ? kAraNa ke temanI AvI bhUle samAjanI bhUlomAMthI ja janmI hoya che. vaLI temAMnAM ghaNuMkharAM te bicArAM bhoLAM ane aNasamaju heya che. vaLI teo je kALamAM janmyAM hoya che te kALanA saMskAranI paNa temanA para moTI asara hoya che. tethI sauthI mahattvabharI javAbadArI A sthaLe putronI ja che. eka to teo mAtAnA mahAna upakAra taLe dabAyelA che, teomAM yuvAnIne utsAha che, zikSaNa che ane saMskAra paNa che. bhale teo potAnA vicAre ane vartanathI kurUDhi ane kurItine parihAra kare ane samAja sAme baMDa paNa jagAve, paraMtu sAthe sAthe viveka ane sahiSNutAne na gumAve. kAraNa ke aviveka ane asahiSNutA e banne "
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama yuvAnInA na bhUMsAya tevA doSo che ema nItikAro kahe che. je sAce vIra che temAM lezamAtra dha nathI. kSamA e ja enuM bhUSaNa che. mAtRpitRsevA vaLI je yuvAne potAnAM apAra upakArI mAbApanI sevA suddhAM karI zakatA nathI, te pitAnA kuTuMbanI, samAjanI ke rASTranI sAcI bhakti karavAne lAyaka banI zakatA nathI. je pitAnA paga nIce baLatuM bujhAvyA vagara anya sthaLe doDe che te paranI ke pitAnI eke zAMti ArAdhI zakato nathI. sArAMza ke sevAnuM prAthamika kSetra potAnAM pavitra vaDIlo ja che. zAstrakAroe aneka tIrthonuM mAbAparUpI pavitra jaMgama tIrtha batAvyuM che, te A rIte sAmAjika hitanA dRSTibiMdune anulakSIne ja. A sthaLe bhakta zravaNanuM cetanavaMtuM daSTAMta sAMbhaLatAM addabhuta Azcarya jagADe che. kAMdhe kAvaDa pheravI pagapALA cAlI aMdha mAtApitAnI bhAvanAne pUrNa karanAra e zravaNanI apratima ane apUrva bhaktinI yazogAthA Aje paNa guMjI rahI che. AnuM nAma ja dharmaputra. sevAnuM rahasya hamezAM mAtApitAnI pAse rahevuM, teo je bele te badhuM sAcuM ja mAnI levuM, temanI dareka vRttine adhIna thavuM, temanA paga dAbavA, eTalAmAM ja kAMI vinaya ke bhaktinI itisamApti thaI jatI nathI. vaDIlonAM vacanAmAM paNa truTi hoya, temanI vRttimAM bhUla hoya, te sudhAravAmAM paNa bhakti ja che. AvA prasaMgano ukela ane sAcI bhaktinuM rahasya jainadarzananA "ThANAMgasUtramAM ApeluM cheH cAra prakAranAM dRSTAMta ApI te putra uttama ane dharmaputra che ane te ja mAbApanI sevAnA RNamAMthI chUTI zake che ke je pote satyamArgane samajIne viveka ane bhaktithI pitAnAM vaDIlone paNa dharmamArgamAM prere che."
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ putranAM mAbApa pratyenAM karta A uparathI e spaSTa thAya che ke je kArya nIti ane dharmavihita che te kArya vivekapUrvaka karI vaDIlonA aMtaHkaraNane saMtoSavuM e sAcI bhakti che. AvI bhaktinI ArAdhanAmAM apAra Atmabhoga ApavAne ja heya che kharo, paraMtu te suputronuM Adima ane anivArya kartavya che. keTalAka putro ke jeo samAjanI lajajA khAtara uparauparathI bhakti batAvatA hoya che te kaMI sAcI bhakti na kahevAya, te to eka prakAranI sapheda zaThatA che. keTalAka evA paNa putro hoya che ke je jIvanabhara te mAbApanAM sukhaduHkha sAme jotA nathI, paraMtu temanA maraNa pachavADe moTAM moTAM rudana ane mahAkharcALa mRtyubhejana, pitRzrAddha ane evI aneka kriyAo kare che, paNa te sAcI bhakti nathI. AvI nirarthaka vastuo karatAM jIvanaparyate temanI sevA karavI, e agatyanuM kArya che. teo vRddha thAya tyAre temanA mAthethI kAryabhAra haLavo karI temane nivRtta karavAM, paramArtha kAryamAM temane sagavaDa karI ApavI, teonI yogya sacione mAna ApavuM, pratyeka vyAvahArika kAryamAM temanI ucita salAha levI, ane hamezAM temanuM sanmAna sAcavavuM, te ja sAcI bhakti che. AvI vyakti na karatAM jeo vaDIlenuM apamAna ane tiraskAra kare che ke temanAM dila dUbhave che, teone gRhasthAzramamAM tenAM kaTu phaLa cAkhavAM paDe che. paraMtu jeo upara pramANe sAcA hRdayathI bhakti kare che tenuM kuTuMba Adarza bane che, samAjane anukaraNIya bane che, ane teo pote paNa mAbApanA aMtaHkaraNanA udAra AzIrvAda meLavI ahika ane pAramArthika bane prakAranAM hita sAdhI sukhI thAya che. RIlA abamamAM tenA para kara,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsusasarAnAM kartavyo pitA, mAtA, svajana ane vahAluM vatana e badhAMthI vikhUTI pachI jyAre pariNIta navavadhU pitAnA zvasuragRha tarapha pagaraNa mAMDe che tyAre jANe navajanma thayo hoya tema e bALA sAva mugdhA banI jAya che. thoDA divasa to tene kazuMya cena paDatuM nathI. mAtAnAM vahAla tene kSaNekSaNe sAMbhare che. sAhelIonA sneha ane mIThI mazkarInI cAda tene vArevAre raDAve che. vIrAnAM heta ane bhAbhInA lADa tene gaddagadita banAve che. kevI e viraha vedanA ! AvI virahanAnAM dardothI bharelI e navayuvatIne AvA prasaMge patinA vizuddha premanI ane sagI janetAne bhulAve tevAM sAsunAM mIThAM AzvAsananI AvazyakatA che. tyAre bane che zuM ? putranA janmasamayathI mAMDIne Aja sudhI eTale vasabAvIsa ke paccIsa varSa sudhI e putranI mAtAe e ja vicAra sevyA hoya che ke "vahu kyAre Ave ane huM sAsu banuM !' "sAsu banIza tyAre
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsusasarAnAM byo huM bAjoTha para besIza ane Ama kare-tema kareA evAevA hukame karavAnA divase Avaze.' vahu badhuM kAma upADI leze ane mArI sevA karaze.' AvIAvI maneAbhAvanA teNe khUba sevI rAkhelI heAya che, ane vahu dhera Ave te pahelAM tene sAru AgaLathI manerathAne Dhaga paNa bharI rAkhyA hoya che. tethI dhaNAM varSe jANe khAja na maLyuM hAya, tema vahu Ave tyArathI tene dabAvavAnI tathA tenI pAse dhamakAvIne kAma levAnI paddhatine te sAsu amala karavA mAMDe che. A sAmuzAhInA saMskAra vahu pAse kAma karAvavuM ane tenI bhUla thAya te mAtAne chAje tevI zikhAmaNa ApavI, te kAMI khATuM nathI. paraMtu AvI premALa sAsu tA kavacita ja sAMpaDe che. ghaNIkharI te| damadATIbharyu. ja vana rAkhe che. kAraNa ke temanAmAM sAsuzAhInA saMskAra! hAya che. A saMskAra bahudhA tenI sAsunA ane tenI sAsumAM vaLI prasAsunA ema paraMparAthI UtarI AvelA hAya che. AvI paraMparA kayA sthAnathI ane yArathI zarU thaI tene kazA ceAkkasa itihAsa Aje maLI zakatA nathI, paraMtu je sAsue A sAsuzAhIne! prArabha karyA haze teNe kuhADAnA hAthArUpa banI AkhI strIjAtinI avanatinA zrIgaNeza mAMDavAnuM pApa vahorI lIdhuM che. A avAja sAsuzAhInA pAMjAmAM sapaDAyelI abaLAonA aMtaHkaraNamAMthI UDAUDe Aje cAlo Ave che. kaI patitapAvanI sAsu A avAjane oLakhI strIjAtinA A kalaMkane sAva sApha karI strIzaktinI udhikA banaze, te kausalyA jevAM sAsu svargImAM rahyAMrahyAM AkAMkSI rahyAM che. patine pagale vanavATa saMcaratI e sItAdevIne rAkatI mAtA kausalyAnuM aitihAsika citrapaTa kevuM Adarza che ! Aje paNa sAsunA Adate te AkheDUba khaDuM karI de che. AvI sAsue ekavAra te citrapaTane haiyAMkita kare te kevuM sAruM !
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 Adarza gRhasthAzrama TekanI kuTevo Aje evI aneka sAsuo ghera ghera maLI Ave che ke jene Teka karavAnI to Teva ja paDI gaI hoya che. pitAnI vahu jarA UMce sAde bole ke turata ja "vahu che ke vo !" kAmamAM jarA meDuM thAya ke jarA bhUla thAya to te gALonI jhaDI varasAvI mUke che, ane rajanuM gaja karI AkhA kuTuMbamAM te bicArI navavadhUne aLakhAmaNI karI mUke che. ATaluM jANe apUrNa rahyuM hoya tema te pitAnA putrane paNa e to bharamAve che ke te tene premI maTI vairI bane che. AvA prasaMgathI ghaNIvAra te bicArI niraparAdha bALAone evo te mUDha mAra paDe che ke te hiMdusaMsArane abhizApa varasAvatI varasAvatI paranI vATa pakaDI le che. AvI rIte jhaghaDAonAM ahIMthI ja maMDANa zarU thAya che. je te yuvatIne pati sAce premI ane samaju hoya to tenA AzvAsanathI te Ave vakhate badhuM sahana karI zake che, ane te pati potAnI mAtAne ane patnIne sumeLa sadhAvavAnI kAryadakSatA paNa vAparI zake che khare. paraMtu jyAM pati namAle ane mUrkha hoya che, tyAM to AvI abaLAonI bahu bUrI dazA thAya che; ane AvAM kuTuMbomAM evI nirAdhAra abaLAo atyAcAranI kAramI vedanAthI chUTavA khAtara gaLe phAMso khAya che, kUvAmAM paDe che ke baLI mare che. AvA kissAomAM kaMIka aMze vahuono doSa paNa haze khare. paraMtu te doSane hitazikSAthI nivAravA te ja sAsunuM sauthI prathama kartavya che. kAraNa ke vahu karatAM sAsunI javAbadArI adhika che. ktavya je nIcenI bAbato para zANI sAsuo lakSa Ape te A praznane ukela ghaNe aMze lAvI zake. [1] putravadhU para putrIbhAva. rAkho .
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 sAsusasarAnAM ktavya pitAnI putrI para mAtAne kudaratI vAtsalya hoya che. putrInI. aneka bhUle thavA chatAM mAtAnI AMkhamAM rASa bharAto nathI. te ja rIte te vAtsalya sAsu banelI strIe potAnI vahu para rAkhavuM joIe. kAraNa ke pitAnI sAcI putrI te putravadhU ja che, je jIvanabhara sAthe rahI sevA karavAnI che. [2] vahune yogya chUTachATa mAnavamAtrane svataMtratA game che ane gyatA pramANe te hakadAra paNa che. kheTI rIte teno rodha karavAthI tenI lAgaNI dubhAya che ane AvA atyAcArathI tenI vRti baMDakhora banatI jAya che. dabANa karavAthI mAtra amuka samaya ke jyAM sudhI tenI sattA kSINa hoya che tyAM sudhI te A badhuM mUMge moDhe sahana kare che kharI. paraMtu prasaMga AvyuM tene badale lIdhA vinA te rahetI nathI. ghaNuM sAsuone vRddhavayamAM AnAM kaDavAM phaLa cAkhavAM paDe che ane khUbakhUba sesavuM paDe che, tevAM dRSTAMta Aje paNa samAjamAM kayAM thoDAM che ? A dardane mULathI maTADavA mATe vahune 5 chUTa sAsuoe ApavI te temanI pharaja che. hA, te chUTamAM svacchaMdatA na poSAya teTaluM lakSa rAkhavuM joIe. AvI yogya chUTa gharanAM nAnAMmoTAM kAmakAjamAM ane dampatIjIvanamAM na ApavAmAM Ave to dampatI keTalIkavAra nija banI javAne saMbhava rahe che. mATe AvuM duSpariNAma aTakAvavAnI khAtara paNa sAsuoe ja samajI javuM joIe. [3] kAryamAM ane vicAramAM sahiSNutA A navA gharanI binaanubhavI vahu hAlatAM ane cAlatAM bhUla karI bese te svAbhAvika che. te vakhate tene zikhAmaNa ApavAne badale keTalIka sAsuo chaNako kare che. ane dhamakAve che. keTalIka
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 Adarza gRhasthAzrama sAsue teA vaLI evAM maheNAM mAre che ke tenA ghAva jiMdagIbhara rujhAtA nathI. sahejasaheja vAtamAM tenAM mAtApitAthI mAMDI sAta peDhI sudhInI gALeA ApavI ane aNuchAjatA AkSepa ane maheNAMTANAM mAravAM temAM mAnavajAtinI kara hiMsA che. tenu AvI ahiMsaka' sAsuone bhAna hetuM nathI te mahAduHkhanI bInA che, sAsuenA vicArAnI asamAnatAnuM pariNAma paNa bUruM Ave che. keTalIka sAsu avizvAsu svabhAvanI hoya che. khAvApIvA jevI sAmAnya vastu para paNa te tALAkUMcIthI jAptA rAkhe che. samAna vayanI sakhI sAthe maLehaLe tApaNu rakhene mArI vAte kare, tevA bhayathI DarIne peAtAnI prakRti sudhAravAne badale tenA para ApakhudI vApare che ane tene dharamAM te gharamAM gAMdhI rAkhe che. tene sahiyaramAM javA rAdha kare che. ATalu paNa jANe adhUruM hoya tema tenA pati sAthe paNa maLavAnI taka ochI ja levA de che. eka AzAbharI yuvAna vayanI nirdoSa bALAne AvA trAsa ApatI vakhate tevI sAsu peAtAnI yuvAnInuM citra sAva bhUlI jAya che. AvA trAsathI AkhuM kuTuba duHkhI thAya che. tethI nItikArA kahe che ke AvAM klezakAraNAnA aMta lAvavAmAM zANI sAsue prema, kSamA ane dhIraja keLavavAM joie. vidhavA bahenanAM vItaka patinI upasthitimAM je bALA upara Ave kera vartI rahyo che tenu vaidhavyajIvana keTaluM romAMcakArI haze te kalpI zakAya tevuM nathI. saubhAgyavihIna vadhU tarapha Ave vakhate sAsu ane sasarAnI pharajane khAjo prathama karatAM avazya vadhe che. te vastu temaNe punaH punaH yAda rAkhavI ghaTe. khedanA viSaya e che ke te peAtAnI pavitra pharaja Ave samaye aeka ja bhUlI jAya che. Aje aMgata dRSTie vidhavA eTale--
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsusasaranAM kartavyo 103 (1) saMpUrNa parAdhIna strI. (2) kuTuMba upara bhAraNu. (3) kuTuMbamAM kalezanuM kAraNa (4) saMbaMdhIonI bhayaMkara ciMtAonuM pAtra. samAjanI daSTie- (5) apazukaniyALa tiraskRta strI. (6) sagAMvahAlAMnI majUraNa. (7) kevaLa nirupayogI vastu. strI jAtinA AvA haDahaDatA apamAnathI samAjane je veThavuM paDe che te vastuthI Aje bhAgye ja koI ajANa haze. sAsusasarAnI pharaja temanAM sAsu ane sasarAoe samajI levuM joIe ke vidhavA paNa eka manuSya che. tenAmAM paNa sukhaduHkhanI lAgaNI che. pati javAthI tenI sAthe tenI vRttio kaMI cAlI jatI nathI. vayanI ane vAtAvaraNanI tene paNa asara thAya che, te cetanahIna jaDa vastu nathI, ema jANu manuSyatAne chAje tevA saddabhAvathI temanI sAthe vartavuM joIe. je pitAne tyAM bALavidhavA putrI che ane jene ghera yuvAna putravadhU che teNe potAnI vRttio para kAbU rAkhavo ghaTe. je sAsu ane sasarA pitAnI yuvAna putravadhUnI pAchaLa brahmacarya pALavAnI pratijJA le che, je vidhavA bahena pratye vAtsalya ane sahiSNutA dharAve che ane savAcana tathA susaMskAre tenA hRdayamAM reDe che, te sAsusasarAo e tyAgamUrtinA aMtaHkaraNanA AzIrvAda prApta kare che, ane vaidhavyajIvananuM duHkha TALI te bahenane amarapaMthe prerI zake che. je sAsu ane sasarA bhaviSyakALamAM potAne mATe paNa sukhI jIvana gALavA IcchatAM heya, jene jIvanaparyata putra tathA putravadhUnI
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 Adarza gRhasthAzrama hArdika sevA joItI haiAya teNe pAtAnA svArtha mATe paNa ATalA daivyamA japI levA joieH 1. AvatI vahu gulAmaDI nathI paNa putrI che tema dhArI tene premALa pAtra banAvavuM. 2. kuTuMbanuM te paNa eka aMga che. tethI kAI paNa javAbadArIvALu` kA` tene ajANapaNe rAkhI na karavuM. 3. gharanI te sAcI dhaNiyANI che tema mAnI yAgya mArgomAM te padArtho vApare te tenA virodha ke TAMkaTAMka na karavI. 4. pati ane patnI yAgya rIte peAtAnA mArgomAM cAlyAM jatAM haiAya tyAM sudhI khAsa prasaga vinA temanA khAnagI jIvanamAM mAthuM na mAravu. nItikArAe kahelI A zikSAne anusaravAmAM temanA pavitra punI paNa pUrNa rakSA che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsusasarA pratye vahanAM kartavya pitRgRha choDI patimaMdire saMcaratI naDhAstrIe bALapaNamAM patinehanAM je je mIThAM svapnAM sevyAM hoya che te ja eka AzAnuM biMdu tene Avo mahAna tyAga karavA prere che. te preraNAnA baLe ja te navA kSetra prati AkarSAya che. prANImAtramAM snehanI lAgaNI hoya che. te snehanuM vahana jyAM jyAM vahetuM jue che tyAM tyAM satvara maLI jAya che. AvI bhinnabhinna saritAo vizvakuMjamAM vahI rahI che. e snehamAM jeTalI avikRti teTalAM ja temAM sauhaMda, sukha ane sthiratA TakavAnAM, ane jyAre vadhatAM vadhatAM te sneha sAva nirvikArI eTale vizuddha premamAM palaTAI jAya tyAre jAti, mata tathA matinA bhedone te ja samaye vilaya thavAne ane strIbhAva tema ja puruSabhAvathI para thaI te urjavala AtmA AkhA vizvanI eka akhaMDajyotine cirAga banI javAne. - pati ane patnInuM sahakArI jIvana paNa te snehanA vikAsa arthe yojAyuM che, rajoguNanA saMskArone bhogavI laI sAtvika bhAvanAkSetramAM UDavA mATe te banne gRhasthAzramarUpI paMkhInI pAMkhArUpa bane che. ahIM te dampatInAM mAtApitA te banne pAMkhonAM saMrakSaka che. rakhene te pAMkhe phleza ke vikAranA zastrothI kapAI jAya ! te sAru te bALapaNathI ja temanAmAM susaMskAre rope che ane pukhta thayA pachI temanAmAM dharmaprajA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 Adarza gRhasthAzrama utpanna karavAnI utkaTa icchA jAge teA ja brahmacazramaneA kALa pUrNa thayA pachI tene suyeAgya pAtra sAthe joDI tenA mArgomAM AvatAM vighnAne dUra karavAnI zakti ane zikSAnA sabhAra bhare che. vadhrUva na vivAhita yuvatI peAtAnA patimadiramAM jyArathI paga mUke tyArathI teNe potAnuM AkhuM navakuTuMba ahIM racI devuM joI e. Ama karavAthI tenuM virahaduHkha bhUlI javAya ane bhAvi jIvana sukharUpa bane. je patnI peAtAnA zvazuragRhane peAtAnuM nathI karI zakatI tenA gRhasaMsAra du;kha ane kaMkAsanA maLathI dardI bane che, ane tenA patinI paNa khUrI dazA thAya che. " kuTuMbabhAva zvazura e pitA, sAsu e mAtA, diyara e bhAI, naNaMda e bahena, derANIjeThANI e snehI sahacarI ane pati eTale hArdika premanuM parama keMdrasthAna, A bhAva rageragamAM vyApaka banI javA joi e. joke strIjIvananI A eka kaparI kasATI che, paraMtu A parIkSAmAM je yuvatI uttIrNa thAya che tene gRhasthAzrama sAMgeApAga sva zeA sukhada banI rahe che. temAM lezamAtra zaMkAne sthAna nathI. paraMtu duHkhanI vAta e . che ke keTalIka bALAone teA gRhasthAzramamAM yeAjAvA pahelAM te bhAra uThAvavA sAru keTalI zakti ane kevA vivekanI AvazyakatA che tenuM kazuM vyavahAru jJAna hotuM ja nathI. A eka mAbApAnA saMskArAnI na purAya tevI truTi che. A truTine aMge pati, sAsu, sasarA, naNaMda, jeThANI ityAdi pratye kevI rIte vavuM tenuM yathA bhAna na hAvAthI tene pAtAne paNa khUba ja sAsavuM paDe che. keTalIka bALAone temanAM mAbApa taraphathI AvAAvA AchA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsusasarA pratye vahunA kA 107 saMskAra| paDavA hoya che. tethI te kuTuMbabhAva lAvavAnA prayatna kare che kharI, paraMtu je rIte te ArAdhavA joIe te rItanA upAyAnA ajJAnathI athavA alpa prayatnathI tee temAM saphaLa thaI zakatI nathI. keTalIka lakSmIvAna putrI bhUkha jevI heAya che. tene peAtAnA piyaranI sapattinA khATA mada hAya che. vastutaH pitAnI karADanI saMpatti tene lezamAtra upayeAgI' nathI. paraMtu pati prema ane sAsusasarAne! sneha ja upayeAgI che. paNa e vAtathI ajANa hovAthI te ghaNIvAra pAtAnA svargIya saMsAramAM viSa reDI mUke che. mAtra sAsu, sasarA, derANI, jeThANI, naNaMda ityAdi pratye ja nahi balake potAnA pati para paNa te prema keLavI zakatI nathI. AvI yuvatIAne pAchaLathI khUba veThavuM paDe che, paraMtu A bAbatamAM te yuvatI. karatAM tenAM mAtApitA ja vadhu javAbadAra che. jo te pAtAnI putrIne samAve ke tAruM sAcuM kuTuMba ane sAcu' dhara te ja che, ame dUra teTalA dUra ja chIe', te| jarUra sudhAraNA thAya. keTalIka yuvatIo chAjatA ke aNuchAjatA upAyeAthI mAtra patine rIjhavavAmAM ja peAtAnA kartavyanI zrRtisamApti mAnI itara sabaMdhIo tarapha teA upekSA ja rAkhe che. A paNa eka prakAranI truTi ja che. joke pati e gRhasthAzramanuM mukhya pAtra hAI patnInA hRdayamAM tenuM ucca sthAna hoya te avAstavika nathI; paraMtu je sneha khIjA kSetra tarapha dveSa, vera, ke kaleza janmAve te na icchavAyAgya meha che, vAsanA che athavA rAga che. te sAce sneha te! nathI ja. eTale AvI vAsanAthI paNa sAsusasarA sAthe aNabanAvanAM nimitto paLepaLe UbhAM thavAtA ane gRhasthAzrama duHkhI banavAne saMbhava rahe che. keTalAka sthaLe evI paNa akSahIna vahue hAya che ke je peAtAne peAtAnA gharanI dhaNiyANI tarIke samajatI nathI ane peAtAnu zvazuradhana kaMIka bahAnuM kADhIne piyaramAM mAkalI khuzI thAya che. AvI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 Adarza gRhasthAzrama kuTeva jeke bahu alpa strIomAM hoya che, paraMtu te eka atyaMta kharAba kuTeva che, je AkhA zvazurakuTuMbanA snehamAM moTI jhAMkhapa lagADe che. kartavya 1. zANI strI vikArI ke mohAMdha neha vAMcchatI nathI, kAraNa ke te samaje che ke tevA nehamAM pati ke patnI kaIne utkarSa nathI. 2. yuvAnInA nazAmAM sapaDAI te kartavyabhraSTa banatI nathI, kAraNa ke te samajI zake che ke sukartavyo e ja jIvana che. 3. pitAno yuvAna pati mArge cUke to temAM na ghasaDAtAM tene paNa sAcI zikhAmaNa ApI te ThekANe lAve che. kAraNa ke pitAnI dharmaprajAnI saMskAritA pratye tenuM saMpUrNa lakSya heya che. 4. zANI strI khAnapAna, vastra, alaMkAra ItyAdi pitAnI vAparavAnI sAmagrImAM saMyama rAkhe che. kAraNa ke tenA asaMyamathI kuTuMbamAM ghaNIvAra mATe kalaha thAya che ane AvA vyasano keTaliIka vAra dhana jatAM akAya tarapha vRtti prerAI jAya che ke je satI jIvananuM lAMchana che. tethI te ziyaLa ane saguNanA alaMkAre zabhAkara mAnI tenuM ja saMrakSaNa kare che. ( 5. sAsusasarAnI sevA ane gRhasthAzramanA pratyeka vyAvahArika kAryamAM te dakSa rahe che. kAraNa ke AthI potAnA patine mAnasika bojo ocho thAya che, ane A rIte patibhakti ane patipremamAM vRddhi thAya che tevuM te daDha rIte samajI zake che. vahuzAhInA paMjAmAM uparanAM kartavyo tarapha bedarakAra ane yuvAnInA madathI bhAna bhUlelI yuvatIo Aje ochI sAMpaDatI nathI. tenA panAre pahelAM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 sAsusasarA pratye vahunAM kartavya sAsusasarAnAM paNa sAsuzAhInA paMjAmAM sapaDAyelI vahunA jevI ja bUrA hAla thAya che. AvI yuvatI potAnA vilAsamAM ane ezaArAmamAM mazagUla rahevAnuM ja pasaMda kare che. A vAsanAnI pUrti sAru potAnA AtmAnuM vecANa karI potAnA dehane bhoganuM sAdhana banAvI vAsanAmaya patine pitAne gulAma banAvavuM te cUkatI nathI. pati gulAma banyA pachI te pUchavuM ja zuM! pratidine tenA svacchedanI mAtrA vadhatI jAya che. khAnapAna, vastra, alaMkAro ane ezaArAmanAM sAdhane pAchaLa te aniyaMtrita paNa zakti, samaya ane saMpattine veDaphe che. A svacchaMdI kSetramAM AgaLa vadhI te pitAnA mArgamAM ADe. AvatAM badhAM pAtrone kaMTaka mAnI temane bAjue khaseDatI jAya che. A paMjAmAMthI bIjA chUTI zake che, paraMtu tenAM sAsusasarA tA. chUTI zakatAM ja nathI. kAraNa ke te have vAvRddha thavAthI pitAnI pAMkhe UDavAnI temanAmAM zakti rahI hatI nathI. tethI tene nirupAye vahuzAhInA paMjAne zikAra banavuM ja paDe che. putra ane putravadhUnAM AvAM svacchaMdI jIvanathI temane bahu kheda ane duHkha thAya che, ane te svAbhAvika che. paraMtu teo je temane zikhAmaNa ApavI jAya te teo mAnatAM nathI, eTaluM ja nahi balake ghaNIvAra tevAM mAtapitAnuM apamAna karI tenI bUrI dazA paNa karI nAMkhe che. AthI AvA prasaMge to UnAM AMsu sArI temane eka bAju rahevAnI ja pharaja paDe che. keTalIka vahu to evAM maheNAM paNa mAre che ke "ame sagA hAthathI kamAIne uDADIe chIe, kayAM tame kamAyAM cho?" "mAre pati kamAI kyAIne thAkI jAya che tyAre mAMDamAMDa pUruM thAya che, emAM tamane kyAMthI khavaDAvIe?" "tame kayAM dhana ekaThuM karyuM che?
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama kAma kare to khAvA maLaze. evuMevuM kahI e pavitra sAsusasarAne zAnti pamADavAne badale UlaTuM bevaDuM kaSTa upajAve che. jyAre potAnAM mAbApa para ATaluM duHkha sagI AMkhe jevA chatAM e yuvAna pitAnI patnIne kaMI paNa kahI zakatuM nathI paraMtu temAM mAtApitAne ja doSa jue che, tyAre te AvA jIvana karatAM mRtyu bhaluM evI evI te vRddhone aMtaHkaraNamAMthI UMDIUMDI ATha nIkaLe che. pariNAme je vahu AvA julama gujAre che tene paNa vRddhavayamAM AvA ja hAlahavAla thAya che. kAraNa ke karmano acaLa kAyade keIne choDato nathI. eka mahApuruSa kahe che ke : "jevAM karIe tevAM pAmIe re e che acaLa jagatane nyAya he. sukha dIdhe sukha Upaje re duHkha dIdhe duHkha hoya che lAla...jevAM A nyAyane samajI sAsusasarA pratye ati snehALa bhAvathI vartavuM ane temanI sevAsuzruSA karavI e ja pratyeka vahunuM kartavya che. keTalAka samAjamAM sAsusasarAne ghUmaTo kADhavAno rivAja heya che. A rivAja paNa sAsusasarAnA nirmaLa premathI vaMcita rAkhe che. sasare e puruSajAti che, eTale kadAca tenI maryAdA rAkhavI te ucita che. joke te maryAdA paNa zuddha prema ane kartavyanI ghAtaka na hovI ghaTe. teTalo viveka vAparavAnI che tyAM paNa AvazyakatA che. paraMtu sAsunI AvI maryAdAnI to lezamAtra AvazyakatA hotI nathI. sAcI sevA * vaLI sAsunA paga cAMpavAmAM ja ke sAsusasarAnI lAja kADhavAthI kaI sevAnI samApti thatI nathI. paraMtu temanuM citta prasanna rahe tevI vRtti rAkhavI te ja sAcI sevA che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 sAsusasarA pratye vahunAM kartavyo vRddhavayamAM IcchAno vega vadhe che, Idriyo zithila thAya che, ane magajazakti kSINa thavAthI prakRti paNa garama thavA pAme che. AvA prasaMge A badhuM banavA yogya che. potAnI paNa, eka divasa evI sthiti thavAnI che tema mAnIne dareka kriyAmAM sahiSNutA ane sevAbhAvane mokhare rAkhI temanI vRttine saMtoSavI, e jeke kaparuM kArya che kharuM paraMtu uttama strIo A kAryane sAMgopAMga pAra utArI vahune Adarza khaDo kare che. sAsusasarAnI kaDavI zikhAmaNa amRta gaNuM pIe che. sAsu pratye leza paNa aruci rAkhyA vinA satata prema ane bhaktibhAve tenI sevA kare che. tenI mAMdagImAM tenI vedya bane che ane dareka kAryamAM tenuM sthAna UMcuM rAkhavAne vinaya kare che. pAzcAtya itihAsamAM AvA Adarza kadAca alpa dekhAze, paraMtu bhAratanA ItihAsamAM te pAne pAne ane lIMTIelaTIe A Adarzo bharyA paDayA che. temAMnI eka aMjalinuM paNa pAna karI AjanI dareka vadhu je gRhasthAzramamAM pagaraNa mAMDaze te te gRhasthAzrama divya banaze.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAMDunAM kartavya eka ja mAtAnA udarathI janmelAM sahodare vacce eka evuM lAgaNamaya tatva vahetuM hoya che ke te avyakta tatvanA saMdhAnathI teo jIvanabhara ekabIjAnAM sahAyaka ane mAbApanAM pALaka-poSaka bane che. AvuM avyakta AkarSaNa e mAtAnA stanapAna ane saMskorenA poSaNathI janmatuM haze ke eka pitAnI puNyabhAvanAthI uddabhavatuM haze, te daiva jANe. paraMtu parasparanI A snehadhArA, eka bhAI chuM ke vadhatuM kamAte hoya kiMvA ochuMvatuM kArya karato hoya chatAM badhI sthitimAM samAna rIte vahyA kare che. * eka bhAI bIjA bhAInA dukhe dubhAya che, paDatAne sAtha de che, DUbatAne bacAve che, hArelAne hiMmata Ape che. teo judAM judAM kSetramAM kAryaprasaMgane laIne vasavA ke rahevA chatAM "DAMge mAryA pANI judAM na thAya' tema premanA pravAhathI ekamaya rahe che. ekabIjAne pratyeka kAryamAM TheTha sudhI te sahakArI rahe che. vAstavika rIte jotAM A vizvamAM sahodara evA pAtra che ke je ekabIjAnA vikAsamArgamAM paNa paraspara AdhArabhUta thaI rahe che. jene sahedara nathI tene bIjAM badhAM sukhamAM UNapa lAge che. gRhasthAzramInuM AkhuM kuTuMba bhAI vinA zUnya bhAse che. lakSmaNane
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAMDanAM kartavya * 113 bANa vAgyuM ane te mUchita thayA tyAre "kaDavI heje lIMbaDI paNa mIThI je chAMya, bAMdhava belane ekavAra'- A vAkyamAM bhrAtRsevya rAmacaMdrajIe sahedaranI mIThI chAyAnuM je citra deryuM che te advitIya, apratima ane anubhavathI yukta che. sahadaranA snehasamIra AgaLa vipattionAM vAdaLa paNa vikharAI jAya che. rAmAyaNamAM dekhAtuM bhAratanuM citra bhAI sAthenI apAra vinamratAnuM sUcaka che. ayodhyA jevI nagarInI maLatI rAjagAdI bhrAtaviheNuM e bharatane kaMTaka samI duHkhada bhAse che. e bhAvanAvaMta juvAna rAmanA vanavAsanI vAta sAMbhaLatAM kaMpI UThe che ane te ja vakhate e AzAbharyo yuvAna vananI vATe vihare che. tene sahedaranA sneha AgaLa rAjagAdI ne rAjasukha sAva tuccha lAge che. ke e bhrAtRprema ! vahAlA vIra kRSNanA mRtyu pachI tene skaMdha para upADI TheraThera pharatA baLadevane "kRSNanuM mRtyu thayuM" e zabdo ja kArI ghA samAna bhAsatA hatA. kevI e lAgaNa! A citra jaina rAmAyaNamAM che. AjanI paristhiti AjanA bAMdha para daSTi TheravIe. snehanAM nirmaLa sarovara ane premanA parimala Aje hRdayakuMjathI vidAya thayAM hoya tema lAge che. Aje bhAIbhAInAM hRdayamAM kalahanA kaMTaka cUle che. AMkhamAM ISyanI Aga bhabhUke che. eka bIjAnA paMtha nirALA paDI gayA che. eka bhAI karoDanI saMpattine svAmI banI moTaragADImAM ane bAgabagIcAmAM sahelagAha kare che. bIje cIMtharehAla banI rakhaDerajhaLe che. tene khAvA peTapUratuM anna paNa maLatuM nathI, chatAM te sthiti joIne zrImaMta bhAInuM hRdaya sneha ke anukaMpAthI dravatuM nathI, paraMtu
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 Adarza gRhasthAzrama e e ja lAganA che, tenA dhaMdhA ja evA che,' evAMevAM paththarathI paNa kaThora vacane tenA vanathI nIkaLe che. samAna sthitinA bhAI paNa Aje paraspara sahakAra dharAvatA heAya tevuM kavacita ja dekhAya che. leAkalajAe te kadAca maLe che kharA, sAthesAthe rahe cheya kharA, paraMtu ekakhIjA pratyenA uullAsa AsarAyelA jaNAya che. lAgaNInuM tattva jANe khUThThuM banI gayuM hoya tema dekhAya che. ekAeka Ama banI javAnuM kAraNa nathI kaLiyuga ke nathI jI... kaI. tema thavAnuM ekamAtra kAraNa che svArthInI atimAtrA. manuSya jyAre parahitaarthe jIve che tyAre tenuM jIvana deva jevuM divya ane nIra jevuM nirmALa heAya che. teve samaye te kuTuMba, samAja, deza ane vizva khAtara peAtAnI jAtane nyAcchAvara karI zake che. tene bIjAnA prema arthe peAtAnA lAbha jatA hoya te! tema karavAmAM paNa lezamAtra AMcakA lAgatA nathI. paraMtu te peAtAnI jAta tarapha jema jema vadhu DhaLatA jAya che, tematema tenA snehanuM kSetra paNa dhIredhIre saMkrAcAtuM jAya che. vizva jevA vizALa kSetranA premanuM AdhArasthAna tenuM aMtaHkaraNa jemajema TUMkuM thatuM jAya che, tematema tenAmAM vikRtinuM jora paNa vyApaka thatuM jAya che. Akhare premAmRta, rAma ane mamatvanA -viSamAM palaTAI jAya che, ane tenuM aMtaHkaraNa teTaluM ja vikRta thaI bhUmikAnuM kSetra UtaratAM UtaratAM deva, mAnava, pazu ane tethI paNa pAchaLa eTale ke pizAca jevuM khanI rahe che. mAnavInI svArthA dhatAne laIne tenI AzA ane icchAnu kSetra paNa dhImedhIme khUba vikase che ane te icchAonI tRpti khAtara te TheraThera mRgajaLanA jhAMjhavAnI pAchaLa jhAvAM mAre che. Ave samaye tene potAnA kabyakSetranuM bhAna na rahe te sAva svAbhAvika che. bhAratanI A sabhyatAnA leApa karanAra A eka ja kAraNa te svArthanI atimAtrA che--jeNe dhama, nIti ane kartavya e traNe
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAMDanAM caiA 115 vikAsavelI upara kuThArAdhAta karI cetanavaMtA mAnavIne jaDa samA niSThura ane niya banAvI mUkayA che. vilAsavRtti e svAmAM paNa jyArathI vilAsavRttine vega bhaLyA che tyArathI te pApanI parAkASThA thaI rahI che. AkhA kuTuMbane je alpa khathI pASaNa thatuM teTaluM kha AMje eka vyaktine sAmAnya jarUriyAto pAchaLa paNa pUratuM thaI zakatuM nathI. khIjI khAju bekArInu bhUta vaLagI rahyuM che. AvAMAvAM kAraNeAne lIdhe snehanAM srote sukAI javAnA zrIgaNeza maMDAyA che. vilAsanI vRtti kAne nathI abhaDAvatI ! saMyamI vRttithI jema kharca ghaTaze tema pApa paNa ghaTaze. tyAre dhArmika vRtti ane sAthesAthe kavyaparAyaNatA paNa vadhatI jaze, ane te ja samaye kuTuMba, samAja ane rASTra pratinA premanAM pUra UbharAI nIkaLaze. mAbApanI sevA ane sahAdaranI snehadhArAnAM vahena paNa vahI nIkaLaze. ane tyAre e prAcIna itihAsanAM je citrA Aje pustakamAM ja avaleAkIe chIe, te dharadhara pratyakSa thaze ane gRhasthAzramanI AdarzItAnuM AjanuM bhAvanAmaya citra najare joI zakAze. bhAIbahena bahenane bhAI pratye kevA sneha hAya che te teA tenI pratyeka kriyA parathI vAMcI zakAya che. khALapaNathI tenA hRdayamAM bhAInuM sthAna ahu sajjaDa rUpe jaDAI gayuM hoya che. DhIMgalADhIMgalInI ramatamAM paNa te bhAI ane bhAbhIne vIsaratI nathI. paNa jemajema vaya vadhatI jAya che, tematema te sneha gADha thatA jAya che ane pitRgRha cheDI te zvasuragRhe sidhAve che chatAM tene te sneha teA tevA ne tevA ja akhaMDa rahe che. cAlatAM Thesa vAge tyAre kaSTamAM paNa khammA mArA tenA hATha bahAra nIkaLI paDe che. vIrane' A haiyAmAM sadhareluM vacana vA e ginIne prazasta sneha !
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama - bahenane bhAI pratye prema hoya che tema bhAIno paNa bhaginI pratye prema hoya ja che. paraMtu tenuM kAryakSetra puruSa ane strInA ravabhAva ane saddaguNe pramANe bhinnabhinna hoya che. bahena vIrAnuM sadA ane satata hita vAMchatI hoya che ane prasaMga paDaye vIrAnI sevA karavA sAru te tatpara rahe che, arthAt AvI rIte lAgaNI ane sevA dvArA tene prema pragaTa thAya che. bhAI paNa bahenanuM duHkha dUra karavA tana ane manathI taiyAra hoya che. ghaNIvAra mAbApa potAnuM kartavya cUkatAM hoya te bahenanA hita sAru temanI sAme satyAgraha karIne paNa bahenanuM ahita thavA detuM nathI. bahenanI garIbIne ke duHkhI hAlatane bhAI potAnI udAratA dvArA phiTADe che. A rIte e bannenA premano jIvanaparyata vinimaya thato rahe che. ghaNuM bhAIoe bahena khAtara samAja ane kuTuMbanAM sitama. kyAM hoya ane bahenee potAnA bhAI khAtara potAnuM sukha ane saMpattine samaryA hoya evAM daSTAMto bhAratIya ItihAsamAM ochAM nathI.. paraMtu Aje to jema bhAIbhAI ane mAbApa pratyenAM kartavyo bhUlelAM mAnavI najare paDe che, tema bhAI ane bahena vaccenAM vahAla paNu sukAI gayelAM dekhAya che, ane kartavya cUkatAM tema thavuM svAbhAvika ja che. paraMtu ATaluM yAda rAkhavuM joIe ke AvA mIThA snehanI gRhasthAzramI jIvanamAM khUba khUba AvazyakatA che. * bhAratIya prajAmAM gharaghara UbharAtAM duHkhomAM A prazna bekArI karatAM adhika duHkhajanaka nIvaDyo che. jyAM kuTuMba vacce sneha che, parasparanA milanathI je kuTuMbanA sabhyonI AMkhaDIomAM amI UbharAya che, je ekabIjAnAM duHkhe duHkhI bane che te ja AMgaNe svargIya lakSmInAM darzana thAya che. vipattionA DuMgaramAM paNa tyAM AnaMdanI laharIo camake che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAMDanAM ktavya 117 ane je kuTuMbamAM sneha ke saMpa nathI, tyAM saMpattinI choLo UDavA chatAM zAti ke saMtoSanuM binduya sAMpaDatuM nathI; ane e saMpatti paNa kaMkAsanA kAdavathI plAna thaI kaMTALIne vidAya thaI jAya che ane kalezathI gaLAnAM pANI sukAya' e kahevata A rIte caritArtha thaI jatI dekhAya che. bhAbhI ane diyara bhAbhInA bhAva mane bhIMjave re lela." kavizrI boTAdakaranuM A kAvya gheraghera gavAtuM haze. A kAvyamAM je bhAva che tethI agaNita bhAva diyarano bhAbhI pratye hoya te svAbhAvika che. kAraNa ke je aMtaHkaraNane bhAvo hoya che tene zatAMza paNuM vANImAM AvI zakatuM nathI. sneha e vANathI agamya che. manuSyanA hRdayamAM mAtAnuM sthAna te sarvopari ja che. paraMtu tyArapachI AkhA vizvamAM je mAtRbhAva DhoLavAnuM bIjuM koI pAtra hoya to te ekamAtra bhAbhI ja sAMpaDaze. moTA bhAbhI e jananInuM eka pratIka che. nItikAre kahe che ke mAtRhRdaya racIne jema vidhAtAe hAtha dhoI nAkhyA che, tema Adarza bhAbhInuM aMtaHkaraNa paNa advitIya racyuM che. e mAtRvirahanI vedanA bhUlavanArI janetA che. enA aMtaHkaraNamAMthI vAtsalyanI dhArA niraMtara putravata vahe che. ghaNuM bhAbhIoe nAnA diyarane tenI mAtAno svargavAsa thayA pachI 'pitAnI duSpasudhA cakhADI jivAyA che, pALyA che ane poSyA che. bhAbhI pratye je rIte bhAbhInuM hRdaya mAtRvAtsalyathI bharapUra che te ja rIte diyaranA aMtaHkaraNamAM paNa temanA pratyene pUjyabhAva prabaLatara hoya che. pitAnA bhAI karatAM bhAbhI para tene vadhu prema hoya che. tenA paDatA bola jhIlI levAmAM potAnI kRtArthatA samaje che. mAMdagI ane
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 Adarza gRhasthAzrama evA bIjA kAraNe tenI sevAvRtti tevI ne tevI akhaMDa rahe che. tenA aMtaHkaraNamAM ema ja thayA kare che ke huM zuM ApuM ? ane temanA upakAranuM RNa kaI rIte cukAvuM? vIra lakSmaNanuM daSTAMta tenI sAkSI pUre che. vaDIla bhAI ane bhAbhInI sevAne prasaMge upasthita thayo tyAre te mAbApanA virahaduHkhane bhUlI che. rAjamaMdiranA ramya bhoge cheDI valkale sajyAM, ane araNyanI apAra vedanA veThavA sajja thaye. sItAdevInI je akhaMDa sevA e vIre bajAvI te tenA hRdayanA apAra ane ekAMta premanI ja sUcaka che. paraMtu Aje to bhAbhI ane diyaranA sneha paNa sukAI gayelA najare paDe che. janetA samAna e bhAbhI pitAnA nAnA diyara pratye lAgaNIhIna jaNAya che. te pitAnA patine jhaTapaTa kahI de che ke "te kyAM kamAya che! teno baje ApaNuM para zA mATe ?' te ja rIte diyarane paNa bhAbhI upara je mAtRprema hovo joIe te daSTigocara thatuM nathI. te sukhI hoya to paNa tenA pratye sahAnubhUti dharAvI zakatA nathI. bhAbhInI vaidhavyabharI jiMdagImAM paNa te diyara teno sahAyaka thaI zakato nathI. A badhAMnuM kAraNa potapotAnAM kartavyanI truTi ane tenuM mULa kAraNa zodhavA jaIe to kevaLa TUMkI svArthavRtti ja tarI AvatI dekhAze. naNaMda ane bhejAI eka bALAne pitAnA vIrA pratye je prema vaheto hoya che tenI bhAbhI paNa pUrI bhAgIdAra che. bhAIne ghera bhAbhI Avaze e sukhada soNalAM para te khUba mahAlatI hoya che. nAnapaNamAM tene bhAbhInA lADa game che. moTI vayamAM te bhAbhInI amIdraSTi Icche che. kAraNa ke bhAbhI e tenA piyaragnehane satata cAlu rAkhanArI eka saritA che. bhAInA gharanI te dhaNiyANuM che. bhAbhInI dRSTi phare te tenuM piyaramAM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 bhAMDanAM ktae rahevuM bhArI thaI paDe che. naNaMda ane bhAbhI banne bhinnabhinna ghare utpanna thavA chatAM temane sneha sagI bahena samo hoya che. jema bhAbhI paragharathI Ave che, tema mAre pArake ghera javuM che, ema hamezAM zANI naNaMda samaje che. te bannene sAro sneha TakavAnuM kAraNa A jAtanI samAna sthiti che. vartamAna paristhiti paraMtu Aje sthiti judI che. "naNaMda thoDA ja divasanI mahemAna che tema samajavA chatAM bhAbhI eTale vakhata paNa sneha rAkhI zakatI nathI. pitAnA patine pitAnI naNaMda para apAra sneha hoya, te te sahana paNa karI zakatI nathI. naNaMdane apAtI vastu pitAnA gharamAMthI ochI thAya che evI jAtanI svArthavRtti tenA snehamAM rodha utpanna kare che. A pramANe jeTalI kartavyaparAyaNatAnI bhAbhImAM khAmI che teTalI ja naNaMdamAM paNa hoya che. bhAbhI paraNIne jyAre ghera Ave che tyAre e naNaMdabA pitAnI bhAbhI para hukama calAvavA lAgI jAya che. samAna vayanI hoya te kAmakAjamAM IrSyA paNa kare che. pitAnI bhAbhI pratye pitAne bhAI vadhu snehALa bane to te paNa tene pAlavatuM nathI. jANe kema potAnuM te laI letI hoya, ke khAI jatI hoya! tema tenA para satata vairavRtti rAkhI potAnI mA AgaLa sAcA khoTA sAMdhA karI sAsuvahu vacce ane bhAIbhAbhI vacce keTalIka naNaMde te kulaha paNa jagADe che. prasaMga paDaze maheNAMToNuM paNa mAre che, ane jema jema tene duHkha thatuM jAya tema tema te rAjI thAya che. strIjAtinI parasparanI AvI IrSA ubhaya pAtrane to duHkharUpa nIvaDe ja che. paraMtu sAthe sAthe te gRhasthAzramanA sukhI jIvanamAM paNa duHkha reDanArI bane che. bhAbhI ane naNaMda vaccenuM A vaimanasya bhaviSyanA jIvanamAM bhAbhI ane naNaMdane bahu bhArI paDe che tenuM paNa tene A vakhate bhAna hotuM vathI.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 Adarza gRhasthAzrama kirtavya - naNaMda nAnI che ke moTI che, teNe samajI levuM joIe ke piyaranuM ghara e tene mATe saMsAramAM mIThI chAMyaDI ApanAruM vRkSa che. bhAbhI ane bhAIe vRkSanI DALI ane phaLa che, teone eTale sneha vizeSa teTalo ja te vRkSanI chAyAno lAbha maLavAne. Ama vicArI piste meTI hoya to AvatI bhAbhInI thatI bhUlo gaLI jaI tene mIThI zikhAmaNa ApI sudhAravAno prayatna karavo te tenI pharaja che. AthI temano prema dinedine pAMgare che. naNaMda je nAnI hoya to teNe bhAbhInA kAryamAM sahAyaka banI tenI sevA karavI, tenI pAsethI upayogI zikSaNa levuM ane tenA tarapha snehabhAva dharAve e tenI pharaja che. sArAMza ke naNaMda ane bhAbhIne sneha eka sagI bahena karatAM vizeSa hovo joIe. te teo bane kuTuMbamAM sneha ane saMpanI sAdhikAo thaI paDe che. paraMtu A badhI bAbatamAM sau saue pitapitAnAM kartavyomAM parAyaNa rahevuM ghaTe. eka paNa aMga jyAre pitAnI pharaja cUke che ke svArtha tarapha DhaLe che, tyAre sAmenuM pAtra paNa tevuM ja ke tethI vizeSa svAtha ane akarmaNya banI jAya che. AmAM je pAtra paheluM hoya te ja A paristhitinuM vizeSa javAbadAra che. kuTuMbane sneha jALavavAmAM paLepaLe gama khAvAnI Teva eTale ke sahanazIlatA keLavavAnI sauthI pahelI AvazyakatA che, ane teTalI ja jarUra svArthatyAganI paNa bhAvanA keLavavAnI hoya che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ derANI jeThANI jema kuTuMbanA poSaNaarthe vyAdi meLavavAmAM ane gRhavyavavahAra calAvavAmAM bhAI ne bhAInI AvazyakatA hoya che--kAraNa ke te bhujArUpI banI e boja vahana karavAmAM madadagAra thaI paDe che-te ja rIte gRhakAryane AMtarika bAje vibhakta karavA mATe jeThANI ne derANInI jarUra rahe che. sAsunA manamAM pitAnI putravadhU lAvavAnA koDa jema rahyA kare che tema jeThANIne paNa pitAnA nAnA diyarane vivAhita karavAnA mIThA keDa avazya rahe che, ane te Icche che ke mArI nAnI bahena AvavAthI mArA kAryamAM saraLatA thaze. vartamAna paristhiti - paraMtu Aje to ghaNekhare sthaLe e bannene paraspara sneha kavacita ja dekhAva de che. eTaluM ja nahi balake jyArathI bhegAM maLe che -tyArathI banne vacce A rIte laDAI thavI zarU thAya che. sAsu mane ATaluM badhuM kAma Ape ane jeThANane kAM nahi ? athavA jeThANI ema mAne ke sAsune derANu pratye ATalo prema ane mArA para kema nahi ? e kariyAvara vadhu lAvI che mATe ne?
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 Adaza gRhasthAzrama khAvAmAM paNa "mane A maLyuM ane tene te maLyuM evI evI spardhA rahyA kare che. eka nAnI baMgaDIthI mAMDIne suvarNa ke ratnanAM AbhUSaNa ane pizAkamAM to e bannenI huMsAtuMsIne pAra ja pAmI zakAto nathI. "mAre dhaNuM kamAya che, mArA dhaNu mahenata kare che, tene paNa sarakhA alaMkAre zA mATe ?" ema dareka nAnIthI mAMDIne moTI vAta sudhImAM IrSAra prakRtithI teo aMtaramAM paraspara saLagyA ja kare che. tenAM nAnAM nAnAM bALakone khAvAnI nAnI sarakhI cIja ApavAmAM paNa ekabIjAnI vRttinuM pradarzana thAya che, ane te bALakanI. mAne khabara paDatAM ja te laDavA taiyAra thaI jAya che. chekarAMo paraspara ramatAM ekabIjA sAthe laDI paDe te tenI pAchaLa paNa te mAtAo, paraspara laDavAmAM bAkI rAkhatI nathI. AvI rIte e jhaghaDo mAtra te banne vacce ja nahi, paraMtu pachI puruSomAM paNa pese che. kAraNa ke te banne ja potAnA pati pAse navInavI phariyAdo rajU karatI hoya che, ane evI saphAIthI ane retI AMkhe kahe che ke rejareja kahetAM koI divasa te patinA hRdayamAM paNa te vAta ghara karI bese che. ane temAM paNa je daivayoge kaI pratyakSa nimitta maLI jAya che te pachI pUchavuM ja zuM? te bhAIonA parasparanA sneha AvI nAnI nAnI bAbatamAM baLIne khAkha thAya che, ane tenuM nimitta te strIo bane che. bhAIbhAI vacce mArAmArI, gALAgALI ke khUnakharAbI paNa thatI ApaNe sAMbhaLIe chIe. bhAIbhAI korTe caDyAnA kissAone te pAra ja nathI. A badhAMnAM mULa kAraNabhUta teo ke bIjI vastu nathI, paraMtu ghaNuM karIne te bannenI strIo eTale ke derANuM ane jeThANuM ja hoya che. jyAM sudhI banne bhAIne paraNyA hoya tyAM sudhI temano sneha khUba ja gADha hoya che. eka bhAbhI AvyA pachI keI sthaLe kaMI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra3. derANI jeThANuM UNapa athavA tene tevo sneha rahe che. paraMtu banne bhAI paraNyA eTale te thoDA ja vakhatamAM temane alaga thayA vinA cAlatuM nathI. derANI jeThANunA jhaghaDAmAM gharanAM mAbApanI paNa khUbakhUba kaDI. sthiti thAya che. AvI rIte sneha, saMpatti ane mAbApanI sevA e traNa ucca vastuo, ke je gRhasthAzramamAM bahu Avazyaka che te, A. gRhalakSmIo potAne sage hAthe pheMkI de, tenA jevuM durbhAgya karyuM. hoI zake ? A sthiti thavAnuM kAraNa - sAsunI ochI AvaData ke vahuo vaccenI asamAnatA e. A jhaghaDAnuM bIja hoya che kharuM, paraMtu je te banne zANuM baheno hoya te AvI vAtathI te uzkerAI jatI nathI. jeThANIe derANI pratye udAra ane mAyALu thavuM ghaTe, ane derANI jeThANI game tevAM hoya to paNa temane potAnAM vaDIla bahena sarakhAM gaNuM temanA pratye pUjyabhAvathI vinayabharyuM vartana rAkhavuM ghaTe. je ATaluM lakSa apAya te bAkInI bIjI vastuo te sAva gauNa ja thaI rahe, ane temaNe samajI levuM ghaTe ke dAgInA ke khAnapAnanA padArtho athavA saMpatti e sneha AgaLa sAva tuccha che. je derANuo ane jeThANIo A vastune yathArtha samaje to AkhA kuTuMbakalahane aMta AvI rahe ane gRhasthAzramIne pitAnA pratyeka kAryamAM saraLatA thAya. bhAIbhAIne na banavAthI judAMjudAM rasaDAM ane ghara pAchaLa ekeka kuTuMbane Arthika daSTie cArathI pAMcagaNuM nukasAna sahevuM paDe che. ane pachI tene pahoMcI vaLavA khAtara garIba kuTuMbane bekArInA boja taLe cagadAI' javuM paDe che, athavA anaitika kAryo karavA paDe che. sArAMza ke aNubanAva ke je vAta ApaNane sAva sAdI lAge che te pariNAme kauTuMbika, sAmAjika ane dhArmika dRSTie mahAna nukasAnakAraka nIvaDe che. saraLa mArga je derANI jeThANIo paraspara bhaginIbhAva ke sakhAbhAvathI vate
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 Adaza gRhasthAzrama te gRhasthAzramIne sauthI vadhu saraLatA thAya. A prazna to Aje . azakya jevo banI gayo che. bhAIoe potAnuM kuTuMba juduM juduM rAkhavuM joIe e jAtanI mAnyatA Aje ghara ghAlI beThI che. paNa e vAta azakya nathI. ane evI jAtanuM dhyeya rAkhavAmAM Ave ane kuTuMbamAM dareka mANasa tevuM Icche to te sAva sAdhya che. A viSayamAM te strIonI sAsuoe paNa vadhu lakSa ApavuM ghaTe. AkhuM kuTuMba ekasAthe rahevAthI Arthika dRSTie phAyado thavA uparAMta "jhAjhA hAtha raLiyAmaNunI peThe game tevuM moTuM kArya hoya te paNa te sahajasAdhya thAya ane te kuTuMbanI zakti paNa eTalI vadhe ke te kuTuMba samAja ane rASTrane paNa bahu upayogI thaI paDe.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitra * vikAsanI prabaLa IcchAthI saMsAramAM rahelA pratyeka jIvAtmAnI. pitAnI zaktinA vikAsa mATe chevaTa paryata arthAta te vikAsanI parAkASTA sudhI dareka avasthAmAM sahAyakanI AvazyakatA rahe che. nAnAmeTAM cara ane acara sau prANIomAM A sthiti spaSTa joI zakAya che. eka vRkSanuM bIja UgatAMnI sAthe bIjAM svajAtIya tane AkarSe che ane parasparanI sahAyathI te vikAsa pAme che. pratyeka tatvamAM A siddhAMta svAbhAvika dekhAya che. bALaka jyAre janme che tyAre tenI mAtA sahAyaka hoya che.. pachI pitA, zikSaka, strI ane ema sahAyakanAM kSetre kuTuMba, samAja, deza ema ema vadhatAM ja jAya che. paraMtu mAnavajIvana mATe bhinnabhinna kAryaparatve bhinnabhinna sahAyake paikInuM mitra e eka evuM sahAyaka aMga che ke je bALapaNathI mAMDIne mRtyunA cheDA sudhI kAyama Take che, joke e mitratAne umedavAra TheTha paryata eka ja rahe che athavA eka ja pAtrapara te mitratA TakI rahe che tevuM kazuM nizcita hetuM nathI.. paraMtu e vAta to spaSTa che ke eka nAnAthI mAMDIne moTA sudhI sau koI mitrane cAhe che ane mitranA jIvanamAM agatya paNa anivArya che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 Adarza gRhasthAzrama mitratAnuM mULa - mAnavajIvanamAM mitratA kayAM ane kevA prasaMgamAM utpanna thAya che te tapAsIe. mitratA janmavAnuM kAraNa samAnatA che. bALapaNamAM vayanI -samAnatAthI mitratA janme che. bALaka jarA moTuM thAya eTale samAna rIte ramatagamatamAM ane samAna TemAM e mitratA Take che. pachI sahazikSaNathI e mitratA phUle che ane samAna vicArothI te mitratA phaLe che. mitrapadanI javAbadArI jevo saMga tevo raMga" A eka nAnA vAkyamAM gaMbhIra rahasya che. manuSya jevA vAtAvaraNamAM ane jevA saMsargamAM rahe che te te te kamekrame banatuM jAya che, ane te eTalI hada sudhI ke mAbApanA ucca saMskArathI poSAyeluM bALaka paNa kusaMganA pariNAme halakI khAsiyatanuM banI jAya che. AthI mAbApane bALapaNathI evA bALakanA saMsargamAM pitAnA bALakane mUkavuM joIe ke te ucca bhAvanAvALuM bane. paripakava buddhi thAya pachI to manuSya svayaM guNadoSanI kasoTI karI zake che. AthI teNe pote paNa evA mitro zodhI kADhavA joIe ke je kharekhara mitranA padane lAyaka heya. mitranA sadguNe mitrapadanI javAbadArI khUba ja mahAna che. tethI te pAtra zodhatAM pahelAM nIcenA saddaguNa tapAsI levA joIe 1. tenAmAM ucca saMskAritA ane saddavicAra hovA joIe. je tenAmAM ucca saMskAra ane saddavicAra hoya to beTI -kuTevo ane halakI khAsiyatothI te mukta rakhAvI zake che, ane mitranAM kartavya ke nItine bhaMga thato hoya to te sArA vicAro ApI AtmapatanathI paNa ugArI le che.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitra 2 dRDha nizcayI. jenAmAM daDha nizcaya hoya che te vipattimAM ke saMpattimAM, sukhamAM ke duHkhamAM, sArI sthitimAM ke nabaLI sthitimAM paNa mitratAne barAbara samAna bhAvathI ja TakAvI zake che. 3 niHsvAthI. je niHsvArthI mitra hoya che te dhananA ke tevA bIjA kazA pitAnA svArthanA lebha khAtara mitratA bAMdhato nathI, tethI AvI niHsvArthI mitratA kAyama TakI zake che ane phaLaprada paNa thAya che. 4 udAra. uparAMta je prakRtine udAra hoya che te pite dukha sahIne paNa mitranA aMtaHkaraNane saMtoSI zake che. te bhinna jAtine hoya ke bhinna saMpradAyane heya tenI kaMI ciMtA nahi, paraMtu A cAra guNethI alaMkRta hoya to te sAco mitra thavAne lAyaka ane mitratAnuM sAcuM pAtra gaNAya che. A guNa paratve subhASitakAree nIra ane kSIranI mitratAnI kasoTImAM A zloka Ape cheH kSIreNA''tmagatodakAya hi guNA dattAH purA te'khilAH kSIre tApamavekSya tena payasA dhAramA kRzAnau hutaH / gantu pAvakamunmanastadabhavad dRSTvA tu mitrA''padaM yuktaM tena jalena zAmyati satAM maitrI punastAdRzI // jyAre dUdhamAM pANI bhaLe che tyAre dUdha pitAne mitradharma bajAvavA potAnA guNe pANIne samarpe che. jyAre te dUdhane ukALavAmAM Ave che tyAre dUdhanI Aphata nivAravA mATe te pANI pitAne mitradharma sAcave che. arthAta ke prathama pite agnimAM baLe che. vaLI te samaye dUdha pitAnA mitranI Apatti jANuM te paNa baLavA taiyAra
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 Adarza gRhasthAzrama thAya che, ane mitra maLyA pachI ja zAMta thAya che. AvI ja satpuruSanI paraspara sAcI mitratA hoya che. mitratAnuM phaLa eka mitre potAnA mitra khAtara potAnI saMpatti phanA karI dIdhI hoya, eka mitre mitranuM duHkha potA para vaherI lIdhuM hoya, tevA dAkhalAo to puSkaLa ja hoya che. paraMtu mitranI khAtara mRtyune bheTanAra mitronAM paNa dRSTAMto kaMI ochAM nathI. pahADasiMha ane cAMparAja hADAnI mitratA e tenI maherachApa che. AvAM to aneka citro ItihAsane pAne camakI rahyAM che, ane "atyuttama 56 mitrataNuM A vizvamahIM ja jaNAya" tenA caritArthatA karI rahyAM che. gRhasthAzramIne je je temanAM sagAMvahAlAM, strI ke putra nathI utArI zaktAM te eka mitra utArI zake che. jevI rIte ciMtA, kheda ane duHkhamAM mitra e eka prabaLa AzvAsananuM sthAna che, te ja rIte sukha ane zAntinA sthaLamAM paNa mitranI sahAyanI jarUriyAta rahe che. ApaNe eka kudaratanA kaLAdhAmamAM chIe. tyAM vividha kudaratI sauMdarya vilasI rahyuM che. ApaNe tenuM nirIkSaNa karI AnaMda laI rahyA chIe. paraMtu te AnaMda vyakta karavAnuM mitrapAtra ApaNI sAthe nahi hoya to ApaNane jarUra UNapa bhAsavAnI. Avo anubhava ApaNane ghaNIvAra thAya che, ane tethI kayAMya paNa javuM hoya te ApaNane mitramaMDaLanI jarUra rahe che. vicAramAM mitranI AvazyakatA - uparanI bIjI AvazyakatAomAM kadAca mitra vinA te khoTa bIjuM pAtra paNa pUrI pADI zake, eTale ke tyAM ApaNe mitra vinA paNa calAvI zakIe; paraMtu vicAronI Apa-le karavA mATe te dareka manuSyane eka sAcA mitranI AvazyakatA rahe che. jene Avo mitra 1 "strIonI mardAnagI " e nAmanuM mAnavatAnuM mIThuM jagatanuM prakaraNa 9 vAMce.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitra 129 hoto nathI te kharekhara A vizvamAM sukhI dekhAvA chatAM duHkhI che. vicArone vinimaya thavAthI mAnavajIvananI moTI jarUriyAta pUrI paDI zake che, ane tenuM dhyeya barAbara jaLavAI rahe che. AthI saue AvA mitranI zodha karavI jarUrI che. paraMtu te mitramAM uparanA saddaguNa hovA joIe, ane te saddaguNI mitra paNa tyAre maLI zake ke jyAre pitAnI jAtamAM teTalo vikAsa thayo che. jyAM sudhI te mitra zodhavAnI yogyatA na hoya ke jyAM sudhI tevo mitra na maLe tyAM sudhI mitrahINuM rahevuM. uttama. paraMtu tethI UlaTo eTale ke durguNa mitra kadI na karavo. mitratAnAM dUSaNa svArtha je mitra svAthI hoya che te viSakumbhama pamukham ' jevo bhayaMkara che. tenI mitratAmAM saMpatti ane sukha bannenI hAni thAya che. duvyasana mahAvyasano sAta prakAranAM cheH (1) dhUta-jugAra. jugArathI manuSya cAra ane adhArmika bane che. nIti ane jugAra e bane paraspara virodhAtmaka vastu che, pachI te jugAra uparathI dekhAtA vyApAra eTale ke saTArUpe ho, ramatagamatanA sAdhanarUpe ho eTale ke ghoDAnI reisarUpe he ke khullA jugArarUpe che. Aje te ghaNAkharA vyApAre ja jugArarUpa thaI gayA che. paraMtu teTaluM ja Arthika ane naitika daSTie bhAratane nukasAna pahoMcyuM che tema gUDha tavaciMtakoe anubhavyuM ja che. A vastu kayA vicArakathI ajANa che ? (2) dArU, tADI ityAdi moTAM ane cA, bIDI vagere nAnAM vyasana. nAnuM ke moTuM vyasana game te he, paraMtu te paNa eka prakAranuM baMdhana che. tethI zarIra ane dhana bannenI kharAbI thAya che. TheraThera dekhAtAM DokaTara ane hakImanAM pATiyAM ane bekArInI ballA tenI sAkSI pUre che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 Adarza gRhasthAzrama (3) mAMsabhAjitya. mAMsabheAjityathI zArIrika baLa vadhe che tevI bhramajanaka mAnyatA AyurvedajJa vaidyonA jAtIya anubhavathI have dUra thaI gaI che, ane mAMsa e zArIrika ArAgyane UlaTuM hAnikara che ema siddha thayuM che. chatAM keTale varga dhAmika rUDhithI kheMcAine, keTalAka varasAsaktithI lalacAine ane keTalAka va zeAkhanI khAtara e vApare che. A kA'mAM pratyakSa ke parAkSa hiMsA che, ane Rsi'sA e azrama che. peAtAnA sukhane mATe paranuM sukha haNI nAkhavuM e mAnuSika vya kadI na gaNAya. e dhArmi ka dRSTinI vAta thai. paraMtu mAMsabheAjatathI Aje rASTradRSTie paNa bhArI nukasAna thayuM che. pazudhana AkhImAM luptaprAya thayuM che. pazudhana jatAM kRSipradhAna dezane keTaluM khamavuM paDyuM che te akathya vastu che. ATalA bAhya nuksAna uparAMta nirdayatAnA saMskArathI je Atmapatana thAya che tenA vicAra tA kANuM kare che? (4) vyabhicAranuM vyasana--viSayavAsanAne atireka viSacavAsanAnu duSTa pariNAma to agAunA prakaraNamAM vistRta rUpe vicArAi gayuM che. vInI kSatimAM caitanyanI kSati che. dha`prajAnA hetu sivAya kareleA svasrIsaMga paNa vyabhicAra che, e mahAtmAjInuM anusasiddha vAkya che. AvA svasrIbyabhicArAnAM duSpariNAma zabdomAM varNavI zakAya tevAMye nathI. ane tenAM nukasAnenI saMkhyA te| vaLI kalpanAthI paNa atIta che. (5) ativilAsa. ativilAsa e uparanA guNanu mULa che. eTale te vyasana paNa tenA jeTaluM ja bhayaMkara che. (6) cArI. cerImAM ThagAi, dala, vizvAsadhAta, dezadroha, kRtaghnatA ityAdi doSAnA samAveza thAya che. A dRo vikAsanA pathathI dUra karI vinArAnA pa ghasaDI naya che. AvA durguNAe bhAratIya saMskRtine khUba hINapa lagADI che. Aje AvA durguNAthI TevAyelI prajAne tenuM bhAna paNa nathI darajI, sutAra ane senIthI mAMDIne zarArI sudhInA vepAramAM ANu vyApaka che. A cArIe bhASAasatyanu teA dhara vyApyu che. ekadare A durguNe Atmapatana ane rASTrapattanane netarI lIdhAM che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitra 131 (7) pApathI lakSmI kamAvI. pApathI lakSmI kramAvI, arthAt atitRSNA, uparanAM badhAM pApenu' A eka mULa che. sayama ane premanAM tattvA prasare te tene nAza thaI zake are, paraMtu vilAsa ane svAthI bhAvanAnu siMcana thAya te te| te vRkSa pratini pAMgaratuM ja rahe che. * jema uparanAM vyasanA bhayaMkara che, tema tevAM vyasanane vyAsaMgI mitra paNa ati bhayaMkara che. tenA saMsargathI manuSya vahelAmADe tevA anatA jAya che. A vyasane naitika, Arthika, zArIrika ane sAmAjika jIvanamAM na purAya tevI mahAna kSati pahoMcADe che. anizcitatA je mitra ' kSo phaTaH, kSaLe tuSTaH ' hAya che, arthAt jenA vicAramAM pIDhatA nathI, te paNu kyAre kaI jAtanuM nukasAna pahoMcADe tenA khyAla AvI zakatA nathI. vaLI anizcita manavALA sukhamAM kadAca Take, paraMtu duHkhI sthitimAM te! TakI zakeja nahi. avizvAsu mitra avizvAsa nahi paNa vizvAsu hAve| joI e, eTale ke mitranu' cAritra paNa evuM ucca hAvuM joIe ke jenI pAse potAnI aMgata bAbatAne paNa ukela lAvI zakAya ane je potAnA ucca cAritraprabhAvathI sAma! mitranI kAI truTi heAya te te dUra karI zake. mitratAnA dUSaNathI rahita ane saddaguNethI yukta sanmitra e A AkhA saMsAramAM sauthI vadhu upayegI vastu che, tema mAnavAmAM lezamAtra atizayekti nathI. mitrabhAvanA te! AkhA vizvane vaza kare che, ane muktinAM seApAna caDAve che. e niHsvAthI ane vizuddha mitratAnA vikAsanI Aje khUba AvazyakatA che. AjanI mitratA svArtha, kuTeva ane svaccha MdatAnA durgaMNamAMthI ghaNe sthaLe pragaTa thatI dekhAya che. tene prasaMge ATale AdarzI samajAya ane Adarzo mitratAnA pracAra thAya tevuM kANu na icche ?
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDIlo ane juvAna gata ATha prakaraNomAM ApaNe je parasparanAM kartavya vicArI gayA te badhI vyaktionI sAthe tene tene sIdho saMbaMdha hato. A prakaraNamAM ApaNe vaDIle ane juvAno vaccenI pArasparika pharajo vicAravAnI che. vaDIlemAM juvAnonA mAmA, kAkA, bApA e puruSavargane ane kAkI, mAmI, nAnI, dAdI vagere strIvargane paNa samAveza thAya che. jevI rIte pitA, mAtA, bhAI ItyAdi pratyenAM kartavyo bajAvavAnAM hoya che ane temAM rahelI truTio gRhasthAzramanI mIThI zAMtimAM vikSepa utpanna kare che, tevI ja rIte A vaDIlo ane juvAne vaccenAM pArasparika kartavyonI truTinA saMbaMdhamAM paNa che. mAmAnuM kuTuMba mAmAnuM ghara e mosALa kahevAya che. mAmA ane mAmInuM bhANeja pratyenuM vAtsalya paNa putra jevuM ja premALa hoya che. mahiyarathI meMghAM re mahiyara mAtanAM" e boTAdakaranA kAvyabhAva pramANe bhANejonAM hRdayamAM paNa pitAnA mosALa taraphanuM khUba AkarSaNa hoya che. jyAre jyAre te mosALamAM jAya che tyAre tene
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDIlA ane jIvAnA 133 jotAM ja tenAM nAnA ane nAnI harakhAya che, khUba lADa laDAve che, tene sArAMsArAM bhejane jamADe che. meAsALanuM AkhuM gAma tene bhANAbhAI tarIke saMmeAdhe che, ane sau kAI tenA tarapha sneha dharAve che. bhANAbhAI ne mAja uDAvavAnI icchA thAya ke sIdhA te meAsALanA vatana tarapha prayANa kare che. AvI rIte mAsALane tenA para bALapaNamAM mahat prema ane upakAra hoya che. te ja rIte yuvAnImAM te RNa cUkavavA taiyAra rahevuM e tenI paNa pharaja che. peAte sukhI hAya te! peAtAnA mesALa kuTuMbane paNa Arthika madada ane vicArAthI sahAya karavI e tenuM paNa AvazyakIya kavya che. kAkA A kAkA e pitAnA bhAI hovAthI tenI saMtati jevA ja tene bhatrIjA para prema hAvA joie. joke tene peAtAne prajA na hAya tyAM sudhI bhAInA zakarAe pratye tene prema hAya che kharA. paraMtu ati nikaTanI vastu AvatAM nikaTanI vastu paNa dUra thaI jAya che tevI hAlata A saMbaMdhamAM paNa bane che. joke kAkAkAkIne prema bALakane sahAyaviA banAve tevuM kazuM nathI. kAraNa ke apAra vAtsalyanI khANu tenAM mAtA ane pitA banne te apUrNAM tAnI pUrti karI zake che. paraMtu kAkAkAkInA A alpa sneha jo peAtAnAM ane bhAInAM bALakA pratyenI asamAnatAnA rUpamAM palaTI jAya teA tene aMge bhAIbhAI vacce ane derANIjeThANI vaccenA jhagaDAonuM nimitta banI jAya. eTale e sthitithI bacavA sAru te bALakA pratye temaNe putrabhAve kAyama vavuM joI e. temanA A sneha mATI ummaramAM temanA pratyenI bhaktinA vaka nIvaDe, ane te yuvAna bhAvi samaye prasaMga pAye mAtApitA tulya sevA paNa karI zake tevA saMbhava rahe. A viSayamAM kAkA ane mAmA karatAM paNa kAkI ane mAmIe te bALA para bALapaNathI vAtsalya vahevaDAvavuM e temanI agatyabharI pharaja che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 Adarza grahasthAzrama mAzI ane phaIbA mAzI e mAtAnI bahena che. potAnI bahenanI saMtati para paNa tene bhaginInA saMbaMdhane laIne saMbaMdha rahe che, ane A saMbaMdhanuM smaraNa te potAne sAsare javA chatAM laI jAya che, eTaluM ja nahi balka pitAnA patine paNa potAnA kuTuMba tarapha mAyALu banAve che. te mAsInAM bALake paNa bhAI ane bahenanA nAte varte che. phaIbAne sneha potAnA bhAInA putrane nAte adhika hoya che. e to bhatrIjAne janma thAya ke turata harakhabhera doDI Ave che. ane tenuM nAma paNa pote ja pasaMda karIne pADI de che. phaIbAnA pati ane bALakane sneha paNa pitAnA mosALane nAte A bALake para khUba heya che. paraMtu A badhAnuM milana kvacita ja thAya che. mAsIbA to mosALamAM jyAre sAro prasaMga hoya che tyAre maLe che. paNa phaIbA ane tenuM kuTuMba to ghaNIvAra maLI zake che. phaIbA-mAsIbAno prema hoya che te ja prakAre temanA tathA temanA kuTuMba para temanA bhANeja ane trIjA gaNAtAe paNa prema keLavavo joIe.' nAnAnAnI ane dAdAdAdI | nAnA ane nAnI e mosALanA mobha ane dAdA ane dAdI e gharanAM mukhya pAtro hoya che. te vRddhone sneha te bALake para khUba hoya che, athavA thAya che, e bAbatamAM kazuM Azcarya nathI. kAraNa ke potAnAM sagAM bALaka karatAM te bALakanI bALasaMtati upara tenuM kudaratI rIte vizeSaNa AkarSaNa hoya che. eTale temanAM bALake pratyenAM kartavyomAM te ajJAnatAthI ke rUDhithI kadAca cUkatAM haze, athavA temanA potAnAM bALako AgaLa temanA vacananuM mAna na rahetuM hoya tethI te pharajiyAta gupacUpa rahIne kanyAvikraya, aNumeLavivAha ItyAdi pitAnI prajA para thatAM anyAyo sahI letAM haze,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDIle ane juvAne 13pa paraMtu sAcI rIte te temane UMDe sneha te bALako para haze ja. eTale emanAM kartavyo karatAM bALakanAM kartavya ja temanA paratve vizeSe samajAvavAnAM rahe che. vaLI vayamAM paNa teo vRddha hevAthI temanI sevA karavI e yuvAna bALakonuM sauthI prathama kartavya che. pitAnAM mAbApa e kartavya kadAca cUkatAM hoya, te te yuvAna ane tenI patnIe pitAnAM mAbApone vinavabhAvathI samajAvavAM ghaTe ane pitAthI bane teTale tana, mana ane dhanathI bhoga Apavo ghaTe. sArAMza ke kAkAkAkI, mAmA mAmI, mAsIphaIbA, nAnAnAnI, dAdAdAdI ane itara vaDIlo pratye bahumAnathI vartavuM te pratyeka dampatInI pavitra pharaja che. vaDIle ane yuvAnane matabheda zA mATe? Aje bIjI badhI bAbato karatAM vaDIlo ane yuvAne (e banne) vaccenA kAryakSetramAM vicArene bahu moTe matabheda hoya che, ane te ja asaMtoSanuM mukhya kAraNa banI jAya che. bhAratamAM Aje navayuga beThA che. AjhAdI maLyA pachI emAM mahattvanA jhaDapI pheraphAra thayA che. vizvanA pratyeka rASTra sAthe bhAratane saMbaMdha dinapratidina gADha thato jAya che. eziyA sAthe to e sAMskRtika ane Arthika banne rIte saMkaLAtuM jAya che. be eziyAI pariSada hiMdane AMgaNe maLI gaI ane arasaparasa zubhecchAbharyA saMbaMdho vadhatA jAya che. dariyAI ane havAI sAdhanAmAM pratipaLe khUba vikAsa thato jAya che. prAcIna kALamAM bhAratane saMbaMdha mAtra pitAnA dezapUratAM prAMta, zahera ane gAmaDAM sAthe hata; tevuM rahyuM nathI. vijJAnanI avanavI zodhakhoLo jevI ke reDiyo, Teliphona, tAra ityAdi dvArA videzanuM vAtAvaraNa pratisamaye bhAratane zahere zahera aphalAtuM rahe che. peparedvArA te eka divasamAM gAmaDe gAmaDe jAhera
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 Adarza gRhasthAzrama thaI jAya che. have jana zuM kare che? japAnanI dazA zI che ? raziyA kaye. mAge che ? vilAyatamAM zuM banyuM ? e Aje samajavA icchanAra saheje samajI zake che. jevI rIte A vamAne bhAratamAM Ave che tevI rIte tyAMnA vicArA paNa pUra josamAM cAlyA Ave che. mUDIvAda, sAmrAjyavAda, samAjavAda, sAmyavAda vagere aneka vAde enA pramANarUpa che. Aje raziyAnA Adarza bhAratamAM vyApaka thAya tevI vyavahAru kAzizA koMgresa taraphathI jozabadha thaI rahI che. Aje dharmAMtattvane leAkeA vAstavika rUpamAM icche che, dhanA nAme cAlatAM tigA ke 'bha AjanI janatAne sAlI rahyAM che. te temAM vAstavikatA jovA mathe che. A pramANe rASTravAda, samAjavAda ane dharmAvAdamAM jabbara krAnti macI rahI che. A krAntimAM yuvAne khUba mAne che. jyAre keTalAMka vRddho Ave samaye paNa samAjavAdanI kurUDhi, rASTrajJAnatA, dharmajhanUna vagerethI jakaDAyelAM dekhAya che. A bannenAM pUrva pazcima jema vibhinna dizAmAM vahetAM vaheneAnI pArasparika zaktinuM aya sadhAtuM nathI. eka varga sudhAraka ane jo rUDhicusta tarIke oLakhAvAya che, ane A vicArAnAM dro mAtra vicAramAM ja nahiM balke pratyeka vyavahAra ane kAmAM paNa vyApaka banyAM che. dharadhara kalezanA thara bAjhyA che tenuM A paNa eka eka kAraNa che. vaDIlA ane yuvAnone A asa teASa bannene keTalIka vakhata vyathI paNa cyuta banAvI mUke che. jo ke hiMda jhIMda thayA pachI navIna vicAre! ane bhAvanAone eTalA badhA vega maLyo che ke jUnA rUDha vicAro ane bhAvanAvALAne parAjaya sAMpaDayo che. chatAM karavuM te e joI e che ke jUnA rUDha vicArAvALAmAM A navA vicAra| ane bhAvanAo dAkhala thAya. A bhagIratha kAma prema, udAratA, kSamA ane saMyama ja karI zakavAnAM che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 vaDIla ane juvAne upAyo A upAya sahele ane sAdo hovA chatAM paNa Aje be hAthe samudra taravA jevo kaThina thaI paDyo che. chatAM te upAyanI Aje kauTuMbika, sAmAjika ane rASTriya dRSTie paNa khUba AvazyakatA che. nahi to vyakitagata kalaha mAtra vyakitapUrato raheto nathI. te potAnuM kSetra khUba vistIrNa karI mUkI rASTronnatinI A suMdara taka khoI besADaze. sahiSNutA ane sneha vaDIloe vicAramAM sahanazIlatA rAkhavI ane snehabhAvathI yuvAne jyAM jyAM bhUlatA hoya tyAM sAcA vicAra ApI te bhUlane sudhArI levI.. temaja pitAnI rUDhi ke vArasAgata khoTA saMskArane dUra karavA mATe AvatI muzkelIo tarIne paNa e kArya karavuM e temanI pharaja che. ane juvAnee pitAnA vicArane pragaTa karatI vakhate dhairya ane utsAha kAyama rAkhavAM. vaDIle na mAne te mIThA satyAgrahathI tene gaLe A vAta utAravI. teo je vAta na samajI zakatAM hoya to tene samajAvavAnI koziza karavI, arthAta badhuM kArya snehapUrvaka karavuM ane dhIre dhIre AgaLa dhapavuM, e yuvAnanuM kartavya che. smaraNIya vAte (1) vaDIlonA sahakAra vinA sAMgopAMga kAryasiddhi nathI. (2) vaDIle bhUlatAM hoya to temAM samAjanA prAcIna saMskAranA vizeSa doSa che. paNa te bicArA meTe bhAge azikSita ke ajJAta hovAthI te vAta samajI zakatAM nathI, ane tema hovAthI ja yuvAnonI tenA karatAM bamaNI pharaja UbhI thAya che. vaDIlane tiraskAra karu ke svachaMdI vegamAM taNAI javuM e mahAna hAnikara che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 Adarza rahasthAzrama (3) svacchaMdI vRttimAM rASTranuM ane sAthe sAthe AtmAnuM paNa patana che, vikAsa nathI. (4) zikSaNanI sAthe paripakava anubhavanI paNa khUba apekSA che. (5) je kArya sneha, dhairya, saMtoSa ane vinayathI sAdhya thAya che, te bIjA guNothI sAdhya ke zakaya nathI. (6) prAcIna vastuo beTI nathI; dharma nathI; paraMtu tenA rakSake khoTA che. tethI te doSAropaNa bIjI vastu para zA mATe nAkhavuM? (7) pratyeka kriyAmAM viveka e eka atiuttama ane upayogI vastu che. tene dareka kAryamAM racanAtmaka upayoga thavo ghaTe. ATalI vAto yuvaka lakSamAM le ane vaDIle samayane oLakhI kArya letAM zIkhe to gRhasthAzramane lagatA ghaNuM praznono suMdara ukela saheje thaI rahe. jamAI ane sAsusasarA pitAnI putrI para je mAbApane prema hoya che tenA karatAM vizeSa sAsusasarAno jamAI para prema hoya che. kAraNa ke potAnI putrInuM te te ardhAga che, putrIne svAmI che, putrInuM advitIya premapAtra che, putrInA sukhanuM sthAna che, ane putrInuM saubhAgya che. te vadhu nIrogI ane sukhI kema bane tevI sAsusasarAnI bhAvanA jamAI para akhaMDa rahyA che. ghaNIvAra pitAnA putra karatAM paNa tene teo vadhAre cAhe che. pitAnA gharamAMthI tene mATe jANe zuM ApI daIe, te temane udAra bhAva jAge che. jamAInI sArI dazA joI temanuM haiyuM harSe bharAya che. jamAIne joI teonAM aMta:karaNa praphulla bane che. A prema pati patnInA premano vardhaka ane sahAyaka nIvaDe che.. kartavya A prema prazasta rIte cAlu rAkha, e sAsusasarAnuM kartavya
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 - vaDIlo ane juvAne che. paraMtu keTalAka kuTuMbomAM A sneha vikRta rIte pariName che. eTale ke sAsusasarAne ati sneha potAnI putrI paranA ati mamatvathI ke svArthathI keTalIka vAra te jamAIne hAMdha banAve che. zvazuragRha para Asakta thayelo yuvAna pitAnA ja kuTuMba tarapha bajAvavAnAM kartavyothI ghaNIvAra bhraSTa thaI jAya che. sAsu ane sasarA paNa jamAInAM mAbApa tulya che. tethI temaNe te pharaja cUkatA yuvAna jamAIne tenA kartavyanuM bhAna karAvavuM joIe. keTalAka sasarAo pitAne tyAM gharajamAI rAkhIne ke tene khoTI rIte bahu saMpatti ApIne ALasu, abhaNa ane vilAsI banAvI de che. A paNa sAsusasarA mATe tyAjya vastu che. eka tarapha Ama bane che tyAre keTalIka vAra ema paNa bane che ke sasarAnA kuTuMba para keTalAka jamAIone prathamathI ja ghUNA heya che. ane te eTalI hada sudhI ke te potAnI patnIne sudhdhAM tene piyara javAmAM AnAkAnI ke rokaToka kare che. A eka jamAIonuM mahAdUSaNa che. temaNe potAnA zvazurakuTuMba para mIThe ane sAco sneha rAkhavo joIe. vevAie A bAbatamAM vevAIoe paNa parasparanAM kartavya bajAvavAnAM hoya che. potapotAnAM putraputrIne yathAyogya zikhAmaNa ApI temane potAnI pharajadharmamAM daDha banAvavAM joIe. ane parasparano mIThe saMbaMdha kAyama rahe te sAru ati levaDadevaDanA prasaMgamAM na AvyuM. ane parasparanuM hita IcchI ekabIjAnA ghara para Arthika saMkaTa Ave tyAre Arthika sahAya ane sAmAThe prasaMge ekabIjA pratye sahAnubhUti rAkhI sevA bajAvavI joIe. vevANe vevAIvevAIo vacce keTalIkavAra lagnAdi prasaMge thoDuMghaNuM.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 Adarza gRhasthAzrama ochuMvadhu levAdevAya te ekabIjA vacce kaMkAsanA prasaMga jAme che. AnuM mULa kAraNa vevANo hoya che. lagna vakhate ATalA ja lADavA mokalyA, tenA jamAIne pAghaDI paNa na ApI, vevANane te ghera gayAM paNa cAkarI ja na karI?' evI evI nAnI bAbato strIvargamAM bahu moTuM svarUpa pakaDe che, ane te badala gharamAM vahune meNAMToNAM mArIne sAsu tenuM vera vALe che. tenI sAmI vevANu vaLI pitAne ghera jamAI Ave tyAre tenI pAse tenI mAtAjInA deSo gAyA kare che. pitAnI chokarIne paNa "tArAmAM mAla kayAM banyo che, tAruM te gharamAM kaMI cAlatuM nathI,' ema kahI uzkerI sAsuvahumAM vikSepa paDAve che. - zANI vevANee pitAnI saMtatinA hita khAtara AvI kuTevo choDI devI ghaTe. koInuM dIdhuM lIdhuM besI rahetuM nathI. vaLI sau saunAM gharanAM alagaalaga dhaNiyANI che to zA mATe laDI maravuM joIe ? ema vicArI paraspara bahena samAna sneha rAkhavo joIe ane pitAnAM bALako kadAca bhUlatAM hoya te temane paNa hitazikhAmaNa ApI temanA gRhasthAzramane sukhI banAve joIe sALAbanevI sALAbanevIe parasparanA AMtarika jIvanamAM na paDatAM vyavahArapUratuM kArya rAkhavuM e ja ucita che, ke jethI temane sneha kAyama Take. - keTalAka banevIone sALAnI ati mazkarI karavAnI kuTeva paDI gaI hoya che. A paNa moTuM dUSaNa che. nAnA bhAI pratye chAje tevuM teNe sALA pratye vartana rAkhavuM ghaTe, ane ekabIjAnA sahAyaka banavA prayAsa karavo ghaTe. sALA ke banevI keIne nAnI vayamAM te vyavahArane baje hoto nathI, kAraNa ke temanAM mAbApa te badhuM saMbhALI le che. paraMtu moTI vayamAM temane mAthe te beje Ave che, tyAre sALAe pitAnI
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDIle ane juvAne 141 bahenanA hitane lakSamAM rAkhI pUrvasaneha kAyama rAkhavA ane tenA duHkhamAM bhAga levA banatuM karI chUTavuM, e tenI pharaja che. ane sALo ke temanuM kuTuMba duHkhI hoya te tene madada karavI, e banevInI paNa pharaja che. sA . be bahenanA bhinnabhinna pationuM be vaccenuM je sagapaNa hoya tene sAddha kahevAya che. A sagapaNa vahAlabharyuM hoya che ane te be bahenanA premathI uddabhavyuM che, tethI te be vacce jeTalo sneha adhika teTaluM A sagapaNa parasparanA saMbaMdhanuM vardhaka ane kAryasAdhaka bane che. ghaNuM sATuono sneha paNa bhAIbhAI vaccenA rane je suMdara hoya che, ane te jIvanaparyata Take che. A badhAM svajano kahevAya che. eka pati ane patnInA lagnajIvanathI A badhA sneho janme che, ane badhA neho gRhasthAzramanA gahana pathamAM vizrAma samA sukhada ane saphaLa bane che. . mA, bApa, bhAI bahena, kAkA, phaI, dAdA, dAdI e badhAM kuTuMbI kahevAya che. mA ane tenuM kuTuMba e svajana gaNAya che. mitra ane saMbaMdhIvarya snehI kahevAya che, ane mAsI, phaI tenuM kuTuMba e badhAM sagAMsaMbaMdhIo gaNAya che. A rIte sagAM, snehI, saMbaMdhIo, svajano e badhAMne bhega maLe che. pati ane patnInA gRhasthAzramathI bIja UgI thaDanuM vRkSa bane che. A badhAM tenI DALIo, pAMdaDAM, puSpa ane phaLo che. eTale aMze tenI daDhatA ane sarasatA teTale ja gRhasthAzramane suMdara rasa cAkhI zakAya. AthI dareka aMga pachI te snehI che, svajana ho, ke saMbaMdhI che, saue potapotAnA kahyAM te kSetra pramANe pitApitAnAM pArasparika kartavyo bajAvavA sAru hamezAM lakSapUrNa rahevuM ghaTe.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbanirmANa kuTumba ane tenAM pArasparika kartavyo vicAratAMnI sAthe ja kuTuMba zuM, tenuM nirmANa zAthI, ane tenI upayogitA zI, e prazno svAbhAvika rIte uddabhave che. tethI A prakaraNamAM kuTumbanA nirmANa viSe vicArIzuM. ApaNe e spaSTa anubhavIe chIe ke game te sAdhanasampane gRhasthAzramI hoya chatAM je tenuM kuTumba tene sukharUpa na heya, to sukhanAM apAra sAdhano hAthamAM hovA chatAM te kalezathI paritapta rahyA kare che. nItikAroe abhilasya padArthomAM Arogya meLavavAnI abhilASA pachI bIje ja naMbara kuTumbajanya sukhane mUkyo che. AthI potAnuM kuTumba snehALa ane vaphAdAra kema bane, te sau keI Icche che te svAbhAvika che. kuTuMba zuM kare che ? kuTumba duHkhamAM bhAga paDAve che, sukhamAM sukhanI vRddhi karAve che; sevA ane saujanyadvArA zArIrika ane mAnasika zramane nivArI zAnti ane AzvAsananI ArAmazayAmAM jhulAve che. jenuM kuTumba vizALa ane susaMgaThita che tenuM sthAna sarvatra sarvopari rahe che, ane
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ keMTa nirmANa 143 6 te samAja, rASTra ane dha'nI paNa suMdara sevA bajAvI zake che. ekale hAthe je kA azakaya ane asAdhya thAya che, te ja kA jhAjhA hAtha LiyAmaNA' e kahevata anusAra kuTumbanA saMgaThanathI suzakaya ane susAdhya bane che. kuMTuMbanuM milana strI, pati, pitA, mAtA, putra, putrI, bhAI, bahena ityAdi saMbadhA kema ane kevA rUpamAM janme che? bhinnabhinna sthAnamAM UDatAM e paMkhIonA eka ja vRkSamAM AvI rIte sahaja meLApa kevI rIte thAya che? e prazna ahI sahaja rIte udbhave che, ane e praznanI sAthesAthe A AkhA vizvanAM kAryAMkAraNAne kAyaDA ukelavAne buddhi tatpara bane che. kaI zakti ke kayuM tattva A AkhA vizvanuM ja nidAnabhUta haze? e praznanA A prazna sAthe sahaja rIte sumeLa hovAthI te jANavA manuSya utsuka rahe che. vizvanuM nidAna sUryAM, caMdra Adi grahA, pRthvInI ceAmera gherI rahelA e gaMbhIra mahAsAgarA, khaLakhaLa vahetI leAlinI, UMcAMUMcAM gaganacukhI zikharAvALA girivarA, UMDIUMDI pAtALaspI bhayaMkara khINA, pazu, pANI, pakSIo, nAnAMmoTAM kAryoM tathA evIevI aneka adbhuta vastu A vizvamAM che ke je mAnavakRtithI para che, tenA racayitA kANu haze ? mAnavImAtrane A prazna mUMjhave che. ane tyArabAda ja huM kema utpanna thayA ? ahI' kema yeAjAyA ? eka buddhimAna ane eka buddhihIna, eka sabaLa ane eka niLa, A badhI vividhatA ane vicitratA zAthI? evIevI aTapaTI praznamALAmAM mAnavI ghaDIghaDI guMcavAya che. buddhithI zakaya teTalA badhA tarko karI mUkyA pachI paNu jyAre tenA nirNaya thatA nathI, tyAre kAI eka tattva tene AzvAsana *
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama ApI de che, tenuM hRdaya A prasaMge gaddagadita thaI belI UThe che ke kaMIka che." . A " kaMIka che" evI zraddhA manuSyane AgaLa ane AgaLa dhapAve che. vividha prakAranAM zAstro ane anubhavI puruSoe mAnavajAtinA samAdhAna arthe e kaMIka tattvanI bhinnabhinna kalpanA karI che. keI e tatvane vizvanA nirmAtA, koI preraka, koI saMcAlaka ke koI taTastha ema bhinnabhinna rIte mAnIne te tattvane Izvara, zakti, karma ke mAyA evIevI vividha saMjJAo Ape che. Izvaratatvane svIkAratAM manuSyane khUba AzvAsana maLe che. tenA vikalpa ane buddhinA vilAsa tene pajavI zakatA nathI. te IzvaranI apAra zakti AgaLa alpatAne anubhava karI nirahaMkArI ane zraddhALu banI rahe che. IzvaranI anaMtatAmAM te divyatA ane bhavyatAne sAkSAtkAra jue che. jevI rIte A tattvanA svIkAravAmAM lAbha thAya che, tevI rIte hAni paNa thavAno saMbhava che kharo. kAraNa ke Izvara para jyAre manuSya vAraMvAra nAnAMthI moTA kAryone Aropa karato hoya che tyAre keTalIka vAra te adharma ke akartavya karatI vakhate paNa mAnI le che ane potAnI jAtane manAve che ke mane buddhi ApanAra paNa Izvara che. jema Izvare sujhADayuM tema meM kahyuM ke karuM temAM mAre za doSa ! vaLI Izvare AkhI sRSTinI vastuo amAre mATe te banAvI che, to tuM game te vastune game te rIte game teTalA pramANamAM upayoga ke durupayoga karI zakuM temAM khoTuM zuM ? AvI rIte kartavyabhraSTa banI javAne paNa saMbhava che khare. temaja A manuSya jyAre sukhI thAya che, tyAre unmatta ane ALasu bane che; ane jyAre te duHkhI thAya che, tyAre te azraddhALu ane aparizramI paNa bane che. kAraNake IzvarakartRtva svIkAranArA mahApuruSoe kevaLa AzvAsana sAru tene.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbanirvANa 15 svIkAra karyo che, ane teo paNa puruSArtha karavAnI zakti jIvAtmAnA hAthamAM ja Izvare seMpI che tema spaSTa svIkAre che, te daSTibiMdunuM te prasaMge te jIvAtmAne bhAna rahetuM nathI. AthI ja gItAjImAM bhagavAna kRSNa e spaSTa ullekha Apyo che ke - na kartutva na karmANi lekasya sRjati vibhuH na karmaphalasaMge svabhAvastu pravartate che arthAta, A vizvamAM kAryane ke karmane kartA Izvara nathI eTaluM ja nahIM paraMtu te karmanuM phaLa ApavAmAM paNa Izvara sAkSIbhUta thato nathI, mAtra A AkhuM jagata potapotAnI svAbhAvika zaktithI ja vikasyuM jAya che. rakhe kaI A mAnyatAmAM nAstitAne Aropa nAkhe ! te sAruM nIcenuM dRSTAMta tapAsIe. vRkSanA bIjamAM kudaratI ja evI zakti che ke tene je yogya kSetramAM mUkavAmAM Ave ane tenA sahAyaka jevAM ke jaLa, vAyu ityAdithI poSavAmAM Ave to te svayaM potAnAM svajAtIya tane AkarSI vRddhigata thatuM jaze ane Akhare vRkSarUpe pariNAma pAmaze. A rIte sau koI nAnAMmoTAM jaMtumAM vikasavAnI pUrNa zakti che ema kahI tyAM prANImAtrane puruSArthanI preraNuM ApI che, ane tenAM sahAyaka to mAtra nimitta kAraNarUpa che tema samajAvyuM che. niSitone saMga zAthI? . ATalI vAta spaSTa samajAyA pachI paNa eka prazna e upasthita thAya che ke upAdAna kAraNone je nimitte kAraNe maLIne khIlave che te meLavanAra tatva karyuM haze! AMbAnA vRkSamAMthI kerI ja pAke, pazumAMthI pazu ja janme, mAnavathI mAnava ja thAya, ema niyamita jarA paNa bhUla vagara evAM evAM hajAre kAryakAraNe spaSTa anubhavAya che; tenuM sAjaka ATaluM badhuM niyamita tattva karyuM haze! tenuM samAdhAne anubhavI puruSoe pramANabhUta ane spaSTa ApyuM che. e tattvane prArabdha tarIke teo oLakhAve cheH 1 0
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 'Adarza gRhasthAzrama puruSArtha ane prArabdha jenadarzana puruSArtha ane prArabdha banene samAna keTinAM svIkAre che. te banne karmazaktinAM be pAsAM che. phera eTalo ja ke puruSArtha e karaNIya tattva hovAthI have pachI karavAnuM hoya che tethI teno AtmA, buddhi ane zarIra dvArA paNa sAkSAtkAra thaI zake che. jyAre prArabdha e puruSArthanuM phaLa hovAthI gupta che, tethI te sAkSAta dekhI zakAtuM nathI. tema chatAM A vizvanI vicitratA tene ja AbhArI che. prArabdhanI puNyatA ke apurNatAne AdhAra puruSArthanI puNyatA ke apuNyatA para nirbhara che, ane e siddhAMtane anusarI ghaNIvAra te UNapa navIna puruSArthathI paNa dUra thaI zakavAno saMbhava rahe che. bhinnabhinna sthAne kIDI, bhamarA, pazu, pakSI ItyAdi bhinna svarUpe janmavAnI paNa kAraNabhUta te vastu che. jIvAtmAne jude jude mAge ghasaDI laI javA, ekabIjAnA saMyogo ane viyogo utpanna karavA, ityAdi badhuM gupta kArya je tatva AkarSaka rIte karyA kare che te tattva paNa karmanuM eka pAsuM ane tenuM nAma prArabdha kahI zakAya. kuTuMbanirmANa je rIte vizvagata kAryonuM nidAna karma che, te ja rIte kuTumbanirmANamAM paNa karmane ja hisso che, ke je bhinnabhinna sthaLe rahelA jIvAtmAone eka sthaLe lAvI kuTumbaracanA karI Ape che. e kuTumbanA milanamAM prArabdhanuM pAsuM vizeSataH kAraNabhUta che, paNa tenI suMdaratA ke asuMdaratA sarjavAnuM kArya te puruSArthanA ja hAthamAM che, te ahIM paNa bhUlavuM na ghaTe. keTalAka manuSya kevaLa puruSArthane ja pradhAna pada Ape che, jyAre keTalAka kevaLa prArabdhane ja Ape che. A banne mAnyatAnI ekAMtatAne pariNAme pahele puruSAthI mANasa sukarmanuM sAruM phaLa ane duSkarmanuM kharAba phaLa bhogavavA pratye avizvAsu banI javAthI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbanirvANa , 147 pitAnA aihika svArthane mATe ja puruSArtha veDaphI nAkhe che. AthI tene puruSArtha sata maTI asat bane che. puruSArthane upayoga AtmavikAsa arthe karavAno adhikAra itara prANI karatAM manuSyajAti mATe vadhu pramANamAM soMpAyo che. paraMtu te ja puruSArtha jyAre AtmavikAsane badale AtmapatananA kAryamAM yojAya, tyAre te asata puruSArtha eTale ke pApa kahevAya che. je kheDUta bIja vAvavAnA uddezane ghAsa ke phAtarAM pUrato adharma mAnI le tyAre te mUrkha Thare che, tevI ja mUrkhatA A prakArano mAnavI satata karyA kare che. vaLA kevaLa (ekAMta rIte) prArabdhane ja mAnanAre hAlatAM ane cAlatAM je thavAnuM haze te thaze, huM zuM karI zakavAno hato, ema pratyeka nAnAmoTA kAryamAM nirutsAhI vRtti dAkhavI ALasu banato jAya che. pariNAme e bannenuM eka yA bIjI rIte patana che, paNa vikAsa nathI. hA, evuM bane che kharuM ke keTalAka kAryomAM te banne paikI koI ekanI vizeSatA hoya kharI. paraMtu prArabdhanuM pAsuM gupta hovAthI mAnavI tene joI zakato nathI. ghaNI vakhata jene e aniSTa mAnato hoya, te ja vastu tenI ISTasAdhaka paNa nIvaDI hoya, evuM ApaNe ghaNI vakhata anubhavI zakIe chIe. AthI mAnavajIvanane mATe adhika hitAvaha te eka ja vastu che ke teNe satata satapuruSArtha karyA kare. sapuruSArtha karyo? bhinnabhinna dharmanA saMsthApake puruSArthanI satyatA oLakhavA khAtara ja dharmatattva bhinnabhinna rIte samajAvyuM che. itara koI paNa prANIne na dubhavavAnI nIti rAkhI pitAnI jAtane nirvAha karI bane teTaluM vizvane upayogI thaI paDavuM te sata ke zuddha puruSArthanuM spaSTa cita che. tenI pAlanakriyA karavAmAM upasthita thatAM saMkone sahI levAM ane lakSmaparAyaNa rahevuM, te tattvane dharma
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 Adaza gRhasthAzrama tarIke oLakhAvyuM che. e tattvanI ArAdhanAmAM caitanyane vikAsa ane zuddhi che. AvI rIte puruSArthanI zuddhi jANyA pachI puruSArtha kare e mAnavInA pitAnA hAthanI ja vastu che. kudarate tene te zakti paNa pUratA pramANamAM ApI che. joke niraMtara puruSArtha karavA chatAM phaLanI alpatA ke phaLanA abhAvane keTalIkavAra ApaNane anubhava thAya che kharA. paraMtu tenuM kAraNa mAtra prArabdha ja che. tene mATe eka mahApuruSe kahyuM che ke-- yatne kRte yadi na sidhyati ko'tra doSaH / je tame sayatna kare chatAM kAryasiddhi na thAya to nirAza na thazo. mAtra te prArabdha (pUrvapuruSArtha)nuM ja phaLa che. AvI rIte samajapUrvaka be zaktionA svIkArathI manuSyane AzvAsana ane preraNA maLe che. A sthaLe eka vastu yAda rAkhavI joIe ke prArabdha e keI vikarALa rAkSasa nathI. prArabdha e mAnavInI pitAnI pUrvakRtinuM ja pariNAma che. jIvAtmA pitAnA have pachI karAtAM karmo paratve vadhuvadhu jAgarUka rahe te sAru mAnavI sAthe rahI te eka prabaLa zikSaka tarIkenuM kArya bajAve che. ane "hAna vijJAna ja movala sthi" karelAM karmone bhegavyA vinA mukti nathI te siddhAMtane caritArtha kare che. ApaNe e bane zaktionI ATalI vicAra karI lIdhA pachI te dRSTibinduthI tapAsatAM e spaSTa joI zakIe chIe ke kuTumbanirmANamAM puruSArtha karatAM prArabdhanI ja mukhyatA che. je samAna prakAranA jIvAtmAo hoya che teo "samAna rIsTaneSu rahyuM " e siddhAMtAnusAra piotapotAnAM karmanI pArasparika samAna sAmagrIne aMge eka sthaLe janme che, athavA AvI maLe che. ema ekabIjAne RNAnubaMdha bhogavI ekabIjAnA sahAyaka banavA vikAsa arthe eka sthaLe jAya che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTumbanirvAha 149 AthI kuTumbanirmANa paNu Akasmika ke anAvazyaka nathI, paraMtu Avazyaka ane sahetuka hoya che, te vastu UMDANathI samajI levI joIe. ATaluM yathArtha samajAya to "huM ja badhuM karuM chuM, huM na hAuM to kuTumbanuM zuM thAya ?" evuM evuM manuSya abhimAne paNa dhare nahi, temaja "kauTumbika pharajanuM baMdhana zA mATe joIe ? e to parAdhInatA ke meha che," evuM evuM mAnIne kartavyacuta paNa bane nahi. vyakitagata sukha icchanAre paNa kauTumbika sukhano khyAla karavo Avazyaka che. kAraNa ke vyaktigata sukhano upabhoga paNa tyAre ja saphaLatA pAme che. kauTuMbika sukha zAthI thAya? kauTuMbika sukha kevaLa dhanArjanathI saMbhavatuM nathI. A vastu jANavA chatAM Aje manuSya bhUlI jAya che. te dhanAjane pAchaLajeTalo zrama le che teTalo kuTumbanAM saMgaThana ane saMskAritA pAchaLa bhAgye ja letA hoya che. jeTale aMze prathama vastunI mukhyatA ane bIjI vastunI gauNatA apAI che, teTaluM ja tenuM duSpariNAma gharaghara anubhavAya che. jeo dhananI ochapa e ja kauTuMbika kalahanuM kAraNa che ema mAne che, temAMnA ghaNAkharAne have evo pratyakSa anubhava thaI gayo haze ke dhananI apAra vRddhi thavA chatAM paNa kauTumbika kalahamAM nyUnatAne badale adhikatA ja vyApI che. joke tenuM mULakAraNa zuM che, te teNe haju sudhI vicAryuM nahi hoya, paraMtu te saMgaThana ane saMskAritAnI truTi sivAya bIjuM kazuMye nathI. temAM paNa chellA vizvayuddha to ApaNuM aMgata svArthI ane mUDIvAdI mAnasamAMthI nIpajatAM aneka aniSTonuM bhayaMkara jhera cakhADI dIdhuM. te ApaNe duHkhada rIte anubhavI cUkyA chIe ja. saMgaThanane upAya bIjA khaMDanA prAraMbhathI ja saMgaThananA upAyanI vastu ApaNe
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 Adaza grahasthAzrama vicAratA AvIe chIe. parasparanAM kartavya yathArtha rIte banAvAya te sahaja rIte saMgaThana zakya bane che. paraMtu te khAtara paNa saMskAritAnI AvazyakatA che ja. je saMskArI kuTumba heya che tyAM mAruM tAruM, huMtuM evI lUka svArthavRtti hotI nathI. teo ekabIjA pratye mAyALu ane sahiSNu rahe che. AthI te saMgaThana kAyama TakI rahe che. saMskAritAne AraMbha ghaNAM manuSya ema mAne che ke "saMskAritAno AdhAra te prArabdha para ja che, prArabdha AgaLa bIjuM zuM karI zakAya ?" A vAtamAM taththAMza che khare. kAraNa ke eka ja mAtAnA udarathI janmelAM be bALake zarIrabaMdhAraNa ane prakRtithI keTalIkavAra sAva bhinna prakRtinAM ane bhinna sacivALA dekhAya che, A badhuM pUrvakRta karmanuM vividha pariNAma che. paraMtu tema chatAM temAM navInatA sarjavAnuM ke ochA vadhatuM banAvavAnuM kArya te puruSArtha para ja mukhya AdhAra rAkhe che, te paNa bhUlavuM na joIe. AthI prArabdhavAdI manuSya paNa navIna puruSArthathI zakaya teTalI suMdaratA lAvavA kamara kasavI joIe. saMskAritAnA saMbhArane moTo AdhAra bahenonI saMskAritA para nirbhara che, kAraNa ke bahena e nAgarikanI janetA che. AthI kuTumbanirmANanuM mahattvabharyuM kArya te ja karI zake che. e kAraNe manumahArAje tenAM ekeeka aMga pUjApAtra kahyAM che ane satya, brAhmaNa karatAM paNa emanuM sthAna UMcuM mUkyuM che. rAma, zrIkRSNa, mahAvIra, buddha, zivAjI jevA naravIre mAtAnAM ja ghaDatara pAmyA hatA. gAMdhIjInuM daSTAMta tAjuM ja che. mATe kuTumbane Adarza banAvavA IcchanAra kuTumbanA AgevAne bahenomAM susaMskAra reDavA mATe sauthI prathama dhyAna ApavuM joIe. e kauTuMbika dRSTie jeTaluM jarUranuM che tethI vizeSa vyaktigata sukha ane hitane mATe paNa Avazyaka ja che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 pADezadharma kuTumbakartavya vicArI lIdhA pachI tarata ja je bIjI jAtanI kartavyapraNAlikA zarU thAya che, temAM sauthI paheluM sthAna pADezInA saMbaMdhanuM che. ' manuSya kuTumbane to pitAnuM ja mAne che, ane jyAM potApaNuM hoya tyAM te kartavya pratye te satata jAgarUka rahe te svAbhAvika che. paraMtu e sneha pitA kuTumba jeTalA saMkucita vartAlamAM ja ItisamApti pAmI jAya, te te pavitra sneha mamatvanA rUpamAM vikRta thaI jAya che. AthI te snehanuM kSetra vikasAvavAnAM mahApuruSoe bhinnabhinna sthAne nakkI karyA che. temAM paNa prathama sthAna pADozIdharmanuM ja che. pADozIdharma bajAvavAnI je rIte manuSyane AvazyakatA lAge che, te ja rIte pADozIdharmane racanAtmaka banAvavAnI UMDI UMDI IcchA paNa tene satata rahyA kare che. paraMtu pADe zIdharma kone kahe e ja ciMtanIya vastu che. pADozI eTale? pADozI eTale pAse rahenArAM eTalo ja je tene saMkucita artha karavAmAM Ave to pitAnI pAse rahenAra patnIne pati paNa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra Adarza gRhasthAzrama pADozI ja lAge. mAtA putrane paNa paDelI ja gaNe, ane eTalA ja kSetramAM te potAnA pADozIdharmanI itisamApti mAnI le. paraMtu e kaMI pUruM pADozIdharma bajAvyo ne gaNuya. ' * itara prANIo paNa potAnI jAti pratye to vaphAdAra ane sahAyaka rahe ja che. kUtarAM paNa potAnI zerInAM kUtarAM sAthe bhAgyeja bAjhe che. to tenA karatAM manuSyajatimAM mAnasika vikAsa vadhu hovAne lIdhe tenI kartavyajavAbadArI adhika hoya te svAbhAvika ja che. tenuM kartavyakSetra jema kramapUrvaka vikasatuM jAya, tema mAnavasamAjane mATe janmabhUminI vyAkhyA paNa teTalI ja vizALa hovI joIe. AthI manuSyamAtra potAnA janmasthAnane ja janmabhUmi manAvavAne besI raheto nathI, balake je dezamAM te janmyo hoya che te AkhA dezane janmabhUmi mAne che, ane gananI janmabhUmizca svara varIyarI evI tene apAra prema hoya che. A Akho mAro deza che ema mAnI te pitAnA iSTa puruSArthane dezanA zuddha hitArthe ja vApare che, rASTranI AbAdI kAje maLe che ane marI phITe che. paraMtu potAnA deza khAtara Itara dezanAM saMpatti, sukha ke sAdhane dekhItI rIte ke dagAprapaMcathI je te lUMTI laI potAnA dezane AbAda kare to te AbAdI rASTraprajAmAM kusaMskAre reDanArI ane pariNAme hAni utpanna karanArI thaI paDe che. e tatvaciMtaka mahApuruSoe UMDANathI vicArI pADozIdharmanI suMdara bhejanA mUkI che. e daSTibiMduthI ane ucca kakSA para besIne jyAre ApaNe pADozIdharma vicAravA besIe tyAre potAne. Akho deza pitAnA ghararUpa hoya ane e dezanI AkhIye prajA potAnA kuTumbarUpa heya. jema kuTumbanAM bhinnabhinna aMga dhanArjana jevuM upayogI kArya karatAM hoya ke sevA bajAvatAM hoya chatAM e banne pAtro paratve saune abhedatA rahe che, te ja rIte AkhA dezamAM badhA samAje ane
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADazIdharma 153 jAtio paraspara abhedabhAve varte. A rIte rASTragata kuTuMbabhAva vyApaka thatAMnI sAthe ja bIjAM rASTro pratye pADozIdharma jAge ane te pADozIdharmane jema jema vikAsa thato jAya tema tema Akhuye vizva mitrabhAvanI lAgaNImAM otaprota banatuM jAya. joke A samaye paNa mAnavInI svArthavRtti sAva nAbUda te thAya ke kema, te eka gaMbhIra prazna che. paraMtu tyAre svArtha hovA chatAMye AjanI adhama dazA che, te to na ja hoya, e nizcita vAta che. uparAMta AjanAM jevAM bhUkhamaro, bekArI ane evAM evAM duHkho te mAnavajAtane avazya na ja hoya. sArAMza ke te svArtha hoya toye ucca kakSAno svArtha hoya. Aje ATaluM pADozIdharmanuM vistRta svarUpa kalpanAthI paNa atIta lAge che. te game te he, paraMtu tevI vastu asvAbhAvika ke azakya to nathI ja. Aje pracalita je pADezadharmanI vyAkhyA che te dRSTie paNa pADozIdharma bajAvavAmAM Ave te paNa te kaMI khoTuM nathI. ucca ane vizALa pADozI pratyenA dharmanuM ja A eka nAnuM chatAM mahevanuM aMga ja che. pachI e vyakti gharanI pAse rahenAra hoya ke eka gAmanI vasanAra hoya athavA game te heya. pADozI pratye pADozIdharma bajAvanArAe ATalI bAbato para khAsa dhyAna ApavuM joIe : ' (1) te game te dharma, game te jJAti ke game te samAjane manuSya hoya tenI sAthe sahiSNutAthI vartavuM joIe. viSe funNe matirminnA' e mAnavazAstranA niyama mujaba manuSyamAtrane bhinnabhinna vicAro ane bhinnabhinna dRSTie hoya che, tema samajI mAnava mAtra vicArothI svataMtra che, tema svIkAravuM joIe.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa4 Adarza gRhasthAzrama te vicAromAM pAchaLa hoya ke jJAtithI halake haya, te paNa tene tiraskAra karavAthI tenuM vartana ke vicAra sudharI zaktA nathI. balake vadhu bagaDavAno saMbhava che. eTale tene potAnI kakSAmAM lAvavA sAru paNa sneha ane sahiSNutA e be ja upAyo bIjA badhA karatAM uttama ane beu pakSe hitakartA ja thaI paDe che, ema UMDANathI. samajI levuM joIe. (2) tenuM dila lagAre na dubhAya tevuM mana, vANI ke karmathI vartana vartavA kaziza karavI joIe. AmAM vyavahAranI eka sUkSma vAtathI mAMDIne TheTha dhArmika kriyA sudhInI mahattvavALI vastuone paNa samAveza thAya che. joke A kArya vicAromAM ke vANamAM jeTaluM saheluM che, teTaluM AcaravAmAM kaThina che. paraMtu pADozIdharma bajAvanArAe te tema karyo ja chUTakA. pADozIdharma kevI jhINavaTa mAgI le che, te kaMIka nIcenA daSTAMtathI samajI zakAze. dhAro ke tame keAI sthaLe beThA cho ke kyAMya musApharI kare che. tamane bIDI pIvAnuM bUruM vyasana che. tamArI pAse beThelo pADozI tene Icchato nathI. chatAM tame tenI pAse besI dhUmrapAna kare to tamAre samajavuM joIe ke tame pADozIdharma cUkI rahyA che. A ja rIte khAdya padArthomAM paNa tamArI pAse besanArAo ke jenArAone joI tame temanI IcchA jANI zake ke A padArtha temane iSTa nathI. ke gamatuM nathI; ane jo tame temanI sAme te khAo te tyAM paNa tame pADozIdharmathI bhraSTa thAo cho, ema samajI levuM joIe. tamArA gharane kacare pAse nAkhIne kadAca tame svacchatAye meLavI hoya, teye tamAre samajavuM joIe ke tame tamAro pADezadharma cUkyA che. A ja rIte nAnA ke moTA dareka kAryamAM pADozInuM mana na. dubhAya te rIte dareke vartavuM joIe.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADezIyama 155: yure pAdi dezamAM to A eka sabhyatAnuM aMga gaNAya che, ane tenuM sau koI svAbhAvika rIte ja pAlana kare che. paraMtu tenI nAnI sarakhI vAta paNa dharma ane saMskRtinuM kendrasthAna gaNatI bhAratanI prajAne Aje zIkhavavI paDe che te Azcarya sAthe duHkhada vastu paNa. gaNAya. dharma ane jAtinA bhedoe tenI AvI sAmAnya sabhyatA paNa gumAvI dIdhI che, e kharekhara bhArata mATe asahya che. eka masjidanI pAse nIkaLatI bhajanamaMDaLI potAnA muslima bhAInI baMdagImAM rakhe harakta thAya tevo bhAgye ja vicAra kare che. A ja rIte kahevAtA hindunA devaLa pAse nIkaLatA muslima bhAIne paNa pitAnA pADozInuM dila na dubhAya tenuM bhAna bhAgye ja hoya che.. je dharmane nAme AvuM jhanUna vyApatuM hoya, vaTALavRttio je pakaDatI hoya. mAnavajAtane tiraskAra maLato hoya, nAnAMmeMTo chava-- jatuone kaSTa ke hAni pahocatAM hoya, to te dharma nathI, paNa dharmane vikAra che. A vAta bAIbala, kurAna, gItA tema ja dhammupada, uttarAdhyayana, ItyAdi bhinnabhinta zAstromAM dharmanA pavitra pravartakee spaSTapaNe jaNAvI dIdhI hovA chatAM samajAtuM nathI. hA ! dharmanA nAmanI rUDhinuM kevuM prAbalya ! (3) pADezInA sahAyaka bano. ahIM kaI ema na mAne ke pADozI bhinna dharma ke bhinna jAtino hoya to tene sAthe kevI rIte apAya ? kAraNa ke koIne sAtha ApatAM ke kaSTamAM sahAya pahoMcADavAmAM dharmanI hAni nathI, paNa vikAsa che. mAnavajAtanI sevA karavAmAM ja sAco dharma che. gItAjImAM bhagavAna kRSNane bhakta ajune jyAre e prazna karyo ke Apane bhakta koNa, tyAre amuka jAtanAM cihna, amuka jAtane veza dhAraNa karanAra ke TalATapakAM karI amuka jAtanI pUjA karanArane temaNe bhakta. gaNAvyo nathI, kAraNa ke e badhAM te kevaLa bAhya sAdhano che. guNa
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa Adarza gRhasthAzrama vinAnAM te sAdhanA ke upakaraNo to UlaTA daMbha ane mAyAnuM sevana karAvI bhagavAnathI bhaktane vikhUTA karAvanArAM thavuM paDe che. tethI ja gItAjImAM nimnAta rIte bhaktanI guNaviziSTatA batAvI che : adveSTA sarvabhUtAnAM maitraH karuNa eva ca / nirmamo nirahaMkAraH samaduHkhasukhaH kSamI // saMtuSTaH satata yogI yatAtmA dRDhanizvayaH / maypatimanobuddhiya madbhaktaH sa me priyaH // vizvanA kAI paNa jIva sAthe je vaira icchatA nathI, mitrabhAve rahe che, anyane duHkha ApatA nathI tema joI paNa zakatA nathI, nAnAmeTA jIvA pratye je karuNA rAkhe che, je mamatA ane ahaMkArathI aLagA vase che, je sukhamAM chakI jatA nathI ane duHkhamAM hiMmata hAratA nathI, je vipattimAM sahanazIla bane che, maLelAmAM saMtAya mAte che, je satata AtmalakSI rahe che, je damitendriya ane dRDha saMkalpavALA che, mana ane buddhinA vikalpeAthI para rahe che, te ja Adaza bhakta che ane te ja mane (bhagavAna kRSNane) priya che, A uparathI e spaSTa samajAya che ke anyane sAtha ApavAmAM to UlaTI dharmanI rakSA che. bIjo prazna jAtinA che. jAtinA mULa AdhAra teA guNuka para ja nirbhara che, ane varNa vyavasthAne aMge ja jAtinI utpatti thaI che. paraMtu Aje jAtivAdamAM rUDhinuM eTaluM badhu jora vyApyuM che ke tenA uddeza Aje ApaNe bhUlI gayA chIe, ane tethI ja jAtivAdanI ethamAM uccanIcanA bhedA karI mAnavInI svArthavRtti lAvyA ja kare che. eTale ja atyAre ati ghyALu gaNAtI kAma kUtarA, bilADA ke tethI paNa sUkSma jIva tuonI sevA kAje athavA kyA kAje jAtinA bheda sivAya sevA khuzIthI karI zakaze, paNa potAthI bhinna atinA mAnava jevA ati upayAgI prANInI paNa te sevA karatAM acakAze.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADozIdharma 1paNa A sthiti bahu khedajanaka che. A rIte te UlaTuM mAnela jAtidharma bajAvavA jatAM pitAne viziSTa dharma manuSya gumAvI bese che. vaLI janmagata jAtinA bhede eka bIjuM paNa mahAna nukasAna karI nAkhyuM che. brAhmaNakuLamAM janmele eka manuSya bhale rAkSasanAM karmo karato hoya, bhUkha ane asaMskArI hoya ane brAhmaNanAM karmothI sAva vihIna hoya, chatAM evA dharmabhraSTa jAtijAta sAthe khAvApIvA sudhIne sahakAra karavAmAM te jJAtinAM mANaso jarA paNa acakAze nahi. paraMtu je itara jJAtine ane temAM paNa teo jene nIca mAne che tenI sAthe to te uccakamI, saMskArI ane dharmiSTa haze te paNa jarA sarakhoye sahakAra nahi darzAve. tenA duHkhamAM bhAga nahi paDAve, balake tenA tarapha dhRNuM ane tiraskAranI dRSTie joze. jAtivAdanI A asara mAnavIne deva banAvavAne badale ke vyavahAramAM sahAyaka thavAne badale nIca, adhama ane niSkriya banAve che. AthI e jAtivAdanI sudhAraNuM thavAnI Aje A daSTie paNa khUba AvazyakatA che. jo ke yugabaLane lIdhe ja have AMtarajJAtIya, AMtaraprAMtIya ane AMtararASTrIya reTIbeTI saMbaMdho vadhatA ja jAya che. ane thoDAM varSo pahelAM hatI tevI Aje sUga paNa nathI. chatAM harijana ane muslima e banne kAma pratye dharmadaSTie gADha saMbaMdha thavAnA bAkI che. kharI rIte to vizva sAthe hiMde sAMskRtika ane dhArmika saMbaMdha ghaniSTa karavA rahyA ja che, eTale gAMdhIjIe je kAma adhUruM melyuM che tyAMthI tene AgaLa laI javAmAM jAtibheda je kAvaTa kare che te rukAvaTa dUra karavI ja rahI. jAtivAdano vinAza A sudhAraNuM thavAthI kaMI jAtino nAza thavAne nathI paNa, jAtinI zuddhi thavAnI che. AvI zuddhi thavAthI sahu kaI saMskArI banavA cAhaze, ane saMskAra prApta thayA pachI sahakArI jIvana utpanna
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 Adarza gRhasthAzrama thavAthI vyAvahArika ane dhArmika dareka kartavyamAM mAnavI jAgarUka raheze. eTale jAtinI A saMskAritAmAM rASTra ane dharma bannenuM hita thaze ane mArA prathama dharma te paNa barAbara yathArtha rIte sacavAze. uparanAM traNa kartavyane je manuSya nikaTanA manuSyo pratye bAve to teNe pADozIdharma bajAvyo gaNAya. A pADozIdharmane jemajema vikAsa thato jAya, tematema e mAnavIne vikAsa thato jAya, ane pADozIdharmanuM kSetra paNa vikasita banatuM jAya. prathama kuTumba, pachI pAse rahenAra samAja, deza ane vizvanA manuSyothI paNa kramazaH AgaLa vadhI itara samAtisUkSma prANa para paNa te dharmAcaraNa thavA mAMDe, tyAre te pADozIdharma maTI AdhyAtmika kSetra para pahoMcIne AtmAne avicaLa ane avicchinna AnaMda prApta kare. bhAvanA A pADozIdharma bajAvanAra ema na samaje ke huM A paropakAra karI rahyo chuM. kAraNa ke te te mAtra prANImAtranuM kartavya ja che. ane UMDANathI tapAsatAM te potAnuM ja ISTakartA che. kAraNa ke saMsAramAM prANImAtrane bIjAnI sahAyanI bhinnabhinnakSetramAM AvazyaktA rahe ja che. jyAre eka manuSya bIjAne sahAya karatA hoya che tyAre prathama to tene AtmasaMtoSa maLe che, ane pote sahAya karI e sahAyaka bhAvanA AMdolanane utpanna karato hoya che. te AMdolananI asara tAtkAlika ke pachI avazya vAtAvaraNa para ane vAtAvaraNanI asara vyakti para avazya thAya che; ane tethI prerAI jenI te sahAya kare che te vyakti athavA tethI itara kaI paNa pitAnI Apattisamaye avazya sahAya pahoMcADe che; A rIte pADozIdharma bajAva, e anivArya kartavya che, ema ApaNe A parathI spaSTa anubhavI zakIzuM.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya kartavyo jyAM sudhI varNavyavasthA yathArtha rUpamAM hatI, tyAM sudhI brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra e cAra varNonA kartavyanirdezamAM AkhAye rASTrIya dharmane samAveza thaI jatuM. Aje jAti, samAja evAevA aneka vibhAga ane peTAvibhAge paDI gayA che. vaLI jAtimAM janmelA che te jAtinA kartavyAnusAra kartavya kare tevI sthiti rahI nathI. A vyavasthA tUTI javAthI kartavya kSetro paNa svAbhAvika rIte vadhu pramANamAM thaI gayAM che. A ISTa che ke aniSTa teno ahIM prazna nathI, kAraNa ke koI paNa dhoraNe kALaparivartananI sAthe na badalAtAM kAyama rahe tevuM banI zakatuM nathI. pUrvakALamAM paNa ghaNIvAra vyavasthAomAM parivartana thayAM che. eTale Aje jAtigata karma karavAno Agraha rAkhavo e jarAye iSTa nathI ane zakya paNa nathI. prathama ApaNe je rIte AkhA kuTumbanAM parasparanAM vyaktigata kartavyo vicArI gayA chIe, te ja rIte ahIM dhaMdhAdArIne aMge vyaktigata kartavyo vicAravAnI paNa AvazyakatA rahe che. kRSikAra mAnavasamAjane sauthI pahelAM annanI AvazyakatA rahe che. kAraNa ke jIvananAM traNa Avazyaka tatvo paikI havA ane jaLa te
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 Adarza gRhasthAzrama kudaratI ane svAbhAvika rIte prApta thaI zake che, jyAre annane to. utpanna karavuM paDe che. phaLa, dUdha, vanaspati ityAdi vastuonI pAchaLa bahu zrama levo paDato nathI; paraMtu vizvanA AkhAye mAnavasamAjane teTalAM ja tatvArA jIvana calAvavuM e zakya nathI, ane tethI ja vRSTi ane sRSTi e bannene lAbha laI tanabaLathI manuSya e annane utpanna karavAne je vRtti svIkArI che te ati uttama che, ane te ekalA mAnavasamudAyane ja nahi, paraMtu eka kIDIthI mAMDIne pazupakSIne itara prANIsamudAyane mATe paNa hitAvaha che. mAnava jevAM dayALu prANIne paNa kSudhA zamAvavA mATe nI vaca mA e kRra vRttine adhIna thaI javuM paDatuM ane karaDe niraparAdha pazuonI anicchAe paTane khADo pUravA khAtara hiMsA thaI jatI. te muzkelI annanI adhikatAthI dUra thaI gaI. A lAbha unnatinI daSTie ane ahiMsaka samAjaracanAnA kAryanI dRSTie nAnesano nathI thayo. je ke Aje anAdi puSkaLa hovA chatAM jIvahiMsA sAva ja nAbUda thaI che tevuM kazuM nathI. paraMtu eTaluM cakkasa che ke te ochI thaI che ane thAya che, temAMnI paNa keTalIka rUDhithI, keTalIka ajJAnatAthI, keTalIka zokhathI ane keTalIka rasavRttinI lupatAthI ja thAya che. anna nahi maLavAne kAraNe anivArya thatI hiMsA to apavAdita sthaLe ja thatI Aje najare paDaze. te anna jevI Avazyaka vastuno utpAdaka kRSikAra kahevAya che. mATe e samudAya AkhI mAnavajAtinA pitA tarIke jarUra gaNI zakAya. katavya - kRSikAre e eka vaccavarNanuM ja aMga che. brAhmaNa, kSatriya ane zaka e traNe varNane jivADavA ane tenA vyavahAramAM saraLatA lAvavA vaizyavarganuM nirmANa thayuM che. te vaizyavargamAM kRSikAra e mahatvanuM aMga che, ane eTale ja aMze tenAM kartavyanuM kSetra paNa
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya ktavya 161 teTaluM ja mahattvanuM che. jema pitA potAnI saMtatinuM poSaNa karavA satata lakSyaparAyaNa rahe che tema kRSikAre paNa jAgrata rahevuM joIe. kRSikAranA saddaguNe kRSikAra satata udyogI ane kAryaparAyaNa hevo joIe. bhinnabhinna RtuomAM bhinnabhinna rIte pAka utpanna karavAmAM tenI kALajI ane udyoga hoya, to theDI jamInamAMthI paNa te ghaNuM utpanna karI zake. nivRttikALamAM eTale ke kRSikAryathI nivRtta thAya tyAre pitAnI itara AvazyakatAo pAchaLa teNe mathyA rahevuM joIe. AthI tene khorAka ke vastra mATe bIjAnuM avalaMbana levAnuM rahe nahi, ane teTalo ja te haLavo ane svAvalaMbI rahe. kRSikArAmAM saMgaThanabaLa paNa tevuM ja joIe. tenA gharanuM AkhuM kuTuMba saMgaThita rahIne tathA ekabIjAnA kAryavibhAgane vaheMcI laIne udyogazIla rahyA kare. tethI kRSikAranuM kAryakSetra vikasita bane. kuTuMba uparAMta kRSikAranuM jAtisaMgaThana paNa khUba ghaniSTha hevuM joIe. AthI te ekabIjAM kuTuMbonI paraspara AvazyakatAo pUrI pADavAne barAbara vinimaya karI zake ane tethI kAI paNa kRSikArane vepArI, rAjasaMsthA ke itara prajAvarga taraphathI kazuM zeSAvApaNuM rahe nahi. game te jAtino manuSya khetI karI zake che, mAtra temanAmAM uparanA saddaguNo ane kRSikAritva hovAM joIe. AjanI paristhiti kRSikAranuM jIvana Aje eTaluM to dayApAtra banI gayuM hatuM ke te joIne koIne paNa duHkha thayA vinA rahe nahi. ghaNAkharA kheDUto pAse bhAMgela haLa, vRddha ane thAkI gayelI baLadanI ekAda joDa, tUTelo kesa ane ekAda bhAMgelatUTela gADA sivAya kazuM ja nahatuM. bArabAra mAsa sudhI satata mahenata karavA chatAM pariName to tenI 11 :
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama pAchaLa bhUkha ne bhUkha ja rahI jatI. tenuM AkAzI vRttinuM jIvana havAne aMge ativRSTi, anAvRSTi, hima, tIDa, geru ityAdi kudaratI prakopathI tene ghaNIvAra bahu sahevuM paDe che. joke evA kudaratI prakopa satata hotA nathI. kharI rIte te tene AvI paristhitimAM mUkanAra rAjyasaMsthAnI avyavasthA ane vepArInI vyAjavRtti ja moTe bhAga vacce bhajavatI. prajA ane rAjAnI vacce hitadaSTie yojAyelA amaladArane trAsa paNa bicArA garIba kheDUtane trAhi trAhi pokarAvato. kazuM utpanna na thAya te paNa mahesUla bharavAnI ane cUsaNanItinA bejA taLe cagadAIne chevaTa khetInAM anivArya sAdhanane paNa jatAM karavAnI tene pharaja paDatI. pariNAme keka kheDUto uttama khetInI vRttine choDI daI yaMtravAdanI cakkImAM ghasaDAtAM ApaNe muMbaI ane amadAvAda jevA zaheromAM joI rahyA hatA. te varganuM pavitra ane saMyamI jIvana zaherIonA saMgathI vilAsI banavA mAMDeluM. tenAmAM vilAsa vacce ja jata, vyasane te teonI pAchaLa ja paDatAM. je teo khetImAMthI sAruM utpanna karI zakyA hota te teo kadI AvI sthitimAM mukAta nahi. lAMbe vakhata kheDUtonI je AvI ja dazA raheta to teo khare ja kRSijIvanane parityAga karavAnA hatA. dhAro ke tema ja thAta, to bhANAmAM bhojana levA chatAM bhUkhe maranAra mUnA jevI bhAratanI prajAnI dazA thaI jAta. paraMtu hiMdanA saddabhAgye dAdAbhAI navarajIe AjhAdInuM vRkSa repyuM ane mahAtmAjIe emAMthI phaLa nipajAvyAM. Aje AjhAdI AvI. kheDUtonA ane khetInA divaso AvyA. paraMtu zaheranI cUDathI tathA jUnI ghareDathI kheDUtone bacAvI temanuM natika pAyA upara sAcuM saMgaThana karavAnI have anivAryatA UbhI thaI che ane tatkALa te thavAnI jarUra che. sudhAra haju kRSisudhAra mATe prayatnanI khUba jarUra che. have sauthI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya kartavya 163 prathama te kRSijIvana gujAranAra prajAne kema khetI karavI tenuM saMpUrNa jJAna maLavuM joIe. pachI te zALAo dvArA maLe ke upadezadvArA maLe tene kaMI vAMdho nathI. paNa te badhuM vyavahAru zikSaNa hevuM joIe. Aje seMkaDe 50thI 75 TakA kRSikAre sArI jamIna temaja sAdhano hovA chatAM IcchA pramANe utpanna karI zakatAM nathI. temAM bahudhA kRSijJAnane abhAva ja kAraNabhUta hoya che. * e khAtarathI mAMDIne aMtima pAka taiyAra thatAM sudhInI dareka kriyAnuM tene vivekapura sara jJAna hovuM joIe. bIje upAya, kRSikAranAM ja svataMtra maMDaLa thavAM joIe, ke je koI paNa kRSikArane AphatamAMthI ugArI le. varSa sAruMnabaLuM Ave te paNa koI paNa vyApArI ke rAjyane Azraya levAnI tene AvazyakatA rahe nahi. - trIjo upAya kRSikArone utsAhI ane udyogI banAvavAno che. kaNabI, pATIdAra ane tevI jAte sivAya bIjI jAte kRSijIvana gujAre che. paNa temane ghaNekhare varga satata udyogI hoya evuM dekhAtuM nathI. varasAda thayA pachI mAtra biyAM verI AvavAM ane temAMthI pAka taiyAra thAya te laI Ave, evuM ja ghaNAkharA kRSikArenuM kRSijIvana hoya che. temAM bhinnabhinna prakAre kRSikArya prati abhiruci jAge tema karavAnI jarUriyAta che. A bAbata itara janatA ane sarakAra lakSamAM le to ghaNuM karI zakAya tema che. dezIrAjyanA sImADAo bhUMsAyAthI kheDUtone sauthI mahAna rAhata have maLaze. chatAM buddhizALI le che ane pUchapatio je kRSijIvanane mahatvanuM aMga mAnatA hoya, to te praznane teoe vadhu sahakAra darzAvIne kRSijIvanane pratiSThA ane sAdhanathI rasataraboLa karavuM joIe. kRSikAroe svayaM paNa potAnuM jIvana udyogI ane saMskArI kaNabI, ane upAya zika levAnI che ane te paNa A vikAsa
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama 164 rIte gALavuM joie. Ama karavAmAM kRSikAra ane prajA ane varyAMnu hita che. vyApArI prajAvaCnA pArasparika vinimayamAM vyApArAdika vRttidvArA saraLatA karI Ape te vyApArI kahevAya che. ane A rIte AkhI vaNikasaMsthAnI utpatti thaI che. prAcIna kALamAM peAtAnA dezanI vadhArAnI vastuo dariyAI jamInaraste laI jaI tyAMthI A dezane upayAgI vastuo lAvI ApI te prajAvane pUrI pADatA, ane e temanuM mukhya kArya hatuM. sAthe sAthe geApAlananuM mahattvanuM aMga paNa teo jALavatA. AvA ullekha) jainasUtrAmAM paNa Ave che. teve vakhate rokaDadhana karatAM vastuonA vinimayane ja vizeSa pracAra hatA. A badhI sevA badala temanI peAtAnI AjIvikA cAle teTaluM te vinimaya karatAM meLavI le ane AvI rIte te nyAyavruttithI rahe, tevI vyavasthA samAjamAM pracalita hatI. pAyamAla dA paraMtu jemajema saMgrahavRtti vadhatI gaI tematema padAdhana, 'pazudhana ane kramazaH rAjasaMsthA taraphathI pracalita thayeluM sikkAdhana pazu saMgrahIta thatuM gayuM. gharanI mAlikI pachI dhananI mAlikI ema te vRtti paNa vadhatI cAlI, ane A rIte buddhinA upayega mUDIvAdanA saMgrahamAM thatA gayA. pachI teA pAse rahelI brAhmaNasa - skRtine paNa A de cheDI nahi. ane ema varNamAM arAjakatA ane akaNyatA vyApavA lAgI. e vyApArI saMsthAnI bhinnabhinna dazA palaTAtAM Aje te kevA svarUpamAM che te ApaNI sAme ja che. Aje vyApArI kAne kahevA te paNa eka meATA prazna thaI paDayo che. sArAMza ke mAnavIvRttimAM jeTalA svAtha bhaLe che, teTale aMze naitika
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya katavyo 16pa viSaya keTale gauNa bane che, tenuM Aje jIvatuM jAgatuM dRSTAMta AjanI vyApArI dazA che. yaMtravAde pUchapatione Aje vyApArI kartavyathI bhulAvIne dalAla jevA banAvI mUkyA che. e varga vinimayanI vyavasthA jALavavAne badale dUra dUra dezamAM kAco mAla mokalAvI, temAMthI banatA pAkA mAlanAM ekanAM sogaNuM dAma videzane khaTAvI ahIMnI prajAne tevI vastuo pUrI pADavAnuM AbAda kAma karI rahyA che. zramajIvanane kheI beThA che ane ALasa ane vilAsane emaNe jANe ajANe paNa piSyAM che. emane strIvarga bojArUpa thaI paDyo che. lehANa, darajI, suthAra, luhAra ane rAjavIo suddhAM AvI jAtanA vyApAramAM ghasaDAI rahyA vinA na rahI zakyA. sArAMza ke AkhIye vyApArI saMsthA ane praNAlikA tUTI gaI che, ane vyApArI karatAM saTTo karanArA ke jenI gaNanA Aje vyApArI vargamAM thAya che, tene ja hisso Aje vadhu pramANamAM daSTigocara thAya che. saTTAnuM pariNAma saTTo e eka prakArane jugAra che. savAre je lAkhopati haya te sAMje bhikhArI bane che. 25 ke 50 rUpiyAvALo hajArene vyApAra DoLe evuM je kayAMya banatuM hoya to te A ja vyApAramAM. A uparathI spaSTa jaNAya che ke e vastune vyApAra tarIke gaNI zakAya ja ' nahi. AkhA rASTramAM vyApI rahelAM ciMtA ane duHkha utpanna karavAmAM saTTAno moTo phALo che, tema kahIe to kazuM khoTuM nathI. temAM sarjananuM tatva ja nathI, saMhAralIlA ja emAM vikasyAM kare che. vyAjavRtti vyApArIvarganI pAyamAlI ane kartavyasyutatAmAM vyAjavRttine paNa moTo hisso che. musalamAna zAstronI pavitra zikSAomAM to vyAja na levAnuM khAsa bhArapUrvaka sUcavyuM che, kAraNa ke vyAja
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama vRttimAM naitiktAnI mahAna hAni che. vyAja para chavanAro mANasa parasevAnI kamAI meLavavAne badale vyAja para ja jIvanAruM niSkriya pUtaLuM banI jAya che. tenI vRttimAMthI udAratAnuM tatva alpa thatuM jAya che. vyAjavRtti e mAnavInA mAnasane kSubdha banAvavAnuM eka prabaLa zastra che. te zastrano bhega bicArI garIba prajA thaI paDe che. vyApArazAhInA jamAnAmAM kRSikAranA hadayanI hAya A ja vRttine aMge e vyApArIoe lIdhI hatI. Aje paNuM dArU ane evA vyasananA chaMdamAM paDelA majUre ane tevI garIba prajAne paThANa, mAravADI ke tevI vyAjakhAu prajA khUba pIDe che. tenAM udAharaNa paNa kaI ochAM nathI. amane IDaranA pravAsamAM sAThanA ekasira mAtra daza ja mAsamAM thayelA jaNAyA hatA. A badhA niraMkuza vyavasthAnI svachaMdatAnA namUnAo che. potapotAnAM kartavyone saMbhALavAmAM svArthavRttine prathama khUba ja bhoga Apavo paDe. paraMtu Akhare te mArga ja suMdara ane sau keIne hitakara che ema spaSTa dekhAya che. sarakAra to RNarAhata ke tevA kAyadA ja ghaDI zakaze. kharI rIte A AkhuM kArya prajAsevake ane prajA ja pAra pADI zake. brAhmaNa jIvana nibhAvavA mATe jevI rIte kRSinI ane vyavahAramAM saraLatA lAvavA mATe vinimayAdi vyavasthAnI jeTalI AvazyaktA che teTalI ja balake keTalIka vAra tethI paNa vadhu AvazyaktA ane upa gitA zikSaNa ane saMskRtinI khAsa che. zikSaNathI mAnavI satyAsatyana, hitAhitano ke AvazyakaanAzyaka viveka karatAM zIkhe che. saMskAritAthI satya, hitakara ane Avazyaka kriyA AcaravAmAM ekacitta rahI zake che. A banne tattvane prajAmAM pracAra karavA mATe je varNanI utpatti thaI che temane ja brAhmaNo tarIke dharmazAstramAM varNavyA che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya khyA 167 jyAM sudhI e brAhmaNA svaka vyaparAyaNa rahyA tyAM sudhI teo pavitratA ane pUnyatAnI mUrti samA gaNAyA, ane te temanA sadguNAne laIne ucita ja hatuM. traNe vA~ pAsethI temane vyavahArika tathA dhArmika banne kSetromAM bahu mAna ApavAmAM AvatuM. vivAhathI mAMDIne mRtyukALa paryaMtanA sArAmAThA prasaMge temanI hAjarI anivAya gaNAtI, ane temanA satkArArthe prajAva` taraphathI temane yAgya byAdi paNa maLatuM. patananA prAraMbha paraMtu jyArathI teo adhika tRSNALu banyA, arthAt svArthIbhAvanAthI dhanAdine kevaLa saMgraha karavA lAgyA, ane pariNAme vilAsI ane ALasu banatA gayA, tyArathI kudaratanA kAyadA pramANe temanAM mAna ane pratiSThAmAM kSINatA AvavA lAgI A kSINutA nAbUda karavA mATe ane prajA taraphathI temanuM varSo thayAM je sthAna hatuM tene kAyama TakAvavA mATe temaNe potAnI truTione nivAravAne badale peAtAnA doSa) para ja DhAMkapichADA karavA zarU karyo. jJAnane teNe A rIte durupayeAga karyAM. brAhmaNa e teA brahmAnA ja putrA che, temane pUjavAthI sva` maLe. brAhmaNane ja dAna ApavAthI kalyANu thAya. " dharmazAstronAM adhyayana karavAnA brAhmaNa sivAya itarane adhikAra ja nathI. " " brAhmaNu e badhA varNAthI uttama che. '' evIevI svArthamaya bhAvanAne bhALI prajAmAM pracAra karI peAtAnA sthAnanI rakSA karavAnA mithyA prayAsa temaNe zarU karI dIdheA ane .. tr zamo damaH tapaH zaucaM kSAntirArjavameva ca / jJAnavijJAnamAstikyaM brahmakarma svabhAvajaM // d indriyanigraha, maneAnigraha, tapazcaryA, pavitratA, sahiSNutA, kAmaLatA, jJAna, viveka ane zraddhA AvA ucca guNe! je kAI ArAdhe tene ja brAhmaNa gaNI zakAya, te vAtane bhUlI jaI " brAhma 66
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 Adarza gRhasthAzrama NanI prajA ja brAhmaNa gaNAya, pachI bhale tenAM karmo brAhmaNatvathI cheka ja viruddha jatAM heya. Ama A jAtivAda utpanna karyo. jAtivAdanI utpattinA ItihAse A rIte kevaLa brAhmaNo para ja nahi balake dareka varNa para kAramI asara karI nAMkhI che. tyArathI ja uccanIcanA bhedane prAraMbha thayo che. guNakarmane badale sattAvAdanuM jera vyApyuM, ane Aje to ekeeka varNanA aneka samAja ane jAtiupajAtionA seMkaDo TukaDAo paraspara laDatA jhaghaDatA ApaNI sAme pratyakSa najare caDe che. jAtivAdano ukela Aje jyAre dareka varNa potapotAnAM kartavyane bhUlI gayA che te samaye varNavyavasthAne punaruddhAra kevI rIte thaI zake te koyaDo khUba ja kaThina che. tene ukelavAne mAtra eka ja mArga che ke janmagata varNavyavasthA mAnavAnI rUDhi taddana nAbUda thavI joIe. game te kuLa ke game te jAtimAM janmyo hovA chatAM je tenAmAM brAhmaNanA guNa hoya ane te vRttithI te jIvato hoya to te brAhmaNa ja gaNuMvo joIe. sArAMza ke A rIte guNakarma para viziSTatA apAya to jAtivAdano mada ke je Aje rASTronnati ane dhArmika unnati baMnemAM bAdhAkara thaI paDayo che teno aMta AvI rahe, eTaluM ja nahi balake sAmAjika unnatimAM paNa moTo lAbha pahece. dezanI AjhAdI AvyA pachI to AnI khAsa ja jarUra che. brAhmaNanI vartamAna hAlata Aje seMkaDe ke hajAre nahi balake lAkho brAhmaNa savidyAne abhAve tIrtha jevA pavitra ane dhArmika sthaLAmAM rahI pitAnI AjIvikAarthe keTalIkavAra dharmaniSiddha kAryo paNa karatAM najare paDe che. ene pariNAme pavitra tIrtha abhaDAya che ane dhArmiktAne nAme dhatiMga poSAya che. bIjI bAju evAM keka gAmaDAM che ke jyAM
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya kta 169 rahetA brAhmaNonI dazA lagabhaga bhikhArI jevI che. prajAne vahemI banAvI pitAno svArtha sAdhavo te bicArA tuccha ane mithyA prayAso karyA kare che. A badhA doSonuM mULakAraNa tapAsIzuM to te ja maLI Avaze ke teo ajJAnI ane ALasu banI gayA che. - jyAM sudhI prAvamAM ajJAna che, tyAM sudhI AvI rIte paNa tenuM jIvana cAlyA kare che ane cAlaze. paraMtu tenuM aMtima pariNAma aniSTa ja che e vastu niHsaMdeha che, ane AvI vRtti e brAhmaNatvanuM na bhUMsI tevuM lAMchana che. je A vRtti haju paNa laMbAze to temAM prajAvarganuM paNa moTuM nukasAna che. prajAvarga taraphathI bhaviSyamAM brAhmaNa jevA pavitra nAmane badanAmI na maLe te khAtara paNa brAhmaNasaMskRtinA punaruddhAranI Aje khUba AvazyaktA che. saMskRti sudhArAnA mArgo [1] eka ja brAhmaNa kAmanA judAjudA phAMTAo jyAM jyAM ane jeTale aMze maLI zake teTale aMze meLavavAno prayatna karavo. [2] navI prajAmAM sAcuM brAhmaNatva utpanna karavA mATe tevI jAtanI saMsthAo UbhI thAya. AjanI vidyamAna saMsthAo karatAM tenI zikSaNapraNAlikAnuM dheraNa navIna heya, ane tyAM saMskAritA para vizeSa lakSya apAtuM hovuM joIe. [3] tIrthayAtrAnA sthaLe maLelA dhanano tIrthoddhAra ke prajAzikSaNamAM ja sadupayoga karavAnI yojanA cAlu karavI. Aje paMDyA - je tene durupayoga kare che te prathA dUra thavI joIe. [4] kemanA garIba ane sAdhanahIna brAhmaNone AjIvikAarthe bIjAM svataMtra sAdhano maLI rahe tevI audyogika pejanA karavI. Ama thavAthI e Akho varga pitAnuM ane dezanuM hita sAdhI zakaze.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 vaizya ane rAke e banne vamAMthI luhAra, sutAra, kaDiyA, hajAma, kuMbhAra, darajI, telI, dheAkhI, vaNakara, majUra, kadAI, raMgArI evIevI kaika nAnInAnI krAmA bhinnabhinna dhadhAne aMge utpanna thavA pAmI che. AmAMnI ghaNIkharI kAma peAtAne te te jAtine yAgya dhaMdhA karI jIvana calAve che. ane temAMnI keTalIka vyaktie peAtAnA jAtigata hunnara ke dhaMdhAthI khIjI kAI kA dizA aMgIkAra kare che. A badhI jAtie janasamAjanI jarUriyAtanI vastuo utpanna karavA sAru nirNIta thayelI che, ane te peAtAnI te te dhaMdhAdAra AjIvikA calAvavAnI sAthe ja janasamAjanI sevA paNa bajAvI zake te sAru tenI yeAjanA thaI che. eka nAnIzI vAta Adarza gRhasthAzrama jevI rIte khIjA varSAM pAtapeAtAnAM banyA che, te ja rIte AvI hunnarI kAme pachAta paDI gaI che. kanyA prati zithila paNa naitika bAbatamAM darajIne tyAM cAra vAra kApaDa ApyuM eTale te sADAtraNa vAra ja rahe, sAnIne tyAM thADINI paNa sAnAnI cerI thAya ja, kApaDiyA kApaDa ApavAmAM, anAjavALA anAja ApavAmAM dala ane zatA kare ja, ane e rIte dareka dhaMdhAdArI ane hunnarInuM naitika jIvana bagaDI yeluM bahudhA dekhAya che. A vastusthiti bhArata jevA dharmapradhAna dezamAM bane te kharekhara zaramanI vAta gaNAya. A bAbatamAM te dhaMdhAdArIe ane hunnarIe jeTalI prajA paNa javAkhadAra che. kAraNa ke sAmA vyApArI ane hunnarIne khUba kasI levAnI vRtti dharAve che. khIjI bAju te dhaMdhAdArIomAM pArasparika sarUpa ke saMgaThana hotuM ja nathI. UlaTA te ekakhIjA pratye IrSyALu heAya che. AthI bhAva eThA karI halakI cIja
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya kartavya 17 ApavAnI ke ochuM ApavAnI prathA te vargamAM cAlu thaI jAya che. eTale te bhUlanI janmadAtA to prajA ja gaNAyane! AvA naitika patanathI dezane khUba hAni pahoMce che, ane mAnavamAnava pratye parasparano vizvAsa naSTa thAya che. te badI aTakAvavA sAru vyApArIo ane hunnarIoe potapotAnA varganuM saMgaThana karavuM joIe, ane prajAvaLe paNa AvA saMgaThanane uttejavuM joIe. bhAla naLakAMThAnuM kheDUtamaMDala e dRSTie ja thayuM che. Ama karavAthI najIvI bAbatomAM asatya, dagA, chaLaprapaMca, mAyA vagere adharmanAM kAmo thAya che te aTake, ane teTaluM ja sAmAjika jIvana ucca ane Adarza bane. Aje zaheranI prajAmAM vilAsI vRtti vadhI gaI che ane tene aMge tenI AvazyakatAo paNa khUba vadhI gaI che; tethI te AvazyakatAonA pramANamAM upayogI cIja karatAM beTI jarUriyAta ane mojazekhanAM sAdhane Aje vadhu pramANamAM utpanna thavA mAMDayAM che. bhAratamAM aneka kArakhAnAM aneka mile, ane aneka sinemA-kaLAdhAma vikasyAM che e tenuM pratyakSa pramANa che. " A sthaLe eTaluM kahevuM joIe ke kaLA ane vijJAnane vikAsa e kAMI khoTI vastu nathI. paraMtu te kaLA ane vijJAnane hetu mAnavajAtinA vikAsa athe ja hovo joIe, te bhUlavuM na ghaTe. sinemA, nATaka, nRtya ke tevI koI paNa kaLAonuM dhyeya paNa te ja hovuM joIe. je mAlika ane kaLAkAre niHsvArthI ane saMskArI hoya tene ja AvI kaLAonAM vikAsa ke pracAramAM sthAna maLatuM hoya, bIjAne nahi. to jarUra te kaLA rasamaya ane phalaprada banI zake, ane te dvArA sAmAjika ane rASTrIya pragatimAM preraNA maLe tathA prajAmAM susaMskAre vadhe. kApaDiyA, jhaverI ke koI paNa tevA dhaMdhAdArIo, hunnarIo ke
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 Adarza gRhasthAzrama LAkArA sau rASTraprajAnAM sevAbhAvI ane upayAgI aMgA che, temanI javAbadArI paNa teTalI ja mahattvabharI che. jo te peAtAnI svAbhAvanA pASavA khAtara prajAnA naitika jIvanane hAni pahoMcADe te te sauthI vadhu gunegAra che. samaya paDaye peAtAnA kartavya khAtara badhA svAne jatA karavA sudhInI temanI taiyArI heAvI joIe. patrakAro ane sAhityakAre eka Adarzo manuSyanuM jIvanacaritra manuSyane ucca lakSya para prere che. eka tattvaciMtakanA vicArA jIvanamAM vikAsa ane preraNA pUre che. eka lekhakanI kathAnAM pAtronAM jIvanamAMthI OMka divya ane bhavya zikSAe sAMpaDe che. eka kavinAM kAvyamAM kudaratanAM ane bhAvanA tathA lAgaNInAM gaMbhIra darzana thAya che. A dibiMduthI sAhityanI prajAvaLa mAM AvazyakatA hAya che. dezanA judAjudA bhAgeAmAM vasatI prajAne potAnA AmadezamAM zuM zuM banI rahyuM che, anya deze| zIzI pragati karI rahyA che, evA evA nUtana samAcAra maLe ke jethI te pAtAnuM kartavya samaje te khAtara patronI utpatti thaI che. patrakAranI cAgyatA tethI patrakAra paNa prajAne doranArA eka netA che. te prajAne sumAge ja laI jAya, sAcA ja samAcAra pUrA pADe, vajanadAra hakIkato ja pragaTa kare, kAi paNa samAja, vyakti ke rASTrane te duzmana nahi paNa mitra hAya; ane niHsvArthI, niDara ane dezasevaka hAya; AvA ja patrakAra banI zake, ane patrakAritva calAvI zake. patrakAranI javAbadArI kaMI nAnIsUnI nathI. prajAva'nI lAgaNI dubhAya ke te khATe mArge dorAya tevA eka paNa lakhANane te peAtAnA patramAM sthAna na Ape.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 sAmAnya kartavya AvA patrakAra banavA mATe patranuM dhyeya AvuM hovuM ghaTe (1) patra keI paNa samAja, kema ke saMpradAyanuM na hovuM joIe. (2) patrakAra svAvalaMbI, niDara, utsAhI, dhIra ane vivekI ho joIe. (3) patramAM pitAnA ke anya lekhakonA je kaI vicArone sthAna maLe te vicAre pIDha, udAra, spaSTa ane kAryakArI levA joIe. Aje hiMdanuM patrakAritva saMtoSaprada nathI, eTale kAM to prajA evI taiyAra thAya ke nAmadhArI patrakArane khasI javuM paDe ane kAM to sudhare, athavA patrakAra upara kaDaka kALajI rAkhanAra niyAmaka kamiTI hoya. kavi kevA hoya? kavi kevaLa kalpanAkSetramAM UDanArAM ja kAvyo na race. tenA kAvyane zabdezabda lokamAnasane anusaratAM ane uddabodhatAM asarakAraka adilina hoya. kavi janatAne rasamAM taraboLa karI keI UMDA. AdarzamAM prerI janAra hovo joIe. lekhaka kevA hoya? lekhaka nisvArthI, vicAraka ane lakSyavAna hovA joIe. tenuM lakhANu uttejanavALuM, chAlakuM ke nIrasa na hoya, paNa bhAvanAvAhI ane Adarza heya. sAhitya evI sIdhI ane saraLa bhASAmAM hovuM joIe ke je sAmAnya abhyAsIne paNa sulabha thAya ane tenI kiMmata paNa evI haLavI hevI joIe ke sau koI kharIdI zake. upadeza upadezako pote cAritrazIla ane jJAnavAna hovA joIe. je viSayanuM teNe vyAkhyAna ApavAnuM hoya te viSayanuM tene vizALa vAcana ane UMDuM ciMtana levuM ghaTe. ane tene upadeza paNa AkhA lekasamudAyane upayogI, AzvAsanadAyaka ane preraka he joIe.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 Adarza gRhasthAzrama A rIte patrakAre, lekhaka, kavio ane upadezake paNa dezanI uttama sevA bajAvI zake che. mAtra temanAmAM koI eka cokkasa dhyeya rahevuM joIe, ane tenI kAryadizA paNa cokkasa ane upayogI hovI joIe. vedya che jevI rIte zarIranI puSTi arthe rAka ItyAdi tatvonI AvazyaktA che tevI ja rIte te zarIrane vyavasthita rAkhavA mATe jJAna ane tenAM sAdhanonI paNa AvazyakatA che. prAcIna kALamAM zikSaNanI sAthe potAnI jAtane barAbara vyavasthita rAkhI zake tevuM vaidyaka jJAna paNa ApavAmAM AvatuM, ane te dhArmika zikSA jeTaluM ja Avazyaka aMga manAtuM. aDhAra prakAranI vidyAomAM AyurvedanuM mahattvabharyuM sthAna che, te tenuM spaSTa pramANa che. zarIramAM ghasAvanamA arthAta ke zarIra e sauthI paheluM ane UMcuM dharmanuM sAdhana che, ane tenI svasthatA jALavavAmAM dharmanI paNa rakSA che, e vAta prajA vargamAM sau koI spaSTa samajatuM hatuM. tyAre vaidya hatA kharA, paraMtu tyAM sudhI vaidyonI svataMtra saMsthA na hatI. vartamAna dazA Aje te viSaya prajAvargamAM bahu gauNa thaI zake che. sAmAnya prajAmAM te jJAna nathI rahyuM tema kahIe to paNa cAlI zake, sAmAnyamAM sAmAnya dardanuM paNa nidAna ane tene nivAravAnA upAyanuM jJAna buddhimAna ane vyavahAramAM DAhyA gaNutA pIDha mANasone paNa na heya te vastu kharekhara kheda utpanna kare tevI che. eka mAtAne bALaka kema ucheravuM tenuM paNa jJAna na hoya to tenI prajA regiSTha bane, temAM kazuM Azcarya nathI.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya ktavya 175 . AvI paristhitimAM ja vaidyonI vRddhi thavA pAmI che, ane Aje TheraThera vaidya ane DokaTarenAM pATiyAM najare paDe che. vaidyo vadhavAthI darda vadhyAM che ke ghaTavAM che tene nirNaya spaSTa hevA chatAM temAM kAMI ApaNe vaiidyone doSa na ApI zakIe. paNa eTaluM te kharuM ja che ke teo je dhyeyapUrvaka potAnuM kartavya bajAvatA hoya to paristhitimAM khUba ja sudhAra thavA pAme, e vAta niHsaMdeha che. ktavya - Aryavedya che ke DokaTara he, teNe vaidyaka jJAna prAcIna zAstrathI meLavyuM hoya ke arvAcIna navI zodhathI meLavyuM hoya, temAM kazo vAMdho nathI. paraMtu ATalI bAbato to teNe avazya yAda rAkhavI joIe [1] pote mAnavajAtane sevaka che. vyAdhigrasta mAnavI apAra duHkhI hoya che. tene zAnti pahecADavAthI te pote prasanna thAya che eTaluM ja nahi paraMtu e tandurasta manuSya potAnA samAja ke dezanuM hita karI zake che. A rIte mAnavajAtanI sevA e kharekhara sauthI agatyanuM kArya che ane te eka Adarza vaidya suMdara rIte banAvI zake che. [2] vaidya niHsvArthatA keLavavI joIe. ahIM kaI prazna kare ke je e niHsvAthI rahe to temanA pitAnA jIvananuM zuM? ahIM AjIvikAne prazna nathI. kevaLa je te vadhavRtti para chavo hoya to tene tenI sevAnA badalAmAM tenAM sthAna ane yogyatA pramANe prajA taraphathI mahenatANuM maLavuM joIe. ane te dhyeya rAkhI te je kaMI prajAvargathI meLavaze temAM kaMI khoTuM nathI. paraMtu te je kaMI le tenI sAthesAthe tene e khyAla to hovo joIe ke "huM eka javAbadAra vyakti chuM. garIba prajAne bojArUpa na thAya tevI jAtanuM mAruM jIvana hovuM joIe." mAnavI apAtuM ja A rIte eka
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 Adara gRhasthAzrama [3] darda thayA pachI tene nivAravuM eTaluM ja vaidyanuM kartavya nathI. paraMtu darda na thAya tevI paristhitine lAvavA prayAsa kare e paNa tenuM kartavya che. Aje evI vyaktio bhAgye ja sAMpaDI zake che. kAraNa ke tene te zikSaNa letI vakhate pitAnI kartavyaparAyaNatAnuM jJAna ja ApavAmAM AvatuM nathI. | dardI mare ke che, te garIba ho ke tavaMgara ho, bIjAM dardI tene thAo ke maTe, tenI ghaNuM vaidyone ke DokaTarene kaMI paDI hatI nathI. tenuM udAharaNa joIe. ghaNe sthaLe evuM bane che ke mRtyu pAmelA garIba manuSya pAse paNa chelle vakhate ghaNuM DokTaroe potAne svArtha jAte karavAne badale temanAM sagAMvahAlAM pAsethI pitAnI phI - pAIe pAI lIdhI hoya. mAnavatAnI dRSTie paNa A kArya to niMdanIya ja gaNAya. te pachI prajAnA sevakane to te kema ja chAje? DokaTara ke vaidya e dhaMdhAdArI vyakti na hovI joIe; A dhaMdhe te temane prajAnI sevAarthe ja heya. ane mAne ke sArvatrika A niyama lAgu na paDe, ane apavAdita vyaktio vyApAranI dRSTie vaidhakane upayoga kare, to paNa tene mATe naitika maryAdA te hovI ja joIe. bIjA vyApAranI jema vaidyaka pAchaLa kevaLa svArthabhAvanA na ja hovI joIe. vaido jeTale aMze niHsvAthI hoya teTale aMze garIba prajAne temane ThIkaThIka lAbha maLI zake. hA, keTalAka evA DokTare che kharA ke jeo kaI saMsthAmAM pitAnAM samaya ane zaktino bhoga ApI rahyA hoya. paraMtu teo je teTalAmAM ja sevAdharmanI itisamApti mAnI laI potAne tyAM AvatA garIba dardI para dayA na dharAve ane cUsaNanIti ja calAve to tenI A saMsthAnI sevA e kaMI sAcI sevA na gaNuya-prati
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 sAmAnya kata SThAnuM sAdhana ja gaNAya. khAsa karIne temanI vidyA ane zaktino lAbha garIba prajane to nisvArtha bhAve maLavo ja joIe. ' eka vastu e paNa che ke vaidyakanuM dhyeya kevaLa dhanArjana na hovuM joIe. paNa UlaTuM te paramArthanuM eka aMga gaNAvuM joIe, ane te dRSTibinduthI vaidyanI AjIvikAnuM mukhya sAdhana vika ja na heya. Ama thavAthI AjanI paristhitimAM khUba ja palaTe thaI javAne saMbhava che. rega utpanna thavAnAM kAraNe rogonI utpattimAM kevaLa prArabdha ke pUrva karmane doSa mAne che, te vastu barAbara nathI. rega thavAnuM mukhya kAraNa te manuSyanuM pitAnuM ja ajJAna che. zarIra e mAtra sAdhana che. te barAbara kArya ApI zake tevI te tarapha manuSyamAtre svayaM kALajI rAkhavI joIe. khAnapAna, rahana sahana, havA, jaLa vagere evAM svaccha ane parimita joIe ke tethI tenA AregyamAM kSati na pahoMce. ' bhUkha vinA khAvuM, je te khAvuM, ati pramANamAM khAvuM, evI evI bhUmithI ragano janma thAya che. te vAtane manuSya bhUlI jAya che te ja tenuM ajJAna. je manuSya niyamapUrvaka sAduM ane sAtvika bhojana le, AsapAsanuM vAtAvaraNa svaccha rAkhe ane ikiyenI saMyamitatAthI rahe te roga utpanna thavAnuM nimitta bhAgye ja maLe. rega utpanna karI pachI davA laI tandurasta thavAne prayatna karavA karatAM prathamathI ja viveka rAkhavo, e vadhu salAmatIbhareluM che. prabhAvamAM AvI jAgRti lAvavA mATe vaidyoe pitAne svArtha jato karIne paNa AvuM vAtAvaraNa utpanna karavuM, e temanuM anivArya kartavya che. nivAraNanA upAyo jevI rIte kudaratanA niyamathI viruddha vartavAthI dardI utpanna 12
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 Adarza gRhasthAzrama thAya che te ja rIte tene nivAravA mATe paNa bane tyAM sudhI kudaratI upAyakArA te darda maTADavuM vadhu ucita che. upavAsa, alpAhAra, rasaparityAga evI evI tapazcaryAo dvArA roga maTI zake che ane mananuM paNa svAthya jaLavAI rahe che. tenAM jainazAstramAM kaMIka puSTa pramANe che. te sivAya ghaNuM da Asana, suryasnAna ItyAdi prayogothI paNa maTI zake che. keTalAMka dardo evA paNa hoya che ke jene mATe auSadhanI AvazyakatA che kharI. paraMtu te auSadha haLavuM, a85 prayAsathI sAdhya ane nirdoSa maLe te khAtara prAcIna vadhazAstronuM bahu moTA pramANamAM lakSya hoya tevuM tenA UMDA abhyAsI anubhavI vaidyoe spaSTa joyuM che. jo ke Aje e jJAna vikasita na hovAne kAraNe te tarapha bahu durlakSa sevAtuM hoya tema jaNAya che. paraMtu temAM tene nahi samajanArA varganI ja apUrNatA kAraNabhUta che. A sthaLe te eTale ja nirdeza karI zakAya ke arvAcIna vaidyapaddhati khUba ja parivartana mAge che, ane te parivartanamAM arvAcIna ane prAca e bannene tulanAtmaka dRSTie vicAravA mATe A viSayamAM haju bahubahu avakAza che. tAjetaramAM jAmanagaramAM je thoDuMghaNuM jovA maLyuM, te jotAM AvA AyurvedapremI DokaTare ke vaidyo A mArgamAM sAruM karI zake evI AzA baMdhAya che. nyAya prajAvanA pArasparika vinimayamAM ke vyavahAramAM avyavasthA utpanna thAya te tene aTakAvavA ane mAnavIvRtti svArtha tarapha DhaLI kaI bhUla karI bese to temAMthI bacAvI levA mATe je tattvanI AvazyakatA rahe che tene nyAyatattva tarIke oLakhavAmAM Ave che. A nyAyanuM kSetra mAtra vyakti pUratuM ja nahi, paraMtu samAja, deza ane vizva jevaDuM vizALa che ane hevuM joIe. A dRSTie
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya ktavya 179 ja zAstrakAroe nItine dharmanA eka aMga tarIke svIkArI che ane te khUba samucita che ema siddha thAya che. nItidharmanuM aMga zI rIte? pratyeka zAstrakAre saddadharmanI vyAkhyA A rIte karI che ahiMsA camatteryo tyAre maithunavarsana che eTale ke ahiMsA, satya, asteya, aparigraha ane brahmacarya e pAMca vastuono dharmamAM samAveza thAya che. manuSya potAnA pUrvagata kusaMskAra ke kuvRttine adhIna thaIne AtmavikAsa( dharma )nuM A dhyeya na cUke te khAtara, athavA bIjI rIte kaho to dharmanI vRddhi khAtara paNa, nItinI parama AvazyaktA svIkAravI joIe. kAraNa ke nIti e dharmanI puSTi mATe yojAyelI vastu che. prajAvarganAM sukha ane zAMtine moTo AdhAra paNa tenA para nirbhara che. nItinI dRSTithI tenI surakSitatA jALavavA mATe je niyamo racAyelA hoya che temane kAyadA tarIke oLakhavAmAM Ave che. A kAyadAonA baMdhanathI samAja ke vyakita kAI paNa chUTI zake nahi. kAraNa ke niyamonI adhInatAmAM rahevAthI koI paNa prasaMgamAM tene durupayoga na thAya. ke AvI nItinA je saMcAlaka hoya te nyAyAdhIza gaNAya. prAcIna kALamAM te pada prajA varganA vizvAsapAtra te te gAma, te te samAja ke te te varNanA AgevAnane suprata hatuM. ane je te svayaM tenuM nirAkaraNa na karI zake to te bAbatane chelle ukela prajAmAnya rAjavI pote ja lAvatA. Aje e AkhI vyavasthAne palaTo thaye che. te ThIka che ke AThIka che te prazna vivAdagrasta che. paraMtu eTaluM to cokkasa che ke
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 Adarza gRhasthAzrama nyAyane uddeza Aje bhAgye ja sacavAya che. lokakalyANanI dRSTithI A vastu kharekhara akSamya che. nyAyane AbhaDacheDa je nyAyane pariNAme mAnavajAtine doSanI nivRttine badale, divase divase vRddhi thatI hoya, samAjanI vyavasthAne badale avyavasthA vadhatI hoya, kaleza ane yuddha mULathI nAbUda na thaI zakatAM hoya ane prajAne sAcuM sukha ane zAMti ApavAmAM je nyAyane kazeye phALe na hoya, te nyAyane nyAya tarIke zI rIte oLakhAvI zakAya? nyAya Aje pite sthAnabhraSTa thaI gayo che, tethI ja A dazA anubhavAya che. ahIM vakIla, jaje ane ethIye AgaLa vadhIne solisiTare ane berisTarane to kethoka jAmato jAya che. navIna pAka paNa prativarSa khUba phAlya ja jAya che. chatAM prajAnuM naitika jIvana joIe tevuM sudharyuM nathI, e to ApaNe spaSTa joI zakIe chIe. phojadAra, jamAdAra ane pilIse saMkhyAbaMdha hovA chatAM cerI, mAraphADa ane dagophaTakAnI to vRddhi ja thatI dekhAya che. AnuM kAraNa zuM haze, te prazna kharekhara vicAraNIya che. dezanuM naitika jIvane A bAbatamAM javAbadAra che te vAta niHsaMdeha che. kAraNa ke bhAratamAM AvelA eka cinAI musAphare AkhI bhAratIya yAtrA karI lIdhA pachI muktakaThe bhAratanI prazaMsA gAI hatI te vAtane haju bahu lAMbo kALa vItyo nathI. teNe kahyuM hatuM ke "AtiththasanmAna, satya, ahiMsA, brahmacarya ane tyAga bhAratamAM je utkRSTa sthAna bhegave che, te bhAgye ja bIje haze." Aje te saguNemAM khUba saMkucitatA AvelI ApaNe ApaNuM jIvanapustakanAM pRSThapRSTha vAMcI zakIe chIe. bhAratamAM ja vasatA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya katavya 181 jane pitAnA bhAIo para jeTalo vizvAsa nahi dharAve teTalo Itara dezanA loko para dharAvaze, tenuM kAraNa ApaNI naitika nabaLAI che. te nabaLAI na hovA chatAM kayAMthI UtarI AvI?kenA saMsargathI janmI ? kayA saMjogomAM janmI ? te prazno paNa teTalo ja vicAra mAge che. ane tene aMge jema dezanuM naitika jIvana javAbadAra che tema pracalita nyAyadhoraNa paNa javAbadAra to che ja. Aje ghaNIvAra evuM chaDecaka bane che ke gunegAra chUTI jAya che tyAre sAco mANasa mAryo jAya che, lIle karanArA jambara vakIle tathA uTapaTAMga sAkSIo UbhA karI korTamAM phAvI javuM e Aje sAdhAraNa vastu thaI gaI che. joke bAhya nyAya e kaMI IzvarI kAnUna nathI ke temAM bhUla na thAya. paraMtu tevI bhUla to apavAdita ja thAya. Aje, AvuM banavuM apavAdarUpe nathI rahyuM; Aje to e apavAdita vastu ja rAjamArga banI gaI che. have zuM karavuM? AjanA nyAyadhoraNanI paddhati ane pAtra badalavAM joIe. A paddhati ane pAtra badalavAmAM koI saMsthA ke sarakArane hAni pahoMcavAnI nathI. dezane kaMI nukasAna thavAnuM nathI, tema tene mATe kAyadAo paNa sAva badalI nAkhavAnI jarUra nathI. mAtra nIcenI bAbato para dhyAna ApavuM joIe [1] Aje nyAyanuM avalaMbana dalIlo para bahu aMze nirbhara rahe che. tene badale dalIlo karatAM tenI vAstaviktA para vizeSa lakSya ApavuM joIe. [2] nyAyAdhIze vAstavikatAne zodhI zake tevA vicAraka, pIDha ane satyaparAyaNa hovA joIe. . [3] pratyeka gunAnI zikSAo navA gunAne janmAvanArI na thaI paDatAM gunAnuM nivAraNa kare tevI maLavI joIe.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 Adarza gRhasthAzrama Ama thavA chatAM vakIle, nyAyAdhIze e badhuM raheze kharuM, paNa temanuM sthAna ane dhyeya avazya badalAI jaze. prajA pratye prajAmAM AvA gunegAre ochA pAke te sAru samAja ane jAtinAM saMgaThana pratye paNa rAjasaMsthA ke sarakAre lakSa ApavuM jarUrI che. eka nAnAmAM nAnI kemanuM paNa baMdhAraNa hovuM joIe. Ama thavAthI te te saMgaThanathI te te jAti ane samAjanI AgevAna vyaktionA zire te te samAja ke jAtinI javAbadArI raheze ane nAnInAnI bhUlene te teo aMdaroaMdara nikAla lAvI zakaze. AthI sarakArane adhika amaladAre ke lazkara rokavAnI jarUra nahi rahe, ane tema thavAthI teTalo rASTra para paNa kharcane bojo ocho thaze. A banne dRSTie Ama thavuM sahitakara che. gunAnuM mULa koI paNa gunegAra thayele mANasa saMga ane kAraNe sivAya gunegAra thayo hoto nathI. prathama to nirupAye ja tene tema thavAnI pharaja paDI hoya che. paraMtu jema jema tenA para gunegAranI chApa ThekAtI jAya che, ane UlaTA upacAra ajamAvAtA jAya che, tematema te vadhu pApI banato jAya che. eTale A viSayamAM tevA niSNuta mAnasazAstrIo rokI temane sudhAravAno prayAsa karavo te vadhu upayogI che. mAbApe ane samAja mAbApoe bALakone nAnapaNathI ja nIti ane dharmamaya saMskAro tenA jIvanamAM reDavA joIe. zikSakoe mAnasazAstrI banI AvA AvA durgAno janma na thAya te pratye lakSya ApavuM joIe, ane samAjanA netAoe samAjanI vyaktio pApa ke adharma na kare te sAra tenI Arthika sthiti tapAsatAM rahevuM joIe. te sAdhanahIna
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 sAmAnya kartavya hoya te tene sahAya pahoMcADavI joIe. ane samAjamAM pravartI rahelI kharcALa paddhatione eka garIba kuTumba paNa sAdhanasaMpannanI harenamAM UbhuM rahI zake tevI banAvI devI joIe. A rIte nyAyanI vadhu rakSA thavAno saMbhava che. ane nyAyanI rakSAnI te pratyeka vyaktine AvazyakatA che. siA pitapotAnI javAbadArI samaje ane nItiparAyaNa rahe te avizvAsa, mAnasika vyathAo, ati svArtha ane adharma ke je doSo rASTra ane prajAnI saMskRtine karI rahyA che temano saheje aMta AvI rahe.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 rAjataMtra ane prajA rAjasaMsthA utpanna thavAnuM mULakAraNa varNavyavasthA che. jyArathI rASTranI vyavasthA jALavavA sAru cAturyaMnI ceAjanA thaI tyArathI ne va tAt kila trAyata ityudagraH kSatrasya zabdo raghuvaMza // arthAt rASTranI prajAne duHkhamAMthI ApatA hatA tenI gaNunA kSatriyasamAjamAM thatI. te AkhA varga kSatriya tarIke ane tene kAI eka nRpati tarIke gaNAtA. prAcIna itihAsamAM nRpa, pArthiva ityAdi nAmeA maLI Ave che. 1 bhuvaneSu rUDhaH // bacAvI rakSaNa para Mtu tyAre nAyaka hAya te nRpati, bhUpati, pAchaLathI te subhaTane senA suprata karavAmAM AvI. ane AkhA rASTranuM rakSaNa karavA sAru tenA badhA kharcIne paheAMcI vaLavA mATe amuka jamIna tathA adhikArA tene soMpavAmAM AvyA. taduparAMta prajA taraphathI tene kara ane kRSibhAga ApavAnuM paNa niyata thayuM. tyArathI te nRpa maTI rAjA banyA. sevakavRttine badale svAmIvRttine cepa tene tyArathI lAgavA mAMDayo. rAjasaMsthAne A mULa itihAsa che. rAjaguNA gItAjImAM kSatriyAnA svAbhAvika guNo nIce pramANe varNavyA cheH
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA zaurya tejo dhRtirdAkSyaM yuddhe cApyapalAyanam / dAnamIzvarabhASazca kSAtrakarma svabhAvajam // zauya, tejasvitA, dhaiya, cAturya, niDaratA, dAnavRtti ane aizva` ATalA kSatriyAnA svAbhAvika guNA che. 185 AvA guNAne laine prajA tenA tarapha pitRbhAve varte ane te paNa pAtAnuM ka`nya samajI peAtAnI aMgata prajAnI jema te pratye varte. nItizAstramAM paNa temanA dharmonuM bahu suMdara citraNa ApyuM cheH duSTasya daMDa: sujanasya pUjA nyAyena kozasya ca saMpravRddhiH / apakSapAto ripurASTracitA paMcApi dharmA nRpapuMgavAnAm // duSTatAne IMDavI, sujanatAnI pUjA karavI, prajAarthe nyAyadvArA bhaMDAra sAcavavA, putra ane zatru banne para nyAyaSTie samAnatA rAkhavI, ane peAtAnA rASTranI unnati satata ciMtavavI, e nRpatinA pAMca anivA dharmo che. paraMtu jemajema sAdhane ane sagavaDe maLatI gaI, tematema brAhmaNa ane vaizyA bhUlyA tema kSatriye! paNa kramazaH peAtAnA A badhA dharmo bhUlatA gayA. ane te kavyU cUkayA pachI te saMsthAnuM dhIredhIre svarUpa palaTAvA lAgyuM, ane tema thatAM kramazaH briTIzarAnA zAsanakALamAM evI teA gulAma thaI gaI ke te rAjAone TakavuM hoya te briTIza amaladAranA paNa cATavA ja paDe. je prajAnA te rakhevALa hatA, je prajAnA hRdaya para siMhAsana sthApIte te TakI zake tema hatA, te prajAne temaNe cUsavAmAM bAkI na rAkhI. te satata ataDA ja rahevA lAgyA. briTIzarAe temane prAhradayathI te alaga rahe, tevI ja tAlIma ApavA mAMDI, ane laDana tathA yurApanI sapharanuM jabaradasta AkaNu pedA karyuM. Ama thavAmAM mULa kAraNa vilAsitA ane sattAnA mada hatA. jyAre vilAsitAnuM jora vyApe che, sattAnA madanI khumArI caDe che,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 * Adarza gRhasthAzrama tyAre adharma ane atyAcAranI paraMparA vadhatI jAya che. jyAre AmAM prajAvarganA ja gaNAtA AgevAne svArtha ane lAlacane vaza thaI sAtha pUre che, tyAre to A paraMparA virATa svarUpa pakaDI tene bhega paDelI prajAne tenA paMjAmAM pakaDI kacaDIne tArAja kare che. AvI prajAne aMtarnAda gosvAmI tulasIdAsajInA zabdomAM A mujaba che: zociya nRpati jo nIti na jAnA / jehI na prajA priya praannsmaanaa|| te narapati jIvatAM chatAM marelAnI mAphaka zocanIya che ke je narapatine prajA prANa samAna vahAlI nathI. rAjAzAhI te gaI ! je rAjAzAhIe mAjhA mUkI hatI, jenI AgaLa prajAnuM dhana ane prajAnI bahenabeTIo paNa salAmata nahotI, anyAya, vilAsa, zeSaNa vagere aniSTo jemAM ghara ghAlI beThA hatAM, te rAjAzAhI to. jaDamULathI gaI. jene devAMzI adhikAra mAnavAmAM Avate, pUrvabhavathI ja rAjagAdInuM khatapatra Izvaradatta maLe che e mAnyatA hatI, te badhuM kALanI khAImAM dharapAI gayuM. bApujI kahetA ke, briTizaronuM bhArata paranuM zAsana gayA pachI rAjAonI bahu ciMtA karavAnI jarUra nathI. bApu kahetA ane dIrdhadraSTAo kalpatA tenA karatAMya bahu vaheluM rAjAzAhInuM prasthAna thayuM. have zuM ? duniyAnA itihAsamAM chelle chelle je vAdo joyA, temAM (1) sAmrAjyavAda, (2) vArasAgata rAjAvAda, (3) prajAniyukta saramukhatyAravAda (4) samAjavAda, ane (5) lekazAhI mukhya che. sAmrAjyavAdano siddhAMta sattA ane mUDInA varcasva tarapha derI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA jAya che. briTIza ane amerikana prajA sabhyatAnI daSTie bhalI che. paraMtu A siddhAMta e sattAone lekazAhInI vAto karavA chatAM eNTamanma sudhI kheMcI gayo. svayaM briTanamAM lokamatAdhikAra che, chatAM e AkhI prajA sAmrAjyavAdane lIdhe jagatanI moTAmAM moTI TIkAne pAtra banI gaI ane cacala jevA lokone janmAvyA. Aje tyAM kAmadAra pakSa zAsana para che ane sAmrAjyavAdane bUre paraco. yurepane maLI gayo che, tethI te lokazAhI tarapha AkarSAya che. paraMtu sAmrAjyavAdanI cUDamAMthI chUTI A mArge javuM e ene mATe haju duma kArya che. vArasAgata rAjAvAda mATe hide duniyAmAM bUra namUno pUre pADyo che. briTananA rAjA pAse khAsa kazI ja sattA hotI nathI, eTale tyAMne rAjAvAda TakI rahyo che. jApAnamAM rAjapada devAMzI manAtuM, e varSo pahelAM ja UDI gayuM. hiMdane rAjAvAda A ja varSamAM lagabhaga mRtyu pAmyo. prajAniyukta saramukhatyArazAhI kAryavAhInI dRSTie saphaLa thatI jaNAya che, paraMtu ene lIdhe prajA pote svataMtra rIte jAgrata thatI nathI. saramukhatyArazAhI te saramukhatyArane paNa madonmatta banAvI de evo pUro saMbhava che. e mArga ke jokhamI che te jovA mATe hera hiTalara ane musolinInAM udAharaNe basa che. samAjavAda' ane "sAmyavAda" zabda AkarSaka che, paNa ene amala ahiMsaka sAdhano dvArA na thAya, to Aje raziyA je dizA. tarapha DhaLatuM jAya che, te dizAmAM chevaTe saramukhatyArazAhI ja janme.. lokazAhIno siddhAMta A badhAmAM Aje ucca paMktine gaNAya. hiMdane ghaNuM varSonI gulAmI pachI Aje lokazAhI khIlavavAnI taka maLI che. pU. mahAtmAjI ane paMDita javAharalAla jevAonI vizvavyApI naitika asarane lIdhe duniyAnAM rASTramAM hiMdanI Ijajata
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 Adarza gRhasthAzrama vadhatI jAya che. paDozI rASTranI melI murAdane, pagabhara thayAM pahelAM naitikabaLa tarapha ja mukhya jhoka ApI zikasta ApavI, mahAna zastrAstradhArI ane mutsaddIgIrImAM jAmelA yuropIya dezonI cUDamAMthI bacIne TakI rahevuM, temaja sAthe sAthe Arthika saddharatA paNa sAdhavI, A kAma bhAre muzkela che, chatAM hiMdamAM te thaI rahyuM che. lekasabhAmAM je baMdhAraNa ghaDAI rahyuM che te hiMdane lokazAhInI dizAmAM kheMcI jAya che. lokazAhInAM bhayasthaLe (1) lekazAhImAM mAthAthI matagaNatarI karavAnI rahe che ane bahumatI je dizA para jAya tyAM rASTrane kheMcAvuM paDe che. samajadAra bhejAe hamezAM ochAM rahevAnAM ane emAM paNa UMDI ane vyApaka samajavALAM mAthAM bahu ja ochAM hovAnAM. AvA ochA mANasone jo pracAranuM sAdhana pUratuM na maLe, athavA e mANasono AmaprajA sAthe vizALa saMparka na hoya, te kheTI dizA hovA chatAM te tarapha bahu mAthAM kheMcAI javAnAM. Ama thAya te lekazAhI zabda bhale vaparAyaH paNa saravALe te TeLAzAhIne ja vijaya thavAne. TeLAzAhI e lekazAhInuM moTAmAM moTuM bhayasthaLa che. . (2) jJAti, dharma ane raMganI dIvAlane lIdhe paNa janasamUha kheMcAvAne. Aje yupIya rASTronI dazA ApaNe joI rahyA chIe. nivAraNa A bhayasthaLenuM nivAraNa lekajAgRtithI thaI zake. prajAno moTe samUha matapradAnanuM mahattva samaje, ane svarAjya eTale pitAnI rASTra pratyenI pUrNa javAbadArI AvI samajaNa lekazAhI zAsanamAM sauthI prathama jarUrI che. A samajaNa pustakamAtrathI na Ave, paNa prayAgamaya tAlImathI Ave, eTalA sAru vikaeNkita kAmadhaMdhAo ane emane sAMkaLanArAM sahakArI saMskAramaMDaLa khUba jarUrI che. gAMdhIjIe
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA 189 cIdhelI AzramapraNAlI ane racanAtmaka kArya lekazAhInA ghaDataramAM suMdara phALo ApI zakaze. - satyAgrahI ane savinaya bhaMga karanArAM vIra sevasevikAonAM daLa samAja mATe paNa jarUrI che. ' sarakAra upara to mAtra zeDo lazkarI AdhAra ane videza saMbaMdhasivAya keLavaNI, utpAdana-vinimaya, svAzrayI saMrakSaNa vagere badhAM ja kAme samAje jAte ja upADI levAM paDaze. AvA prajAghaDataramAMthI je svayaMkurita vAda utpanna thaze te game te chApane hoya toye uttama haze. huM AvA vAdane sarvAnumativAdavALuM letaMtra kahIza. A badhuM thAya tyAM lagI AjanA amaladArI taMtrathI ja hiMdane vahIvaTa calAvavAnuM raheze. AjanuM amaladArI taMtra jUnI rItarasamethI TevAyeluM che; joke enI buddhimAM e vAta UtarI che ke have e jUnI rItarasamene sudhAryA vinA nahi cAle. paraMtu Tene sudhAratAM paNa samaya lAgavAne. AthI prajAe eka bAju dhIraja ane bIjI bAju lAMcaruzvata nahi ApavI, khuzAmata nahi karavI e jAtanI kaDakAI paNa rAkhavI paDaze. amaladArenAM kartavya (1) pote prajAne eka sevaka che tema samajavuM. (2) prasaMga paDaye prajA ane rAjataMtra banne vacce upasthita thatA guMcavaNInA praznone ukelI teone premasaMbaMdha kAyama rahe tevI rIte vartavuM. . (3) pitAnI vRttimAM saMtoSa rAkho. . (4) prajAva pAsethI veTha, khoTA karavera ke lAMcathI hamezAM aspaSTa rahevuM.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 Adaza gRhasthAzrama (5) sadAcArI ane nirvyasanI thavuM. (6) prajAne cAha meLavavA prayatna karo. (7) pradhAne e paNa prema ane cAritryanI ujajavaLatA e be aMgo para khAsa dhyAna ApavAnuM rahe che. saddabhAgye Aje pradhAnamAM A to ghaNe sthaLe dekhAya che. prajAe ke prajAsevake e guNemAM umere karavAmAM nimitte pUrAM pADavAM. ATalI sAdI vAto te varga samajato thAya, te AjanuM rAjataMtra khUba sudhAra pAme. paraMtu tevo niHsvAthI varga utpanna karavA mATe ke banAvavA mATe to prajA ane rAjA banee cIvaTa rAkhI pitAnAM kartavyo pratye jAgarUka rahevuM ghaTe. to ja te vastu zakya thAya. rAjA ane prajAne paraspara mITho saMbaMdha hoya, te karmacArIvarganI truTio sUryaprakAzamAM padArthonI mAphaka spaSTa mAlUma paDI Ave. saMskRti sudhAranAM cihno je prajA paraspara saMgaThita haya, sevApremI hoya, jyAM cerI, vilAsa ke laMpaTavRttinAM darzana bhAgye ja thatAM hoya. jyAM zarIrane hAnikAraka basane na dekhAtAM hoya. jyAM pitAnI svAdavRttine piSavA dUdhALAM pazuo haNavAnAM kArakhAnAM na hoya. jyAM zaurya, kSamA ane sAcI dayA heya. jyAM kaleza, rASTradoha ane daMbha bhAgye ja hoya. jyAM vyApArIthI kRSikAra Darato na hoya. jyAM strIone abhaya hAya. jayAM jAtijAti vacce ane dharmadharma vacce asahiSNutA nahi, balake prema hoya. A badhAM saMskRtisudhAranAM cihno che. AvA saMskRti sudhAramAM prajAnA sukhane meTo AdhAra che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA 191 jyAM zaurya, laMpaTAi, ThagAI, rASTradroha, kaleza, jugAra, vyasana ane bhItinAM jera vyApyAM che, tyAM dolatanA khajAnAo hovA chatAM zAMtinuM biMduye hotuM nathI. sAcI zAMtine AdhAra saMskAritA para nirbhara che. (1) zikSaNa saMskRtisudhAra mATe bIjuM sAdhana zikSaNa che. dareka zALAmAM ucca prakAranI saMskRti piSe evuM svataMtra sAhitya teNe pUruM pADavuM joIe. te sAhitya karatAM paNa sauthI prathama to zALAnA zikSakazikSikAe sadAcArI ane sudaDha hovAM ghaTe. teo bALakane sneha keLavI itara keLavaNuM karatAM AvI saMskRti vikAsanI keLavaNImAM vadhu dattacitta rahe. vaLI bALakomAMthI saMskAre ghera gayA pachI na bhUMsAya te mATe tevI bhAvanAono pracAra karavA mATe te varga khAsa reko joIe ke je samAjanI kurUDhio dUra karI samAjamAM saMskRtinAM navacaNatara caNe. strIomAM vyavahAru zikSaNane paNa tenI sAthe ja vikAsa thavo joIe. te varganI suzikSitatA prajA varganI sudhAraNAnI cAvI che. (2) Arthika unnati sauthI pahelAM sAmudAyika dRSTie Arthika prakaraNu vicAravuM ghaTe. mUThIbhara mUDIvALAo ke thoDA buddhimAne jene lAbha laI zake te kaMI AthiMka unnati na kahI zakAya. tema khUba dhanasaMgraha kare te paNa kaMI Arthika unnati nathI gaNAtI. Arthika unnatimAM mAtra ATaluM ja mukhyatve vicAravAnuM hoya ke mArA taMtra nIce rahelI koI paNa vyakti bhUkhe maratI na hoya, eka sAmAnyamAM sAmAnya manuSya sahelAIthI potAnI Avazyaka sAmagrI meLavI zake. Ama karavAmAM yaMtravAdane tilAMjali ApI grAmaudyogo ane gRhaudyoganI khilavaNuM prathama ja karavI paDaze.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama (3) Arthika muzkelInAM kAraNe prajA para moTA prakAranA kara ane verA nAkhavAthI rAjanI tijorI tara thatI hoya tema mAnavAmAM Ave che. paraMtu adhika karavere nAkhavAthI to kRSikAra ane vyApArI bane pAyamAla thAya che, ane te pAyamAla thayA pachI to khorAkahIna rAkhelI gAya pAse dUdha levA jevo tAla banI rahe che. je rAjavI dIrdhadaSTi rAkhI ochA karaverA rAkhe che tenI prajA sampattizALI rahevAthI UlaTo tene pAchaLathI bevaDo lAbha thAya che, e khUba samajavA jevI vastu che. AthI prajAne AbAda rAkhavA sAru bane tyAM sudhI karavere. ocho ja rAkha ghaTe, ane je dhana meLavAya tene khoTA vahIvaTI kharca khAtara nahi paraMtu vizeSataH prajAvargane zikSaNa tathA sukha ane sagavaDanAM sAdhane ApavAmAM sadupayoga thavo joIe. je dvArA saMskRtinuM adhaHpatana thAya te zikSaNa nathI. mATe prajAmAM zikSaNa evuM ApavuM joIe ke je dvArA prajAmAM svAvalaMbitva, prema, ya, rASTraprema ane dhArmikatAmAM unnati thAya. ane sukhasagavaDanAM sAdhane paNa prajAne vilAsI ka pAmara banAve tevAM nahi paraMtu uparanI bhAvanAnAM preraka hovAM joIe. AvuM rAjataMtra navA dardIo utpanna karavAnI hospiTala nahi, banAve, paNa darda na thAya tenA upAyanI zALAo banAvaze. te cakkI, naLa, vIjaLIbattI ityAdi sAdhanone badale kudaratI havA, prakAza vadhu maLe tevI yojanA ane udyogamaMdira banAvavA prati vadhu lakSa Apaze. A to mAtra eka vastunirdeza che. Arthika saMkaDAmaNanuM mukhya kAraNa to prajAnI ajJAnatA che. te ajJAnatA bhinnabhinna prakAranI hoya che. dAkhalA tarIke, kAlAne eka kheDUta badhI sAmagrI dharAve che. te temAMthI kapAsa, rU, kapAsiyA vagere utpanna karI rUmAMthI vastra banAvI zake che ane kapAsiyA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA 193 peAtAnAM DhArane khavaDAvI temAMthI zarIranAM pauSTika tattvo dUdha, ghI vagere utpanna karI zake che. paraMtu tene khale te tAtkAlika lAbha khAtara kAlAM vecI nAkhe che. AthI tene khamaNuM nukasAna veThavuM paDe che.. AmAM tenI ajJAnatA ane ajJAnatAjanya ALasa ja kAraNabhUta che. kRSikAra peAtAnuM sArAmAM sAruM khAtara veDaphI nAkhe che, kema vAvavuM tenuM tene jJAna hAtuM nathI. AthI sArI jamIna ke jemAMthI te traNa meAsama lai zake temAMthI bahu ja ochuM utpanna karI zake che. keTalIkavAra sughdha kRSikAra pANI, baLada, jamIna ityAdi sAdhanAne abhAve paNa niSphaLa jAya che. Ave prasaMge tene kRSinuM jJAna ane sAdhane ApavAthI ghaNI vakhata kaThaNa muzkelIne saraLa rIte ukela AvI rahe che. ' vyApArIomAM paNa kaI vastu kevI rIte rAkhavI, lAvavI ane vecavuM temanuM temane jJAna na heAvAthI bahu nukasAna veThavuM paDe che. AthI temane potapotAnA vyApAranuM zikSaNa maLe tevI vyavasthAyI rAjataMtra ane prajA bannene lAbha thavAnA sabhava che. Aje duniyAnA sayeAge jotAM Apaddharma tarIke maMtrIne ochAM na karI zakIe te paNa ene rAkhIe. grAmaudyogA Ala banAberI maLe to avazya sarvAnumativALA leAkazAnane lAvavA ane phatehI-naja ApaNe Arthika saMkaTanuM trIjuM kAraNa sAmAjika kuMDhiyAtAnuM mAlumAM ghara na paheAMcavA chatAM lagna bhoja ane evAevA varA pAchaLa ghaNA dravyavyaya thAya che, te AvA kurivAjo aTakAvavAmAM rAjyata tre peAte ja sAtha ApaveA joie. A bAdhaka kAraNAne haTAvI audyogika tathA khetIviSayaka unnati tarapha lakSa ApavAthI ane prajAmAM ALasavRtti ane nisa
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 Adarza gRhasthAzrama tsAha na vadhe te pratye dhyAna ApavAthI Arthika praznanA ukela sahajamAM AvI jaze. A praznanA ukela sAru itara dezana! udyogAneA abhyAsa ane anubhava paNa rAjye UMDANathI karI levA ghaTe. (4) sadharma samabhAva + hamezAM rAjata Mtre peAtAnI prazna je je dharma mAnatI hAya te te sau dhama para samAna bhAva rAkhavA joIe. Ama karavAthI dhama dhama vaccenI bhinnatAneA aMta AvI raheze. dharmAMnI bhinnatA ghaNIvAra mahAkaleza ane ananuM bIjArApaNuM karI de che. bhinnabhinna dharmAMtu kAraNa badhA dharmonuM dhyeya eka ja che, mAtra tenAM bhinnabhinna sAdhanA ane mArgo che, tethI ekakhIjA vacce vaimanasya nahi khalake susaMgaThana hAvu joIe. je je bhinnabhinna dharma saMsthApakAe tenI bhinnabhinna karaNa- praNAlikA batAvI che te kevaLa te te samaya ane te te samAjanA mAnasane anulakSIne ja banAvI heAya che. manuSyamAtranI vRtti ane rucie bhinnabhinna hovAthI ja eka sanAtana ane zuddha satyane prApta karavAnA upAyA A pramANe bhinnabhinna rUpe te mahApuruSa! varNavI gayA che. AvI bhAvanAnA pracAra karavA ghaTe. (5) samAnatA nAnI ke mATI kAi paNa kAma pratye samAnavRttithI vavu. Ama karavAthI kAmakAma vaccenA kalezA zAMta thaI jaI rASTrazAMtimAM umerA thaze. ane saMgaThana vadhavAthI duSkALa, marakI, bhUka Mpa ke evA daivI prApA vakhate te prajo paraspara upakAraka thaI paDaze,
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjataMtra ane prajA ane Ama thavAthI rAjyataMtranI ciMtAneA kheAjo haLavA thaze. dalita kAma ke strIjAtti athavA nAnA samAjane kaya duHkha thatuM hoya te tenAM mULa kAraNAneA nAza karavA dattacitta rahevuM ghaTe. (6) taMtrasudhAraNA 195 amaladAre| ane pAsavAne! evA cUMTavA joI e ke je sadguNI ane sadAcArI hAya. pratyeka amaladArane bhAna thavuM joIe ke te sattAnA upayega karanArA nahi paNa prajAnA sevaka che. te vanI AvI maneAvRti thavAthI rAjya ane prajA vaccenuM vAtsalya vadhatuM jaze ane zAMtinA pracAra thaze. ; amaladAranI cUMTaNImAM kAI paNu jAti, samAja ke vyaktine pakSapAta na hAvA joIe. uparyuOkta vastuo prati lakSa ane vartana rAkhanAra rAjataMtra prajAnuM vallabha banaze ane tenuM rAjya te Ada` rAmarAjya ja banI jaze, tema mAnavAmAM lezamAtra atizayektine sthAna nathI. jevI rIte rAjye prajA tarapha vavAnuM che te ja rIte prajAe paNa rAjya pratye sadbhAvathI vavAnuM che. prajAmAM paraspara prema, jemajema vikAsa thatA jAya, zubha pariNAma thatuM rahe. vaphAdArI, udyogitA ane saMskRtinA tematema rAjyamAM paNa tenAM sasa'nuM A ante aMge jo pAtapAtAnAM kabyA samajIne Acare, te| AjanA rASTranAM Arthika saMkaTA ane parataMtratAnI kheDI zIghratAthI vilaya pAme.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja ane sevAvRtti je samAjamAM jeTalo sahaja sevAvRttino vikAsa teTalo ja te samAja samRddha ane saMskRta hovAne. bhAratavarSamAM to sahaja sevAvRtti eTalI badhI vikasI hatI ke temAMthI "tena jona muNiyA: " e sUtra pedA thayuM hatuM. ane ekeeka manuSya potAnA jIvanamAM sahaja sevAnuM vrata tANAvANAnI jema vaNI le evI samAjanA ghaDavaiyAoe racanA karI hatI. brahmacaryAzramathI mAMDIne cAre Azramo ane brAhmaNathI mAMDIne zaka sudhInA varNanI yojanA e mATe jIvanta pramANa che. paraMtu divase divase sahaja sevAnI vRtti lupta thatI gaI ane tene sthAne svArtha ane vilAsa pAMgarI gayA. varNAzramanI mULa daSTi cAlI jatAM e vyavasthA gUMthAI gaI kharI rIte sevAmAM sevya-sevaka evA bheda hatA ja nathI. eka eka prakAranI sevA kare, to bIje bIjA prakAranI sevA kare. eTale je sevya kahIe te baMne sevya che ane sevaka kahIe to banne sevaka che. Aje sevA zabdanI vikRti thaI gaI che. ApaNe pote paNa eTalA te TevAI gayA chIe ke sevaka zabda bolatAnI sAthe ja tenI sAme svAmI zabdanI yejanA karavAnuM cUkatA nathI. zAstrakAroe ane sAhityakAree paNa svAmitva-sevakatva saMbaMdha joDI te saMskArone
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 samAja ane sevAvRtti prajAmAM khUba rUDha karyA che. sevA zabdanI vikRtine aMge ApaNane khUba veThavuM paDayuM che. ane sAmAjika ane rASTrIya kSetramAM paNa teNe guMcavADo Ubho karyo che. samAjanA ane rASTranA netAomAM rahelI svAmitvavRttie temanA sevAbhAvanA Adarzane lepa karyo hoya tema ApaNe ghaNe sthaLe spaSTa joIe chIe. AjhAdI AvyA pachI paNa loko javAbadArI vadhI ema samajavAne badale tyAga ane sevAne badalo kevI rIte ane keTalo le tenI ja deDamAM paDI gayA che. kharI rIte Aje hiMdane punaHracanAne mahAna avasara prApta thayo che. duniyAnI khavAI gayelI saMskRtimAM hiMda prANa pUravAno che. paNa AvuM bhAgye ja koI vicAre che. kAraNa upara jaNAvyuM te ja che. je sevAne ApaNuM jIvanamAM sahaja sthAna maLe te upadeza ApavAnI jarUra na rahe. jIvAnAM parasparamupagrahaH / tattvArthAdhigamasUtra // eka sUkSma jaMtuthI mAMDIne mahAna prANu sudhI sau koI parasparanA sahakArathI ja jIve che. Itara jAti karatAM pitapotAnI jAtimAM A niyama sarvavyApI ane sIdhI rIte lAgu paDe che. ' koI prANIvarga kavacit bIjI jAti paratve sAmUhika vera paNa dAkhavaze. paraMtu te paNa potAnA jAtigata praznamAM saMgaThita jovAmAM Avaze, ane sevA ane sahakArathI pArasparika jIvana jIvate najare paDaze. , juo, eka kIDInA samAja para daSTi pheravIe. te samAja khAvApIvAthI mAMDIne dareka kriyAmAM parasparano sahakAra sAdhe che ane parasparanA upakAre jIve che. bahAranI AvI paDelI AphatamAM paNa tene sahakAra te kAyama ja rahe che, ane saMgaThana sAdhI le che. jyAre tene samUhasahakAra jAge che, tyAre sarpa jevA jherI mahAna prANIne paNa te parAsta banAve che. je tene samAjasahakAra na hota, to tenI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 AdarI gRhasthAzrama bhinnabhinna vaheMcAyelI zakti alpa ja kAryakArI nIvaData. jyAre pArasparika sahakAra ke saMgaThana thayuM tyAre bhinnabhinna pAtramAM rahelI alpaalpa zakti paNa keTalI kAryakArI nIvaDI ? A daSTibiMduthI mAnavasamAjamAM paNa sahakAra ane sevAtavanI utpatti ane vyApakatA hoya che ane hevI joIe. saraLatAthI jIvanavahana karavA mATe ane bIjI vipattiono sAmano karavA sevAtattva upayogI che, ane jema sUkSma jaMtuomAM ke pazupakSIomAM pitapotAnI jAta paratve te jema spaSTa ane svAbhAvika dekhAya che tema manuSyasamAjamAM paNa sevAtattva svAbhAvika ja che. paraMtu sevA lenAra vyakti potAne svAmI mAnI je te sevAvRttine durupayoga kare to tyAM sevA zabda mULa svarUpa choDIne vikRti dhAraNa kare che. kAraNa ke sevA e svecchAne prazna che, ane te svataH uddabhave che. paraMtu jayAre te ja sevAmAM parAvalaMbitA Ave che tyAre te sevA maTI gulAmI bane che; sahakAra maTI atyAcAra bane che. tenA namUnA jyAre strIne pati sahakArI maTI mAlika ke svAmI banyo, tyAre te tenA zarIrane game tyAre ane game tevI rIte upayoga karI zake che. * eka nekarane zeTha mAlika banyo eTale tenA zarIrane svAmI ja nahi, balake tenA vicAro para paNa svAmitva dharAvI zake che. eka pazuno svAmI tenI pAsethI game tevI rIte kAma laI zake che. tene mArI zake, pajavI paNa zake che. kAraNa ke te pote ema mAne che ke huM tene mAlika chuM. AvI rIte bhinnabhinna kSetramAM eka nAnI vAtathI mAMDIne moTI vAta sudhI manuSya potAnI ja mAnavajAta para game te julmo gujArI zake che. -
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja ane sevAvRtti sevAnuM mULa svarUpa vAstavika rIte teA sevA e eka prakAranA manuSyasamAjamAM tenI utpatti kevA saMyeAgeAmAM ane che te ApaNe AgaLa vicArI gayA chIe. AkhA prathama eka kuTuMbarUpe ja hatA, ane jema eka nAnA kuTuMbamAM paNa vyavahAramAM saraLatA jALavavA mATe pratyeka vyaktinI tenAM mAnasika ane zArIrika vikAsa ane zakti pramANe bhinnabhinna kA mAM yeAjanA thAya che te ja dRSTibinduthI A mAnavasamAjamAM paNa vyavasthA pramANe kAryonI vaheMcaNI thai hatI. 199 vinimaya ja che. kevI rIte thaI manuSyasamAja samUhurUpe e vyavasthA cAra vibhAgamAM vaheMcAyelI hatI, ane te cAra vibhAgAmAM ja AkhI mAnavajAtine upayAgI badhAM tattvonI AvazyakatA pUrI paDI jatI. manuSyasamAja mATe khAsa Avazyaka tattva saMskAritA hatuM. kAraNake manuSyasamAjamAM itara prANI karatAM eka viziSTa tattva hAya che ke jene ApaNe mAnasika zakti tarIke oLakhIe chIe. jIvanavikAsanI A eka evI sAdhakazakti che ke je zaktidvArA manuSya amarapa Mthe pragati karI zake che. A badhI zaktineA durupayeAga na thAya, kAraNa ke durupayeAga thavAthI je dvArA vikAsa sAdhavAnA hAya che te dvArA ja ghaNIvAra adhaHpatana thAya che. je ApaNe A ja prakaraNa parathI AgaLa joI zakIzuM, te adhaHpatanathI bacAvavA sAru saMskAritAnI AvazyakatA anivAya che. saMskAritAnu mULa saMskAritAnuM mULa sazikSaNa ane sayama che. prajAvamAMthI eka evA varga nIkaLyA ke jeNe A kArya upADI lIdhuM. te guNa pramANe brAhmaNa gaNAyA. eka varga kRSijIvana, vyApAra, hunnara ane
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 Adarza gRhasthAzrama bhinnabhinna zarIrapayogI sevA bajAvavAnuM ravIkAryuM, ane te vaizya tarIke gaNAyA. prajAvargane saMkaTamAMthI bacAvavAne mATe je vage sevAnuM kArya upADI lIdhuM te kSatriya kahevAyA, ane eka varga evo paNa Ubhe thayo ke jeNe traNe samAjanI avaziSTa sevA upADI lIdhI te phUDa gaNAyA. A badhAM parasparanAM kAryo e pArasparika sevA ja che, ane ApaNe spaSTa joI zakIe chIe ke te sevA vinimayarUpa ja che.. bhedabhAvanA eka mAnasika sevA bajAve che, eka vyAvahArika sevA bajAve che ane eka zArIrika sevA bajAve che. A badhAye sevake ja che. AmAM svAmI koNa che te samajAtuM ja nathI. je kAI ema kahe heya ke ame mAnasika sevA bajAvIe chIe eTale amane svAmIpaNane hakka che, te te vAta yathArtha nathI. kAraNa ke ekalI mAnasika ke ekalI zArIrika sevAthI jIvanavyavahAra kadI cAlI zakaze nahi. dAkhalA tarIke, ApaNe ApaNI potAnI zarIraracanA joIe. zarIramAM ghaNuM aMgo che, temAM ApaNe kAne svAmI ane kene sevaka kahI zakIzuM? dhAro ke kaI mastiSkane svAmI mAnavAnI himmata kare, paNa ApaNe te joI zakIe chIe ke hajI kArya na kare te tenI pitAnI dazA kevI kaDI thaI jAya. te ja rIte AkhA zarIranA saMbaMdhamAM che. temAM eka pagathI mAMDIne mAthA sudhInAM badhAM aMgepAMge ekasarakhAM upayogI che. temAMnuM eka paNa nakAmuM nathI, tema nIcaUMca paNa nathI. A rIte Akho prANasamAja ekabIjAne svayaMsevaka che. kaI paNa svAmI nathI. hA, eka vastu che ke je te evI duniyAmAM vasate heAya ke jyAM rahevAthI ihalokanA koI paNa prANasamAjanI sevA vinA te pitAnuM jIvana TakAvI rAkhatA hoya, to te pitAne svAmI kahevaDAvI zake. paraMtu tevuM te kyAMya dekhAtuM nathI. to pachI eka sevaka bIjA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ re. samAja ane sevAvRtti sevakane sevaka kema kahI zake ? kAraNa ke te banne potapotAnA kSetramAM eka ja mAnavajAtinAM be aMge che, ane te banne bhAIo che. eka bALaka pukhta thatAM sudhI mAtA, pitA, kuTumba vagerenI sevA laIne jIve che ane AgaLa vadhe che, chatAM te mAbApane svAmI gaNate heya evuM ApaNe kyAMya joI zakIzuM nahi. UlaTuM te mAbApane pitAnAM upakAraka gaNe che ane pukhta thatAM temanI sevA bajAvavAnI vakhate paNa te kartavyabhAvanA mAne che. e be vacce ke aMgane svAmI ke sevaka jevuM lAgatuM nathI. je rIte kuTuMbanuM te ja rIte samAjanuM, ane te ja rIte rASTranuM paNa tevuM joIe. jyAre kartavyabhAvanA Ave che tyAre rASTranA koI paNa bIjA aMgane UMcanIca na gaNI zakAya. paraMtu jyArathI tAratamyatAnI bhAvanA. AvI tyArathI A bhedo paDI gayA che. ane jyArathI svAmitva AvyuM che tyArathI sAthesAthe svArthIdi deSothI kaluSita thayelA jIvAtmAmAM ahaMkAra, sattA ane vilAsAdi durguNe paNa vadhyA che. sattAvAdanA jamAnAmAM mUDIvAda ane buddhivAdane tiraskAra tevI ja rIte mUDIvAdanA jamAnAmAM buddhivAdane tiraskAra ane buddhivAdanA jamAnAmAM e bannene tiraskAra. e reMTacakra Aja sudhInA ItihAsamAM ApaNe joIe chIe. tenuM kAraNa paNa te ja che. mAnavasamAja, mAnavasamAja vacce laDI tene tiraskAra kare, kUtarAMbilADAMthI tene nIca gaNe, tene aDakavAmAM paNa adharma mAne, A nyAya kyAMne? AvI paristhitinuM bhAna karAvanAra vargane paNa samAjadrohI ke dharmadrohInAM vizeSaNathI vadhAvI levAmAM Ave, e badhI pAvika bhAvanAo samAjamAnasamAM rageraga ghUsI javAno mULa itihAsa A gulAmI ane mAlikInA saMskAramAMthI janmyo hoya ema svIkAravAne bahu prabaLa kAraNe ApaNI sAme dekhAva de che.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra0ra Adarza gRhasthAzrama gulAmI mAnasa Aje bhAratamAM jAtijAti vaccenA ane dhamadharma vaccenA bhedenI saMkhyAne pAra pAmI zakAya tevuM rahyuM nathI. hindusamAjane moTo varga ke je samAjasevAnuM mukhya kAma karI rahyo che, jenI sevA vinA ApaNe bahu kaphoDI sthitimAM mukAI jaIe chIe temAM jANavA ane samajavA chatAM ApaNe tene aspRzya gaNIe chIe, tene avagaNIe chIe. ApaNA jevA ja te manuSya hovA chatAM, temanI sevA levA chatAM, manuSyajIvananA vikAsa mATenAM upayogI sAdhana ane zarIrane lagatI Avazyaka cIjothI ApaNe temane vaMcita rAkhIe chIe. A badhA saMskAra prAcIna che. mAlika ane gulAma vaccenAM mAnasane ja A namUno che. joke vartamAna samAja tene mATe khUba javAbadAra che eTaluM ja nahi balake mAnavatAnI dRSTie teNe AvI mAnasavRttine dUra karavAne puruSArtha paNa karavo ghaTe che. paraMtu svAmitvanI bhAvanA temAM keTale aMze javAbadAra che? teno pAke khyAla lAvavA mATe pUrvakALanuM citra avalokavAthI tenI vAstavikatA ThIka samajAze. mAlikInI bhAvanA - prAcIna kALamAM A mAlikInI bhAvanA hovI ja na joIe. je je kSetramAM je je manuSyo vasatA hoya te te potAnA puruSArthathI pitAne upayogI padArtho utpanna karI le ke meLavI le. A vizva te kAmadhenu gAya che. temAMthI jyAre jyAre je je vastunI khAsa AvazyakatA utpanna thAya tyAre temAMthI jarUriyAta pUratuM meLavI zakAya, ane ema jyAre joItuM Aya tyAre maLI zakatuM hoya to saMgrahavRttinI bhAvanA na thAya e svAbhAvika che. Aje paNa havA ane jaLa je pramANapUratAM maLI rahe che, to temane saMgraha karavAnI bhAvanA keIneye thatI nathI. jaMgalamAM rahenArAM ghaNAye manuSya Aje evA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja ane sevAvRtti 203 maLe che ke je padArthano saMgraha karI rAkhatA nathI ke mRtyu pachavADe vAraso paNa mUkI jatAM nathI. saMgrahabuddhinAM kAraNe - vastu thoDI hoya ane tenA upabhoga karanArA adhika hoya to saMgrahabuddhi jAge athavA jarUriyAto vadhe to saMgrahavRtti jAge. jarUriyAto vadhAravI eTale vRttine chUTI mUkavI. tenuM pariNAma vilAsa, ane je vastu para AkhA samAjano hakka che tene vyaktigata banAvavI enuM nAma svArtha. A svArtha ane vilAsa svAmivRttinI khumArIthI jamyAM che, ke svArtha ane vilAsathI svAmitvanI sattA ajamAvAI heya, te itihAsa saMbaMdhI kazuM cokkasa kahI zakAya nahi. paraMtu eTaluM to cokkasa che ke vyaktigata mAlikIno prAraMbha AvA ja saMgomAM thavA pAmyo che. manuSyamAtrane pitAnA jIvanane Avazyaka ta bhogavavAne avazya adhikAra che ane heI zake. paraMtu te mAlikIrUpe hoya te eka mANasanI pAse saDI jAya teTalA padArtho adhika paDyA hoya ane bIjo mANasa padArthane abhAve marI jato hoya. A vastu koI paNa saMgomAM iSTa nathI ane akSamya paNa che. sauthI prAcIna kALamAM ke cAturvaNyanA vyavasthA kALamAM kadAca vyaktigata mAlikIno avakAza hato ema kAI kahetuM hoya, ane te vastu ghaDIbhara mAnI laIe, te paNa rASTrane moTo varga khorAka vinA taraphaDato hoya, evI sthiti to te kALamAM na ja hovI joIe. tema thavAnuM kAraNa paNa rASTranuM netRtva jenA karamAM soMpAyeluM hatuM te varga ja jyAre svArtha ane ativilAsamAM paDyo tyArathI ja A saMgrahabhAvanAe virATa svarUpa pakaDayuM hoya tema lAge che. AthI pariNAma dhImedhIme evuM AvatuM gayuM ke eka varga pitAnI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 Adaza gRhasthAzrama zArIrika ke mAnasika zaktithI vadhuvadhu meLavate gayo ane tene saMgraha karate gayo. hamezAM AkhA rASTramAM AvI jAtane zaktizALI varga te gaNyAgAMTho ja hoya che. jema jema te gaNyAgAMThayA varga pAse sampatti vadhatI cAlI tema tema tenI sattA zAhIe paNa ugra svarUpa pakaDyuM. tenI mAlikInI cIja gaNAI javAthI bIjI prajA vastu hevA chatAM teno upayoga karI na zake, ane kare to te cerI gaNAya. bIjAM badhAM sukhasagavaDanAM sAdhano te eka bAju rahyA, paraMtu AvI paristhitimAM tene jIvananirvAha mATe te kaMIka maLavuM joIe ne? Akho kSatriyavarga je jamIna tene rakSavA mATe maLelI te jamInano suddhAM mAlika thaI paDyo. AvI rIte jenA hAthamAM rakSaNa hatuM teNe ja pitAnuM kartavya cUkI rakSaNane badale apaharaNa karyuM. ahIM sattAne A upaga thayo. tyAre bIjI bAju vyApAranuM kSetra jenA hAthamAM hatuM teNe dravyorjana karavA mAMDayuM. AthI buddhi ane sattA e bannethI vaMcita prajAvargane je moTo samUha bAkI hatA, teNe potAnuM jIvana TakAvavA mATe A rIte pharajiyAta sevA, jene bIjA zabdomAM gulAmI ja kahI zakAya te svIkArI lIdhI. sarve muja anamAtrayanta evAM evAM sUtra racAyAM ane anubhavAyAM paNa kharAM. A paristhitie prajAnA mAnasa para evI asara upajAvI kADhI ke mAnavavarga saMgrahabhAvanAthI khUba TevAI gayo. AvA prasaMge mAdhyamika yuganA dharmakrAtikAroe A saMgrahabhAvanA lekamAnasamAMthI dUra karavA mATe khUba krAnti macAvI. aparigraha ane saMyamI bhAvanAno pracAra karyo. paraMtu saMgrahabhAvanAnA saMskAre sAva nAbuda thAya evI paristhiti nahotI. tethI ja popakAra ane dAna e bane
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja ane sevAvRtti 205 aMgenI gRhasthajIvanamAM vyApakatA bahu aMze thaI gaI, ane te dharmanAM aMga tarIke gaNAyAM. A praNAlikA Aja sudhI bhinnabhinna kSetramAM visatI cAlI Ave che. paraMtu AthI mAlikInI bhAvanA nimULa na ja thaI. e saMskArenAM mULa to bahu ja UMDAM jatAM gayAM. e mUDIvAdanA saMskAre Aja sudhI cAlyA Ave che ane prajA paikI moTA varganuM mAnasa gulAmI manodazAthI paNa TevAI gayuM che. bIjI bAjuthI dareka sthaLe vilAsa khUba vadhyo che, vyasane vadhyAM che. eTale e gulAmIne aMta AvI zake tevI sthiti rahI nathI. svAbhimAnanI lAgaNI kavacita ja dekhAya che, ane kartavyabhAvanA paNa bahALe aMze naSTa thatI cAlI che. upAya mUDIvAdane nAza e A paristhitine ukelavAne upAya nathI. e vicAre paNa asthAne che, ane te mArga paNa khoTo che. mUDIvAdane nAza e A paristhitine ukelavAne chello upAya nathI. ahiMsaka sAdhanathI paNa Aje to te thaI zake ema nathI. ane hiMsA te bhayaMkara che ja. vaLI Aja A dezanI prajAnA mAnasa para evI rIte saMgrahabhAvanAnI khetI chApa paDI gaI che, ke AjanA mUDIvALAo na hoya to paNu mUDIvAda to rahevAno ja che. mATe rASTrIya bekArI ukelavAne sauthI prathama upAya samAjasamAja vaccenuM ane jAtijAti vaccenuM saMgaThana karavuM e che. ekeeka jAti ane ekieka samAja saMgaThita banaze te te mATe mAMhenA prayatnathI pitapotAnA aMgane A rIte madadagAra thaI paDaze, ane ema thavAthI AkhA rASTranI kramapUrvaka vyavasthA thatI jaze. bIjI bAjuthI e praznane ukelavA mATe vyavahAru pravRttio paNa hAtha dharavAnI AvazyakatA che. vastutaH kemakema vaccenA pArasparika
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 Adara gRhasthAzrama bhede ane vilAsavRtti A be vastu ja A praznane ugra svarUpa Ape che. tethI te bannene pahelI ja take ukela lAvavo joIe. svAmitva ane sevakatvanA aMge je bhedo paDI gayA che, tenuM kAraNa te ApaNe prathama ja tapAsI gayA. Aje svAmI ane sevaka maTI e bane pitAnA hRdayamAM sevakabhAva lAve, te Aje bhale zakya na dekhAtuM hoya, paraMtu nakara zeTha pratye, amaladAra nIcenA mANase prati, ane te mANaso temanA prati ema paraspara sAmAjika, vyAvahArika, rAjakIya ke koI paNa tevA kSetramAM mAtra ATaluM ja vicAre ke "nIcene mANasa potAnI jAta jevo ja eka manuSya che. te buddhithI, zaktithI ke dhanathI bhale hIna hoya, chatAM bahAranI badhI zaktiono parAjaya kare tevuM eka divya tattva tenAmAM bharyuM che. temAM eka akhaMDa jyotino cirAga saLagyA kare che. Aje bhale tenI ti AvaraNathI rokAI gaI hoya ke gupta rIte DhaMkAI gaI heya; enI avagaNanA huM kadIe nahi karuM. tenA aMtaHkaraNane nahi dUbhavuM. kAraNa ke tema karavAmAM mArI jAtane paNa khUba jokhama che. vaLI e paNa yAda rAkhIza ke prArabdhanA raMgonI sthiti palaTAyA kare che. sadAsarvadA svAmitva ane sattA TakI zakatAM nathI, ema vicArI rakhe tene durupayoga thAya tenI saMbhALa rAkhIza. ane sAthe sAthe e paNa vicArIza ke nekara, sevaka ke gulAmanA kAryano ja mAtra huM mAlika chuM; temanA zarIrane, manane ke AtmAne nahi. AthI koI paNa kArya soMpatAM pahelAM emanI zakti ane saMjogone viveka karIza." sevanuM kartavya je rIte svAmIe uparanI vastu vicArIne vartavAnuM che, te ja rIte sevake paNa khAsa karIne naitika jIvana para lakSa ApavuM ghaTe. pitAnA mAlikanuM IrAdApUrvaka nukasAna karavuM, ALasavRtti rAkhavI,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja ane sevAvRtti 27 pitAnAM kartavyomAM bedarakAra banavuM, e badhAM sevakanAM dUSaNo che. te ja rIte potAnA mAlikane vahAlA thavA mATe mAnavatAne na chAje tevAM kAryo karavAM ke anaitika jIvana calAvavuM, e badhA paNa mAlika ne nekara bannenAM hitane hAni pahoMcADe tevA durgaNe che. tethI A badhA durguNethI chUTI jaI mAtra kAryaparAyaNa rahevuM temAM te banne pAtranuM hita che. Aje milamAlika ane majUra, zeTha ane nokara, upari adhikArI ane tenI nIcene adhikArI ityAdi kSetromAM ekabIjA pAsethI satata kArya levAnuM hovA chatAM parasparano je avizvAsa vyApI rahelo che, te khUba akSamya che. eka mAnI rahyo che ke zarIra cUsIcUsIne kArya levuM ane badalAmAM bahu ochuM ApavuM; tyAre bIje ema IcchI rahyo che ke zrama ocho karavA ane adhika phaLa levuM. A paristhitino aMta lAvavA mATe paNa banne pAtroe pitapotAnI pharaja samajatAM thaI javuM. e ja mArga damananIti ke pratyAghAta karavAnA mArga karatAM adhika zreyaskara ane kAryakArI che te sauthI prathama ciMtavI levuM joIe. buddhi, hRdaya, kAryakAraka zakti, evI ApaNI trividha tAkAta gaNue to emAM ochA vadhatApaNuM ane vicitratA to rahevAnI ja. dehadhArInAM prArabdhajanya vikAsa ane puruSArthanI dizA pramANe judAI to rahevAnI ja. paNa AjanAM mUlyAMkane palaTavAM ja joIe. dA. ta. eka bharavADa gAyanuM adbhutajJAna dharAvavA chatAM-sakriya jJAna dharAvavA chatAM--ene Aje ajJAnI gaNavAmAM Ave che. jyAre mAtra pustakyiA jJAnIne jJAnI gaNavAmAM Ave che. eka taMdurasta puruSane lakSmIvAna nathI mAnavAmAM Avato, jyAre jaDa dolata dharAvanAra regiSTane zeTha kahevAmAM Ave che. A AkhI dRSTi ja parivartana mAge che. vaLI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 Adarza gRhasthAzrama nItimAna nidhanane anItimAna dhanika karatAM vadhu UMco mAnava joIe, te bAbatamAM te ApaNI AkhI dharmagaMgA paNa UlaTe mAge ja cAlI gaI che. A mUlyAMkanamAMnAM keTalAMkane dharamULathI palaTavA mATe, eTale ke UlaTAMthI sUlaTAM karavA mATe ane keTalAMkane egya rIte sthApavA mATe Aje keTalAya navalohiyA yuvaSuvatIo joIze, ke je daSTisaMpanna hoya ! - jyAM lagI vAnaprasthAzramanI prathA zarU na thAya tathA bhakta ane sAdhusaMnyAsIonuM dhyAna A samAjaracanAnA mULabhUta kArya para na jAya, tyAM lagI Ajane je samAja che temAMthI AvA sevake kheMcavA mATe sevakene AjanI temanI jarUriyAto ApavA uparAMta mAnamaratabo ane pratiSThA paNa ApavI ja paDaze. mAtra paisAthI ratna jevA sevake nahi sAMpaDe, tema mAtra ijajata ApavAthI paNa tejasvI sevake nahi maLe. ane AvuM vizALa pAyAparanuM sevakadala UbhuM karyA vagara samAjanI navaracanAne na to sarakAra pahoMcI zakaze, ke nahi to ekale samAja pahoMcI zakaze. AvA sAcA sainikone AkSane ghaDavAnuM ane egya sthaLe goThavavAnuM kAma A AjhAda dezanA navanirmANakALe sauthI vadhu jarUranuM che. gAmaDe gAmaDe ane zahere zahere AvAM cunaMdAM javAhire zodhavAmAM samAja ane enA sAcA nAyaka abaghaDI ja lAgI jAya ! svarAjya, lokazAhI, samAjavAda ke bIjA koI vAdathI nathI banI zakavAnuM te mAtra A eka ja mArga banavAnuM che e viSe koIne zaMkA na ho !"
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsakhaMDa
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika pravRtti : janmanI sAthe ja Arthika pravRtti zarU thAya che ane maratAM sudhI te cAle che. vyaktine jIvavA mATe koIne koI Arthika pravRtti to karavI ja paDe che. manuSyane deha che, Idriya che, mana che. e badhAMne TakAvI rAkhavAne mATe, athavA to bIjA zabdomAM kahIe te emanI pAsethI sArI rIte kAma levAne ane e dvArA vikAsa sAdhavAne mATe, emanI jarUriyAto saMtoSavI paDe che. eTale ja Arthika pravRtti pratyeka manuSya mATe anivArya che. . bAlyakALamAM ke vRddhAvasthAmAM ApaNe te karatA nathI tene artha e nathI ke ApaNane badhI vastuo emanI ema maLe. ApaNe je kAMI upayogamAM laIe chIe tene mATe ApaNuM mAbApa, samAja ke sagAMsnehIone Arthika pravRtti karavI paDI ja hoya che. bAlyakALamAM je prazna khaDe thayo nathI hoto, te prazna gRhasthajIvanamAM paga mAMDatAM ja ApaNI sAme AvIne Ubho rahe che. Aje to evI kaTokaTInA kALamAMthI ApaNe pasAra thaI rahyA chIe ke Akho divasa mahenata karavA chatAM pote potAnuM ja bharaNapoSaNa muzkela banI gayuM che. te vakhate je bIjA ekabenI javAbadArI mAthe AvI jAya, te gRhasthajIvana
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 Adarza gRhasthAzrama sukhI banavAne badale UlaTuM duHkharUpa thaI paDe. eTale gRhasthajIvanamAM pagalAM mAMDanAra dareke paraNutAM pahelAM kamAvAnI zakti prApta karI levI joIe. Arthika pravRtti saMbaMdhI keTalAka mANaso ema mAne che ke AvI pravRtti mAtra pAparUpa che. paNa A khyAla kharekhara bhramamUlaka che. ApaNe je bIjAnI utpanna karelI vastuo laIe ane tenA badalAmAM samAjane kAMI na ApIe to ApaNe cera TharIe. ane e dhoraNe samAja paNa TakI na zake. Arthika pravRttinI sImA zarUAtamAM herapheranAM sAdhanono ATale vikAsa nahoto thaye, eTale kudaratI rIte ja mANasanI pravRttine maryAdA rahetI. uparAMta jIvana AdhyAtmika bhAvothI raMgAyeluM hoI arthopArjana e ja, kevaLa jIvanano hetu na hatuM. pamarthathamata' eTale ke dharmane mATe artha" e prajAjIvananuM sUtra hatuM. dharma, artha, kAma ane mokSa e hatI ApaNI puruSArthasIDI, emAM sauthI prathama dharmane sthAna ApavAmAM AvyuM che. ane A khUba vicArapUrvaka apAyuM che. tame tamArI jarUriyAto pedA kare, paNa te dharmane AMkha sAme rAkhIne. A uparAMta pahelAMnI paristhiti ja evI hatI ke moTe bhAge dareka mANasa svAvalaMbI hatA. AjanA jeTalA Arthika saMgrAmo paNa UbhA thayA na hatA. jema jema yaMtravAda vikasato gayo tema tema jIvanalaha vadhu ne vadhu ugra svarUpa dhAraNa karavA lAgyo. ane emAMthI navI samAja. ane arthavyavasthA UbhI karavI e anivArya banyuM. kuTuMbavyavasthA chinnabhinna thavA lAgI. udyogo ane vepAra jema vikasate gaye, tema tema moTAM kuTuMbane sthAne nAnAM kuTuMbo AvyAM. ane mANasane mAthe eTalo baje AvI paDyo ke Aje to Akho divasa arthane mATe
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika pravRtti 213 mahenata karyA sivAya ene chUTake ja nathI. AnAM kAramAM be kAraNo gaNAvI zakAya. paheluM kAraNa e che ke sabhyatAnA kahevAtA vikAsanI sAthe jarUriyAta paNa vadhavA lAgI. te pahelAM mANasa sAduM bhajana, jADAM kapaDAM, ane sAdA gharathI calAvI le. have ene eTalAthI ja basa thatuM nathI. enI jarUDiAtamAM anekano vadhAro thayo che ane rAja reja umero thate ja jAya che. A badhI jarUriyAto eNe meLavavI hoya to eNe paNa vadhu mahenata karavI joIe. ane bIjI kAraNa e hatuM ke pahelAMnA nAnA ekamane ThekANe Aje to te AkhI duniyAnA saMparkamAM Avyo. AkhI duniyAnI deDamAM eNe dethA vinA chUTake nathI rahyo. pazcime pUrajozamAM yaMtravAda vikasAvyo. enI sAme TakavAne pahelAMnI utpAdananI sAdI rIte TakI na zakI, eTale tene vadhu ne vadhu kAma karavuM ja rahyuM. Aje te zaheramAM evI sthiti che ke Akho divasa mathavA chatAMya jarUriyAta pUrI thatI nathI. kAraNa ke jarUriyAtone aMta nathI. ane evI aMtavagaranI jarUriyAtone pUrI karavAno ApaNe prayatna AraMbhya che. mANasa sukha jhaMkhe che. e sukhane mATe jarUrI vastuo maLavI joIe. pazcime jarUre vadhArI ane yaMtranI madada laI emane saMtoSavA prayatna karyo. paNa teo e ja vastu bhUlyA ke sukha vastumAM nathI. jarUra, deha vagerene TakAvavAne vastuonI jarUra che kharI. jIvanavikAsane mATe e Avazyaka che. paraMtuM arthopArjanane hetu ja bhulAya che. Aje mAnavI arthane khAtara artha ekaThA kare che. ene lAge che ke paise haze to sukha game tyAMthI doDatuM Avaze. ahIM ja te bhIMta bhUlyA che. " "zarIranA haju dharmasAdhanam" zarIra e kharekhara dharmanuM prathama sAdhana che. dharma e jIvanavikAsamAM madada karanAruM tattva che. deha e sAdhana che. paNa Aje to ApaNe sAdhananA lAlanapAlanamAM
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra14 Adarza grahasthAzrama ja maMDI paDyA chIe. sAdhya bhulAyuM che, ane arthane ja mukhya mAnI levAyo che. A - Aje jIvananuM lakSya sukAyuM che. eTale ja eka vastu mana sAthe nakkI karI levAnI khAsa jarUra che ke mArI badhI pravRttionuM keMdra artha nahi paNa AtmA che, jIvanano vikAsa che. je asaMkhya pravRttio karavA chatAM mAre jIvanavikAsa na sadhAto hoya te te mAre mATe tyAjya che. je A beya svIkAravAmAM Ave ane jIvanavikAsane keMdramAM rAkhI pravRttio AraMbhavAmAM Ave, to ApoApa ja tenI pravRttiomAM saMyama ane svasthatA Avaze. : : - have ApaNe eka bIjo prazna vicArIe. keTalAka kahe che ke jIvanane rasamaya karavAne mATe padArthonI AvazyaktA vadhAro. paNa ApaNe anubhave e joI zakIe chIe ke jema jema jarUra vadhatI jAya che, tema tema jIvanamAMthI AnaMda lUMTAto jAya che. ane e jarUriyAto utpanna karavAnI rItothI Aja ApaNuM jIvana keTaluM kaMTALAbharyuM banI gayuM che ! yaMtramAM kAma karatA majUranI sthitine vicAra kare. zuM ene kAmamAM majhA paDe che kharI? nA. Aje to kAma ane AnaMda ema jIvananA be bhAgalA paDI gayA che, ane pariNAme samAjanI utpAdanapravRtti paNa veTherUpa banavA lAgI che. AnuM kAraNa duniyAne AMkha sAme rAkhyA vagara ApaNe ApaNI jarUriyAtanI kalpanA karIe. chIe ane pachI ene meLavavAne mATe be hAtha pUrA nathI paDatAM eTale yaMtro vadhArIe chIe. pariNAme moTAbhAgane to e yaMtro sAthe jaDa rIte kAma karavAnuM ja sAMpaDe che. emAM nathI te emanI buddhinA vikAsa ke nathI jIvanane AnaMda. eTale je zAMtithI vicArIzuM, te e spaSTa lAgaze ke jarUriyAta vadhAravAthI ApaNe sukhI nahi thaI zakIe. e jarUriyAtonI doDamAM ja ApaNe yuddho UbhAM karyA che
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Athika pravRtti ane hamezanI azAMti notarI che. je e upara saMyama lAvI zakIe te mAnavajAta pitAne moTA bhAgano samaya sAMskRtika vikAsamAM gALI zake. joke Aje to vyaktinI jarUriyAto keTalI che te uparathI ja sudhAre ke sabhyatA mapAya che, jyAre vAstavamAM manuSyanA pitAnA cetanyanA vikAsane mATe bahAranI vastuo to gauNa che. e vastuo meLavavAne ene jeTalI doDAdeDa ochI karavAnI haze teTale vadhu samaya te potAnA AMtarika vikAsamAM ApI zakaze. Aje te ApaNe eTalA doDI rahyA chIe, eTalA dhamAlamAM paDI gayA chIe ke aMtaranuM vicAravAnoya ApaNane samaya nathI. ane chatAMya ApaNe garva laIe chIe ke ame sudharatA jaIe chIe ! vaLI eka bIjI agatyanI vastu che. jema jema Avazyaka vastuo vadhatI jAya che, tema tema rasasaMvedana vadhatuM jAya che ema paNa nathI. rasa vastumAM nahi paNa ene upabheganAranI saMskAritAmAM che. eka mANasa mIThAImAM paNa je rasa na mANI zake te rasa saMskArI mANasa sAdA bhojanamAMthI pAmI zake che. tene artha evo nathI ke sAruM ane pauSTika bhojana meLavavuM na joIe. paNa jyAM sudhI mana saMskArI nathI, tyAM sudhI game tevuM sAruM bhojana paNa ene sAco AnaMda ApI zakatuM nathI. eTale ke je samAjane AMkha sAme rAkhI arthopArjana karavAmAM Ave to kAMI ja muzkelI UbhI na thAya. paNa Aje to ethI UlaTuM ja thaI rahyuM. arthopArjana zI rIte? arthapravRttine hetu ane enI sImA aMge vicArI lIdhA pachI have ApaNe jagatanI arthapravRtti zI rIte cAle che ane kaye dharaNe e pravRtti karavAmAM Ave to vyakti ane samAja sukhI thAya e vicArIe.. ApaNuM arthapravRttine ApaNe traNa vibhAgamAM vaheMcI zakIe
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 Adara gRhasthAzrama (1) majUrI, (2) vyavasthA, ane (3) mUDI. koI paNa Arthika pravRtti mATe A traNa vastuo Avazyaka che. Aje ene krama pheravAI gaye che. majUra ane vyavasthA para mUDI caDhI beThI che ane vyavasthA ane mUDInA bevaDA boja taLe majUra bicAre kacaDAI rahyo che. A atha. vyavasthAne ApaNe pheravavA mAgIe chIe. pahelAMnA vakhatamAM kahevata hatI ke "uttama khetI, madhyama vepAra ane kaniSTha cAkarI." e sUtrane ApaNe navasamAjavyavasthAnI rIte A rIte goThavI zakIe. jemAM samAjopayogI zrama hoya te uttama, evA sarjanane sahakAra karatI vyavasthA madhyama ane mAtra mUDI kaniSTha. A vicArasaraNuM lakSyamAM rAkhIne je dareka vyakti pitAne dhaMdho pasaMda kare te ApoApa ja samAja vyavasthita thaI jAya. AjanI paristhitimAM dareka mANase dhaMdhe pasaMda karatAM nIcenI vastuo lakSyamAM rAkhavI joIe." (1) mAre zrama samAjane upayogI thAya che ke nahi ? ane te kayA prakArane che? mArI mahenata samAjane vilAsa ke vyasana tarapha te nathI ghasaDI jatI ne? A rIte vicAravAmAM Ave te kudaratI rIte ja mANasanA jIvananI pAyAnI jarUriyAto -anAja, kApaDa, ghara, vagerenA utpAdanamAM ja te kAme lAgaze. (2) A zrama karanAra vargamAM paNa je saMskArapUrti na karavAmAM Ave, te zrama dvArA je jIvanavikAsa sadhA joIe te na sadhAya. eTalA mATe saMskRtinA rakSaNa ane vikAsamAM kAme lAgelA sevako paNa A vargamAM mUkI zakAya. samAja mAtra arthathI paNa Takato nathI. AvA sevako-sAdhuo-ochAmAM ochuM laI samAjane vadhumAM vadhu ApavAno prayatna karaze, ane A rIte samAjane UMce laI javAmAM temane meTo phALo haze. (3) samAjavyavasthAne mATe jarUranuM kArya vinimayanuM che. Aje A vyavasAyanuM saMskRtinI dRSTie sthAna UtaratuM jAya che,
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika pravRtti 217 kAraNa ke te samAjanI jarUriyAto vyavasthita rIte vaheMcI zakAya eTalA mATe nahi paNa pitAno napho vadhe e sAme joIne ja 'kAma kare che. (4) ApaNe mUDIne trIjo naMbara Apyo che teno artha e halakI vastu che ema nathI. Aje paisA ja mUDI gaNAya che. e bhrama dUra karavAnI jarUra che. vAstavamAM manuSyanI buddhi, zakti, jamIna, utpAdananAM sAdhana vagere mUDI ja che. sadAcAra paNa sAMskRtika unnatinI daSTie samAjanI mUDI ja che. je samAjanI A-sAMskArika-naitika mUDI jeTalI sadhdhara haze teTalo ja samAja tejasvI ane pragatizIla haze. Ama, utpAdana, vinimaya, kalA, sAhitya, zodhakhoLa, zikSaNa e samAjajIvananAM upayogI aMge che. mANasa je sAcuM hita dRSTi sAme rAkhI A badhAmAMthI game te dhaMdho kare, to te badhAne pUrato ala ane sarakhI pratiSThA maLavAM joIe. - A dRSTie vyasanapaSaka dhaMdhAo-hoTala, dArU, aphINanI dukAne, jugAra ane saTTAnA aDDA bAda thavA joIe. samAjanA vilAsapaSaka dhaMdhAo-taMdurastIne nukasAna pahoMcADanArAM khoTAM utpAdana (mahAyaMtra) AIskrIma vagere ThaMDAM pINAM, papha pAvaDara vagere khoTI phezane, vikArapaSaka citro, nATaka, saMgItanA jalasA baMdha thavA joIe. ane anutpAdaka dhaMdhA-saTTo, dalAlI, vyAjavaTuM, jamInadArI vagere te sauthI prathama tyAjya gaNavAM joIe. A parathI briTiza amalamAM chaDecoka vadhelAM dUSaNo-jevAM ke dArUpIThAM, narakAgAra samAM vezyAgrahe, ghoDadeDanI zarato, saTTAo, upayogI pazu kApanArAM kasAIkhAnAM, zikArabAjIo ApoApa nAbUda thaI ja javAnAM. have Arthika pravRttine lagatAM bIjA keTalAka prazno vicArIe AjanI samAjavyavasthAne moTAmAM moTe roga hoya to te bekArIne che. enAM mukhya kAraNamAM yaMtravAda ane AjanI mUDIvAdI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra18 Adarza gRhasthAzrama arthavyavasthA gaNAvI zakAya. koI kaheze ke dezamAM jema udyogo vadhe tema mANasane vadhu kAma maLe. paNa mazIne hamezAM mANasane haTAvyA che. mazIna jyAM jyAM pahoMcyuM che tyAM tyAMthI teNe mANasanA hAtha mAMthI kAma eTale ke resaTale chInavI lIdho che. bIjuM divase divase yaMtro vadhe che. paNa tene artha evo nathI ke temAM rokAtAM mANasonI saMkhyA paNa vadhe che. kAraNa ke dareka navuM yaMtra ochAmAM ochA mANasa ane ochAmAM ochI AvaDatathI kema calAvI zakAya evuM taiyAra karavAmAM Ave che. pahelAM milamAM eka mANasa eka sALa calAvI zakatA. Aje sALA eTalI sudharI che ke eka mANasa daza sALa para paNa kAma karI zake che. Ama maMtrIkaraNanA vadhavAnI sAthe temAM kAma karanAra mANaso teTalA ja pramANamAM vadhatAM nathI. ane eTale divase divase bekArI vadhatI jAya che. bIjuM kAraNa mUDIvAdI arthavyavasthA che. A uparAMta kudaratI kApa temaja vizva, vyApI maMdI paNa enAM kAraNomAM gaNI zakAya. TUMkamAM bekArI che, ane te dUra karyA vagara ApaNe sukhI na thaI zakIe. mUDIvAdI arthavyavasthAnAM aneka dUSaNemAM saMgrahavRtti ane naphAkhorI paNa eka che. A badhuM dUra karavAne raziyAe vyavasthita prayoga karyoH mAlikIhaka dUra karyo eTale ApoApa saMgrahavRttinI bhAvanA ghaTI gaI ane bALakone ucheravAnI, bhaNavavAnI, temane kAma ApavAnI, vRddhAvasthAmAM temanI kALajI rAkhavAnI javAbadArI paNa samAjalakSI rAjataMtre svIkArI lIdhI. * jeke A te prayoga ja che. emAM ekahaththu sattA che, eTale e keTale aMze saphaLa thaI che te na kahI zakAya. ane Aje to e ApaNuM dilamAM vadhu ne vadhu zaMkA pedA kare che.' have ApaNe ApaNI rIte vicArIe. je nAnA udyogane
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika pravRtti 219 pagabhara karavAmAM Ave te bekArI dUra thAya. e leke paNa pitAnA gharamAM beThAM beThAM kAma karI zake. strIo, bALako, vRddho paNa taMdurastIne bhoga ApyA vinA ane ghaNe oche kharace dezanuM utpAdana vadhArI zake. jagata zAMti zAMti kare che, paNa zAMti divase divase dUra ne dUra bhAgatI jAya che. kAraNa ke ApaNe dharmane bAda karI chavavA mathIe chIe. je A badhI pravRttione vizvadharmane keMdramAM rAkhI karavAmAM Ave te manuSya sukhI thaI zake. nAnAnAnA udyogo khIlavAthI maulika sarjana vadhe. arasaparasa pazu ane mAnava-mAnava pratyenI sahakArI vRtti ane samucita spardhA vadhe. dharmadaSTi AvI arthapravRttiomAM mukhya heAya eTale naphAkhorI ke saMgrahakhorIne avakAza ja na hoya. yaMtravAdanuM aniSTa ochuM thatAM majUronA Arthika pAyA uparanAM saMgaThane taMtra thobhAvIne je muzkelIo UbhI kare che, te na kare. ekahaththu mUDIvAda pAMgare che te paNa na pAMgare. eTaluM ja nahi balake dharmadaSTivALA samAjaracanAnA prayogamAM to prAmANika majUrI ane buddhithI maLelI delata paNa. samAja arthe saheje vaparAya. Ama thavAthI rAjyasattAnI adhInatA paNa ghaTI jAya. prajA svAzrayI, sazakta, paragaju vRttivALI ane dharmalakSI bane. A badhA lAbho joIne ja bApujI reMTiyA tarapha AkarSAyA hatA. raziyAnA prayoga karatAM A ahiMsaka samAjaracanAno prayoga sarva rIte uttama che. te AcarAyele prayoga che. bhAratavarSa gulAma hatuM, tyAM lagI A prayoga mATe taka ochI hatI. have te taka UbhI thaI che. mAtra hide arthavAdanI cUDamAMthI nIkaLavAnA sarva premamaya prayogo karavA paDaze. ane tene khAtara eke eka hiMdIe javAbadArI pUrvaka kamara kasavI ja rahI !
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadharma zAstra kahe che ke gRhastha vyakti arthopArjana karI sAtvika rIte pitAne jIvananirvAha kare ane pitAnA kuTumba pratyenAM kartavyo bajAvatI rahe e agatyabharyuM ane suMdara kArya che. paraMtu eTalethI ja gRhastha dharmanI itisamApti thatI nathI. gRhastha mATe te vizva jevuM vizALa kSetra che. AthI gRhasthajIvana sAthe aneka kAryo, aneka pharaje ane aneka dharmo saMkaLAyelA che. vyaktinuM kartavyavala kuTumbathI AgaLa vikase che, tyAre sauthI prathama samAja taraphanuM kartavya UbhuM thAya che. samAja ane tenI upegitA samAja e kaMI AkAzamAMthI UtarI AlI nUtana, adbhuta ke jAduI vastu nathI. e mAtra vyaktione ja samUha che. jema vikharAyelA paramANuo spaSTa dekhAya nahi ane kAryakArI paNa thaI zake nahi, paNa jyAre saMgaThita thAya tyAre temAMthI eka advitIya zakti utpanna thAya, tema bhinnabhinna vyaktio ekasUtramAM goThavAIne taiyAra thAya tyAre temAM eka navIna ane vilakSaNa zakti jAgRta thAya. bhinnabhinna vyaktio game tevI ucca AdarzavAdI
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadhama 21. hoya, paraMtu jyAM sudhI samAjasUtramAM goThavAIne te saMgaThita AkA-. ramAM puSpamALA na bane tyAM sudhI te kaThe paNa na dharAya, ane tenuM saudarya paNa na dekhAya. e manohara ane mRdu phUlaDAM chUTAMchUTAM rahIne karamAI jAya. AthI saMsAramAM samAja e eka Avazyaka aMga che, e siddhAMta nirvivAda rIte siddha thAya che. samAja zuM karI zake ? samAja e vyaktijIvananA vikAsanuM sahAyaka sAdhana banI zake. samAjanA avalaMbanaThArA vyakti vikAsanA kSetramAM saraLatAthI viharI zake. samAja e ekatrita citanyazakti che. rASTranAM bhavya nirmANa samAja dvArA ja thaI zake. vyakti ane vizvano saMbaMdha samAja dvArA sahelAIthI sAdhI zakAya. samAjanuM navacaNatara AvA samAjacaNataranA ApaNe be pAyA nakkI karIe ane tene saMsthA tarIke oLakhIe. eka saMsthAnA kSetramAM saMskAritA, nIti, ane evAM evAM tane pracAra mukhyatayA heya, ane bIjI saMsthAmAM gRhajIvananA vyavahAru praznone ukelAM kAryakSetra heya. Ane saraLa zabdomAM ApaNe naitika saMsthA ane sAmAjika saMsthA tarIke oLakhI zakIe. A saMsthA be hovA chatAM e banne ekabIjInAM aMgarUpe heya, ekabIjathI kAryadizA bhinna hovA chatAM bhedaprasta na hoya, saMsthAnAM kAryakSetra sAmAjika saMsthAnuM dhyeya gRhajIvanane rasamaya ane sukhamaya. banAvavAnuM hovAthI tene mATe nIcenAM kAryo Avazyaka heyaH (1) lagna vyavasthAnuM saMzodhana ane saMrakSaNa, (2) sAmAjika rUDhiono parihAra ane (3) gRhasthanA vyaktigata jIvananI truTionI pUrti. naitika saMsthAnuM dhyeya samAjanAM aMgone satyadharma [ke je dharma
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 Adarza gRhasthAzrama dvArA manuSya jIvananA aMtima dhyeya karmamuktinA mArga tarapha vaLe ] tarapha vALavAnuM hovAthI tene mATe nIcenAM kAryo Avazyaka haiyaH (1) samAjanA naitika aMzenuM saMrakSaNa, (2) patita thatI ke thayelI vyaktionI zuddhi, ane (3) samAjanA dareka aMganuM saMgaThana. A saMsthAnAM kAryakSetronI vistRta AlecanA ApatAM, samAjamAM e sudhAraNAnI AvazyakatA che ke kema te tapAsI javA, AjanA samAja para dRSTibiMdu TheravavuM joIe. samAjanI chinnabhinnatA AjanA samAja para chinnabhinnatAnA kuhADAo paDI rahyA che. samAja sAme eka mahAna viplavanuM mojuM dhasI Ave che. samAjanuM khokhuM jarjarita thatuM jAya che. arAjakatA ane svacchaMdatAnA prabaLa vAyarAo vAI rahyA che. te vakhate samAja pitAnuM dhyeyabindu nakkI nahi karI zake, pitAnuM baMdhAraNa nahi ghaDI zake, to patana sivAya bIjo eke mArga nathI. AmAM mAtra samAjane ja nahi paraMtu tenAM aMgarUpa vyaktione ane gRhajIvanane paNa khUba ja veThavuM paDaze. vyakti, tenI saMtati tathA kuTuMba sIne samAjanA vAtAvaraNamAM ja rahevAnuM hoya che, tethI samAjanI asara vyakti para thAya che. samAjanI suMdaratAmAM vyaktinuM sauMdarya jaLavAya che. tethI samAjane ane amane zuM ? ame amAruM kSeDI laIzuM,' evI mAnyatA khoTI che, ane te potAnA gharanI gaMdakI AMgaNAmAM pheMkI svaccha thavAnuM mAnI levAnI mUrkhatA jevI ja te mUrkhatA che. samAjasudhAra tarapha vyakitamAtra dattacitta rahevuM ghaTe. AvA duHkhada prasaMge samAjanI durdazA zAthI thaI, te vicAravAno ke pachI zuM thaze te jovAno samaya have rahyo nathI. Aje te samAjazarIrane je je bhAga IjA karI rahyo hoya, tene dUra karavAnI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadhama 223 ane te zarIrane puSTa banAve tevAM tattva ApavAnI veLA AvI pahoMcI che. te samAjanA navastraSTAo ane krAtinA AdarzavAdIoe Aje AvAM racanAtmaka kAryamAM lAgI javAnuM che. pUrapATa AvatI relathI bacavA jema manuSya zakya teTalAM ane zakya tevAM sAdhana laIne pitAno bacAva karI le che, tevuM ja zIdhra kArya karavAno samaya AvI lAgyo che. te kaMI azakya ke asaMbhavita kArya nathI, ane AjanI, samAjadazA joI nirAzA lAvavAnuM paNa kaMI kAraNa nathI. samAjamImAMsA ane AjanuM samAjadharaNa - samAja zabda ja pragati ane saMgaThanane sUcaka che. prAcIna kALamAM samAjanI saMkhyA alpa, ane e alpa saMkhyAmAM paNa saMgaThana bahu vyavasthita hatuM. Aje samAje bahu saMkhyAmAM vaheMcAI gayA che, ane teonI vaccevacce bhedanI mahAna dIvAlo khaDI thaI gaI che. e bheda mAtra sAmAjika kSetramAM ja nathI rahyo, balake koI paNa prazna vicArAya tyAre A bhedanI dIvAlo mekhare ne mokhare Ave che. bhAratavarSane to A prazna ghaDIe ne ghaDIe mUMjhave che. AkhA bhAratavarSanI hitadaSTie carcA thaI rahI hoya tyAM paNa A bhede te pahelA te pahelA bhAratanI durdazAnuM A eka bahArathI durbaLa dekhAtuM chatAM prabaLa kAraNa che. A badhA nAmabhado ekIsAthe tUTI jAya te zakya nathI, ane judA judA vibhAge rahe temAM khAsa hAniye nathI. mAtra te vibhAgo vaccethI bhedanI dIvAla khasI javI joIe, ane te nAmarUpe judA hovA chatAM kAryarUpe eka ke havA joIe. Aje samAja be vibhAgamAM vaheMcAI jAya cheH (1) jJAtirUpe ane (2) dharmarUpe. vANiyA, suthAra, luhAra vagere vagere saMjJAo jJAtionuM sUcana kare che, ane jena, vaiSNava, ziva, muslima, pArasI, krizciyana vagere saMjJAo dharmasUcaka che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra4. Adarza gRhasthAzrama jJAtisaMgaThana karavAM tenA karatAM upalI samAjaracanAne mATe dharma saMpradAyonI dRSTie saMgaThana karavAM e vadhu asarakAraka thaze. kAraNa ke jJAtinAM mULa karatAM dharmanuM mULa UMDuM hoya che. tethI jeTaluM nukasAna thavAno saMbhava che teTalo ja lAbha thavAno saMbhava che. chatAM jJAtio jJAtionI rIte paNa saMgaThita thatI hoya te te kAMI khoTuM nathI; mAtra e badhA pAchaLa daSTi hevI joIe. A saMsthAo je dharmane mAnanArA moTI saMkhyAmAM haze tyAM janasaMkhyA pramANe eka ke be karatAM vadhu thAya to temAM vAMdho levA jevuM kazuM nathI, kAraNa ke te badhI saMsthAonuM dhyeya gRhasthane Adarza rIte gRhasthajIvana gALavAnuM ane te manuSyane sAcA manuSyo banAvavAnuM ekasarakhuM kAyama raheze. dharmanI bhinnabhinna mAnyatAne lIdhe ke jJAtinA bhinnabhinna saMskArane lIdhe paheraveza, rahana sahana ane keTalAka rivAje bhinnabhinna raheze kharA, paraMtu mAnavajIvanane vikasita banAve ane nitika jIvananI barAbara rakSA kare tathA anya samAjane hAni na pahoMce tevA niyamo to dareka samAjamAM ekasarakhI rIte anivArya rahevAnAM ane te mukhya niyamonuM to dareka samAjane ekasarakhI rIte pAlana karavAnuM rahevAnuM. AvI mukhya bAbatamAM samAnatA hevAthI samAjonI saMkhyA bahu hevA chatAM teo badhA rASTradharma, mAnavadharma, vagere mukhya kAryo vakhate ekasarakhI rIte hAthohAtha bhIDI ekasAMkaLarUpe rahI zakaze. A vastu AjanA samAja mATe zIdhrasAdhya ane suzakya che. eTaluM vicArI have ApaNe je be samAjanAM kAryonI rUparekhA derI che, tenI racanAtmaka dizA vicArIe. lagna vyavasthAnuM saMrakSaNa sAmAjika saMsthAnuM paheluM kArya lagna vyavasthAnA saMrakSaNanuM che. hAlamAM lagnavyavasthAnI je arAjakatA pravarte che tenuM digadarzana
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjava 5 nirdezakhaMDamAM lagnacarcA nAmanA pAMcamA prakaraNamAM karyuM. AMtarajAtiya vivAhA, premalagna, mukta sahacAra ane evAM evAM rUpe thatA lagnasaMbaMdho samAjane paDakAra kare che ke lagnaaMganI vyavasthAnI navaracanA thavI joie. niyame (1) vivAhita jIvana svIkAranAre game tevI jIvana gujAravuM e samAja ane vyakti banne mATe eTale vivAhita jIvana jIvanArAone baMdhanA te| paraMtu te baMdhane evAM hAvAM joIe ke jemAM puruSa ke strI koi paNa aMgane anyAya na thAya. vyaktionu vyaktitva paNa jaLavAya ane javAbadArIpUrNAMka te dampatI kaluSita ke vikArI nahi paraMtu avibhakta ane premI jIvana jIvI zake. jAtanuM svacchaMdI hAnikAraka che. hAvAM ja ghaTa. (2) gRhasthAzramInAM suMdara gAsthya para AkhAye samArnI jIvanadorI che, eTale temAM sudRDhatA ane saMgInatA lAvavI e samAjanuM sauthI paheluM kAryAM hovuM ghaTe. (3) lagnajIvana kluSita thAya tevI truTionA lagna thatAM sudhI avakAza na heAve ghaTe, arthAt ke te banne pAtrA vacce vaya, prakRti ane yAgyatAne sumeLa hoya. (4) joke A kAryaM temanAM mAtApitA ke vaDIlanu che, chatAMya tenI mukhya javAbadArI samAja para hAya. Ama karavAthI bhUlathI, svAthI ke avivekathI te pAtrAne ke vaDIlAne anyAya thatA aTakI jAya. sAmAjika rUDhionA parihAra joke vyaktigata rUDhinI asara ja dhImedhIme samAja para thatI jAya che, ane e rIte rUDhionA pracAranI gunegArI vyaktine zire DhaLe che, chatAMya te rUDhione calAvI levAmAM paNa samAjanI kaca 15
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara6 Adarza gRhasthAzrama ochI javAbadArI nathI. eTale eka tarapha rUDhione vyApaka na thavA devI tevuM adilane racavAnuM ane bIjI tarapha samAjamAM Aje ghara ghAlI beThelI rUDhio nAbUda karavAnuM A saMsthA para rahe. te rUDhio vartamAnakALe che tema ochA vadhu pramANamAM pahelAM paNa hatI. anukaraNazIla prakRtivALA mAnavamAMthI te cheka ja nAbuda thAya te kaThina prazna che, chatAMya te rUDhiparihArane Adarza khoTa nathI. 0 rUDhi pote pahelethI kaMI rUDhirUpe hotI nathI, paraMtu eka uddezapUrvaka AcarelI koI kriyA hoya che. A kriyAne jyAre uddeza bhUlI javAya che, ane te kriyA ghaNIvAra bAdhya thatI hoya to paNa prathama amArA bApAe, vaDIlee ke phalANAe karyuM hatuM ke AcaryuM hatuM mATe amAre karavuM joIe, ema kahI tene calAvyuM javI e jAtanI jaDAgrahabuddhine rUDhi kahevAmAM Ave che. paristhiti ke balAbalane koI paNa vicAra karyA vagara aMdha anukaraNathI kriyA karavI tenI gaNanA paNa rUDhimAM thaI zake. AvI rUDhio vyaktigata jIvanamAM, sAmAjika jIvanamAM ene AdhyAtmika jIvana suddhAMmAM hoya che. ApaNe ahIM te sAmAjika rUDhio vicArIzuM. lagnarUDhi kanyAvikraya, varavikraya, bALalagna, vRddhavivAha, aNumeLalagna, lagnanimitte zakti na pahoMce chatAM moTuM kharca karavuM, e badhI lagnarUDhio kahevAya. e ja rIte dazA zrImALI dazA zrImALIne ja Ape, luhAra luhArane ja Ape evI je prathA che te paNa rUDhi ja gaNAya. maraNarUDhi janamRtyu pachI mRtyujana karavuM ja joIe evI rUDhi ghaNuM hindusamAjamAM pracalita che. A rUDhine prAdurbhAva to zubha AzayathI ja thayelo hovo joIe. je kALamAM dUradUranAM sagAMvahAlAMone,
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadhama sAdhanA abhAve vAraMvAra maLavAnuM zakya nahotuM, tyAre AvA AvA moTA varAo karAtA ane te samaye bhAIbhAMDu, kuTuMba, sagAMvahAlAM e saune snehameLe jAmato. vaLI dehabaMdhAraNa evAM sudaDha hatAM ke maraNaprasaMge moTI vaye ane alpasaMkhyAmAM banatA. AthI te kALa mATe tenI upayogitA haze. mRtyubhojanamAM vaparAtA kAraja zabda kArya ja sUcave che. nahi ke lADu, A paNa eka rUDhi ja che. - A ja rIte mRtyu pAchaLa pharajiyAta rudana, meTImoTI kANo kADhavI, e badhA vyavahAramAM maranArane ke jenArane kazeya lAbha nathI. UlaTuM nukasAna che. ema jANavA chatAM tene paraMparA pramANe Acaryo javuM tenuM nAma paNa rUDhi. A badhI maraNa pAchaLanI rUDhio kharI rIte maranAranI pAchaLa zoka ke rudanane badale saddabhAvanA ane dhArmika vRttinAM AMdolanane sagAMvahAlAe vikasAvavAM ghaTe. anya rUDhio . lagnarUDhi ane maraNarUDhio sivAya samAjamAM nAnImoTI bIjI ghaNI rUDhio che. ghUmaTo kADhavAnI rUDhi ghaNuM samAjemAM to atimAtrArUpe pariNamI che. che. strI jAti pratyenA bAdazAhI julmone vakhata e A rUDhionuM mULa nimitta che. Aje tevuM kazuM nathI, chatAM mane je rI AtI hai ema zANuM ane vicArake kahe e rUDhinI ja balihArI che. strIjAti ane puruSa jAti vacce je kaMI vAstavika maryAdA che te bhale haiya, paraMtu strI tijorImAM rAkhI mUkavA jevA ramakaDArUpe to na ja gaNavI joIe. A ja rIte khAnapAna, paheraveza ane rahanasahanamAM paNa dekhAdekhIthI ghaNuM rUDhio pravarte che. khANAmAM ATalI vastuo to hovI ja joIe, pachI bhale tenI AvazyakatA na hoya; samAna
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 Adarza gRhasthAzrama maMDaLanA mANasamAM besanAre AvI jAtanAM kapaDAM te paheravAM ja joIe; A badhI eka prakAranI rUDhio ja che. te ja rIte vyaktigata jIvanamAM paNa cA, bIDI, sigAra, tamAku pIvAnAM ke suMdhavAnAM vyasano, helanI mulAkAtanAM vyasane, amuka jAtanI TApaTIpa karavAnAM vyasane, e eka navIna prakAranI rUDhi ja che. keTalAka kahevAtA sudhArAmAM eka evI vicitra kuTeva paDI gaI heya che ke sahaja bojo UMcakatA ke pitAnuM jIvana pagI kArya karatAM pitAnI sabhyatA cAlI jatI hoya, tema te mAne che. A parNa eka prakAranI kurUDhi che. AthI eTalI badhI parAvalaMbitA Ave che ke tene laIne khUba sahevuM paDe che. AvI kuTevathI chUTIne game tevA samaya ane saMyogomAM svAvalaMbI rIte kArya karI letAM zIkhI levuM joIe. mahAtmAjI hiMdanA rASTratatA upara AvyA pachI emaNe jAta upara AcarIne je prayoga karyA, temAM zramane halake mAnavAnI samAjanI rUDhi para phaTako paDyo che. chatAM haju zramane pratiSThA apAvavAnI to jarUra che ja. upayogitA, AvazyakatA ane lAbha e daSTibinduothI vicArIne ja manuSya kriyA karavI joIe. paraMtu rUDhionI vyApakatA eTalI badhI hoya che ke samAjamAMthI sahasA tene kADhI nAkhavI e zakaya nathI. tethI sudhAraka ane vicAraka gaNAtI vyaktie potAnA prasaMge tene parivAra AdarI devo joIe, ane zA mATe pote tene tyAga kare che tenA nivedanane samAjamAM pracAra karavo joIe. gRharacanA vyaktigata jIvananI truTionI pUrti vyakti e samAjanuM upayogI aMga che. ane vyaktinI asara samAjane pahoMce che, e vAta ApaNe vicArI gayA chIe. eTale A sthaLe e kahevAnuM rahe che ke vyakitagata jIvananI khAmIo dUra karavI e sAmAjika saMsthAnuM ja kArya che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjava 229 vyakitagata truTio e prakAranI hAya cheH (1) saMskAritAnI truTi, ane (ra) sAdhanAnI Ti. skAritAnI truTi kAI gRhastha vyakti kheATe mArge cAlI jatI hAya, kAi dampatIne! sumeLa na hoya, kAI kuTuMbamAM satata kaleza rahetA hoya, mArAmArI, laDAlaDI, kajiyATaTA ke khUnakharAkhI thai jatI hoya, samAjanI vyakti vyApAradhaMdhAmAM gA, prapaMca, anyAya, ane asatyane upayoga karI pratiSThAne hAni pahoMcADatI hAya, samAjanA niyamAthI kAI viruddha cAlatuM hAya, te badhI saMskAritAnI truTio gaNAya. A rIte mAnavIjIvanamAM prakRtigata durguNA jevAM ke kAma, krodha, lAbha, mada, matsara vagerenu' jIvananI sthULa kriyAmAM pariNamana thatAM keTalIkavAra khIjA prANIone, samAjane ane rASTrane hAni pahoMce che. mATe te sthULa khAmIte A sasthAdrArA turata ja aTakAvavI joIe. tene aTakAvavAnA che mArgo cheH (1) zikSaNa ane saMskAritAnA pracAra karIne, ane (2) niyamanI zRMkhalAnuM baMdhana karIne ke zikSA (daMDa) ApIne. paraMtu e baMdhana ke zikSA evI hAvI joie ke je dvArA pharIthI bhaviSyamAM bhUla thavAneA saMbhava e rahe. e zikSAnAM sAdhanA paNa prema ane vAtsalya ane satyAgrahathI yukta hAya. AvA bahAranA gunAone samAja jAteja nivArI le ke echA kare, teA rASTranA saMcAlakavA khAjo bahu ja ekreza thAya ane rASTrazAMtimAM umerI thAya. sAdhanaDha sAdhanA e prakAranAM DhAya che: (1) kudaratI, ane (2) puruSArtha sAdhyuM. kudaratI sAdhanAmAM manuSyane je aMga, upAMga, iMdriyA, mana, ane zakita vagere prApta che tene samAveza thAya che.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 Adarza gRhasthAzrama A sAdhanonI truTi keIthI pUrI zakAtI nathI. jemake AMkha na hoya to manuSyane jiMdagIbhara aMdhajIvana gujAravuM paDe che. badhAM kudaratI sAdhane mATe te ja niyama lAgu paDe. joke vijJAnanA jamAnAmAM evAM kRtrima sAdhananI zodhakhoLa karavAnI taiyArI cAle che kharI. paraMtu te badhAM kRtrima sAMdhA gaNAya. kudaratI khoTa te pUrI na pADI zake. ' - bIjAM sAdhano puruSArthasAdhya hoya che. jemake anna, vastra ItyAdi padArtho ke tevAM bIjAM jIvanopayogI sAdhane.. A sAdhananI samAjamAM jyAM jyAM UNapa hoya tyAM tyAM A saMsthAe tenI pUrti mATe taiyAra rahevuM joIe. - nirAdhAra vidhavA, anAtha, regI, apaMga, nirAdhAra kuTumba ke Arthika saMkaTothI pIDAtuM saMskArI kuTumba, A badhA vargane temAM avakAza hovo joIe. AnA sIdhI rIte traNa vargo pADI zakAyaH (1) kAma karavAne taddana azakta varga; (2) yuvAnavaane (3) bAlavarga. jeo kAma karavAne tadana azakata hoya teone mATe nirvAhanAM upayogI sAdhana A saMsthAdvArA pUrAM paDe, temanAM dardIne duHkhane bhAra haLavo karavA auSadho ane upacAra maLe, ane mAnasika AnaMda maLe tevuM vAcana ke zravaNa maLe, te mATe eka alaga azaktAlaya heya te vadhu sagavaDa thAya. yuvAna vargamAM strI ane puruSa e bannenI pRthaka pRthak nAnI saMsthAo saMkhyAnA pramANamAM jude jude sthaLe kholavAmAM Ave ane tyAM zramavibhAga, udyogavibhAga, zikSaNavibhAga, kaLAvibhAga, ane saMskRti vibhAga evA vargo hoya. A zikSaNane lAbha anAtha sivAya samAjane bIjo varga levA IcchatA hoya, to te laI zake. paraMtu tyAM kAyama rahevAne hakka to anAthane ja hoya.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadhama . 236 * jIvananI paripakvatA AvyA pachI ane jIvananAM lakSyabindu samajAI gayA pachI temano je varga saMsthAthI chUTo thaI svAvalaMbI jIvana jIvI zake tevI taiyArI prApta kare, tene samAjanAM kArya kSetramAM cha devo joIe. A vRkSamAM keTalAMka evAM suMdara phaLa pAke ke je potAnA saMskAra ane zikSaNane lAbha bIjAone ApI zake. tene mATe samAjamAM je mukhya saMsthAomAM tene megya sthAna heya to temAM teone niyukta karI devA joIe. AmAMthI marajiyAta vaidhavya pALanArI ke natika brahmacarya pALanArI ghaNI cAritryazIla bahene paNa moTA pramANamAM taiyAra thAya ane cAritrazIla nAgarike paNa pAke. AthI A varga samAjamAM zikSaNa ane saMskAra pUravAnuM bahu suMdara kArya karI zake. . . "saMtatipratye mAbApanAM kartavyo' nAmanA prakaraNamAM zikSaNa saMbaMdhIne viSaya vistArapUrvaka carcAI gayo che. te rIte upayogI zikSaNa ane saMskAra bharI bhaviSyanA nAgarike utpanna karI zakAya. rASTrIya jAgRtinI sAthe strIomAM paNa jAgRti AvI che, ane ene pariNAme strIonuM AkhA rASTranuM eka maMDaLa UbhuM thayuM che. TheraThera strIsaMsthAonuM saMcAlana paNa strIo svayaM karavA maMDI che. A eka subhaga cihna che. paraMtu ahiMsaka samAjaracanAmAM strIo mATe phALo ApI zake e dRSTie AvI saMsthAone sAdhane ne saMskArane lAbha sAdhanasaMpanna ane cAritryazIla puruSoe Apavo ja rahyo che. bALavarga meriyA monTesarIne bALako mATenA vizvavyApI prayatno pachI tarachoDAyelAM bALake tarapha samAjanI najara have gaI che. gujarAtakAThiyAvADa ane kacchamAM gijubhAIne phALe ulekhapAtra che. gAmaDAmAM paNa kastUrabA tAlima-varganI sevikAo ane bIjAM
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra Adarza gRhasthAzrama sevakasevikAonuM dhyAna gayuM che ane bALakonA saMskAra kendro khUlavA lAgyAM che. sarakAra paNa have to prajAkIya che, eTale A dizAmAM kArya thavAnI taka che ane thavuM ja joIe; kAraNake bhaviSyanI nAgarikatAno AdhAra AjanAM bALake upara ja che. brahmacaryaviSayamAM zithilatAne kAraNe prajA nirbaLa ane adhika pramANamAM thatI jAya che. eve vakhate bALakone taMdurastI mATe dudhakendro ane sarakAra mATe saMskArakendronI anivArya jarUra che. A rIte A traNa vargamAM prathamanA eka varganuM kharca saMsthA para paDe. paraMtu bIjA be varga pAsethI samAjane ghaNuM lAbha thAya. eTale Arthika dRSTie dekhIte rIte sosavuM paDatuM kaSTa pariNAme te samAjane khUba lAbhaprada thaI paDe. ane A rIte samAjamAM AvI vyavasthA na hovAthI je zaktio vikasyA vinA karamAI jAya che, strItva ane puruSatva UlaTe mArge veDaphAI jAya che, te apAra nukasAnathI samAja bacI jAya. A sivAya eka madhyama kuTumbake je karaja, vyAvahArika bejA ke AvazyaktAone pahoMcI na vaLe tevI Arthika sthitithI pIDAtuM hoya, to tene mATe paNa eka rojanA taiyAra thAya. e yojanAomAM jo tene mAtra lagna, kAraja ke tevA sAmAjika vyavahArane lIdhe veThavuM paDatuM hoya te tevA vyavahArane A saMsthA pote ja TUMkAvI le. (saMsthA pote ja A pramANe karAvI Ape to samAjamAM tenI pratiSThAne khAmI na Ave.) karajo ke anivArya vyavahArane tenA para beje hoya to A saMsthA taraphathI tene vagara vyAje madada maLe. bekArI ane samAja samAjamAM eka varga evo paNa hoya che ke je mAtra bekArIne lIdhe pIDAtA hoya che. A bekArI nivAravA mATe moTAMmoTAM phaMDa ekaThAM karavAnI lezamAtra AvazyakatA nathI. mAtra eka evI vizALa
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadhama 233 yojanA thavI joIe ke jemAM A badhA vargane yogyatA mujaba nirvAhanAM sAdhano maLyA kare. A vargamAM traNa prakAranAM manuSyo hoya che. (1) zikSita, (2) udyogI, ane (3) sAmAnya (sAmAnya zikSita ke sAmAnya udyogI). AmAMne pahelo varga uparakathita nAnImoTI saMsthAonAM saMcAlana ane vyavasthAnuM kArya upADI le. bIjA mATe eka mahAna udyogazALAnI Ayojana thAya. udyogomAM paNa garIba prajAne vahelI take bahu pramANamAM rAjI maLe e daSTibindu mukhya hovuM joIe. joke AjanA yaMtravAdanA jamAnAmAM yaMtravAdanI tilAMjali cheka ja thavI azakya che. chatAM A daSTibindu hoya to tenI AvazyakatApUratuM tenuM sthAna rahe. trIjA varganA nirvAhano prazna paNa A yojanAdvArA saheje patI jAya. A AyojanAne saphaLa banAvavAmAM jeTalI kAryazaktinI AvazyakatA che teTalI Arthika zaktinI AvazyaktA nathI. joke prathamaprathama thoDIghaNI muzkelI paDe, paraMtu pachIthI te saMsthA pote ja pagabhara thaI rahe. A kArya paNa sAmAjika saMsthAnuM che. have jJAtinA, raMganA, prAMtanA dezanA ke dharmanA vADAo roTIbeTIvyavahAramAM ADA na Ave tevuM vizALa daSTibiMdu dharAvyA vinA chUTako nathI, kAraNa ke janmagata jAtinI mAnyatAne kAraNe guNavattApaNuM ghaNuM varSothI umerAyuM nathI. paristhiti evI AvI gaI che ke UMca gaNutI jJAtio karatAM nIca tarIke oLakhAtI jJAtiomAM nIti, jAtamahenata, vagerene vadhu taka che. te ja rIte keLavaNInA kSetra ke saMskAranA kSetramAM A nIca gaNAtI jAtio ochI Utare tema nathI. sAmAjika saMsthAnI vicAraNuM karI lIdhA pachI have ApaNe naitika saMsthAnA kAryakSetrane vicAra karIe. tenAM mukhya traNa kAryo che, tenuM vivecana karIe.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 Adarza gRhasthAzrama maitika azenuM saMrakSaNa mAtra dharma khAtara ja nahi, paraMtu sukhamaya jIvana gALavA mATe paNa mAnavasamAja sAru naitika aMzonuM saMrakSaNa anivArya che. natika jIvananI khAmIo dUra karavA mATe samAja ke rASTra taraphathI keTalAMka pharajiyAta baMdhane paNa hevAM ghaTe. paraMtu apavAda bAda karIe to moTe bhAge manuSyane prasaMgane vaza thaI hRdayaviruddha anaitika jIvana gujAravuM paDe che. 1942thI 1948nI lakSmI moTe bhAge kALA bajAranI, zoSaNanI AvelI che, ane eNe nIti ane cAritryanuM dhAraNa samAjamAM khUbakhUba nIcuM pADI dIdhuM che. pahelAM to anItivALAne ja judA tAravAmAM AvatA eTale ke evI saMkhyA ja ochI hatI. paraMtu Aje to nItivALAnI ja saMkhyA ochI che, eTale nItine vaLaganAra mANasane arthanI tANa na paDe ane khUba Ijajata maLe evuM vAtAvaraNa samAjanA ArSadraSTAoe sarjavuM joIze. bekArI, karaja, rUDhio e badhAM samAjamAM naitika nirbaLatA AvavAnAM mukhya kAraNa che. samAja taraphathI A kAraNe nAbUda karavAmAM Ave te naitika aMzanuM moTe bhAge saMrakSaNa thAya. naitika hAsanuM eka kAraNa mAnasika nirbaLatA che. manuSya ghaNIvAra samAjathI DarI DarIne vicAra ane kAryanI cerI karato hoya che. A paNa mAnasika nirbaLatA ja che. AvI mAnasika nirbaLatAnAM mULa bahubahu UMDAM hoya che. mAbApanAM saMskArane vAraso ane samAjanuM anicchanIya vAtAvaraNa mAnasika nirbaLatAjanaka kAraNa che. hiMdustAnane AjhAdI maLyA pachI turata ja hiMdustAnanA nAyakee harijane mATe je kAyadAo karyA che te badala prajAkIya sarakAra vAraMvAra dhanyavAdane pAtra che. A kAyadAo rUDhicusta janatAne gaLe utarAvavA mATe eke eka dharmaupadezakoe khAsa prayatna karavo joIe. tene badale teo kAM te samajapherane lIdhe athavA naitika hiMmatanI
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjadharma - ra35 khAmIne lIdhe athavA parAdhInatAne kAraNe tema karI zakato nathI, ane rASTravirodhI pratyAghAtI taravonA hAthamAM AmajanatA ramI jAya che. AmajanatA pAse sarakArane kAyade ke amaladAra jaze kharA, paNa sAcA dilathI amala karAvavA mATe temanI zakti pUratI nathI. temAM to dharmasaMsthAo ke dharmamati puruSo ja kAma ApI zake. Ane paNa sAmAjika AMdolananI jarUra che. samAjanuM vAtAvaraNa manuSyamAtra bhUlane pAtra hoya che, paraMtu A vAtane samAja ghaNIvAra bhUlI jAya che. jyAre vyaktinI eka nAnIsarakhI bhUlane te sAMkhI zakatA nathI, rajanuM gaja karI mUke che ane vyaktine phajeta karI samAjathI tiraskRta banAvI mUke che, tyAre pariNAma e Ave che ke te vyakti bhUlane chupAvI chupAvIne patanane mArge AgaLa ne AgaLa dhape jAya che. AthI samAjane pAchaLathI khUbasosavuM paDe che. eTale naitika aMzonuM saMrakSaNa karavA mATe AvI jAtanAM nimitta kAraNone prathama nAza karavo joIe, ane bIjI bAju naitika jIvananA bodhapATha ane Adarzo khaDA karavA joIe. A kArya mATe paNa eka maMDaLa hoya jenA saMcAlako samAjanA mAnasazAstrI hoya. A maMDaLa prAyaH guptamaMDaLa ja rahe. samAjajIvanamAM UMDuM avagAhana karI tenuM sUkSma nirIkSaNa karavuM, prasaMga pa veThI levuM, sevAkArA, cAritryadvArA ane satyAgrahadvArA vyaktinI bhUlane nivAravA prayatna karavo, e A maMDaLanA sabhyonI kAryapraNAlikA. patinI zuddhi - eka nAnIsarakhI bhUla thaI eTale jJAti ke samAjathI bahiSkata karavAno rivAja ghaNuMkharA samAjamAM hoya che. A zikSA bhArepaDatI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama kahevAya. zikSA ApavAne uddeza to e ja hevo ghaTe ke pharIthI tevI bhUlo na thAya. eTale te uddeza jALavavA mATe samAja taraphathI haLavI zikSAo hovI joIe. vaNika kAmamAM pAMcA, dazA, vizA ane evA evA bhede e AvI zikSAonI atimAtrAnAM ja pariNAma che, ke jene pariNAme eka ja dhamamAMthI judAjudA phAMTAo nIkaLI paDyA che. te paNa prAyaH siddhAMto ane vicAronI asahiSNutAnuM pariNAma che. niyamone jyAre jyAre uddeza bhulAya che, tyAre tyAre tenuM pariNAma AvuM ja AvI rahe che. - Aje bhUlane kAraNe, samAjanA bahiSkArane kAraNe ane bekArIne kAraNe samAjamAMthI dharma ane jJAti bannene choDIne prajAne ghaNe varga samAjabhraSTa thaI gayo che, ane thaI rahyo che. keI vyakti pitAnI vecchAe bIje dharma svIkAre che ke bIjAmAM bhaLe che te bhale kSamya hoya, paraMtu AvAM kAraNone laIne je pharajiyAta tene Ama karavuM paDatuM hoya to temAMthI tene ugArI levI te samAjanI anivArya pharaja che, ane temAM je te cUke te eka mahAna hAni gaNAya. kharI rIte samAjathI bahiSkRta thayelI vyakti samAja pratyenuM vaira vALavA mATe ghaNIvAra samAjadrohI ane rASTradrohI sudhdhAM bane che. AvI durbhaviSyathI bacI javA mATe paNa A kAryanI upayogitA che. zuddhine upAya jeo samAjathI DaguDagu thaI rahyA che ke mArgane bhUlI gayA che, athavA patita thavAnI taiyArImAM che, teonI tAtkAlika zuddhi karavI te kArya te sAva saheluM che. paraMtu jeone ghaNuM vakhatathI samAje tiraskRta karI nAkhyA che, AcAra ane vicArothI jeo ekabe DagalAM nIce gayA che athavA javAnI taiyArImAM che, teonI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaLATa masA pote ja karavAnA saMbhava chepariNAma samAjadhAma ra37 zuddhi karavAnuM kAma kaThaNa che; ane kaThaNa hovA chatAMe sauthI paheluM karavAnuM che, te paNa sAthe sAthe samajI levuM joIe. A kArya hAtha para dharavAmAM samAjane je rUDhicusta varga che, arthAt ke jene bhUta ane bhaviSyanA itihAsa ke pariNAmanuM barAbara jJAna nathI te khaLabhaLavAno saMbhava che. paraMtu je samAjanI pratiSThita saMsthA pite ja jyAre A kAryane hAtha dhare, te te khaLabhaLATa pratyAghAta nahi karI zake; ane UlaTuM jemajema tenuM pariNAma suMdara AkAramAM AvatuM jaze, tema tema tene prabhAva samAjamAM vyApaka thato jaze. samAjasaMsthAnAM A kAryakSetramAM aMtyajavarga, jJAticuta varga ane dharmayyata vargane samAveza thaI zake. AvA vargamAM AcAra ane vicAranI ucca saMskRtine pracAra e A saMsthAnuM sAthI prAthamika kArya hoya. jyAM sudhI bIjI ucca jJAti sAthe AcAra ane vicAremAM samAnatA na Ave, tyAM sudhI samAna jJAti tarIkene vyavahAra rAkho ke na rAkhavo te samAjanI svecchAno prazna hovo ghaTe, ane te bhale rahe. paraMtu dhArmika ane sAmAnya adhikAro te samAna rIte temane maLavA ja joIe. prakAza, vAyu, jaLa, abha, prabhubhakti; zikSaNa vagere sAdhanono upayoga karatI vakhate manuSyoe patita ane tarachoDAyelI kemane paNa eka mAnavajAta tarIke na bhUlatAM mAnavajAtine chAje tevAM sAtha ane sahakAra ApavAM joIe. A vAta lakSamAM rAkhI dhiryapUrvaka A saMsthA te kAryane upADI le. A kAryamAM samAja ane dharma bannenI rakSA che. patitapAvana gaNAtA prabhunAM bALakonI zuddhimAM prabhunI bhakti paNuM che, te vastu lakSyathI bhUlavA jevI nathI. saMgana . pArasparika kaleza, svachaMdatA, arAjakatA, samAjanA netA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 Adarza gRhasthAzrama enI bedarakArI, zrImaMtonI sattAzAhI e badhAM sAmAjika asaMgaThananAM kAraNe che. samAjamAM jema hamezAM vicAraka ane svamAnane oLakhanAra varga hoya che, tema mUrkha ane svacchaMdI varga paNa hoya che. samAjanA saMcAlake nIti ane cAritryanA dera tarapha lakSa rAkhIne cAle che tyAM sudhI samAjamAM gAbaDuM paDatuM nathI. paraMtu uparanAM kAraNonI atimAtrA thAya che eTale samAjanuM sukAna hAthamAM rahevuM muzkela thaI paDe che. AthI samAja saMgaThana mATe A badhAM dRSTibiMduone dRSTi samakSa rAkhavAM joIe. saMgaThanane rAjamArga samAjamAM nyAyanuM zAsana sthApita karavuM e saMgaThanane rAjamArga che. samAjanI saMsthAonA saMcAlake ke netAo samAjanA mAlika na gaNAya, paraMtu nyAyAdhIzo gaNavA joIe. nyAyAlayamAM e nyAyAdhIzo hoya ane nyAyAlaya bahAra e sevake hoya. AkhA samAje maLIne sthApita karelA niyamonI bajAvaNI mAtra temanAthI thAya. samaya pramANe e niyamamAM parivartana karavuM paDe to tene adhikAra kAIne vyaktigata na hovo joIe, paraMtu samaSTi maLIne ja je kaMI karavuM hoya te karI zake. Aje hiMda AjhAda thayA bAda lekazAhIne mArge kUca karI rahyuM che. rAjyataMtra calAvavAmAM sarvAnumatIvAda lAvo bhAre muzkela che, jyAre samAjanAM ekamamAM A vAda lAvavo sahelo che. AvA nAnAmoTA ghaTanA pramukha ke AgevAno nItimAna, cAritryazIla ane udAra daSTibiMduovALA hovA joize. kaI paNa rASTrane UMcuM lAvavuM, e enA nAnA meTA ghaTakonA hAthamAM che. kAM to e ghaTako suyogya javAbadArInAM vAhako heya ane kAM to e ghaTako yogya rASTranetAone akSarazaH anusaranArAM heya. Aje hiMdamAM te A bemAMthI ekeya vastu nathI. saddabhAgya eTalAM ja che ke gAMdhIjIne pratApe
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjama - ra39 enI rASTradhurA Aje atyaMta sugya hAthamAM che, eTale vadhu bhale na bane, paNa ATaluM to Aje ja thavuM joIe ke AmaprajA pratyAghAtI taranA khoTA pracAramAM na deravAtAM suyogya rASTranAyakomAM vizvAsa rAkhatI rahe. A kAma paNa ekaladokala vyakti karatAM AvI sAmAjika saMsthAo dvArA asarakAraka thaI zake. basa A rIte sAmAjika saMsthA ane naitika saMsthA e bannenAM bhinnabhinna kAryonuM dizAsUcana paNa thAya che. e bane saMsthAnA kAryone pArasparika saMbaMdha to che ja, ane tAttvika rIte jotAM to te banne samAjanAM pAsAM ja che. eTale nAmabheda ane kAryabhedo hevA chatAM bannenuM lakSya to eka ja samAjoddhAranuM che. A be mukhya saMsthAonAM kAryakSetranI vyavasthA jALavavA mATe UbhI thayelI nAnI moTI saMsthAo ane zALAo A banne saMsthAnI peTAzAkhAo gaNAvI joIe, ane sIdhI rIte teno saMbaMdha te banne sAthe rahe. arthAta ke tenI dekharekhanI javAbadArI mukhya saMsthAo para rahevI joIe. A kAryadizAne racanAtmaka banAvavA mATe samAjamAMnA bahoLA vage hAtha ane hRdaya bane ApavAM paDaze. paraMtu bhega vinA sudhAraNA kyAM che? vaLI eTaluM paNa ekkasa che ke Aje ATaluM nahi bane te kAle tethI vadhu gumAvyA vinA chUTako nathI. mAtra eTale ja phera ke Aje svaIcchAe karavAnuM che, jyAre AvatI kAle pharajiyAta karavuM paDaze. pahelAmAM rasa che, utsAha che; bIjAmAM zuM haze te tame ja kalpI leze. A rIte samAjanI e banne saMsthAo prAcIna chatAM arvAcIna saMskRtithI arvAcIna samAjane unnata ane sukhI banAvI zakaze. ane samAje pine ja jyAre potAnAM aMgonI javAbadArI laI bekArI ane asaMskAritAne prazna patAvI deze tyAre rASTrane be
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra40 Adarza gRhasthAzrama saheje haLave thaze. rASTradvArA vyaktio mATe sIdhI rIte A kArya thavuM ati kaThina ane duzakaya jevuM che. jyAre samAja mATe A mArga tadana saraLa che. A badhI samAja ane tenI pragatinI vAta thaI. paraMtu vyaktie samAjadharma bajAvavA mATe zuM karavuM joIe te videza vyaktine uddezIne AmAM Avyo jaNAto nathI. te tenuM zuM? A praznane uttara e che ke samAjane lAgu paDatI dareka vastu vyaktine lAgu paDe che. samAjennatinA upAyamAM pratyeka bhinnabhinna vyaktio samAjane pitArUpa mAne ane pragatine paMthe pagaraNa mAMDI de to svayaM samAjanI pragati dekhAI Avaze. je vyakti A jAtanA dharma bajAve teNe samAjadharma bajAvyA gaNAya, ane A samAjadharma niHsvArtha hovAthI te Atmika vikAsanuM aMga paNa gaNI zakAya. A nirmANa mATe gRhastha vyakti potAnI paristhiti ane saMgone vicAra karIne Arthika, zArIrika ane mAnasika sevA bajAvI zake che. paraMtu A mArgamAM kAThi UbhA rahIne tamAso jonAra ane "samAja saDI gayo che, DUbI rahyo che, tenuM te ema ja thavuM joIe evI vAto kahenAranI leza mAtra jarUra nathI. A nirmANamAM svecchAe DUbI maranAra marajIvA jevA bhoga ApanAra kAryakArI javAnonI jarUriyAta che. ane te ja samAjamAM sAcI kAnti jagADI saDAne nimULa karI samAjanuM navanirmANa karI zakaze.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTradharma rASTradharma zabdathI Aje bhAratavAsI ajANyuM nathI. rASTradharmane vikAsa e A yugane pradhAna prazna che. bhAratanI bahAranI prajAomAM paNa te ja pravRttinuM prAdhAnya che. bhinnabhinna daSTibinduthI bhinnabhinna siddhAMtane pakaDI badhAM rASTra rASTrIya unnati pAchaLa lAgI gayAM che. babbe vizvayuddhothI mAnavajAta thAkI gaI che; paNa yuddhanA himAyatIo haju thAkyA nathI. vAdo khUba vadhI gayA che. sAmyavAdIonI pravRtti pratye roSa hovA chatAM e varga vadhato ja jAya che. raziyAne samAjavAda eve mAge phaMTAya che ke saramukhatyArazAhIne gaMbhIra bhaya Ubho thayo che. bIjA vizvayuddhanAM traNa mitrarA vacce sumeLa nathI, amerikAnA aTamAe japAnane kacaDayuM-jarmanIne ane iTalIno ema bane saramukhatyAre hatA na hatA thaI gayA. chatAM tIkSNa zanI vaijJAnika dho AgaLa ne AgaLa dhapAvavA duniyAnAM rASTro mathI rahyAM che. trIjuM vizvayuddha AvI rahyuM che evI havA phelAyA ja kare che. duniyAnAM yaMtramAM jAyelA majuranI pravRtti dine dine vadhu saMgaThita thatI jAya che. A badhA pravAhamAM haju te kAle ja pagabhara thatuM
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 Adaza gRhasthAzrama evuM hiMdarASTra TakI rahevA prayatna karI rahyuM che. eNe A eka varSamAM apAra AghAta sahyAH (1) hiMdanA bhAgalA, (2) mahAtmAjInuM avasAna, (3) pAkistAna mitranI cAlabAjIo, ane (4) yupaMcanI pakSapAtI nIti. A badhA uparAMta (5) haidrAbAdanA rajhAkAra, (6) pratyAghAtI tatta, (7) kemavAdI jUtha ane (8) samAjavAdI pakSa. A badhA sAme e deza TakI rahyo che. haju ene Arthika sadhdharatA prApta karI mAtra eziyAnAM ja nahi balake duniyAnAM rASTronA naitika rAhabara banavAnuM che. eTale ja Aje dareka nAnAM moTAM rAjadvArI jUthe rAjadvArI takhtA para mera na mAMDatAM hiMdanA hitArthe hAthe hAtha meLavI kAme lAgI javAnuM che. dareka jJAti ke dharmasaMpradAya athavA samAje paNa AjanA rASTradharmanI abhimukha rahevAnuM che ane rASTradharmamAM sahakAra ApavAno che. pratyeka vyaktie rASTradharma mATe sIdhI rIte bhAga laIne, racanAtmaka kArya karIne ke potAnA rASTropayogI dhaMdhAdvArA rASTrane madada karavAnI che, ane potAnA kuTuMbane paNa A ja mAge derI javAnuM che. rakhe kaI rASTradharmane anusaratAM AdhyAtmika ke bIjA keI dharmane gumAvavAno bhaya rAkhe. vaLI ema paNa na mAne ke A dharma kevaLa mUDIvALAoe ke majUroe. sAkSaroe ke nirakSaroe, gRhasthAe ke saMyamIoe evA amuka varge ja bajAvavAno che. prajAnuM koI paNa aMga rASTradharmamAMthI chUTI zake nahi. rASTradharmamAM te jAti, koma, dharma ke UMcanIcanA bheda na hoya. zarIrane paga, AMkha, hAtha, mAthuM e badhAM aMge ekasarakhAM upayogI che ane ekabIjA sAthe saMkaLAyelAM che; te ja rIte prajAnAM badhAM aMge eka sAMkaLarUpe banI rASTrannatinA nirmANamAM hAthohAtha kAme lAgI jAya. rASTradharmanuM sthAna dareka dharmamAM rASTranuM sthAna hoya che ane hovuM ghaTe; pachI bhale
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 te dharma ucca ane AdhyAtmika kaTine heya. kAraNa ke dharma ArAdhanAra vyakti rASTranI bahAra vasatI nathI. rASTranuM vAtAvaraNa tene sparze che; rASTrazAMti tenI zAMtimAM sahakAra pUre che. koI vyakti jJAtithI bahAra rahI jIvI zake, samAjanI bahAra rahIne paNa kadAca vyaktigata vikAsa sAdhI zake, paraMtu te paNa rASTradharmathI to saMkaLAyelI ja hoya. - rASTradharmane bajAvavAnAM sAdhano kaMI ekasarakhAM hatAM nathI. dhanathI, prayatnathI, vicArathI, . kaLAthI ke saMyamathI vagere aneka sAdhanothI rASTrasevA bajAvI zakAya. AthI game te kSetramAM rahIne game te vyakita rASTradharmamAM phALo ApI zake. jainadharma ane bauddhadharma--zramaNa saMskRti-prAdhAnyadharmomAM paNa rASTradharmane mahattvanuM sthAna che. jenadharmanA ThANAMga" nAmanAM aMgasUtramAM dazadharmonAM varNanamAM samAjadharma ane rASTradharma bannenuM sthAna che. e spaSTa kahI Ape che ke koI paNa dharma rASTradharmane bAdhya ke bAdhaka thatuM nathI. rASTradharmanI jarUriyAta temAMya hiMdano rASTradharma te anokho ja che, kAraNa ke hiMda kAI Akramaka nItimAM mAnatuM nathI. ene mana satya ane ahiMsA ja mukhya sthAne che. dagA ane khUnathI te kaMpI UThe che. koI rASTra anyAyI banI bIjA nAnA rASTrane kacaDavA dhAre to hiMda vaNamAgye anyAyano sAmane karavAmAM te nAnA rASTrane paNa madada karavA tatpara raheze. te AjhAda nahotuM tyAre paNa nyAya e ja enuM dhana hatuM; Aje ane have paNa e ja rahe che ne raheze, evuM uccAraNa ahIMnA agraNI netAo vAraMvAra uccAre che ane Acare che. jema mAtRdharma manuSyamAM svAbhAvika hoya che te ja rIte rASTradharma paNa svAbhAvika ja hevo ghaTe. kAraNa ke mAtRbhUmine paNa janmadAtA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adaza gRhasthAzrama je ja ane eTale ja upakAra che. nItizAstrakAroe janmabhUmine jananInI TimAM mUkI kahyuM che ke nAnI namaNUmiNa vidhi rAyasa-mAtA ane mAtRbhUminuM sthAna svargathI paNa adhika che. manuSya rASTrabhUminI godamAM khele che; rASTranAM anna ane jaLathI poSAya che; rASTranI saMskRtithI saMskArAya che; rASTranAM sauMdaryamAMthI jIvanarasa lUMTe che; rASTrabALAnA sahakArathI vikase che; dehanA prAraMbhathI mAMDIne dehAta sudhI rASTrane khoLe mahAle che; ane aMte paNa e mAtRbhUminI mAyALu mATI ke rAkha tenA dehane saMgharI le che. ATalI rASTrasevA lIdhA pachI rASTra pratye manuSya keTale sANI he ghaTe, ane e RNa cUkavavA mATe rASTrasevAnI keTalI jarUriyAta hevI ghaTe, te have samajAvavAnI AvazyakatA rahetI nathI. videza ane bhArata mAre deza--mArI mAtRbhUmi-mAruM vatana, e bhAvane bahAranA pratyeka dezamAM bALakane gaLathUthIthI ja pavAtI hoya che. bALa, strI, yuvAna ke vRddha sau kaImAM rASTatAne ekasarakho raMga hoya che. svadezAbhimAnanI chAyA rageragamAM spaSTa dekhAtI hoya che. anya dezamAM vasavATa karatA videzI yuvAna paNa pitAnA dezane ghaDIbhara vIsarato nathI. eka sAmAnya vastu kharIdavA jatAM paNa tene sauthI prathama piotAnI mAtRbhUminI yAda Ave che. potAnA dezanI vastu halakI ane adhika mUlyavAna hovA chatAM te ja kharIdavI pasaMda kare che. mAtRbhUminA nAmanI hAkala paDatAM ja Akho deza ekasAthe jAgrata thaI UThe che. jeke ahIMnI mAphaka videzamAM paNa kavacita bekArI, mUrkhatA, vicAravAda ane matAgrahanA jhaghaDAonAM darzana thAya che kharAM. paraMtu jyAre rASTradharmanuM nAma Ave tyAre te bIjI badhI vAtane gauNa mAne che; e ja tyAMnI kharI khUbI che, e ja tyAMnI saMskAritA che, e ja tyAMnuM saMgaThana che. A eka ja vastu bIjAM
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTradhama ra5 rANone vijetA banAve che. bhAratamAM te nathI. bhAratamAM dharmajhanUna che kharuM, paraMtu rASTrAbhimAna ane rASTradharma te bahu ja gauNa svarUpamAM che. - briTananI dhUMsarImAMthI hiMdane mukta karavA mATe hiMdanA DAhyA netAoe rASTraprajAnuM dhyAna rASTra pratye dayuM e vAta kharI, ane temAMya lokamAnya bAda mahAtmAjI AvyA tyArathI rASTradharma vadhu ne vadhu zuddha rIte mukAte gaye. ghaNaya balidAne. caDhI gayAM ane kUTIphUTI je ahiMsA pikArAI tene phaLasvarUpe AjhAdI AvI. AmaprajAmAM hADehADa rASTradharma nahote enI khAtarI mahAtmAjIne to pitAnI hayAtImAM ja thaI cUkI hatI. ApaNe Aje e karI rahyA chIe; nahi te paisAne mATe duzmana lekhAtA lake ke pradezamAM vyApArIo dezadrohI banI kApaDa vagere na mokalata, dezanA bhUkhe maratA leke jovA chatAM mUDIvAdamAM kALAbajAriyAo na rAcata. evAM mANasone mATe rAjataMtrane kaMI ja na karavuM paData. prajAe pote ja bodhapATha ApI dIdho hota. harijanasparza, strIone vArasa, ekathI vadhAre patnIone niSedha, sakhAvata phaDenA durupayoganI aTakAyata, gaNetabila, naphAkhorI pratibaMdha, tophAnIothI rASTrasaMrakSaNa, evA evA kAyadA dhArAsabhAne na ja ghaDavA paData. e badhuM to prajAmAM saheje heta. Aje e nathI. bIjA dezomAM je prajAzistapAlana che, te paNa ahIM haju dekhAtuM nathI. viaikyanI bhAvanA mahAtmAjI ane paMDita javAharane haiye jarUra che, paNa prajAmAM rASTradharma ragerage na hovAne kAraNe te amalamAM kayAre Avaze e eka meTo savAla che. joke videzanI prajAmAM vizvekyanI bhAvanA kavacita ja sAMpaDaze, ane tethI te keTalIka vAra rASTrAbhimAnane laIne bIjA dezonuM game te thAya te na jotAM kevaLa potAnA rASTranI svArthavRtti sAdhavA jhUme che, mahemAMhe adhikAravAdanI vRttithI laDe paNa che; bIjI prajAone mArI pachADI pAyamAla ke naSTabhraSTa karI nAkhavAnuM kAI keI te jayaMtra paNa race che. tethI A rASTrIya ekadezIya vijaya
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama 246 AvA rASTranI zAMtine kaSTa jAtanI ane kayAM sudhI sukhazAMti ApI zakaze ke TakAvaze e prazna judA che. paraMtu ahIM te| temanAmAM rASTra pratyenI keTalI tamannA che te a'za sAme ja jovAnuM che, ane bhAratavarSanA bhAgyasraSTAone te ja zIkhavAnuM che. rASTrabhakti rASTrajhanUnamAM na pariName te te dareka dezane vicAravAnu che. ane te vAta barAbara samajAya te vyApAranAM, vicAranAM ane sattAzAhInAM je AMtararASTrIya 'dro cAlI rahyAM che, temanu upazamana thAya, ane badhAM rASTro ekkhIjAne AMca na pahoMcADatAM paraspara mitrAcArInA nAtAthI varte ane rahe. AthI vizvanI samasta prajAnI zAMtimAM umerA ja thAya. paraMtu AvuM dRSTAMta pUruM pADathI mATe jo A saMskRti ane AdhA bhAratavaSa adhika dAvA karatuM hoya te! tenI pahela teNe te mAge karI devI joie. AjanuM bhAratavarSa rASTraminI yAda bhAratavarSamAM videzI sattA pachI luptaprAyaH thavA mAMDI hatI. zivAjI jevA rASTranA mADIjAyAnAM zauya gAna bhAratavAsInAM kArethI khasavA mAMDayAM hatAM; tevAmAM ja bhAratavAsInAM sadbhAgye eka bhaDavIra jAgyA. temanu nAma dAdAbhAI navareAjI. temaNe mAtRbhUminI mIThI yAda devaDAvI, prajAmAM mAtRpremanAM khIja rApyAM. lokamAnya TiLaka siMcana karyuM. ane gAMdhIjIe AsapAsa vADa bAMdhI e vRkSane vikasAvyuMH bhAratane AMgaNe aneka vIrA pakAvyA (jagADavA), bhAratanI prajAmAM svAtaMtryabhAvanAne pracAra karyAM, ane ahiMsA, satya ane saMyamanA siddhAMtAthI rA'nI ghoSaNA prajAnA AbAlavRddha varganAM kadrAra sudhI pahoMcADI dIdhI. A rIte rASTradharma ane AdhyAtmika dharmonA sumeLa e yugapradhAna puruSe sAMdhI ApyA. chatAMya e mahAna khedanA viSaya che, ke bhAratavarSanI sava prajA e dhvanine sAMbhaLI zakI nathI, pacAvI zakI nathI, AcarI zakI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTradharma ra47 nathI. dharmane bahAne te lAkho ane karoDa rUpiyA kharacI zake che. jJAtijJAti ane dharmadharma sAthe jhagaDe karavAmAM zakti ane samaya banne veDaphI zake che. paraMtu rASTrane nAme sahaja paNa bhoga Apavo tene mATe akSamya ane azakya thaI paDe che. kAraNa e che ke tenA mAnasamAM rASTrabhaktinA saMskArane bahu ochuM sthAna che. mAtApitAnA saMskRti zikSaNamAM ane zikSakonA vidyAzikSaNamAM te viSayane avakAza ja na hoya, tyAM A paristhiti kaMI Azcaryajanaka na gaNAya. paraMtu have te "vato tA visAra se Aje suSa " gaI vAtane bhUlIne have zuM karavuM te ja vicAravAnuM rahe che. mahAtmAjIe dhAravA karatAM bhAratanI AjhAdI ghaNI ja vahelI lAvI ApI, paNa AjhAdI AvyA chatAM AmaprajAne e AjhAdIno svAda haju pUratA pramANamAM maLI zakyo nathI. kAraNa to spaSTa ja che ke, ApaNe ahiMsA, satya, racanAtmaka kAryakramo vagerene dezanI AjhAdInAM vAhanarUpe ja mAnIne svIkAryA. eTale ja bhAgalA paDayA pachI urdU lipi zA mATe ? have kayAM harijano chUTA paDIne phAve tema che mATe harijana maMdira praveza bila zA sAru ? muslimonA meTA vage muslima lIganI khoTI doravaNuM svIkArI dago karyo have komI ejyane prazna zA mATe? AjhAdI AvI, have reMTiyAne zo khapa che ? AvA AvA prazno DAhyA gaNAtA loko paNa kare che. bhAratanI svataMtratA je duniyAnAM rASTrone mArgadarzana ApavAnI hoya, enA jhaMDAmAMnuM azaka deze deza saMdeza ApanAruM banavAnuM hoya, eNe anyAyane macaka ApyA ke apAvyA sivAya TakIne preraka banavuM hoya, te ahiMsA ane satyane hADathI apanAvavA ja rahyAM che. polIsa ane zastrAstronI mahetAjI cheDavI ja rahI che, prajAmAM ja khamIra pedA karavuM rahyuM che, ane mUDIvAdanuM daphana prajAdvArA ja banAvavuM rahyuM che. A sIdho mArga pakaDavo hoya, ane te ja vahelo moDo pakaDavo paDaze, to grAmodyoga, gRhadyogane samarthana
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 Adarza gRhasthAzrama ApyA vinA chUTako ja nathI. pADozI pAkistAnane hRdayapalaTe karAvyA vinA chUTake ja nathI. e komanAM mANasoe zetAnI kRtya kya hoya toye muslima laghumatIne ugAryA vinA cAle tema ja nathI. harijana ane pachAta komo tathA kisAnone prathama sthAna ApI hRdaye lagADavA ja paDaze. rASTrabhASA-hiMdustAnIne mAdhyamamAM rAkhI prAMtIya bhASAone pratiSThA ApavI ja paDaze. videzI bhASAonuM sthAna gauNa banAvavuM ja joIze. strIone agatyanuM sthAna ApavuM ja paDaze. jarUriyAta vadhAravAmAM sukha manAyuM che te sukha nathI, paNa sukhano AbhAsa mAtra che, te sUtra pacAvavuM paDaze. Arogya e mUDI cheH cAritrya e ja mahAmUDI che ema zIkhavuM ane AcaravuM paDaze. DarapakatA ane kAyaratA ahiMsAne eThe pisAtI te have mUlathI ja hAMkI kADhavI paDaze. te ja rIte AjhAdInA madane paNa dUra karavo paDaze. A badhI murAdo pAra pADavA mATe sauthI prathama AmaMtraNa dharmaguruo tathA AzramI sevakone che. alabatta emAM AmaprajAnAM sahakAra, tyAgavRtti ane zistapAlana to joize ja. carakha, ghara, ghaMTI, gAya, khetIvADI, egya vastunI ja AyAta ane jarUriyAtathI vadhe tevI vastuno ja nikAsa, yogya ja napha, vilAsI ane prANijanya padArthonuM niyaMtraNa, svasaMrakSaNa, suzikSaNa, saMskAra A badhA ApaNuM rASTradharmanA pAyAnA prazno che. A pAyAnA praznonA ukelathI ja sAcuM rASTrasvAcya, rASTronnati ane anya rASTronuM gurupada siddha thavAnuM che. hiMsa sAdhanovALA vAda joIe te sAmyavAdanI chApavALA hoya ke pachI samAjavAdanI chIpavALo hoya ke kisAna majUrazAhI kahevAtuM hoya, paraMtu ethI dezanuM ke duniyAnuM daLadara phITavAnuM nathI. vikaeNkita ane utsAha tathA mAnavatAvALA sahakArabharyA sAdA udyogo, saccAI paraspara vizvAsa ane ahiMsAne mArge ja deza ane duniyAnuM daLadara phITaze ane akhaMDa vizvazAMtinI sAdhanA thaze.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika gharma vikAsa e prANImAtranuM dhyeya che. chatAMya manuSyajIvana mATe sAdhanonI bahulatA hovAthI e jeTalo zakya ane svAbhAvika hoya che teTalo pazu ke itara jIvana mATe heto nathI. dharma je vikAsanuM aMga che. AtmAne patanathI ugAre tevI kriyAne dharma kahevAmAM Ave che. e dharma AdhyAtmika koTimAM pahoMcatAM pahelAM bhinnabhinna svarUpamAM hoya che, ane te te svarUpamAM dharmane nIti, kartavya, pADozIdharma, samAjadharma, grAmadharma ke rASTradharma ItyAdi zabdothI oLakhAvI zakAya. bAlajIvanathI mAMDIne pukhta vaya sudhI eka vyakti gRhastha jIvanamAM rahIne uparanA dharmo kema jALavI zake e badhI vAto agAunAM prakaraNamAM khUba vicArAI gaI che. ahIM AdhyAtmika dharmane lagatI vicAraNA karavAnI che. AdhyAtmika dharmane ApaNe bIjA zabdomAM vizvadharma tarIke oLakhIzuM te vadhu ThIka paDaze. kAraNa ke AdhyAtmika dharma Aje je rUDhimAMthI pasAra thAya che te khyAla hAlaturata bAjue mUkIne ja je AdhyAtmika dharmane nyAya ApavAmAM Avaze te ja tenI yathArthatA samajAze.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 Adaza gRhasthAzrama vizvadharma nIti e ja dharmane pAyo che. te vAta jema ApaNe bIjA. dharmo vicAratAM daSTi samakSa rAkhI hatI tema haju paNa rAkhavAnI ja che. paraMtu phera eTale ja che ke pahelAM dharmanuM je kSetra hatuM teTaluM ja tenA pAyAnuM kSetra paNa kendrita hatuM. vizvadharmamAM jema AkhA vizvane samAveza thAya che tema vizvanItimAM paNa AkhAye vizvanAM prANIono samAveza che, nItithI dharmane oLakhavo sahela thaI paDe che, tethI ja ApaNe nIti zabadano dharma zabdathI nAmabheda rAkhe che. nIti e kriyAtmaka vastu che, tethI te jaladI parakhAya che. mATe manuSya manuSyanI kriyA parathI dharmiSThanA hRdayanuM mApa kADhavuM joIe. vizvadharma ane itaradhama vizvadharma ane itara dharmamAM phera eTale che ke uparanA dharmo pitapotAnA kSetramAM parimita che. jyAre vizvadharma to aparimita che. dAkhalA tarIke kuTumba dharma, samAjadharma vagere. gRhasthadharma ane kuTumbadharma bajAvanAra mANasanuM kSetra teTalA pramANamAM raheze. eTale ke Apattine samaye tenI daSTi turata tyAM paDaze ane pahelI take te dharma bajAvaze. joke e manuSya hovAthI te dharma tarIke na ja gaNI zakAya, ane kartavya paNa na gaNAya. e te patananA mArgo kahevAya. sArAMza ke manuSya pote manuSya hevAthI mAnavadharma te koI paNa dharma bajAvatAM na ja cUke, te eka sAdI: ane samajAya tevI vAta che. eTale bIjAnuM nukasAna karIne paNa pitAne bacAvavA jeTalo aMdha svArtha te koI na ja kare. paraMtu ahIM e kahevAno Azaya che ke be mANaso DUbatAM hoya ane temAM bacAvanAra alpazaktivALo mANasa sauthI pahelAM pitAnA saMbaMdhIne bacAve. AmAM teNe pitAnA svArtha mATe bIjAne DubAvyo nathI, tema bIjAne DubAvavAnI bhAvanA.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dharma ripat paNa rAkhI nathI. paraMtu potAnI zakti ekane bacAvavA PvAthI ja teNe Ama karyuM che. te ja rIte kuTumbadharma bajAvanAra mANasanuM potAnI zakti pramANe teTaluM ja kSetra kendrita hoya te te khoTuM nathI. A to eka samajavA pUratuM daSTAMta che. paraMtu jema jema manuSya AgaLa vadhato jAya tema tema tenuM kSetra vikasatuM javuM joIe. ane chevaTe ramavat sarvabhUteSa eTale AkhAye vizvane pitAtulya gaNe. A bhAva samajanAra ane AcaranAranI kriyA koI paNa jIvane IrAdApUrvaka hAnikta na hoya. AnuM ja nAma vizvadharma. * koI ahIM zaMkA kare ke vizvadharma to bIjA badhA dharmo karatAM UMce che te tene ja AcarIe. zA mATe bIjA dharmonI paMcAtamAM paDavuM joIe ? A zaMkAnA samAdhAna mATe gItAjImAM ApelA A kane tapAsIe. bhagavAna zrIkRSNa arjunane saMbodhIne kahyuM che, ke zreyAna svadharmo viguNaH paradharmAt svanuSThitAt / svadharma nidhanaM zreyaH paradharmA bhayAvahaH / / arthAta bIje dharma UMce ane bahu lAbhaprada dekhAte heya ane potAno dharma te dharmanI apekSAe nIce ane ochI lAbhavALA dekhAto hoya, to paNa potAne tatkAlIna AcaraNIya dharma zreSTha jANuM te dharma bajAvavA jatAM mRtyu thAya to paNa uttama, paraMtu rUDe dekhAte paradhama (jIvana rahetuM hoya topaNa) Acaro te bhayaMkara che koI A lekane artha judI judI rIte ghaTIvatuM hoya te saMbhavita che. paraMtu A prasaMga ane bleka e banne dRSTibinduthI upara artha prakaraNusaMgata che, ane te ahIM A rIte ghaTAvI zakAya. jyAM sudhI manuSya AdhyAtmika dharma AcaravA jevI yogyatA sudhI gaya nathI hoto, tyAM sudhI AdhyAtmika dhama ucca hovA chatAM tene te AcarI nahi zake. athavA kadAca AcaravA jaze to tene te
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra5ra Adarza gRhasthAzrama pacAvI nahi zake. ane tenI gati e thaze ke te e pakaDavA jatAM pitAnuM sAmAnya kartavya ke dharma cUkI jaze, ane "nahi traNamAM nahi teramAM ke nahi chappananA meLamAM evo teno tAla thaze." AdhyAtmika dharmanuM ajIrNa Aje bhAratavarSamAM AdhyAtmika dharmamAM je vikAra dekhAya che te eka prakAranuM ajIrNa ja che. bIjA koI paNa dharmane ke kartavyane nahi samajanAra ke nahi AcaranAra prajAne bahoLo varga AdhyAtmika dhama ane tene lagatI kriyA AcarI rahyo dekhAya che. ene aMge tenuM vyAvahArika jIvana ane dhArmika jIvana e banneno kazo meLa khAto nathI ane e pote paNa ema mAne che, ke "huM je dharmakriyA Aca chuM te IzvarI darabAramAM jamavAra thAya che. ane huM je kAMI pApa karuM chuM te IzvarI nyAyanA copaDAmAM Udhare che. temaja tenuM pariNAma pachI agara paralokamAM maLaze." A taddana bhrAMtipUrNa mAnyatA che. A mAnyatAe vyaktine ja nahi balake samAja ane rASTrane suddhAM paNa bahu hAni pahoMcADI che. daSTAMta cheka dharmiSTha gaNatI vyakti maMdira, devaLa, majida ke tevAM dharmasthAnakomAM jaIne hamezAM pUjA ke prArthanA kare che, nAnAM moTAM TIlAMTapakAM vagere cihna dhare che, mALA pherave che, bhajano gAya che chatAMya tene vyavahAra dharmamaya hoto nathI. te vyApAramAM beTI rIte cAle che. vizvAsaghAta kare che, moTAM meTAM vyAje laI kaMIka kuTumbanAM gulAmI mAnaso ghaDe che. kaMIka kuTuMbonI rejI cheDAvI svArtha sAdhe che, hAtha nIcenA mANasone dabAve che, pIDe che; lebha ane atisvArthamAM racyopacyo rahe che; temAM vAsanA, vikAra, hiMsaka vRtti ATalI satata dharmakriyA karavA
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dhrusa 13 . chatAM tevAM ne tevAM rahe che. AvuM traNe sthaLe dekhAya che, tenuM kAraNa dharmI ke dharmIkriyA nathI paNa AdhyAtmika dharmonuM ajINu che. ApaNe dharmanAM khAkhAM pAchaLa mULabhUta dharmanA AtmAne kaTaleA bhUlI gayA chIe e jovA mATe hiMdu-muslima hullaDA, meTI saMkhyAnI mAnavahijarata ane hajuya dharmane nAme pASAI rahelI AbhaDacheTa eka ArasIrUpa che. e AtmAne lAvavA mATe sthULa kriyAnAM kheAkhAMmAMnAM keTalAMkane cheka badalavAM paDaze, keTalAMkane marammata. karavI paDaze. dharmanI vyAkhyA jainadarzanamAM dharmAMnI vyAkhyA e che ke vaghusADyo dhamo eTale ke padArthInA svabhAvagata guNu e ja te padArtha nA dharma kahevAya. jemake ThaMDaka tathA svacchatA e pANInA guNa che, te te ja pANInA dha kahevAya. khALavuM e agninA dhama che, teA je khALe te ja agni kahevAya. sArAMza ke guNa ane guNI sAthe ja hAvA joie. koi paNa dezanAM jaLa agara agni hAya, paraMtu temAM uparanA guNA teA hAvA ja joie; te ja tene tenA guNudrArA jaLa ke agnirUpe oLakhI zakAya. jo tenAmAM tenAthI virAdhI guNA heAya te! tene ApaNe te padArtha tarIke oLakhI zakIe nahi. vaLI nadImAM rahetAM jaLaneA ane gharamAM rahetA jaLane paNa bhinnabhinna dharma na hoya. te teA hamezAM ekasarakhuM ja hoya. A ja rIte dharma ane dharmIneA saMbadha hovA joI e. devaLamAM dharmiSTha ane vyApAramAM pApiSTa ema jIvanakriyAnA e vibhAgA na ja hAI zake. A khAsa samajavA jevI vastu che. dha sthaLamAM " he viSNu: sthaLe viSNuH ane dveSTA sarvamUtAnAM ke mitti me sabvamukSu ane rabbalA Amina" evI evI vizvaniyaMtA pAse ke paramAtmA pAse AkhA vizvanAM nAnAMmoTAM prANIAnI sAthe mitratAnAM dharmasUtreA uccAranAra koI paNa nAnAMmoTAM
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 Adarza gRhasthAzrama prANuo para dveSabuddhi na ja rAkhI zake; mAnavanI lAgaNI dubhavavA jevI kriyA na ja karI zake; prANI jAtanI hiMsA svArthane mATe ke rasAsvAdane mATe na ja karI zake. ane je e badhuM thatuM hoya, dhArmika kriyAnI asara vyAvahArika jIvanamAM na thatI hoya, to teNe samajavuM joIe ke te sAcI dharmakriyA nathI paraMtu rUDhidharma che. jema vyaktigata rUDhio, sAmAjika rUDhio, kuLarUDhio, rASTrarUDhio hoya che tema dharmanI paNa AvI rUDhio hoya che. jyAre dharma jevuM mahAna tattva rUDhinA svarUpamAM pharI jAya che, tyAre te dharmanuM svarUpa paNa vikRta thatuM jAya che, ane uddezarahita Acarelo dharma satyane badale asatya ane udAratAne badale mata ane vAdanI saMkucitatAmAM purAI jAya che. Aje hiMdamAM dharmane nAme je aneka TukaDAo thaI gayA che, te badhAne eka jhaMDA nIce lAvavA karatAM te badhAne samanvaya kare e ja AjanuM sauthI agatyanuM kArya che. keI paNa mukhya ke peTA saMpradAyo sakAraNa thayA hoya che. Aje e kAraNa na samajavAthI kusaMpa ane goTALo pedA thayo che. have dharma vijJAnane ane buddhigamya hRdayasparzI tarkone avagaNe nahi cAle. bauddha, islAma, hiMdu, IsAI, jarathostI, jena evA badhA mukhya dharmonAM bhinnabhinna tamAM bhUgoLa, lekamAnasa, kakSA, vAtAvaraNa e badhAMne phALo kyAM ane kevo hato e samajIne prajAne dharmarUDhio tyAgIne dharma saMzodhana karI sarvadharmane pitAnA gaNavAnI dRSTi tarapha deravI ja rahI che. ekeeka dharmaguru A bhavya kAryamAM lAgI jAya. pitAnA matanI saMkhyA vadhAravAnI vaTALavRtti, mAro ja dharma sAce e jAtano haThAgraha, vagere A mArganAM dUSaNo che. te dUra karIne kramapUrvaka mAnavajAtane UMcI lAvavAmAM Ave te emAM vyakti, kuTuMba, samAja, deza ane vizvanuM tathA AtmAnuM barAbara prema ane zreya sadhAya ja che.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dhama mAnavadharma jainadhama nAM dhama sUtrAmAM zramaNa bhagavAna mahAvIre AdhyAtmika vikAsakrama bahu spaSTa rIte ane kramapUrvaka varNavyA che. dharmavyAkhyAmAM sauthI pahelAM manuSyamAtre mAnavadharmane barAbara samajI peAtAnA jIvanamAM te dharmAMne vaNI nAkhavA joie, ema bhArapU.ka samAyu che. te pahelAM je sthAna para niyukta thayA che te sthAna sthira karavAnI sauthI prathama agatya che. sArAMza ke mAnavadharmanA guNe! manuSya sauthI pahelA prApta karavA joie. pa mAnavIjAtane pIDA thAya tevuM eka paNa kama na karavu. tenuM nAma mAnavatA. mAnavIjAtanI pIDA dekhI dUra karavA mATe zarIrAdinA bhAga ApavA, te mAnavadha. peAtAnI jAti pratye tevI premALa bhAvanA te ghaNAMkharAM pazuomAM paNa hoya che; eTale mAnavajAtamAM te vadhu pramANamAM hAvI joIe. te svAbhAvika che. AvA mAnavadharma mAM manuSya skhalanA na pAme ane manuSya peAtAnI svajAtithI kaSTa na pAme te mATe mAnavajAtanA mahAna upakAraka manu Adi zAstrakArAe nItitattvanI yeAjanA karI che. pratyeka vyaktie peAtAnA sAmAnya ke vizeSa sukha meLavavA mATe hamezAM nItitattva tarapha dattacitta rahevu ghaTe. nIti nIti, nyAya, prAmANikatA, e badhA nItinA paryAyavAcI zabdo che. manuSya manuSyane na ThaMge; manuSya manuSyane na lUTe; manuSya manuSya para atyAcAra na kare; manuSya manuSyane tiraskAra na kare. evAM kAryAnuM nAma nIti. A nItinuM saMrakSaNa thAya te ja mAnavajAta sukhethI rahI zake ane vikAsamAga mAM pragati karI zake. nItisaMrakSaNanA A bhAra AthI samAja para athavA rASTranA niyatA para soMpAyA che. nyAyanI adAlatAneA A ja uddeza. nIti
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama mArgamAM je koI bhUla kare te gunegAra gaNAya; ane pharIthI tene gune na thAya tevI tene zikSA apAya, e nyAyanI adAlatenuM kArya. "rAjataMtra upara prajAnA praznone bhAra jeTalo ocho teTaluM ja te rAjataMtra saphaLa-" e sUtra pramANe nAnAnAnAM jJAtimaMDaLa ke samAjarUpa ghaTakAe nIti upara khUba dhyAna ApavuM rahyuM. AjanAM aneka khATAM mUlyAMkanemAM eka moTAmAM moTuM chatAM khATAmAM khoTuM mUlyAMkana e thayuM che ke, anItijanya dhanane paNa puNyamAM khapAvyuM, che; dAnamAtrane puNya ke dharmamAM khatavyuM che. kharI rIte dAna nItijanya padArthonuM thayuM che ke anItijanya padArthonuM, tenA upara ja puNya ane pApane AdhAra che; ane enI pAchaLa zuddha ke azuddha je bhAva hoya tenA upara dharma ane adharmane AdhAra che. dharmane nAme thayelAM cheTAM mUlyAMkanane dharamULathI na palaTavAmAM Ave tyAM lagI e malinatA AkhI duniyAnuM nukasAna karI bese che. AjanA saMpradAyadharmoe prathama nItine ekaDo ja ThIka karavAno che, ane dRSTi AvI sUkSma rAkhavAnI che. kartavya natika pharaja barAbara bajAve eTale manuSya mAnavadharma bajAvyo gaNAya. manuSyadharma rakSIne to manuSya mAtra potAnI mUDInuM ja rakSaNa karyuM gaNAya. mAnavajIvanano hetu te lAbha sAdhavAne che, eTale ke vikAsa e ja manuSyanuM jIvana dhyeya hevuM ghaTe. vikAsamArganI be vikAsazreNIo paikInI gRhasthajIvananI zreNInuM A prastuta pustakamAM nidarzana che. eTale ke netika pharaja pachI tene mATe gRhasthAzramanuM kAryakSetra khaDuM thAya che. [ have pharIpharI te kahevAnI AvazyaktA nathI ke gRhasthajIvana paNa vikAsa sAdhavAnuM eka sAdhakaaMga che, bhale vikAsa dhImo hoya chatAM patana e tenuM dhyeya nathI. ane vikAsanAM lakSyabinduthI gRhastha cAlyo jAya to
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika ghama 257 yurvamavi ra krikhya arthAt karma karavA chatAM pAte nathI, ane kadAca bhUlathI lepAI jAya to paNa svaccha thavAnA tenI pAse upAya che.] . e kartavyakSetramAM sauthI prathama pitAnI nikaTanAM Aptajane ne sagAMsaMbaMdhIo vagere pratyenI pharaja UbhI thAya che. Ane ApaNe kuTuadharma tarIke oLakhI zakIe. dhame kuTumbadharma pachI samAjadharmanI pharaja UbhI thAya che. potAnA samAjanI Arthika ke naitika truTio hoya te dUra karavA mATe niyukta saMsthAomAM joDAIne tana, mana, ane dhanathI sevA karavI, e samAjadharmanuM pAlana karyuM gaNAya. potAnA gAmamAM game te jJAti, game te samAja ke game te dharmanA mANaso je je sAdhanAnI truTine laIne pIDAtA hoya te te sAdhanane pUrA pADavA mATe potAdhArA ke pracAradhArA prayatna karavo; ane pitAnuM gAma zikSaNa, saMskAra, kRSinuM utpanna, vyApAra, udyoga ane svAstha tathA zauryamAM AgaLa vadhe tevo prayatna kara, te grAmadharma gaNAya. - rASTra para keI Akasmika prakopa jevAM ke dharatIkaMpa, regAdi upadrava, duSkALa, relasaMkaTa ityAdi saMkaTa AvI paDe, to vyaktigata, kuTumbagata, samAjagata, ane grAmata sAmUhika baLathI tene ugAravAnA, koInI preraNA vinA, mAtra potAnuM kartavya samajIne, prayatno AcaravA tenuM nAma rASTradharma. pitAnuM rASTra AbAda thAya tevI pravRtti kare te paNa rASTradharmanuM aMga gaNAya. alabatta rASTranI AbAdInI sAthe e na bhUlavuM ke bIjAM rASTranI barabAdI IcchIne ke karIne e AbAdI na thaI hoya. dharmamImAMsA pitAnA, potAnA kuTumbanA, potAnA samAjanA, pitAnA gAmanA 17
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 Adarza gRhasthAzrama ane pitAnA dezanA hita mATe prayatna kare tyAM sudhI te dharma gaNavA chatAM temAM nIti ane kartavyanA aMze mukhyatayA rahe che. Ama mAre karavuM joIe, ema karavAthI kuTumba samAja, gAma ane dezanA hitamAM mAre hisso hovAthI mAruM hita che, tenI zAMtimAM mArI zAMti che, ema mAnIne ukta thavAmAM ochAvadhu svArthanI saMbhAvanA che. kartavyanA dAbathI ane dUradUranA kicita svArthathI prerAI sajajana manuSya te dharma bajAvI zake che. joke A dharma bajAvavA paNa sahelAM ane saraLa nathI. te paNa kaThina ane kaparAM che. chatAMya manuSyajIvananuM kSetra tethIye vikasita che. A vikAsa sAdhavA mATe hajIye tene AgaLane vikAsadharma samajavAno che. te ja vizvadharma athavA AdhyAtmika dharma dharmazAstrakAroe samajAvyo che. kuTumbadharma samAjadharma, grAmadharma ane rASTradharma e pratidina ane pratisamaye bajAvavAnA hetA nathI. paraMtu AdhyAtmika dharma te pratipaLe ane pratyeka kSetramAM banAvavAno rahe che. vaLI bIjA dhamaeNne banAvavAmAM paNa A dharma bAdhaka thatuM nathI, paraMtu sahAyaka thaI paDe che. ane je dharmanA aMze vyaktigata jIvanamAM haNAI jatA heya to te dharmanA nAzamAM vyaktitvane paNa nAza che. A ja manusmRtimAM kahyuM che ke - dharma eSa hato hanti, dharmo rakSati rakSitaH / ato dharmo na hantagyo, mA no dharmA hato'vadhIt // "manusmRti' haNAyelo dharma vyaktine haNe che, (zAMtino nAza kare che,) ane rakSAyele dharma vyaktinuM rakSaNa kare che. mATe haNAyelo dharma rakhe amane haNI nAkhe ema adharmathI DarIne sau koI (dharmanI rakSA kare arthAta] dharmane na haze."
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dharma 250 dharmanuM svarUpa dharmanuM vAstavika sva mukhyatayA nIcenAM pAMca aMgAmAM samAI jAya che. bhagavAna kRSNacaMde kahyuM che, ke ahiMsA satyamasteya tyAgo maithunavarjanam / paJcasveteSu dharmeSu sarva dharmAH pratiSThitAH // . - "mAmArata' ahiMsA, satya, asteya, tyAga ane brahmacarya e pAMca aMgomAM badhA dharmone samAveza thAya che." pratyeka dharmasaMsthApake deza, kALa, paristhiti e badhuM vicArIne pitapotAnA siddhAMtanI sthApanA karI che. paraMtu dareka dharmamAM A aMgenI vicAraNAnuM dhyeya mukhya hoya che. koI paNa dharma hisA, asatya, corI, vilAsa ane abrahmacaryamAM vikAsa che ema mAnato nathI, ane je koI paMtha, mata ke saMpradAya tevA kAryamAM mAnato hoya to te deSa dharmano nathI paNa te dharmanA anuyAyIono ane saMcAlakono che. tevA dharmane dharma na kahI zakAya. prANImAtranI hitadaSTie yojAyela hoya te ja dharma gaNAya. prANImAtranA hitanI sAthe Atmahita te saMkaLAyeluM hovuM joIe, e viSe vadhu kahevAnI jarUra nathI. uparanAM aMgone ati puSTa kare, vadhuvadhu UMDANathI e aMgAne sparze evA niyamo ane vidhividhAne je dharmamAM bahu aMze vicArAyelAM hoya ane je dharmanA saMcAlakoe ane anuyAyIo tevA dharmanA vikAsanI sAdhanAmAM jIvananAM jIvana samApta karI dIdhAM hoya, te ja dharma udAradharma gaNI zakAya. pachI te jainadharma ho ke itara dharma he; nAmabheda sAthe kazo matabheda na rAkhavo ghaTe. itara dharma ane jenadharma vedadharma, jainadharma ane bauddhadharma e traNe prAcIna dharmo
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 Adarza gRhasthAzrama paikInA jainadharma dharmatatvanAM uparyukta aMgenI bahu ja spaSTa, suMdara ane udAra samAlocanA karI che. gRhasthAzramI jIvana rasapUrvaka jIvavAM chatAM te dharmanuM pratyeka kriyAmAM sahaja sahaja AcaraNa karI zake tevI rIte jainadharmo dharmatatvanI vicAraNA karI che. ' jenadharmamAM dharmanAM pAMca aMgone (ke jene ApaNe AgaLa varNavI gayA) vrata tarIke oLakhAvyAM che. ane te pAMca vratanuM pAlana racanAtmaka rIte thAya te sAru tenI puSTi mATe traNa guNavata ane cAra zikSA paNa yojelAM che. ApaNe ahIM kramapUrvaka tenI vicAraNA karIe. ahiMsA - (1) koI paNa paMcendriya jIvane (pazu, pakSI ane manuSyane) vinAaparAdhe leza mAtra IjA na pahoMcADavI. - (2) aparAdhIne paNa balabala joI zakya teTalI kSamA ApavI. (3) kIDA vagere nAnAM jIvajaMtuone paNa jANIjoIne ijA pahoMcADavI nahi. (4) sama hiMsA (jaLa, vanaspati, agni ItyAdimAM citanya che, te jInI hisA) ke je gRhasthajIvanamAM anivArya che temAM saMyama ane viveka rAkha. AjanA jena ane hindudharmamAM ahiMsAdharmamAM kavacita vikRta svarUpa dekhAya che. sUkSma jIvo pratye samAjanuM jeTaluM lakSya che teTaluM lagabhaga manuSyajAta pratye keTalIka vAra dekhAtuM nathI. A vartanamAM jainadharmane nahi samajanAra vargane ja doSa che, ema uparanI vyAkhyA jotAM spaSTa jaNAI Ave che. uparanI vyAkhyAmAM manuSyajAta saMsAramAM khUba upayogI che; eka manuSyanA jIvanasudhAramAM seMkaDo sUkSma jIvonuM kalyANa che;
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dharma pazuo vagere manuSyajAtinAM mahAna upayogI ane sevA bajAvanArAM prANIo che; tethI sau pahelAM tenI lAgaNuM na dubhavavI, tema samajAvyuM. Ama chatAM nyAyanI rakSA khAtara gRhasthAzramIne koI bhUlelAnI bhUla sudhAravA khAtara tema karavuM paDe, to tyAM vivekapUrvaka kArya levuM ema samajAvyuM. A rIte ahiMsAvatane ukela gRhasthAzramInA jIvanamAM bAdhA na pahoMce ane vikAsa na rekAya tevI rIte Apyo che. AthI gRhasthAzramIe A pramANe ahiMsAdharmanuM pAlana karavuM ghaTe. ahiMsA ane ahiMsaka ahiMsaka kevaLa hiMsA na kare, eTaluM ja nahi paraMtu hiMsAne sahI paNa na zake. bIjAne bane tyAM sudhI upayogI thAya. koInuM duHkha dekhI te Ubhe ne rahe, paraMtu te dUra karavA mATe pitAthI banatuM kare. ahiMsaka kSamAvAna hoya paraMtu tenI kSamAmAM kAyaratAno aMza paNa na heya. jenAmAM zaurya ane audArya hoya te ja ahiMsAne adhikArI gaNAya. ahiMsAnAM sAdhana AtiththasanmAna, dAna, paropakAra, sevA, mitratA, dayA, prema ItyAdi aMze dharmanAM aMge gaNAyAM che. te ahiMsAdi pAMce vatanI samRddhi khAtara yojAyAM che, tema chatAM teno sIdho saMbaMdha prAyaH ahiMsA sAthe levAthI ahIM tenI kramazaH vicAraNuM karIe. AtithyasanmAna AMgaNe AvelA atithine satkAra kare, e to gRhasthAamInuM bahu upayogI bhUSaNa che. Avele atithi game te jJAtino, game te dharmane, ke game te dezano heya, te paNa tene premabharyA
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 Adara grahasthAzrama zabdoe Adara karavo, pitAnA gRhayogya bhejanAdi sAmagrIthI tene saMtoSa, ane jyAM sudhI te pitAne ghera rahe tyAM sudhI mitra samAna ekahadayathI vartavuM e AtiththasanmAna kahevAya. je gRhasthAzramIne tyAM AtiththasanmAna hotAM nathI, te gRhasthane gRhasthAzrama bahu UNapabharyo dekhAya che. AtiththasanmAna e gRhasthAzramI mATe sadA sarvadA saMsmaraNaya vastu hovI ghaTe. dAna zAstrakAroe jyAM jyAM dAnano mahimA gAyo che tyAM tyAM te dAnanI pAsethI ja supAtra zabdanI yejanA karavAnuM teo cUkathA nathI. A supAtranI yojanAnuM kAraNa yogyatA ane upayogitA che. je yegyatA ane upayogitA joyA ke vicAryA sivAya dAna ApavAmAM Ave te lAbha karatAM hAni thavAne vizeSa saMbhava che. yogyatAne tela sau koI mATe sahasA zakya nathI, chatAM upayogitAparatve to spaSTa khyAla AvI zake che. mATe dAtAre upayogitA te vicAravI ja joIe. dAkhalA tarIke pAsiphika mahAsAgaramAM pAMca, paMdara ke pacIsa IMca varasAda paDe tenA karatAM aradho IMca maNa jevI bhUmimAM paDe te artha yukta che. je miSTAnna khAIkhAI thAkI gayo che tene khavaDAvavAthI lAbha nathI, paNa hAni che. te ja rIte ayogya sthaLamAM tene pheMkI devA karatAM yogya sthaLamAM tene vyaya thavo ghaTe. moTAmeTA jJAtivarAo, ADaMbare ane utsavo pAchaLa lAkhe rUpiyA kharacavA te dAna nathI, paNa vyaya athavA apavyaya che. gRha sthAzramI manuSya potAnA vyavahAranI khAtara yogya sthaLe kaMI paNa dravyatyAga karato hoya to nahi kharacanAra karatAM tene beTa naDhi gaNAya, paraMtu te dravyatyAganI gaNanA dAna, sevA ke paropakAramAM te na ja thaI zake.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 AdhyAtmika dhama dAnanI upagitA naitika jIvanathI puruSArtha karIne meLavelA padArthone paNa kevaLa potAnA ja svArtha sAru upayoga karavo, e yogya na gaNAya. eTale tema thI amuka hisso te gRhasthAzramIe kADhI mUke ja joIe. nAnAMmoTAM phaLa ke vanaspatimAMthI chAla, gUTalI, resAo, ThaLiyAo ke tevuM temAMnuM kaMIka ne kaMIka kADhI nAMkhavAnuM hoya che. te baMdha kare che ke manuSya meLavelI badhI vastuo bhegavavAno adhikArI na hoI zake. je A zikSAnuM ullaMghana kare che, teone kudaratane kAyade to cheDato ja nathI. vaidyo, vakIlo vagere vagere bahu piSAya che tenuM A paNa kadAca kAraNa ka na hoya eTale dAna karavuM, e kaMI parepakAra nathI. e to mAtra kADhI nAMkhavAne aMza ja kADhI nAkhavA jevuM che. AthI e kADhavAmAM bahu utAvaLa ane prasannatA hovAM joIe. dAnanAM pAtro A deza ke samAjane koI paNa dRSTithI upayogI hoya tevI saMsthAo. nirAdhAra vidhavAo, azakta, regI, anAtha, apaMga, ane vRddha vyaktio dAna meLavavAnI adhikArI hoI zake; dAna ApanAra vyakti svayaM AvAM upayogI pAtrone samAja ke deza game tyAMthI dhIzodhIne tenI upayogitA pUrNa kare; bahAranI kSaNika kIti e dAna jevI pavitra vastune abhaDAve che. ane pAtra dAtArane na zodhe, paNa dAtAra pAtrane zodhe; e banne vAta yAda rAkhavA jevI che.. popakAra upakArathI te ApaNe sau jIvI rahyA chIe. hAlavAcAlavAthI mAMDIne TheTha sudhInI badhI kriyAomAM manuSya eka yA bIjI rIte bIjAnA upakArathI jIvana jIvI rahyo hoya che. mAbApanI, kuTumbanI, samAjanI ane vizvanI teNe ghaNuM sevA lIdhI hoya che, ane leto hoya che. tene je te pratyupakAra na vALe, te saune te RNuM
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264. Adarza gRhasthAzrama gaNAya che, eTaluM ja nahi balake tenuM jIvana pazu karatAMya nikRSTa gaNI zakAya. khaLakhaLa vahetI nadIo, chAyA ane phaLa ApatAM vRkSo, maraNAMta sudhI manuSyajAtanI sevA karatAM pazuo, manuSyajAta pAsethI kazuMye na levA chatAM athavA kadAca alpa laIne jagatane bahu bahu Ape che. Ane sAce parepakAra kahI zakAya. manuSyajAti mATe vizvazALAnAM A jIvatA jAgatAM pratyakSa dRSTAMta che. manuSyamAtre pitAnI zakti, saMpatti, adhikAra, bhAvanA, zubha vicAra vagere vagere je kAMI pitAne prApta thayuM che, teno lAbha vinAsvArthe bIjAne Ape, tenuM nAma popakAra. AvA paropakAranI AcaraNayatA manuSyanA vikAsa mATe anivArya che. sevA sevA e dAna ane popakAra karatAM ekabe DagalAM AgaLanI vastu che. dAna ane parepakAra karanAra manuSya sAdhana ApIne aLage rahI zake. evAmAM evuM nathI. sevAmAM dhana karatAM tana ane mananI vadhu AvazyakatA che. pitAnA kAryathI yaza maLe ke apayaza maLI, koI dhikkAre ke prazaMse, chatAM sevAbhAvInuM hRdaya samAna rahe, dardInA gaMdhAtA vAtAvaraNamAM paNa aglAnapaNe sevA karavAnuM na cUke, tenA hRdayane tArA aMta sudhI ekasarakhA cAlu rahe koI sAthe tene bhedabuddhi kadIye utpanna na thAya. AvI sevAnuM kArya amuka ucca koTi sudhI hRdaya na pahoMcyuM hoya tyAM sudhI zakya nathI. ethI ja bhartuhari kahe che ke sevAdharma paramapadanI carinAmAnya sevAdharma yogIone paNa sahajalabhya na thAya te kaThina dharma che. chatAMya jene vikAsanI apekSA che, tene to tenI sAdhanA kaye ja chUTako.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265 AdhyAtmika dharma mitratA - mitrabhAvanI vRddhi karyuM javI. koI paNa manuSyane irAdApUrvaka vairI na banAvo, ane kadAca koI prasaMgathI tema thaI jAya to tenuM nivAraNa karI levuM, e vizvabaMdhutva keLavavAnA racanAtmaka mArga che. mitrabhAva vadhAravAthI itarane ja nahi balake pitAne paNa ghaNo ja lAbha thAya che. yA sAmAnya rIte dayA ane anukaMpA paryAyavAcI zabda che. chatAM dayA karatAM anukaMpAne huM vadhu ucca mAnuM chuM. kAraNa ke anukaMpAmAM TheTha AtmA sudhI UMDANane vicAra hoya che. anukaMpAkara puruSa anukaMpA khAtara satyane rakSIne--siddhAMtane jALavIne-sarvasva homavA taiyAra thAya che. bIjAnuM duHkha joIne te dazAnuM pitAmAM saMvedana thavuM tenuM nAma anukaMpA. jaina paribhASAmAM anukaMpA zabdane mahatvabharyuM sthAna che. Ane ahiMsAnA racanAtmaka kArya tarIke oLakhAvI zakAya. bIjAnuM duHkha joIne te dazAnuM potAmAM saMvedana thavuM, tenuM nAma anukaMpA. anukapAvAna manuSya pratyakSa ke parokSa koIne na dubhAve, eTaluM ja nahi, balake dubhAtAne paNa bacAve. anukaMpAvAna manuSyanA vartanane ApaNe TUMkamAM samajavA mAgIe to "gAmana: tiruM cata tA samAvata : pitAne je kriyA pratikULa hoya te bIjA koI pratye kadI na Acare, e rIte oLakhI zakAya. te tenuM A vartana nikaTanA snehIjano pratye ja nahi paraMtu pitAnA hAtha nIcenA eka adanA mANasa ane pazuprANa pratye sudhdhAM tevuM ja hoya che. kaThoratA ane nirdayatAne badale tenAmAM sneha ane saujanya bharyA hoya che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza gRhasthAzrama, prema prema e dayAnuM, ahiMsAnuM, mitratAnuM janaka, vardhaka ke sahAyaka je kaMI gaNe tevuM upayogI tatva che. manuSyane svArtha tyAgI banAvI saMkucitatAthI AgaLa vadhArIne vizva jevA bahoLA kSetramAM mUkavAnI gyatA prApta karAvanAra paNa A tattva che. dareka vikAsanI pravRttimAM prema e eka anuttara sAdhana che, athavA prema e AtmAnuM svarUpa che. tene jeTale vikAsa ane zuddhi teTaluM ja AtmabhAna, ema kahevAmAM kazIye atizayokti nathI. . prema e evuM suMdara tattva che ke je satya tarapha ja DhaLe che. premanI dRSTimAM vikAra ke durguNane jarAye sthAna nathI. prema saddaguNane ja zodhe che, dekhe che. prANImAtramAM A tattva che, ane te tArathI AkhA vizva sAthe vyaktinI sAMkaLa saMdhAya che. eka dampatIne sneha paNa jyAre vizuddha thaIne zuddha premamAM palaTe che, tyAre te gRhasthAzramI hovA chatAM sahakAra sAdhI vizvakalyANanA sevAmaya. kAryamAM jaIne nivRtti sAthe paramArtha paNa sAdhe che. vAnaprasthAzrama sevA, prema ane uparanA bIjA saddaguNonI ArAdhanA vadhu pramANamAM thaI zake ane kAryanA bhArathI thAkI gayeluM zarIra nivRtta thAya, jIvanazodhananA prazno vicArAya, lokakalyANanAM kAryo thAya, ane AtmasAdhanA sadhAya, e hetue gRhasthane mATe gRhasthAzrama pachI vAnaprasthAzramanI yejanA je prAcIna kALamAM pracalita hatI, te ghaNI agatyanI vastu che. paraMtu hAla te praNAlikA sAva naSTa thaI gaI che. jIvananI chellI ghaDI sudhI hAyaveyanI dhamAlamAM macI rahevuM, gRhasthAzramanI javAbadArIne pahoMcI vaLavA divasa ane rAtri ciMtAmaya jIvana gALavuM, ane jIvanavikAsa saMbaMdhI jiMdagInA aMtaparyaMta eka paNa vicAra na kare, e mAnavajIvana mATe taddana akSamya che. eTale A praNAlikAnI anivArya AvazyakatA hovI joIe.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika ghama vAnaprasthAzramanuM kArya Ajano vAnaprasthAzramI jaMgalamAM eka kaI nadIkinAre ekAMtamAM jaIne bhale na bese. paraMtu ghera rahevA chatAM, ane saMpatmika hevA chatAM strI sahita brahmacarya paLe, svArthI vyApArane choDI samAjahitanA kAryamAM ja lakSa Ape, bhajana, smaraNa, ciMtana vagere kare, ane "huM karuM, A meM karyuM " e bhAvanAne bhUlI pitAne vyAvahArika beje potAnA putra ke nikaTanAM sagAM para choDI tevI pravRttithI nivRtta thAya. Ama karavAthI tene potAnA jIvanadhanane khUba avakAza maLe, tenA vArasone pitAnI javAbadArInuM temanA vaDIlanI hAjarImAM bhAna thAya, ane temane paNa vyAvahArika anubhavanI taka sAMpaDe. ghaNe sthaLe pitAzrI, vaDIla ke AptajananA Akasmika mRtyuthI AkhA kuTuMbanI bahu ja kaDI sthiti thaI paDe che, ane zakti hovA chatAM vyAvahArika be ekadama zira para AvI paDatAM te khUba ja mUMjhAI jAya che. te paristhitino paNa A praNAlikAthI ukela AvI rahe. eTale pitAnA ane nikaTanA snehIonA hitanirmANa mATe paNa vAnaprasthAzramanI AvazyaktA che. uparanAM badhAM aMgane ane vAnaprasthAzramane eka yA bIjI rIte ahiMsA ane saMyamamAM samAveza thaI zake che. eTale saMkSiptamAM te vicAraNA karI. have gRhasthajIvanamAM sAdhya thaI zake tevI rIte bIjAM cAra aMgone paNa vicArIe. satya sata, cita ane AnaMda e AtmAnuM svarUpa che. e rIte ApaNe satyane AtmasvarUpa tarIke oLakhIe, topaNa kaMI khoTuM nathI. paraMtu mAyAmAM hovA chatAM manuSya te satyanI sAdhanA kema karI zake te dRSTie vicAratAM jenadarzana satyane traNa vibhAgamAM vaheMcI de che:
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 Adarza gRhasthAzrama (1) vacana satya, (1) mana satya, ane (3) kAya satya. arthAta satya bolavuM, satya cAlavuM ane saddavicAre karavA. A gRhasthAzramI manuSya potAnA vyavahAramAM te satyanuM bane teTale aMze pAlana kare. tenI koI paNa pravRtti ke vyApAra evA na hovA joIe ke jethI bIjAone hAni pahoMce temaja pitAnI zAkha khoTI bese. A eka satyanuM sthaLa ane eka sAmAnya vyaktine paNa susAdhya svarUpa che. Ama vadhatAM vadhatAM te mana, vANI ane karmathI satyarUpa banavA prayatna kare. je manuSya asatya bolatuM nathI, paNa jenuM mana asatyathI vIMTaLAyeluM che, te manuSya kadI satya AcarI nahi zake, ane tenI manasya vAcacat rmadhvajanmana, vacana ane karma traNemAM bhinnavAkyatA dekhAI Avaze. A mAnavI samAjamAM potAnuM sthAna TakAvavA mATe daMbha, vizvAsaghAta evAM evAM chUpAM pApa AcarI patita thato jaze. AthI mana, vANuM ane karma e traNenI ekavAkyatA eTale ke jevuM vicAravuM tevuM ja bolavuM ane jevuM bolavuM tevuM ja karI batAvavuM. A sAdhanA pratyeka jIvanamAM upayogI che. pUrvakALamAM te satyanI khAtara harizcaMdra jevAoe aneka duHkhanA DuMgarAo sahyAnAM ane mRtyune suddhAM bheTayAnAM bhAratIya ItihAsamAM ghaNuM daSTAMte maLI Ave che, paNa Aje te tenI khUba UNapa che. A truTine pahoMcI vaLavA sau koI prayAsa karate thaI jAya e ati Avazyaka che. asteya - asteya eTale corI na karavI. asteyane A sthULa artha che, paraMtu tenuM rahasya te UMDuM che. . sIdhI rIte corI karanAra varga kaMI boLA pramANamAM hato nathI. paraMtu eka batAvI bIjuM ApanAra, ane zarAphInuM pATiyuM
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 269 AdhyAtmika dharma lagAvI dhoLe divase bheLA vargane lUMTI khAnAra, ke jene ApaNe zAhukAra coramAM oLakhAvI zakIe te varga Aje te khUba ja vadhI gayo che. janatAne je vadhu ThagI zake te DAhyo evI mAnyatA paNa khUba phelAI che, ane evA manuSyo eTalA te TevAI gayA che ke have teo khullI rIte kahe che, ke "ema karyA vinA te vyApAra na ja thaI zake. " A kArya kharekhara eka corInuM kArya che. ane tethI rASTrane paNa khUba khamavuM paDe che. - thoDuM ApIne nekare ke bIjA pAsethI vadhu kAma levuM; pitAnA hakka karatAM vadhu levuM, e paNa carI ja gaNAya. keInA nAmane tene khyAla na hoya tevI rIte potAnA svArtha khAtara upayoga karo: keInA vicAro laIne potAnA nAme caDAvavA; je samAjanuM lUNa khAdhuM hoya ke khAto hoya tenA tarapha vaphAdAra na rahevuM, bIjA koInA dekhAvathI je kArya cerI jevuM lAge te kArya karavuM; koInI paDelI cIja uThAvI levI; e badhI paNa sUkSma cArIo che. ane evI sUkSma corIonuM paNuM bahu bhayaMkara pariNAma nIpaje che. asteya ane satyano khUba gADha saMbaMdha che. je manuSya sAcI rIte satyanI sAdhanAmAM lAgyo haze te kadI asteya deSane nahi ja kare. tyAga jenA paribhASAmAM tene aparigrahavata tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ane aparigrahane tAtvika artha anAsati thAya che. paNa manuSya anAsaktine vikRta svarUpamAM laI gayA che. ane tethI ema paNa kahetAM acakAtA nathI, ke "ame bhogo bhogavavA chatAM anAsakta rahI zakIe chIe." A vastu sAva galata che. jyAM sudhI jIvanamAM saMyama paripUrNa rIte na Utare tyAM sudhI kadI anAsakti AvI zake nahi. bhogavavA chatAM anAsakta rahevuM, e te janakavidezI jevA virala yogIne ja sulabha hoya. sau koI eka
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra70 Adarza gRhasthAzrama dAvo karI zake nahi. ane tevI apavAdita vyaktio paNa aneka janmanI sAdhanA pachI ja AvI rIte rahI zake che. adhikArI manuSya mATe e kaMI rAjamArga na gaNuya. mATe tyAganuM prathama aMga saMyama hovuM ghaTe. saMyamanA traNa prakAra cheH (1) manaHsaMyama, (2) vAsaMyama, ane (3) kAyasaMyama. duSTa mArge jatAM manane rokI sanmArge pravartAvavuM e mana saMyama che; bIjAne duHkhakara asatya ke nirarthaka vANIne rekI satya, parimita, mIThI, hitakArI ane artha yukta vANI bolavI te vANIne saMyama che; vilAsanA vegane rekI jarUriyAto ghaTADI saMtoSI jIvana gALavuM te kAyasaMyama che. gRhastha sAdhaka dhImedhIme zakya rIte A mArgamAM AgaLa vadhI zake. temAMnA keTalAka ke jeo saMyamane nIrasa ane manuSyajIvanane mATe taddana nirupayogI vastu mAne che ane bhaga, vilAsa e ja jIvanakaLAnA vikAsanAM sAdhana che ema mAne che, teoe paNa je temano udeza barAbara nizcita karyo haze, ane sAcI rIte jIvanavikAsane ke jIvanarasane mahattva ApI zakyA haze, te Aje ke kAle potAnAM mAnelAM sAdhanane badalI saMyamanI AvazyakatA svIkAratA avazya thaI jaze; te mATe zaMkAne jarA paNa sthAna nathI. paraMtu jeo kevaLa vANIdhAra ja jIvananA sAcA rasavikAsanI vAto kare che, paNa jenA aMtaHkaraNanA UMDANamAM vAsanAne kIDo [ke jene teo dekhI zakatA nathI] bharAI beThe che, teonuM uparanuM mAnasa saMskArI levA chatAM tene te kIDo to nIcenA mArge ja laI jaze. ane jyAM sudhI teo potAnA jIvananuM UMDuM nirIkSaNa karavAne avakAza nahi le, tyAM sudhI temanI vRtti saMyamanI abhimukha nahi -vaLI zake.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dharma 71 saMyamI manuSya je sAcI rIte saMyamane samajIne ArAdha haze te tenuM jIvana zuSka nahi hoya, paraMtu rasamaya haze. te alpa vastuthI calAvI leze. paraMtu mane te na maLI tevo tene asaMtoSa nahi hoya; ane meM tene tyAga karyo tevuM abhimAna paNa nahi heya. vaLI te kevaLa padArthomAM saMyama rAkhI saMpattine ekaThI karavA mATe valakhAM nahi mArato hoya, tema ALasu ke niHpuruSAthI paNa nahi hoya. te sAce rasika, puruSAthI ane saMtoSI haze. AvA saMyamInuM jIvana lokone preranAruM haze, ane te samAjane, rASTrano ane vizvano hitaiSI puruSa banI raheze. AvA sAcA saMyamanI kone jarUra nahi hoya ? brahmacarya brahmacaryanA lAbhathI to AkhuM vizva paricita che. kevaLa zarIrasvAthyanI daSTie ane mAnasika zuddhinI daSTie tapAsatAM paNa tenI upayogitA ane AvazyakatA lagabhaga jagaprasiddha che. tema chatAMya brahmacaryano ArAdhaka varga bahu alpa dekhAya che, ane je brahmacaryane sAdhakavarga che te vargamAM paNa tenA pAlana mATe game tevA prasaMgamAM paNa nirbhaya rIte rahI zake tevo varga bahu virala ja sAMpaDe che. prAcIna kALamAM kadAca brahmacaryaviSayaka ATaluM zathilya nahi ? hoya; paraMtu vartamAnakALamAM to uparanI sthiti spaSTa che, ane te bhArata mATe durbhAgyanI vastu gaNavI joIe. manuSyanuM kudaratI te taraphanI vRttinuM valaNa A vastumAM doSita haze e kharuM, paraMtu vizeSataH AjanA samAjanuM mAnasa adhika javAbadAra che tema samAjanI paristhiti jotAM spaSTa jaNAI Ave che. strI ane puruSa jAti vacce parasparanI bhItino atireka thaye che. strI jAtinuM jIvana kharAM AkarSaNonI pAchaLa veDaphAI gayuM che. temanAM zaurya, cetanAzakti vagere harAI gayAM che; ane puruSonI daSTi.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7ra Adarza gRhasthAzrama pitA tarapha vadhu kheMcAya evuM pUtaLImaya jIvana strIo mATe nirmANa thayuM che; ane puruSa eTale vikAranuM pUtaLuM hoya tema gaNAya che. AmAM strI jAti ane puruSajAti banene hAsa thayo che, eTaluM ja nahi paraMtu tenI mAnasika nirbaLatAo eTalI to vadhI gaI che ke Aje samAjanuM A mAnasa palaTavA mATe kayo mArga hovo joIe te rASTranI saMskRtinA nirmAyakone mATe eka gahana prazna thaI paDayo che. brahmacaryanA unnata ane prayatnasAdhya mArgamAM A eka moTuM bAdhaka kAraNa che. brahmacArIone - brahmacaryanI sAdhanA mATe pahelAMnA jamAnAmAM strI ane puruSe paraspara cheTA rahevAnI vAta para bahu bhAra apAtuM. Aje sthiti evI AvI lAgI che ke strI ane puruSe bahAranAM kSetramAM paNa sAthe ja kAma karavAnuM moTe bhAge Avaze, ethI arasaparasa mAtra bIne bhAgye have nahi cAle. Ane lIdhe prAcIna kALanA anubhavo ane vartamAna paristhiti e bannene sAme rAkhI vyavahAra praNAlI zodhavI ja rahI che. sahazikSaNa letAM bhAIbahene ane sahakAryakaro tarIke kAryakaratAM bhAIbaheno vacce evA mUDha kissAo paNa bane che, je sAMbhaLI prAcIna kALamAM ane madhyayuganAM vidhAnone ja mahattva ApavAnuM mana thAya. paraMtu AvA ghaDataranA yuga vakhate thoDAM jokhamo kheDIne paNa AgaLa dhapyA vinA chUTako nathI. eTale mAtra svachaMda nahi tema mAtra rUDhijanya baMdhana nahi tema vivekapUrvaka ja A praznane ukela zodhavo paDaze. ane ene khAtara pIDha brahmacArI bahenanA hAthamAM bahenanuM sukAna ane evA ja pIDha brahmacArI bhAIonA hAthamAM bhAIonuM sukAna soMpavAnuM mukhyapaNe rAkhI evI nigAha nIce maryAdita saMyama rAkhI bhAIbahene arasaparasa kAryavaza maLe evI chUTa ApavI madhyastha mArga tarIke ThIka lekhAze. have brahmacArI bhAIbaheno tathA brahmacaryalakSI kumArakumArIono vicAra karIe.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ra73 AdhyAtmika prema kAyika brahmacarya pALanArAe sauthI prathama jananendriyane kAbU meLavyA pachI turata ja kAmavicAra para kAbU meLavo joIe. [kAraNuM ke kevaLa kAyika brahmacarya pALavuM e brahmacaryanI pUrNa sAdhanA na gaNAya paNuM kAmavicAra para jeTale kAbU Avato jAya teTale ja aMze brahmacaryanI saphaLatA manAvI joIe. daSTi, brahmacarya, svAdendriya para kAbU ane vilAsitAne tyAga e kAma rekavAnAM sAdhano che. kAmavicAra rokavA mATe to satata jAgRti hovI ghaTe. hAlatAM cAlatAM ke koI paNa kriyA karatAM teNe potAnI zakti khIlavatA rahevuM joIe. ane te vicArIne bAdhaka thaI paDe tevAM do, sAhitya ke saMga choDIne brahmacaryanA sAtvika vicArone poSe tevA vAcana, zravaNa ane satsaMga karatAM rahevuM joIe. gRhasthAzramI manuSya dhImedhIme A mArgamAM saphaLa thata jAya e khAtara prathama parastrItyAga para zAstrakAroe bhAra Ape che, ane svastrImAM paNa maryAdita brahmacarya pALavAnI preraNA ApI che. daSTivikArane jItyA sivAya manuSya kadAcita kAyAthI parakSetramAM brahmacarya pALI zake khare. paraMtu svastrI para maryAdita brahmacarya pALavuM e azakya thaI paDe. te khAtara gRhasthAzramIe paNa dAmpatyajIvana gALavA chatAM uparanA niyamo pratye bedarakAra rahevAnuM nathI. . AvA maryAdita gRhasthAzramInI prajA suMdara ane saumya banaze, ane prajAnA phAla pachI te gRhastha avazya brahmacArI banI raheze. vAnaprasthajIvanamAM strI saha vartamAnane paNa brahmacarya pALavAnuM raheze. ane brahmacarya vinA nivRtta thayelAnI bhAvanA vikAsane paMthe vaLe te azakaya che. eTale sarva sthaLe brahmacaryanI mahattA che, eTaluM ja nahi, balake upayogitA paNa che. brahmacaryanA lAbhAlAbhanuM viziSTa varNana agAunAM prakaraNamAM AvI gayuM che.) AdhyAtmika dharmanAM upara varNavelA pAMca aMgo (vratonI puSTi mATe aNu guNavrata ane cAra zikSAvato jAyelAM che. te paikInA 18
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 Adarza gRhasthAzrama keTalAMkane sAra ahiMsA ane saMyamanA prakaraNamAM AvI gayo che, ane je be khAsa Avazyaka to bAkI rahyAM che te have vicArIzuM. ciMtana " vicArazaktinI suMdara bAjune ciMtana kahevAmAM Ave che. A . ciMtanazaktinI manuSyane jIvanavikAsamAM paLepaLe AvazyakatA che. chatAM manuSyajAtine moTo varga pitAnuM mAnasa hovA chatAM A zaktithI vaMcita rahe che. A khAmI badhAM duHkhonuM kAraNa che, ema kahIe to te atizayokti nathI. sArAsAranA vicAranA abhAve manuSya Dagale ane pagale cUkI jAya che tenI vivekazakti buThThI banI jAya che, ane A rIte tenI manuSyajIvananI yAtrA niSphaLa nIvaDe che. ciMtana eTale zuM? kAI paNa kriyA karatAM pahelAM ane pachI tatasaMbaMdhI khUba vicAra Ave ane temAM Aveza, rUDhi ke bIjA khyAla na bhaLelA hoya ane vivekazaktidvArA tene spaSTa niSkarSa nIkaLe tenuM ja nAma ciMtana. * AvuM ciMtana karavAnI manuSya hamezAM Teva pADavI joIe. ane e ciMtananA pariNAme je bhAvanA sakure tene lekhAMkita ane hRdayAMkita karavI joIe. Ama karavAthI manuSyanA jIvananI dhAMdhala bahu haLavI thaI jAya che, ane je nirarthaka pravRttinI pAchaLa Aje temanAM samaya ane zakti veDaphAI rahyAM che temAMthI te dhIme dhIme bacato jAya che. sadvAcana e cintananuM preraNujanaka kAraNa che, paNa te vAcana vyasanarUpe uttejanA kare tevI rIte na pariName tenuM lakSa rAkhavuM ghaTe. ekeka vastunI pAchaLa sthirabuddhithI vicAra karavo ane tenuM phaLa spaSTatayA batAvavuM te cittanazaktinuM kArya. Ane lAbha keTale ane kevo che te to svAnubhavathI ja jANI zakAya. jIvana mATe anna,
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dharma ra75 jaLa ane vAyunI jeTalI AvazyakatA che, teTalI ja AvazyaktA jIvanavikAsa mATe cittananI che. eTale phurasada nathI ema mAnI te tarapha kaI bedarakAra na rahe. ciMtA cintAthI caturAI ghaTe, ghaTe rUpa guNa jJAna; cintA baDI abhAgaNI, cintA citA samAna. A vAta to sau koI jANe che. chatAMya manuSyajIvananA AyuSyane pAMdaDe pAMdaDe tenAM darzana thayA ja kare che. cintA e eka e vyAdhi che ke je vikAsamAM mahAna bAdhA pahoMcADe che. - cintAnI utpatti prAyaH zakti uparAMtanA vyApAra ane vyAva hArika bojAthI thAya che. ane jema jema te boja vadhatuM jAya che tematema citAnuM viSavRkSa phUlephAle che. nirbaLa mananA mANaso para ja cintAnI savArI vadhu pramANamAM thAya che. - cintAnI nivRttinA upAya e che ke manuSya bahu bahu lAMbA bhaviSyanA vicAro na karatAM vartamAna vartata eTale ke AvI paDelI athavA bahu to TUMka samayamAM AvI paDanArI paristhitine ja mAtra vicAra karavuM joIe. puruSArtha tarapha sAcI rIte lakSya ApavA chatAM Akasmika koI vipatti AvI paDe to tene prArabdhajanya gaNuM have pachInA puruSArthane suMdara banAvavA vadhu utsAhita banavuM joIe. ISTano viyega, aniSTane soga, rega ke tevI paristhitimAM paNa nirAza ane nirutsAha na thatAM Atmazakti para vizvAsa rAkhI prayatnazIla banI rahevuM joIe. Ama karavAthI cintAnI asara tana para thaze nahi ane thaze to paNa kAyama raheze nahi. je manuSyane mAnasika zakti ane Atmika zakti para vizvAsa che te manuSyane vahema, cintA, Alasya, evA evA zatruo parAjaya na karI zakaze nahi. eTale ciMtanazaktithI A zaktionA vikAsa mATe
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 - Adaza gRhasthAzrama A prakArano yatna karavo e svAthya jALavavAnI dRSTie paNa vadhu salAmatIbharyo mArga che. vikAsanI sIDI dharmanAM e pAMca aMgone pAlanathI AdhyAtmika vikAsa zI rIte thAya che tevo prazna thavo svAbhAvika hovAthI vikAsa saMbaMdhI vicAraNA karI levI ahIM upayogI thaze. jaina paribhASA pramANe karmathI ane vedaparibhASA pramANe mAyAthI je caitanya vikRta thayuM che, ane sukha ane AnaMda e eno nitya svabhAva hovA chatAM duHkha ane khedana sahaja sahaja prasaMgomAM tene anubhava thAya che, tenA kAraNabhUta jainadarzanamAM cAra kaSAyo ane vedadharmamAM dedhAdi SaDaripuo gaNavAmAM Ave che. e ripuo ja sukha ane zAMtinA pratibaMdhaka ane duHkha ane khedanA janaka che. A parathI spaSTa samajAze ke teo pote ja AtmavikAsanA rAdhaka che. vikAsanAM rodhaka kAraNe nIkaLI gayA pachI vikAsa thavo e saraLa che eTaluM ja nahi balake svAbhAvika che. AthI te redhaka kAraNene haThAvavAthI vikAsa thAya che ema ApaNe mAnI zakIe, ane tema mAnavAmAM ghaNuM sabaLa kAraNo ApaNI sAme ane anubhavamAM paNa che. ' eka manuSya jelamAM paNa mahela jevuM sukha anubhave che; zatruvargamAM paNa mitravata mahAle che; sUkA reTalAmAM paNa svarga jue che, vaibhavanA tyAgamAM paNa AnaMda lUMTe che. AnuM kAraNa keI camatkAra nathI, paraMtu AdhyAtmika vikAsa e ja tenuM mukhya kAraNa che. A AdhyAtmika vikAsa paripuonuM jeTalA pramANamAM vadhu chApaNuM teTalA pramANamAM vadhu ocho hoI zake. ane te SaDaripuonuM alpapaNuM hovuM ahiMsAdi pAMca sAdhano dvArA zakya thaI zake, mATe ja te aMgene zAstrakAroe dharmanuM svarUpa ApyuM. ane te
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika dhama 277 dharmInAM aMgAne bhinnabhinna lokamAnasane joI bhinnabhinna kALanA dharmopadezakAe kriyAtmaka svarUpa ApyuM. A kriyA mATe ApelAM cihno e kevaLa sAMpradAyika cihno che, dharmanAM aMga nathI. vaLI badhA dhasaMsthApakAnuM dhyeya tA upara kahI gayA te pramANe AtmavikAsanu che. ane adhyAtmavikAsanI a Mtima sthiti e ja meAkSa, mukti ke nirvANu sthiti che. ATaluM samajI sAMpradAyika kadAgraheAne heADI dharmAMnA mukhya aMga para lakSya rAkhI AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnA prayatna karavA, e saune mATe upayukta ane abhISTa che. e mA'mAM jJAnapUrvaka AgaLa vadhatAM gRhasthajIvanamAM paNa nirAsakti (niHsvArthanI parAkASThA) yeAganI sAdhanA saheja thatI jAya te e gRhastha peAtAnA AdhyAtmika vikAsamAM kramapUrvaka AgaLa vadhatA jAya. A AkhI zreNine kayAga athavA ka`mA tarIke oLakhAvI zakAya. vikAsamA mAM ka`mArga sivAyanA bhaktimArgo ane ceAgamA e nAmanA khIjA paNa e mArgo che. paraMtu gRhasthAzramI jIvana jIvavuM ane sAthesAthe te mAnI ekAMta ane saMpUrNa sAdhanA thavI sahaja zakaya nathI. chatAM zreyAthIne mATe azakaSa zuM hoya ? || OM zAntiH //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
_