________________
૧૭૬
આદર ગૃહસ્થાશ્રમ [૩] દર્દ થયા પછી તેને નિવારવું એટલું જ વૈદ્યનું કર્તવ્ય નથી. પરંતુ દર્દ ન થાય તેવી પરિસ્થિતિને લાવવા પ્રયાસ કરે એ પણ તેનું કર્તવ્ય છે.
આજે એવી વ્યક્તિઓ ભાગ્યે જ સાંપડી શકે છે. કારણ કે તેને તે શિક્ષણ લેતી વખતે પિતાની કર્તવ્યપરાયણતાનું જ્ઞાન જ આપવામાં આવતું નથી. | દર્દી મરે કે છે, તે ગરીબ હો કે તવંગર હો, બીજાં દર્દી તેને થાઓ કે મટે, તેની ઘણું વૈદ્યોને કે ડોકટરેને કંઈ પડી હતી નથી. તેનું ઉદાહરણ જોઈએ. ઘણે સ્થળે એવું બને છે કે મૃત્યુ પામેલા ગરીબ મનુષ્ય પાસે પણ છેલ્લે વખતે ઘણું ડોક્ટરોએ પોતાને સ્વાર્થ જાતે કરવાને બદલે તેમનાં સગાંવહાલાં પાસેથી પિતાની ફી - પાઈએ પાઈ લીધી હોય. માનવતાની દૃષ્ટિએ પણ
આ કાર્ય તો નિંદનીય જ ગણાય. તે પછી પ્રજાના સેવકને તો તે કેમ જ છાજે?
ડોકટર કે વૈદ્ય એ ધંધાદારી વ્યક્તિ ન હોવી જોઈએ; આ ધંધે તે તેમને પ્રજાની સેવાઅર્થે જ હેય. અને માને કે સાર્વત્રિક આ નિયમ લાગુ ન પડે, અને અપવાદિત વ્યક્તિઓ વ્યાપારની દૃષ્ટિએ વૈધકને ઉપયોગ કરે, તો પણ તેને માટે નૈતિક મર્યાદા તે હોવી જ જોઈએ. બીજા વ્યાપારની જેમ વૈદ્યક પાછળ કેવળ સ્વાર્થભાવના ન જ હોવી જોઈએ. વૈદો જેટલે અંશે નિઃસ્વાથી હોય તેટલે અંશે ગરીબ પ્રજાને તેમને ઠીકઠીક લાભ મળી શકે.
હા, કેટલાક એવા ડોક્ટરે છે ખરા કે જેઓ કઈ સંસ્થામાં પિતાનાં સમય અને શક્તિનો ભોગ આપી રહ્યા હોય. પરંતુ તેઓ જે તેટલામાં જ સેવાધર્મની ઇતિસમાપ્તિ માની લઈ પોતાને ત્યાં આવતા ગરીબ દર્દી પર દયા ન ધરાવે અને ચૂસણનીતિ જ ચલાવે તો તેની આ સંસ્થાની સેવા એ કંઈ સાચી સેવા ન ગણુય–પ્રતિ
