Page Text
________________
વિષયાનદેશ
૧૧
પ્રમાણે છેઃ—(1) ભગવાન મહાવીર, ભગવાન છું, ભગવાન કૃષ્ણ વગેરે વિશ્વવ ંદ્યવિભૂતિએ ગૃહસ્થાશ્રમના ઉત્તમ ફળસ્વરૂપે જ જન્મ પામી હતી, કે જેમણે વિશ્વનાં ગરીખ તથા પામર પ્રાણીઓના ઉલ્હાર કર્યાં છે. (૨) ભીષ્મ અને ક જેવાં અનેક વીરરત્ના પણ ગૃહસ્થાશ્રમના રત્નાકરમાંથી જ જન્મ પામ્યાં છે, કે જેમણે ભારતીય સંસ્કૃતિને વીરતાના એપથી અજવાળી છે. (૩) સન્યાસી, ત્યાગી, બ્રહ્મચારી, ગ્લાન, રાગી, બાળ અને વૃદ્ધ વગેરે સૌનું રક્ષણ અને પાલન પણ ગૃહસ્થાશ્રમથી જ થાય છે. (૪) આખા સંસારની ઉત્પત્તિનું મૂળ પણ ગૃહસ્થાશ્રમ જ છે. આથી ગૃહસ્થાશ્રમને સર્વોત્તમ માનવાની કાણ ના કહી શકે ?
ખીજો વર્ગ કહે કે ત્યાગાશ્રમ એ જ ઉત્તમ છે. કારણ કે ત્યાગ વિના માનવજીવનના વિકાસ સંભવતા નથી.
ત્યાગ એ જ માત્ર મુક્તિ સાધવાના માર્ગ છે. અનેક ત્યાગી મહાનુભાવેાએ તે માર્ગોને સ્વીકારી સ્વ અને પરનુ કલ્યાણ સાધ્યું છે. દષ્ટાંતરૂપે, અર્વાચીન કાળના શ્રી શંકરાચાય પોતે પણ ત્યાગી હતા. પ્રાચીન કાળમાં તે અનેક મહર્ષિઓએ એ જ રાજમાર્ગોમાં મુક્તિની સાધના સાધી હતી. પ્રાચીન ઇતિહાસ તેની સાક્ષી આપી રહ્યો છે. આ બન્ને પક્ષેાની દલીલામાં બહુ અંશે વાસ્તવિકતા છે ખરી. પરંતુ તે ઉભય આશ્રમેામાં આ ઉત્તમ કે તે ઉત્તમ એવી ચર્ચામાં ઊતરવું ચેાગ્ય નથી. કારણ કે આ પ્રશ્નના નિય તે તે વ્યક્તિની યેાગ્યતા પર અવલંબે છે. જે વ્યક્તિ ગૃહસ્થાશ્રમને યાગ્ય હાય તેને માટે ત્યાગમા ઉચ્ચ હોવા છતાં આચરણીય નથી થઈ શકતા. તે જ રીતે જે વ્યક્તિ ત્યાગાશ્રમને યેાગ્ય હાય તેને માટે તે જ આશ્રમ ઉત્તમ ગણી શકાય. સારાંશ કે તે બન્નેની ઉત્તમતાના તાલ વિવેકમુદ્દિદ્વારા તે તે સ્થાને કરી લેવા ઘટે, અને તેથી જ શાસ્ત્રકારાએ. તે બન્નેમાં કાઈની ન્યૂનતા કે ઉત્તમતા ને વર્ણવતાં ભૂમિકાઓના વિકાસક્રમ આ પ્રમાણે સમજાવ્યેા છેઃ
माणुसत्तं, सवणे, नाणे य विन्नाणे, पच्चक्खाणे य संजमे ।
| SR No. | 032378 |
| Book Title | Aadarsh Gruhasthashram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan |
| Publication Year | 1944 |
| Total Pages | 294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |